Commodore Van Oranje bij DHC. Geniemissie in. Bus en trams in bijzonder. Glimp van Holland

Nummer 39 I 5 november 2009 I Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie

Pagina 3 Civiel militaire samenwerking maakt Nederland veiliger

Pagina 4 ‘Sparren’ met het gezag

Pagina 5 ‘Red Flag’ terug naar de basis

Pagina 6 Bloedige wor­­steling in het Hürtgenwald

Apaches verbeterd DEN HAAG - De Apache gevechtshelikopters worden gemoderniseerd van de zogenoemde Block i configuratie naar de Block ii. Zo wordt het onder meer mogelijk foto- of videobeelden te ontvangen en te verzenden. Dit komt samenwerking met een Forward Air Controller bij het geven van luchtsteun ten goede. Aldus staatssecretaris Jack de Vries in een brief aan de Tweede Kamer. Een display met onderliggende digitale kaartgegevens waaraan tactische informatie - zoals

routes en posities van doelen en eigen eenheden - wordt toegevoegd, behoort eveneens tot

de verbeteringen. De moderni­ sering zorgt voor een sneller en beter omgevingsbewustzijn bij de vliegers. De upgrade kost F 116 miljoen. De eerste testmodificatie is in 2012 gereed. Het volledige Apachebestand volgt in de periode 2013 tot en met 2015.●

Bus en trams in bijzonder Geniemissie in Afrika zit erop camouflagepatroon Glimp van Holland VLISSINGEN - Het toekomstige patrouilleschip Holland viel op 30 oktober even te bewonderen in de Binnenhaven van Vlissingen. Het vaartuig in aanbouw moest namelijk worden gedraaid. De Holland wordt

in februari gedoopt en staat op de nominatie om in september een proefvaart te maken. Eind 2010 gaat het schip over naar de Koninklijke Marine. Na de Holland, volgen de Zeeland, de Friesland en de Groningen.●

ISAF-generaals terug DEN HAAG - Generaal-majoor Mart de Kruif, sinds 1 november 2008 commandant van de uit zestien landen afkomstige isaf-troepenmacht in Zuid-Afghanistan, heeft het bevel overgedragen aan de Britse generaal-majoor Nick Carter. De Kruif is weer in Nederland. Zo ook schout-bij-nacht Matthieu Borsboom, sedert 9 november 2008 Director Stability Operations op het isaf-hoofdkwartier in Kabul. De Kruif voerde het bevel over het veertigduizend militairen tellende Regional Command South. In die periode vonden er in het zuiden, waar de bevolking het meeste had te lijden onder de Taliban, door extra aangevoerde troepen meer grote operaties plaats. Volgens De Kruif reageert de Taliban nu op de militairen en niet andersom, wat aangeeft dat de veiligheidssituatie in Zuid-Afghanistan langzaam aan het draaien is.

Borsboom vormde de afgelopen twaalf maanden de schakel tussen militaire en civiele ondersteuning op het gebied van wederopbouw en de ontwikkeling van bestuur. Zo zette hij zich onder meer in voor een goede samenwerking tussen Provincial Reconstruction Teams en provinciale overheden. Ook ondersteunde en assisteerde de marineman de Afghaanse overheid bij de organisatie en uitvoering van verkiezingen.●

DEN HAAG - De landmacht gaat voor de werving van personeel bus- en tramreclame inzetten in de vier grote steden Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. Met deze vorm van buitenreclame wil ze haar zichtbaarheid in de Randstad vergroten. Staatssecretaris Jack de Vries onthulde maandag 2 november de eerste tram in Scheveningen. De landmacht is een veelzijdige werkgever, met een groot aantal taken, eenheden en functies. Een organisatie met vele gezichten. Maar in alle diversiteit is er een grote gemene deler: mensen maken de Koninklijke Landmacht. De mensen en hun eigenschappen staan daarom altijd centraal in de welbekende geschikt/ongeschikt campagne. Met het bijzondere ontwerp voor de busen tramreclame is dit uitgangspunt letterlijk vertaald: een camouflagepatroon opgebouwd uit portretten van jonge militairen.●

BRUSSEL - Het gros van de genisten die sinds 9 september in de Burundese hoofdstad Bujumbura bouwwerkzaamheden verrichtten, is weer thuis. Het detachement arriveerde 29 oktober op de luchthaven van Brussel. Een klein groepje bleef achter voor de afwikkeling van de uitzending. Het 39 militairen tellende detachement, voornamelijk gevormd door leden van 101 Geniebataljon uit Wezep, hield zich bezig met de constructie van tien panden voor leger en politie op twee locaties. Daarbij draaide het vooral om informatie-uitwisseling met Burundese collega’s op het gebied van bouwtechnieken. Als vorm van opleidingsplan hadden de genisten de oplevering van alle tien gebouwen in gedachten, maar dat bleek te ambitieus. Ze hopen dat de Burundezen met de opgedane kennis in staat zullen zijn zowel de vijf onderkomens op de politiepost Kanyosha als de vijf op Legerkamp Muha af te bouwen. Dat gaat volgens de Burundese minister van Defensie luitenant-generaal Germain Niyoyankana zeker lukken. Hij heeft het persoonlijk beloofd. Foto: Sjoerd Hilckmann-AVDD●

Commodore Van Oranje bij DHC

GILZE-RIJEN - Prins WillemAlexander heeft op 29 oktober een bezoek gebracht aan het Defensie Helikopter Commando op de vliegbasis Gilze-Rijen. Daar kreeg hij uitleg over de taken van de diverse typen helikopters en de operationele inzet ervan in onder meer Afghanistan. Hij sprak ook met personeel over de integratie van luchtmacht- en marinepersoneel in het dhc, de bijdrage aan de isaf-missie en de invoering van de nh-90. De Kroonprins werd tevens geïnformeerd over de maatregelen die de Koninklijke Luchtmacht neemt om geluidhinder tot een minimum te beperken. Foto: Dave de Vaal - AVDD●

5 november I Pagina 2

Links: Onderonsje met de dirigent van de fanfare.

Rechts: Wladislaw Kohutnicki begroet oude bekenden. Foto’s: Leonie van Helmond

Cavaleriecoryfee wordt 90 BREDA - De Nederlandse cavalerist met de meeste gevechtservaring is... een Pool. Geboren op 15 oktober 1919 te Kiev uit een oud officiersgeslacht, vierde oorlogsveteraan luitenant-kolonel b.d. Wladislaw Kohutnicki vorige week zijn 90ste verjaardag. Omringd door familie en vrienden, toegesproken door de burgemeester en met een muzikale hulde van de Fanfare van de Grenadiers en Jagers. Soldaat zijn zit Kohutnicki in het bloed. Zijn grootvader nam deel aan de tweede Poolse opstand tegen de Russen in 1863. Zijn vader diende als officier in

het tsaristische leger en streed tegen de Duitsers. Toen Polen in 1918 de onafhankelijkheid uitriep, raakte het een jaar later in conflict met Rusland om de

oostelijke grenzen. Terwijl vader Romuald aan het front verbleef, werd zoon Wladislaw geboren. Moeder overleed, waarschijnlijk vermoord, en Kohutnicki junior belandde bij het Rode Kruis, waar senior hem terugvond. In 1937 volgde Wladislaw in de voetsporen van zijn vader, door te gaan studeren aan de militai­re academie van de pantsertroepen in Modlin. September 1939 vielen de Duitsers Polen binnen, enkele weken later gevolgd door de Russen. Kohutnicki nam onder meer deel aan de verdediging van Lwów

(nu Lviv) en werd toen hij naar een nieuwe eenheid onderweg was door de Russen gevangengenomen. Hij ontsnapte en kwam via allerlei omzwervingen in Zweden terecht, vanwaar hij medio 1942 naar Schotland werd overgebracht. Eind juli 1944 landde Kohutnicki als pelotonscommandant in de Poolse 1ste Pantserdivisie in Normandië. Op 8 augustus werd hij zijn eerste tank uitgeblazen: gezicht verbrand, wenkbrauwen, oogharen en snor verdwenen. Voordat de Zak van Falaise, van waaruit de Duitse eenheden uit Nor-

mandië poogden te ontsnappen, zich sloot, waren er nog twee Shermans onder Kohutnicki vandaan geschoten. In oktober 1944 stak zijn divisie de Nederlandse grens over en leverde een aandeel in de bevrijding van Noord-Brabant. Hij werd ingekwartierd in Den Bosch, raakte verliefd op de dochter des huizes en de rest is geschiedenis. In maart 1945 ten slotte zou hij bij de inname van Ter Apel zijn laatste tank verspelen, maar ditmaal aan de modder. Na de Duitse capitulatie konden de Polen niet meer terug

naar hun door de Sovjets bezette land. Kohutnicki bleef dus en werd na zijn naturalisatie officier in het Nederlandse leger, waar hij onder meer commandant van 43 Tankbataljon was. Over deze kleurrijke Ridder in de Orde van Oranje Nassau doen allerlei verhalen de ronde, maar de mooiste anekdote is van hemzelf en betreft zijn niet helemaal perfecte Nederlands. Toen hij nog eskadronscommandant was, moesten aan het eind van een oefendag de tanks hun posities voor de nacht innemen. Het was verstandig dat ze aan de andere kant van een klein bos het ochtendgloren zouden afwachten. Kohutnicki gaf dus het bevel: “Rij bos om.” De gevolgen laten zich raden...●

Groen licht voor helikopteronderhoud Afghanistan BRUSSEL - Nog deze maand krijgt de eerste Nederlandse Apache een 500 uurs inspectie in Kandahar, uitgevoerd door de Amerikanen. “Hier zien we weer eens waartoe militaire samenwerking op het gebied van logistiek kan leiden. We verstevigen hiermee de band met een voor ons zeer belangrijk land, sparen duur luchttransport uit door het onderhoud ter plekke uit te voeren en brengen onze gehele helikoptervloot op een hogere inzetbaarheid. Dat is zeker een feestje waard!” Aldus Commandeur Michiel Hijmans, souschef internationale militaire samenwerking afgelopen week in Brussel. TEKST: ROEL BEEN

Als dank hiervoor reikte Hijmans een door de cds gesigneerde foto uit aan James A. Hawkins (us Dep Director Strategic Logistics). Dit gebeurde en marge van de Senior nato Logisticians Conference op het navo-hoofdkwartier. Hawkins gaf blijk van de enorme waardering die er bij de Amerikanen bestaat voor de bijdrage die Nederland in Afghanistan levert. “Er zijn meer gebieden waarin we graag met jullie samenwerken en dit hoeft zich niet te beperken tot logistiek. Onze soldaten bouwen samen aan een betere en veiliger toekomst in Afghanistan en in eigen land en dat verdient de best mogelijke ondersteuning.” Waar gaat het nu precies over? Luitenant kolonel Remy Michielsen van Staf clsk en Lodi Overdijk van de Defensie Materieel Organisatie (dmo) weten daar alles van. “Het betreft twee vormen van onderhoud”, volgens de overste. “Een Mutual Support Agreement regelt dat we kunnen terugvallen op diverse ondersteunende logistieke diensten. Afgelopen zomer hebben we die msa met de Amerikanen bijgewerkt voor het helikopteronderhoud en een lijst toegevoegd van kritische reservedelen van Chinooks en Apaches waarvan we voorzien dat ze in de komende jaren nodig zijn. Als een kist aan

de grond staat vanwege een defect onderdeel, dan kunnen we dat bij de Amerikanen betrekken, mits ze het ergens op voorraad hebben liggen. En geloof me, dat is voor onze begrippen heel erg veel!” Vult Overdijk aan: “De eerste onderdelen zijn onlangs door de Amerikanen geleverd, waarna onze toestellen weer snel het luchtruim kozen. We moeten de spullen natuurlijk wel gewoon betalen.” Baanbrekend werk

“Op basis van de msa zou je in principe ook het fase onderhoud kunnen uitvoeren, maar dit geeft geen harde garanties over waar,

wanneer en hoe. Daarvoor hebben we samen met de vs een nieuwe Foreign Military Sales case opgesteld, een formeel contract waar we van op aan kunnen”, vervolgt Michielsen. “Dat concentreert zich op de fase inspecties van vier Apaches in de komende anderhalf jaar. De eerste staat deze maand gepland, de volgende in december. Een inspectie wordt binnen twee weken uitgevoerd op basis van 24/7. En dat is zeer snel.” Dit betekent dat een Apache die 500 uur heeft gevlogen en aan een grote beurt toe is, niet uit elkaar gehaald hoeft te worden en met een dure Antonov naar Nederland overgebracht. Ook is er

geen vervanging nodig. Hadden we dat niet eerder kunnen verzinnen? Michielsen: “Initieel zouden we maar voor een paar jaar naar Uruzgan gaan. Daarnaast paste het niet in ons logistiek concept om in een uitzendgebied groot onderhoud uit te voeren. Daar hebben we de mankracht en logistiek gewoon niet voor. Maar de Amerikanen waren niet ingericht voor het uitvoeren van groot onderhoud voor andere landen. En dat leidde de afgelopen tot de extra werklast rond het wisselen en de fases. De veranderde opstelling van de Amerikanen en het aanbod het groot onderhoud voor ons ter plekke uit te voeren, kwam dan ook als geroepen.” Nederland kan nu sneller over kritische reservedelen beschikken. En dat de Amerikanen het fase onderhoud in het uitzendgebied uitvoeren, scheelt geld en mankracht. Hijmans: “Daarvoor is binnen de eigen Defensieorganisatie baanbrekend werk verricht. Ik denk aan de prima samenwerking tussen de Defensiestaf, dmo, Commando Luchtstrijdkrachten en de Militaire Luchtvaart Autoriteit. En dat binnen een paar maanden van plan naar realiteit.” Foto: KPL1 Jesse

Lieve mensen,

Het is ongelooflijk fijn, te voelen en te weten, dat zoveel mensen van je houden of je willen troosten en de moeite nemen om afscheid te nemen van de man en vader die ons dierbaar was. De belangstelling op het Ereveld Loenen was overweldigend en hartverwarmend. Het doet ons goed om te weten dat Mark door zo velen werd gewaardeerd om wie hij was. Het is daarom ook onmogelijk voor ons om alle mensen persoonlijk te bedanken, hoe graag we dat ook zouden willen. Vandaar dat we langs deze weg iedereen intens danken die ons gesteund heeft, op wat voor manier dan ook, na het overlijden van onze o zo dierbare Mark. Luciënne en Nick Leijsen Wat sterk is door overtuiging faalt nooit Nec Temere, Nec Timide.●

Gijsbers●

NAVO-medailles voor Air Task Force KANDAHAR - Totaal 67 militairen van de Air Task Force (atf) hebben de navo-medaille ontvangen. Minister Eimert van Middelkoop reikte die 1 november op Kandahar Airfield uit. De atf levert met f-16’s en Cougar transporthelikopters

vanaf Kandahar Airfield en met Apache gevechtshelikopters vanuit Tarin Kowt luchtsteun voor isaf. Het Apachedetachement op Tarin Kowt krijgt medio deze maand de navo-medaille ter herinnering aan de missie.●

5 november I Pagina 3

Een EOD’er wordt te hulp geroepen nadat er een explosief is aangetroffen.

DEN HAAG - “Het probleem met terroristen is altijd, waar doen ze wat en wanneer slaan ze toe?”, zegt luitenant-kolonel Kees Bourgondiën, commandant van het Joint Kenniscentrum cbrn (Chemisch, Biologisch, Radiologisch en Nucleair) in Vught. Eén ding is zeker. Als ze tot enige actie overgaan, kun je daar maar beter op zijn voorbereid. Er moet volgens Bourgondiën nog heel wat gebeuren. “Maar”, merkt hij op, “we zijn op de goede weg.”

De militair gaat behoedzaam te werk, stelt het explosief veilig en geeft zijn forensische collega’s, alsmede die van het RIVM, alle gelegenheid het belastende materiaal te verzamelen.

Civiel-militaire samenwerking maakt Nederland veiliger

TEKST: MONIQUE VAN RIJEN-BOS FOTO’S: ARNAUD ROELOFSZ

Dat lieten de verschillende spelers in een rampenscenario dan ook zien tijdens een demonstratie bij het Field Lab van het Nederlands Forensisch Instituut in Den Haag. Natuurlijk verliep alles feilloos, het ging immers om een vooraf ingestudeerd optreden. Duidelijk werd wel dat het een enorm goede communicatie en onderlinge afstemming vereist, mochten alle betrokken eenheden daadwerkelijk moeten optreden. Het zijn er namelijk nogal wat. Politie, brandweer en geneeskundig personeel, forensisch onderzoekers, leden van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (rivm), ambtenaren van Binnenlandse Zaken en militairen van zowel de Explosieven Opruimingsdienst Defensie als 101 nbc verdedigingscompagnie. Bourgondiën: “Alleen al bij de voorbereiding van deze demonstratie liepen we tegen van alles en nog wat aan. Geeft niks, want die kennis gebruiken we wel weer.”

Een voertuig gaat door het ontsmettingstraject om te tonen wat er moet gebeuren als er wel chemische- of andere gassen zijn vrijgekomen.

Redelijk uniek

De demonstratie bij het Nederlands Forensisch Instituut werd gevolgd door gasten van binnen en buiten Europa.

De demonstratie bij het Field Lab maakte deel uit van een driedaags congres, voor het eerst in Nederland, georganiseerd door cbrne World. De internationale deelnemers kwamen van heinde en verre, en hadden allemaal een relatie met veiligheid, chemische, biologische, radiologische of nucleaire middelen. Nederland schijnt volgens Bourgondiën redelijk uniek te zijn in zijn aanpak bij rampen of terroristische acties. “Het draait erom efficiënt met de middelen om te gaan, elkaar aan te vullen en dus niet alles dubbel aan te kopen. Het

moet zo zijn dat we weten welke systemen iedereen heeft en waar de witte vlekken zitten. Wat er aan onderwerpen niet is afgedekt en waar bepaalde kennis ontbreekt binnen het complete veiligheidsmanagementsysteem.” Uiteindelijk komt het neer op een bundeling van krachten bij civiel-militaire samenwerking. De meerwaarde daarvan werd zichtbaar nadat een auto ‘verongelukte’. De gealarmeerde politie was er snel bij, maar werd al gauw onwel. Er was duidelijk meer aan de hand dan een forse botsing. Zaten er chemische mid-

Teamleren bij Defensie TILBURG - Het lerend vermogen van teams in organisaties wordt voor een groot deel bepaald door zelfbeoordeling, planning en ‘single loop learning’: het doorlopen van een cyclus van handelen en evalueren. Dat concludeert kma docent Tom Bijlsma op grond van onderzoek naar het functioneren van teams bij de krijgsmacht, waarop hij morgen (6 november) aan de Universiteit van Tilburg promoveert.

Bedrijfskundige (en reserveofficier) Bijlsma onderzocht wat kenmerkend is voor het leervermogen van teams binnen de Nederlandse krijgsmacht. Militaire eenheden opereren altijd in een team, alleen al om 24 uur per etmaal op te kunnen treden. Maar ook om desgewenst snel in te spelen op de meest uiteenlopende situaties over de hele wereld. Dat met militaire operaties mensenlevens gemoeid zijn, maakt bovendien dat zij zich geen fouten

delen in de achterbak? Misschien zelfs springstoffen? Een explosievenverkenner van de politie bracht met zijn hond de situatie in kaart en alarmeerde de Explosieven Opruimingsdienst Defensie. “Volgens Nederlands protocol behoort dit tot de categorie verdachte objecten”, aldus luitenant ter zee 1 Jeroen Scholing, één van de negen medewerkers van Bourgondiën. Behoedzaam

In de auto bleken vaatjes mosterdgas, een schoonmaakmiddel, een zak kunstmest en een

kunnen veroorloven en dus zeer effectief moeten werken. Bijlsma analyseerde het functioneren van tientallen teams bij Defensie, verdeeld over de operationele commando’s, de Defensie Materieel Organisatie en de bestuursstaf. Ook voer hij mee op fregatten. De kma docent ontwierp en testte een model voor ‘teamleren’, waarbij drie elementen eruit sprongen: ‘single loop learning’, zelfbeoordeling en planning.

zelf in elkaar gezet explosief te liggen. De explosievenruimer, beschermd door een pak dat tegen een stootje kan, ging behoedzaam te werk, stelde het explosief veilig en gaf daarna zijn forensische collega’s, alsmede die van het rivm, alle gelegenheid het belastende materiaal te verzamelen. De actie verliep geheel volgens wens. Wat er allemaal kan gebeuren, als er wel gevaarlijke stoffen tijdens een explosie waren vrijgekomen, daar wilde niemand aan denken. Maar ook daar is Nederland op ingespeeld. Al brengen we dat liever niet in praktijk.●

Als die goed lopen, heeft een team de grootste kans op voldoende leervermogen om goed te functioneren en zich aan te passen aan een veranderende omgeving. Single loop leren houdt in dat het team een cyclus doorloopt van plannen, doen, het eigen functioneren beoordelen en de uitkomsten daarvan verwerken. De drie elementen slaan op verschillende niveaus in Bijlsma’s model: respectievelijk teamreflectie, teamgevoel en teamactie. Hij stelt vast dat het leervermogen van teams kan worden verbeterd door bijvoorbeeld meer aan teambuilding te doen, het bewustzijn van het leren in een team te vergroten en goede evaluatiemethoden te gebruiken.●

5 november I Pagina 4

APELDOORN - Reservisten komen soms voor hete vuren te staan. Neem die van het naar Uruzgan uit te sturen ‘Civil Military Cooperation’ Bataljon (cimic) in Apeldoorn. Tijdens de oefening ‘Dutch Devotion’ in de Flevopolder zaten ze tegenover de Commissaris van de Koningin, de burgemeesters van Lelystad en Dronten, politiecommissarissen en brandweercommandanten. Doorgewinterde bestuurders die het spel op het scherpst van de snede speelden en de reservisten en hun beroepscollega’s het vuur na aan de schenen legden. “Daardoor konden we iedereen goed beoordelen en komt in Uruzgan de juiste man op de juiste plek”, aldus bataljonscommandant luitenantkolonel Ernst Lobbezoo.

Dutch Devotion legt reservisten vuur na aan schenen

“Daardoor konden we iedereen goed beoordelen en komt in Uruz­gan de juiste man op de juiste plek.” Foto: Jan-Kees de Meester-AVDD

‘Sparren’ met het gezag TEKST: JACK OOSTHOEK

Dutch Devotion moest het grotendeels uit beroepsmilitairen plus reservisten bestaande cimic Bataljon voorbereiden op de inzet in maart 2010 als Provinciaal Reconstructieteam (prt 9) in Uruzgan. Met Lobbezoo als commandant. Voor vertrek neemt de eenheid overigens ook nog deel aan Uruzgan Integration. Naast het voeren van onderhandelingen met autoriteiten en oefenen in gesprekstechnieken, stond in Dutch Devotion het in kaart brengen van een missiegebied centraal. Maar ook het, zogenaamd op verzoek van de Verenigde Naties, vinden van oplossingen, maken van noodplannen, inrichten van vluchtelingenkampen. Lobbezoo beaamt dat de sessies met de hoogwaardigheidsbekleders misschien overdreven overkomen, omdat Defensie na jaren van vredesoperaties toch overloopt van kennis over gespreksen onderhandelingstechnieken. “Toch kun je dat niet vaak genoeg oefenen.” Dat bleek zonneklaar tijdens het overleg tussen reservisten en burgemeester Aat de Jonge van Dronten. De oud-reserveofficier van de landmacht en geharnast bestuurder speelde zijn rol met verve en drong zijn vaak toch al wat zenuwachtige gesprekspartners soms in het nauw. “Ik vond het een uitdaging om ze van hun stuk te brengen.” De Jonge wijdde bij wijze van

tactiek lang uit over de fraaie gemeente Dronten, waardoor het lijstje met punten van zijn gesprekspartners in de vergeethoek raakte en er geen tijd meer was om verder van gedachten te wisselen. “Naderhand legde ik ze uit hoe het werkt: begin met belangstelling voor je gespreksgenoot te tonen, bouw vertrouwen op, vergeet je wensenlijstje niet. Dat werkte goed; de reservisten leerden snel, namen mijn onderwerpen uiteindelijk goed ‘mee’ in hun verhaal. Aan de andere kant haalde ik telkens wel veel ‘binnen’, viel me op. Zonder dit in de gaten te hebben, zaten ze soms al na vijf zinnen op mijn standpunt. Dit loopt overigens vaak zo, ook in de politiek. De les: leer balanceren.” De burgemeester laat doorschemeren met plezier op Dutch Devotion terug te kijken. “Ik heb wat kunnen doen voor militairen die in Afghanistan een belangrijke en lastige taak vervullen. Daarnaast houd ik van toneelspelen.”

Goede ‘mix’

Hoewel ze binnen het cimic Bataljon, dat in 2010 volledig met personeel gevuld moet zijn, in de minderheid verkeren, wordt de rol van de reservist volgens Lobbezoo steeds belangrijker. Hij heeft (specifieke) kennis in huis die Defensie ontbeert - denk aan economen, accountants, bestuurskundigen, landbouwspecialisten - en is bij zowel nationale als vredesoperaties inzetbaar. “Een team met een goede ‘mix’ van beroepsmilitairen en reservisten kan de meest

ingewikkelde klussen aan.” Het gros van de reservisten van het cimic-bataljon komt uit het bedrijfsleven. Er werken er echter ook bij de overheid. Hun motivatie om in tijdelijke loondienst van Defensie te komen, is behoorlijk groot. Ze hebben min of meer een passie voor het militaire vak, zijn gedreven, werken graag in een groep en willen zich verder ontwikkelen. Bovendien vinden ze bij ‘het leger’ de in het bedrijfsleven vaak ontbrekende saamhorigheid. Reservekapitein Steven ten Raa, van huis uit communicatiespecialist, die samen met vier andere reserveofficieren afreist naar Uruzgan, beaamt dat. “In de commerciële sector ‘gaan’ de meeste mensen voor zichzelf. Voorlopig zien ze me daar niet terug.” Defensie heeft echter om nog meer redenen baat bij reservisten. Zo plukken beroepsmilitairen de vruchten van hun ervaringen in het werken in een civiele omgeving en beschikken ze over een uitgebreid zakelijk netwerk. Bovendien kan de reserveofficier onder het motto ‘maatwerk’ taken op zich nemen van uitgezonden beroepspersoneel, wat binnen het cimicbataljon volop gebeurt. Op dit ogenblik worden vijf man ‘ingehuurd’ voor gemiddeld drie dagen per week. Dat ze er in salaris op achteruitgaan, nemen ze voor lief. “Ze helpen de landmacht graag uit de brand”, aldus Lobbezoo. Een reservist die voor uitzending kiest, is inclusief opleiding gemiddeld een jaar weg. Uiteraard moet een werkge-

ver daarmee instemmen. In de regel levert dat weinig problemen op. Over de financiële kant valt meestal ook goed te praten. Lobbezoo: “Sommigen werkgevers komt het uit kostenoverwegingen zelfs prima uit als een werknemer-reservist er voor een jaar tussenuit gaat. Dat wordt als het ware als bezuiniging ingeboekt. Daarnaast beschouwen bedrijven een uitzending als een ‘meerwaarde’ voor het betreffen­ de personeelslid. Hij leert op de defensiemanier, dat wil zeggen grondig, plannen maken, in teamverband werken en dóór te zetten als de omstandigheden moeilijk worden.” Zegt majoor Laine den Hollan­ der van het cimic Bataljon: “Een uitzending komt de mentale weerbaarheid van de reservist ten goede.” Volgens Lobbezoo accepteren de cimic-reservisten de gevaren van een missie in een brandhaard zonder morren. Ze weten zich goed beschermd en willen bovendien de wereld verbeteren. “Thuisblijven en niets doen is voor hen geen optie.”

Boven: Na de termijn van PRT 7 werd het estafettestokje doorgegeven aan PRT 8 (r). PRT 9 staat te trappelen om het over te nemen. Foto’s: Jan-Kees de Meester-AVDD

Verbeteringen

Over hun rechtspositie maken ze zich volgens Lobbezoo evenmin zorgen. Voor zover hij weet, loopt Nederland op dit vlak voor op veel navo-landen en werkt de hoofddirectie Personeel in Den Haag continu aan verdere verbeteringen. De Reservistennota geeft aan dat de krijgsmacht steeds vaker met deze bijzondere groep collega’s wil werken. “Je moet gewoon niet zonder willen.”●

Grote foto: ...Dutch Devotion moest het uit beroepsmilitairen plus reservisten bestaande cimic Bataljon voorbereiden op de inzet in Uruzgan... Foto: Sjoed HickmannAVDD

5 november I Pagina 5

Links: Gereedmaken voor de nachtvlucht. Rechts: Een F-16 Fighting Falcon Aggressor vliegt over de Nevada Test and Training Range na een tankbeurt bij een KC-135 Stratotanker van de Ohio Air National Guard. foto: Jamie Nicley

Nederlandse F-16’s over de grens LAS VEGAS - Bommen afwerpen op gronddoelen, luchtgevechten met supergetrainde tegenstanders en een voortdurende dreiging van moderne luchtdoelraketten (sam). Sinds het conflict in het voormalig Joegoslavië hebben Nederlandse f-16 -vliegers hiermee niet of nauwelijks te maken gekregen en zeker niet in de mate waarin het tijdens de oefening ‘Red Flag 10-1 aan bod komt. Nellis Air Force Base (Nevada), met name hangaar 200, is met twaalf KLu ‘Fighting Falcons’ en zo’n tweehonderd man personeel voor even rood-wit-blauw gekleurd. Al vormt de Nederlandse bijdra­ ge in de aanwezigheid van grote aantallen Amerikaanse f-16’s, f-15 Eagles, a-10 Thunderbolts, f-22 Raptors, kc-135 tankers, c-130 Herculessen en b-1 Lancers een druppel op de gloeiende plaat aan de rand van de woestijn in Nevada. Dat wil niet zeggen dat de Koninklijke Luchtmacht, met een gecombineerde eenheid van de vliegbases Volkel en Leeuwarden, onzichtbaar is tussen al dat vlieggeweld. De Amerikanen staan bijvoorbeeld versteld dat het onderhoudspersoneel van Gereedstelling vrijwel doorlopend tien van de twaalf kisten ‘in de benen’ houdt. Overdag en ‘s nachts, want Red Flag is ook bedoeld om (ver) na zonsondergang de capaciteiten van de vliegers te beproeven. De nachtdiensten lopen zo rond zes uur in de ochtend af, waarmee

TEKST: EVERT BROUWER FOTO’S: ARNO MARCHAND

‘Red Flag’: terug naar de basis Links: Vlak voor vertrek overlegt een crew-chief met een van de vliegers. Rechts: Ser-­ ge­ant-1 Bert, korporaal-1 Lourens en sergeant-1 Ben hangen een LGTR onder de vleugel van een F-16. Vliegers en onderhoudspersoneel van de vliegbasis Leeuwarden en Volkel werkten uitstekend samen op Nellis Air-Force Base.

Red Flag een continubedrijf oogt. “We hebben slechts vier sorties gemist door technische problemen”, rekent detachementscommandant luitenant-kolonel Erik Rab voor. Voor de overste, in het dagelijks leven commandant 322 Squadron op de vliegbasis Leeuwarden, is het de derde Red Flag, alleen dit keer niet als vlieger. “Het betreft een hoogwaardige en realistische oefening in een hedendaags scenario”, zegt hij. Daarmee bedoelt hij echter geen Afghanistan-verhaal, want op heel Nellis Air Force Range - een gebied groter dan Nederland - valt geen quala te vinden. “De grond- en luchtdreiging die de Amerikanen ons hier kunnen bieden, is ongeëvenaard”, weet Rab. “Vandaar dat meer voor een Allied Force-concept is gekozen. Een gecoördineerde luchtaanval, met slechts beperkte ruimte voor Close Air Support. Dat beoefenen we elders al vaak.” Grens

De drie deelnemende landen leveren in totaal zo’n tachtig ge-

vechtsvliegtuigen die door pakweg 1300 militairen in de lucht worden gehouden. Daaronder vallen ook de twee Aggressor squadrons, de ‘vijand’ dus. Aces als kapitein Tim Wegner en luitenant-kolonel Andrew Shobe maken het met hun bruin en blauw gecamoufleerde Eagles en Falcons, gesteund door de gesimuleerde sam grondluchtverdediging, de Nederlanders knap lastig. “Ze treden op als de moderne Sukhoi-30 (Flanker-c) of, zoals op de laatste dag, als Chinese Chengdu j-10 (Vigorous Dragon); zeer gevaarlijke opponenten”, aldus vlieger kapitein Ralph. “Hun verdediging wordt per dag sterker, zodat we steeds verder onder druk komen te staan. Dan merk je dat we met de f-16 zo langzamerhand een kritische grens hebben bereikt. Met name tegen de laatste versies van de sam wordt het steeds moeilijker. Wat dat betreft is het echt geen reclamepraatje dat we als luchtmacht toe zijn aan een nieuw gevechtsvliegtuig, met stealth eigenschappen als absolute must.”

Nellis Air Force Base, met zeker ‘s avonds het betoverende silhouet van Las Vegas aan de horizon, vormt de tweede oefening van de Nederlanders op Amerikaans grondgebied. Eerder vonden er vanwege de export van geluid twee sessies plaats op Hill in de staat Utah en deze week begint de oefening Green Flag (Barksdale afb, Louisiana). Naast Nederlandse vliegers waren en zijn hierbij ook Forward Air Controllers (fac) aanwezig, in het geval van Red Flag militairen van het Gevechtssteunbataljon van het Korps Mariniers. “Een topervaring”, vinden kapitein der mariniers Vincent en de eerste luitenants Willem en Mark, van wie de laatste nog niet zo lang geleden in Uruzgan actief was. “We trainen hier op een groot, onbekend terrein met toestellen waarmee we nauwelijks ervaring hebben. Zoals de a-10. Door de aanwezigheid van fac’ers in de lucht kunnen we ons ook geheel concentreren op de grondactie. Nog een groot voordeel is dat we hier zeer realistische scena-

rio’s beoefenen, compleet met het gooien van bommen en vuur vanuit de boordkanonnen.” De Nederlandse f-16’s hebben tijdens de dik 220 vluchten (ruim 300 vlieguren) in twee weken 26 lasergeleide bommen (gbu-12) en 25 ‘domme’ mk-82’s afgeworpen. Van de de lasergeleide trainingsmunitie waren er twintig aangekocht. “We hebben dan ook volop werk”, zegt sergeant-1 Bert van Bewapening. Samen met sergeant-1 Lourens en korporaal-1 Ben heeft hij zojuist een f-16 van de juiste bewapening voorzien, iets dat ze ook al eerder op ‘Hill’ deden. “Daar was het eigenlijk nog drukker. Het is echt flink aanpoten, zoals we dat ook kennen van fwit (Noorwegen).” Defect

Het betekent niet alleen een flinke klus voor de techneuten van Gereedstelling of de vliegers. “De hele operatie, tweemaal per dag, vraagt om een zorgvuldige planning. Je moet de missies tot in de puntjes voorbereiden om de vliegers goed op weg te helpen”, meent overste Rab. Tweemaal gebeurde dat vergeefs. Een combinatie van een dramatische temperatuurval overdag - van 28 naar 10 graden - en de snijdende wind maakten vliegen te gevaarlijk. “Ook dat hoort erbij”, aldus de detachementscommandant. Door technische problemen moesten vier missies worden geschrapt. Een klein wonder, aangezien de j-164 er een hele week uit lag met een brandstofprobleem. “De hydraulische leiding”, verklaart technisch officier

Onderhoud aan een F-16.

eerste luitenant Jaap het defect. “Iets dat ik op oefening nog nooit eerder heb meegemaakt. Meestal zijn er problemen met de avionica, maar dat is enorm meegevallen. Dit onderdeel zit er waarschijnlijk al sinds 1980 in. We hebben de voorraad gebaseerd op onze ervaringen van de afgelopen jaren en dat stuk zat er dus niet bij. Dan merk je pas hoe het logistiek werkt. Het duurt minimaal vier dagen voor het er is, best veel op een oefening van twee weken.” Vanzelfsprekend kregen de Nederlanders veel hulp van de Amerikanen en Noorse collega’s op Nellis. “Hadden we niet op een f-16-basis gezeten, was het anders geweest”, concludeert de luitenant. “Nu konden we het defecte toestel gebruiken als leverancier voor de andere f-16’s tot alle onderdelen weer binnen waren. Zo hebben we maximaal kunnen vliegen.” Van langs

“Het is ook een deel geluk geweest zegt crew-chief sergeant-1 Martijn. “Je moet altijd maar afwachten wat er kapotgaat. Deze platforms zijn de jongste niet meer en krijgen er hier in twee maanden tijd flink van langs. Dan hoeft het niet te verbazen als er iets hapert. Nu de oefening voorbij is, hebben we nog een paar dagen om de toestellen gereed te maken voor Green Flag. Zo blijft het een uitzending met veel uitdagingen.”●

5 november I Pagina 6

Terwijl de slag in het Hürtgenwald losbarstte, moest het Amerikaanse 1ste Leger tegelijk ook Aken zien te veroveren, waar... ...het garnizoen zich na een hevige strijd op 21 oktober gewonnen gaf.

Manschappen van het 109de Infanterieregiment trekken door de drakentanden van de Siegfriedlinie.

Bloedige worsteling in het Hürtgenwald

De langste slag Links: Het zwa­re ter­rein en mi­ se­­rabele weer veroorzaakten veel ziektegevallen onder de infanterie.

Rechts: Een halfrupsvoertuig van de 1ste In­ fanteriedivisie ploegt zich een weg door het Hürtgenwald.

SCHMIDT - Zo’n beet­ je de meest zinloze slag die het Amerikaanse leger tijdens de Tweede Wereldoorlog leverde, was die om het Hürtgenwald. Het was ook meteen de langste, want hij duurde van september 1944 tot februari 1945. Divisie na divisie werd erdoor opgeslokt; voor de Amerikaanse infanterie vormden de barre gevechten in de kou, mist en regen van de Eiffel één grote misère. TEKST: WIEBREN TABAK

Het Hürtgenwald, een duister, huiveringwekkend naaldbomenwoud, ligt ten zuidoosten van Aken. Hier liep ook de Siegfriedlinie of Westwall langs, een 630 kilometer lange en gemiddeld vier kilometer diepe keten van elkaar onderling dekkende bunkers, betonnen tankversperringen (drakentanden), mitrailleursnesten, prikkeldraadversperringen en mijnenvelden. Ze werd weliswaar bezet door troepen van het tweede garnituur. Maar zoals een g.i. het zei: “Het maakt niet uit of ik een honderdjarige syfilluslijder tegenover me heb. Hij zit wel achter drie meter beton en hij kan nog steeds de trekker overhalen.” Een van de redenen dat de Amerikanen per se door het woud wilden breken, was dat ze dit als de directe route zagen naar de Roerdammen. Zo lang de Duitsers de controle daarover hadden, konden ze het Roerdal inunderen en zo de geallieerde opmars stuiten. Het dorpje Schmidt in het Hürtgenwald was strategisch van belang doordat het uitkeek op de Schwammenauel-dam en men van daaruit de verdedigers onder vuur kon nemen. Om die reden en omdat deze sector was aangewe-

zen als een verzamelgebied voor operatie Wacht am Rhein (Ardennenoffensief) verzetten de Duitsers zich fel. Nachtmerrie

De strijd begon op 19 september toen het 60ste Infanterieregiment van de 9de Infanteriedivisie het woud binnendrong en prompt werd teruggeslagen. Op 5 oktober lanceerde de 9de Divisie een nieuwe aanval, dit keer met twee regimenten, plus één in reserve. Die ontmoetten zware tegenstand en leden veel verliezen, mede doordat de Duitsers de ontsteking van hun projectielen zo hadden afgesteld dat ze in de boomkruinen ontploften, waardoor naast granaat- ook houtsplinters veel slachtoffers maakten. In dit geaccidenteerde, modderige terrein met amper wegen konden tanks slecht uit de voeten en haalde luchtsteun weinig uit. Dus mocht de infanterie het hoofdzakelijk alleen opknappen, waarbij de hoofdas van de aanval de rivier de Kall volgde die door een diepe kloof stroomde. Toen de gevechten op 16 okto­ ber uitdoofden, bedroeg de Ame­rikaanse terreinwinst een magere 2,7 kilometer. Op 26

oktober loste de 28ste Infanteriedivisie de moegestreden en sterk verzwakte 9de af. Deze National Guard eenheid ging op 2 november naar voren, maar haar 109de Infanterieregiment liep na nog geen driehonderd meter vast in een mijnenveld en kwam daar bovendien onder hevig mortier- en artillerievuur te liggen. In twee dagen vorderde het 1600 meter. De andere twee regimenten, het 110de en 112de, kregen het eveneens zwaar te verduren. Laatstgenoemde slaagde er wel in Schmidt te ne­men, maar werd daar door Duitse tanks en infanterie weer uitgegooid. Intussen had zich een nieuwe speler aan het front gemeld, het 12de Infanterieregiment van de 4de Divisie, die al spoedig in haar geheel door het woud werd opgeslokt. De ene divisie volgde de andere, hun manschappen geleidelijk gesloopt door het miserabele weer en de felle tegenstand. Zo bitter werd er gestreden, dat het dorp Vossenack acht keer van eigenaar wisselde en Hürtgen zelfs veertienmaal. De mijnen waren zo dik gezaaid, dat de Amerikanen de nieuwste houten en glazen types met hooivorken opgroeven. Ook de logistiek was

in dit terrein een nachtmerrie; het kostte de grootste moeite om voorraden aan- en gewonden af te voeren. Dantes inferno

Het Hürtgenwald verdween tijdelijk naar het tweede plan, toen de Duitsers op 16 december hun offensief in de Belgische Ardennen ontketenden, waarbij de 4de en 28ste Infanteriedivisie, die hier op krachten kwamen, andermaal de volle laag kregen. Een van de Amerikaanse eenheden die in deze slag ook een voorname rol speelden, de 82ste Luchtlandingsdivisie van generaal-majoor James Gavin, mocht het karwei begin februari 1945 helpen afmaken. Tijdens een verkenning vooraf zag Gavin schrijnende beelden. “Beneden, in de kloof, had een stenen brug over de slechts enkele meters brede stroom gelegen. (...) Aan de oever ontdekten we brancards met daarop soldaten, die reeds lang geleden waren overleden. Blijkbaar was op deze plek een verbandpost gevestigd, die midden in de strijd moest worden verlaten, zodat de gewonden op hun draagbaren stierven (...) Omdat het al donker begon te worden, moes-

ten we door de kloof terug en dat werd een afdaling als naar de diepste krochten van Dantes Inferno. Om alles nog afschuwelijker te maken, begon in de verte een klagende stem te jammeren”, schrijft hij hierover. “Achteraf bezien had deze slag nooit geleverd mogen worden. Het schijnt dat toen de aanval tegen het Hürtgenwald begon, de verantwoordelijke legerleiding geen notie had van wat de infanteristen in die uitgestrekte bossen zouden tegenkomen, van de onmogelijke situatie waarin deze troepen werden gebracht.” En dan te bedenken dat als de Roerdammen het hoofddoel van de Amerikanen vormden, zij het woud volgens critici gewoon links hadden kunnen laten liggen. Hoe dan ook, op 10 februari werd eindelijk de Schwammenauel-dam veroverd. Alleen hadden de Duitsers de dag ervoor de inlaten opengezet, zodat de Amerikanen twee weken met hun duimen moesten draaien tot het water gezakt was. Inderdaad, de slag had nooit geleverd mogen worden.●

5 november I Pagina 7

IN HET KORT

Dekaatjes heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of [email protected], onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Let op: de Defensiekrant wordt iedere week ook op internet gepubliceerd. Uw gegevens, zoals telefoonnummer en adres, kunnen door zoekmachines worden gevonden.

WONINGEN

Hydrografen actief in Liberia

MONROVIA - Het hydrografische rapid environmental assessment team van de marine, dat meevaart met het amfibisch transportschip Hr.Ms. Johan de Witt, heeft in vier dagen samen met eveneens ingescheepte Amerikaanse collega’s de haven van Monrovia in kaart gebracht. Elke zandbank, ondiepte of wrak werd met behulp van een hydrografische sloep geregistreerd. Tevens karteerden de hydrografen de haven van Buchanan. De United Nations Mission in Liberia heeft gevraagd dat ook te willen doen in de aanlegplaats van Greenville. Daar blokkeert de gezonken oude veerpont ‘Oost Vlieland’ grotendeels de enige steiger. Opnames moeten uitwijzen welk deel nog bruikbaar is. Alle verzamelde informatie wordt verwerkt bij de Dienst der Hydrografie van de marine in Den Haag. Het United Kingdom Hydrographic Office in Taunton publiceert de gegevens op de officiële zeekaarten. Hr.Ms. Johan de Witt neemt momenteel deel aan het Africa Partnership Station. Dit Amerikaanse initiatief draagt met oefeningen bij aan de maritieme veiligheid van de Afrikaanse kustregio. Ook het in kaart brengen van havens hoort daarbij. Foto: Gerben van Es-AVDD●

Thema-avond toekomst NAVO

AMSTERDAM - De Stichting Themadagen Vrede en Veiligheid van de Koninklijke Nederlandse Vereniging ‘Ons Leger’ houdt een thema-avond over ‘de toekomst van de navo’. Deze is in samenwerking met de afdeling Amsterdam van de Studentenvereniging voor Internationale Betrekkingen. De bijeenkomst vindt plaats op 17 november van 20.00 - 22.00 uur in het Crea-gebouw van de uva (Turfdraagsterpad 17) te Amsterdam. Bij deze themaavond zijn ook alle actief dienende militairen, reservisten en oud-militairen van harte welkom. De toegang is gratis. Aanmelden tot uiterlijk 10 november bij: ockmpenn@hotmail. com, of per fax (0223 - 691355) dan wel telefonisch op het antwoordapparaat (071-561 06 58). Desgewenst kan een routebeschrijving worden toegezonden.●

op 25 en 26 november in de Marinekazerne te Amsterdam haar eerste jaarlijkse conferentie. Daarbij ligt de focus onder meer op de constant veranderende wereldpolitiek. Ook laten sprekers als Patrick Cammaert hun licht schijnen op toekomstige oorlogvoering en conflicten, en hoe daarmee om te gaan. Het symposium is gratis toegankelijk voor iedereen met professionele belangstelling voor het thema. Men dient zich via de website (www.isofms.org) in te schrijven door het invullen van een participation form.●

Veiligheidsonderzoeken

DEN HAAG - De aivd en mivd hebben een leidraad ontwikkeld die verduidelijkt welke persoonlijke gedragingen en omstandigheden een rol spelen bij veiligheidsonderzoeken. De handleiding is bestemd voor werkgevers en personen die een veiligheidsonderzoek ondergaan, zodat zij zich daarop kunnen voorbereiden. Er bestond een groeiende behoefte aan inzicht in de onderwerpen waaraan beide diensten in veiligheidsonderzoeken aandacht schenken. Ze toetsen op eerlijkheid, onafhankelijkheid, loyaliteit en integriteit. De leidraad beschrijft wat men onder deze criteria verstaat en bevat indicatoren waarop wordt onderzocht of iemand een vertrouwensfunctie kan vervullen. De beoordeling kan per functie verschillen. Een veiligheidsonderzoek is dan ook altijd maatwerk. De leidraad beschrijft eveneens de bezwaar- en beroepsprocedure en is te vinden op www.aivd.nl en www. mivd.nl.●

Minister bij Onderzeedienst DEN HELDER - Minister Eimert van Middelkoop heeft zich vorige week bij de Onderzeedienst in Den Helder laten informeren over de laatste stand van zaken. Hij sprak met diverse bemanningsleden, bezocht Hr.Ms. Dolfijn en klom in een onderzeebootsimulator. Daar kreeg hij een indruk van de beperkte ruimte aan boord. Tijdens het afsluitende bezoek aan Hr.Ms. Dolfijn heeft de minister, die de waterdichte deuren van de torpedoruimte tot in de dieselruimte passeerde, even ervaren hoe het is om te werken en te leven op een onderzeeboot. Foto: René Ketting - AVDD●

Legion of Merit voor kolonel

DEN HAAG - Chef Kabinet kolonel Jaap Reijling, tevens onderdeelcommandant van de Staf Commando Luchtstrijdkrachten, heeft de Amerikaanse Legion of Merit in de graad

F-16 zocht lichaam vermiste

ARNHEM - Een f-16 heeft eind oktober op ver­zoek van de politie met infraroodapparatuur Meinerswijk in kaart gebracht. Dit gebeurde als onderdeel van de zoektocht naar het lichaam van de tussen 29 en 30 april vermiste Henk Peters uit Doorwerth. Een getuige meldde onlangs dat hij in die bewuste nacht een blauwe Suzuki Wagon R in Meinerswijk had gezien. De 40-jarige Oosterbeekse hoofdverdachte had zo’n auto.●

Onder toeziend oog van enkele oprichters (onder wie commandant 1 CIMIC bat luitenant-kolonel Ernst Lobbezoo) overhandigt notaris Simon de Stigter de oprichtingsakte van de V(R)C aan voorzitter luitenant-kolonel (R) b.d. Gijs Scholtens.

Human Factors en Veiligheid

Veteranen (Reservisten) CIMIC

BREDA - Defensiemedewerkers, werkzaam op het terrein van veiligheid, arbeidsomstandigheden of luchtwaardigheid hebben de 14-daagse cursus Human Factors en Veiligheid afgerond. Prof dr. W. van Rossum, decaan van de Faculteit Militaire Wetenschappen, reikte de certificaten uit, samen met brigadegeneraal Ir H. Oude Lohuis, programmadirecteur Veiligheidsmanagement. Aanleiding voor het met een scriptie afgesloten traject aan de nlda vormt de overtuiging dat ongevallen vaker ontstaan door het tekortschieten van mensen en organisaties dan door zaken als falende techniek. Zoeken naar die falende menselijke factor is een concept uit vooral de (civiele) luchtvaart en de nucleaire industrie, maar wordt ook door de gezondheidszorg omarmd. Het is tevens voor Defensie van toepassing, vooral in meer risicovolle processen. De bedoeling is dat veiligheid en de relatie met menselijk en organisatorisch falen een plaats krijgt in de Defensieopleidingen voor leidinggevenden en staffunctionarissen in het veiligheidsmanagement.●

ISMS conferentie BREDA - Kennis uitwisse­ len over onderzoek naar oor­log, vredesoperaties en andere militair relevante on­derwerpen. Dat is het doel van de recentelijk opgerichte International Society of Military Sciences (isms). Met als thema Security in 2020 in a Multi-Polar World houdt zij

DEN HAAG - De vereniging Veteranen (Reservisten) is op 28 oktober opgericht om de band te onderhouden tussen cimic-veteranen (reservisten Functioneel Specialisten) onderling en met 1 cimic bataljon. Daarnaast draait het om de uitwisseling van ervaringen. Het lidmaatschap staat open voor de reservisten Functioneel Specialisten, zowel voor hen die de dienst hebben verlaten als actieve reservisten met de Veteranenstatus, alsmede voor oud beroepsmilitairen van cimic. Via aansluiting bij de ook op 28 oktober opgerichte stichting Veteranen Reservisten Nederland, is de v(r)c vertegenwoordigd in het Veteranenplatform. Contributie bedraagt F 10 per jaar, ingaande 2010. Een aanmeldformulier is verkrijgbaar bij secretaris Kap (R) Mr. J.A.H.M. Janssen [email protected]● cimic, v(r)c

CAMS-Force Vision TOP ICT

DEN HELDER - Voor de derde keer op rij is het cams-Force Vision te Den Helder uitgeroepen tot top ict werkgever van het jaar. crf Netherlands bv heeft na een onafhankelijk onderzoek dit keurmerk toegekend op basis van arbeidscultuur en -voorwaarden, opleiding & training, werksfeer & werkomstandigheden, interne promotiekansen en innovatief vermogen. cams-Force Vision is het kennis- en automatiseringscentrum voor maritieme systemen van de dmo. De kennis- en informatietechnologierijke computersystemen die het al meer dan 40 jaar maakt, vormen het centrale zenuwstelsel van de Nederlandse marinevloot en zijn doorslaggevend voor het slagen van operaties. Steeds vaker levert cams-Force Vision ook diensten aan andere onderdelen van Defensie en bevriende staten.●

van officier gekregen. vs ambassadeur Fay Hartog Levin reikte de decoratie 28 oktober uit. De Legion of Merit is een hoge militaire onderscheiding voor Amerikaanse officieren. In geval van uitzonderlijke prestaties en buitengewoon verdienstelijke inzet ter bevordering van de samenwerking op diverse niveaus kan deze ook worden toegekend aan officieren en politieke leiders van bondgenoten. Dat dit eremetaal, dat meerdere gradaties kent, aan Reijling toeviel, hield verband met zijn functie als luchtmachtattaché in Washington ge­ durende juli 2004 - juni 2008. Hij onderscheidde zich met zijn bijdrage ter verbetering van de Amerikaans-Nederlandse relatie op luchtmachtgebied. Verder zette hij zich onder meer in voor de samenwerking in het Joint Strike Fighter project en de huidige isaf-missie in Afghanistan en speelde een rol bij de verplaatsing van de Nederlandse f-16 opleidingseenheid van Volkel naar Springfield, Ohio.●

Marine vervult wens

DEN HELDER - De zestienjarige Max Voncken heeft vorige maand twee dagen bij de Koninklijke Marine doorgebracht, waarvan één varend op Hr.Ms. Van Amstel. Max, die kampt met een hersentumor, zag daarmee een verlangen in vervulling gaan. Dat gebeurde op initiatief van de stichting Doe Een Wens. Nadat de tiener de eerste dag onder meer het marinemuseum en Hr.Ms. Tonijn bezocht, vertrok hij de volgende ochtend 10.00 uur met de Van Amstel uit Den Helder. Een Lynx helikopter verzorgde een demonstratie en Max maakte kennis met de snelheid en remcapaciteit van het m-fregat. Een hele speciale ervaring was zijn optreden als roerganger. Na de traditionele ‘blauwe hap’ kon de jongen zien hoeveel kracht er vrijkomt bij het schieten met de .50 mitrailleur en zat hij aan boord van de RHIB tijdens de demonstratie ‘man over boord’. Ter afsluiting spoot Max in volledige brandweeruitrusting, dus in hittewerend pak met persluchtset op, met een brandslang.●

Te koop: Amstelveen, Saturnus 4, goed on­derhouden 4 kmr-tus­ senwoning. Rustige kindvr. buurt, royale tuin op z. Luxe design badkmr met whirlpool en aparte douche. Woonopp.: 120 m², totaal 147 m² eigen grond. Bjr 1983. Vr.pr. F 309.000,- k.k. Zie www. funda Te koop: Apeldoorn, Landdrostlaan 115, goed onderh. tussenwoning. Woonopp.: 128 m². Ind: hal, toilet, woonkmr, keuken. 1e verd: 3 slpkmrs, douche met 2e toilet. 2e verd: voll. afgewerkte zolder, cv uit 2005, aansl wasm/droger. Tuin met schuur en achterom. Vr.pr.: F 239.500,-.k.k. Zie www.wittewoningmakelaars.nl Te koop: Beetsterzwaag, de Bou 23, royale vrijst. woning in bosrijke omgeving. Centraal gelegen t.o.v. Assen, Havelte en Leeuwarden. Heeft 3 slpkmrs, moderne badkmr met bad en douche, ruime tuin. Alle faciliteiten op loopafst. Vr.pr F 237.500,- k.k. Zie www.funda.nl Te koop: Den Helder, 1e Vroonstraat 15, leu­ke tussenwoning nabij centrum, 3 slpkmrs. Vanaf 2000 grondig gerenoveerd. Nwe keuken. Vr.pr.: F 127.500,- k.k. Inf.: www.makelaarbakker.nl Te koop: Ees (Dr), Oosterkampen 10, 2/1-kapwoning met 4 slp­kmrs. Rustige omgeving. Op 25 min. van Assen, 15 min. van Em­men, 60 min van Zwolle. Vr.pr. F 185.000,- k.k. Inf. Makelaardij Wim Stuursma te Borger of zie www.funda.nl Te koop: Goes, Blaaubeenstraat 61, 2/1 kapwonin. Ind.: hal, toilet, open keuken, bijkeuken, woonkmr. 1e verd.: 3 slpkmrs, badkmr. 2e verd.: evt. 4e kmr. Inh.: 350 m³, opp.: 175 m². Nabij centrum. 30 min van Woensdrecht. Vr.pr. F 190.000,- k.k. Info www.huislijn. nl of 06 - 460 462 54. Te koop: Gouda-Noord, Willem de Zwijgersingel 142, ruim goed onderh. 3-kmr (vh 4) appartement op 2e verd. met berging in on­ derbouw. Loopafst. winkels, ns- en busstation, centrum, div. voorz. Vr.pr. F 149.500,- k.k. Zie www.boer-gouda.nl of bel: 0182 - 53 84 00. Te koop: Kapelle, Voorburcht 14, goed onderh. tussenwoning. Moderne keuken met inb.app. 1e verd.: 3 slpkmrs, badkmr met ligbad. 2e verd.: grote zolder (event. 4e slpkmr ), washok, opberghok. Vr.pr.: F 189.000,- k.k. zonder garage en F 208.000,- incl. garage. Zie www.neeskens.com of bel 06 - 145 290 58. Te koop: Leiderdorp , Florijn 33, 2-kmrappartement met loggia en terras. Midden in het centrum aan winkelplein. ov, zorg- en sportvoorz. op loopafst. Bjr 1981. Woonopp. 57 m². cv-ketel 2005. Voll. dubbele beglazing. Vr.pr. F 165.000,0- k.k. Zie www.beukering.nl of www.funda.nl Te koop: Oss, Harnas 27, uitgeb. woonhuis met kantoor, berging en garage. Bjr 1997. In rustige en kindvr. wijk nabij scholen, golfterrein, sportpark en winkels. Ind.: woonkmr 60 m², keuken, 4 slpkmrs, badkmr, met 2e toilet, wasruimte, dakterras en ruime tuin. Tot. 580 m², perceel 300 m², Zie: www.woonregisseurs.nl of bel 0412 - 69 27 00. Te koop: Vianen (Utr), Zederikstraat 4, gemoderniseerde, verb. hoekwoning met (verwarmde) garage aan woonerf. Merendeels dubbel glas, hr-combiketel 2007, open haard, houten vloer, bad­ kmr met inloopdouche, 3 slpkmrs en beloopbare bergzolder. Vr.pr. F 279.500,- k.k. Zie www.funda.nl Te koop: Yerseke, Schotte 8, instapklare halfvrijstaande starters­ woning uit 1910. 2 slpkmrs, 2e toilet, bijkeuken/berging, laminaatvloer. Loopafst. winkels, 5 min. van a85, 25 min. Vlb Woensdrecht. Prijs n.o.t.k. Info/foto’s: [email protected] Te huur: ’s-Hertogenbosch, Vijfde Rompert 44, instapklare eengezinswoning met luxe keuken, 4 slpkmrs, garage en berging. Tuin op ZW met pricacy. Rustige kindvr. wijk. School, winkelcentrum, bibliotheek, park, medisch centrum op loopafst. Huurprijs: F 1.100,p.m excl. g/w/l. A.i.o. Tel: 06 - 247 612 29. Gezocht: Sportieve jongen, 18 jaar zoekt z.s.m. nette woonruimte in Enschede. Kamer, studentenhuis of gedeeld appartement. Niet roken. Max. F 300,- incl. p.m. Min. opp. 12 m². Tel. 06 - 219 165 37 of mail: [email protected]

DIVERSEN Geachte militairen, ik ben Evert van Beek 14 jaar en ik spaar (Ne­derlandse) Emblemen zoals borst-, mouw- en schouderemblemen en kraagspiegels. Heeft iemand misschien wat voor mij? Bij voorbaat hartelijk bedankt! Evert van Beek, Hertespoor 31, 3772 SE Barneveld. Gezocht: Wie kan mij (als oud tacco Orion) tegen een redelijke vergoeding helpen aan een badge: ‘Netherlands 3-pc orion tacco’. Reacties aan: [email protected] Te koop: Yamaha yzf R1, 2004, 22500 km. Motor is in perfecte staat, zeer goed behandeld en heeft altijd goed en op tijd onderhoud gehad. Geen enkel krasje! Donkere kuipruit, rood velglint, seatcover en titanium Yoshimura ovale uitlaat. Altijd binnen gestaan. Prijs: F 5.999,-. info 06 - 263 264 70 of mail [email protected] of [email protected]●

5 november I Pagina 8

Groetenprogramma voor Kerst en Nieuwjaar HILVERSUM - Evenals vorig jaar wil Omroep max de uitgezonden Nederlandse militairen en hun achterban een hart onder de riem steken. In samenwerking met Defensie en de verschillende thuisfrontorganisaties worden relaties in de gelegenheid gesteld om op een unieke manier de kerst- en nieuwjaarswensen aan hun dierbaren over te brengen. Dat gebeurt op zaterdag 28 november in Jaarbeurs Utrecht (Hal 12). Per uitgezonden militair krijgen zijn of haar relaties één minuut de tijd om de kersten nieuwjaarswensen te doen (maximaal vier personen, kinderen onbeperkt). Men kan zelf verzinnen hoe men dit invult, misschien zingend of dichtend... het maakt niet uit. Mits binnen de maximale tijd. Deze wens wordt voor elke militair persoonlijk op een aparte dvd gezet en tijdens de feestdagen uitgereikt. Tussen 10.00 en 17.00 uur vinden er optredens plaats van onder anderen Jan Smit, Nick & Simon, Hansen Thomas, Albert West, Dominique Vos, Marga Bult en de Koninklijke Militaire

Kapel ‘Johan Willem Friso’. Er is een apart kinderprogramma, zowel voor de kleintjes als oudere jeugd, waarin ze zich naar hartenlust kunnen uitleven. Daarnaast bestaat er volop gelegenheid om elkaar te spreken. Van deze dag en het brengen van de wensen naar de militairen worden drie tv-programma’s gemaakt. De uitzendingen zijn op Nederland 1 op 25 december om 18.20 uur, op 2 januari om 17.25 uur en op 3 januari om 18.10 uur. Tevens wordt rondom de feestdagen een compilatie van de videoboodschappen op televisie vertoond. Aanmelden vóór 14 via www. defensie.nl/actueel/missiemax●

Colofon De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. Hoofd Defensiemedia Ellen Eggink Eindredactie: Wiebren Tabak (070 - 339 78 05)

Marineschip als kenniscentrum WEST-AFRIKA - Aan boord van Hr.Ms. Johan de Witt gonst het van de bedrijvigheid. Op het helidek vallen Senegalese studenten een fictieve brand aan (zie foto), terwijl een groep Ghanezen zich met rhib’s bekwaamt in bootoperaties. Elke les maakt deel uit van een intensief trainingsprogramma voor 46 marinemensen uit Senegal, Sierra Leone en Ghana in het kader van ‘Africa Partnership Station’. Veiligheid en stabiliteit op en vanuit zee. Deze begrippen vormen de belangrijkste drijfveer achter het Africa Partnership Station (aps). Dit wordt onder meer bereikt door lokaal marinepersoneel op te leiden in maritieme wetshandhaving, bootoperaties, scheepsonderhoud en medische trainingen. “In enkele jaren is het trainingsprogramma uitgegroeid tot een intensief lespakket, met veel aandacht voor praktijkoefeningen”, vertelt de Amerikaanse marineman Byron Smith. Sinds 2007 is hij als hoofd trainingsprogramma nauw betrokken bij de opleiding van ruim 4.000 militairen. “We leveren een zichtbare bijdrage aan veiligheid op zee en dat stemt me hoopvol.” Op alle gebieden doen de studenten praktijkervaring op. Zo sleutelen de techneuten aan motoren, leren de ‘nauten’ zelfstandig de Rigid Hull Inflatable Boat besturen en wordt anderen bijgebracht hoe ze een gewapende tegenstander kunnen vloeren. Levensreddend

De Ghanese sergeant Nicolas Damptsie onderschrijft het belang van de praktijktrainingen.

Als verpleegkundige beperkten zijn werkzaamheden zich tot het afvoeren van patiënten. Onder aansturing van marinearts Jantijn Fockens leert hij nu levens- en ledenmaat reddende handelingen. Van het vrijmaken van luchtwegen tot het aanleggen van een tourniquet. Ook preventieve geneeskunde, zoals het belang van hygiëne en steriel werken, krijgt

het Internationaal Vrouwencentrum, het uwv Werkbedrijf en de gemeente Den Helder. Die benaderden het Marinebedrijf, dat elk jaar behoefte heeft aan nieuwe technisch georiënteerde medewerkers, met het verzoek om mogelijkheden voor leer-werktrajecten voor allochtone vrouwen te onderzoeken. Daarbij krijgen deelnemers een leerarbeidsovereenkomst met salaris, een opleiding en een vast dienstverband na behalen van het diploma. Via een assessment bij opleider Tetrix werd

ben van Es-AVDD●

Kerkdienst vanuit Tarin Kowt

vastgesteld dat het traject voor de zeventien kansrijk kan zijn. In februari polste de projectgroep ‘Veiligheidshuis’ het Marinebedrijf al op initiatief van politie en justitie over een zelfde mogelijkheid voor Antilliaanse jongeren die met school waren gestopt en dreigden naar de criminaliteit af te glijden. Er bleken vijf kandidaten tussen te zitten die geschikt waren aan het traject mee te doen. In totaal gaat het dus om 22 allochtone leerlingen.●

HILVERSUM - Komende zondag (8 november) wordt op Nederland 2 om 11.00 uur een kerkdienst uitgezonden vanaf Kamp Holland. Het thema luidt: Bidden met helm en scherfvest. Voorganger is dominee Jan Peter van Bruggen (zie foto), die de afgelopen jaren als vlootpredikant bij het Korps Mariniers heeft gewerkt. In de uitzending zijn ook beelden te zien van het leven en werken van de militairen. Daarin speciale aandacht voor de genie, die onder meer het opsporen van bermbommen tot taak heeft.●

DEFENSIE EVENEMENTENKALENDER De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen: 7 en 8 november: Taptoe Marinierskapel, Berlijn en Keulen 11 november: Lezing en rondleiding: ‘Stoer en stijlvol’, Mariniersmuseum in Rotterdam



Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Defensiesite: www.defensie.nl E-mail: [email protected] Bezoekadres: Binckhorsthof Binckhorstlaan 135, 2516 BA Den Haag Postadres: Postbus 20703, 2500 ES Den Haag, MPC 58L De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Oplage: 41.000

Marinebedrijf biedt allochtonen kans op baan DEN HELDER - Zeventien allochtone vrouwen zijn onlangs begonnen aan een technische mbo 2 opleiding met zicht op een baan bij het Marinebedrijf in Den Helder. Dit is het gevolg van een onderzoek naar een leerwerktraject voor deze categorie. Zij volgen dat samen met 27 reguliere instromers. De klas staat aan de vooravond van de eerste stages op het Marinebedrijf. Het initiatief om te werven kwam van de stichting Diversiteit in samenwerking met

ruim aandacht. “De verpleegkundigen hebben veel theoretische kennis, maar het ontbreekt aan praktijkervaring”, legt de Fockens uit. “Zo kunnen ze stap voor stap vertellen hoe ze iemand moeten reanimeren, maar hebben ze het nog nooit beoefend.” Juist daarom besteedt hij veel aandacht aan het in de praktijk brengen van deze kennis. Met resultaat. “Ik zie ze elke dag verbeteren.” De commandant van Hr.Ms. Johan de Witt, kapitein-ter-zee Ben Bekkering, vindt het wel mooi dat zijn schip bijdraagt aan het maritiem kennisdomein. “Naast vliegveld, dok, parkeergarage, opslagruimte, hospitaal, commandopost én hotel, fungeren we nu ook als drijvende universiteit.” Foto: Ger-

Redactie: Evert Brouwer (070 - 339 78 04) Jack Oosthoek (070 - 339 78 01) Monique van Rijen-Bos (070 - 339 78 03) André Twigt (06 - 109 465 44)

15 november: Themazondag ‘Indische en Molukse integratie’, Museum Bronbeek, Arnhem 19 november: Concert Fanfarekorps Koninklijke Landmacht ‘Bereden Wapens’ ter ere van 750 jaar Amersfoort 20 november: Concert Marinierskapel, Eerbeek



20 november: Relatieconcert Fanfarekorps Koninklijke Landmacht ‘Bereden Wapens’, Leens 22 november: Zeeheldenverkiezing voor kinderen, Marinemuseum in Den Helder Voor meer informatie surf naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Activiteiten.●

Abonnementen: Per jaar H 13,61. Voor het buitenland H 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0900 - 226 52 63 of www. aboland.nl, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics Zoetermeer BV, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: DeltaHage, Den Haag ISSN: 0167-0808