Commentaarnota. Omgevingsvisie en Omgevingsverordening. januari 2014 versie 2.0

Commentaarnota

Omgevingsvisie en Omgevingsverordening

januari 2014 versie 2.0

Omgevingsvisie en Omgevingsverordening

Commentaarnota

Vastgesteld door GS 14 januari 2014

1

Commentaarnota – versie 2.0

2


Inhoud Inleiding 5 Leeswijzer 7 Toekomstbestendig Gelderland

9

Krachtige steden en vitale dorpen

21

Divers Gelderland

29

Wonen 33 Wonen en werken in het ‘buitengebied’

47

Werken 53 Detailhandel 57 Economische sectoren

63

Energietransitie - windenergie

73

Vrijetijdseconomie 85 Luchtvaart 91 Land- en tuinbouw algemeen

95

Grondgebonden landbouw

99

Niet-grondgebonden landbouw

103

Tuinbouw 109 Mobiliteit 115

3

Digitale bereikbaarheid

121

Ruimtelijke kwaliteit

123

Cultuur en erfgoed

127

Natuur en landschap

133

Landschap van Gelderland

159

Nationaal Landschap

163

Hoog-dynamisch Landschap

167


Gezonde en veilige leefomgeving

169

Rust, ruimte en stilte

173

Waterveiligheid 175 Externe veiligheid

177

Water en ondergrond

179

PlanMER 189 Bijlage 191 Organisaties 191 Overheden 200 Particulieren 203

4


Inleiding

Op 14 mei 2013 zijn de ontwerp-Omgevingsvisie en ontwerp-Omgevingsverordening, samen met de bijbehorende PlanMER en Passende Beoordeling door Gedeputeerde Staten vastgesteld en vrijgegeven voor inspraak. In de periode 21 mei tot 2 juli 2013 was het voor een ieder mogelijk zienswijzen in te dienen. Onder andere gemeenten, belangenverenigingen en particulieren hebben zienswijzen ingediend. In totaal zijn 519 zienswijzen ingediend, waaronder twee collectieve zienswijzen met meerdere ondertekenaars. Totstandkoming omgevingsvisie Na een intensief traject van co-creatie volgde de formele procedure van de tervisielegging.

Veel partijen die al bij de totstandkoming van de ontwerp-Omgevingsvisie en –verordening waren betrokken hebben ook de moeite genomen in deze procedure hun zienswijze mee

te geven. Daarin is in veel gevallen waardering voor het proces verwoord. Daarnaast zijn kanttekeningen geplaatst bij de inhoud van de plannen.

In deze commentaarnota licht de provincie haar keuzes toe. Toch is bij het verwerken van de zienswijzen zoveel mogelijk de lijn van co-creatie doorgezet. Dat is een zoektocht geweest

naar de balans tussen de formele beantwoording van zienswijzen over een provinciaal plan met provinciale keuzes en het blijven werken aan gezamenlijke oplossingen. Aard en inhoud van zienswijzen Van alle zienswijzen op de Omgevingsvisie gaat een groot deel over natuur en landschap.

Over twee specifieke onderdelen van het beleid voor natuur en landschap zijn veel identieke

zienswijzen ingediend. Deze collectieve zienswijzen zijn behandeld als één zienswijze en zijn in deze commentaarnota verwerkt onder de noemer ‘collectief 1’ en ‘collectief 2’.

Op hoofdlijnen zijn bij de zienswijzen over natuur en landschap de volgende categorieën te onderscheiden:

−− verzoeken tot wijziging van een begrenzing die samenhangen met de wens om voor subsidie in aanmerking te komen,

−− verzoeken van gemeenten om technische correcties omdat de vigerende bestemmingen

niet zijn gebruikt bij de vaststelling van de begrenzing van het Gelders Natuurnetwerk en de Groene Ontwikkelingszone,

−− inhoudelijk gemotiveerde verzoeken op specifieke onderdelen voor bijvoorbeeld recreatieterreinen en steenfabrieken.

Daarnaast is een aantal discussiepunten aangekaart over de Omgevingsverordening, de

compensatieregels en de vereveningsinstrumenten. Ook de rol van de kernkwaliteiten komt aan de orde, bijvoorbeeld geluid als kernkwaliteit. Opvallende specifieke thema’s zijn: −− het beleid voor windturbines,

−− bescherming van weidevogels, −− (nieuwe) landgoederen.

Veel van de ingediende zienswijzen hebben betrekking op meerdere onderdelen van de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening. Ook zijn er veel mensen geweest die één specifiek onderwerp hebben aangekaart.

Van alle ingezonden zienswijzen zijn samenvattingen gemaakt per onderwerp dat wordt

aangesneden. Al deze samenvattingen zijn vervolgens geclusterd per onderwerp en zoveel mogelijk op hoofdlijnen beantwoord. Op die manier wordt het meest duidelijk of en zo ja hoe de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening zijn aangepast naar aanleiding

5


van de zienswijzen. Zo ontstaat namelijk per onderwerp een beeld van de reacties en de aanpassingen die daar al dan niet uit volgen.

Dat betekent dat het antwoord op een uitgebreide zienswijze op verschillende plekken in deze commentaarnota gevonden kan worden.

Een deel van de reacties was gericht op het feit dat de plannen digitaal waren. Dat

is wettelijk voorgeschreven en het is een bewuste keuze om in te zetten op een goed

functionerend digitaal plan en geen extra inzet te plegen op een papieren versie. Op de vorm van het plan gaat deze commentaarnota verder niet in.

Degene die in het kader van de inspraak hebben gereageerd, ontvangen deze

commentaarnota. In de bijlage is een overzicht opgenomen van alle indieners. Organisaties en overheden worden met naam en toenaam genoemd. Voor particulieren zijn vanwege

de privacy alleen de betreffende documentnummers opgenomen. Voor indieners van een zienswijze is aan de hand van een persoonlijk documentnummer te achterhalen welke reactie er is gegeven op de eigen zienswijze. Keuzes in deze Commentaarnota −− Op hoofdlijnen zijn de zienswijzen gebundeld beantwoord. Juist omdat de provincie maatwerk wil bieden aan lokale afwegingen en op de provinciale schaal beleid wil

formuleren. Dat wil zeggen niet op voorhand zaken lokaal regelen door de beantwoording in deze commentaarnota;

−− Sommige zaken vragen een nadere doorontwikkeling: dat wil zeggen nu regels verder aanscherpen zou deze doorontwikkeling frustreren;

−− Sommige zaken moeten genuanceerd worden en nader worden afgestemd, daarbij past beter direct contact dan een antwoord via een commentaarnota;

−− Sommige zaken vragen een verdere uitvoering en acties van meerdere partijen, de

provincie voelt zich gesterkt in de reacties in de zienswijzen om een en ander vorm en inhoud te geven;

−− Herstel fouten: waar gewezen is op (kleine) (schoonheids)fouten, zijn - waar nodig -

verbeterd. In de Commentaarnota komen we daar niet op alle punten expliciet terug;

−− Checks en verbeteringen naar aanleiding van ingebrachte casuïstiek: bij sommige beleidsthema’s zijn op het niveau van straten, wegen, bedrijven, gebieden zaken

aangekaart (dat hoort er wel / niet bij etc.). In deze casuïstiek is per geval een afweging gemaakt of er aanleiding is tot bijstelling van het beleid of beleidsgrenzen op de kaart;

−− Ook de slag naar de uitvoering: doorontwikkelingen en Omgevingsagenda, is opgenomen in de commentaarnota. Daar is voor gekozen omdat een aantal vragen niet zozeer een

aanpassing van teksten en kaarten vereisen, maar om een concrete actie in de praktijk. De beschreven aanpassingen aan de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening zijn

doorgevoerd in de concept plannen die naar verwachting op 9 juli 2014 en 1 oktober 2014 in Provinciale Staten aan de orde zijn.

6


Leeswijzer

In deze Commentaarnota wordt per beleidsthema aangegeven welke zienswijzen op dat

betreffende thema van toepassing zijn. Dit gebeurt aan de hand van het hiervoor genoemde persoonlijke documentnummer, waarbij onderscheid wordt gemaakt in particulieren, organisaties en overheden.

Vervolgens wordt per thema de volgende opbouw gehanteerd:

−− eerst wordt een samenvatting gegeven van de inhoud van de zienswijzen;

−− vervolgens wordt aangegeven of er naar aanleiding van de zienswijzen aanpassingen zijn

in de de visie, de verordening, de kaarten of de verdere uitwerking van de omgevingsvisie, met andere woorden: wat zijn de gevolgen van de zienswijzen;

−− tot slot wordt de reactie van de provincie op de zienswijzen weergegeven in een toelichting. Met behulp van de zoekfunctie van Adobe Reader is het mogelijk in de digitale versie van de

commentaarnota te zoeken naar de reactie op de ingediende zienswijze. U typt hiervoor het persoonlijke documentnummer in het zoekveld onder ‘bewerken - zoeken’ in de werkbalk linksboven op het beeldscherm. Vervolgens verschijnt een (klikbaar) overzicht van de

vindplaatsen. Op een tablet zit de zoekfunctie (na een klik op het beeldscherm) onder het vergrootglas-symbool.

De eerder gepubliceerde ruwe commentaarnota versie 1.3 is in versie 2.0 gecompleteerd met ontbrekende documentnummers en reacties. Versie 2.0 vervangt daarmee versie 1.3.

7


8


Toekomstbestendig Gelderland

Betreft zienswijzen: Particulieren: 01679871, 01660239, 01679876 Organisaties: Overheden:

Overheden:

01675713, 01667884, 01667434, 01666403, 01664763, 01665139, 01663720,

01679274, 01669549, 01644240, 01667713, 01680012

01663185, 01667237, 01665379, 01665643, 01665664, 01666009, 01670961,

01662904, 01661572, 01659836, 01659168, 01667237, 01663413, 01670584, 01661904, 01671166, 01679915, 001668529 01665372, 01674576

Beleidsthema: Toekomstbestendig Gelderland Onderwerp:

De totstandkoming van de Omgevingsvisie

Inhoud van de zienswijzen: Indieners geven opmerkingen over de totstandkoming van de Omgevingsvisie Waardering voor het proces en betrokken blijven

−− Het proces van samenwerken naar een visie was positief. Indieners hebben waardering voor het proces van co-creatie en blijven graag met de provincie in gesprek over

toekomstige ontwikkelingen en over de uitvoering van de visie. Bemerkt zijn open gesprekken, discussies en een goede communicatie.

−− Tot op heden is indiener hierbij niet betrokken geweest. Indiener is graag bereid om vast te stellen of doelen, ambities verenigbaar zijn en of ze elkaar kunnen versterken.

−− Indiener vindt het van groot belang dat de provincie actief betrokken blijft en initiatieven ontwikkelt om te investeren in de leefomgeving. De daaruit volgende zichtbaarheid zal

ongetwijfeld bijdragen aan het versterken van de relatie tussen burgers en politiek, zeker

als die betrokkenheid in nauwe samenwerking geschiedt met andere overheden, burgers, bedrijven, onderzoeksinstellingen, et cetera.

−− Aan de hand van de termen “uitdagen, inspirerend, uitnodigen en samenwerken” is een koers gezet die erg aanspreekt. Indiener (gemeente) trekt daarin graag met de provincie en haar partners op. Onder meer door het samen opstellen van een Omgevingsagenda

en een Gebiedenatlas en het actief meedenken over initiatieven uit de samenleving. Het

proces van co-creatie geeft de indiener het vertrouwen voor die processen. Indiener ziet veel elementen uit het co-creatieproces in de visie terugkomen en waardeert dat zeer. Ook in de ontwerp-verordening ziet de indiener dat de provincie op diverse onderdelen opmerkingen op eerdere versies heeft verwerkt.

−− Er is te weinig tijd geweest voor actieve inbreng van de gemeente bij proces van co-creëren, dat betreurt indiener. Binnen de gemeente is weinig ruimte voor discussie geweest.

−− Indiener geeft aan dat het goed is bij projecten oog te blijven houden voor betrokkenheid, niet alleen bij de totstandkoming van een project maar ook bij de uitvoering ervan.

−− Indiener stelt dat er alleen bij de visievorming ruimte is gegeven voor communicatie over en weer en daarna te snel is overgegaan tot terinzagelegging.

−− Indiener wil graag actief als partner betrokken worden bij de Omgevingsagenda. Dit ligt in de rede omdat indiener bij uitstek een partner is waarmee via privaatrechtelijke bijdragen voor beleidsdoelstellingen (natuur) gerealiseerd kunnen worden.

−− Indiener vraagt zorg te dragen voor een inspraakproces waarbij de belangen via inspraak een rol krijgen bij de planontwikkeling. Dat wil zeggen dat alle actoren in een zo vroeg

mogelijk stadium bij de planvorming betrokken worden. Graag ziet de indiener hierbij de rol van maatschappelijke organisaties, zoals de GNMF, expliciet benoemd.

−− Indieners vragen hoe bepaalde rapportages zijn betrokken bij het proces van het maken van de Omgevingsvisie.

9


−− De Bezirksregierung Düsseldorf wil graag tijdig betrokken worden bij de verdere

uitwerkingen van de Omgevingsvisie. Omgekeerd belooft zij dit ook te doen m.b.t. hun Regionalplan.

Kanttekeningen bij de procedure

−− Gemist wordt een proces van co-creatie voor de Omgevingsverordening vergelijkbaar met die voor de Omgevingsvisie.

−− Indiener betreurt de beperkte tijd die is geboden voor de inspraak, waar participatie het uitgangspunt is.

−− Indiener betreurt de omvang van de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening en als gevolg daarvan kosten voor de burger. Indiener betreurt de overbodige bijeenkomsten voorafgaande aan het ontwerp op Papendal en Gelredome.

−− Indiener mist een evaluatie van het huidige omgevingsbeleid. Definitieve besluitvorming

−− Naar mening van enkele indieners zou de verordening in tijd volgend moeten zijn aan de visie.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Belanghebbenden worden, gericht betrokken bij de uitvoering en verdere uitwerking van de Omgevingsvisie. Voor specifieke zaken wordt direct contact gezocht met partijen. De besluitvormingsprocedure is aangepast. De definitieve besluitvorming over

de Omgevingsverordening zal later plaatsvinden dan de besluitvorming over de Omgevingsvisie. Wel is bij de vaststelling van de Omgevingsvisie de concept-

Omgevingsverordening beschikbaar om goed inzicht te krijgen op de consequenties van het beleid in de Omgevingsvisie. Toelichting −− De zienswijzen bevatten vele complimenten, vaak over het proces voor de totstandkoming van de Omgevingsvisie. Deze complimenten worden in dank aanvaard, maar niet apart behandeld. Het bevestigt de keuze om zaken in co-creatie tot stand te brengen.

−− De tijd die voor inspraak is uitgetrokken betreft een reguliere, wettelijke periode van

zes weken. Gezien het proces van co-creatie waarin het ontwerp van de Omgevingsvisie tot stand is gekomen was er geen aanleiding om een langer dan wettelijke bepaalde

inspraakperiode te hanteren. Bovendien is er zowel voor als na de formele inspraakperiode steeds alle mogelijkheid geboden voor overleg.

−− Tal van insprekers willen graag actief betrokken blijven bij de vervolgstappen op de

Omgevingsvisie. Dit past uitstekend in de filosofie om de co-creatie door te zetten in de uitvoering.

−− Er is geen aparte evaluatie van het complete omgevingsbeleid uitgevoerd. De oude –

sectorale - plannen zijn op onderdelen al wel geëvalueerd, maar bij het opstellen van de

10


Omgevingsvisie is voor een fundamenteel andere aanpak gekozen. In co-creatie werden

de gezamenlijke opgaven in beeld gebracht. Dat vergt een andere benadering dan werken vanuit een provinciale knelpuntenanalyse, hoewel ieders ervaring met de oude plannen wel degelijk een van de vertrekpunten vormde in de gesprekken. Daarin hebben ook de

door de indieners genoemde diverse rapporten een rol gespeeld. Een voorbeeld hiervan is

het Advies van de Raad van de Leefomgeving over duurzame landbouw. Zo zijn er nog veel andere rapportages te noemen. Betreft zienswijzen: Particulieren: 01670724, 01648235.

Organisaties: 01681090, 01681087, 01663726, 01674724, 01665497, 01669549, 01664439, Overheden:

01680012, 01668529, 01671258

01666694, 01666320, 01667847, 01662879


De strekking van de Omgevingsvisie

Inhoud van de zienswijzen: Balans en focus

−− De nadruk ligt te veel op economische ontwikkeling; de kwaliteit van de leefomgeving wordt niet afgewogen.

−− Er ontstaat een onevenwichtig beeld waarbij economische belangen altijd prevaleren boven natuurbelangen en vergeten wordt dat de waarde van natuur ook een economisch belang vertegenwoordigt. Graag duidelijkheid hierover.

−− De Omgevingsvisie focust geheel naar de huidige tijdsgeest sterk op het faciliteren van economische ontwikkeling. Indiener pleit voor een minder periode gebonden, bredere insteek. Door aspecten als natuur en milieu op te nemen wordt voor de economische ontwikkeling de duurzame ontwikkeling de grondtoon.

−− De Omgevingsvisie legt een zwaar accent op economisch structuurversterking. Andere ambities en doelen zijn volgens indiener zo geformuleerd dat ze moeten bijdragen aan

het doel van economische structuurversterking. Kwaliteit, leefbaarheid en veiligheid van onze leefomgeving worden in context van economische ontwikkeling geplaatst en niet

geïnterpreteerd als een toegevoegde waarde voor de economie (schone lucht, water, gezond leven). Indiener wijst op de problemen die juist door de economische ontwikkeling worden veroorzaakt (aantasting van de ruimtelijke kwaliteit, degradatie van natuur en landschap, stank en overlast van industrie, landbouw en verkeer). Besteed in het hoofdstuk Mooi Gelderland daarom meer aandacht aan bescherming, verbetering en herstel van de leefomgeving.

−− Focus op kwaliteit van het bestaande is goed.

−− Dynamisch, mooi en divers zijn goede invalshoeken voor een integrale Omgevingsvisie; het sturen op doelen en het verminderen van regels wordt onderschreven.

−− De Omgevingsvisie beschrijft diverse onderwerpen en speerpunten maar stelt daarbij geen duidelijk omschreven doelen. Indiener pleit in zijn algemeenheid voor heldere kaders, regels en monitoring voor het bereiken van de beoogde kwaliteit en duurzaamheid. De

doorwerking van veranderd kabinetsbeleid (onder meer voor natuur en landschap) wordt gemist.

−− Indiener mist de verantwoording waarom de provincie de taken die in de Omgevingsvisie zijn genoemd dient uit te voeren, zeker daar waar zij zich meer sturend opstelt.

11


Omgang met tegenstrijdige belangen

−− De Omgevingsvisie schetst een te harmonieus beeld van toekomstig Gelderland. Hoe om te gaan met conflicterende situaties?

−− Economische ontwikkelingen mogen niet strijdig zijn met het gebruik van ruimte voor

landbouw, natuur en milieu. Hierop moeten de plannen van de provincie worden getoetst.

−− Indiener vindt dat planologie niet zonder regels kan. De ontwikkeling van provinciaal beleid is zorgelijk, omdat de provincie geen samenwerking kan afdwingen tussen gemeenten.

−− De grenzen van de bevoegdheidsafbakening tussen provincie en gemeente worden opgezocht. Wie gaat nu waarover?

Kwaliteitskaart

−− Omdat de Omgevingsvisie uitgaat van uitnodigingsplanologie vindt de indiener een

integrale kwaliteitskaart op zijn plaats. Dat helpt bij de ontwikkelingsrichting, zeker omdat de kwaliteiten verspreid staan opgenomen in de visie.

Rol van de provincie

−− Indiener geeft aan dat elk beleidsveld zijn plekje heeft gekregen, maar dat er niet is geprioriteerd en gekozen. Herijking van de rol van de provincie wordt gemist.

−− Indiener stelt dat extra aandacht besteed zou moeten worden aan de rol van de provincie in combinatie met keuze voor instrumenten.

−− Indiener stelt dat handhaving van beleid onvoldoende gebeurt. Indiener noemt specifiek de herplant plicht.

Landelijk onderscheidend

−− Indiener stelt dat in de Omgevingsvisie niet duidelijk wordt waar de Gelderse leefomgeving zich onderscheidt van andere landsdelen.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: Balans en focus

De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsvisie. Omgang met tegenstrijdige belangen

De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsvisie. Rol van de provincie

De betreffende rollen worden specifieker aangegeven in de visietekst. Dit wordt uitgewerkt in de praktijk na vaststelling van de Omgevingsvisie.

Handhaving is een taak van toezichthouders zoals gemeenten en terreinbeheerders en via het interbestuurlijk toezicht van de provincie. De Omgevingsvisie en -verordening bieden

daarvoor de kaders. Lees meer over de herplantplicht en aandacht voor bos bij het onderdeel

‘natuur en landschap’. Aangegeven wordt bijvoorbeeld dat bij het uitvoeren van projecten in het landelijk gebied verschillende wetten- en regels van toepassing zijn. De provincie is niet

altijd het bevoegde gezag. De provincie zal waar mogelijk bevorderen dat bij nieuwe plannen en projecten ook over mogelijke aandachtspunten van derden (denk aan de Boswet, Flora- en Faunawet, het regiem van Natura 2000) wordt geadviseerd. Landelijk onderscheidend

Het groene kapitaal van Gelderland wordt nadrukkelijker benoemd in de Omgevingsvisie.

12



Gevolgen voor de agenda van de provincie: Kwaliteitskaart

Er wordt nu geen aparte integrale kwaliteitskaart opgesteld. In het kader van de

Gebiedenatlas worden de verschillende kwaliteiten in de Omgevingsvisie bij elkaar gebracht.

De Gebiedenatlas zal vooral integraal en beeldend (cartografisch, fotografisch, iconografisch) van aard worden. De kwaliteiten van gebieden worden benoemd op basis van 1) kenmerken, 2) waarden en 3) ambities. Het benoemen van de kwaliteiten gaat in co-creatie. Hoe precies

is nog onderwerp van nadere verkenning. De planning is om voor half 2014 een eerste stap te zetten en deze atlas in 2014 en 2015 nader uit te werken. Toelichting −− De balans en focus van de Omgevingsvisie zijn niet wezenlijk aangepast. Zowel

de kwaliteit van de leefomgeving als economische belangen hebben een plek. De Omgevingsvisie neemt de onderlinge balans als uitgangspunt.

−− De verantwoording voor de provinciale inzet is niet in zijn algemeenheid beschreven. Het

is een uitkomst van het proces om samen met betrokkenen de opgaven te beschrijven en te bepalen welke inzet nodig is. Vaak is dit in de verdieping nader toegelicht.

−− Voor tegenstrijdige belangen zijn waar nodig regels opgenomen in de Omgevingsverordening.

−− Er is gekozen voor co-creatie vanuit het besef dat er voor veel opgaven sprake is van een gedeelde verantwoordelijkheid waarin ieder zijn rol pakt. Zo wordt in de praktijk ook duidelijk wie precies waarover gaat. Uiteraard verschilt dit per onderwerp.

−− De doelen ten aanzien van de kwaliteit van de leefomgeving zijn nadrukkelijk verankerd in de Omgevingsvisie. Ook in de PlanMER bij de Omgevingsvisie komen de betreffende

aspecten in beeld, waarbij ook suggesties zijn opgenomen om daar ook in de praktijk recht aan te doen.

−− De (nieuwe) rollen die de provincie wil vervullen – inspireren en verbinden – komen met

name tot uiting in gedrag, houding en cultuur. Dat vraagt nu geen andere teksten, maar vergt goed contact in de praktijk en tijdige signalen van partners daar waar houding, gedrag en cultuur onvoldoende uit de verf komen.

−− De Omgevingsvisie geeft aan dat niet regels maar mogelijkheden vooropstaan. In de huidige tijd is behoefte aan een zorgvuldige afweging en niet op voorhand één

uitkomst, vanuit één dominant perspectief. Voor een zorgvuldige afweging biedt de omgevingsverordening het kader welke afweging wordt gevraagd. Om dan om te

kunnen gaan met tegenstrijdige belangen is de juridische verankering in de verordening noodzakelijk.

Betreft zienswijzen: Particulieren: Organisaties: Overheden:

01677756, 01681087, 01667766, 01666820, 01668529

01665664, 01666009, 01667237, 01680212, 01662879


13

Instrumenten in de Omgevingsvisie


Inhoud van de zienswijzen: Indieners plaatsen kanttekeningen bij de instrumenten die onderdeel uitmaken van de Omgevingsvisie.

Te weinig duidelijke en strenge regels

−− Indiener heeft zorgen over het gebrek aan helderheid, waardoor kwetsbare sectoren het onderspit zullen delven bij belangentegenstellingen. Co-creatie werkt alleen wanneer partijen een gemeenschappelijk doel nastreven.

−− Indiener vindt dat planologie niet zonder regels kan. De ontwikkeling van provinciaal beleid is zorgelijk, omdat de provincie geen samenwerking kan afdwingen tussen gemeenten.

−− Indiener waarschuwt om regels niet te veel los te laten. Uitnodigingsplanologie houdt ook risico in dat te veel ruimte wordt geboden aan kwalitatief goede plannen.

Te veel en te strenge regels

−− Indiener stelt dat de koers van de Omgevingsvisie strijdig is met de veel voorkomende rol van normeren en met het instrument verordening. Indiener pleit ervoor om dat te verminderen en de Omgevingsverordening minder gedetailleerd in te vullen.

−− Indieners constateren een spanningsveld tussen enerzijds de filosofie van uitdagen,

inspireren, uitnodigen en samenwerken en anderzijds het accent op de normstellende rol die de provincie kiest.

−− Normeren zet volgens indiener een rem op nieuwe initiatieven en is niet uitnodigend.

Juist met stimuleren en uitnodigen komen de gezamenlijke doelen binnen bereik. Kies op minder thema’s en uitwerkingen voor normeren en het instrument verordening.

−− In tegenstelling tot de Omgevingsvisie zit de verordening vol met regelgeving over de leefomgeving. Dit behoeft volgens indiener aanpassing.

−− Omgevingsverordening lijkt geen goede basis om gezamenlijk de opgaven uit de visie op te pakken.

−− Indiener vindt dat de Omgevingsverordening de (regel)ruimte moeten bieden om de vele

doelstellingen en opgaven van natuur en economie, van wonen, werken en recreëren, waar te maken. Indiener heeft twijfels en zorgen over de coherentie tussen visie en verordening.

Bewegen de instrumenten mee?

−− De koers (van tien jaar vast naar flexibel en toekomstgericht) zou volgens indiener ook moeten leiden tot tussentijdse aanpassing van de Omgevingsverordening.

−− Indiener stelt dat de Gelderland Index gebruikt kan worden om in gesprek te blijven over de voortgang op het thema gezondheid in relatie tot de leefomgeving en over hoe gemeenten, provincie en burgers de krachten bundelen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: Te veel of juist te weinig regels

De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de kaarten. Naar aanleiding

van specifieke zienswijzen is de verordening op diverse onderdelen aangepast. Dit leest u verderop in deze commentaarnota.

14


Gevolgen voor de agenda van de provincie: Bewegen de instrumenten mee?

Als de Omgevingsvisie verandert en nieuwe accenten krijgt als gevolg van de actualiteit, dan beweegt de Omgevingsverordening mee. De provincie gaat onderzoeken of en hoe

monitoring van de ruimtelijke kwaliteit van de leefomgeving, van zowel landelijke als

stedelijke gebieden, kan worden gekoppeld aan de Gebiedenatlas en de Kwaliteitsateliers. Toelichting Normstelling is een van de provinciale rollen. Doordat deze rol nu formeel wordt vastgelegd

in een verordening die gelijktijdig met de Omgevingsvisie ter inzage wordt gelegd krijgt dit nu extra aandacht. De rollen van uitdagen, inspireren, doen samenwerken en uitnodigen

komen meer tot uiting in gedrag, houding en cultuur, en moeten blijken in de praktijk. De

provincie verwacht erop te worden aangesproken als dat onvoldoende uit de verf zou komen. In Omgevingsvisie en verordening wordt de juiste balans gezocht tussen een helder kader

waarbinnen ruimte is voor goede afwegingen en de regels. Regels zijn nodig als vangnet, om excessen te voorkomen en om uit conflicten te komen. De regels vormen niet het startpunt van de discussie. De zoektocht naar deze balans is ook terug te zien in de reacties: voor sommigen gaat het niet ver genoeg, voor anderen te ver.

Aanpassingen in de verordening hebben onder meer betrekking op het verwijderen van

de Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik uit de verordening en bijstelling van de

omgevingsverordening voor natuur, onder meer door duidelijker formulering en door saldobenadering over meerdere kernkwaliteiten mogelijk te maken. Betreft zienswijzen: Particulieren: -

Organisaties: 01667766, 01674724 Overheden:

01669854, 01666320, 01664075, 01680212, 01667237, 01668814, 01666059,

01661904, 01663413, 01667237, 01677818, 01665372, 01674576, 01662879


De strekking van de Omgevingsverordening

Inhoud van de zienswijzen: Indieners plaatsen kanttekeningen bij de focus van de Omgevingsverordening en stellen het volgende:

Verordening strenger dan de visie

−− Indieners ervaren discrepantie tussen Omgevingsvisie en de Omgevingsverordening: de visie biedt ruimte, de Omgevingsverordening is normstellend.

−− De Omgevingsverordening staat (te) vol met regels voor de leefomgeving.

−− Indiener heeft twijfels en zorgen over de coherentie tussen Omgevingsvisie en

-verordening. Tussentijdse aanpassing van de Omgevingsverordening zou mogelijk moeten zijn.

−− Te veel elementen zijn normerend uitgewerkt, wat remmend werkt voor nieuwe initiatieven en innovatie. Voorbeelden hiervan zijn de Ladder voor duurzaam

ruimtegebruik, de Gebiedenatlas en de voorwaarden voor het vergroten van agrarische bouwpercelen.

−− Indiener maakt zich zorgen om juridische beperkingen die de Omgevingsverordening biedt. Verzoek: verordening in overeenstemming met visie brengen.

15


Verordening te gedetailleerd

−− De Omgevingsverordening is te gedetailleerd en te weinig flexibel. Indieners missen

maatwerk en co-creatie voor de Omgevingsverordening en zagen graag het detailniveau van de Omgevingsvisie toegepast op de Omgevingsverordening.

−− Vul de Omgevingsverordening minder gedetailleerd in en beschrijf juist processen

waarmee de doelen kunnen worden bereikt (wie praat wanneer met wie, welke stappen zijn nodig).

−− De Omgevingsverordening bevat, in tegenstelling tot de visie, weinig flexibiliteit. Wat de

indiener betreft, zou de Omgevingsverordening een minder strak kader moeten vormen en minder gedetailleerd moeten zijn.

−− Omgevingsvisie en verordening zijn nog erg geschreven vanuit de overheid en niet vanuit de gemeenschap; het op te stellen kader in de Omgevingsvisie en verordenin g moet de kwaliteiten van een gebied voorop stellen en niet de bescherming. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De Omgevingsverordening is op basis van deze en meer specifieke zienswijzen op een aantal punten aangepast om de regels meer in overeenstemming te brengen met de visie. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Regels voor een zorgvuldige afweging zullen zich in de praktijk moeten bewijzen. Veel

reacties gaan op voorhand uit van een (te) strikte toepassing van de regels. De filosofie van

visie en verordening is om de opgave en de kwaliteiten van een gebied centraal te stellen. Dat is belangrijk punt op de provinciale agenda. Toelichting De Omgevingsverordening vormt de juridische verankering van de Omgevingsvisie en maakt alle verordenende provinciale regels zichtbaar over de uitvoering van het Omgevingsbeleid. Er zijn in de Omgevingsverordening regels verdwenen èn toegevoegd, zodat dat de

Omgevingsverordening niet onevenredig zwaar is ten opzichte van de visie. Overigens is de Omgevingsverordening voor een aantal terreinen gebonden aan het Rijk bij de formulering van regels, voor bijvoorbeeld natuur, erfgoed, water en luchtvaartterreinen.

De uitvoering van de Omgevingsvisie is een dynamisch proces. Er is dus geen datum te

noemen waarop al het beleid uitgekristalliseerd is. Nu het merendeel van het nieuwe beleid in de Omgevingsvisie is neergelegd, is ervoor gekozen om tegelijkertijd ook een integrale Omgevingsverordening te maken waarin het nieuwe beleid – voor zover noodzakelijk – is opgenomen.

Er is overigens ruimte binnen kaders. Als ervaringen daartoe aanleiding geven, is ook de Omgevingsverordening tussentijds aan te passen.

De Ladder voor duurzaam ruimtegebruik is geen onderdeel meer van de

Omgevingsverordening en ook de Gebiedenatlas is niet normerend. De voorwaarden voor

agrarische bouwpercelen zijn bijgewerkt (nog altijd normerend) – zie daarvoor het onderdeel landbouw in deze commentaarnota.

16



-

01665238, 01666694, 01668814, 01666320, 01662069, 01665372

Beleidsthema: Toekomstbestendig Gelderland

Onderwerp: Rollend karakter Omgevingsvisie Inhoud van de zienswijzen: Indieners benadrukken dat onderdelen van de Omgevingsvisie nog verder uitgewerkt moeten worden.

−− Neem meer tijd en ga zorgvuldig om met uitwerken van zaken die nog niet zijn uitgekristalliseerd. Zoals de Gelderse Ladder, Gebiedenatlas en de regionale Omgevingsagenda’s. Indiener praat graag mee.

−− Het proces van co-creatie geeft de indiener vertrouwen voor de uitwerking van een Gebiedenatlas en een Omgevingsagenda.

−− Uitwerking van de aangekondigde zaken (ladder, Gebiedenatlas, en regionale agenda) kost tijd. Indiener stelt voor om deze tijd te nemen: zorgvuldigheid gaat voor strak planningsschema.

−− ‘Hoofdstuk 5 Uitvoeringsparagraaf’ van de Omgevingsvisie biedt nog erg weinig houvast. −− Indiener zag liefst nu al een Omgevingsagenda per regio.

−− Maak een einde aan langdurende processen en procedures. Iedereen is gebaat bij duidelijkheid. Spreek af hoe lang zaken mogen duren.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De uitvoeringsparagraaf in de Omgevingsvisie is bijgewerkt Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Voor de uitvoering geldt de tekst van de Omgevingsvisie als basis. Er is niet al bij de

vaststelling van de visie een uitgewerkte Omgevingsagenda per regio. Wel wordt al in

de loop van 2014 met betrokken partijen gezocht naar een gezamenlijke invulling van de omgevingsagenda in de praktijk. Toelichting Bij de uitvoering van de Omgevingsvisie wordt een relatie gelegd met lopende trajecten, zoals de Stads- en regiocontracten. Ook andere afspraken zijn denkbaar.

“Hoe lang mogen en moeten processen en procedures duren”, is een belangrijke vraag. Deze is niet ingevuld op het niveau van de Omgevingsvisie als geheel en vergt vooral duidelijke afspraken in de uitvoering.

17



01679274

01665238, 01666694, 01666320, 01669508, 01667237, 01674576, 01662879


Uitvoering van de Omgevingsvisie/Omgevingsagenda

Inhoud van de zienswijzen: Indieners maken de volgende opmerkingen over de Omgevingsagenda. Vraag om concrete investeringen

−− Indiener (gemeente) valt op dat cofinanciering voor nieuwe ontwikkelingen vaak

beschikbaar komt, maar minder vaak voor terugdringen van leegstand en impuls aan

bestaand vastgoed. Indiener vraagt of provincie bereid is niet alleen na te denken over beleid maar ook over investeringen en financiering.

−− Indiener stelt dat de regio Achterhoek heeft haar opgaven onder de aandacht heeft

gebracht via een brief aan PS (febr. 2011); de Agenda 2020 en de ruimtelijke vertaling

in de Regionale Structuurvisie Achterhoek. Indiener stelt dat de Regio daarover graag voortschrijdende meerjarige afspraken ziet, over de coalitieperiode heen. Ambitiekaart opstellen

−− Indiener stelt voor om de gezamenlijke doelen in de Omgevingsvisie naar voren te brengen als ambitie en deze waar mogelijk te verbeelden op een ambitiekaart. Zo weet iedereen in

de provincie wat deze ambities zijn, bijvoorbeeld voor de Groene Ontwikkelingszone maar ook voor klimaatadaptatie, waterkwaliteit, toeristische structuren et cetera. Doorgaan met de Omgevingsagenda

−− Indiener gaat graag in op de uitnodiging in de Omgevingsvisie om in de Omgevingsagenda samen met partners sectorale opgaven op regionale schaal concreter te benoemen.

−− Indiener wil graag meedenken over en betrokken worden bij de totstandkoming van de Uitvoeringsagenda

−− Indiener verzoekt de Uitvoeringsagenda van de Omgevingsvisie gebiedsgericht op te

stellen, naar voorbeeld van de Gebiedsagenda Oost (waarin de investeringsagenda’s van de betrokken partijen op elkaar worden afgestemd).

−− Indiener verzoekt om werkateliers voor de Omgevingsagenda zo te organiseren dat de inbreng uit de regio ook op tafel komt.

−− Indiener (regio) wil over de provinciale compensatiepoules graag nadere afspraken maken in de Omgevingsagenda.

−− Blijf gebruik maken van de inzet van sociaal instrumentarium (communicatie, educatie,

participatie en bewustwording) waar IVN en diverse andere Gelderse organisaties ervaring

mee hebben. Het aanbod wordt gedaan hun netwerken te benutten en bij te dragen aan de

gewenste betrokkenheid en draagvlak. De maatschappelijke organisaties nemen graag het initiatief tot een visie hierop en een meerjarige aanpak. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

18



Gevolgen voor de agenda van de provincie: De zienswijzen onderstrepen het belang van een gezamenlijke invulling van de uitvoering. Concrete investeringen zijn nu in de Omgevingsvisie niet aan de orde. De provincie gaat graag nader in gesprek over het aanbod voor de inzet van sociaal instrumentarium. Toelichting De uitvoering van de Omgevingsvisie is dynamisch. Daarbij wordt gezamenlijk invulling

gegeven aan de benodigde uitvoeringsafspraken, bij voorkeur niet alleen over provinciale

investeringen. Momenteel zijn in de Omgevingsvisie nog geen investeringen opgenomen. Een ambitiekaart kan de uitkomst zijn van het proces voor de Omgevingsagenda. Dit is

geen eenmalige provinciale exercitie bij de vaststelling van de Omgevingsvisie, maar een gezamenlijke actie met betrokkenen in het gebied.

De oproep om samen door te werken aan de uitvoering sluit goed aan bij de aanpak van cocreatie, zo wil de provincie de uitvoering met betrokkenen organiseren.

19


20


Krachtige steden en vitale dorpen Betreft zienswijzen Particulieren: -

Organisaties: 01679274 Overheden:

01680212, 01677818, 01670859, 01667333, 01666563, 01665379, 01666545,

01666546, 01664073, 01664073, 01664075, 01665085, 01663185, 01663185, 01665238, 01665318,

Beleidsthema: Steden en omgeving Onderwerp:

Verhouding steden en omgeving

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in dat de Omgevingsvisie onvoldoende recht doet aan

kleinere steden, dorpen en kernen. Daarnaast missen zij een visie op de relatie tussen steden en hun landelijke omgeving.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie naar de volgende strekking: meer aandacht voor vraagstukken in de steden, ook voor

de samenhang tussen steden, dorpen en hun omgeving. Er komt een genuanceerde en

daarmee aangescherpte tekst over samenhang tussen de steden (stedelijke netwerken) en de samenhang tussen steden en omgeving.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening. Er

komt een geografische kaart over ‘steden en omgeving’ die het stedelijk netwerk weergeeft met de samenhang tussen steden, dorpen en hun omgeving. Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat met haar partners de actuele vraagstukken van stedelijke en landelijke gebieden en hun samenhang bespreken, om de kansen in deze gebieden maximaal te

benutten. De provincie benut daarbij bestaande structuren, organisaties, netwerken en

initiatieven en wil haar partners maximaal ondersteunen. Zo wordt op dit moment voor de impact en mogelijkheden van demografische ontwikkelingen in het gebied van de Achterhoek een transitieagenda voor de Achterhoek uitgewerkt. Toelichting In de Omgevingsvisie geeft de provincie aan meer aandacht te willen besteden aan de vraagstukken van steden en hun omgeving dan in eerder beleid. Dit omdat steden en

stedelijke netwerken van groot belang zijn voor Gelderland, als motor van de economie

en vanwege de voorzieningen. Tegelijkertijd hebben de steden en hun omgeving elkaar

nodig, voor duurzame economische ontwikkeling en een gezonde, veilige leefomgeving.

De aanpak bij grote steden is gericht op het versterken van de economische kracht door het

benutten van agglomeratievoordelen door het streven naar een ‘excellent’ vestigingsmilieu en bereikbaarheid. Een aantal kleinere steden heeft een regionale verzorgingsfunctie. De aanpak voor dorpen en kernen in het landelijk gebied is gericht op behoud van vitaliteit

door een evenwichtige ontwikkeling van stedelijke functies en het bereikbaar houden van voorzieningen.

21


Betreft zienswijzen: Particulieren: -

Organisaties: 01669549, 01667766, 01671252 Overheden:

01665238, 01665085, 01666320, 01669508, 01666694, 01659893, 01667847,

01677818, 01666009, 01666059, 01664025, 01662395, 01662904, 01659876, 01661904, 01673675, 01667237, 01670961, 01667333, 01665495, 01666563, 01669854, 01668814, 01665372, 01662879

Beleidsthema: Ladder voor duurzaam ruimtegebruik Onderwerp:

Neem deze ladder niet op in de Omgevingsverordening

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in dat zij het principe van de ladder delen; zij zien voor

de Ladder voor duurzaam ruimtegebruik echter geen plek in de Omgevingsverordening. Dit omdat in hun ogen:

−− de ladder een gespreksinstrument is en geen normerend afwegingskader, −− de ladder anders de beleidsruimte van gemeenten inperkt,

−− de ladder anders mogelijk tot te veel regels en beroepszaken leidt, −− de ladder nog onvoldoende is uitgewerkt,

−− er geen Gelderse variant van de ladder nodig is,

−− de ladder onvoldoende ruimte biedt voor een individuele afweging van plannen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De essentie van de werking van de Ladder voor duurzaam ruimtegebruik in de

Omgevingsvisie blijft ongewijzigd. De ladder blijft centraal staan in het provinciale

verstedelijkingsbeleid, is een afwegingsinstrument en vraagt een verandering in het

denken. De Omgevingsvisie gaat van nieuwbouwplanologie naar een ruimtelijke ordening waarbij de bestaande voorraad centraal staat. Doel is dat bij elke ontwikkeling goed wordt

nagedacht over wat de betreffende ontwikkeling toevoegt aan een stad, dorp of regio en wat nodig is om gebieden vitaal te houden. Dit vergt een omslag.

De provincie ziet af van opname van de Ladder voor duurzaam ruimtegebruik in de

Omgevingsverordening. De juridische borging door het Rijk van de Ladder voor duurzame

verstedelijking in het Besluit ruimtelijke ordening is voor de provincie voldoende waarborg dat partners op bestemmingsplanniveau op transparante wijze afwegingen maken. De

ideeën achter de eerder toegevoegde stappen en het toepassen van de ladder op een hoger schaalniveau zijn in de Omgevingsvisie uitgewerkt.

De Omgevingsvisie spreekt de ambitie uit om de ladder ook voor landelijke functies uit te

werken. Deze ambitie staat nog steeds. Vanwege deze beoogde bredere uitwerking spreekt de Omgevingsvisie daarom van de Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik. Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De provincie ziet af van opname van de Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik in de Omgevingsverordening en als geografische kaart. Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat de eigen planbegeleiding volgens deze visie inrichten, met meer aandacht voor gesprekken over de verstedelijkingsvraagstukken.

Verder gaat de provincie haar partners waar gewenst ondersteunen in de afwegingen

22


die volgens de Gelderse ladder zouden moeten plaatsvinden. Hiervoor zet de provincie Kwaliteitsateliers in en werkt zij met haar partners een Gebiedenatlas uit. Toelichting De Ladder voor duurzaam ruimtegebruik vraagt overheden voor een nieuwe stedelijke ontwikkeling standaard een aantal stappen te zetten die een zorgvuldige ruimtelijke

afweging en inpassing van die nieuwe ontwikkeling borgen. De stappen van de ladder

bewerkstelligen dat nieuwe stedelijke ontwikkelingen nadrukkelijk worden gemotiveerd en afgewogen tegen de ontwikkelingsbehoefte, de toekomstige ruimtebehoefte en de

ontwikkeling van de omgeving van het gebied. Wettelijk is de ladder op alle stedelijke

ontwikkelingen van toepassing. De provincie wil echter niet bij elke ontwikkeling betrokken zijn. Over welke plannen de provincie in overleg wil treden, werkt de provincie met haar partners nader uit in 2014. Betreft zienswijzen: Particulieren: Organisaties: Overheden:

01665238, 01659893, 01664025, 01662904, 01663185, 01665643, 01667333,

01666009, 01666563, 01666320, 01664015


Verduidelijken begrippen

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen vragen om een eenduidige geografische aanduiding van het

bestaande stedelijk gebied, en anders om een eenduidige, juridisch houdbare definitie van

het begrip ‘stedelijke gebied’. Verder vragen indieners om verduidelijking van begrippen als ‘stedelijke ontwikkeling’, (actuele) ‘behoefte’ en hoe een gemeente deze moet aantonen.

Verder vragen zij hoe ver de zoektocht naar bestaande beschikbare bebouwing moet gaan, hoe groot de regio is.



Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie zorgt in overleg met haar partners voor een gedeeld beeld van de toepassing

van de Ladder voor duurzaam ruimtegebruik en de gebruikte begrippen. Hierbij wordt ook

vastgesteld hoe de behoefte kan worden aangetoond en hoe de zoektocht naar mogelijkheden binnen het bestand stedelijk gebied kan worden ingevuld.

De Omgevingsvisie blijft de definitie van het bestaand stedelijk gebied uit het Besluit

ruimtelijke ordening hanteren. Als gemeenten het bestaand stedelijk gebied juridisch op de kaart willen borgen, verleent de provincie hieraan haar medewerking.

23


In de Gebiedenatlas worden kwaliteiten van stedelijke en landelijke gebieden in kaart gebracht. Dit dient als hulpmiddel om ontwikkelingen met ruimtelijke kwaliteit te

realiseren. Hierin zal ook het bestaand stedelijk gebied op kaart worden geduid. Deze atlas dient als hulpmiddel en heeft geen juridische status.

Binnen twee jaar wil de provincie in fasen de Gebiedenatlas hebben ingevuld. Voor 1 juli

2014 is een eerste versie te verwachten. De atlas wordt een dynamisch document, analoog beschikbaar en digitaal raadpleegbaar. Gaandeweg komen er mogelijkheden bij voor verbijzondering, nieuwe inzichten en handreikingen. Toelichting De provincie stelt de rijksladder voor duurzame verstedelijking centraal in haar

verstedelijkingsbeleid. De bijbehorende definitie uit het Besluit ruimtelijke ordening (Bro)

is van kracht. De toepassing van de rijksladder roept vragen op, die ook in andere provincies spelen. In het bijzonder hebben de provincie en haar partners vragen over hoe de behoefte kan worden aangetoond en hoe de zoektocht naar mogelijkheden binnen het bestaand stedelijk gebied kan worden ingevuld. Een deel van de vragen kan beantwoord worden

door een duidelijke(r) handreiking van het Rijk. Daarnaast werkt de provincie specifiek voor Gelderland aan een traject om de werking van de ladder als manier van werken en verantwoordingsinstrument te verhelderen.

Zie ook het antwoord op de zienswijzen bij Krachtige steden en vitale dorpen. Betreft zienswijzen: Particulieren: -

Organisaties: 01669549, 01667766, 01659346, 01681087, 01680012 Overheden:

01659876, 01665238, 01669508, 01666694, 01666545, 01664015, 01663185,

01661904, 01673675, 01670961, 01665664, 01665085, 01666563, 01665643


Capaciteit en reikwijdte van de ladder

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen:

−− brengen het voorstel in om een drempel op te nemen voor toepassing van de ladder, −− spreken zorg uit over de benodigde capaciteit voor toepassing van de ladder,

−− stellen voor de ladder alleen toe te passen op plannen buiten het bestaande stedelijk gebied en deze niet toe te passen op kleine initiatieven,

−− spreken zorg uit dat het de provincie niet lukt om gemeentelijke plannen binnen acceptabele tijd af te handelen als de ladder overal op van toepassing is,

−− stellen de vraag of de ladder veel toevoegt aangezien er een overaanbod aan plancapaciteit is?

Reactie: Aan de toepassing van de Ladder voor duurzaam ruimtegebruik zijn regels

verbonden van het Rijk. De rijksladder heeft een juridische werking via het Besluit ruimtelijke ordening als verantwoordingsinstrument voor locatiekeuzes in nieuwe

bestemmingsplannen. De provincies zijn aangewezen om toezicht te houden op toepassing van de ladder. De rijksladder voor duurzame verstedelijking is van provinciaal belang.

In de Omgevingsverordening komt geen nadere verbijzondering van de rijksladder. De Omgevingsvisie neemt de Gelderse toevoegingen ‘aandacht voor bestaand vastgoed in

stedelijk en landelijk gebied’ en ‘afronding van stadsrandzones’ als opgave op en de provincie

24


brengt deze in de planbegeleiding in.

−− Het Rijk heeft in het Besluit ruimtelijke ordening bepaald voor welke initiatieven de

Ladder voor duurzame verstedelijking geldt. Gemeenten zullen voor elk van deze gevallen aan de hand van de ladder de locatiekeuze moeten motiveren. Niet elk initiatief is echter

van provinciaal belang. In samenspraak met haar partners geeft de provincie aan bij welke initiatieven zij betrokken wil zijn.

−− Een zienswijze pleit ervoor om ook cultuurhistorische kwaliteiten op te nemen bij

punt 3 van de ladder en de gebiedskwaliteiten. Reactie: Er worden geen extra stappen aan de Rijksladder toegevoegd. Cultuurhistorische kwaliteiten zijn onderdeel van de Gebiedenatlas.

−− Indiener brengt in dat de positie van Tiel als centrumstad wordt bedreigd, omdat regionaal naar locaties moet worden gezocht. Reactie: De ladder gaat uit van zuinig ruimtegebruik. Voordat er een uitleglocatie in Tiel wordt ontwikkeld moet in principe gekeken worden of er regionaal betere plekken zijn om de betreffende functie een plek te geven. Dit is geen dogma, maar een denkrichting; er kan ook gemotiveerd van afgeweken worden.

−− Indiener merkt op dat de ladder een goed instrument is, als deze strikt wordt toegepast.

Reactie: De toepassing van de ladder ligt in eerste instantie bij de gemeente. De provincie

heeft bij niet-correcte toepassing de mogelijkheid gebruik te maken van haar interventieinstrumenten, zoals het geven van een reactieve aanwijzing of een beroep tegen het bestemmingsplan.

−− Indiener merkt op dat de ladder ook van toepassing zou moeten zijn op het landelijk gebied inclusief het GGN en de GO. Reactie: De ladder is van toepassing op bestemmingsplannen

die voorzien in stedelijke functies. Het maakt niet of deze functies in stedelijk of landelijk gebied worden toegevoegd, of in het GNN en de GO. Het gaat om het transparant maken

van de besluitvorming. Als een functie een toegevoegde waarde heeft in de GO, kan dit een prima locatiekeuze zijn.

−− Indiener wil de ladder ook toepassen op situaties op het platteland, zoals recreatieve

ontwikkelingen. Reactie: De provincie wil de ladder ook uitwerken voor niet-stedelijke ontwikkelingen. Dit wordt een beoogde verdere uitwerking.


01667847, 01666009, 01669508, 01666563, 01670961, 01664025


De relatie met zoekzones

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen stellen dat de status van de woningbouwcontouren en de

zoekzones verstedelijking binnen de Stadsregio Arnhem Nijmegen onduidelijk is. Het

verzoek is om de zoekzones voort te zetten of te zorgen voor een overgangsregeling, en om

af te spreken dat bestaande overeenkomsten worden gehandhaafd. Indieners stellen dat de

juridische haalbaarheid van in gang gezette woningbouwplannen onder druk komt te staan. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

25



Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat samen met gemeenten de werking van de ladder monitoren, knelpunten signaleren, zoeken naar passende oplossingen en waar nodig werkafspraken maken. Met name de belangen rond uitleglocaties verdienen hierbij aandacht. Toelichting De rijksladder voor duurzame verstedelijking vervangt het beleid van de

woningbouwcontouren en zoekzones. Deze contouren hebben na vaststelling van de Omgevingsvisie en intrekking van de verordening geen officiële provinciale status

meer. In bestemmingsplannen die voorzien in een stedelijke ontwikkeling moet nu

worden aangegeven hoe met de ladder is omgegaan. Dit betekent een verschuiving van

nieuwbouwplanologie naar een planologie waarin de bestaande voorraad centraal staat. De argumenten om plannen te realiseren binnen de zoekzones of de woningbouwcontouren

blijven gelden. Goede argumenten verliezen hun houdbaarheid niet als het beleid wijzigt.

De provincie zal samen met de gemeenten de werking van de ladder monitoren, knelpunten signaleren, zoeken naar passende oplossingen en waar nodig werkafspraken maken. Met name de (financiële) belangen in uitleglocaties verdienen aandacht. De provincie wil er

met partners voor zorgen dat de discussie op regionaal niveau (in plaats van op afzonderlijk bestemmingsplan-niveau) wordt gevoerd. De systematiek van de ladder is het meest

waardevol als deze op regionaal en structuurvisieniveau wordt toegepast. Alleen op die

niveaus kan de samenhang tussen (de herstructureringsopgave van) de bestaande voorraad in de diverse kernen en de nieuwe ontwikkelingen op de diverse in- en uitbreidingslocaties beschouwd worden. Betreft zienswijzen: Particulieren: Organisaties: Overheden:

01677058, 01664015, 01669854, 01667237, 01665372


Functieverandering

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen vrezen dat door toepassing van de ladder geen ruimte meer is voor functieverandering van vrijkomende agrarische gebouwen en herstructurering van

de glastuinbouw, omdat er altijd wel ergens in de regio een inbreidingslocatie voorhanden is. Zij achten het beleid voor functieverandering niet duidelijk en stellen voor om

functieverandering niet op te nemen in de Ladder voor duurzaam ruimtegebruik. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot een lichte aanpassing van de visietekst in de

Omgevingsvisie waarbij wordt aangeduid dat nieuwe initiatieven voor functieverandering moeten passen bij de aard en schaal van een gebied. De provincie wil zich hierin als

gesprekspartner opstellen. De Omgevingsvisie geeft ook aan wanneer er geen sprake meer is

26


van functieverandering omdat de ingreep dermate is dat de aard van het gebied verandert. In dat geval is voor een goede afweging de ladder van toepassing.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassing van de Omgevingsverordening: de ladder gaat uit de Omgevingsverordening. Er is geen geografische kaart. Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie komt in actie om in gesprek te blijven, te ondersteunen en in grote lijnen te monitoren op dit thema. Toelichting Het regionale beleid voor functieverandering is niet vastgelegd in de Omgevingsvisie, ervan uitgaande dat de regio’s hun regiobeleid toepassen in het kader van functieverandering

naar wonen en werken. De Omgevingsvisie beschrijft de wijze waarop functieverandering plaats zou moeten vinden; denk aan kwaliteitsverbetering en het uitgangspunt van overeenstemming met de aard en de schaal van het gebied.

27


28


Divers Gelderland De zienswijzen die uit de respectievelijke regio’s van Gelderland zijn ontvangen zijn in het

algemeen in deze commentaarnota thematisch gerubriceerd. Zienswijzen van bijvoorbeeld gemeenten stellen vaak meerdere thema’s aan de orde, zoals: wonen, werken, mobiliteit,

natuur etc. De beantwoording in deze commentaarnota is onder thematische rubrieken te

vinden. Waar het regionale/integrale aspect meer uitgesproken aan de orde was, vindt u de beantwoording onder de kop Divers Gelderland.

Deze wijze van beantwoording in de commentaarnota vloeit voort uit de inhoud van het

merendeel van de zienswijzen en betekent zeker niet een relativering van het regionale/

integrale belang. In het vervolg op de Omgevingsvisie, waarin de aanpak van de opgaven

gericht op uitvoering en resultaat centraal staat, wil de provincie het ingezette proces van

co-creatie en partnerschap voortzetten. De regionale insteek zal daarbij, als vervolg op de in de Omgevingsvisie benoemde regionale opgaven, specifiek aandacht krijgen. Betreft zienswijzen: Particulieren: -


01659876, 01669508, 01663185, 01666563

Beleidsthema: Divers Gelderland Onderwerp:

Stadsregio Arnhem Nijmegen

Inhoud van de zienswijzen: −− Indiener stelt dat de focus op de centrale stad geen recht doet aan de flanken van de Stadsregio als integraal onderdeel van het stedelijk weefsel. De provincie kiest voor verstedelijking in het stedelijk kerngebied (het middengebied tussen Arnhem en

Nijmegen); dit is in strijd met de regionale afspraken. Reactie: Met meer aandacht voor het belang van steden voor de inwoners van Gelderland heeft de provincie ook meer

aandacht voor het middengebied tussen Arnhem en Nijmegen dan voorheen. De tekst van de Omgevingsvisie wordt op dit punt gecompleteerd.

−− Indiener vraagt: Wordt met het begrip ‘Stedelijk netwerk’ de hele Stadsregio bedoeld of slechts onderdelen hiervan? Reactie: Met het begrip ‘Stedelijk netwerk’ doelt de Omgevingsvisie op de gehele Stadsregio.

−− Indiener stelt dat de regionale identiteit van de Stadsregio niet alleen wordt bepaald door de Rijnstrangen, maar ook door de samenhang van stuwwallen en rivieren; hij verzoekt par. 4.2.3 hiermee aan te vullen. Reactie: De tekst van de Omgevingsvisie wordt op dit punt aangepast.

−− Indiener wijst erop dat in par. 1.4 ten onrechte wordt gesteld dat Park Lingezegen in de gemeente Arnhem ligt. Voorgesteld wordt het park te noemen in par. 4.2.3 bij de

Stadsregio. Reactie: Dit moet zijn: de gemeenten Overbetuwe, Lingewaard en de gemeente Nijmegen. De tekst van de Omgevingsvisie wordt op deze punten aangepast.

−− Indieners vragen naast aandacht voor de interactie tussen gebieden in Gelderland ook

aandacht voor de relaties met de gebieden buiten de provincie en de landsgrenzen. Voor de Stadsregio zijn de relaties met Duitsland, Limburg, Brabant, Food Valley, Stedendriehoek en Twente belangrijk. Een stevige landelijke en internationale positionering door de

provincie van de regio Arnhem-Nijmegen-Wageningen verdient meer aandacht. Reactie:

De Omgevingsvisie onderschrijft het belang van de positionering van de Stadsregio in een ruimere context dan alleen de Gelderse. Zie ook de antwoorden over steden en stedelijke netwerken.

−− Indiener verzoekt om het belang van Campus Heijendaal te benoemen in de

29


Omgevingsvisie en om op de kaart van Health Valley het belang van onderscheidende topsector nadrukkelijker naar voren te laten komen. Reactie: Campus Heijendaal is belangrijk; de tekst wordt hierop aangepast. Er is geen kaartaanpassing nodig.

−− Indieners vragen de positie van de Stadsregio in economische, culturele en

landschappelijke zin steviger neer te zetten en daarmee de regio te ondersteunen om minimaal de vierde economische regio van Nederland te blijven. Reactie: De

Omgevingsvisie onderkent het belang van de Stadsregio. Op basis van de co-creatie

worden de belangrijkste opgaven gedeeld met de Stadsregio; deze worden opgenomen

in de Omgevingsvisie. Hiermee wordt een basis gelegd voor verdere gezamenlijke acties in co-creatie gericht op uitvoering en realisatie (Omgevingsagenda). De tekst van de

Omgevingsvisie wordt aangepast zodat de gezamenlijke ambitie beter tot zijn recht komt.

−− Indiener bestempelt de Stadsregio als de groeiregio van Gelderland. Gevolgen voor de Omgevingsvisie:

De betreffende zienswijzen leiden tot aanpassingen van de visietekst in de Omgevingsvisie naar de strekking die bij de betreffende reacties is weergegeven.


Gevolgen voor de agenda van de provincie: Via het proces van de Omgevingsagenda zal de provincie een vervolg geven aan uitvoering en realisatie van de gedeelde opgaven, zoals opgenomen in de Omgevingsvisie. Betreft zienswijzen: Particulieren: -


01662904, 01665372


Rivierenland

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen geven aan dat het Rivierengebied geen eenheid is en dat de verschillende deelregio’s hun eigen problemen kennen. Ook wordt gesteld dat de drie

speerpunten van de Regio Rivierenland, logistiek, agribusiness en vrijetijdseconomie, elkaar kunnen bijten. Eén zienswijze vraagt meer aandacht voor inzet gericht op gezonde jeugd, participerende volwassenen en vitale ouderen.

Een zienswijze onderschrijft de ambities van de provincie voor de regio Rivierenland en

ziet daarin de drie pijlers voor de economische ontwikkeling terugkomen. Zij verzoekt om

een omgevingsagenda per regio en verzoekt om meer helderheid rond proces en werkwijze

hierover en de wijze van continuering van de co-creatiegedachte. Een indiener vraagt om een uitwerking van de ontwikkelopgave voor vrijetijdseconomie in Rivierenland. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

30



Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie geeft een vervolg aan de uitvoering van de Omgevingsvisie in lijn met het ingezette regionale proces van partnerschap en co-creatie. Toelichting: De provincie onderkent de verschillen in de deelregio’s van Rivierenland maar ook de overeenkomsten in kenmerken, opgaven en doelen die voor het hele gebied gelden.

Tegengestelde belangen kunnen aan de orde zijn en vragen om een zorgvuldige afweging waarbij de provincie in partnerschap en co-creatie zal streven naar win-winsituaties. De inzet op gezonde jeugd, participerende volwassenen en vitale ouderen wordt onderschreven en valt in de Omgevingsvisie onder de term sociale cohesie.

De provincie wil het kader van de uitvoering van de Omgevingsvisie meedenken met de

partners om de kansen en uitdagingen voor de vrijetijdseconomie in de regio concreter uit te werken. In de uitvoering van de opgaven voor (regionale) impulsen voor vrijetijdseconomie ziet de provincie een rol voor anderen om daar invulling aan te geven. Er zijn subsidies

beschikbaar die kunnen bijdragen aan de uitvoering van de ontwikkelvisies mede op basis van het Actieplan Vrijetijdseconomie dat GS in 2012 hebben vastgesteld. Betreft zienswijzen: Particulieren: -


01674576


Food Valley

Inhoud van de zienswijzen: −− Indiener vraagt om de regioparagraaf Food Valley in overeenstemming te brengen met de

laatste versie van de Gebiedsvisie van de Food Valley en deze digitaal te linken. Reactie: De

opgaven in de regioparagraaf komen overeen met die in de Gebiedsvisie van de Food Valley; de digitale linking wordt aangebracht.

−− Indiener constateert in de Omgevingsvisie een overmaat van gerichtheid op bedrijvigheid; de Gelderse Vallei is meer dan een Food Valley. Reactie: De doelen ten aanzien van de

kwaliteit van de leefomgeving zijn nadrukkelijk verankerd in de Omgevingsvisie. Ook in de PanMER bij de Omgevingsvisie komen de betreffende aspecten in beeld, waarbij ook suggesties zijn opgenomen om daar ook in de praktijk recht aan te doen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden slechts tot een zeer beperkte aanpak van de tekst van de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en kaarten De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassingen van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

31


Gevolgen voor de agenda van de provincie: De betreffende zienswijzen hebben geen gevolgen voor de agenda van de provincie. Betreft zienswijze: Particulieren: -


01665238


Achterhoek

Inhoud van de zienswijze: Er wordt meer aandacht gevraagd voor de samenwerking met Duitsland in relatie tot mobiliteit, recreatie, grensoverschrijdende voorzieningen. Verder wordt aandacht

gevraagd voor de regionale kracht in maakindustrie en innovatie en het belang van de vrijetijdseconomie. Een indiener vindt de omschrijving van de kwaliteiten in de regio

Achterhoek onvoldoende gericht op het aanpakken van de kansen en gemeenschappelijke opgaven in dit gebied: verstening, landschapsaantasting, stank, stof en lawaai worden

genoemd, maar ook de mooie landschappen van hoge cultuurhistorische waarde. Indiener doet vele suggesties om de Achterhoek vitaal te houden. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot een aanpassing van de teksten van de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en kaarten De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassingen van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie geeft een vervolg aan de uitvoering van de Omgevingsvisie in lijn met het ingezette regionale proces van partnerschap en co-creatie. Toelichting: De provincie onderschrijft het belang van samenwerking met Duitsland en geeft hieraan

ook actief invulling. In de uitvoering van de Omgevingsvisie kan hier in co-creatie verdere invulling aan worden gegeven.

In de Omgevingsvisie (dynamisch Gelderland) is nadrukkelijk aandacht voor de

Maakindustrie (één van de vier topsectoren). De topsectoren zijn niet beperkt tot ruimtelijke kristallisatiepunten zoals Nijmegen en Wageningen; juist vanwege de internationale uitstraling loopt er een netwerk van verbindingen door de hele provincie.

De provincie wil het kader van de uitvoering van de Omgevingsvisie meedenken met de

partners om de kansen en uitdagingen voor de vrijetijdseconomie in de regio concreter uit te werken. In de uitvoering van de opgaven voor (regionale) impulsen voor vrijetijdseconomie ziet de provincie een rol voor anderen om daar invulling aan te geven. Er zijn subsidies

beschikbaar die kunnen bijdragen aan de uitvoering van de ontwikkelvisies mede op basis van het Actieplan Vrijetijdseconomie dat GS in 2012 hebben vastgesteld.

32


Wonen Betreft zienswijzen Particulieren: Organisaties: Overheden:

01695486, 01680012, 01695574,

01665238, 01669854, 01667237, 01662879, 01665372

Beleidsthema: Wonen Onderwerp:

De reikwijdte en de inhoud van de Regionale Woonagenda

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in dat thema’s als zeggenschap, keuzevrijheid, zelfregie van de woonconsument, wonen en zorg worden gemist. De wijze van samenwerken aan

de regionale monitoring zou in de Omgevingsvisie beter aan bod moeten komen. Indieners pleiten voor samenwerking in plaats van een gezamenlijk beleid, waarbij huurders meer

zeggenschap zouden moeten krijgen over het woon- en huurbeleid. Indieners stellen ook

de vraag: hoe richtinggevend en verplichtend is de regionale woonagenda? De betreffende

zienswijzen stellen voor om bij het maken van de Regionale Woonagenda aan te sluiten bij de Regionale Woonvisie van gemeenten en corporaties. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie naar de volgende strekking. De Omgevingsvisie stelt de Regionale Woonagenda

niet verplicht. Proces en inhoud zijn vrij. Alle partijen hebben en behouden eigen

verantwoordelijkheden. Zo stelt de gemeenteraad uiteindelijk bestemmingsplannen vast en blijft de woningcorporatie eindverantwoordelijk voor het eigen woningbezit.

De Omgevingsvisie kiest vanuit provinciaal belang voor begrenzing van de groei van de

woningvoorraad op regionale schaal. Binnen de regio is ruimte om hieraan invulling te geven.

De provincie neemt kennis van de opvatting dat huurders meer (directe) zeggenschap over

woon- en huurbeleid moeten krijgen. De invloed van bewoners op regionaal en lokaal beleid moet op regionaal respectievelijk lokaal niveau worden vormgegeven. Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten:

De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening. De geografische kaart voor Wonen wordt verwijderd. Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie wil als een van de partijen op de (regionale) woningmarkt betrokken zijn bij de Regionale Woonagenda’s. Toelichting De Omgevingsvisie beschouwt de Regionale Woonagenda als een nieuwe werkwijze, juist vanwege opgaven op het gebied van veranderende woningbehoefte, vergrijzing (wonen en zorg), herstructurering, naderende krimp, leegstand en functieverandering die niet

door de overheid alleen kunnen worden uitgevoerd. Voor een succes in de aanpak is een samenwerking tussen partijen essentieel: partijen op de woningmarkt, in een regio of

desgewenst op subregionaal niveau. Omdat samenwerking en afstemming kunnen leiden

tot nieuwe coalities en nieuwe oplossingen is deze werkwijze productiever dan concurrentie.

De provincie ziet zichzelf als een van de partijen en wil hier graag aan meewerken. Eenzijdig ingrijpen door de provincie past daar niet goed bij.

33


De Regionale Woonagenda betreft de opgaven die in een specifieke regio aan de orde zijn. De partijen die bij de betreffende onderwerpen aan zet zijn, of die erdoor in hun belang geraakt worden, ontwikkelen een aanpak. Betreft zienswijzen Particulieren: Organisaties: Overheden:

01659893, 01666694, 01677818, 01667333, 01667237, 01664025, 01666563,

01665238, 01662879


Waarom programmeren?

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in dat programmeren in crisistijd mogelijk niet zinvol is en mogelijk vertragend werkt. Verankering van het Kwalitatief Woonprogramma in

de Omgevingsverordening is niet nodig. Te veel plannen is niet erg: het wordt toch niet

gebouwd. Er is een spanning tussen de filosofie van de Omgevingsvisie (co-creëren) en het kwantitatief kader (programmeren). Gemeenten en marktpartijen zullen proberen om de

woningbouwproductie niet nog verder te laten dalen. Sommige gemeenten bedienen alleen de lokale behoefte en daarbij werkt programmering vertragend. Indieners adviseren om

het aantal te bouwen woningen niet op subregionaal niveau te bekijken. Indieners zeggen ook dat tegengaan van concurrentie tussen regio’s – via programmering – een rol is van de provincie. Zij zien deze rol juist wel graag verankerd in de Omgevingsvisie. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaart.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat samen met haar partners de komende twee jaar aan de slag om een Regionale Woonagenda te maken. Toelichting De Omgevingsvisie geeft aan dat programmering op de woningmarkt een provinciaal

belang betreft. Het gaat om afstemming met buurprovincies, tegengaan van concurrentie

tussen regio’s en gemeenten (om inwoners), spreiding van woningen over de verschillende Gelderse regio’s, locatiekeuze, voorzien in de kwantitatieve en kwalitatieve vraag en om samenwerking tussen regio’s. De Omgevingsvisie streeft naar een balans van vraag en

aanbod op de woningmarkt. Nu te veel woningen bouwen, zorgt op termijn voor een extra

grote herstructureringsopgave. Gemeenten hebben hierin een verantwoordelijkheid voor de

gehele woningvoorraad en niet alleen voor de nieuwbouwplannen. Programmering is nodig om ervoor te zorgen dat plannen niet met elkaar gaan concurreren. Daarbij is het niet van belang of de plannen voorzien in een lokale of bovenlokale behoefte.

34


Betreft zienswijzen Particulieren: Organisaties: Overheden:

01695486, 01664947

01659893, 01673675, 01663413, 01659876, 01666563, 01662879, 01665372


Woonprogrammering: binnenregionale uitwerking

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen de volgende suggesties in:

−− Betrek de corporaties, maar niet op voorhand als contractpartners.

−− Gebruik de Primos-prognose alleen voor het regionale programma en gebruik bij

binnenregionale uitwerking ook een recente verhuisbewegingenanalyse en beschouw de regio als één woningmarktgebied.

−− Houd rekening met ontwikkelingen op het gebied van wonen en zorg, en besteed aandacht aan de betekenis van jongeren en kenniswerkers voor de regionale woningmarkt en economie.

−− Stel leegstaande panden beschikbaar als (tijdelijke) woonruimte.

−− Overleg met de regiogemeenten bij woningbouw voor herstructurering.

−− Maak wonen (en bedrijvigheid) mogelijk in het dorp Stroe. Dit komt ten goede aan de leefbaarheid van het dorp.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.


Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat samen met haar partners de komende twee jaar aan de slag om een

Regionale Woonagenda te maken. Aan vastgestelde bestemmingsplannen wordt in principe niet getornd. Toch is het goed om periodiek te bezien of in het verleden gemaakte keuzen

nog steeds de beste zijn. De provincie stimuleert alle relevante partijen in een regio om mee te werken aan de binnenregionale programmering en vindt dat eenmaal gemaakte keuzes periodiek opnieuw moeten worden bezien. Toelichting Corporaties zijn ‘natuurlijke’ contractpartners van de gemeenten voor woningen die

niet particulier bezit zijn. Corporaties voeren de gemeentelijke taak uit om te voorzien

in woningen voor huishoudens die daar zelfstandig niet in slagen. Corporaties kunnen ook huurwoningen verkopen en zo de programmering van de gemeenten beïnvloeden.

De Woonagenda is een goed middel voor samenwerking en overleg tussen gemeenten en corporaties.

De Omgevingsvisie hanteert de Primos-prognose voor het schatten van de

huishoudensontwikkeling en de woningbehoefte op regionale schaal. Betrokken partijen kiezen de schaal die het beste aansluit bij het functioneren van de woningmarkt: subregionaal, bovenregionaal of zelfs buiten Gelderland.

35


Onderwerpen als wonen en zorg, leefbaarheid van kleine dorpen, leegstand,

herstructurering en de betekenis van jongeren en kenniswerkers, hebben stuk voor stuk invloed op de regionale en lokale woningmarkt. Het is daarom goed dat partijen deze

onderwerpen en hun betekenis voor de woningmarkt bespreken in het kader van de regionale Woonagenda.

Het is aan gemeenten om binnen de afspraken van de Regionale Woonprogrammering te

verkennen welke mogelijkheden er zijn voor tijdelijk en permanent gebruik van bestaand

vastgoed voor wonen en werken in Stroe. Het bestemmingsplan moet daarvoor een passende bestemming bieden. Betreft zienswijzen: Particulieren: Organisaties: Overheden:

01670914, 01662069


De aard van de woonprogrammering

Inhoud van de zienswijzen: Indieners zijn het niet eens met de bedoeling van de Omgevingsvisie om afspraken te maken over hoeveel woningen van welk type gebouwd worden. Indieners vinden dit niet-flexibel,

aanbodgericht in plaats van vraaggericht en sturend. Dit komt niet overeen met streven om

in gezamenlijkheid een regionale woonagenda op te stellen en daarbij de kwalitatieve opgave voor woningbouw te bespreken. Zij verzoeken om dit onderdeel van de Omgevingsvisie te wijzigen. Reactie: Dit is abusievelijk in de concept-Omgevingsvisie opgenomen. Overleg

met alle betrokkenen en lokaal en regionaal maatwerk werpt vruchten af. De tekst van de Omgevingsvisie wordt hierop aangepast. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie naar de strekking van de reacties op de betreffende zienswijzen.


Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat samen met haar partners de komende twee jaar aan de slag om een Regionale Woonagenda te maken. Betreft zienswijzen: Particulieren: Organisaties: Overheden:

01659893, 01667237, 01665085, 01662904, 01667333, 01662879


36

Omgaan met overcapaciteit


Inhoud van de zienswijzen: Indieners brengen de volgende punten in:

−− Indieners willen werken met bandbreedtes en willen betrokken zijn bij het opstellen en

het gebruik van prognoses. Indieners zijn het niet eens met de tekst in de verdieping over

de oorzaken van overcapaciteit en vragen om deze te schrappen. Zij suggereren het gebruik van de Primos-prognose en de Burense methode.

−− De provincie moet de overcapaciteit niet terugdringen: als de markt aantrekt moeten we klaar zijn voor marktpartijen die willen bouwen.

−− Welke onderbouwing heeft de provincie voor de 20-30% aan te houden reservecapaciteit?

Deze beperking zal in de praktijk gewenste publiekrechtelijke procedures gaan blokkeren. Beter is 30-40%.

−− Welke ondersteuning kan de provincie bieden voor het terugdringen van plancapaciteit? Draagt de provincie ook financieel bij, aangezien zij gemeenten heeft aangespoord om zoveel mogelijk te bouwen?

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie naar de strekking van betreffende toelichting (hieronder).

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de omgevingsverordening volgens de onderstaande toelichting. Er zijn geen gevolgen voor de geografische kaart voor wonen. Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat samen met haar partners de komende twee jaar aan de slag om een Regionale Woonagenda te maken. Toelichting Binnen het kwantitatieve kader van de Omgevingsvisie is ruim gelegenheid voor de regio om te werken met bandbreedtes. Het kwantitatieve kader is al aan de hoge kant (vanwege het

uitgangspunt ‘woningtekort nul’). Bij het opstellen van de nieuwe prognoses zijn alle regio’s in een vroeg stadium betrokken. De Omgevingsvisie kiest voor één systematiek voor alle

Gelderse regio’s en niet voor afwijkende input en criteria per regio, mede op advies van het uitvoerende bureau ABF.

De provincie heeft de ‘Burense methode’ tot beleidslijn verheven. Dit betekent dat wanneer gemeenten te veel harde bestemmingplancapaciteit voor wonen hebben, zij dat niet direct

terug hoeven te brengen tot het niveau dat past binnen het KWP3 of RPW. Dat geldt ook voor de situatie waarin het KWP3 of RPW te weinig ruimte biedt voor een plan dat de voorkeur

geniet boven een ander plan, en waarvoor het bestemmingsplan al opgesteld is. De provincie wil in dergelijke gevallen medewerking verlenen aan gemeenten om ervoor te zorgen dat

de kwalitatief beste locaties worden benut. In het RPW worden daar nadere afspraken over gemaakt.

Wat betreft de overcapaciteit van 20-30% in ‘zachte’ bestemmingsplannen: de provincie is

van mening dat er geen overcapaciteit zou moeten zijn, maar dat de huidige markt vraagt

om focus op een beperkt aantal plannen. Alleen zo hebben plannen een redelijke kans van

slagen en behouden gemeenten de regie over waar nog wordt gebouwd. Meer dan 30% zachte bestemmingsplancapaciteit acht de provincie zeer riskant en onwenselijk.

37


In de tekst van de verdieping staat (zonder onderstreping): “De provincie draagt in principe

niet bij aan de kosten van het terugdringen van overcapaciteit en de kosten van het afboeken naar aanleiding van niet-gerealiseerde winsten op grondposities, alsmede in de kosten van het niet nakomen van afspraken met ontwikkelaars. Deze kosten zijn immers ontstaan

door gebrekkige afstemming, of concurrentie tussen gemeenten en door het volharden in

groeidenken, of doordat buiten het kader van het Kwalitatief WoonProgramma 3 of eerdere

afsprakenkaders is gehandeld.” De onderstreepte zin wordt uit de Omgevingsvisie geschrapt. Betreft zienswijze: Particulieren: Organisaties: Overheden:

01663185


Woonprogrammering: criteria terugdringen overcapaciteit

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijze brengt in dat het beter zou zijn om de regio zelf de

afwegingscriteria te laten bepalen voor het terugdringen van de overcapaciteit, in plaats van de vijf criteria van de Omgevingsvisie. Bestaande afspraken en financiële aspecten kunnen dan ook als criteria worden meegewogen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijze leidt niet tot de aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie. Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijze leidt niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat in overleg met indiener om de invulling van bestaande afspraken en financiële aspecten nader te duiden. Toelichting Gemeenten zijn vrij in de manier waarop zij overcapaciteit terugdringen. Bestaande

afspraken en financiële aspecten moeten daarbij volgens de Omgevingsvisie worden

meegewogen. Dit betreft onder meer de grondexploitatie en het verkleinen van de kans op schadeclaims.

Betreft zienswijzen Particulieren: 01667749


01666694, 01665643, 01667333, 01679302, 01666059, 01662904, 01669854,

01667237, 01666545, 01664073, 01661904, 01663185, 01666563, 01668814, 01665372


38

Wonen en functieverandering


Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in:

−− dat woningen in het kader van functieverandering buiten het KWP gehouden moeten worden; dat geldt ook voor woningen voor Waalweelde;

−− dat de Gelderse Ladder functieverandering moeilijker maakt: de locatiekeuze komt nu immers op grond van het aanbod van vrijkomende bebouwing tot stand;

−− de vraag: vervalt de sloopverplichting bij functieverandering?

−− dat leegstand voorkomen moet worden; leegstaande panden kunnen (tijdelijk) als

woonruimte of anderszins geschikt worden gemaakt of in gebruik genomen worden;

−− dat de visie voorbijgaat aan de problematiek van Vrijkomende Agrarische Bebouwing (VAB) door functieverandering over te laten aan gemeenten;

−− dat toepassing van het VAB-beleid niet altijd tot de gewenste ontwikkelingen leidt;

−− dat de Omgevingsvisie geen beleid voor functieverandering bevat, en dat het onduidelijk is of het bestaande beleid hiervoor wordt voortgezet;

−− dat onduidelijk is of de regionale beleidskaders voor functieverandering juridisch verankerd zijn in de Omgevingsvisie en verordening,

−− het verzoek om het beleid voor functieverandering niet normerend te laten zijn en dit uit te zonderen van de toepassing van de art. 2.2.1.1. en 2.2.2.1. in de Verordening;

−− het verzoek om continuering van de mogelijkheid van een regionale invulling van het

beleidskader voor functieverandering van agrarische gebouwen (par. 3.1.2), zoals in de VAB-regeling van Elburg;

−− het verzoek om de volgende zin op te nemen in de Omgevingsvisie: ‘voor gemeenten geldt het beleid dat op regionaal niveau is afgestemd’; dit omdat de Omgevingsvisie niet duidelijk maakt in hoeverre regionale beleidsinvullingen leidend zijn voor functieverandering en andere onderwerpen;

−− de zorg dat nieuwbouw in het buitengebied onder het beleid voor functieverandering mogelijk oneigenlijk gebeurt en dat zulke nieuwbouw eigenlijk bij dorpskernen zou moeten plaatsvinden;

−− de zorg dat extra regels in de Omgevingsverordening erin resulteren dat het landelijk gebied op slot wordt gezet;

−− de suggestie om het VAB-beleid een eigen plek in de Omgevingsverordening te geven. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie waarbij de provincie beschrijft hoe functieverandering plaats zou moeten vinden; denk aan

kwaliteitsverbetering en het uitgangspunt van overeenstemming met de aard en schaal van het gebied.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot aanpassing van omgevingsverordening met de

strekking dat ook woningen die zijn ontstaan via functieverandering moeten passen in het KWP en op termijn in het RPW. Er is geen geografische kaart. Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat in het kader van de Regionale Woonagenda (en de programmering) verder

in gesprek met betrokkenen over de behoefte aan landelijk wonen en de mogelijkheden voor functieverandering.

Toelichting 39


De essentie van programmering is dat het aanbod van woningen wordt afgestemd op de

vraag. Meer programmeren dan de vraag is niet gewenst, omdat zo leegstand van woningen wordt bevorderd. De leegstand kan optreden in het betreffende plan of elders. Om die reden

kiest de Omgevingsvisie voor een werkwijze waarbij alle nieuwe woningbouwmogelijkheden (inclusief woningen die ontstaan via functieverandering naar wonen) moeten passen in het KWP en op termijn in het RPW.

Gemeenten kunnen in regionaal verband onderling beleid ontwikkelen over hoe om te gaan met functieverandering van VAB. Wanneer wonen de nieuwe bestemming is, moeten de

nieuwe woningen op grond van de Rijksladder voor duurzame verstedelijking (van kracht

per oktober 2012) uiteraard wel aansluiten bij aangetoonde woningbehoefte, veelal ‘landelijk wonen’. Het ligt voor de hand om de behoefte aan landelijk wonen niet te faciliteren

in het stedelijk gebied maar in het buitengebied. Als er agrarisch vastgoed vrijkomt of leegstaat, ligt het voor de hand om de behoefte aan landelijk wonen te faciliteren via functieverandering van bestaande vrijkomende agrarische bebouwing.

Het regionaal beleid voor functieverandering is niet meer verankerd in de Omgevingsvisie en verordening. De provincie kent in haar nieuwe beleid geen sloopverplichting bij

functieverandering. Wel geeft Omgevingsvisie aan dat kansen voor functieverandering moeten passen bij de aard en schaal van een bepaald gebied.

De Omgevingsvisie past de rijksladder voor duurzame verstedelijking toe. De Omgevingsvisie streeft naar het tegengaan en terugdringen van leegstand van bestaand vastgoed en faciliteert herbestemming op meerdere manieren (agenderen en subsidie). De wet stelt echter beperkingen. Vooral de gemeenten en de eigenaars zijn hier aan zet. De provincie wil in het kader van de Regionale Woonagenda (en de programmering) verder

in gesprek met betrokkenen over de behoefte aan landelijk wonen en de meest geschikte

gebieden en locaties om die behoefte te faciliteren, met inbegrip van de mogelijkheden voor functieverandering. Betreft zienswijzen Particulieren: Organisaties: Overheden:

01666694, 01667333, 01666545, 01666059, 01663413, 01666563


Wonen en de Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in dat de ladder planontwikkeling en bouw remt.

Kunnen locaties waarin is geïnvesteerd nog wel ontwikkeld worden? Bij de invoering van de Gelderse Ladder moet rekening gehouden worden met bestaande afspraken. Indieners

stellen dat de ladder alleen maar van toepassing mag zijn op nieuwe ontwikkelingen. Anders is overgangsbeleid gewenst. Herstructurering (functieverandering, gebruik van bestaand

vastgoed of beschikbare binnenstedelijke locaties) is vaak duurder dan nieuwbouw. Verzocht wordt hier bij de keuze voor een instrumentarium rekening mee te houden. Indieners zien

de ladder liever niet toegepast op vrijkomende agrarische bebouwing; dat betekent het einde van de mogelijkheden en ontwikkelingen. Het woonbeleid (en de ladder) is overwegend conserverend. Indiener mist de ontwikkelingsgerichte en vernieuwende dimensies. De behoefte aan uitbreidingslocaties heeft geen plek gekregen.

40


Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie met de in de toelichting aangegeven strekking.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot aanpassing van omgevingsverordening met de in de toelichting aangegeven strekking. Er is geen geografische kaart. Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat in gesprek met het Rijk over de verduidelijking van de handreiking voor de ladder voor duurzame verstedelijking. De provincie zorgt in overleg met haar partners voor een gedeeld beeld over de toepassing van de ladder en over de gebruikte begrippen. Toelichting De provincie stelt de Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik niet verplicht via de

Omgevingsverordening. Gemeenten zijn wel gehouden aan (het gebruik van) de Rijksladder voor duurzame verstedelijking (verplicht met ingang van oktober 2012). Keuzes voor

woonlocaties worden gemaakt in het kader van de Regionale Woonagenda, dus in overleg en afgestemd met alle relevante partijen op de regionale woningmarkt. Gemeenten moeten bij

de locatiekeuze de kansen en mogelijkheden in de bestaande woningvoorraad en in bestaand vrijkomend of leegstaand vastgoed expliciet meewegen.

Het realiseren van een woonfunctie in bestaand (binnenstedelijk) vastgoed is vaak duurder dan nieuwbouw. De provincie heeft de aanpak van leegstaand vastgoed prominent in het

beleid opgenomen. Op dit moment is er (tot en met 2015) een subsidiemogelijkheid via het

Impulsplan Wonen. Hoe deze subsidiemogelijkheid zich in de toekomst ontwikkelt, kan nu niet worden aangegeven.

De vraag van huishoudens naar bijvoorbeeld ‘landelijk wonen’ kan niet binnenstedelijk

worden bediend. Daarvoor zullen in het landelijk gebied locaties gezocht moeten worden. Wel is de provincie van mening dat expliciet gezocht moet worden naar (buitenstedelijke)

kansen en mogelijkheden om de behoefte aan landelijk wonen in bestaand vrijkomend of leegstaand vastgoed (VAB) te faciliteren.

In de huidige bestemmingsplannen zijn nog relatief veel bouwmogelijkheden op

uitbreidingslocaties. Als er in een regio meer (aangetoonde) vraag is naar wonen op

uitbreidingslocaties, dan kan hierover in het kader van de Woonagenda met alle relevante partijen in de regio overlegd worden. Eventuele consequenties voor de binnenregionale programmering kunnen dan ook worden besproken. Het heroverwegen van potentiële

bouwplannen in al vastgestelde bestemmingsplannen is een belangrijk onderwerp van gesprek waar de ladder voor duurzaam ruimtegebruik een hulpmiddel is. Betreft zienswijzen Particulieren: Organisaties: Overheden:

01677818, 01662904, 01665372


41

Van aanbodsturing naar vraagsturing


Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in dat het hoe en het wat van de overgang van

aanbodsturing naar vraagsturing expliciet moet worden aangegeven in de Omgevingsvisie

en in de afspraken met gemeenten. Niet de programmering, maar de markt is bepalend voor de juiste woning op de juiste plaats. De markt vraagt vooral om inspiratie en verbinding, en om dynamiek en flexibiliteit.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot de aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van omgevingsverordening. Er is geen kaart.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat over deze onderwerpen met haar partners verder in gesprek in het kader van de Regionale Woonagenda. Toelichting De Omgevingsvisie wil zoeken naar een balans tussen de markt en programmering door overheden. Gemeenten zouden moeten streven naar regie op waar, wanneer, welke

woningen worden gerealiseerd. De Regionale Woonagenda, de Rijksladder en de Regionale Programmering faciliteren dit. Als gemeenten samenwerken – met elkaar en met andere

partijen in de regio die allemaal (een deel van) de vraagkant overzien – ontstaat verbinding (nieuwe coalities), inspiratie en een nieuwe dynamiek in de woningmarkt.

Bij stedelijke ontwikkelingen moet eerst de vraag (de woningbehoefte) expliciet worden onderzocht en aangetoond. De behoefte is niet aangetoond wanneer voor de nieuwe

woningen kopers gevonden worden. De behoefte zou op een hoger niveau moeten worden

onderzocht, waarbij eveneens het bestaande vastgoed in een gebied wordt betrokken en ook de trends en ontwikkelingen op de regionale woningmarkt. Is er, kijkend naar het huidige aanbod en de aangetoonde (toekomstige) vraag, voldoende reden voor de voorgestelde

ontwikkeling op die locatie? De behoefte, kwantitatief en kwalitatief, is leidend om tot de

beste locatie te komen. Zo zal bijvoorbeeld wonen en zorg bij voorkeur nabij voorzieningen

worden gesitueerd en de vraag naar landelijk wonen waarschijnlijk niet binnen de kern maar in het landelijk gebied. Betreft zienswijzen: Particulieren: -


01665372


Wonen en zorg: tijdelijke bestemmingen

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen verzoeken om tijdelijke mantelzorgwoningen mogelijk te maken. Dit zijn verplaatsbare woningen of wooneenheden die naast het huis van de mantelzorger kunnen worden geplaatst en die weggehaald worden als ze niet meer nodig zijn.

42


Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot de aanpassing van de visietekst. Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van omgevingsverordening. Er is geen geografische kaart.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat met haar partners verder in gesprek over de Woonagenda. Toelichting In de Omgevingsvisie is dit onderwerp niet vooraf gedetailleerd uitgewerkt. Tijdelijke verplaatsbare units zijn in de praktijk vaak wel mogelijk. Wanneer de (provinciale)

regelgeving hiervoor een belemmering vormt, kan de provincie in specifieke gevallen na

weging van de belangen meewerken aan een oplossing. De provincie staat positief tegenover lokale pilots en initiatieven die onderzoeken welke knelpunten zich voordoen en welke oplossingen mogelijk zijn. Betreft zienswijzen: Particulieren: Organisaties: Overheden:

01659893, 01667237, 01665085, 01662904, 01662879


Arbeidsmigranten en andere spoedzoekers

Inhoud van de zienswijzen: Indieners worden in toenemende mate geconfronteerd met arbeidsmigranten, en hun

huisvesting. Dit verdient aandacht in de Omgevingsvisie. Een indiener nodigt de provincie uit deze kwestie gezamenlijk te bespreken en tot een aanpak te komen. De Omgevingsvisie

moet richting geven bij onder meer tijdelijke huisvesting voor echte seizoensarbeid, pensions en hotels voor tijdelijke medewerkers, opname in kernen voor permanent werkenden,

voorzieningen voor vrachtwagenchauffeurs langs de snelwegen. Indiener verzoekt om bij

wijze van pilot recreatiewoningen te gebruiken voor tijdelijke huisvesting van ‘spoedzoekers’. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie naar de strekking van betreffende toelichtingen (hieronder).

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de omgevingsverordening en de geografische kaart voor wonen.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat verder over dit onderwerp in gesprek in het kader van de Regionale Woonagenda.

43


Toelichting Gemeenten zijn aan zet om te zorgen voor overnachtingsfaciliteiten voor kortverblijvers en voor woonruimte voor langverblijvers. Dit met het oog op de kans van illegale bewoning en de risico’s voor de openbare orde en veiligheid. Gemeenten zijn ook aan zet wanneer

er leerplichtige kinderen meekomen, voor medische voorzieningen, en om te handhaven bij illegale bewoning, bijvoorbeeld van recreatiewoningen. Het onderwerp leent zich bij

uitstek voor een regionale aanpak, bijvoorbeeld via de Regionale Woonagenda. Gemeenten en corporaties hebben een groot belang bij afstemming. Verder ligt het voor de hand om

werkgevers te betrekken. Zij hebben een belang bij goede overnachtings- en woonfaciliteiten voor hun werknemers en zijn soms bereid om mee te werken aan goede oplossingen en

hieraan mee te betalen. De provincie wil aan het overleg over dit thema in het kader van de Regionale Woonagenda meedoen en staat positief tegenover pilots. Betreft zienswijzen: Particulieren: Organisaties: Overheden:

01667237, 01669508


Startersleningen

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in dat er weinig aanleiding is voor de vrees dat startersleningen een prijsopdrijvend effect hebben (zie tekst verdieping par. 3.2). Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot de aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.


Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting Startersleningen om de nieuwbouw te stimuleren in Gelderland zijn niet nodig, omdat de nieuwbouw in omvang goed in lijn is met de opgave en de ontwikkeling van de

woningbehoefte. Het bevorderen van doorstroming zou in theorie kunnen werken met de inzet van startersleningen op grote schaal. In dat geval bestaat het gevaar van een

prijsopdrijvend effect. In de praktijk zal de starterslening echter niet ter bevordering van

de doorstroming worden ingezet, aangezien de hypotheekrente voor de starterslening bij aankoop van een bestaande woning niet meer aftrekbaar is.

In plaats van huishoudens in staat te stellen om een hogere prijs voor een woning te betalen,

acht de provincie het beter om de prijzen te laten zakken. Daarvoor kan een lagere grondprijs nodig zijn. De provincie gaat daar niet over. Startersleningen zouden volgens de provincie echter niet gebruikt moeten worden om de gevolgen van een te hoge grondprijs af te wentelen op startende huishoudens.

44



01665238, 01662879


Overgang Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG)

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in: −− houd in het beleid rekening met de overgang naar de BAG. Houd rekening met de gevolgen van het scheiden van wonen en zorg in relatie tot de BAG. Woningen die nodig zijn voor

functieverandering, extramuralisering of als gevolg van de omslag naar woningregistratie op grond van de BAG, moeten niet meegewogen worden in de kwantitatieve programmatische kaders. Op dit punt is meer flexibiliteit nodig. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie naar de strekking van de toelichting.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de omgevingsverordening en de geografische kaart voor wonen.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie en partners zijn hierover in gesprek, ook in relatie tot de Regionale Woonagenda. Toelichting De registratie van woningen door het CBS is gestopt met ingang van 2012. Daarvoor in de

plaats is er nu de BAG met een registratie van verblijfsobjecten met een woonfunctie (globaal zelfstandige woningen en onzelfstandige wooneenheden opgeteld). De Omgevingsvisie wil rekening houden met de overgang naar de BAG door, voor zover dat kan, in het kader van

het Regionaal Programma Wonen per 1 januari 2015 afspraken te maken met gebruikmaking van de BAG-definities. Wonen en zorg zullen daar op een goede manier (qua definities en aantallen) in worden meegenomen. Betreft zienswijzen: Particulieren: Organisaties: Overheden:

01669508, 01680212, 01662879, 01665372


Specifieke situaties

Inhoud van de zienswijzen: −− Een indiener verzoekt om de voorgenomen uitbreiding van De Zeiving Noord-West voor 2020 niet onmogelijk te maken. Reactie: Er is een provinciale reactie gegeven op de

uitbreiding van de Zeiving Noord-West in de gemeente Lingewaal. Aangegeven is dat de provincie geen bezwaren heeft, mits de bedrijven uit De Oven daar een plek vinden.

−− Een indiener meldt dat de kaart voor wonen en werken weinig toevoegt. Reactie: de ‘lege kaart’ wordt weggehaald waarbij nog steeds vanuit de zoekingang ‘regio’ kan worden

45


doorgeklikt naar het regionale beleid voor wonen en werken (een technische aanpassing van het digitaal document en de kaart).

−− Indiener wijst erop dat de provincie een erg positief beeld schetst van de mogelijkheden

om bouwvergunningen in te trekken. Indiener vraagt deze passage aan te passen omdat de praktijkervaringen uitwijzen dat intrekken vaak erg lastig is. Reactie: Een aantal Gelderse gemeenten heeft een succesvol intrekkingsbeleid gevoerd. In de huidige markt is het

zelfs gemakkelijker dan een aantal jaren geleden. Het is een instrument dat overwogen

zou moeten worden door gemeenten die meer grip willen krijgen op hun programmering en de woningbouw. Dit zal onderwerp van gesprek zijn bij het maken van de Regionale Woonagenda.

−− Indiener maakt geen gebruik van de zoekzone bij de Sportlaan te Vuren. In ruil daarvoor, en binnen het KWP en de regionaal afgestemde aantallen, wil de gemeente woningen in andere linten toestaan indien dit past in het ruimtelijk beleid van de gemeente. Indien

hiervoor nog nadere goedkeuring van Gedeputeerde Staten nodig is, dan gaat de indiener uit van een positieve houding van het college. Reactie: Momenteel is de Rijksladder voor

duurzame verstedelijking het instrument voor locatiekeuze (verplicht vanaf oktober 2012).

De provincie ziet graag dat gemeenten hierin de kansen en mogelijkheden in de bestaande woningvoorraad en in bestaand vrijkomend of leegstaand vastgoed meewegen. Door

gebruik te maken van de ladder wordt duidelijk hoe de keuze voor lintbebouwing zich

verhoudt tot eventuele andere opties. In het kader van de Regionale Woonagenda kan op (sub)regionaal niveau afstemming plaatsvinden over de locaties voor woningbouw, ook met de provincie. Uitgangspunt is de kwantitatieve en kwalitatieve woningbehoefte.

Vervolgens gaat het om de inhoudelijke argumentatie voor woningen op een specifieke locatie.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet de aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie. Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassingen van de Omgevingsverordening en van de geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat over de mogelijkheden om bouwvergunningen in te trekken en over de

zoekzone bij de Sportlaan te Vuren in gesprek in het kader van de Regionale Woonagenda.

46


Wonen en werken in het ‘buitengebied’ Betreft zienswijze: Particulieren: -


-

Beleidsthema: Wonen en werken in het ‘buitengebied’ Onderwerp:

Splitsen van woningen

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in dat de Omgevingsvisie mogelijk moet maken dat

volledige herbouw van bijgebouwen zonder sanering mogelijk is bij burgerwoningen in het buitengebied. Daarnaast moet in de Omgevingsvisie worden opgenomen dat agrarische en burgerwoningen gesplitst kunnen worden zonder dat daaraan door gemeenten een inhoudslimiet gesteld kan worden. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de omgevingsverordening. Er is geen geografische kaart.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting Splitsen van woningen is geen onderwerp in de Omgevingsvisie en zal dat ook niet

worden. Het is een zaak van de gemeente en de regio. Van belang is dat het splitsen van

woningen leidt tot een toename van het aantal woningen en consequenties heeft voor de

woonprogrammering. In die programmering tellen alle woningen mee, ook woningen die ontstaan via woningsplitsing.

Bestaande bebouwing wordt onder het overgangsrecht geplaatst en kan als zodanig qua gebruik als bijgebouw worden voortgezet. Dit is gebaseerd op jurisprudentie. Bij het

opstellen van bestemmingsplannen maakt de gemeente keuzes in relatie tot de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen, ook ten aanzien van bijgebouwen. Bestaande bebouwing die niet in overeenstemming is met de geldende juridische regeling en die onder het overgangsrecht valt, zal uiteindelijk wel moeten worden gesaneerd. Betreft zienswijze: Particulieren: 01679924 Organisaties: Overheden:

-


47

Specifiek project in het Rivierengebied


Inhoud van de zienswijzen: De indiener beschrijft een initiatief dat mogelijk bijdraagt aan het realiseren van

landgoederen, kwaliteitsimpulsen en werklandschappen. Tevens vindt de indiener dat

de Gelderse ladder toe te passen is op dit project maar dat niet alleen op overaanbod moet worden gestuurd.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leidt niet tot een aanpassing van de omgevingsverordening. Er is geen geografische kaart.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen. Toelichting De provincie neemt dit voor kennisgeving aan. Betreft zienswijze: Particulieren: -


-


Loonwerkbedrijven in het ‘buitengebied’

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijze brengt in dat diverse cumelabedrijven van oudsher gevestigd zijn in een bebouwingslint, dorpskern of in een natuur- of EHS-gebied. Vanwege de

ruimtebehoefte voor het bedrijf, of vanuit gemeentelijk oogpunt in relatie tot de ruimtelijke ontwikkelingen of de spanning tussen bedrijvigheid en natuur, is bij een aantal bedrijven het ‘uitplaatsen’ van het bedrijf aan de orde.

De indiener brengt daarnaast in dat vestiging van deze bedrijven in de directe nabijheid

(concreet: buiten de bebouwingscontour ofwel in het landelijk gebied) essentieel is vanwege de lokale werkgelegenheid, het behoud van de vitaliteit van ‘kleine dorpen’ en de sociaalmaatschappelijke binding van deze bedrijven met de dorpskern. Indiener verzoekt in de Omgevingsvisie het bieden van een (nieuwe) bedrijfslocatie - al dan niet onder nadere voorwaarden – in het buitengebied op te nemen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijze leidt niet tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

48


Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijze leidt niet tot een aanpassing van de omgevingsverordening. Er is geen geografische kaart.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen. Toelichting Loonwerkbedrijven die voor het overgrote deel agrarische activiteiten verrichten, zijn

meestal actief is een strak omkaderd gebied. Hun klantenkring ligt in de directe omgeving. Ter voorkoming van onnodige vervoersbewegingen is een locatie in het landelijk gebied

zeker verklaarbaar. Bedrijfsvormen die minder zijn gebonden aan een klantenkring in een beperkt gebied, maar die bijvoorbeeld regionaal werken, zullen eerder moeten worden

gevestigd op bedrijventerreinen. Bij uitbreiding en eventuele verplaatsing van agrarische

loonwerkbedrijven bestaat een bepaalde binding met het landelijk gebied. Telkens is echter sprake van maatwerk. De kaders van de Omgevingsvisie en verordening bieden voldoende ruimte om te komen tot maatwerkafwegingen. In dit verband vormt de Ladder voor duurzaam ruimtegebruik een belangrijk afwegingsinstrument. Betreft zienswijzen: Particulieren: -


-


Verkeerde duiding landbouwgrond

Inhoud van de zienswijzen: De indiener verzoekt om een bepaald perceelgedeelte niet aan te duiden als landbouwgrond maar aan te duiden als bebouwd gebied. De grond is geheel verhard en wordt gebruikt voor de opslag van pallets en dergelijke. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijze leidt niet tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijze leidt niet tot een aanpassing van de omgevingsverordening. Er komt een aanpassing van de bijbehorende geografische kaart. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen. Toelichting Uit het geldende bestemmingsplan ‘het Tonselse Veld 1987’ blijkt dat het noordelijke gedeelte van het bedoelde perceel is bestemd tot pluimveehouderij zonder bebouwing. Het overige gedeelte van het perceel heeft een bedrijfsbestemming. Betreft zienswijzen Particulieren: -

49


Organisaties: Overheden:

01664073


Duiding titel ‘wonen en werken in het ‘buitengebied’

Inhoud van de zienswijzen: De indiener geeft aan dat de titel doet vermoeden dat het uitsluitend over functieverandering gaat, terwijl de tekst ook spreekt over niet-agrarische bedrijvigheid in het buitengebied. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijze leidt niet tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijze leidt niet tot een aanpassing van de omgevingsverordening. Er komt geen aanpassing van de bijbehorende geografische kaart. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen. Toelichting Het functieveranderingsbeleid betreft wonen en werken in het buitengebied. Met het

onderdeel werken wordt functieverandering naar een niet-agrarische functie bedoeld.

Verschillende regio’s hebben in hun regionaal functieveranderingsbeleid hier openingen voor geboden.

Betreft zienswijzen: Particulieren: 01664557 Organisaties: Overheden:

-


Kansen voor ‘wonen en werken in ‘buitengebied’

Inhoud van de zienswijzen: De indiener geeft suggesties om een aantal gebieden in het landelijk gebied in te vullen:

−− Kadaster Gemeente Garderen Sectie H perceel 2682 Oppervlakte 2,2 ha, locatie is uitermate geschikt voor gelieerde bedrijven;

−− Gemeente Lunteren Sectie I perceel 1624. Oppervlakte 1,5 ha., locatie is geschikt voor woningbouw en gelieerde bedrijven;

−− Gemeente Lunteren, Sectie A perceel 1857 en 1862. Oppervlakte 2,9 ha, locatie is geschikt voor het (her)vestigen van agrarische bedrijven en gelieerde bedrijven (LOG).

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijze leidt niet tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

50


Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijze leidt niet tot een aanpassing van de omgevingsverordening. Er komt geen aanpassing van de bijbehorende geografische kaart. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen. Toelichting Bij de vermelde initiatieven zal een afweging moeten plaatsvinden waarbij de betrokken beleidsvelden en onder andere de Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik worden

benut. Bovendien zal het beleid voor landbouwontwikkelingsgebied aan de orde komen. De zienswijze kan niet worden beoordeeld in het kader van functieverandering. De basis voor

functieverandering naar wonen en werken is verwoord in het door de regio opgestelde beleid. Waar zaken aan de orde zijn die niet passen binnen het regiobeleid denkt de provincie graag mee. Uitgangspunt hierbij is dat de lokale overheden uiteindelijk de afweging maken. Betreft zienswijzen Particulieren: 01667749


01666694, 01669854, 01667237, 01666545, 01668814, 01664073, 01661904,

01664073, 01666563, 01665372


Functieverandering en regionaal beleid

Inhoud van de zienswijzen: indieners brengen in:

−− dat de Omgevingsvisie geen beleid voor functieveranderingen bevat, en dat het onduidelijk is of het bestaande beleid hiervoor wordt voortgezet;

−− dat onduidelijk is of de regionale beleidskaders voor functieverandering juridisch verankerd zijn in de Omgevingsvisie en –verordening.

Reactie: zie toelichting. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijze leidt niet tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijze leidt niet tot een aanpassing van de omgevingsverordening. Er komt geen aanpassing van de bijbehorende geografische kaart. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen. Toelichting Het regionale functieveranderingsbeleid is niet vastgelegd in de Omgevingsvisie.

Uitgangspunt is dat de regio’s hun vastgestelde regiobeleid toepassen in het kader van functieverandering naar wonen en werken. De Omgevingsvisie licht toe hoe

functieverandering plaats zou moeten vinden: kwaliteitsverbetering en passend bij de aard en schaal van het gebied. Bovendien komt er eind 2016 een evaluatie om te zien hoe wordt

51


omgegaan met functieverandering. Afhankelijk van de resultaten van deze monitoring en

evaluatie wordt het beleid op dit onderdeel mogelijk aangepast. De specifieke vragen die in een regio aan de orde kunnen zijn, bespreekt de provincie graag.

52


Werken Betreft zienswijzen Particulieren: Organisaties: Overheden:

01665238, 01666320, 01669508, 01661904, 01665643, 01662904, 01664075,

01666563, 01665372, 01662879

Beleidsthema: Werken Onderwerp:

Kantoren van meer dan 1.500 m2

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in dat kantoorontwikkelingen groter dan 1.500 m2 slechts worden toegestaan in stedelijke gebieden, waardoor:

−− businesspark IJsseloord, de stationsomgeving van Lent en de gemeente Culemborg, Geldermalsen, Zaltbommel en overige Rivierenland-gemeenten hierin niet vertegenwoordigd zijn;

−− lopende initiatieven en herinvulling van cultureel erfgoed kunnen frustreren; −− een kantoor van die omvang op agro-business-centra niet mogelijk is;

−− maatwerk in een gezamenlijke aanpak (liefst met een door provincie, gemeenten en

marktpartijen gedragen kantorenvisie als uitgangspunt) lastig wordt waar dat wel nodig is;

−− er verschillen ontstaan tussen het beleid van uiteenlopende provincies, wat de concurrentiepositie ongunstig beïnvloedt;

−− regionale afstemming wel voor wonen en bedrijventerreinen wordt nagestreefd en niet voor kantoren.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Bovendien vinden indieners dat:

−− deze eis overbodig lijkt, gezien de overige eisen aan kantoorontwikkeling; −− de afstand van 500 meter (art. 2.3.6.1 lid 1) rigide en arbitrair is;

−− het niet duidelijk is wat wordt verstaan onder ‘lokaal vestigingsbeleid’ (gemeentelijk of regionaal)

−− de Omgevingsverordening onduidelijk en lastig toepasbaar is in art. 2.3.6.1, lid 2a, en dat ook niet helder is welke soorten kantoren en bedrijven onder dit artikel vallen;

−− gemeenten een ruimtelijk-economische verkenning moeten leveren bij nieuwe

initiatieven voor kantoorruimte en dat de Omgevingsverordening de gemeentelijke

verantwoordelijkheid moet respecteren om op lokaal niveau te sturen op de bestemming van panden;

−− Harderwijk ook opgenomen moet worden in de lijst van multimodaal ontsloten

stationslocaties waar de betreffende kantoorontwikkeling mogelijk is, zowel in de Omgevingsvisie als in art. 2.3.6.1 lid 1 van de Omgevingsverordening.

−− plancapaciteitsreductie van kantoren niet mogelijk is zonder een bovenlokale/regionale visie. De positie van de regio wordt niet genoemd.

−− ook locatievoorwaarden moeten worden gesteld aan de uitzonderingen bij kantoren boven de 1.500 m2.

−− de kantorenmarkt speciale aandacht en verantwoordelijkheid van marktpartijen en

overheden vraagt. Een door provincie, gemeente en marktpartijen gezamenlijk gedragen

kantorenvisie moet het uitgangspunt vormen voor een gecombineerde aanpak in de sector. Reactie: zie toelichting en gevolgen.

53


Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de aanpassing van de visietekst over het kantorenbeleid in de Omgevingsvisie waarbij het aanwijzen van vier stationslocaties voor grootschalige kantoorontwikkeling wordt vervangen door een aanpak die meer maatwerk mogelijk

maakt. De Omgevingsvisie hanteert daarom een ‘nee, tenzij’-principe voor nieuwbouw van kantoren. Nieuwbouw kan alleen als deze de regionale kantorenmarkt op een toekomstbestendige en perspectiefrijke manier versterkt.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de verordening en de kaarten. Het

aanwijzen van vier stationslocaties voor grootschalige kantoorontwikkeling wordt vervangen door een regionale aanpak die meer maatwerk mogelijk maakt. Hierdoor is het niet meer

nodig de vier stationslocaties op kaart weer te geven. De ladder voor duurzaam ruimtegebruik zal worden gebruikt als toetsingskader van nieuwe bestemmingsplannen die voorzien in kantoorruimte.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie en haar partners gaan over de aanpassing van het kantorenbeleid in gesprek. De provincie en haar partners gaan per regio in beeld brengen:

−− de toekomstwaarde van bestaande locaties en van locaties waar nog initiatieven voor nieuwbouw zijn,

−− hoe vraag en aanbod op korte en lange termijn zich tot elkaar verhouden en hoe nieuwbouwinitiatieven hierin passen.

Hierdoor ontstaat inzicht in de regionale situatie, de toegevoegde waarde van

nieuwbouwplannen en de opgave voor de bestaande voorraad. Indien blijkt dat er

intergemeentelijke afstemming nodig is, zullen hierover passende afspraken worden

gemaakt die eventueel geborgd kunnen worden met het provinciale instrumentarium. De opgedane kennis in dit traject wordt gebruikt bij het toetsen van de motivering van de

Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik bij individuele bestemmingsplannen. Bij elk nieuwbouwinitiatief dient te worden gemotiveerd dat er behoefte aan de ontwikkeling is,

dat de ontwikkeling niet in de bestaande kantorenvoorraad kan worden gehuisvest en dat de kantoorlocatie passend ontsloten is (goed bereikbaar met openbaar vervoer en auto).

Verder gaat de provincie in gesprek met gemeenten over de reductie van de plancapaciteit en

stimuleert zij het maken van een kantorenvisie. De provincie wil haar partners ondersteunen bij het zoeken naar oplossingen voor functieverandering, tijdelijk ruimtegebruik, transformatie en sloop. Toelichting Gezien de leegstand in de bestaande voorraad moet zeer terughoudend met nieuwbouw

worden omgegaan. Een bouwstop is ongewenst, omdat nieuwbouw in sommige gevallen wel degelijk toegevoegde waarde kan hebben. Betreft zienswijzen Particulieren:


54

01666320, 01667279, 01665372



Kantoren


−− de suggestie om een voorverhuureis voor nieuwe kantoren te stellen en de

Omgevingsverordening in die geest aan te passen. Reactie: Dit kan op gemeentelijk niveau een goede voorwaarde zijn.

−− dat voor het realiseren van kantoren geen sprake is van een provinciaal belang in de zin

van art. 4.1 eerste lid Wro en dat de provincie dus niet bevoegd is hierover regels te stellen

in de Omgevingsverordening. Reactie: In het convenant Aanpak leegstaande kantoren dat

ondertekend is door onder meer het Rijk, VNG, IPO, Neprom, Vastgoedbelang en het IVBN, is overeengekomen dat provincies en gemeenten de afstemming van vraag en aanbod voor ontwikkeling van nieuwe kantoren in hun structuurvisie opnemen als ruimtelijk belang en dat zij een kantorenbeleid formuleren.

−− er nog steeds behoefte is aan nieuwe kantoren die goed ontsloten zijn voor de auto. Verzoek is om op het businesspark IJsseloord nieuwe kantoren (zowel groter als kleiner dan 1500 m2) toe te laten én om de bestaande planologische (uitbreidings)mogelijkheden voor de bouw van (nieuwe) kantoren op bijvoorbeeld Businessspark IJsseloord II te respecteren. Reactie: De Omgevingsvisie gaat niet in op de individuele case IJsseloord II.

−− dat het kantorenbeleid van de provincie Utrecht (via verordening schrappen van locaties) verschilt van dat van Gelderland (planreductie via gesprekken met partijen). Dit kan

leiden tot ongelijke concurrentie-verhoudingen in de provinciale grensgebieden. Indiener verzoekt om een eenduidige provinciale grensoverschrijdende aanpak te formuleren.

Reactie: De beide provincies hebben dezelfde doelen en hebben regelmatig contact over dit onderwerp.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de aanpassing van de visietekst over het kantorenbeleid in de Omgevingsvisie waarbij het aanwijzen van vier stationslocaties voor grootschalige

kantoorontwikkeling wordt vervangen door een aanpak die meer maatwerk mogelijk maakt. De Omgevingsvisie hanteert een ‘nee, tenzij’-principe voor nieuwbouw van kantoren.

Nieuwbouw kan alleen als deze de regionale kantorenmarkt op een toekomstbestendige en perspectiefrijke manier versterkt.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot aanpassing van de Omgevingsverordening waarbij de concentratie tot vier stationslocaties vervalt. De Omgevingsverordening hanteert een ‘nee, tenzij’-principe voor nieuwbouw van kantoren. Nieuwbouw kan alleen als deze de

regionale kantorenmarkt op een toekomstbestendige en perspectiefrijke manier versterkt. De bijbehorende geografische kaart wordt hierop aangepast. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Zie gevolgen voor de agenda hierboven. Toelichting Zie eerdere toelichting over het kantorenbeleid.

55


56


Detailhandel Betreft zienswijzen Particulieren: 0166405


01665238, 01666320, 01664075, 01669508, 01669164, 01665379, 01663185,

01662904, 01666277, 0166549, 01666563, 01665372, 01662879


Detailhandel, verduidelijking begrippen detailhandel, Regionaal


−− De begrippen ‘detailhandel’, ‘grootschalige detailhandel’, ‘GDV’ en ‘PDV’ zijn onduidelijk.

−− Maak duidelijk hoe invulling wordt gegeven aan regionale samenwerking en het Regionaal Programma Detailhandel (RPD).

−− De in de Stadsregio gemaakte regionale afspraken moeten verankerd worden in de Omgevingsvisie.

−− Het beleid voor internetwinkelen moet worden verduidelijkt. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Bovendien vinden indieners dat:

−− het niet duidelijk is hoe de regie gevoerd wordt op regionale afstemming en het Regionaal Programma Detailhandel (RPD);

−− in de Omgevingsvisie de aanpak van (voorkoming van) leegstand onvoldoende handvatten biedt;

−− dynamiek en concurrentie van nieuwe initiatieven onmogelijk worden gemaakt door

uitbreiding, die ten koste gaat van bestaande detailhandelsstructuur, niet toe te staan;

−− het niet duidelijk is of lopende projecten onder nieuwe regels gaan vallen;

−− de provincie stedelijke herverkaveling moet ondersteunen en noemen in de Omgevingsvisie;

−− het onderwerp scholing en onderwijs ontbreekt in 3.1.3.3.

−− nieuw detailhandelsbeleid op gespannen voet staat met de opzet van de ladder voor duurzaam ruimtegebruik.

−− uit de visie onvoldoende blijkt of er in IPO-verband afstemming is over

detailhandelsaanbod en over het voorkomen van wegtrekken van detailhandel.

−− Indiener pleit voor een betere samenwerking tussen gemeenten in een regio bij detailhandel ontwikkeling.

−− Indiener vindt dat dorps- en stadscentra voldoende aantrekkelijk en onderscheidend

moeten blijven. De provincie moet de regie nemen om weidewinkels aan de randen van centra te voorkomen.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassingen van de visietekst in de Omgevingsvisie naar de volgende strekking.

De begripsomschrijvingen van perifere detailhandel(slocatie) en grootschalige detailhandel worden in Omgevingsvisie en verordening aangepast. Perifere detailhandelslocatie: een detailhandelslocatie buiten de binnenstedelijke winkelcentra, veelal aan de randen van

steden. Het begrip grootschalige detailhandel wordt geschrapt uit de tekst. Er blijft nog wel

57


sprake van ‘grootschalige bovenlokale detailhandel’ en dit betreft een bruto vloeroppervlak van meer dan 1.500 m2.

Gevolgen voor de teksten van verordening(en) en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot een aanpassing van de Omgevingsverordening. De begripsomschrijving wordt aangepast.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen. Toelichting Paragraaf 3.1.1. verwoordt de visie op leegstand. Initiatieven ter voorkoming van leegstand

worden ondersteund en gestimuleerd. Voorbeelden zijn flexibel en tijdelijk ruimtegebruik, functieverandering of sloop. In de Achterhoek wordt hiermee al ervaring opgedaan. De

vitaliteit van binnensteden en de centra van dorpen en wijken staat centraal. Omdat de

behoefte aan winkels afneemt, ontstaat een transformatie-opgave gericht op nieuwe functies en een compacter winkelgebied.

De Omgevingsvisie zet in op vernieuwing en aanpassing van winkelgebieden om te komen tot evenwichtige en toekomstbestendige detailhandel, waarbij nieuwe

perifere ontwikkelingen niet ten koste mogen gaan van bestaande winkelgebieden in de binnensteden. Hierbij wordt rekening gehouden met trends als schaalvergroting,

branchevervaging en internetwinkelen. Het beperken van overcapaciteit met name bij

grootschalige en perifere detailhandel vraagt om regionale afstemming, samenwerking van betrokken partijen en innovatieve ideeën.

Het provinciale beleid voor scholing en onderwijs bestaat met name uit de financiële

ondersteuning van regionale Programma’s Onderwijs-Arbeidmarkt (POA’s) en uit de

provinciale Human Capital Agenda. Deze laatste is specifiek gericht op de arbeidsmarkt

binnen de Gelderse topsectoren en de Gelderse aandachtsectoren. De provincie zelf heeft geen specifiek beleid voor onderwijs. Betreft zienswijze: Particulieren: 0166405 Organisaties: Overheden:

01665238, 01669508, 01669164, 01666277, 01664075, 01663185, 0166549,

01662904, 01662069, 01666320, 01666563, 01662879

Beleidsthema: Detailhandel Onderwerp:


Inhoud van de zienswijzen: −− Indiener vraagt het voorstel voor regionale afspraken over grootschalige retail dat in

voorbereiding is op te nemen in de definitieve versie van de Omgevingsvisie. Reactie: zie toelichting onder a.

−− Indiener wijst erop dat in de Omgevingsvisie de termen PDV en GDV door elkaar worden gebruikt. Reactie: zie toelichting onder b.

−− Indiener wil het besluit van de gemeente Nijmegen om de vestiging van een grote

bouwmarkt op de locatie Ressen/Vlek 14 mogelijk te maken, terug laten komen in de Omgevingsvisie. Reactie: zie toelichting onder a.

58


−− Indiener mist handvatten voor het flexibel omgaan met (ruimtelijke) plannen ter

voorkoming van leegstand en voor ruimte tot innovatieve ideeën. Een provinciale leidraad hierbij is gewenst. Reactie: zie toelichting onder c.

−− Indiener heeft een nieuw plan voor bedrijventerrein Centerpoort-Nieuwgraaf en legt uit waarom dit in het beleid van de Omgevingsvisie past. Reactie: zie toelichting onder a.

−− Indiener merkt op dat elke uitbreiding ten koste gaat van de bestaande

detailhandelsstructuur. Door uitbreiding op voorhand niet toe te staan maakt de Omgevingsvisie dynamiek en concurrentie van nieuwe initiatieven onmogelijk. Reactie: zie toelichting onder d.

−− Indiener vindt dat gemeenten zelf moeten kunnen sturen op grootschalige en perifere

detailhandel (art. 2.3.7.2) en zelf moeten kunnen bepalen of ze bijvoorbeeld supermarkten perifeer wil toestaan. Reactie: zie toelichting onder e.

−− Indiener zegt te werken aan een regionale visie op de detailhandel en verzoekt om de afspraken die daaruit voortvloeien een plek te geven in de Omgevingsvisie. Reactie: zie toelichting onder f.

−− Indiener pleit ervoor om voor detailhandel een vergelijkbaar proces te doorlopen als bij bedrijventerreinen en zo tot regionale afspraken te komen. Reactie: zie toelichting onder g.

−− Indiener vraagt welke mogelijkheden er zijn voor interprovinciale afstemming om

overaanbod en wegtrekken van detailhandelsbestedingen te voorkomen. Reactie: zie toelichting onder h.

−− Indiener pleit ervoor om in de Omgevingsvisie aan te geven dat lopende projecten voor

detailhandel worden ontzien en niet onder de nieuwe regels vallen. Reactie: zie toelichting onder i.

−− Indiener vraagt of artikel 2.3.7.1, lid 1 (geen nieuwe locaties die ten koste gaan van bestaande detailhandelsstructuur) geen aangrijpingspunt is om goede, lopende initiatieven te frustreren. Reactie: zie toelichting onder j.

−− Het ambtelijk voorstel detailhandel dat de Stadsregio heeft voorgelegd wordt niet door

alle partijen gedragen. Indiener kan daarom niet instemmen met de doorwerking van dit voorstel in de Omgevingsverordening. Reactie: zie toelichting onder a.

−− De provincie wil marktpartijen betrekken bij het afwegingsproces voor onder meer

grootschalige en perifere detailhandel. Indiener veronderstelt dat er een marktconsultatie plaatsvindt en dat kennis van de markt gebruikt wordt in het afwegingsproces. Reactie: Dat is correct.

−− Indiener verzoekt om handhaving op de beperking van detailhandel buiten de stads en

winkelcentra, en om daarin ook met de provincies (IPO) één lijn te trekken. Reactie: De

Omgevingsverordening wordt ingezet om het beleid te handhaven. In IPO-verband vindt afstemming plaats tussen de provincies (zie ook toelichting onder h).

−− Indiener stelt dat de provincie stedelijke herverkaveling in de Regio Achterhoek moet

ondersteunen en moet noemen in de Omgevingsvisie. Reactie: De provincie is betrokken bij de pilot Regionale uitvoeringsagenda Achterhoek die onder meer streeft naar vitale (compacte) winkelgebieden en centra in krimpgebieden. Stedelijke herverkaveling is hierbij een kansrijk instrument. Zie ook toelichting onder f.

−− Indiener stelt voor om te eisen (in artikel 3.1.3.2 en 2.3.7.2) dat er een marktbehoefte moet zijn voor een GDV of PDV en dat deze niet ten koste gaat van de bestaande

detailhandelsstructuur. Reactie: In de Omgevingsverordening en toelichting op de

verordening wordt aangegeven dat de ladder voor duurzaam ruimtegebruik van toepassing is. Bij de eerste trede van de ladder moet de behoefte aangetoond worden. Ook is een

bepaling in de verordening opgenomen die aangeeft dat nieuwe ontwikkelingen niet

59


mogen leiden tot een duurzame ontwrichting van de bestaande detailhandelsstructuur.

−− Indiener verzoekt de provincie een grotere regierol te nemen bij de ontwikkeling van PDVen GDV-locaties, ook om de afstemming tussen de regio’s te waarborgen. Reactie: zie toelichting onder a.

−− Indiener vindt de rem op uitbreiding van GDV onnodig beperkend en een te tijdsgebonden term (vergelijk de trends van beleving en branchevervaging). Reactie: zie toelichting onder d.

−− Indiener vindt het beleid voor internetwinkels onduidelijk. Mogen goederen worden afgehaald als betaling vooraf plaatsvindt ? Reactie: zie toelichting onder k.

−− Indiener vraagt om verduidelijking van de rol van de provincie bij retailparken. Reactie: zie toelichting onder a.

−− Indiener stelt dat door de definitie van grootschalige detailhandel (art. 2.3.7.2) de vestiging van een groot warenhuis of een supermarkt in een winkelcentrum wordt verboden en

doet voorstellen voor definities voor detailhandel, grootschalige detailhandel en perifere detailhandel. Reactie: de suggesties worden meegenomen bij de begripsbepaling, zie toelichting onder b.

−− Indiener stelt dat het nieuwe beleid voor detailhandel star is en op gespannen voet staat

met de opzet van de Ladder voor duurzaam ruimtegebruik. Reactie: zie toelichting onder l.

−− De indiener vraagt zich af hoe de nieuwe regels zich verhouden tot internetwinkels. Reactie: zie toelichting onder k. Gevolgen voor de Omgevingsvisie en de Omgevingsverordening: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

−− De omschrijving van de begrippen perifere detailhandel(slocatie) en grootschalige detailhandel wordt aangepast (zie toelichting onder b).

−− Opgenomen wordt dat nieuwe locaties voor detailhandel niet mogen leiden tot een

duurzame ontwrichting (in plaats van ‘niet ten koste mogen gaan’) van de bestaande detailhandelsstructuur.

−− De formulering van art. 2.3.7.2 wordt zo aangepast dat de eisen voor ontwikkeling van een GDV of PDV duidelijk(er) zijn.

−− De tekst in de Omgevingsvisie zal worden aangepast op internetafhaalpunten met uitstalling van goederen ter verkoop; deze worden beschouwd als detailhandel.

Gevolgen voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van geografische kaarten. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting a. De provincie geeft in de Omgevingsvisie aan dat ze een rol voor zichzelf ziet om (boven) regionale afstemming te faciliteren en desgevraagd te regisseren. Om de regionale afstemming te faciliteren biedt de provincie aan alle regio’s de mogelijkheid om afspraken in een Regionaal Programma Detailhandel (RPD) vast te leggen. In de

Omgevingsverordening is hiervoor een regel opgenomen. Een RPD is niet verplicht.

b. Over opname van de gemaakte regionale afspraken in de Stadsregio in de Omgevingsvisie is nog een besluit nodig van Gedeputeerde Staten (GS). De Stadsregioraad heeft op 24

oktober 2013 het Regionaal Programma Detailhandel (RPD) vastgesteld. Voorafgaand aan de besluitvorming in de Stadsregioraad heeft de provincie in een brief aan de

60


Stadsregio (GS, 27 augustus 2013) aangegeven dat zij niet instemt met de voorgestelde keuzen in het RPD voor perifere locaties voor grootschalige detailhandel. Het RPD is

daarom niet opgenomen in de Omgevingsvisie. De provincie heeft niet ingestemd met de ontwikkelingen op de locatie Vlek 14 in Ressen. Ook heeft de provincie haar zorgen geuit over ontwikkeling van een grote sportzaak in de Rijnhal. Afgezien van de keuzes over

perifere ontwikkelingen op de locatie Ressen in Nijmegen en in de Rijnhal in Arnhem

kan de provincie instemmen met de visie en afspraken in het RPD. De Stadsregio heeft de provincie gevraagd het Wro-instrumentarium in te zetten om de afspraken in het

RPD (juridisch) te verzegelen. De verordening maakt dit mogelijk. De provincie is eind

2013 nog in overleg met de Stadsregio en besluitvorming moet nog plaats vinden door het college van GS.

c. De begripsomschrijvingen van perifere detailhandel(slocatie) en grootschalige

detailhandel worden in Omgevingsvisie en Omgevingsverordening aangepast. Perifere

detailhandelslocatie: een detailhandelslocatie buiten de binnenstedelijke winkelcentra, veelal aan de randen van steden. Het begrip grootschalige detailhandel wordt geschrapt uit de tekst. Er blijft nog wel sprake van ‘grootschalige bovenlokale detailhandel’ en dit betreft een bruto vloeroppervlak van meer dan 1500 m2.

d. Paragraaf 3.1.1. van de Omgevingsvisie verwoordt de visie op leegstand. De provincie

ondersteunt en stimuleert initiatieven ter voorkoming van leegstand. Voorbeelden zijn

flexibel en tijdelijk ruimtegebruik, functieverandering of sloop. In de Achterhoek wordt hiermee al ervaring opgedaan.

e. De Omgevingsvisie is terughoudend met het toevoegen van nieuwe meters

winkeloppervlak. Doel is: overcapaciteit terugdringen en inzetten op vernieuwing en transformatie van bestaande winkelgebieden. De provincie nodigt marktpartijen en

andere partners uit om te komen met nieuwe initiatieven die zorgen voor vernieuwing van de detailhandel en die bijdragen aan vitale winkelgebieden. De tekst van Omgevingsvisie en de verordening wordt hierop aangepast.

f. Perifere detailhandel is toegestaan indien deze vanwege specifieke ruimtelijke eisen en veiligheidseisen binnenstedelijk moeilijk inpasbaar is. Overige detailhandel is perifeer

niet toegestaan. Dit om overcapaciteit te voorkomen en bestaande winkelgebieden in de binnensteden niet te schaden. De Omgevingsvisie vraagt om regionale afstemming als een grootschalige detailhandelsvoorziening een bovenlokale functie heeft.

g. De provincie ondersteunt regionale afstemming en is er ook (ambtelijk) bij betrokken. Het beleid van de Omgevingsvisie is kaderstellend en geeft mede richting aan de uitwerking van regionale visies.

h. Regionale afstemming is in de eerste plaats van belang voor (grootschalige) detailhandel met een bovenlokale functie maar ook voor bijvoorbeeld stadsdeelcentra of internet-

afhaalpunten. Ook kennisvorming en deling tussen gemeenten kunnen bijdragen aan versterking van de regionale detailhandelsstructuur. De rol van de provincie is hierbij faciliteren, verbinden en normeren.

i. In het IPO (InterProvinciaalOverleg) is overleg over de afstemming van het

detailhandelsbeleid tussen de provincies, om overaanbod te voorkomen. De Ladder voor duurzame verstedelijking van het Rijk is van toepassing op detailhandel, en juridisch

vastgelegd in het Besluit Ruimtelijke Ordening (Bro). De provincies zijn verder vrij om

ieder op eigen wijze, afhankelijk van de situatie in de provincie, invulling te geven aan het detailhandelsbeleid.

j. De Omgevingsvisie heeft betrekking op generiek beleid en doet geen uitspraken over specifieke projecten.

k. Artikel 2.3.7.1, lid 1 is niet bedoeld om goede, lopende initiatieven te frustreren.

Uitgangspunt is een evenwichtige, toekomstbestendige ontwikkeling van detailhandel

61


met ruimte voor nieuwe initiatieven. Het artikel is bedoeld om negatieve effecten van

overcapaciteit en leegstand op het woon-, leef- en ondernemingsklimaat in de omgeving van winkels en wijken en centra tegen te gaan.

l. De provincie wil samen met haar partners nadenken over hoe om te gaan met

e-commerce en de gevolgen ervan voor de ruimtelijke ordening. Uitgangspunt is dat

internetwinkels en afhaalpunten een plek moeten krijgen in bestaande binnenstedelijke winkelgebieden als deze ruimtelijk inpasbaar zijn.

m. De Ladder voor duurzaam ruimtegebruik vraagt om een zorgvuldige afweging en

een transparante besluitvorming, door eerst te kijken naar de mogelijkheden in het

bestaande stedelijk gebied voordat overgegaan wordt op nieuwe ontwikkelingen aan de randen van de steden. De ladder vraagt om de regionale behoefte kwalitatief en

kwantitatief aan te tonen en vervolgens te kijken of de behoefte binnen het bestaand

stedelijk gebied op te vangen is. Ook vraagt de ladder om aan te tonen wat de gevolgen

zijn van nieuwe detailhandelsontwikkelingen voor de bestaande winkelgebieden en de binnensteden. De ladder is hiermee de basis voor het beleid voor detailhandel.

62


Economische sectoren Betreft zienswijzen Particulieren: Organisaties: Overheden:

01663185, 01669164, 01666320, 01670859, 01666563


Economische sectoren en aandachtsgebieden toevoegen

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in dat specifieke economische sectoren en

aandachtsgebieden benoemd moeten worden en toegevoegd moeten worden aan de

Omgevingsvisie of als topsectoren moeten worden beschouwd. Zo wordt aandacht gevraagd voor de sectoren zorgeconomie, watersport, de vrijetijdseconomie, het EMT-cluster, de

creatieve industrie. Ook wordt om expliciete benoeming van Food- en Health-speerpunten in Arnhem en in Nijmegen verzocht, zoals de Campus Heyendaal, de NovioTechCampus,

Rijnstate, Papendal, SIZA-groep en diverse opleidingsinstituten. Harderwijk vraagt aandacht voor haar potenties, mede in relatie tot haar multimodale ontsluiting en de uitbreiding van Lelystad Airport. Ten slotte geven zienswijzen aan dat het benutten van kansen die bij het MKB liggen van groot belang is. Reactie: zie toelichting. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie naar de strekking zoals in de toelichting hieronder verwoord.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot een aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Binnen het provinciale generieke MKB-beleid wil de provincie extra aandacht besteden aan de ontwikkelingsmogelijkheden in deze sectoren. Toelichting De Omgevingsvisie heeft specifieke aandacht voor vier topsectoren: Agrofood, Health, Energie- en Milieutechnogogie en de Maakindustrie. In deze sectoren wil Gelderland

excelleren, met name omdat deze een internationale uitstraling hebben. Deze topsectoren zijn niet beperkt tot ruimtelijke kristallisatiepunten zoals universiteiten en campussen in

Nijmegen of Wageningen. Juist vanwege hun internationale uitstraling loopt er een netwerk van verbindingen door de hele provincie heen, en daarbuiten. Alle regio’s kunnen hiervan

evenzeer profiteren. De inzet van de provincie op deze sectoren is dan ook Gelderland-breed. Daarnaast beschikt Gelderland over verschillende andere veelbelovende bedrijfstakken die

hun marktpositie met een innoverende aanpak verder kunnen vergroten. Deze zogenaamde aandachtssectoren zijn: de logistieke sector, de agrarische sector, de vrijetijdseconomie

en de creatieve sector. Binnen het provinciale generieke MKB beleid wil de provincie extra aandacht besteden aan de ontwikkelingsmogelijkheden in deze sectoren.

63


Bovenal geldt echter het uitgangspunt van de Omgevingsvisie om, waar er kansen zijn om

veelbelovende bedrijven of bedrijfstakken te laten groeien en hun marktpositie te vergroten middels een innoverende aanpak, dergelijke kansen optimaal benut moeten worden. Betreft zienswijzen Particulieren: -

Organisaties: 01664006, 01667779, 01665314, 01665150 Overheden:

01664025


Rechten van bedrijventerreinen

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in dat onduidelijk is wanneer een terrein ‘nieuw’ is en vragen of terreinen met reeds afwijkende vestigingsprofielen (bijvoorbeeld

milieucategorieën) hun rechten houden, respectievelijk of bestaande bedrijven met

dergelijke milieucategorieën hun reeds gevestigde (uitbreidings)rechten behouden.

Ook brengen indieners in dat de Omgevingsverordening te stringent is voor regionale

bedrijventerreinen omdat op deze terreinen met milieucategorie 1 en 2 zouden worden uitgesloten.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie met de volgende strekking. ‘Nieuwe’ terreinen zijn terreinen die nog uitgegeven moeten

worden en waarvan het bestemmingsplan nog definitief moet worden vastgesteld. Als een

bedrijventerrein op dit moment reeds onherroepelijk is, blijven de voorschriften die daarover in het bestemmingsplan zijn opgenomen van kracht.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting Als een bedrijventerrein op dit moment reeds onherroepelijk is, blijven de voorschriften die

daarover in het bestemmingsplan zijn opgenomen van kracht. Hetzelfde geldt voor bedrijven die reeds op dergelijke terreinen zijn gevestigd. Hun bestaande (milieu)rechten blijven in stand en reeds bestaande uitbreidingsrechten blijven gehandhaafd.

Voor regionale bedrijventerreinen is het primaire doel om te waarborgen dat bedrijven in de hogere milieucategorieen (4 en 5) een plek kunnen vinden op een grootschalig, goed ontsloten bedrijventerrein. Alle regio’s dienen daarom ten minste over een terrein te

beschikken waar deze bedrijven terechtkunnen. Het ligt voor de hand om bedrijven uit de

milieucategorieën 1 en 2 op deze terreinen uit te sluiten. De Omgevingsverordening voorziet

in de mogelijkheid om hiervan af te wijken, mits goed onderbouwd in het bestemmingsplan.

64



01680212, 01662879


Kaartcorrecties bedrijventerreinen gevraagd

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende indieners zien een aantal omissies in de weergave van de bedrijventerreinen op de kaarten die in de Omgevingsvisie zijn opgenomen. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening. De bijbehorende geografische kaarten zijn aangepast. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting De betreffende geografische kaarten zijn een weergave van de afspraken gemaakt in de

vastgestelde regionale RPB’s. Hierbij zijn enige terreinen niet correct weergegeven. Deze omissies worden hersteld. Betreft zienswijze Particulieren: Organisaties: Overheden:

01662904, 01665372


Biezenburg: toekomstige locatie voor containerterminal

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijze brengt in dat de gemeente Neder-Betuwe en de regio Rivierenland

de ontwikkeling van Biezenburg voortvarend ter hand gaan nemen, dat Neder-Betuwe hierbij als verantwoordelijk gemeente in samenwerking met de regio de planologische procedures hiervoor uitvoert, en dat daarom geen sprake zal zijn van een grenscorrectie. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassing van de visietekst in

de Omgevingsvisie: onder 4.1.3.10 Werken in Rivierenland, na de eerste alinea ( De

beleidsvorming…) toevoegen: ‘De locatie de Biezenburg op het snijpunt van de Waal en het

65


Amsterdam - Rijnkanaal is een belangrijke toekomstige logistieke locatie voor een tweede containerterminal in Rivierenland.’


Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting De provincie vertrouwt erop dat de gemeente Neder-Betuwe en de regio Rivierenland de

ontwikkeling van Biezenburg voortvarend ter hand nemen en dat Neder-Betuwe hierbij als verantwoordelijke gemeente in samenwerking met de regio de planologische procedures hiervoor uitvoert. Daarom zal van een grenscorrectie geen sprake zijn. Betreft zienswijzen Particulieren: 01665910


-


Noodzaak ontwikkeling Biezenburg als containerterminal

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen vragen naar een onderbouwing van de noodzaak tot ontwikkeling van de locatie van Biezenburg als containerterminal. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening. Op de kaart Regionale Programmeringsafspraken bedrijventerreinen Regio Rivierenland wordt de locatie Biezenburg opgenomen.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie verkent samen met de Regio Rivierenland voor de locatie Biezenburg zowel de haalbaarheid als de benodigde inrichting. Hierbij komen vragen als ligging, ontsluiting,

landschappelijke inpassing, effect op natuur en milieu, omvang en financiële haalbaarheid

aan de orde. Ook zal de provincie de consequenties voor de laanboomteelt en de bijbehorende bacterievuurvrijezones in beeld brengen. De verwachting is dat eind 2014 de benodigde studies zullen zijn afgerond. Toelichting Uit marktonderzoek van de regio is gebleken dat de containerterminal op Medel naar

verwachting binnen 4 tot 8 jaar - berekend vanaf de opening die is voorzien in maart 2014 -

66


aan zijn maximale capaciteit zit. Het ontwikkelen van een nieuw bedrijventerrein kost veelal

6 tot 8 jaar. Voor de continuering van de economische ontwikkeling van de regio Rivierenland is het daarom zaak om tijdig op de ontwikkeling van de containerterminal te anticiperen. De Biezenburg maakt onderdeel uit van de ambitie om Rivierenland tot logistieke

hotspot te maken. De provincie ondersteunt deze ambitie. In het uitvoeringsprogramma ‘Logistiek als Gelderse Motor’ zet de provincie in op een beperkt aantal knooppunten bij

regionale bedrijventerreinen, waaronder het cluster rondom Medel. De locatie Biezenburg stond abusievelijk niet vermeld op de kaart Regionale programmeringsafspraken bedrijventerreinen. Betreft zienswijzen Particulieren: 01670765


01666320, 01661904, 01662904, 01664075, 01664025, 01666545, 01669508,

01662879


Te stringente vestigingseisen op bedrijventerreinen

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen de suggestie in om geen beperkingen op te leggen aan kaveloppervlaktes in lokale kernen en om af te zien van het onderscheid tussen lokale,

intergemeentelijke en regionale bedrijventerreinen. Verder brengen de zienswijzen in dat de eisen voor kadegebonden bedrijvigheid te stringent of onhoudbaar zijn. Reactie: zie toelichting.



Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting De Omgevingsvisie gaat uit van bundeling van wonen en werken, met de bijbehorende

taakstellingen voor verschillende kernen. Dit om versnippering van activiteiten over heel

Gelderland te voorkomen en om bedrijventerreinen met specifieke kwaliteiten op daartoe

geëigende plekken te realiseren. Kleinschalige, lokale bedrijvigheid kan een plaats krijgen op terreinen bij lokale kernen. Grootschalige, ruimtevragende en milieuhinderlijke bedrijven kunnen een geschikte plek vinden op goed ontsloten terreinen bij regionale kernen die een taakstelling hebben voor wonen en werken.

Het is mogelijk om in regioverband normen en afspraken te wijzigen en die via het Regionaal Programma Bedrijventerreinen (RPB) in de Omgevingsvisie op te (laten) nemen. Deze route is onder andere van toepassing voor twee specifieke zienswijzen. Over de ontwikkeling

van ‘de Driehoek’ in de gemeente Ermelo zijn bijvoorbeeld afspraken gemaakt met de regio

67


in het kader van het RPB. Over de verruiming van de vestigingsmogelijkheden op het

intergemeentelijke bedrijventerrein H2O (Hattemerbroek) zijn ook eind 2013 door de regio en de provincie afspraken gemaakt om de verruiming in 2014 mogelijk te maken.

Kadegebonden bedrijvigheid is een schaars goed, waaraan de provincie zoveel mogelijk plaats wil blijven bieden. Er is in de Omgevingsvisie daarom nog steeds beleid voor kadegebonden bedrijvigheid als aparte categorie. Betreft zienswijze Particulieren: 01670724, 01664608 Organisaties: Overheden:

-


Conflict natuur en economische bedrijvigheid

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijze brengt in dat natuur en economie elkaar in de wielen kunnen rijden en dat er daarom beleid moet worden geformuleerd over hoe om te gaan met conflicterende situaties. Reactie: zie toelichting.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijze leidt niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie. Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijze leidt niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting De Omgevingsvisie geeft waar mogelijk, spelregels en stappen om tot verantwoorde

beslissingen te komen waar er spanningen bestaan tussen uiteenlopende belangen. Een goed voorbeeld hiervan is de Ladder voor duurzaam ruimtegebruik. Voor het Gelders

natuurnetwerk, de Groene Ontwikkelingszone, de Nieuwe Hollandse Waterlinie, de

Limes, het Waardevol Open Gebied en het nationaal landschap mogen de activiteiten de

kernkwaliteiten niet aantasten. Niet alle situaties zijn echter op voorhand in beleidsformules te vangen; vaak zijn overleg en maatwerk gewenst en mogelijk. Betreft zienswijzen Overheden:

01666545, 01666320


Kantoren op bedrijventerreinen

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in: −− De argumentatie voor geen kantoren op monofunctionele bedrijventerreinen is vreemd. −− Dat er geen zelfstandige kantoren op bedrijventerreinen mogen komen wordt

68


onderschreven, maar dit behoeft nuancering omdat kantoren zich in de praktijk vestigen bij bedrijven waaraan zij sterk of geheel verbonden zijn.

−− Verbied niet alle vestiging van kantoren op lokale bedrijventerreinen. Soms is het namelijk goed om leegstaande panden als kantoor te gebruiken. Het is niet duidelijk of de bepaling ‘lichte vormen van bedrijvigheid’ hiervoor voldoende ruimte biedt.

−− Een definitie van een zelfstandig kantoor wordt gemist in art. 2.3.6.1 lid 4. Reactie: zie toelichting.



Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting De reden dat kantoren niet toegestaan zijn op monofunctionele bedrijventerreinen is

dat voorkomen moet worden dat kantoren monofunctionele bedrijvigheid belemmeren en andersom (dat werknemers van kantoren worden blootgesteld aan milieuoverlast).

Daarnaast zijn er over het algemeen genoeg kantorenlocaties en zijn bedrijventerreinen

niet de plekken met toekomstwaarde om nieuwe kantorenlocaties realiseren. Bovendien

veroorzaakt het opheffen van leegstand op bedrijventerreinen door er kantoren toe te staan, over het algemeen elders weer leegstand.

De reden dat er geen definitie voor eigenstandige of zelfstandige kantoren is opgenomen

in de Omgevingsvisie is dat de term weinig toelichting behoeft. Een definitie zal niet tot verdere verduidelijking leiden. Betreft zienswijzen: Particulieren: 01648235


01666545, 01666563, 01662879


vitale leefomgeving, krimp, bereikbaarheid, leegstand

Inhoud van de zienswijzen: −− Indiener vindt de formulering te stellig dat het om financiële redenen onmogelijk is het openbaar vervoer in stand te houden in krimpdelen van de Stadsregio.

−− Indiener vraagt aandacht voor het feit dat herlocatie van voorzieningen in combinatie met fysieke of digitale bereikbaarheid, niet altijd bijdraagt aan een vitale leefomgeving.

−− ndiener spreekt de zorg uit over de beperkingen van zelfredzaamheid.

Indiener

vindt dat de gevolgen van krimp in de Omgevingsvisie te veel zijn gericht zijn op

voorzieningen en dat de gevolgen van krimp voor de woningmarkt onderbelicht zijn.

−− Indiener pleit voor experimenteerruimte voor initiatieven op het gebied van de gevolgen van krimp.

69


−− Indiener ziet naast de bedreigingen, ook kansen als gevolg van de demografische

ontwikkelingen. Genoemd wordt de tegenstelling tussen bevolkingsafname in het ene gebied en bevolkingstoename in een ander gebied.

−− Indiener acht het een goede zaak dat de provincie zich terughoudend opstelt bij de aanleg van nieuwe bedrijventerreinen.

−− Indiener zou graag meer aandacht willen zien voor sportvoorzieningen in de buitenruimte in de Omgevingsvisie.

−− Indiener pleit voor geleidelijke krimp door een betere welvaartsverdeling. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen over de disbalans van de gevolgen van de krimp leiden tot

aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie. De tekst wordt in een breder perspectief

geplaatst, waarbij de voortschrijdende inzichten uit de oriëntatieronde van Liesbeth Spies als voorzitter van Achterhoek 2020 worden meegenomen. De overige zienswijzen leiden niet tot aanpassing.


Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie werkt samen met haar partners van Achterhoek 2020 aan de Regioagenda

Achterhoek. Hierin worden concrete projecten geagendeerd. Elk project is voorzien van

menskracht en middelen. Voor een heldere sturing is aangegeven wie de probleemeigenaar

is. De verantwoordelijkheden van opdrachtgever en opdrachtnemer zijn helder omschreven. Afgesproken is hoe het project wordt ge(co)financierd uit publieke (Europa, Rijk, provincie, gemeenten) en private middelen. Inzet van mensuren (cofinanciering in natura) wordt vooraf in werkplannen geborgd. Deze aanpak is ook leerzaam voor het opstellen van regioagenda’s in de andere Gelderse regio’s. Toelichting Sinds september 2013 heeft Liesbeth Spies burgers en (sleutelfiguren onder) ondernemers, maatschappelijke organisaties, bestuurders en politici uit de regio geraadpleegd over de stappen die gezet moeten worden om in te spelen op de gevolgen van krimp in de

Achterhoek. Het gaat hierbij om de ontwikkelingen in vastgoed en in de herstructurering van vastgoed (woningen en voorzieningen).

Het gaat er ook om dat er werk is (economie, aansluiting van onderwijs op arbeidsmarkt) en dat werk, onderwijs en (zorg)voorzieningen bereikbaar zijn.

In het kader van sterke steden en vitale dorpen, wordt in gebieden waar voorzieningen onder druk staan gekeken naar oplossingen. De maatschappelijke behoefte en de betaalbaarheid

van de (exploitatie van) maatschappelijke voorzieningen moeten realistisch zijn. Dat vraagt

om creatieve oplossingen. Belangrijke voorwaarden voor acceptabele keuzes zijn onder meer digitale en fysieke bereikbaarheid in de vorm van openbaar vervoer of nieuwe, flexibele vervoersarrangementen voor (hulpbehoevende) mensen.

De provincie onderstreept het belang van de inzet van experimenten en ervaringscases, zoals nu in onder meer de Achterhoek, in samenwerking met het programma Bevolkingsdaling van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Regiopartners en

70


betrokken partijen kunnen bij het maken van de Regioagenda voor de Achterhoek aangeven welke experimenteerruimte nodig is voor initiatieven. De provincie is bereid na te gaan

op welke onderdelen zij financieel kan bijdragen als de gemeenten op regionale schaal de noodzakelijke keuzes onderling hebben afgestemd en gemaakt.

Demografische ontwikkelingen, waaronder bevolkingsdaling, zijn een gegeven. De provincie vraagt de regio’s om creatief om te gaan met gebiedseigen dynamieken en competenties.

Dat betekent: initiatieven stimuleren die de toekomstbestendigheid van de kwaliteit van de woon-, werken leefomgeving versterken.

Het realiseren van sportvoorzieningen in buurten en wijken is geen provinciale taak en

bevoegdheid, dit is aan gemeenten en (maatschappelijke)instellingen. De Omgevingsvisie

is in opzet een ruimtelijke visie, echter er zit ook wel degelijk een sterke ‘sociale’ component aan de opgaven voor sterke steden en een vitaal landelijk gebied. De provincie is zich er van

bewust dat de partners van de provincie zichzelf de komende jaren geconfronteerd zien met

grote en vaak nieuwe opgaven op sociaal vlak de komende jaren. De provincie (in de persoon van Gelderland Sport!) staat altijd open om het gesprek met initiatiefnemers te voeren en

nodigt indiener dan ook uit om in contact te komen om samen te zoeken naar kansen om

meer sportvoorzieningen te realiseren in buurten met ons ons op te nemen. Op de website van Gelderland Sport! Is meer informatie in te winnen over het Gelderse sportbeleid.

71


72


Energietransitie - windenergie Betreft zienswijzen: Particulieren: 01671742, 01666556, 01671742, 01665861, collectief 2


01680012, 01665314, 01663734, 01668529

01669508, 01664073, 01664849, 01666546, 01667333, 01666320, 01659893,

01666563, 01664025, 01667237, 01666563, 01662904, 01663185, 01677848

Beleidsthema: Energietransitie - windenergie Onderwerp:

Windenergie: begrenzing, relatie andere energievormen, getalsmatig,

proces, specifieke situaties

Inhoud van de zienswijzen: Begrenzing

De betreffende zienswijzen brengen in:

−− dat gebieden waar windmolens kunnen komen te ruim worden begrensd;

−− dat er afstemming moet plaatsvinden met buurprovincies over de begrenzing van windenergie;

−− dat de methode om gebieden uit te sluiten niet inzichtelijk is en dat de voorwaarden onnodig restrictief zijn;

−− dat de onderbouwing in de energiekaart ontbreekt (geen uitsluitingsgebied);

−− dat objectieve normen als bindende richtlijnen opgenomen moeten worden (c.f. brochure Bedrijven en Milieuzonering) in het belang van het milieu;

−− dat windenergie op lokale bedrijventerreinen mogelijk moet zijn;

−− dat de uitsluitingskaart Wind verwijderd moet worden, omdat op dit moment nog naar gebieden wordt gezocht;

−− dat de Randmeren toegevoegd moeten worden aan de windmolenvrije gebieden;

−− dat een onderzoek gewenst is, onder de regie van de provincie, naar mogelijkheden voor collectief aandelenschap in parken in Flevoland en op zee;

−− dat een 2 km-zone voor de externe werking van Natura2000 ontbreekt;

−− dat een afstandsnorm voor cultuur en aanzicht van landschap en dorp ontbreekt (vergelijk SVWOL);

−− dat een aantal radarverstoringsgebieden ontbreekt (Defensie en de gemeente Oldebroek); −− dat de kaart te globaal is voor aardgasleidingen en de informatie onvolledig;

−− een verzoek om de richtlijnen voor de uitwerpafstand bij een nominaal toerental van een afgebroken blad’ aan te houden;

−− een verzoek om uitsluitingszones voor wettelijke beperkingen indicatief aan te geven. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Getalsmatig


−− dat de status van de regio’s ten opzichte van de democratisch georganiseerde gemeenten en provincies onduidelijk is;

−− dat meer aandacht nodig is voor zonne-energie, om het landschap minder te belasten; −− dat kwantitatieve doelstellingen voor windenergie niet doelmatig zijn;

−− dat de aandacht voor windenergie te eenzijdig is en dat windenergie onderdeel moet zijn van een compleet energietransitiespoor, waarbij bottom-up initiatieven en de regio’s de kans krijgen;

−− dat de windkansenkaart te beperkend is;

−− dat de doelstelling voor windenergie naar 230,5 MW bijgesteld zou moeten worden; −− dat de ambitie van 230 MW te hoog is: windturbines in Gelderland zijn inefficiënt;

73


faciliteer alleen geschikte locaties; breng de ambitie terug naar 60 MW.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Het proces


−− dat het in samenhang ontwikkelen van windparken het proces niet mag vertragen;

−− dat het tijdpad voor het bepalen van windmolenlocaties onhaalbaar en onrealistisch is; −− dat eerst bestuurlijk overleg nodig is alvorens over locaties te besluiten;

−− dat een deadline ingesteld moet worden wanneer gemeenten en regio’s voldoende locaties moeten hebben aangegeven om de doelstelling te behalen.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Specifieke situaties

a. Indieners geven aan al voldoende te doen aan toepassing van windenergie. Accent op andere vormen van duurzame energie en op de inbreng van anderen is voor hen nu gewenst.

b. Indieners geven aan dat de provincie geen gebieden moet aanwijzen maar windenergie

alleen moet inzetten in gebieden met draagvlak; breng het draagvlak daarvoor in beeld in de kaarten.

c. Indieners geven dat de provincie geen gebieden moet aanwijzen maar moet uitgaan van draagvlak; in Netterden is geen draagvlak voor windenergie. Een inventarisatie van draagvlak ontbreekt in kaartbeelden.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie:

De betreffende zienswijzen leiden tot de aanpassing van de visietekst waarbij de wettelijke beperkingen voor wind rondom gasleidingen als een buffergebied / ‘aandachtsgebied’ zijn

opgenomen. Er wordt gewezen op de wensen/eisen van de leidingeigenaar en aangedrongen op overleg zodat maatwerk voor de plaatsing van windturbines kan worden gevonden. Er is daarnaast een aanpassing in de Omgevingsvisie over de bijgestelde ambitie naar

aanleiding van de laatste afspraken met het Rijk. De verhoging van de doelstelling voor

windenergie is bij besluit van Provinciale Staten d.d. 27 juni 2013 verhoogd naar 230,5 MW. Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten:

De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening. De bijbehorende geografische kaarten worden aangepast waar het de begrenzingen en de

aanduidingen betreft. Er wordt een aandachtgebied opgenomen rondom leidingen waar maatwerk voor realiseren van windturbines noodzakelijk is. Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie onderneemt samen met haar partners actie om de regionale ambities de

komende periode in beeld te krijgen. Dit traject is al ingezet en kan leiden tot een eerste

herziening van de Omgevingsvisie voor het onderdeel ‘wind’. In 2014 wordt een uitwerking

van de Omgevingsvisie voor dit onderwerp ter inzage gelegd in de vorm van een thematische structuurvisie voor windenergie. Deze uitwerking (Windvisie) zal het volledige beleidskader omvatten.

74


Toelichting Begrenzing

De Omgevingsvisie geeft de gebieden – op kaart – aan waar de provincie in ieder geval

geen windenergie wil. Daarnaast geeft de Omgevingsvisie globaal locaties aan waar reeds initiatieven plaatsvinden. Met deze locaties kunnen de doelstellingen nog niet bereikt worden. Daarom wordt het beleid nog verder uitgewerkt.

Collectief aandelenschap in parken in Flevoland draagt niet bij aan de doelstelling van

productie van hernieuwbare energie in Gelderland. In overleg met het IPO is uitgebreid

onderhandeld over welk aandeel welke provincie zou dragen. Daar is een doelstelling voor Flevoland en voor Gelderland uitgekomen die beide provincies onderschrijven.

De externe werking van Natura 2000-gebieden vloeit voort uit de Natuurbeschermingswet

1998. Aanvragen worden hieraan getoetst. Tot hoever de externe werking reikt, verschilt van geval tot geval, zodat dit niet als een zone op de kaart kan worden weergegeven.

In de SVWOL staat een afstandsnorm voor cultuur en aanzicht van landschap en dorp

vanwege de grootschaligheid van de windparken. Dit is in Gelderland niet aan de orde. De richtlijnen voor de uitwerpafstand voor een ‘afgebroken blad’, de uitsluitingszones vanwege wettelijke beperkingen en de aardgasleiding worden opgenomen als

aandachtsgebied op de kaart. Er zijn hier geen wettelijke beperkingen maar er is wel overleg

met leidingeigenaren nodig is om maatwerk voor plaatsing windturbines mogelijk te maken. Radarverstoringsgebieden liggen over bijna heel het land en vormen niet bij voorbaat

een belemmering voor de ontwikkeling van windturbines. Ze worden daarom niet op de kaart gezet. Er moet bij ontwikkeling van winturbines wel getoetst worden of er geen belemmering is voor de werking van de radar van defensie.

De kaart met initiatieven is indicatief; aanvragen worden getoetst aan de geldende weten regelgeving. Getalsmatig

De provincie werkt samen met de regio’s om met de betrokken gemeenten te spreken over hernieuwbare energie. Afstemming binnen een regio is van belang omdat de ruimtelijke impact van hernieuwbare energie vaak over gemeentegrenzen gaat. De uiteindelijke besluitvorming vindt plaats op gemeentelijk of provinciaal niveau.

De provincie wil in 2020 14% hernieuwbare energie op wekken. Daarvoor is zonne-energie, biomassa en windenergie nodig. Daaraan draagt ook de specifieke doelstelling voor

windenergie bij die de provincie in afspraken met het IPO en het Rijk heeft vastgelegd. De

provincie Gelderland heeft afgesproken om 230,5 MW te realiseren in 2020. Windenergie op

land is de meest kostenefficiënte vorm van hernieuwbare energie. Om in 2020 windturbines draaiend te hebben, moet nu gestart worden met de planvorming.

De provincie wil locaties niet opleggen, maar vraagt gemeenten en regio’s om mee te denken en locaties aan te dragen waarvoor draagvlak bestaat. Het proces

Het in samenhang ontwikkelen van windparken voorkomt vertraging, ook later in het

proces, bijvoorbeeld vanwege procedures bij de Raad van State. Het proces voor het bepalen

75


van locaties van windparken in Gelderland wordt zo zorgvuldig mogelijk doorlopen, ook al is er tijdsdruk vanwege afspraken met het Rijk en het IPO. Specifieke situaties

a. De provincie gaat in overleg met de betreffende indieners, om te komen tot een gezamenlijke strategie voor de invulling van hernieuwbare energie.

b. Voor draagvlak bij de gemeenten zijn in alle regio’s windateliers georganiseerd. Waar dit niet leidt tot invulling van de afspraken tussen het IPO en het Rijk, wijst de provincie locaties aan voor windenergie.

c. Draagvlak is een belangrijk onderwerp bij windenergie. De aangegeven locaties in onderzoek zijn reeds lopende initiatieven of zijn met instemming van gemeenten

op de kaart aangegeven. Ook voor de verdere invulling van de doelstellingen van de

Omgevingsvisie wordt ingezet op draagvlak bij de gemeenten. Hiertoe zijn in alle regio’s windateliers georganiseerd. Indien dit niet leidt tot invulling van 230,5 MW in 2020

windenergie (de afspraken tussen IPO en het Rijk) wijst de provincie locaties aan waar windenergie gerealiseerd wordt. Betreft zienswijzen Particulieren: 01665861, 01668079 Organisaties: Overheden:

01655248

01659893, 01659876, 01662904, 01663185, 01677818

Beleidsthema: Energietransitie Onderwerp:

Windmolens in Waardevolle Open Landschappen

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in dat windmolens in Waardevolle Open Landschappen

niet gewenst zijn. Enkele indieners vragen specifieke locaties uit te sluiten voor windmolens, zoals de uiterwaarden, de bebouwde gebieden en het open gebied rond de Wylerbaan. Reactie: zie toelichting.



Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting De Omgevingsvisie geeft aan dat gebieden met kwetsbare ecologische en cultuurhistorische waarden uitgesloten zijn voor windturbines. Dit betreft ganzenfoerageergebieden, weidevogelgebieden en delen van de NHW.

In Waardevolle Open Gebieden zijn alleen windparken toegestaan, onder voorwaarde van een goed gemotiveerd landschappelijk ontwerp, omdat een ingreep in het open gebied

substantieel veel energie moet opleveren. Een goed ontworpen windpark kan betekenis kan geven aan het open landschap, ruimtelijk en functioneel.

76


Betreft zienswijzen Particulieren: 01670765, 01666547, 01666556, 01671742, 01679924, 01680177, collectief 2 Organisaties: 01655248, 01674723, 01679906, 01665314, 01663734, 01665942, 01664757,

01664820, 01664855, 01664861, 01665314, 01666022, 01663734, 01664006,

Overheden:

01667322, 01670009, 01677778, 01670746, 01662063, 01671252, 01668529

01659893, 01667333, 01666059, 01667237, 01665495, 01666545, 01677818,

01665643, 01664073, 01667237, 01666563, 01665238

Beleidsthema: Energietransitie - windenergie Onderwerp:

Strekking van het beleid en lokale situaties

Inhoud van de zienswijzen: −− Indieners brengen standpunten in over windmolens in bosgebied, waaronder: er is geen draagvlak voor een experiment, er zijn genoeg alternatieven, het is ongewenst en er is een tegenstrijdigheid met paragraaf 3.2.2.1 van de Omgevingsvisie. Reactie: Diverse

gemeenten en natuurbeherende organisaties hebben tijdens de co-creatie aangegeven dat nader onderzoek naar de mogelijkheden van windmolens in bosgebieden wenselijk is. Er is geen sprake van een experiment, maar van nader onderzoek naar de mogelijkheid van windenergie in bos.

−− Indieners brengen standpunten in over windmolens en het landschap, waaronder: er moeten regels komen die rekening houden met landschappelijke inpassing van

windmolens in aangrenzende gemeenten en voor de maat van de windmolens, er moet een ‘ja mits’-norm komen voor de afstandseis van vier kilometer, of deze eis moet verwijderd worden, solitaire windmolens zijn ongewenst, windmolens die hoger zijn 150 meter

passen niet in het landschap, er moeten esthetisch-visuele eisen worden toegevoegd aan de Omgevingsverordening. Reactie: In de integrale ontwerpopgave moet aandacht zijn

voor de aard en schaal van het landschap en de wijze waarop het windpark en landschap

op elkaar reageren, waaronder de hoogte van de windturbines en de visuele interferentie tussen windparken (ook met aangrenzende gemeenten, provincies en Duitsland). De Omgevingsvisie en verordening worden hierop aangepast.

−− Indieners geven aan dat er reeds sprake is van lokaal beleid voor windenergie bij

gemeenten en dat hier onvoldoende rekening mee is gehouden in de Omgevingsvisie.

Reactie: Het beleid is tot stand gekomen in co-creatie met gemeenten tijdens het proces voor de Omgevingsvisie. Bij de realisatie van de doelstelling van 230, 5 MW wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met draagvlak bij gemeenten.

−− Verschillende indieners vragen om aanpassingen voor lokale situaties:

−− Indiener stelt dat Golfbaan Welderen ten onrechte is uitgesloten voor windenergie in verband met Vliegveld Deelen.

−− Indiener stelt dat de uitsluiting rondom Landgoed Bingerden te beperkt is ingetekend.

−− Indiener stelt dat de gestrande plannen voor windmolens langs de A15 een nieuwe kans verdienen.

−− Indiener stelt dat het bosgebied landgoed Nassau’s Oord ten onrechte niet is aangewezen als kansrijk voor windenergie.

−− Indiener verzoekt de Wageningse Berg te bestempelen als niet kansrijk vanwege elkaar tegensprekende uitkomsten van de verschillende onderzoeken.

−− Indiener verzoekt het gebied langs de A28 bij Knooppunt Hoevelaken aan te merken als uitsluitingsgebied.

−− Indiener verzoekt om het gebied van de woonlocatie Nijkerkerveen uit te sluiten voor windenergie en een geluidsscherm te plaatsen vanwege overlast op de A28.

−− Indiener stelt dat er in Tiel maar twee geschikte locaties zijn voor wind: Avri en Medel.

77


−− Indiener verzoekt om in het buitengebied van Ermelo geen windenergie toe te staan. −− Indieners stelt dat het gebied rondom Netterden natuurwaarden heeft en voldoende kwaliteit heeft om als GNN, GO, Waardevol Open Landschap of vide te worden aangewezen en niet voor windenergie.

−− Indiener verzoekt het terrein Royal Lovink Industries te Terborg wel aan te wijzen als geschikt voor wind.

−− Indiener stelt dat het gebied rondom de A12 geschikt is voor windenergie; het gebied is toch al verstoord.

−− Indiener verzoekt het gebied langs de A15 in het onderzoek op te nemen.

−− Indiener vindt een aantal aangewezen gebieden in de gemeente Rheden niet geschikt voor windenergie.

−− Indiener vindt uitsluiting van een aantal gebieden in de gemeente Buren voorbarig; uitsluiting van de bebouwde kom Lingemeer is op zijn plaats.

−− Indiener vindt de aangegeven gebieden in de gemeente Heerde en het gebied bedoeld voor de hoogwatergeul Veessen Wapenveld niet geschikt voor windenergie; dit zijn

kleinschalige gebieden met relatief veel woningen. Indiener acht alleen bedrijventerrein Hattemerbroek geschikt.

−− Indiener gaat ervan uit dat de aanduiding uitgesloten locaties niet geldt voor

businesspark IJsseloord II en verzoekt aanpassing van de Omgevingsverordening hierop.

−− Indiener vindt dat Zaltbommel te veel locaties in de Omgevingsvisie heeft - het enige

kansrijke gebied ligt tussen A2 en spoorlijn - en verzoekt aanpassing van de kaart hierop.

−− Indiener verzoekt verplaatsing van de paarse stip op de kaart Windenergie van onderzoekslocatie Bijvanck naar de juiste locatie.

−− Indiener vindt dat het plaatsen van 9 windmolens van 100 m hoog bij Medel veel

ruimtelijke kwaliteit vernietigt en vraagt om in te zetten op energietransitie die zich beter laat schikken met vrijetijdseconomie.

−− Indiener wil geen windmolens in waardevolle open landschappen en bij watersportgebieden.

−− Indiener stelt dat het Winterswijkse buitengebied zich niet leent voor hoge windmolens. −− Indiener verzoekt windturbines wel mogelijk te maken binnen NHW.

−− Reactie: Het beleid ten aanzien van windenergie is voor een belangrijk deel gebonden aan wettelijke bepalingen. Hierdoor zijn bepaalde gebieden uitgesloten. Dit geldt

ook voor gebieden met doelen en kwaliteiten die vanuit andere beleidssectoren niet te combineren zijn met windparken.

−− Indiener wil een verklaring voor de gemeente Ede dat windmolens tot 15 meter in het

buitengebied overal geplaatst kunnen worden conform de afwijkingsbevoegdheid in het bestemmingsplan.

−− Indiener wil graag weten vanaf welke maat in de gemeente Barneveld de voorwaarden voor solitaire windmolens in werking treden.

−− Indiener vindt dat randvoorwaarden voor de Stadsregio ook niet belemmerend mogen zijn voor kleinschalige, microturbines.

−− Reactie: De teksten in de Omgevingsvisie en verordening worden aangepast. Er wordt

duidelijk gemaakt welke beleidsteksten betrekking hebben op welke klasse windturbines (hoger dan 60 meter, tussen 25 en 60 meter en lager dan 25 meter). Verder beleid voor solitaire windturbines en kleine windturbines wordt geformuleerd in de Windvisie.

−− Indiener vraagt aandacht voor Flora en faunawet-populaties en om nadere informatie

over de mer-plicht. Reactie: Bij concrete initiatieven vindt toetsing plaats aan de Flora-

en faunawet en aan de gevolgen van het plaatsen van windturbines voor dierpopulaties

zoals vleermuizen. De Minister van Economische Zaken is bevoegd gezag voor de Flora- en Faunawet. Voor nadere informatie over de mer-plicht: zie de website van agentschap NL.

78


−− Indiener stelt dat definities van de nationale windmolenrisicokaart onderdeel moeten

zijn van de Omgevingsvisie en verordening. Reactie: De nationale windmolenrisicokaart geeft risico’s aan voor de plaatsing van windmolens in relatie tot vogels. Het betreft geen wettelijke beperking, daarom is deze kaart niet als een uitsluitingskaart in de Omgevingsvisie opgenomen.

−− Indiener verzoekt het inzetten van wisselgeld. Als de provincie voldoet aan de wens van

de Duits-Emmerichse Nabu en Bund van een 2 km brede windturbinevrije zone op Gelders (Netterdens) grondgebied direct naast het Emmerichse FFH Gebiet (Natura2000), dan

kan provincie weer afdwingen dat de Emmerichse buurgemeente de huidige Emmerichse windparken beperkt.

−− Een andere indiener vraagt geen verdere uitbreiding van zes bestaande molens aan Duitse zijde vanwege het ontbreken van een planschaderegeling.

−− Reactie: Bij windparken met mogelijk grensoverschrijdende effecten heeft de provincie geen formele bevoegdheden. De provincie heeft wel een adviserende rol en is hierover in gesprek met de betreffende bevoegde gezagen. In de Passende Beoordeling bij de

Omgevingsvisie is aangegeven welke Natura2000-gebieden buiten de grenzen van de

provincie van belang kunnen zijn in de beoordeling (zie ook pag. 5 Passende Beoordeling). De genoemde gebieden “Unterer Niederrhein” en “Hetter-Millinger Bruch” zijn hierin ook benoemd. In relatie tot de voorgenomen beleidwijzigingen is het niet waarschijnlijk dat

voor deze gebieden risico’s optreden in relatie tot de instandhoudingsdoelstellingen. Het

project voor windmolens bij Den Tol kent een eigen procedure en onderzoeksverplichting. Uit dat onderzoek moeten eventuele grensoverschrijdende effecten duidelijk worden en

moet duidelijk worden of deze effecten kunnen worden beperkt of voorkomen. Het past

niet bij het abstractieniveau van de Omgevingsvisie om hierover uitspraken te doen. De provincie gaat ook geen aanvullende bufferzones rondom natuurgebieden aanwijzen,

omdat bij elk project onderzoek moet uitwijzen of er sprake is van (significant) negatieve effecten en mogelijkheden om deze effecten te beperken of te voorkomen.

−− Indiener verzoekt om een toetsingskader voor gemeenten te ontwikkelen (cumulatie

geluidsbronnen) om te helpen bij bestemmingswijzigingen naar windpark. Reactie: De

provincie ontwikkelt geen toetsingskader; wel ondersteunt de provincie gemeenten bij het wijzigen van het bestemmingsplan voor windparken.

−− Indiener verzoekt om een bindende richtlijn in de Omgevingsvisie en verordening op te

nemen, omdat in het Streekplan drie zoekgebieden voor windenergie waren opgenomen nabij Netterden die de betreffende gemeente negeerde. Reactie: De Omgevingsvisie laat de zoekgebieden los; in de Omgevingsverordening worden locaties waarover overeenstemming bestaat met gemeenten bindend ruimtelijk vastgelegd.

−− Indiener verzoekt om het advies van PRO, Gelders Genootschap en erfgoedvereniging

Heemschut te betrekken in de Omgevingsvisie. Reactie: PRO - voorheen PCFL - is betrokken bij de totstandkoming van de Omgevingsvisie en verordening; ook de andere genoemde partijen zijn uitgenodigd in het proces co-creatie.

−− Indiener vindt het ongewenst dat de gemeente bevoegd is om vergunningen te verlenen;

de bevoegdheid moeten terug naar provincie. Reactie: De bevoegdheidsverdeling tussen de bestuursorganen vloeit voort uit de wet, in dit geval de Elektriciteitswet.

Gevolgen voor Omgevingsvisie De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassingen van de visietekst in de Omgevingsvisie.

−− De beschrijving over onderzoek naar windenergie in bos wordt aangepast en in overeenstemming gebracht met paragraaf 3.2.2.1,

−− Er wordt duidelijk gemaakt welke beleidsteksten betrekking hebben op welke klasse

79


windturbines (hoger dan 60 meter, tussen 25 en 60 m en lager dan 25m). Gevolgen voor de kaarten De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

−− Omdat de kwalitatieve methode voor de afweging rond windmolens de voorkeur verdient, wordt de afstandseis verwijderd uit de Omgevingsverordening.

Gevolgen voor de agenda van de provincie De provincie gaat daar waar bij gemeenteraden draagvlak is voor de ontwikkeling van

windturbines in natuur samen met haar partners onderzoeken of dit mogelijk is en wat

daarvoor nodig is. Dit doet de provincie op verzoek van een gemeente of initiatiefnemer in 2013 en 2014.

In een in 2014 apart op te stellen Windvisie wordt ook het beleid geformuleerd voor solitaire windturbines. Er wordt bij het uitwerken van de Windvisie tevens een MER opgesteld. Toelichting Betrokken partijen kunnen in de Gebiedenatlas of in een kwaliteitsatelier verder ingaan op de betreffende gevallen en ambities. De provincie werkt hier graag aan mee. Verdere specificatie in de tekst van de Omgevingsvisie is niet aan de orde vanwege het beoogde

abstractieniveau van de Omgevingsvisie, en omdat de Omgevingsvisie geen directe oplossing biedt voor specifieke gevallen.

Locaties waar de provincie windenergie actief ondersteunt, staan vermeld op de

Energiekaart. In de witte gebieden sluit de provincie de ontwikkeling van windenergie

niet uit, maar moeten de gemeenten zich nog uitspreken over mogelijke ontwikkeling van windparken. Het beleid wordt in overleg met gemeente nader uitgewerkt in de Windvisie. Betreft zienswijzen Particulieren: -


01669164, 01669508, 01666277, 01666563

Beleidsthema: Energietransitie - algemeen Onderwerp:

Strekking van het beleid

Inhoud van de zienswijzen: Indieners verzoeken aandacht voor de volgende zaken.

−− Indiener verzoekt om nauwere samenwerking met de gemeente Arnhem.

−− Indiener mist een verwijzing naar Groene Kracht en Groene Hub van de Stadsregio Arnhem Nijmegen en verzoekt om meer samenhang met logistiek en mobiliteit in de Duurzame Transportcorridor Betuwe.

−− Indiener vraagt aandacht voor ontwikkelingen van EMT in Nijmegen.

−− Indiener vraagt of de provincie openstaat voor keuzes van de gemeente Duiven met betrekking tot duurzame energie.

−− Indiener pleit voor enkel duurzame energie en zeker geen kernenergie.

Reactie: De verzoeken tot samenwerking worden gehonoreerd. De voorstellen voor teksten en kaart worden overgenomen.

80


Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassingen van de visietekst in de Omgevingsvisie.

−− Als doelstelling voor hernieuwbare energie staat in tekst foutief 30-34.000 Megajoule. Dit moet zijn 20-24 Petajoule.

−− Verwijzingen naar Groene Kracht en Groene Hub worden in tekst opgenomen. Logistiek en mobiliteit zijn onderdeel van DTB, is in tekst geëxpliciteerd. Bij de EMT-sector wordt naar gehele regio verwezen.


Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat de nadere samenwerking en de aanpak met de routekaart verder

uitwerken. In de aanpak met de routekaart van de Omgevingsvisie worden de betreffende

doelstellingen zo veel mogelijk gerealiseerd door aan te sluiten bij de lokale ambities en die te versterken.


01665342

01665379


Waterkracht

Inhoud van de zienswijzen: Een indiener mist ambities voor waterkracht. Een andere indiener verzoekt het project

Overstroom op te nemen en om waterkracht uit rivieren te benutten. Reactie: De provincie heeft geen specifiek beleid voor waterkracht omdat de doelbijdrage daarvan aan de

energietransitie in Gelderland minimaal is. Lokale projecten kunnen gebruik maken van het algemene instrumentarium van de provincie (subsidieregelingen, fondsen en community of practice van lokale energiebedrijven). Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassingen van de visietekst in de Omgevingsvisie.


Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Betreft zienswijzen: Particulieren: -


81

01665238



Energiebesparing

Inhoud van de zienswijzen: Indieners van zienswijzen brengen het volgende in.

−− Indiener vraagt om meer aandacht voor energiebesparing, met name in de huursector.

−− Indiener heeft bezwaar tegen de invulling van energieneutraliteit van de regio Achterhoek; minder energie verspillen is ook een optie.

−− Volgens indiener bieden investeringen in energiebesparingsmaatregelen in de bebouwde omgeving een belangrijke kans om economische belangen van de korte termijn aan de

lange termijn. Op de korte termijn levert dit banen op en op de lange termijn een bijdrage

aan de realisatie van de energiedoelstellingen. Hier hoort een overheid bij die, samen met partners, faciliteert, coördineert en ook financiert.

−− Indiener vraagt om ondersteuning van lokale energiecoöperaties.

−− Indiener vraagt of de provincie ook een ondernemende rol voor zonne-energie kan pakken. Reactie: Energiebesparing is een essentieel onderdeel van energietransitie. Er wordt relatief weinig tekst aan besteed in de Omgevingsvisie omdat dit weinig ruimtelijke consequenties

heeft en niet of nauwelijks interfereert met andere beleidsthema’s. De Omgevingsvisie en de agenda van de provincie worden hierop aangepast.

Ondernemen met zonne-energie is voor ondernemers; de provincie heeft fondsen en subsidieregelingen die deze ondernemers kunnen ondersteunen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Het belang van energiebesparing en aanpassing wordt nader geaccentueerd. Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat samen met haar partners verkennen hoe de huursector specifiek

ondersteund kan worden. De provincie heeft energiebesparing in de woningvoorraad hoog in

het vaandel. Zij investeert momenteel in energiebesparing (subsidies) via de Isolatieregeling. Ook heeft zij een project in ontwikkeling in het kader van de Investeringsimpuls (subsidies) met de bedoeling om een groot aantal sociale huurwoningen energetisch te verbeteren. Tevens is een project in ontwikkeling om leningen te verstrekken (provinciaal geld)

aan particuliere woningeigenaren om woningen te verbeteren naar “energie nul”. Over investeringen na 2015 valt op dit moment nog niets te zeggen. Betreft zienswijzen Particulieren: 1704448


01668814, 01666059, 01669854, 01667237, 01665643, 01664073, 01662879,

01665372


82

Biovergisting – strekking en specifieke situaties


Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen brengen in de volgende verzoeken en observaties in: −− Maak de beleidslijn voor biovergisting breder en betrek alle mestgerelateerde

verwerkingsprocessen; dit om positieve ontwikkelingen niet in de kiem te smoren.

−− Mestvergistingsinstallaties zijn minder duurzaam dan men wil doen geloven. Het betekent een druk mestverkeer dat juist energie kost. Energiebesparing is effectiever en efficiënter. Er zijn goede kansen voor energieteelt zoals ‘stoken op streekhout’.

−− Verduidelijk de voorwaarden in de Omgevingsverordening waaronder - in de

bestemmingsplannen voor het buitengebied - biovergisters worden toegestaan; de

voorwaarden zijn nu ruimtelijk niet relevant, niet toetsbaar en niet handhaafbaar.

−− Verruim de voorwaarden voor biovergistingsinstallaties. De gedetailleerde en beperkende kaders in visie en verordening zetten een rem op innovaties.

−− Denk aan art. 2.8.3.1, lid 1 sub b in relatie tot punt 2 in par. 3.2.3.2 van de

Omgevingsvisie, waardoor het digistaat moet worden afgezet bij bedrijven die de mest hebben afgezet. Dit zijn nu juist intensieve bedrijven met te weinig grond om het digistaat te kunnen uitrijden.

−− Denk aan de eis dat deze installaties op het bouwblok een plek moeten krijgen. Daar

is vaak onvoldoende plek. Sta daarom ook installaties toe aansluitend op een bestaand agrarisch bouwblok.

−− De locatiekeuze voor lokale buurtvergisters is geen taak voor de provincie, maar van gemeenten.

Reactie: De Omgevingsvisie en –verordening worden hierop aangepast zoals hieronder bij gevolgen is beschreven.

Indieners brengen de volgende specifieke zienswijzen rond de Elektriciteitscentrale Gelderland in.

−− Indiener maakt bezwaar tegen bijstook van biomassa in de Elektriciteitscentrale

Gelderland als duurzaam en als vorm van hernieuwbare energie. Mocht de centrale inderdaad in 2015 sluiten, dan moet dit in de Omgevingsvisie vermeld.

−− Indiener mist in de Omgevingsvisie de gevolgen voor luchtkwaliteit, gezondheid en

klimaat van de activiteiten van de Elektriciteitscentrale Gelderland. Hiervoor worden kostenberekeningen aangevoerd. Indiener maakt bezwaar tegen het feit dat in de

Omgevingsvisie niet is te lezen waar biomassa (uitkomst routekaartproces) verstookt gaat worden.

−− Indiener mist bij het onderwerp energietransitie de Elektriciteitscentrale Gelderland in

Nijmegen. In de visie wordt gemist hoe fossiele energie wordt uitgefaseerd en in relatie

hiermee wanneer de vergunningen voor de Elektriciteitscentrale aflopen. Verder vraagt indiener om strenge controle op het aflopen van de vergunningen.

Reactie: Of de bijstook ook als duurzaam gezien kan worden, is een vraag die onder meer

afhangt van waar de verstookte biomassa vandaan komt. De Omgevingsvisie ziet decentrale

opwekking van hernieuwbare energie als duurzaam. De provincie heeft geen directe invloed op openhouding of sluiting van de Elektriciteitscentrale. Het gebruik van biomassa als

hernieuwbare energiebron is divers. Vaak gaat het om regionale verwerking bijvoorbeeld in houtkachels.

−− Indiener maakt bezwaar tegen de invulling van energieneutraliteit van de regio

Achterhoek. Waarom blijven AGEM en BION beperkt tot Achterhoek? En, AGEM zou

niet toegestaan zijn door de NMA. Initiatieven voor alternatieve energie zijn niet goed

onderbouwd, een speciaal netwerk voor biogas lijkt weinig duurzaam. In ander gebieden zijn al voorbeelden van mestvergisting met zeer matig succes.

Reactie: AGEM en BION worden specifiek bij de Achterhoek genoemd omdat ze daar sterk

83


vertegenwoordigd zijn. Vergisting van biomassa, waaronder mest, kan een grote bijdrage leveren aan de doelstelling voor hernieuwbare energie. In de wijze waarop dat gebeurt,

zijn nog veel ontwikkelingen. Daarin liggen kansen om duurzame vergisting mogelijk te maken.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie naar de volgende strekking:

De beleidslijn ten aanzien van biovergisters zal verbreed worden tot alle mestgerelateerde

verwerkingsprocessen. Het kan ook om mestscheidingstechnieken gaan die niet gerelateerd zijn aan energieopwekking.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassingen van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

De voorwaarde dat de meststof organisch moet zijn, wordt uit de regeling geschrapt. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting Aangezien stromen vaak binnen een regio of daarbuiten plaatsvinden, is een regionale of

intergemeentelijke afweging nodig. Binnen de provinciale kaders kunnen de gemeenten zelf nadere afwegingen maken over de locatiekeuze.

Verwerking van de mest moet op lokaal niveau plaatsvinden, en bij grotere

transportafstanden moet gezocht worden naar een goed ontsloten locatie met mogelijkheden tot afzet van restwarmte.

Voor initiatieven waarbij de mest niet uit de directe omgeving komt of wordt afgezet, moet aan de hand van de voorkeursvolgorde naar een geschikte locatie worden gezocht. Als er elders geen goede locaties zijn, kan vestiging in het buitengebied alsnog plaatsvinden.

Het bouwperceel kan vergroot worden als hier argumenten voor zijn, bijvoorbeeld als elders redelijkerwijs geen ruimte binnen het bouwblok is voor een mestverwerkingsinitiatief.

84


Vrijetijdseconomie Betreft zienswijzen (per onderwerp): Perspectief en doorontwikkeling: Particulieren: 01668860, 01679924,


01662904, 01664075, 01659876, 01669854, 01666694, 01668814, 01666320,

01665643, 01667297, 02679924, 01673675, 01677818, 01670724, 0166549,

01665372, 01666462, 01667237, 01662096, 01673675, 01665238, 01664075, 01662069, 01664849 Beleidsthema: Vrijetijdseconomie Onderwerp:

Perspectief en doorontwikkeling, ruimtelijke ontwikkelmogelijkheden

Inhoud van de zienswijzen: Perspectief en doorontwikkeling

De betreffende zienswijzen brengen in dat:

−− de Omgevingsvisie meer aandacht moet besteden aan regionale ambities voor vrijetijdsontwikkeling.

−− ook (niet-ruimtelijke) instrumenten de vrijetijdseconomie bevorderen. Bijvoorbeeld

promotie en marketing, digitale infrastructuur, kennisontwikkeling-ondersteuning van bedrijven.

−− Regionale Bureaus voor Toerisme (RBT) hierin een rol kunnen spelen.

−− in Rivierenland nadrukkelijk een aanvulling nodig is van het aanbod van

verblijfsaccommodatie op het gebied van de zakelijke markt en een bungalowpark.

−− voor economische ontwikkelingen in het landelijk gebied (landbouw, recreatie) zou de Omgevingsvisie moeten uitdragen dat de ruimtelijke kwaliteit in het landelijk gebied

erop vooruit gaat. Bij schaalvergroting zou een ondernemer dan ook een impuls aan de landschappelijke kwaliteit moeten geven.

−− de vrijetijdseconomie verder moet worden ontwikkeld. Stel hierbij economie niet boven

cultuur en cultuurhistorie. Dagrecreatieterreinen dienen gratis bezocht te kunnen worden en een traumahelikopter mag niet beperkt worden in het aantal vliegbewegingen.

Reactie: De provincie biedt ruimte aan kwaliteitsverbeteringen en innovatie van

recreatiebedrijven en wil tegelijk zorgvuldig omgaan met de ruimte. Leegstand en verpaupering in de bestaande voorraad moeten worden voorkomen en een goede

inpassing is nodig. De bijzondere natuur-, landschaps- en cultuurhistorische waarden in Gelderland staan centraal. De provincie gaat in het kader van de uitvoering van de

Omgevingsvisie de kansen en uitdagingen voor de vrijetijdseconomie in de regio met

partners concreter uitwerken. In de uitvoering van de opgaven voor (regionale) impulsen voor vrijetijdseconomie ziet de provincie een rol voor anderen om daar invulling aan te

geven. Een ontwikkelagenda voor vrijetijdseconomie kan per regio verschillen. Zij wil hier graag in ondersteunen. Zo zijn er subsidies beschikbaar, mede op basis van het Actieplan Vrijetijdseconomie dat GS in 2012 hebben vastgesteld. Ruimtelijke ontwikkelmogelijkheden Indieners geven aan dat:

−− de Omgevingsvisie geen beleidsuitwerking geeft voor de ruimtelijke gevolgen van de ontwikkelmogelijkheden voor de vrijetijdseconomie,

−− zij willen meedenken over de prioriteiten en keuzen voor ontwikkelruimte in de recreatiegebieden en elders, en over de invulling van compensatiepoules,

85


−− zij zich zorgen maken over de versnippering, met te veel kleine recreatiebedrijven, en de gevolgen daarvan voor het landschap,

−− dat verblijfsrecreatieterreinen geen stedelijk functie betreffen maar een landelijke ontwikkeling.

Reactie: De provincie werkt eraan dat er specifiek voor de vrijetijdseconomie een goede

uitwerking wordt gemaakt van de toepassing van de ladder voor duurzaam ruimtegebruik

bedoeld als afwegingsintrument voor nieuwe stedelijke functies. Tegelijk wil de provincie in

gesprek blijven met partners over hoe nieuwe iniatiatieven zich verhouden tot het bestaande. Recreatievoorzieningen in het buitengebied kennen een bijzonder karakter. Het zijn

landelijke functies in de zin dat een locatie in het landelijk gebied ligt. Tegelijk kunnen het stedelijke functies zijn in de zin van een mogelijke impact op de natuur. Specifieke situaties

a. Defensie geeft aan dat er geen sprake kan zijn van het toegankelijk maken van

Defensieterreinen die dat nu nog niet zijn. Een aantal terreinen is onder voorwaarden, incidenteel, toegankelijk.

b. Indiener vraagt zich af of het in paragraaf 3.3.5 genoemde “bevaarbaar maken van de Linge” ook geldt voor het grondgebied van de gemeente.

c. Indiener stelt vragen over de positie en ontwikkelmogelijkheden van recreatiebedrijven in het Gelders Natuurnetwerk (GNN) en de Groene Ontwikkelingszone (GO). Moeten

bedrijven bijvoorbeeld bijdragen aan de kernkwaliteiten van de GO? Kan de compensatie in het GNN beperkt blijven tot 1:1? Kan de verevening bij de provincie worden gelegd in plaats van bij gemeenten?

d. Indiener stelt vragen over hoe de provicie omgaat met de verstoring van recreatiebedrijven in GNN en vooral N2000-gebieden.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie:

−− een verwijzing naar de inzet van andere dan ruimtelijke instrumenten,

−− ook de provincie ziet mogelijkheden voor de toeristische sector en om de kansen in deze sector te vergroten,

−− de provincie ondersteunt bedrijven die aan innovatieve toeristische en recreatieve

producten werken zoals aangegeven in het Actieplan Vrijetijdseconomie vastgesteld in 2012,

−− de antwoorden over verevening en compensatie in het GNN en GO zijn te vinden in de Commentaarnota, bij het onderdeel ‘Natuur’ (PM volgt),

−− de ontwikkeling en/of uitbreiding van verblijfsrecreatiebedrijven kan verstorende invloeden hebben op daarvoor gevoelige soorten en habitats. Het door de indiener

genoemde rapport van Alterra geeft een duidelijke en concrete beschrijving van de mogelijke negatieve effecten van recreatieve activiteiten op Natura2000waarden,

gerelateerd aan kwetsbaarheid van soorten en habitats. Daaruit blijkt, dat deze effecten

zeer verschillend zijn en in een aantal gevallen minder dan wellicht werd verondersteld. Voorts geeft dit rapport een aantal praktische handelingsperspectieven om mogelijke effecten te voorkomen, verzachten of te compenseren. Bij vergunningverlening in

het kader van de Natuurbeschermingswet en bij ruimtelijke procedures wordt door de provincie rekening gehouden met de uitkomsten van het genoemde rapport.

86


Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot de aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

−− De definitie van bedrijfsmatige exploitatie is aangepast conform de definitie die de provincie Noord-Brabant hanteert.

−− Onjuiste aanduidingen van recreatiegebieden en routes op de kaarten zijn gecorrigeerd. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Ruimtelijke ontwikkelmogelijkheden

Het concreet maken van de ruimtelijke impact van ontwikkelingen in de vrijetijdseconomie

vraagt om een nadere uitwerking in de praktijk met oog voor de kansen voor de sector en voor

de impact op de omgeving. De provincie start in 2014 met betrokkenen een traject om recht te doen aan de relatie tussen nieuwe toevoegingen en de bestaande voorraad en kwaliteit. Specifieke situaties

De provincie onderkent de stellingname van Defensie over de toegankelijkheid van defensieterreinen. Toelichting: Perspectief en doorontwikkeling

De genoemde (niet-ruimtelijke) instrumenten staan in het Actieplan Vrijetijdseconomie, vastgesteld door Gedeputeerde Staten in 2012. Ruimtelijke ontwikkelmogelijkheden

De ruimtelijke implicaties van ontwikkelingen in de vrijetijdseconomie vragen per geval om beoordeling in het kader van het (toelatings)beleid van het GNN en de GO. Vooral de relatie

tot de kernkwaliteiten is daarbij aan de orde. Bij de afweging van prioriteiten en keuzen bij

recreatiegebieden hebben de gemeenten hun eigen rol en bevoegdheden in het kader van de Wro. De beoordeling van initiatieven laat de provincie primair over aan de de gemeenten. Onderzoek en objectieve informatie ontbreken om eensluidende conclusies te kunnen

trekken over eventuele wildgroei van recreatiebedrijven. Om dit niet enkel van geval tot geval te beoordelen wordt in 2014 met betrokkenen een traject gestart om recht te doen aan de relatie tussen nieuwe toevoegingen en de bestaande voorraad en kwaliteit. Specifieke situaties

a. In zijn algemeenheid is er aandacht gevraagd voor een goede toegankelijkheid van gebieden. De Omgevingsvisie ziet niet op het al dan niet toegankelijk maken van Defensie-terreinen.

b. Dit voornemen - “bevaarbaar maken van de Linge” - geldt voor het westelijk gedeelte van Linge en Korne tot aan Buren.

Betreft zienswijzen: Particulieren: 016665379


87

01662904, 01665238, 01662879, 01666320, 01659893, 01663185, 01662069,

01665372, 01664849


Beleidsthema: Vrijetijdseconomie Onderwerp:

Definitie bedrijfsmatige exploitatie, planologische bescherming toeristische

routes

Inhoud van de zienswijzen: Definitie bedrijfsmatige exploitatie

De betreffende zienswijzen maken bezwaar tegen de definitie van bedrijfsmatige exploitatie, die de verhuur aan jaarlijks terugkerende gasten onmogelijk maakt (de definitie spreekt van ‘wisselend gebruik’). Een definitie als in de notitie “Onrechtmatige bewoning van

recreatiewoningen” (VNG, VROM) of in de verordening van de provincie Noord-Brabant ware een betere.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Planologische bescherming toeristische routes

De betreffende zienswijzen vragen om planologische bescherming van toeristische

routes, en om uitwerking van de wijze waarop dit moet worden geregeld. Verder pleiten de zienswijzen ervoor dat de Omgevingsvisie ook aandacht besteedt aan andere routes

dan de langeafstandswandelroutes en langeafstandsfietsroutes: fietsroutenetwerken, wandelkeuzenetwerken, regionale routes. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Kaartcorrecties recreatie

De betreffende zienswijzen doen voorstellen om op kaart 4, Recreatie, bij de Omgevingsvisie recreatiegebieden toe te voegen en om onterechte aanduidingen van een recreatiegebied en een onjuist tracé van een route te verbeteren. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot de aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

−− De definitie van bedrijfsmatige exploitatie is aangepast conform de definitie die de provincie Noord-Brabant hanteert.

−− Onjuiste aanduidingen van recreatiegebieden en routes op de kaarten zijn gecorrigeerd. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Planologische bescherming toeristische routes

De provincie laat de verantwoordelijkheid voor de planologische verankering van toeristische routes aan gemeenten. Er is niets vastgelegd in de Omgevingsverordening. Wel is het

een onderwerp waarvoor de provincie bij de begeleiding van gemeentelijke planvorming aandacht zal vragen. Toelichting Definitie bedrijfsmatige exploitatie

Het is niet de bedoeling om recreatieve verhuur van recreatiewoningen aan jaarlijks

terugkerende gasten onmogelijk te maken. De definitie van bedrijfsmatige exploitatie wordt aangepast conform de definitie die de provincie Noord-Brabant hanteert

88


Kaartcorrecties recreatiegebieden

Op de kaart zijn alleen de recreatieterreinen aangeduid een (boven)regionale functie hebben. De overige recreatieplassen en -terreinen hebben voornamelijk een lokale functie en vallen onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten.

Onjuiste aanduidingen van recreatiegebieden en –routes op de kaarten worden gecorrigeerd. Planologische bescherming toeristische routes

Het tracé van dit soort routes wordt vastgelegd na intensief onderzoek en overleg met betrokkenen en is slechts in geringe mate aan veranderingen onderhevig. Intensief

onderzoek en overleg gelden ook voor nieuwe ontwikkelingen en incidentele wijzigingen

in de tracés. Door deze routes expliciet op te nemen in bestemmingsplannen is dit belang duidelijk geborgd en komt dit belang ook in beeld als nieuwe ontwikkelingen aan de

orde zijn. De aandacht voor en eventuele bescherming van overige (regionale en lokale) routenetwerken valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten.

89


90


Luchtvaart Betreft zienswijzen (per onderwerp) Particulieren: 01667697, 01665327


01667333, 01662879

Beleidsthema: Luchtvaartterreinen Onderwerp:

Vliegverkeer Teuge, (geluid)hinder Teuge, Lelystad Airport

Inhoud van de zienswijzen: Vliegverkeer Teuge

De betreffende zienswijzen verzoeken om het aantal vliegbewegingen op vliegveld Teuge terug te brengen en niet uit te breiden. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Geluidhinder Teuge

De betreffende zienswijzen:

a. verzoeken de provincie om de aanbevelingen van het rapport van de Regionale Milieuraad Oost-Veluwe olv H.E. Zweers (1976) op te volgen;

b. verzoeken de provincie om een motivering voor de beleidswijziging die de uitbreiding van vliegveld Teuge is;

c. verzoeken de provincie om expliciet grenzen te stellen aan de groei van vliegveld Teuge, en om uit te spreken dat de huidige geluidhinder moet worden verminderd; hiervoor

is onderzoek nodig naar de werkelijke geluidsbelasting, de ervaren hinder rond Teuge en de belangen van omwonenden voordat in 2014 een nieuwe vergunning voor Teuge wordt afgegeven; hiervoor is bovendien een vliegtuigvolgsysteem nodig waarmee de luchtvaartpolitie handhavend en verbaliserend kan optreden;

d. geven aan het te betreuren dat er voor de Omgevingsvisie geen overleg heeft

plaatsgevonden met de Commissie Regionaal Overleg Teuge en met het Platform Vlieghinder Teuge.

e. geven aan dat de voorziene uitbreiding van luchthaven Teuge (te) belastend is voor het

Natura2000-gebied rond Brummen en strijdig is met het beleid voor klein vliegverkeer en natuur, en dringen daarom aan op naleving en handhaving van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart-richtlijn .

f. roepen de provincie op randvoorwaarden te stellen aan de uitbreiding van vliegveld Teuge.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Lelystad Airport

De betreffende zienswijzen verzoeken om uitleg over hoe keuzes voor verplaatsing van het vliegverkeer tot stand komen, en of en wanneer de regio en gemeenten daarbij worden betrokken.

Verder verzoeken indieners om het standpunt van de provincie over de uitbreiding van Lelystad Airport en de verlegging van laagvliegroutes van Defensie. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

91



Gevolgen voor de agenda van de provincie: De ambtelijke en bestuurlijke aanwezigheid bij de Alderstafel van Lelystad (overlegtafel over de toekomst van de luchthaven Lelystad met bijbehorende werkgroepen) voor afstemming over Lelystad Airport zal worden geïntensiveerd. Toelichting Vliegverkeer Teuge

De bestuurlijke discussie over de toekomst van luchthaven Teuge moet nog beginnen. Deze is mede afhankelijk van de (nu nog ongewisse) consequenties van de omvorming van Lelystad Airport tot regionale luchthaven voor passagiersvervoer. Geluidhinder Teuge

a. Het bedoelde rapport is niet bekend bij de provincie, maar is ter bestudering opgevraagd bij het Platform Vlieghinder Teuge.

b. Er is nog niets besloten over de toekomstige ontwikkelingsruimte van luchthaven Teuge, en evenmin over het (laten) uitvoeren van onderzoek op dit punt.

c. Er zijn nog geen beslissingen genomen over het al dan niet wijzigen van het provinciale beleid over de huidige en toekomstige geluidbelasting en ontwikkelingsruimte van Teuge.

d. Een dergelijk onderzoek is in een eerder stadium al eens overwogen door de provincie

en door de toenmalige wettelijke milieucommissie, maar is destijds beargumenteerd afgewezen (in de Commissie-28 Teuge op 20 oktober 2008). Nagegaan zal worden in hoeverre er aanleiding is om de destijds gekozen lijn te heroverwegen.

e. De optie van een vliegtuigvolgsysteem is onderzocht, maar verworpen. De nu beschikbare systemen bieden geen basis voor de luchtvaartautoriteiten om handhavend op te treden.

f. Gedeputeerde Meijers is op 23 mei 2013 te gast geweest bij de Commissie Regionaal Overleg Teuge, en heeft daar toegelicht hoe dit onderwerp wordt benaderd in de

Omgevingsvisie. Bovendien heeft zij op 30 september 2013 een kennismakingsgesprek

gehad met twee vertegenwoordigers van het Platform Vlieghinder Teuge. De provinciale visie op de toekomstige ontwikkeling van Teuge is verwoord in paragraaf 3.3.7 ‘Luchtvaartterreinen’ van de Omgevingsvisie.

g. Intern onderzoek (bureaustudie door materiedeskundigen) wijst uit dat de

instandhoudingsdoelstellingen in het bedoelde Natura2000-gebied niet significant

worden geschaad door het vliegverkeer van en naar luchthaven Teuge. De KNVvL-richtlijn betreft overigens een afspraak op strikt vrijwillige basis, zonder enige juridische status. Handhaven op de naleving van die richtlijn kan dus niet aan de orde zijn.

De bestuurlijke discussie over de toekomst van luchthaven Teuge moet nog van start gaan. Dit is mede afhankelijk van de consequenties van de omvorming van Lelystad Airport tot regionale luchthaven voor passagiersvervoer. Voor beslissingen over de

ontwikkelingsmogelijkheden van Teuge is het nu nog te vroeg. Overigens liggen de

randvoorwaarden voor ontwikkeling van het vliegveld Teuge liggen vast in het beleid van de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening. Bijvoorbeeld op het gebied van natuur (onder andere stiltekwaliteit) en water.

92


Lelystad Airport

De vliegroutestructuur rond Lelystad Airport voor het civiele en het militaire vliegverkeer

wordt uitgewerkt in overleg tussen Luchtverkeersleiding Nederland, Inspectie Leefomgeving

en Transport en Koninklijke Luchtmacht. Bij dit overleg vindt regelmatig afstemming plaats met de Alderstafel Lelystad, waarbij GS van Gelderland nauw betrokken zijn in de persoon

van gedeputeerde Meijers. Gedeputeerde Meijers treedt op namens de betrokken gemeenten op de Noord-Veluwe. Betreft zienswijzen Particulieren: 01670724 Organisaties:

01655248

Beleidsthema: Luchtvaartterreinen Onderwerp:

Overlast plezierluchtvaart

Inhoud van de zienswijzen: De betreffende zienswijzen verzoeken de provincie om een kritischer standpunt in te

nemen over de (geluids)hinder die veroorzaakt wordt door plezierluchtvaart van regionale

luchthavens. Indiener heeft kennis genomen van de opheffing van de stiltegebieden, maar

met behoud van de kernkwaliteiten rust, ruimte en stilte in het Gelders Natuurnetwerk en de Groene Ontwikkelingszone. Daarmee kan indiener instemmen, mits het geen gevolgen heeft voor de bescherming van deze gebieden tegen geluidsoverlast van luchtverkeer. Indiener mist een passage over de (on)toelaatbaarheid van geluidsoverlast door de aan- en uitvliegroutes van vliegveld Lelystad.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassing van de visietekst in de

Omgevingsvisie. In de tekst van de Verdieping, paragraaf 3.8.5 ‘Luchtvaartterreinen’ wordt een link opgenomen naar het document ‘Omgevingsbeleid luchtvaartterreinen Gelderland (2009)’.


Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen. Toelichting Basisuitgangspunt van het vigerende Omgevingsbeleid luchtvaartterreinen Gelderland (2009) is standstill/consolidatie van het vliegverkeer dat gebruik maakt van Gelderse

burgerluchtvaartterreinen. Vooralsnog is er geen aanleiding om terug te komen op dit uitgangspunt.

De regels in stiltegebieden hadden geen betrekking op geluidsoverlast van vliegverkeer. Ook

met de benoeming van rust, ruimte en stilte als kernkwaliteit in het Gelders Natuurnetwerk en de Groene Ontwikkelingszone is het niet mogelijk om natuurgebieden op dit punt te

93


beschermen. Algemeen uitgangspunt van de Omgevingsvsie voor burgerluchtvaartterreinen blijft het beginsel van standstill/consolidatie dat door Provinciale Staten is geformuleerd in het Omgevingsbeleid luchtvaartterreinen Gelderland (2009).

94


Land- en tuinbouw algemeen Betreft zienswijzen: Particulieren: 01681189, 01658548, 01648235, 01665914, 01665952, 01664768, 01662401, 01648235, 01682908


01671258, 01668529

01662904, 01665238, 01662879, 01680212, 01666277, 01666545, 01663413,

01661904, 01668814, 01664075, 01677058, 01664073, 01667237, 01666545, 01666059, 01663413

Beleidsthema: Landbouw algemeen Onderwerp:

Strekking en definities

Inhoud van de zienswijzen: −− Indieners vragen meer aandacht in de Omgevingsvisie voor stadslandbouw, biologische en verbrede landbouw, energielandschappen, agri-business en innovatie. De Omgevingsvisie is te veel gericht op schaalvergroting en te weinig op verduurzaming, afname van de

intensieve veehouderij en stimuleren van plantaardig voedsel en dierrechten. Reactie:

De Omgevingsvisie en de provinciale subsidies bieden ruimte voor deze ontwikkelingen

en innovaties. Dierenrechten vallen onder de verantwoordelijkheid van het Rijk. Afname

van de intensieve veehouderij is geen doel in de Omgevingsvisie, de verduurzaming van de veehouderij wel.

−− Indiener mist in de Omgevingsvisie waarom nieuwvestiging van zowel grond- als niet grondgebonden bedrijven wordt uitgesloten. In art 2.5.13.2 wordt ruimte

gegeven aan lopende initiatieven voor nieuwvestiging. Wat wordt hier precies onder verstaan? Reactie: De provincie gaat ervan uit dat er geen behoefte bestaat aan

nieuwvestigingsmogelijkheden voor grondgebonden en niet grondgebonden bedrijven,

vanwege de bedrijfsbeëindiging (3% per jaar) en dat er voldoende bestaande bedrijfslocaties vrijkomen. Niet grondgebonden bedrijven die een nieuwe locatie zoeken, kunnen een vrijkomende locatie (her)benutten. Voor grondgebonden bedrijven is dat niet altijd

mogelijk. Daarom is er voor hen in de Omgevingsverordening een afwijkingsmogelijkheid geboden. Voor landbouwontwikkelingsgebieden wordt ruimte geboden voor

nieuwvestigingen die in procedure zijn. Het gaat om bedrijven die voor 14 mei 2013 een aanvraag voor nieuwvestiging bij de gemeente hebben ingediend.

−− Indiener merkt op dat art 2.5.12.2 het oude begrip NGE hanteert en mist bij de

begripsbepalingen de omschrijving van actieve landbouwer, lokale landbouw en directe omgeving. Bovendien zorgt de definitie van het begrip uitbreiding ervoor dat ook

ontwikkelingsruimte die is toegekend in bestemmingsplannen aan extra eisen wordt

onderworpen (opstellen van een ondernemingsplan). Reactie: Het begrip NGE wordt in art 2.5.12.2 nog gebruikt omdat dit betrekking heeft op verplaatsingsregeling VIV-Gelderland 2005 waarin de NGE-norm wordt gebruikt. Voor het beleid is het niet nodig de overige begrippen precies te duiden; ze bieden ruimte voor nadere invulling. De eis dat er een

ondernemeningsplan moet worden gemaakt bij bedrijfsuitbreiding is niet meer nodig. De provincie heeft de verordeningstekst op dat punt aangepast.

−− Indiener vraag zich af wat wordt verstaan onder omschakelen en suggereert gronden niet

grondgebonden beleid te formuleren per bedrijfstak (akkerbouw, tuinbouw, laanboomteelt et cetera). Reactie: In onze begripsbepalingen wordt onder omschakelen verstaan: de

overgang van een grondgebonden (rund)veehouderijbedrijf dat door de groei van het aantal runderen niet meer grondgebonden kan worden genoemd omdat het ruwvoer voor meer

dan 50% van buiten het eigen bedrijf moet worden aangevoerd. Een verdere opdeling van beleid per productietak is – afgezien van de glastuinbouw – voor de Omgevingsvisie niet

95


relevant. Voor gemeenten kan dit wel het geval zijn; de Omgevingsvisie biedt daarvoor de ruimte.

−− Indiener brengt de wens in dat een omgevingsvergunning slechts beperkt geldig is: ‘stilzitters’ moeten periodiek hun vergunning actualiseren en hun bedrijfsvoering

aanpassen aan de nieuwe duurzaamheidseisen. Verschillende andere zienswijzen stellen dat bestaande rechten niet kunnen worden aangetast. Reactie: Periodieke herijking

vergt een aanpassing van de wet. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij het Rijk. De

Omgevingsverordening heeft geen directe planologische doorwerking. Gemeenten moeten het provinciale beleid opnemen in het bestemmingsplan en dienen rekening te houden met bestaande rechten. In de Omgevingsverordening is aangegeven dat de extra eisen

voor de niet-grondgebonden veehouderij alleen worden vereist bij een vergroting van het agrarisch bouwperceel en dat bestaande rechten worden ontzien.

−− Indiener verzoekt de provincie het gebruik van bestrijdingsmiddelen te ontmoedigen en rond Natura2000-gebieden te verbieden. Reactie: Het beleid voor het gebruik van bestrijdingsmiddelen valt onder het Rijk. De Omgevingsvisie biedt hiervoor geen

sturingsmogelijkheden. Voor de bescherming van de Natura2000-gebieden worden

beheersplannen opgesteld, waarmee onder andere de abiotische milieukwaliteit op orde moet worden gebracht.

−− Indiener brengt in dat aandacht voor biodiversiteit in de bodem niet mag leiden tot het

verbieden van ploegen. Reactie: Zorgvuldig omgaan met de bodem is ook in het belang van de grondeigenaar en gebruiker. Het beleid richt zich niet zozeer op extra regelgeving maar op bewustwording en stimuleringsmaatregelen.

−− Indiener verzoekt de provincie een ruimhartiger beleid te voeren voor de bouw van tweede dienstwoningen. Reactie: de Omgevingsvisie bevat geen expliciet beleid voor een tweede dienstwoning. Gemeenten wordt gevraagd hier een eigen afweging te maken van goede ruimtelijke kwaliteit en functionele binding van de extra woning aan de locatie.

−− Indiener verzoekt om in de Omgevingsverordening ook regels op te nemen voor de

bestrijding van distels en Sint Jacobskruiskruid. Reactie: De Omgevingsverordening bevat geen beleid voor distels en Sint Jacobskruiskruid. Dit is primair een zaak van goed beheer.

−− Indiener vraagt aandacht voor stikstof-emissie uit de landbouw. Reactie: In het kader van de Programmatische Aanpak Stikstof wordt dit aspect meegenomen.

−− Indiener verzoekt de provincie om ruimte te laten aan gemeenten om sleufsilo’s en

mestopslag buiten het agrarisch bouwperceel toe te staan. Reactie: In de verordening is hiervoor geen beleid opgenomen. De provincie biedt gemeenten ruimte hier een eigen afweging te maken.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie. De eis dat ondernemers bij uitbreiding een ondernemersplan moeten opstellen is

vervallen. Bestaande rechten - zoals uitbreiden binnen het vigerend bouwperceel - worden gerespecteerd.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de Omgevingsverordening. De eis dat ondernemers bij uitbreiding een ondernemersplan moeten opstellen is

vervallen. Bestaande rechten - zoals uitbreiden binnen het vigerend bouwperceel - worden gerespecteerd.

96


Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Betreft zienswijzen: Particulieren: 01665914, 01680173, 01667623, 01664724, 01658548, 01654672


01665007, 01680214, 01679756, 01663284, 01661898, 01769837, 01665238

01659893, 01667237, 01664025, 01664075, 01666694, 01665643, 01668814,

01669854, 01662879

Beleidsthema: Land- en tuinbouw algemeen Onderwerp:


Inhoud van de zienswijzen: Indieners stellen het volgende.

−− De Omgevingsvisie heeft geen positieve grondhouding ten opzichte van de landbouw. Met beleid als het beëindigen van nieuwvestiging wordt de sector op slot gezet.

−− De Omgevingsvisie heeft te veel oog voor de economie. De Omgevingsvisie gaat te veel uit

van groei: in plaats van bulkproductie zou moeten worden ingezet op kwaliteit. Stimuleer biologische landbouw. Beleidskaders voor het Rivierengebied geven onnodige extra belemmering voor bedrijfsontwikkeling.

−− Schaalvergroting: de provincie moet voorkomen dat er nog meer megabedrijven bijkomen en moet daarom de maximale bouwperceelsoppervlakten strikt toepassen.

−− Handhaaf de dierrechten voor varkens en kippen en schaf deze niet per 2015 af.

−− Laat de normen los zodat bedrijven groeiruimte krijgen voor onder meer dierwelzijn, mestverwerking, energie.

−− Het moet mogelijk zijn om een bestaand grondgebonden bedrijf om te zetten in een niet grondgebonden bedrijf.

−− Aan diverse bedrijven wordt in het gehele agrarische gebied bij uitbreiding een ondernemingsplan geëist.

−− Nevenactiviteiten kunnen beter volgens een ‘ja mits’-beleid toegestaan worden (onder

verantwoordelijkheid van de gemeente) in plaats van verboden te worden volgens een ‘nee tenzij’-beleid.

Reactie: zie toelichting. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de Omgevingsverordening. De eis om bij uitbreiden een ondernemeningsplan te laten zien is vervallen. Er is geen aanpassing in bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting De Omgevingsvisie wil bedrijven die duurzamer willen produceren extra ruimte geven. De ruimte om te groeien is afhankelijk van de mogelijkheden die een bepaalde plek biedt. In

97


het ruimtelijk beleid past geen expliciete sturing op biologische veehouderij. De groei van de biologische veehouderij moet voortkomen uit de marktvraag.

Voor de niet grondgebonden veehouderij in het Rivierenland formuleert de Omgevingsvisie aanvullend beleid om voor de gehele provincie uniformiteit te verkrijgen. Het beleid beoogt te voorkomen dat bedrijven van elders hier hun groei gaan realiseren. Zeker als het huidige rijksbeleid m.b.t. de dierrechten en de compartimentering gaat vervallen.

Het al dan niet handhaven van de varkens- en pluimveerechten vanaf 2015 is een

verantwoordelijkheid van het Rijk. Uitgangspunt voor het beleid van de Omgevingsvisie

is dat niet de schaal van het bedrijf relevant is, maar de plek en de mate waarin het bedrijf

maatschappelijk verantwoord produceert. Het strikt hanteren van bouwperceeloppervlakten past daarom niet in dit beleid.

In verwevingsgebied en landbouwontwikkelingsgebied is het in beginsel mogelijk om op

elk agrarisch bouwperceel niet-grondgebonden productie te ontwikkelen. Het betreffende

artikel in de Omgevinsgverordening is vanuit een ‘verbod’ geformuleerd maar geeft ruime mogelijkheden voor nevenactiviteiten en met een ruime afwegingsmogelijkheden voor de gemeente.

98


Grondgebonden landbouw Betreft zienswijzen: Particulieren: 01673524, 01661270

Organisaties: 01671252, 01667916, 01669549, 01662401, 01655248, 01667675, 0176983, 01667230, 01661898, 01674723, 01671213, 01671224, 01671232, 01677120,

Overheden:

01677139, 01677650, 01668529

01662904, 01665643, 01665372, 01677058, 01663413, 01659893, 01665238,

01668080, 01667237

Beleidsthema: Grondgebonden landbouw Onderwerp:


Inhoud van de zienswijzen: Indieners merken op:

−− dat de Omgevingsvisie voor grondgebonden landbouw aanvullend beleid geeft waar dit beleid tot dusverre door gemeenten werd ingevuld;

−− dat de melkveehouderij te veel ruimte krijgt om te groeien (waarom geen maximum aan de omvang van het agrarisch bouwperceel?);

−− dat de provincie de grondgebondenheid van de melkveehouderijbedrijven wil behouden is een goed zaak. Vanuit het geformuleerde beleid bestaat het gevaar dat melkveebedrijven verder doorgroeien onder het regime van de niet-grondgebonden veehouderij;

−− dat het wenselijk is om ook voor de rundveehouderij een dierrechtensysteem te introduceren;

−− dat het stimuleren van een betere verkaveling erg belangrijk is. Dit kan echter tot ongewenste intensivering van het grondgebruik leiden;

−− dat de overheid onttrekking van grond moet minimaliseren;

−− dat verduurzaming niet mag leiden tot extra regels voor het grondgebruik; −− dat de milieuvergunning periodiek herzien zou moeten worden;

−− dat nieuwvestiging van zowel grond- als niet grondgebonden bedrijven niet meer mogelijk is; de onderbouwing hiervoor ontbreekt en het verbod zou voor grondgebonden bedrijven niet zo strikt moeten gelden;

−− dat nieuwvestiging mogelijk moet blijven voor bedrijven die vanwege overheidsingrijpen moeten verplaatsen;

−− dat inventarisatie van uitzonderingsmogelijkheden voor nieuwvestiging van

grondgebonden bedrijven gewenst is; verplaatsing, met opheffing van de oude locatie, moet mogelijk blijven.

−− Indiener is zeer afwijzend tegen de grote veeteeltbedrijven.

−− Indiener stelt dat varkensflats geen optie zijn en ziet dit graag terug in de verordening. Reactie: zie toelichting.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie. Er is voor bedrijven die vanwege overheidsingrijpen moeten verplaatsen de mogelijkheid geboden om een nieuw bedrijf op te richten.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de Omgevingsverordening maar niet tot bijstelling van de bijbehorende geografische kaarten. In art 2.5.2.1 lid 2 onder b is een uitzondering gemaakt voor bedrijven die vanuit een algemeen maatschappelijk

belang moeten verplaatsen. Ook is opgenomen dat de (melk)rundveehouderij niet onder de beleidsartikelen valt die betrekking hebben op de niet-grondgebonden veehouderij.

99


Melkveebedrijven die niet voldoen aan de eis ‘grondgebonden’ krijgen zodoende geen ruimte om verder uit te breiden.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting Het streven van de Omgevingsvisie is een duurzame grondgebonden melkveehouderij en het tegengaan van onnodige verstening van het platteland. Er komen bestaande bedrijfslocaties beschikbaar voor hergebruik. De Omgevingsvisie laat gemeenten veel ruimte om hier een eigen afweging te maken.

Met het einde van de melkquotering in 2015 zal de melkveestapel fors kunnen groeien. Deze groei is acceptabel, mits deze duurzaam is. Duurzaamheid zegt niets over de omvang van

het bedrijf. Belangrijk is dat de veestapel in verhouding staat tot de cultuurgrond die bij het

bedrijf behoort. Grondgebondenheid -meer dan 50% van het benodigde ruwvoer komt van het eigen bedrijf,- biedt de basis om de melkveehouderij verder te verduurzamen.

Via ruimtelijk beleid moet worden voorkomen dat er footloose melkveebedrijven ontstaan. Grond- en plaatsgebonden bedrijven (gebonden aan de ligging van de cultuurgrond die ze gebruiken) zijn in de basis duurzaam omdat bodem, voer, dier en mest in een optimale groene kringloop geoptimaliseerd kunnen worden. Een goede verkaveling kan het

grondgebruik intensiveren maar leidt primair tot een beter en gelijkwaardiger gebruik van

de grond. Een goede verkaveling met voldoende cultuurgrond bij de bedrijfsgebouwen biedt ook de mogelijkheid om weidegang toe te passen.

De Omgevingsvisie gaat ervan uit dat er geen behoefte bestaat aan

nieuwvestigingsmogelijkheden voor grondgebonden en niet grondgebonden bedrijven,

vanwege de schaalvergroting en de bedrijfsbeëindiging (3% per jaar). Niet grondgebonden bedrijven die een nieuwe locatie zoeken, kunnen een vrijkomende locatie benutten.

Voor grondgebonden bedrijven is dat niet altijd mogelijk. Daarom is er voor hen in de Omgevingsverordening een uitzondering. Betreft zienswijzen: Particulieren: 01662401, 01667100, 01681095, 01682908, 01670782, 01662401, 01648235 Organisaties: 01681098, 01676576, 01674723, 01674722, 01667675, 01769837, 01666555, Overheden:

01669549, 01661898, 01655248, 01769837, 01667916

01665643, 01669854, 01668814, 01664025, 01665238, 01662879, 01659893,

01666277, 01668080, 01662904, 01665372, 01667333, 01666694, 01662069, 01666545

Beleidsthema: Grondgebonden landbouw Onderwerp:

Grondgebondenheid (melk)rundveehouderij

Inhoud van de zienswijzen: −− Indieners voorzien een forse groei van de melkveestapel wanneer de Europese quotering afloopt. Ze stellen voor om grenzen aan die groei te stellen door dierrechten te

introduceren of door een maximum aan het oppervlak van een bouwperceel op te nemen. Ongelimiteerde groei zal weidegang nog verder doen afnemen. Reactie: Dierrechten voor runderen bezorgen groeiende bedrijven extra kosten, die beter zouden kunnen worden

100


gebruikt voor een diervriendelijke en duurzame productie. De provincie ziet af van het

stellen van een maximale maat voor een bouwperceel, omdat deze maat niets zegt over de mate waarin het bedrijf maatschappelijk verantwoord produceert.

−− Bij de definitie wordt het aspect weidegang gemist. Reactie: Weidegang is via de

ruimtelijke ordening moeilijk af te dwingen en te handhaven. Weidegang moet in de

keten worden verankerd en moet bij de melkveehouder terecht komen via een meerprijs

voor de melk. De eis grondgebondenheid en stimuleringsbeleid voor een betere verkaveling biedt de basis om koeien weidegang te geven.

−− Andere indieners vinden de koppeling van melkveehouderij met cultuurgrond te

strikt en vragen om het beleid op dit punt te laten vervallen. Reactie: De wijze waarop

grondgebondenheid in het bestemmingsplan wordt gedefinieerd legt de Omgevingsvisie niet vast. Gemeenten kunnen hier een eigen inhoud aan geven.

−− Indieners stellen dat de eis van grondgebondenheid de melkveehouderij op slot zet. De eis is te soepel en moeilijk. Ook wordt de eis van weidegang gemist. Reactie: De

melkveebedrijven mogen zich verder ontwikkelen. De Omgevingsvisie ondersteunt

verkaveling en innovatieve projecten voor ruimtelijke kwaliteit, milieu en dierwelzijn

die worden geïnitieerd en getrokken door de ketenpartijen. Weidegang kan niet door het omgevingsbeleid worden aangestuurd. Via ondersteuning voor een betere verkaveling kunnen wel betere voorwaarden worden geschapen voor weidegang.

−− Een bedrijfsuitbreiding wordt veelal gevolgd door jaren waarin het bedrijf geleidelijk weer grond gaat verwerven. Indieners verzoeken de eis bij vergunningaanvraag niet te strak

hanteren. (Bovendien belemmert deze eis de verkoopbaarheid van een bedrijf.) Reactie: De

definitie van het begrip grondgebonden houdt rekening met de praktijk dat het bedrijf een forse groeistap zet en in de jaren daarop geleidelijk gronden verwerft.

−− Indieners stellen dat een gemeente een betere onderhandelingspositie krijgt als ook

voor de melkveehouderij een flexibele maximale bouwperceelsmaat opgenomen wordt. Reactie: Voor de grondgebonden veehouderij hanteert de Omgevingsvsie geen harde

bouwperceelsmaat. De voorwaarde grondgebondenheid – het voorkomen dat er grondloze

bedrijven ontstaan staat los van de bedrijfsomvang. De Omgevingsvisie wil voorkomen dat er grondloze bedrijven ontstaan. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.


Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen

101


102


Niet-grondgebonden landbouw Betreft zienswijzen: Particulieren: -

Organisaties: 01663730, 01674723, 01769837, 01655248, 01669549, 01667916, 01769837, 01664007, 0166612, 01666349, 01666372, 01666557, 01670751, 01671152,

01674719, 01681189, 01681098, 01667779, 01666700, 01666423, 01667313,

01674721, 01674722, 01666462, 01666465, 01666470, 01666546, 01666558, Overheden:

01664006, 01664073, 01665139, 001668529

01669854, 01668814, 01666277, 01665238, 01662879, 01666277, 01667237,

01664073, 01666059, 01662904, 01666059, 01665372

Beleidsthema: Niet-grondgebonden landbouw Onderwerp:

(Reconstructie) algemeen

Inhoud van de zienswijzen: −− Indieners vragen zich af waarom de reconstructiezonering niet nu al kan worden

afgeschaft. In de verwevingsgebieden en landbouwontwikkelingsgebieden blijven de maximale oppervlaktematen voor de bouwpercelen bestaan, maar ze worden flexibel gemaakt. Daarmee kan het onderscheid tussen beide zones wel vervallen. Indieners

doen verschillende suggesties voor een nieuwe basismaat van het agrarisch bouwperceel. Reactie: De provincie acht een volledige afschaffing van de reconstructiezonering nog niet haalbaar. De Reconstructiewet is formeel nog van kracht en er lopen nog diverse

planologische en vergunningenprocedures. Wel is het beleid in de zones aangepast. Het

verschil tussen de zones is verkleind en daarmee wordt een eerste stap gezet naar volledige beëindiging.

−− De bouw van stallen in twee bouwlagen moet de provincie niet toestaan. Reactie: De provincie heeft op dit punt geen verordeningsartikel opgenomen maar laat dat ter

afweging over aan de gemeente. Sommige gemeenten voeren op dit punt reeds beleid.

−− Indieners stellen dat verwevingsgebieden en landbouwontwikkelingsgebieden kunnen

worden samengevoegd, onder maximale oppervlaktematen voor het bouwperceel. Reactie: samenvoeging van het verwevingsgebied met het landbouwontwikkelingsgebied en

het bieden van een uitgroeimogelijkheid van de bouwpercelen naar 1,5 hectare wordt

niet wenselijk geacht. De plek en het voorkomen van andere kwetsbare functies in de

omgeving bepalen welke ontwikkelingsruimte een agrarisch bedrijf heeft voor de niet-

grondgebonden veehouderij. Van volledige beëindiging van de reconstructiezonering kan nog geen sprake zijn.

−− Elke toename van het aantal dieren is ongewenst omdat het dierwelzijn er op

achteruitgaat. Reactie: Door elke groei te blokkeren zal de verduurzaming van de

veehouderij stagneren. Ook dierwelzijn is gebaat bij bedrijfsontwikkeling. Dierwelzijn heeft geen directe relatie met het aantal dieren op het bedrijf.

−− Andere indieners onderkennen de waarde van de reconstructiezonering; zij stellen dat de wijziging in het zoneringsbeleid wordt ingevoerd zonder een evaluatie van het reconstructiebeleid. Reactie: In 2010 is een tussentijdse evaluatie van het

reconstructiebeleid uitgevoerd. Daaruit blijkt dat de beoogde afwaartse beweging wel

degelijk wordt bereikt. Het doel blijft minder stikstofdepositie op prioritaire gevoelige natuur.

−− Bij extensiveringsgebieden staat dat de groei afhankelijk is van het ammoniakbeleid. Dat geldt ook voor bedrijven gelegen in verwevingsgebied en landbouwontwikkelingsgebied. Reactie: Elke uitbreiding moet worden getoetst aan het ammoniakbeleid. Dat geldt

voor elke ontwikkeling en niet allen voor ammoniak. Ook voor geur, fijnstof etc gelden generieke normen waaraan moet worden voldaan.

103


−− Diverse indieners vragen om de kaart van de reconstructiezonering aan te passen. Zij

wijzen erop dat het betreffende perceel inmiddels in het vigerend bestemmingsplan een

niet-agrarische functie heeft gekregen. Reactie: De verzoeken tot kaartaanpassingen zijn beoordeeld. In die gevallen waar sprake was van een onherroepelijk bestemmingsplan

met daarin een andere niet-agrarische bestemming zijn de kaarten in de Omgevingsvisie aangepast.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie. De bouwperceelsmaat voor verwevingsen landbouwontwikkelingsgebieden vervalt.

Elke uitbreiding, ongeacht de huidige of toekomstige omvang van het bouwperceel, krijgt te maken met kwaliteitseisen.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de Omgevingsverordening: de bouwperceelsmaat voor verwevingsen landbouwontwikkelingsgebieden vervalt.

Voor beide zones geldt dat rechten zoals vastgelegd in vigerende bestemmingsplannen

worden gerespecteerd. Elke uitbreiding, ongeacht de huidige of toekomstige omvang van het bouwperceel, krijgt te maken met kwaliteitseisen. De betreffende geografische kaart wordt gecorrigeerd op de gesignaleerde onjuistheden over de bestemmingen. Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie faciliteert het overleg om de zonering in overleg met gemeenten verder uit te werken.

Toelichting De provincie wil de reconstructiezonering in de toekomst beëindigen en past de zones nu al

aan om de verschillen te verkleinen. Volledige afschaffing van de reconstructiezonering is nu nog niet haalbaar.

Betreft zienswijzen: Particulieren: 01680009, 01680156 Organisaties: Overheden:

01663284, 01661898, 01667916, 01680175, 01679938, 01664901 01668814, 01665238, 01662879, 01666546


Landbouwontwikkelingsgebieden

Inhoud van de zienswijzen: Indieners brengen in:

−− dat landbouwontwikkelingsgebied Ruurlose Broek gezien andere functies niet geschikt is

als landbouwontwikkelingsgebied. Er zijn geen initiatieven voor nieuwvestiging, dus kan het gebied verwevingsgebied worden.

−− dat nieuwvestiging in de landbouwontwikkelingsgebieden alleen nog mogelijk is voor de gevallen die vóór 14 mei 2013 een aanvraag hebben ingediend.

−− dat nieuwvestiging in landbouwontwikkelingsgebieden niet langer nodig is gezien het aangepaste beleid voor de extensiveringszones. De verplaatsingssubsidie kan gebruikt worden voor technische maatregelen op de oude locatie.

−− dat de eisen van dien aard zijn dat zelfs in landbouwontwikkelingsgebieden de agrarische ontwikkelingsmogelijkheden worden weggenomen.

104


−− dat landbouwontwikkelingsgebied ten noorden van Ede niet op de kaart staat. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie. In de Omgevingsvisie zijn de beleidsverschillen tussen de reconstructiezones verkleind en daarmee wordt een eerste stap gezet naar een beëindiging van de reconstructiezonering. Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot de aanpassing van de Omgevingsverordening en

de bijbehorende geografische kaarten. Het LOG ten noorden van Ede wordt op de kaart opgenomen.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting De provincie stopt met bedrijfsverplaatsingen naar de landbouwontwikkelingsgebieden. Lopende procedures worden afgerond. Daarbij gaat het om bedrijven die met provinciale subsidie hun bedrijf verplaatsen vanuit een extensiveringsgebied. Daarnaast zijn er

bedrijven die op eigen initiatief een bedrijf willen starten of hun bedrijf willen verplaatsen. Ook deze ondernemers- die een volledige aanvraag vóór 14 mei 2013 bij de gemeente hebben ingediend – kunnen nog een nieuwvestigingslocatie krijgen.

Er zijn in toenemende mate technische maatregelen mogelijk om de emissie te reduceren en de natuur extra te beschermen. Nieuwe bedrijfsverplaatsingen zullen daarom nog slechts in uitzonderlijke situaties aan de orde zijn. Bedrijven die de komende jaren een nieuwe

locatie zoeken, kunnen voldoende bestaande bedrijven verwerven. Herbenutting van een

vrijkomende bestaand agrarisch bouwperceel heeft veel voordelen boven het oprichten van een nieuw bedrijf.

De aanduiding landbouwontwikkelingsgebied geeft bestaande bedrijven meer ruimte voor bedrijfsontwikkeling. Door terughoudend beleid voor andere (gevoelige) functies blijft de

potentiële ontwikkelingsruimte voor de landbouw behouden. Bij nieuwe bestemmingen is

de voorwaarde dat deze de ontwikkelruimte van omliggende agrarische bedrijven niet mogen beperken.

Wanneer er in een gebied dat door de provincie is aangeduid als LOG geen

nieuwvestigingsprocedures meer lopen en het bestemmingsplan voorziet erin dat potentiele ontwikkelingsmogelijkheden voor niet-grondgebonden veehouderij zoveel mogelijk worden

veiliggesteld, kan de aanduiding van LOG vervallen. De LOG aanduiding is geen doel op zich. In de Omgevingsvisie zijn de beleidsverschillen tussen de reconstructiezones verkleind en daarmee wordt een eerste stap gezet naar een beëindiging van de reconstructiezonering. Betreft zienswijzen: Particulieren: 01680173, 01665914


105

01668814, 01662904, 01664073, 01666059, 01662879, 01665372



Verwevingsgebied

Inhoud van de zienswijzen: −− Indiener vraagt waarom het beleid voor de verwevingsbieden gaat gelden in het

Rivierengebied. Reactie: Voor de niet-grondgebonden veehouderij in het Rivierenland

formuleert de Omgevingsvisie aanvullend beleid, om voor de gehele provincie uniformiteit te verkrijgen. Het beleid beoogt ook te voorkomen dat bedrijven van elders hier hun groei

gaan realiseren, zeker wanneer de huidige dierrechtensystematiek en compartimentering vervallen. Het begrip verwevingsgebied is gekoppeld aan de reconstructiegebieden. In de Omgevingsvisie is verhelderd dat het beleid voor verwevingsgebieden ook geldt voor het gehele buitengebied in het Rivierenland.

−− Indieners vragen om handhaving van de samenvoegingsregeling die in het Reconstructieplan is opgenomen voor de verwevingsbieden.

Reactie: Expliciet opnemen is niet nodig. Samenvoeging op de locatie die het best geschikt is en de minste overlast geeft, was en blijft wenselijk. Hiervoor is ruimte. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de visietekst in de

Omgevingsvisie. De maximale oppervlakte van het agrarisch bouwperceel voor verwevingsen landbouwontwikkelingsgebieden vervalt. Elke uitbreiding, ongeacht de huidige of toekomstige omvang van het bouwperceel, krijgt te maken met kwaliteitseisen. Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de Omgevingsverordening: de maximale oppervlakte van het agrarisch bouwperceel voor verwevingsen

landbouwontwikkelingsgebieden vervalt. Voor beide zones geldt dat rechten zoals vastgelegd in vigerende bestemmingsplannen worden gerespecteerd. Elke uitbreiding, ongeacht de

huidige of toekomstige omvang van het bouwperceel, krijgt te maken met kwaliteitseisen. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Betreft zienswijzen: Particulieren: -


01668814, 01665238, 01667237


Extensiveringsgebied

Inhoud van de zienswijzen: −− Indiener brengt in dat het Landgoed Middachten voor de grondgebonden veehouderij ontwikkelingsruimte heeft, ondanks de aanwijzing als extensiveringsgebied. Een

andere indiener stelt dat de extensiveringsgebieden gehandhaafd moeten blijven en zelfs moeten worden verbreed om schadelijke effecten van stikstof, verdroging en

gewasbeschermingsmiddelen op de natuur te verminderen. Reactie: De extensiveringszone bevat enkel beleidsregels voor de niet grondgebonden veehouderij. Vanuit deze aanduiding zijn er dus geen beperkingen voor de grondgebonden melkveehouderij.

−− De zonering heeft een meerwaarde; behoud met name de extensiveringszone als

106


buffer voor de natuurgebieden. Reactie: De reconstructiezonering heeft tot doel om de stikstofdepositie in natuurgebieden te verlagen. Dat beleid wordt voortgezet via het ammoniak- en vergunningenbeleid.

−− Indiener geeft aan dat enige groei wordt toegestaan in het extensiveringsgebied, maar vindt het vreemd dat deze niet niet hoeft te voldoen aan extra kwaliteitseisen.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie. Ook in het extensiveringsgebied zal de ondernemer bij een vergroting van het agrarisch bouwperceel moeten voldoen aan extra kwaliteitseisen.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot een aanpassing van de Omgevingsverordening. Ook

in het extensiveringsgebied zal de ondernemer bij vergroting van het agrarisch bouwperceel moeten voldoen aan extra kwalitietseisen. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Betreft zienswijzen: Particulieren: 01658548


01667230, 01665238, 01667237, 01666059, 01663185, 01668814, 01669854,

01667237

Beleidsthema: Niet grondgebonden landbouw Onderwerp:

Groei verdienen

Inhoud van de zienswijzen: Indieners stellen het volgende.

−− Grondgebonden bedrijven worden bevoordeeld doordat zij niet te maken hebben met een maximaal agrarisch bouwperceel en geen extra kwaliteitseisen krijgen.

−− Beleidsruimte voor gemeenten geeft ongelijke behandeling. De provincie moet streven naar een Level Playing Field.

−− Blijven de voorwaarden niet te vaag, zodat ondernemers zich er eenvoudig vanaf kunnen maken? Er zijn nog geen goede beoordelingsmethoden. De provincie moet samen met partners een nadere invulling aan de voorwaarde geven en onwerkbare elementen en rechtsonzekerheid uitsluiten.

−− Hoe moet er op de vier terreinen (ruimtelijke kwaliteit, milieu, dierwelzijn en volksgezondheid) gescoord worden bij de extra eisen voor bedrijfsuitbreiding?

−− Beperk het stimuleringsbeleid niet tot deze vier aspecten, maar laat ook natuur, klimaat en water als criteria toe.

−− Laat ruimte voor maatwerk. Een aantal gemeenten ondersteunt het principe en constateert dat er nog geen goede beoordelingsmethoden zijn. Indiers verzoeken de provincie om

samen met partners nadere invulling te geven aan de voorwaarden en daarbij onwerkbare situaties en rechtsonzekerheid elementen uit te sluiten.

Reactie: zie toelichting en gevolgen.

107



Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot wijziging van de verordening. Groei moet worden

verdiend. Bij groei worden extra kwaliteitseisen vereist. Dat geldt in alle gevallen dat het

agrarisch bouwperceel ten behoeve van groei van de niet grondgebonden veehouderij moet worden vergroot, ongeacht de huidige of toekomstige oppervlakte van het bouwperceel. Bij de uitwerking van de kwalitietscriteria wordt meer ruimte aan gemeenten geboden. De ‘plussen’ kunnen betrekking hebben op vier aspecten: ruimtelijke kwaliteit, milieu,

volksgezondheid en dierwelzijn. Op drie van deze vier zal de ondernemer moeten aangeven dat extra kwalitietsverbeteringen worden gerealiseerd.

De bouwperceelsmaten zijn verdwenen en grondgebonden bedrijven krijgen te maken met de grondgebondenheidseis. Van een bevoordeling is geen sprake.

De betreffende zienswijzen leiden niet tot een aanpassing van de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Het is een goede zaak om deze kwaliteitseisen op de schaal van de regio op te pakken. De

provincie denkt in de regionale uitwerkingen mee. Voor twee regio’s is dit overleg inmiddels gestart.

Toelichting Elke plek is uniek en verdient maatwerk. De Omgevingsvisie noemt vier terreinen waarop de prestaties betrekking kunnen hebben. Deze zijn niet limitatief bedoeld. Denk aan de

andere kwaliteiten die voor Gelderland belangrijk zijn: water, cultuurhistorie, ecologie, klimaat(adaptatie), landschap, nieuwe natuur.

Afhankelijk van de locatie van het bedrijf kan de ondernemer ook deze kwaliteiten benutten. Daarom worden de maatschappelijke prestaties niet verder ingevuld en gekwalificeerd.

Het is te vroeg om harde normen in de Omgevingsverordening vast te leggen. Er zijn nog vele vragen over de praktische invulling, juridische houdbaarheid en handhaafbaarheid. In het

bestemmingsplan zullen de criteria waaraan de ondernemer moet voldoen om een vergroting van zijn agrarisch bouwperceel te verkrijgen, vanuit een oogpunt van rechtszekerheid helder moeten zijn verwoord. De provincie wil dit beleid samen met de gemeenten en regio’s de

komende jaren verder ontwikkelen. De provincie wil ruimte geven aan maatwerk waarbij de

plek en lokale wensen worden meegenomen. De criteria zullen niet alleen helder moeten zijn maar ook gemotiveerd moeten zijn vanuit het doel van een goede ruimtelijke ordening. Niet alle duurzaamheidsaspecten zijn eenvoudig ruimtelijk te maken.

108


Tuinbouw Betreft zienswijzen: Particulieren: 01671218 Organisaties: Overheden:

01673101, 01667647 01662879

Beleidsthema: Tuinbouw Onderwerp:


Inhoud van de zienswijzen: −− Een indiener vraagt zich af of er nog perspectief is voor glastuinbouw in Nederland.

Een andere indiener is van mening dat het huidige areaal aan kasbedrijven in de WestBommelerwaard meer dan voldoende is en dat het beleid van herstructurering van de

glastuinbouw in de Bommelerwaard zo snel mogelijk moet worden beëindigd. Verdere groei van de glastuinbouwsector in de gemeente Zaltbommel is volgens indiener

ongewenst, en vernieuwing en uitbreiding van glastuinbouwbedrijven in het buitengebied van de gemeente moeten worden tegengegaan. Een andere indiener vindt het ongewenst om te investeren in herstructurering, terwijl Bergerden braak ligt.

−− Een indiener vraagt of de provincie overwogen heeft om de Gelderse ladder voor duurzame ontwikkeling toe te passen op de tuinbouw.

−− Een indiener vraagt zich af hoe de sturingsfilosofie op regionaal en gemeentelijk niveau geborgd kan worden. Hoe voorkom je interpretatieverschillen over wat wel en wat niet

kan? Hoe voorkom je dat er vanuit nieuwe zoekpunten steeds meer onderzoeken verricht moeten worden met een langdurig proces tot gevolg?

Reactie: zie toelichting.



Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting De Nederlandse tuinbouw behoort al decennialang wereldwijd tot de top. Het

glastuinbouwareaal is al decennia stabiel. Wel zijn er minder bedrijven door de

schaalvergroting. De Nederlandse tuinbouw heeft daarmee bestaansrecht, ondanks

negatieve effecten die op dit moment door de economische crisis ook in deze sector merkbaar zijn.

Wereldwijd neemt de vraag naar gezond, duurzaam geproduceerd voedsel toe. Gelet op de

hoge kostenstructuur zal de focus op de producten zal verlegd moeten worden naar producten met een hogere toegevoegde waarde. Mede gelet op de regionale werkgelegenheid die deze

sector creëert in een keten van bedrijvigheid, rechtvaardigen deze ontwikkelingen het dat de provincie ruimte biedt aan glastuinbouwontwikkeling. Uitgangspunten:

−− de grootschalige glastuinbouwontwikkeling concentreren binnen een beperkt aantal glastuinbouwontwikkelingsgebieden en drie regionale clusters;

−− ontwikkelingen buiten deze gebieden niet vrijgeven;

109


−− focus op herstructurering van economisch verouderde glastuinbouwgebieden in plaats van de ontwikkeling van nieuwe glastuinbouwgebieden in het landelijk gebied;

−− focus op ketenintegratie, verhogen van de toegevoegde waarde en verduurzaming, waarvoor innovatie en meer flexibiliteit in de ruimtelijke ordening nodig is.

Herstructurering van economisch verouderde glastuinbouwgebieden is nodig. Mede door de schaalvergroting zijn sommige glastuinbouwgebieden (de extensiveringsgebieden) niet meer geschikt voor moderne glastuinbouw. Hier is de ruimte voor

glastuinbouwontwikkeling beperkt. In plaats daarvan is de aanwijzing van (reserve)

glastuinbouwontwikkelingsgebieden nodig. Dit is ook in lijn met de Ladder voor duurzame ruimtelijke ontwikkeling.

De herstructurering heeft meer doelen dan glastuinbouwontwikkeling alleen: het verbeteren van de ruimtelijke structuur van de gebieden waar glastuinbouwontwikkeling qua schaal en ontsluiting mogelijk is én het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit waar de glastuinbouw

zich naar de huidige maatstaven niet meer kan ontwikkelen. Bergerden en Huissen-Angeren zijn complementair aan elkaar. Op Bergerden is de grond niet geschikt voor grondgebonden teelten. Dit gebied dient voor de opvang van solitaire glastuinbouwbedrijven, waarvan de ontwikkeling om diverse redenen is ingeperkt. Betreft zienswijzen: Particulieren: 01671218 Organisaties: Overheden:

01673101, 01671218, 01667647, 01669549, 01663694, 01674723, 01769837

01662904, 01677818, 01665085, 01665643, 01662879, 01666009, 01665372,

01677058

Beleidsthema: Tuinbouw Onderwerp:


Inhoud van de zienswijzen: Indiener stelt dat beleidstukken – zoals de Omgevingsvisie – niet erkennen dat er in de

glastuinbouwsector een grote schaalvergroting plaats heeft gevonden die zijn weerga niet

kent, en dat daarmee de problematiek die er in de Bommelerwaard speelt wordt verdoezeld. Er moet gesproken worden van ‘een agrarische industrie’, met alle kenmerken van een

industrie. Reactie: Het beleid van de Omgevingsvisie is op deze schaalvergroting afgestemd. Daarin ligt de herstructureringsopgave en daarom wordt het concentratiebeleid voortgezet,

met verbetering van de ontsluiting, de landschappelijke inpassing, de waterhuishouding en verduurzaming van de sector.

−− Indiener verzoekt om zodanige aanpassing van de Omgevingsvisie en verordening

dat bedrijfsverplaatsing bij Heerde mogelijk wordt gemaakt. Reactie: Heerde heeft

bij de vaststelling van haar structuurvisie de mogelijkheden voor regionale clustering laten vervallen. Daarmee vervalt de ruimte voor bedrijfsverplaatsing buiten reeds tot

glastuinbouwgebied bestemde gebieden, tenzij de uitbreidingsmogelijkheid is opgenomen in een op 3 november 2009 vigerend bestemmingsplan dat door GS is goedgekeurd na 29 juni 2005.

−− Indiener verzoekt om omzetting van een deel van het intensiveringsgebied bij Huissen in extensiveringsgebied, om zo meer ruimte te krijgen voor andere ontwikkelingen. Reactie: De ontwikkelingsmogelijkheden voor de glastuinbouw zijn leidend

binnen de glastuinbouwontwikkelingsgebieden. Ook binnen de gebieden met een

herstructureringsopgave (‘intensiveringsgebieden’) is bij de nadere uitwerking van

110


deelgebieden ruimte voor andere functies, mits de beoogde glastuinbouwontwikkeling dat toestaat.

−− Een indiener acht de aanwijzing van reserve-glastuinbouwontwikkelingsgebied

Kamervoort overbodig omdat de gemeente andere ontwikkelingen bevriest. Een andere indiener dringt er juist op aan dat de gehele reservelocatie gehandhaafd blijft. Reactie: De provincie ziet op grond van marktontwikkelingen geen reden om het gebied in zijn geheel te handhaven. Met de beschikbare ruimte op Bergerden, Huissen-Angeren en

het restant reserve-glastuinbouwontwikkelingsgebied is voldoende areaal beschikbaar voor een toekomstbestendig glastuinbouwgebied. De gemeentelijke bepalingen zijn

een gevolg van de reservering in de vorige structuurvisie, en niet andersom. Het betreft een reservering, omdat er binnen de Stadregio verder bijna geen geschikte ruimte voor

glastuinbouwontwikkeling is. Mocht de glastuinbouwontwikkeling op termijn blijven stagneren, dan kan overwogen worden het reserve-glastuinbouwontwikkelingsgebied geheel te laten vervallen.

−− Indiener pleit voor extra ruimte en mogelijkheden voor glastuinbouwontwikkeling

in de Bommelerwaard en Bergerden. Reactie: Binnen de huidige begrenzing van deze gebieden en de reserve-glastuinbouwontwikkelingsgebieden zijn voor de planperiode voldoende hectares ontwikkelingsruimte beschikbaar en de verruimde kaders

binnen de Omgevingsvisie bieden voldoende flexibiliteit om te komen tot een goede gebiedsontwikkeling.

−− Twee indieners vinden de voorwaarde in de Omgevingsverordening dat eerst bestaande glastuinbouwgebieden moeten worden benut voordat de zoekzone kan worden

aangesproken, niet wenselijk. Reactie: De Omgevingsvisie wil met deze bepaling

voorkomen dat maagdelijk gebied wordt ontwikkeld voordat de mogelijkheden in de

bestaande gebieden zijn ingevuld. Indien aannemelijk wordt gemaakt dat er binnen het bestaande gebied geen vestigingsmogelijkheden zijn voor hervestiging, kan vrijstelling

verleend worden (2.5.4, lid b). In het Provinciale Inpassingsplan voor de Bommelerwaard is hiervoor bijvoorbeeld een planregeling uitgewerkt.

−− Indiener signaleert dat de bufferzone bij Angeren het glastuinbouwontwikkelingsgebied

overlapt en verzoekt om vrijwaring van nieuwe glastuinbouwontwikkeling. Reactie: Bij de uitwerking van de plannen voor herstructurering, waarbij de gemeente nauw betrokken is, wordt rekening gehouden met deze bufferzone.

−− Indiener stelt voor om teeltondersteunende voorzieningen in het GNN, de GO, Waardevol Open Gebied, ganzenfourageergebied en weidevogelgebieden uit te sluiten ter

bescherming van de omgevingskwaliteit. Reactie: De betreffende ontwikkelingen vallen onder het beleidsregime van het gebied; per geval wordt bekeken of de ontwikkelingen

zich verdragen met de kwaliteiten van die gebieden (GNN, GO, Waardevol Open Gebied et cetera). De afweging waar de ontwikkeling wel of niet verantwoord is, ligt bij de betreffende gemeente.

−− Twee indieners willen de bestaande rechten van glastuinbouw voor uitbreiding binnen het bestemmingsplan respecteren. Reactie: De Omgevingsverordening respecteert bestaande rechten (zie par. 2.110 van de toelichting bij de Omgevingsverordening). Voor andere situaties geldt een verbod op uitbreiding van meer dan 20%.

−− Indiener vraagt of er overleg met de gemeenten is geweest over de uitvoerbaarheid van de bepaling dat glastuinbouwbedrijven eenmalig recht hebben op 20% uitbreiding. Reactie:

Deze bepaling is niet besproken met gemeenten. De bepaling is overgenomen uit de vorige planperiode.

−− Indiener stelt voor om de peildatum voor het recht op uitbreiding buiten de

glastuinbouwontwikkelingsgebieden en regionale cluster te stellen op 29 juni 2005 in plaats van 22 januari 2011. Reactie: De correcte datum is abusievelijk niet in de

111


Omgevingsverordening opgenomen. Dit wordt hersteld. Het betreft een bestemmingsplan dat op 3 november 2009 geldt en dat goedgekeurd is door GS na 29 juni 2005.

−− Indiener stelt voor om in de Omgevingsverordening een maximum van 20% op te nemen

voor uitbreiding binnen extensiveringsgebieden. Reactie: Vanwege de bedrijfseconomische consequenties van de omzetting van glastuinbouwontwikkelingsgebied in

extensiveringsgebied heeft de provincie aan zittende bedrijven de mogelijkheid geboden eenmalig uit te breiden met meer dan 20%.

−− Indiener stelt dat er een maximum gesteld moet worden aan de afwijkingsbevoegdheid in

artikel 2.5.7.3, omdat het artikel het concentratiebeleid ondermijnt, met name wanneer de verplaatsingsregeling niet gecontinueerd wordt. Reactie: Uit oogpunt van flexibiliteit wil de provincie niet op voorhand een maximum vastleggen. Van het artikel wordt alleen in uitzonderlijke situaties gebruik gemaakt.

−− Indiener vindt dat in de Omgevingsvisie ten onrechte niet wordt gerept over ‘oud

glas’. De overheid zal het voortouw moeten nemen om versleten kassen te verwijderen en gronden te herbestemmen. Reactie: In het kader van de herstructurering wordt in extensiveringsgebieden, waar het meeste ‘oud glas’ voorkomt, door de daarvoor

ingerichte projectbureaus gewerkt aan herbestemming en sanering. De Omgevingsvisie stimuleert bedrijven met toekomstperspectief zich geconcentreerd te vestigen, met een

verplaatsingsregeling die ook geldt voor de solitair gevestigde bedrijven. Voorwaarde bij een verplaatsing naar een concentratiegebied is dat er ‘oud glas’ wordt gesaneerd.

−− Indiener verzoekt om verduidelijking van de kwalitatieve randvoorwaarden die aan

bedrijfsgerelateerde ketenactiviteiten en teeltondersteunende voorzieningen worden gesteld. Reactie: Hier is de Ladder voor duurzaam ruimtegebruik van toepassing. De kernkwaliteiten in het buitengebied zijn leidend voor wat waar mogelijk is.

−− Indieners vragen om de toevoeging “De regionale clusters glastuinbouw zijn primair voor de opvang van de regionale behoefte aan bedrijfsverplaatsing”. Reactie: deze toevoeging wordt overgenomen.

−− Indieners vinden dat de term ‘agroproductiepark’ de lading niet dekt en vinden de term

‘agro-gelieerde bedrijfsparken’ een betere term. Reactie: De tekst van de Omgevingsvisie

wordt verduidelijkt op dit punt. Binnen een agroproductiepark hebben bedrijven onderling een directe functionele relatie op het punt van energie, verwerking van grondstoffen of

verwerking van rest(afval)stoffen, waardoor via ruimtelijke clustering milieuwinst geboekt kan worden. Binnen een agro-gelieerd bedrijfspark is die samenhang minder stringent.

−− Indieners missen de sector ‘agribusiness’ onder het vijfde item in 4.1.7 en bij het zesde item de ‘laanboomteelt’ en ‘paddenstoelenteelt’. Reactie: De tekst van de Omgevingsvisie wordt op dit punt aangevuld.

−− Indieners verzoeken om aanpassing van het begrip ‘grondgebonden agrarische bedrijven’, in die zin dat daaronder geen fruit- en laanboomteeltbedrijven worden verstaan. Reactie:

De betreffende passage heeft betrekking op de veehouderij. De Omgevingsverordening zal op dit punt worden aangepast.

−− Indiener verzoekt om meer evenwicht aan te brengen in de beschrijving van de landen

tuinbouw door ook de nadelige aspecten te benoemen. Reactie: De paragraaf Natuur en de paragraaf Milieu dekken dit evenwicht af. Ter verduidelijking wordt de betreffende tekst hierop aangepast.

−− Indiener mist in de Omgevingsvisie het belang van het verhogen van de toegevoegde

waarde aan producten. Reactie: Waar de Omgevingsvisie spreekt van het stimuleren

van innovaties, verschuivingen in het verdienmodel en het genereren van business, is vergroting van de toegevoegde waarde het doel.

−− Indiener verzoekt nadere uitleg van het begrip ‘tuinbouwgelieerde activiteiten’. Reactie:

Tuinbouwgelieerde activiteiten zijn die activiteiten die een aantoonbare bijdrage leveren

112


aan de versterking van het tuinbouwcomplex en die hoofdzakelijk zijn gericht op het

leveren van diensten en goederen aan de tuinbouwsector. Deze definitie wordt toegevoegd aan de Omgevingsvisie.

−− Indiener mist de vertaling van het beleid voor agroproductieparken in de

Omgevingsverordening. Reactie: De Omgevingsvisie biedt ruimte voor de ontwikkeling van agroproductieparken, maar het is nog onvoldoende concreet om daar nu al in de Omgevingsverordening op in te kunnen spelen.

−− Indiener stelt voor om een verbinding te leggen tussen de Uitvoeringsagenda en het

Ambitieprogramma van Greenport Betuwse Bloem. Reactie: Een nauwe aansluiting in

de uitvoering van deze twee is het verzoek. De provincie ziet goede mogelijkheden die zij graag met de betrokken partijen in 2014 verder verkent.

−− Indiener vreest zware beperkingen van de voorwaarden voor grondbewerking binnen de Limes. Binnen de Limeszone geldt dat alle grondbewerkingen mogelijk zijn, mits ze de kernkwaliteiten van de Limes niet aantasten. Indien gemeenten onderbouwd kunnen

aantonen door middel van onderzoek dat er geen kernkwaliteiten geschaad worden, zijn agrarische bestemmingen mogelijk. De provincie ondersteunt gemeenten door inzicht

in de archeologische verwachtingswaarden in de Limes te faciliteren. Daarnaast kunnen ondernemers zich oriënteren op alternatieve productiemanieren.

−− Indiener verzoekt uitleg over de Omgevingsverordening waarin deze ingaat op uitbreiding en het verbod op nevenactiviteiten. Reactie: De ruimte voor glastuinbouwontwikkeling is in Gelderland beperkt tot de glastuinbouwontwikkelingsgebieden en regionale clusters.

De Omgevingsvisie wil ervoor zorgen dat deze gronden voor de glastuinbouw beschikbaar blijven. Het is echter op voorhand moeilijk aan te geven tegen welke problemen partijen

bij de uitvoering van de noodzakelijke herstructurering aanlopen. Die kunnen verschillend van aard zijn. Dat vraagt om de nodige flexibiliteit. De randvoorwaarde is dat de glastuinbouwontwikkeling gebaat is bij de bestemming(swijziging).

−− Indieners is het onduidelijk wat verstaan wordt onder ‘enige ruimte’ voor agro-gelieerde bedrijfsterreinen in de Omgevingsvisie. Reactie: Onder ‘enige ruimte’ verstaat de

provincie dat er een aantoonbare behoefte bestaat die qua aard en schaal niet op reguliere bedrijfsterreinen ingevuld kan worden.

−− Indiener verzoekt om een aparte bestemmingscategorie voor agrarisch gebruik rond

natuurgebieden waarin bollenteelt is uitgesloten. Reactie: Bollenteelt is geen bedrijfstak waarvoor de Omgevingsivie beleid heeft. De provincie heeft ook geen zeggenschap over bestemmingen van gemeenten. De provincie beschermt wel de kernkwaliteiten van de

Gelderse natuur (het Gelders Natuurnetwerk en de Groene Ontwikkelingszone). Zij sluit op voorhand geen functies in deze gebieden uit.

−− Indiener maakt zich zorgen over de toenemende overlast van zware transportbewegingen door de schaalvergroting in de tuinbouw en verzoekt om verkenning van de grenzen van de groei. Reactie: De provincie ziet de schaalvergroting in de agrarische sector en dat dit

negatieve effecten mee kan brengen. In de afweging of bepaalde ontwikkelingen ergens kunnen plaatsvinden is de ontsluiting een van de afwegingen. Het anticiperen op de

toekomstige ontwikkelingen binnen de tuinbouw doet de provincie onder andere binnen het traject stedelijke bereikbaarheid Tiel waar bereikbaarheid als een van de opgaven is gedefinieerd.

−− Indieners verzoeken om meer ruimte voor zelfstandige kantoorfuncties op de agro-

businesscentra voor bedrijven die zich op de agrarische sector richten. Reactie: Er is

maatwerk mogelijk. Als er behoefte aan is en als het geen negatieve gevolgen heeft voor de bestaande kantorenvoorraad, dan is het mogelijk.

−− Indiener geeft aan dat de containerterminal Biezenburg ten koste gaat van het

laanboomteeltareaal en dat overslag van containers binnen de bacterievuurvrije zone

113


onacceptabel is, vanwege het risico van introductievreemde insecten (= exoten die schade zouden kunnen toebrengen aan de teelt). Reactie: De provincie verkent samen met de

Regio Rivierenland voor de locatie Biezenburg zowel de haalbaarheid als de benodigde inrichting. Hierbij komen ligging, ontsluiting, landschappelijke inpassing, effect

op natuur en milieu, omvang en financiële haalbaarheid aan de orde. Ook komen de

consequenties voor de laanboomteelt en de bijbehorende bacterievuurvrijezones in beeld. De verwachting is dat eind 2014 de benodigde studies zijn afgerond.

−− Indiener vraagt aandacht voor een bacterievuurvrije zone in de regio Rivierenland. Reactie: De provincie zal in de te ontwerpen Gebiedenatlas van dit aandachtsgebied rekenschap

geven. Dit onderwerp betreft een regionaal vraagstuk dat nog iets breder gaat dan de regio Rivierengebied, namelijk daar waar fruitteelt en boomteelt aan de orde zijn en waarvan een beperkt deel is aangewezen als bacterievuurvrije zone.

−− Indiener mist in de toepassing van de Gelderse Ladder voor duurzaam ruimtegebruik de ruimte om functieverandering van vrijkomende agrarische gebouwen en de

herstructurering van de glastuinbouw te bevorderen. Reactie: De eerste stap van de ladder (de behoefte aantonen) betekent dat de behoefte aan de locatie is gebonden. Voor functieverandering geeft de Omgevingsvisie aan dat sprake moet zijn van

kwaliteitsverbetering en dat initiatieven qua aard en schaal moeten passen in het buitengebied.

−− Indiener verzoekt om monitoring van het nut en de noodzaak van de regionale clusters.

Reactie: De dynamiek wijst uit of er behoefte blijft bestaan aan de eerder geboden ruimte voor de regionale glastuinbouwclusters. De provincie blijft deze behoefte volgen.

−− Indiener onderschrijft de sturingsfilosofie, maar vraagt zich af hoe de doorvertaling ervan op regionaal en gemeentelijk niveau geborgd kan worden. Hoe voorkom je

interpretatieverschillen over wat wel en wat niet kan? Hoe voorkom je dat er vanuit nieuwe zoekpunten steeds meer onderzoeken verricht moeten worden met een langdurig proces tot gevolg? Reactie: De provincie werkt graag met de partijen samen een aantal cases

uit om te kijken of daar een voor alle partijen werkbare werkwijze uit kan voortkomen die tegemoetkomt aan deze zorgen. Dit in aansluiting op de nadere uitwerking met

partners van de werkwijze rond de Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik en de Gebiedenatlas.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie naar de strekking van de betreffende reacties (toevoeging doel regionale clusters, aanpassing rond de term ‘agroproductiepark’, toevoegingen aan 4.1.7, toevoegen definitie ‘tuinbouwgelieerde activiteiten’ ).

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot aanpassing van de Omgevingsverordening en de

bijbehorende geografische kaarten naar de strekking van de betreffende reacties (wijziging van een datum, het begrip ‘grondgebonden agrarische bedrijven’, benoeming nadelige aspecten).

Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie initieert overleg over de koppeling tussen de Uitvoeringsagenda en het Ambitieprogramma van Greenport Betuwse Bloem.

114


Mobiliteit Betreft zienswijzen Particulieren: 01670765


01666563, 01665495, 01644895

Beleidsthema: Mobiliteit

Onderwerpen: Sturingsprincipes mobiliteitsbeleid Inhoud van de zienswijzen: −− Indiener vraagt de principes van bundelen, verknopen, vraaggerichte benadering en beter benutten meer aandacht te geven in de Omgevingsvisie.

−− Indiener stelt de principes voorkomen, benutten en bouwen te onderschrijven, maar beprijzen te missen.

−− Indiener vindt dat het onderwerp mobiliteit te summier in de Omgevingsvisie is

opgenomen. Ook het doel van verkeersveiligheid zou moet worden opgenomen en het Gelders fietsnetwerk voor woon-werkverkeer en voor recreatie.

−− Indieners vinden dat innovatie rondom mobiliteit meer invulling moet krijgen in de Omgevingsvisie.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De zienswijze over de beperkte innovatieve ontwikkelingen in de visie leidt tot aanpassing van de visietekst. Onder andere de elementen slimme en schone logistiek krijgen meer aandacht.

De zienswijzen over de principes van het mobiliteitsbeleid en ontbrekende doelen leiden niet tot aanpassing van de visietekst. Zie ook toelichting.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot de aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting De principes van bundelen en spreiden zijn als specifieke integrale opgaven benoemd binnen het onderdeel Dynamisch Gelderland van de Omgevingsvisie. Daarnaast staat in paragraaf

3.10.3 dat bereikbaarheidsknelpunten aangepakt worden volgens de principes van problemen voorkomen, beter benutten en bewust bouwen.

Het ontbreken van beprijzen is gezien de landelijke discussie een bewuste keuze. Prijs als

sturingsinstrument komt wel terug binnen de andere principes, denk hierbij bijvoorbeeld aan tariefzetting binnen het openbaar vervoer.

Voor de visie op de netwerken – over de integrale aanpak per traject van de problemen voor

de bereikbaarheid, veiligheid en de leefomgeving – wordt eveneens verwezen naar hoofdstuk 3.10 van de Omgevingsvisie. Betreft zienswijzen Particulieren: 01670765, 01664843, 01666556, 01668079

Organisaties: 01665497, 01673101, 01669549, 01664439, 01666549, 01666022, 01665314, 01662772, 01655248, 01695486, 01679906, 01677778, 01675713, 01674724,

115


Overheden:

01671252, 01695574, 01668529

01664025, 01659876, 01664015, 01677818, 01670859, 01666563, 01669508,

01666320, 01665085, 01665238, 01662879, 01659893, 01666694, 01670961, 01662904, 01670584, 01669164, 01665379, 01665495, 01665495, 01666277, 01666545, 01677058, 01664073, 01664075, 01664536, 01665076, 01663185, 01662069, 01661904, 01665372, 01667627, 00799477, 01667847, 01667279, 01667237


Onderwerpen: Inhoudelijke focus van het mobiliteitsbeleid: steden versus landelijk

gebied, Europese Corridor A-15, noord-zuid-verbindingen en ruimtelijke doorwerking.

Inhoud van de zienswijzen: −− Indieners vinden dat het ambitieniveau van de Omgevingsvisie met name op de steden is gericht.

−− Indieners vinden dat er te weinig focus is op de Europese Corridor, met name de knelpunten op de A15 zijn onderbelicht.

−− Verschillende zienswijzen vragen om aandacht voor de noord-zuid-verbindingen in Gelderland en met name de samenhang daartussen.

−− Indieners benadrukken het belang van knooppuntontwikkeling en landschappelijke inpassing van wegen als onderdelen van de ruimtelijke doorwerking van het thema mobiliteit.

−− Indieners stellen dat de Omgevingsvisie zou moeten aangeven dat de provincie ernaar

streeft de eigen infrastructurele opgaven te integreren met andere ruimtelijke opgaven.

−− De stedelijke netwerken worden aangemerkt als prioriteit. Indiener vraagt ook aandacht voor de verbindingen tussen deze stedelijke netwerken onderling.

−− Indiener ziet graag grensoverschrijdende mobiliteit verder gestimuleerd.

−− Indiener pleit voor verschillende soorten vervoermiddelen in openbaar vervoer. −− Indiener stelt voor de A15 onder het Pannerdensch kanaal door te trekken. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: Steden versus landelijk gebied

De zienswijzen over de te grote nadruk op de steden leiden tot aanpassing van de visietekst.

Juist in het landelijk gebied liggen grote opgaven als gevolg van krimp en vergrijzing. Onder de noemer ‘ambitie’ wordt dit meer benadrukt. Europese Corridors

De zienswijzen over de ontbrekende focus op Europese Corridors, onder andere de knelpunten op de A15, leidt tot aanpassing van de visietekst. Het belang van betere benutting van de Europese Corridors voor goederen- en personenvervoer wordt explicieter benoemd.

De zienswijzen over de overige genoemde onderwerpen (noord-zuid verbindingen en

ruimtelijke doorwerking knooppuntontwikkeling en principes) leiden niet tot aanpassing van de visietekst. Zie ook toelichting.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De kaarten in de Omgevingsvisie zijn aangepast door de randen van de stedelijke netwerken transparanter te maken. Het gaat niet zozeer om de harde begrenzing maar meer om de

116


interactie tussen de steden en hun omgeving. Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie vindt knooppuntontwikkeling en de ruimtelijke inpassing van wegen belangrijk. De provincie blijft inzetten op versterking van de knooppunten als

mobiliteitsfunctie maar ook als verblijfsfunctie, en op de inpassing van nieuwe

infrastructuur in het Gelderse landschap. Daarbij wordt sterk geleund op de inbreng van de samenwerkingspartners. Toelichting De zienswijzen over de noord-zuid-verbindingen en de samenhang daarbinnen leiden niet tot aanpassingen van de visietekst. Op basis van de zienswijzen wordt een verkenning gestart. Bovendien verkent de provincie op dit moment nut, noodzaak en mogelijkheden van de opwaardering van de OV-verbinding Apeldoorn-Arnhem. Betreft zienswijzen Particulieren: 01664843

Organisaties: 01665497, 01669549, 01664947, 01662772, 01695486, 01668529 Overheden:

01669508, 01666563, 01666320, 01665085, 01659893, 01664015, 01659876,

01664025, 01662904, 01665379, 01665495, 01666277, 01677058, 01664073, 01664075, 01665076, 01663185, 01665238, 01677848, 01665372


Onderwerpen: Aandacht voor specifieke onderdelen van het mobiliteitsbeleid: fiets, openbaar vervoer en logistiek

Inhoud van de zienswijzen: −− Indieners vragen meer aandacht voor de fiets als vervoersmiddel.

−− Rondom het thema openbaar vervoer vragen indieners opmerkzaam te zijn op (nieuwe) stations, lijnvoering en betaalbaarheid.

−− Indiener zet vraagtekens bij het OV-beleid van aansluiting op hoofd- en regionet waardoor de kleinere kernen aangewezen zijn op basismobiliteit.

−− Indiener vindt dat logistiek over water niet mag worden vergeten en zag de Omgevingsvisie daarop graag aangepast.

Reactie: zie toelichting.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De zienswijzen over de overige genoemde onderwerpen (fiets, openbaar vervoer, logistiek) leiden niet tot aanpassing van de visietekst. Zie onderstaande toelichting. Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot specifieke acties voor de agenda van de provincie. Toelichting Fiets

De zienswijzen die aandacht vragen voor de fiets leiden niet tot aanpassingen van de

117


visietekst. In de provinciale aanpak en de verdiepingsteksten van het mobiliteitsbeleid, ook in verschillende regionale doorwerkingen, komt de fiets nadrukkelijk terug. Openbaar vervoer

De zienswijzen over (nieuwe) stations, lijnvoering en betaalbaarheid leiden niet tot

aanpassingen van de visietekst. De hoofdlijn voor het openbaar vervoer is de omslag van

aanbodgericht naar vraaggericht openbaar vervoer met ruimte voor regionale initiatieven. Logistiek

Voor de visie op logistiek over het water wordt verwezen naar de Omgevingsvisie paragraaf

3.10.4 onder de kop “Infrastructuurnetwerk voor goederen en achterlandverbindingen” en de kop “Regionale vaarwegen”, en paragraaf 3.10.5. Betreft zienswijze Particulieren: -


01670859, 01666563, 01669508, 01670584, 01669164, 01665379, 01665495

Beleidsthema: Mobiliteit Onderwerp:

(regionale) ambities en focus

Inhoud van de zienswijze: Gelderland

−− De indiener verzoekt om de ambitie niet te beperken tot de (inter)regionale verbindingen, maar vraagt om verbinding naar het internationale netwerk, met Arnhem als OVdraaischijf voor Oost-Nederland. Achterhoek

−− De indiener brengt in dat minder asfalt en meer aandacht voor openbaar vervoer gewenst is zoals goede treinverbindingen en fietsen.

Noord Veluwe

−− De betreffende zienswijze brengt in dat het economisch belang van de vervoersader A28 (naast weg, spoor en water) in de Omgevingsvisie niet tot zijn recht komt.

Stadsregio

−− Het verbeteren van de bereikbaarheid van het stedelijk kerngebied en aansluiting op de gebieden buiten de Stadsregio (Randstad, Brabant, NRW) staan hoog op de regionale agenda. Indiener signaleert de stedelijke bereikbaarheid van Arnhem-Nijmegen

als knelpunt vanwege de specifieke ligging en de toenemende druk op de toegang

tot de steden. Indiener vraagt de interregionale en binnenregionale bereikbaarheid nadrukkelijker te vertalen in de Omgevingsvisie

−− De betreffende zienswijzen brengen in dat het doortrekken van de A15 wordt

onderschreven, onder meer omdat het oost-west-sluipverkeer in de Duitse grensregio kan voorkomen. Indiener verzoekt om verdere afstemming in het kader van het Düsseldorfer

Reginalplan

−− Indiener stelt dat de bereikbaarheid van de Arnhemse en Nijmeegse (binnen)steden

118


explicieter kan worden gemaakt in de Omgevingsvisie en dat er meer aandacht kan worden geschonken aan de specifieke mobiliteitsaspecten van Nijmegen (spoorverbindingen naar

Den Bosch en Limburg, reactivering lijn Nijmegen-Kleve, het nachtnet naar Nijmegen, de Oversteek, de Groene Route en de Dorpensingel).

−− Indiener vindt de passage in de Omgevingsvisie over de krimp die het om financiële

redenen onmogelijk maakt om het OV in delen van de Stadsregio in stand te houden, te stellig.

Reactie: zie gevolgen en toelichting. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijze leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Samen met het ministerie van I&M gaat de provincie een MIRT-onderzoek uitvoeren dat

medio 2014 gereed is, waarin de hele corridor Utrecht-Zwolle wordt beschouwd en waarbij de haalbaarheid van verschillende treindiensten op deze corridor onderzocht wordt.

De provincie zet de samenwerking met de Bezirksregierung Düsseldorf graag voort en zet in op verdere verbetering van de (grensoverschrijdende) (inter)regionale samenwerking. De provincie gaat verder in gesprek met de indieners over de agendering van hun aandachtspunten. Toelichting Projectafspraken die voortkomen uit de Omgevingsvisie worden afgewogen in de

Omgevingsagenda of in de MIA-Mobiliteit. In het kader van de stedelijke bereikbaarheid is

de provincie in gesprek met de betrokken partners over de bereikbaarheid van het stedelijke netwerk. De provincie verbetert de verbindingen van de Stadsregio met de omliggende

stedelijke netwerken (Eindhoven, Food Valley, Stedendriehoek, Nordrein Westfalen maar ook de Randstad).

De fiets vormt een belangrijke basis voor een goed functionerend stedelijk netwerk. Ook

in de regionale doorwerking is aandacht geschonken aan fiets. Denk aan de snelfietsroute Zevenaar - Arnhem, Wijchen - Nijmegen en Beuningen - Nijmegen. Verdere invulling van

het netwerk vindt plaats via de gebruikelijke kanalen, waaronder het Gelders Fietsnetwerk. In de delen van de provincie met krimp is het onmogelijk om het openbaar vervoer op de

huidige wijze in stand te houden. De komende jaren zet de provincie in op de verbindingen

in en naar de steden als dragend netwerk van het regionaal openbaar vervoer en ondersteunt de provincie het aanvullend openbaar vervoer voor het behoud van de basismobiliteit buiten het stedelijk gebied. Betreft zienswijze: Particulieren: 01664843, 01666556

Organisaties: 01665497, 01669549, 01666022, 01665314, 01664947, 01662772, 01677778 Overheden:

119

01662904, 01664025, 01677818, 01670859, 01666563, 01669508, 01666320,

01665085, 01666694, 01659893, 01664015, 01659876, 01670584, 01665379,


01666277, 01666545, 01677058, 01664073, 01664536, 01665076, 01663185, 01666022, 01665238, 01662879, 01661904, 01652976, 01665372 Beleidsthema: Mobiliteit Onderwerp:


Inhoud van de zienswijzen: Een groot aantal zienswijzen brengt individuele projecten in en laat de behoefte zien om op projectniveau met elkaar in gesprek te zijn. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.


Gevolgen voor de agenda van de provincie: De concrete projectvoorstellen die met zienswijzen zijn aangedragen vormen een onderdeel

van de nadere gesprekken over het programmeren van mobiliteitsprojecten en keuzes daarin. Toelichting De Omgevingsvisie is een plan op hoofdlijnen waarin de aanpak voor mobiliteit op strategisch en tactisch niveau is vormgegeven. De provincie blijft graag in gesprek en eventuele projectafspraken worden afgewogen in de omgevingsagenda en in de

Meerjaren Investerings Agenda Mobiliteit. Waar nodig worden onterechte verwachtingen weggenomen.

120


Digitale bereikbaarheid Betreft zienswijzen (per onderwerp); Particulieren: 01664843


01665076

Beleidsthema: Digitale bereikbaarheid Onderwerp:

Breedbandinfrastructuur

Inhoud van de zienswijzen: Breedbandinfrastructuur voor de eigen gemeente

De betreffende zienswijze brengt in dat de aanleg van toekomstvaste

breedbandinfrastructuur nader uitgewerkt zou moeten worden voor de betreffende gemeente.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Digitale ontsluiting van specifieke gebieden

De betreffende zienswijzen brengen in dat Stroe en het buitengebied digitaal ontsloten zouden moeten worden.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie en de verordeningen: De betreffende zienswijzen leiden tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie en de Omgevingsverordening met de volgende strekking: de ambitie van de provincie voor de

digitale bereikbaarheid wordt aangepast op basis van de investeringsimpuls van 35 miljoen euro voor dit doel.

Gevolgen voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van geografische kaarten. Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie werkt de stimuleringsregeling voor breedbandverbindingen in buitengebied en bedrijventerreinen uit. Toelichting Op 30 oktober heeft GS haar voornemen om de haalbaarheid van het oprichten van een

investeringsmaatschappij Breedband aan de commissie Mobiliteit Innovatie en Economie

(MIE) voorgelegd. In de commissie MIE is positief gereageerd op dit voornemen. Dit betekent dat de provincie via een marktconsultatie, en mogelijk daaropvolgend een aanbesteding,

gaat onderzoeken of er partners zijn met wie de provincie een PPS zou kunnen oprichten.

Bij succes wordt de oprichting daarvan voorzien in het najaar van 2014. Vervolgens kan de aanleg starten.

Onderdeel van het voorstel voor de Robuuste investeringsimpuls is 35 miljoen voor de

realisatie van breedband in het ‘witte buitengebied (waar nu geen breedband aanwezig

is)’ en op bedrijventerreinen; 2 miljoen daarvan zal ingezet worden om waar van belang

mantelbuizen te kunnen leggen, omdat zich kansen aandienen door graafwerkzaamheden van anderen, waardoor later het netwerk aangelegd kan worden.

De Robuuste investeringsimpuls betreft de periode tot en met 2015. Het is niet realistisch te veronderstellen dat de provincie heel Gelderland kan voorzien van breedband binnen

121


de periode van nu tot en met 2015. Daarom is het voorstel te starten in de Achterhoek.

De gemeenten, inwoners en bedrijven in de Achterhoek hebben zich al enige tijd actief

getoond en hebben al diverse zaken onderzocht. Hierop doorgaan maakt snelle realisatie

mogelijk. Ook kan breedband voorzien in oplossingen om de negatieve effecten van krimp te verzachten (digitale dienstverlening, nieuwe invulling vrijkomende agrarische bebouwing et cetera). De regio Achterhoek is de regio in Gelderland waar krimp het eerst en meest omvangrijk speelt.

122


Ruimtelijke kwaliteit Betreft zienswijzen (per onderwerp): Particulieren: -


01665238, 01662879, 0166549, 01663185, 01664073, 01663185

Beleidsthema: Ruimtelijke kwaliteit Onderwerp:

Ruimtelijke kwaliteit als doel, begrippenkader, monitoring

Inhoud van de zienswijzen: Ruimtelijke kwaliteit als doel

De betreffende zienswijzen brengen in dat ruimtelijke kwaliteit het doel zou moeten zijn

van de Omgevingsvisie en niet slechts een randvoorwaarde bij ruimtelijke ontwikkelingen. Zorg daarbij is dat economische argumenten de kwalitatieve argumenten overschaduwen. Indieners achten ruimtelijke kwaliteit van wezenlijk belang voor bestaande kernen.

Bovendien wensen zij meer helderheid over wie de kwaliteit bepaalt of borgt en wanneer het voldoende is. Zij vragen zich af of gemeenten de grotere verantwoordelijkheid voor

ruimtelijke kwaliteit aankunnen. Een indiener stelt dat in het ruimtelijk beleid veel meer vanuit het oogpunt van concentratie moet worden gewerkt. Ook stelt een indiener dat de term ruimtelijke kwaliteit meteen weer in het economische wordt getrokken. Hier is de economie niet leidend, maar de leefbaarheid wel. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Begrippenkader

De betreffende zienswijzen brengen in dat begrippen als Gebiedenatlas, Kwaliteitsatelier

en Bouwmeesterschap om toelichting vragen, met name waar het de achtergronden, het

eigenaarschap, de status en de wijze van toepassing betreft. Concrete vragen betreffen de

Gebiedenatlas (Is dit een toetsingskader? Komen lokale wegen- en padenstelsels hier ook in?) en een veronderstelde extra welstandstoets (betreft deze ook landschappelijke inpassing?). Reactie: zie toelichting en gevolgen. Monitoring

De betreffende zienswijze stelt dat van monitoring van ruimtelijke kwaliteit van de leefomgeving in het landelijk gebied ontbreekt. Reactie: zie toelichting en gevolgen. De kaart

De betreffende zienswijzen stellen vast dat de kaart Ruimtelijke Kwaliteit weinig toevoegt aan de Omgevingsvisie.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot aanpassingen van de visietekst in de Omgevingsvisie in de zin dat de teksten over de Gebiedenatlas en de Kwaliteitsateliers zijn verduidelijkt. Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening. De kaart Ruimtelijke Kwaliteit wordt verwijderd uit de Omgevingsvisie. Gevolgen voor de agenda van de provincie: De instrumenten Gebiedenatlas en Kwaliteitsateliers zijn onderdeel van de uitvoering van

123


de Omgevingsvisie, onder meer waar het gaat om het eigenaarschap en de toepassing ervan. De provincie gaat onderzoeken of en hoe monitoring van de ruimtelijke kwaliteit van de leefomgeving, van zowel landelijke als stedelijke gebieden, kan worden gekoppeld aan

de Gebiedenatlas en de Kwaliteitsateliers. De provincie gaat de Gebiedenatlas illustreren

en combineren met verschillende soorten inspiratiemateriaal: cartografie, infographics, fotografie et cetera. Digitale mogelijkheden worden optimaal benut. Toelichting Ruimtelijke kwaliteit als doel

De Omgevingsvisie kent twee hoofddoelen: 1) economische structuurversterking en 2) borgen

van de kwaliteit en veiligheid van de leefomgeving. Het is zaak om – via de weg van co-creatie en partnerschap – de balans te vinden tussen economie en ruimtelijke kwaliteit. Het gaat

om sturen op doelen en ontwikkelen met kwaliteit, ook voor bestaande kernen en bebouwde gebieden. Daarbij is het per saldo versterken de kernkwaliteiten van bijvoorbeeld natuur en landschap het uitgangspunt. En er zijn meerdere kwaliteiten die de provincie (via de

Omgevingsverordening) beschermd en wil helpen ontwikkelen. Hulpmiddelen om maatwerk te leveren zijn voorts de Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik, de op te stellen

Gebiedenatlas en de Kwaliteitsateliers. Gemeenten dragen de primaire verantwoordelijkheid voor het behouden en realiseren van ruimtelijke kwaliteit en het bepalen van de juiste

balans. De provincie faciliteert en stimuleert met de Gebiedenatlas, de Kwaliteitsateliers en de Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik. Begrippenkader

Bouwmeesterschap betreft een ambitie en een houding: hoe kunnen we – samen – ruimtelijke kwaliteit waarderen, borgen en realiseren?

De Gebiedenatlas is een hulpmiddel en heeft geen juridische status; het is geen

toetsingskader en geen welstandstoets maar een inspiratie-instrument. De provincie wil

samen met haar partners de Gebiedenatlas binnen twee jaar in fasen hebben ingevuld. Voor 1

juli 2014 is de eerste versie te verwachten. De Gebiendenatlas krijgt een ‘rollend’ karakter: het is een dynamisch document, analoog beschikbaar en digitaal raadpleegbaar, met gaandeweg mogelijkheden voor verbijzonderingen, nieuwe inzichten, nieuwe beoordelingen en actuele handreikingen.

Alleen voor het Gelders Natuurnetwerk, de Groene Ontwikkelingszone, de Nieuwe

Hollandse Waterlinie, de Limes, het Waardevol Open Gebied en het nationaal landschap zijn activiteiten gebonden aan de kernkwaliteiten die niet mogen worden aangetast. De

Gebiedenatlas wordt gekoppeld aan de Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik en sluit aan bij diverse sectorale beleidsvelden.

De Gebiedenatlas komt via co-creatie tot stand en brengt de inhoud in beeld, onder meer via goede voorbeelden, inspirerende oplossingen en ontwerptips. Lokale stelsels van wegen en paden, bijvoorbeeld, kunnen hierin een plek krijgen.

Het Kwaliteitsatelier biedt een inspirerende mogelijkheid om ruimtelijke kwaliteit in concrete situaties te operationaliseren. Monitoring

De provincie gaat samen met haar partners onderzoeken of en hoe monitoring van de

ruimtelijke kwaliteit van de leefomgeving, van zowel landelijke als stedelijke gebieden, kan worden gekoppeld aan de Gebiedenatlas en de Kwaliteitsateliers.

124


De kaart

De kaart Ruimtelijke Kwaliteit wordt uit de Omgevingsvisie verwijderd. De verbeelding van de ruimtelijke kwaliteit komt onder meer aan de orde bij het gezamenlijk opstellen van de Gebiedenatlas.

Betreft zienswijzen: Particulieren: -


01666694, 01674576

Beleidsthema: Ruimtelijke kwaliteit Onderwerp:


Inhoud van de zienswijzen: a. Eén zienswijze constateert dat natuur als kwaliteitsambitie voor de regio’s FoodValley en Noord-Veluwe ontbreekt in paragraaf 4.3.1 van de Omgevingsvisie. Indiener zag graag

expliciet genoemd: de zeer waardevolle kampen- en landgoederenlandschappen en Polder Arkemheen/Putter Polder met het aangrenzende randmerengebied.

b. Eén zienswijze brengt de zorg in om de ruimtelijke kwaliteit van en de veiligheid in

het gebied Duiven-Zevenaar-Groessen-Loo, vanwege de doortrekking van de A15 en de kruising van het Pannerdens Kanaal met een brug.

c. Indieners achten een tunnel gewenst bij de beoogde A15 vanwege de schade aan het landschap door een brug.

d. Indieners willen – vroegtijdig – betrokken worden bij de verdere uitwerking van het borgen van ruimtelijke kwaliteit in Gelderland.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie:

De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.


Gevolgen voor de agenda van de provincie: De Gebiedenatlas zal in co-creatie tot stand worden gebracht. Toelichting Betrokken partijen kunnen in de Gebiedenatlas en in een Kwaliteitsatelier verder ingaan

op de betreffende gevallen en ambities. Het Rijk heeft gekozen voor een tracé met brug. Dit

wordt nu verder door het Rijk uitgewerkt in de tracéwetprocedure. De provincie heeft met dit tracé ingestemd. Wel heeft de provincie aandacht gevraagd voor een zorgvuldige inpassing van de weg met de brug waarvoor ook middelen beschikbaar zijn gesteld.

125


126


Cultuur en erfgoed Betreft zienswijzen: Particulieren: 01660332, 01680562, 01661384, 01669161, 01679837, 01667616, 01663008,

01665603, 01667100, 01666564, 01660808, 01681072, 01679560, 01681095, 01666948, 01662401, 01669957, 01661270


01669966, 01667297, 01667246, 01680079, 01667237, 01679705

01677818, 01669508, 01669854, 01668814, 01659876, 01662904, 01666545,

01655248, 01665664, 01673675, 01665664, 01669164, 01664075, 01666545, 01670914, 01667237, 01665495

Beleidsthema: Cultuur en erfgoed Onderwerp:

Strekking van het beleid en accenten

Inhoud van de zienswijzen: −− Eén zienswijze vraagt om de toevoeging: ‘en andere goed ontwikkelde kleinschalige

landschappen’ als dragers van het diverse cultuurlandschap en noemt daarbij voorbeelden als de kampenlandschappen in de Vallei en gebieden in de Achterhoek. Reactie: zie toelichting onder a.

−− Indieners missen de aanduiding ‘het groene erfgoed’ en aandacht voor instandhouding

van agrarische landschappen, eeuwenoude verkavelingen en landgoederen. Reactie: zie toelichting onder a.

−− Indieners wijzen op de wijze waarop de provincie Zuid-Holland omgaat met zogenaamde buitenplaatsbiotopen. Reactie: zie toelichting onder b.

−− Eén zienswijze vraagt aandacht voor de cultuurhistorische waarden van jonge ontginningen. Reactie: zie toelichting onder a.

−− Verschillende zienswijzen vragen om nadere accenten in de Omgevingsvisie, waaronder het rivierenlandschap van de Stadsregio tussen twee stuwwallen, cultuurhistorie van het landschap, het agrarische landschap, buitenplaatsen, jonge ontginningen en kleinschalige landschappen. Reactie: zie toelichting onder a.

−− Indieners zagen de sectoren cultuur en erfgoed liever niet samengevoegd: het zijn

twee verschillende werelden met uiteenlopende financieringswijzen. Geld uit het

restauratiebudget mag niet weglekken naar cultuurprojecten. Reactie: zie toelichting onder c.

−− Indiener vindt dat de relatie tussen cultuur, cultuurhistorie en economie (bijvoorbeeld toerisme) in de Omgevingsvisie sterker benadrukt moet worden, inclusief een helder afwegingskader om keuzes te kunnen maken. Reactie: zie toelichting onder c.

−− Indiener vindt dat de waarde van cultuurhistorie geen afgeleide is van de economische

waarde van het erfgoed voor de economie: het belang van cultuurhistorie kan afnemen als het economisch belang van cultuurhistorie wordt betwijfeld. Indiener wil dit risico terugdringen. Reactie: zie toelichting onder c.

−− Indiener vraagt om expliciet aan te geven hoe de Omgevingsvisie om wil gaan met

cultureel erfgoed en hoe dat beter te benutten en welke speerpunten er zijn op het gebied

van cultuur en cultuurhistorie. Indiener vindt dat de beschrijving van beleidsterreinen niet altijd in evenwicht zijn; dit uit zich bij cultuurhistorie. Reactie: zie toelichting onder c.

−− Indiener vindt dat de Omgevingsvisie moet stellen dat de instandhouding van de waarden ook van belang is om de waarden zelf, en dat de Omgevingsvisie instandhouding te veel koppelt aan economische ontwikkeling. Reactie: zie toelichting onder c en d.

−− Indiener vindt de ambitie te laag en mist aandacht voor de IJssellinie. Reactie: zie toelichting onder e.

−− Indiener mist bij Archeologie de verbinding met landschap en het belang van de oude

127


enken als thema voor de Stadsregio. Reactie: zie toelichting onder c.

−− Indiener vraagt om verheldering over hoe er gewekt wordt aan regionale

onderzoeksagenda’s en over de rol van regioarcheologen. Reactie: zie toelichting onder a.

−− Indiener mist een agenda voor rood erfgoed, de visie op modernisering van de

monumentenzorg en een antwoord op de vraag wat er gebeurt met kennis van

restauratieopgaven en de positie van onderwijsinstellingen en erfgoededucatie. Reactie: zie toelichting onder a en d.

−− Indiener vindt dat de rol van cultuurhistorie als bouwsteen bij ruimtelijke ontwikkelingen sterker benadrukt mag worden en betreurt het dan alleen archeologie (in plaats van

cultuurhistorie) betrokken wordt bij planontwikkelingen. Indiener vindt bovendien dat

de thema’s leegstand en vrijkomend erfgoed meer met elkaar verbonden kunnen worden. Reactie: zie de toelichting onder a en d.

−− Indiener ziet graag dat naast de Hanzesteden en de Veluwe, het Apeldoorns Kanaal en de IJssel als cultuurhistorische dragers van de Noord-Veluwe worden benoemd. Reactie: zie toelichting onder a.

−− Indiener geeft in overweging een kaart Cultuurhistorie toe te voegen en de naleving van het beleid op het vlak van cultuurhistorie met criteria in de Omgevingsverordening te borgen. Reactie: zie toelichting onder a en c.

−− Indiener verzoekt voor de buitenplaatsen van de Zuidelijke Veluwezoom een eigen gebiedsaanduiding. Reactie: zie toelichting onder a en c.

−− Indiener hecht belang aan de Grebbelinie in de Omgevingsvisie; dit belang is vertaald in

het bestemmingsplan buitengebied van de gemeente Wageningen. Reactie: zie toelichting onder e.

−− Indiener mist op de kaart Gelderse erfgoedensembles diverse zaken zoals buitenplaatsen, steenfabrieken et cetera. Reactie: zie toelichting onder a.

−− Indiener verzoekt om de benoeming van een aantal unieke kwaliteiten (rivierenlandschap en Limes) van de Stadsregio in de Omgevingsvisie. Reactie: zie toelichting onder a.

−− Indiener stelt dat het respecteren van landschappelijke waarden niet verder kan gaan dan een goede landschappelijke inpassing en verzoekt om geen ‘niet-haalbare’ eis te stellen.

Reactie: Ten aanzien van het aspect cultuurhistorie kan worden opgemerkt dat, voor zover dit past binnen de kaders van het vastgestelde culltuur- en erfgoedbeleid van de provincie, het voor de instandhouding en ondersteuning van ‘monumentaal groen ’niet van

doorslaggevend belang is of een terrein al dan niet valt binnen de begrenzing van het GNN,

−− Indiener stelt dat archeologie niet gebruikt mag worden om bovengrondse bescherming te

creëren voor Mooi Gelderland (natuur). Indiener plaatst vraagtekens bij het gepercipieerde monopolie en belang van het bureau dat de gemeentelijke verwachtingskaart heeft opgesteld. Reactie: Zie toelichting onder f.

−− Indiener stelt dat er geen themakaart voor cultuurhistorie is opgenomen, terwijl dit

wel voor andere thema’s is gedaan en adviseert dit alsnog te doen. Bovendien mist de indiener – samen met andere indieners – op de kaart Gelderse erfgoedensembles een

aantal wezenlijke archeologische waarden betreffende de regio FoodValley en verzoekt

deze kaart aan te passen. Specifiek voor het Nijkerkse grondgebied benoemt de zienswijze regionale identiteiten en aardkundige waarden, met het verzoek deze op te nemen in de Omgevingsvisie. Reactie: zie toelichting onder a.

−− Indiener vindt het onduidelijk of de Renkumse landgoederen en buitenplaatsen tot het

Gelders Natuurnetwerk behoren of tot de Groene Ontwikkelingszones. Als de landgoederen en buitenplaatsen Groene Ontwikkelingszones zijn, dan opent dit mogelijk de deur voor

bouwplannen die de ecologische en cultuurhistorische waarden ernstig aantasten, wat de indiener niet ondersteunt. Reactie: zie toelichting onder g.

−− Indiener stelt dat samenhang tussen cultuurhistorische landgoederen en

128


landgoederenzones – op grond van ervaring met Gelders Arcadië – bij de samenwerking

tussen gemeenten en eigenaren-beheerders een grotere meerwaarde oplevert. Reactie: zie toelichting onder c en f.

−− Indieners vinden de aandacht voor cultuurhistorie erg summier, en slechts impliciet

bij andere thema’s. De achterliggende gedachte is niet uit de Omgevingsvisie te halen. Ook vraagt indiener zich af wat de relatie is tussen de Gelderse Cultuurhistorische

Waardenkaart en de kaart Het Gelders DNA. Reactie: zie toelichting onder a, c en d.

−− Indiener vindt de uitwerking van sectorale-integrale aanpak niet concreet genoeg. Met

name voor cultuurhistorie kan dit slecht uitpakken. Omdat onduidelijk is welke belangen op welke wijze worden aangesproken en verwerkt. Daarbij mist indiener het onderwerp cultuurhistorie als centraal thema. Indiener wil meer aandacht voor cultuurhistorie bij steden en dorpen (Dynamisch Gelderland). Een bijgewerkte kaart met de belangrijkste cultuurhistorische waarden zou zeer wenselijk zijn, met onder meer belangrijke

verkavelingsstructuren, monumenten, grafheuvels. Verzoek: benader cultuurhistorie als een ordenend principe voor allerlei terreinen. Reactie: zie toelichting onder a, c en d.

−− Indiener stelt dat de rijksdienst een visie heeft opgesteld waarin het hele grondgebied van inspreker is aangewezen als wederopbouwgebied. Dit zou verplicht in de visie moeten worden opgenomen doch is echter nog niet gebeurd. Reactie: zie toelichting onder h.

−− Indiener reageert op de begrenzing van het Gld. Natuur Netwerk (GNN) en de Groene

Ontwikkelingszone. De IJsselvallei was vroeger rijk aan hoogstamboomgaarden. In overleg met de gemeente Voorst en de provincie is in een pilot project Bandijk deze cultuurhistorie hersteld. Indiener verzoekt de grenzen van het GNN zodanig te wijzigen dat in ieder geval het gehele gebied dat binnen het Pilotproject Bandijk van de gemeente Voorst valt ook binnen het GNN te laten vallen. Reactie: zie toelichting onder i.



Gevolgen voor de agenda van de provincie: Het landschap van West Maas en Waal is door het Rijk aangewezen als een van de honderd

toppers van de Wederopbouw vanwege de kwaliteiten als gebied waar streekverbetering en

ruilverkaveling van de jaren vijftig goed afleesbaar zijn in het landschap. De provincie zal in gesprek met het Rijk en de gemeente bezien hoe om te gaan met het specifieke karakter van dit landschap. De Gebiedenatlas die de provincie voornemens is te maken, kan daarbij een hulpmiddel zijn. Toelichting a. In de Gebiedenatlas, die in samenwerking met gemeenten zal worden opgesteld, vindt de uitwerking van de regionale identiteiten plaats. Van de aangedragen

identiteiten zal dankbaar gebruikt gemaakt worden. Verdere specificatie in de tekst

van de Omgevingsvisie is niet aan de orde vanwege het beoogde abstractieniveau van de Omgevingsvisie, en omdat de Omgevingsvisie geen directe oplossing biedt voor

specifieke gevallen. De Gebiedenatlas is een instrument om ruimtelijke kwaliteit te

borgen. Ze maakt geen onderdeel uit van de Omgevingsvisie. Gezien de hoofdlijnen van de Omgevingsvisie, kiest de provincie voor een benadering die het gemeenten mogelijk maakt om over te gaan tot ruimtelijk maatwerk voor het inzetten van cultuurhistorie. 129


b. De wijze waarop de provincie Zuid-Holland omgaat met buitenplaatsen via zogenaamde buitenplaatsbiotopen, betreft buitenplaatsen in zeer sterk verstedelijkt gebied. In Gelderland is overwegend sprake van buitenplaatsen in landelijk gebied. De

Omgevingsvisie kiest daarom voor een benadering die het gemeenten mogelijk maakt om over te gaan tot ruimtelijk maatwerk voor de omgeving van buitenplaatsen.

Aanbevelingen als laagrentende leningen voor potentieel rendabele onderdelen van

buitenplaatsen en subsidies voor maatschappelijk belangrijke maar niet of nauwelijks rendabel te onderhouden onderdelen, worden opgepakt in het programma Cultuur en Erfgoed van de provincie waarin buitenplaatsen een prioriteit vormen.

c. De voordelen van een meer integraal cultuur- en erfgoedbeleid zijn aanzienlijk. Niet

alleen inhoudelijk, maar ook in de dagelijkse uitvoering van het beleid; te denken valt

aan educatie, participatie en cultuurtoerisme. De economische betekenis van cultuur en erfgoed is groot. Het stimuleren hiervan is een van de kernpunten van het provinciale beleid voor cultuur en erfgoed dat in 2012 werd vastgesteld. Hierin worden duidelijke

keuzes gemaakt voor accenten: buitenplaatsen, het historisch landschap, industrieel erfgoed, religieus erfgoed en twee linies: de Romeinse Limes en de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

d. De provincie blijft het gemeentelijke erfgoedbeleid ondersteunen met een

subsidieregeling voor gemeentelijke monumenten, regioarcheologen en de

Samenwerkingsovereenkomst Cultuurhistorie van het Gelders Genootschap.

Cultuurhistorie is belangrijk en onmisbaar voor de versterking van (onder meer) de

ruimtelijke kwaliteit. Cultuurhistorie is ook van belang bij planontwikkeling, waarbij de gemeente verantwoordelijk is op het betreffende niveau van planontwikkeling.

e. Een aantal historische linies doorsnijdt (ook) Gelderland: de Limes, de IJssellinie, de

Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Grebbelinie. De komende jaren richt de provincie zich in hoofdzaak op de Limes en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. (Zie ook f.)

f. Gemeenten hebben bij de voorbereiding van hun eigen archeologiebeleid een

archeologische waarden- en verwachtingenkaart laten opstellen. Welk bureau dat

uitvoert, is een gemeentelijke keuze. Alle gecertificeerde bureaus werken volgens de geldende kwaliteitsnormen binnen de archeologie. De archeologische erfgoedzorg

is primair belegd bij gemeenten. De Omgevingsvisie heeft bijzondere aandacht voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Romeinse Limes. Beide zones als geheel zijn

overgenomen uit het Barro en de afspraken met gemeenten uit het voorbereidingstraject tot UNESCO-aanwijzing. De provincie is zich bewust van de gestapelde belangen in deze zones, waaronder die van agrariërs. Dat laat onverlet dat de archeologische waarden

ook gebruikt kunnen worden om de bovengrondse identiteit te versterken. Eventuele beschermende maatregelen volgen uitsluitend uit de aanwijzing van deze zones als

toekomstig Werelderfgoed en de daarmee gepaard gaande regelingen. De daadwerkelijke aanwijzing van concrete terreinen als onderdeel van het Werelderfgoed geschiedt uitsluitend met instemming van de betrokken gemeente.

g. In de Groene Ontwikkelingszones zijn alleen plannen en projecten mogelijk die leiden tot een substantiële versterking van de kernkwaliteiten, zoals de ecologische waarden en de landschappelijke en cultuurhistorische waarden. Een eventuele wijziging van het bestemmingsplan zal goed moeten onderbouwen dat er een versterking van de

kernkwaliteiten plaatsvindt. Projecten die de cultuurhistorische waarden sterk aantasten passen hier niet.

h. De aanwijzing in de rijksnota van de ‘Visie Erfgoed en Ruimte’ van gemeente West Maas en Waal als een gebied waar ruilverkaveling tijdens de wederopbouwperiode belangrijk erfgoed heeft achtergelaten, heeft geen verplichtende doorwerking. Wel is het zo dat in overleg tussen overheden bezien wordt hoe het specifieke karakter van dit gebied

130


behouden kan worden. De provincie gaat hierover het gesprek met Rijk en gemeente graag aan. De Gebiedenatlas die de provincie voornemens is in nauw overleg met

gemeenten te maken, is een middel waarin de kwaliteiten van West Maas en Waal als

karakteristiek wederopbouw-ruilverkavelingsgebied opgenomen kunnen worden. Met de Gebiedenatlas als hulpmiddel kunnen ruimtelijke kwaliteiten waaronder de kwaliteiten van het landschap van West Maas en Waal beter ingezet worden bij ruimtelijke ontwikkelingen.

i. Aanleg en herstel van hoogstamboomgaarden in het projectgebied Bandijk hebben

bijgedragen aan de aantrekkelijkheid en identiteit van het landschap, maar vormen geen argument voor rangschikking onder het GNN, dat immers meer betrekking heeft op de ecologische kwaliteiten.

Betreft zienswijzen:

Particulieren: Organisaties Overheden:

-

01680212, 01659893, 01664075, 01664073

Beleidsthema: Molens in Gelderland Onderwerp:


Inhoud van de zienswijzen: a. Eén zienswijze vraagt om expliciet aan te geven hoe de provincie om wil gaan met

cultureel erfgoed, hoe dat beter te benutten en welke speerpunten er zijn op het gebied

van cultuur en cultuurhistorie. Bovendien vindt indiener dat de Omgevingsvisie duidelijk moet maken of de instrumenten om molens draaiende te houden blijven gehandhaafd.

b. Indiener merkt op dat de afwegingsruimte die onder de molenverordening bestond uit de Omgevingsvisie is verdwenen, en spreekt de wens uit dit te herstellen, zodat de indiener weer maatwerk kan leveren bij de molenbiotopen.

c. Indiener verzoekt om opname van een kaart voor cultuurhistorie in de Omgevingsvisie, en om toevoegingen aan de kaart Gelderse erfgoedenensembles, te weten: buitenplaats Sint Hubertus, kazernecomplexen, rijksmonumentale molens, Germaanse nederzettingen en grafvelden, celtic fields, urnenvelden, et cetera.

d. Volgens indiener doet de Omgevingsvisie tekort aan de cultuurhistorische kwaliteiten van de Gelderse Vallei.

e. Indiener vraagt om verwijdering van de molenbiotopen in Asperen en Herwijnen. Het gaat hierbij slechts om rompen van voormalige molens. Verder vraagt indiener om toevoeging van de molenbiotoop bij Leerdam.

f. Indiener verzoekt om de kaart Molenbiotopen aan te passen zodat duidelijk wordt dat de molen De Hoop (gemeente Buren) geen wieken heeft.

g. Indiener is van mening dat de opgenomen molenbiotoop van 400 meter onevenredige

beperkingen met zich meebrengt in relatie tot het te beschermen belang van de molen.

Bijv. in relatie tot de herontwikkeling van terreinen zoals de voormalige zaal Kruisbergen in Beneden-Leeuwen.

h. d. Indiener is van mening dat molens die geen productiefunctie hebben en waarvan

met redelijkheid is vast te stellen dat dit in de toekomst ook niet meer het geval zal zijn behoeven geen of beperktere bescherming.

i. Indiener stelt dat op de kaart ‘Molenbiotopen’ de molen op het industrieterrein in Kesteren verwijderd moet worden, gelet op eerdere afspraken met de provincie.

j. Indiener is van mening dat de provincie duidelijk moet maken of de instrumenten om molens draaiende te houden blijven gehandhaafd.

131


Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening. Van de geografische kaart Molenbiotopen worden de molenbiotopen in Asperen en Herwijnen verwijderd. De molenbiotoop van molen De Hoop in Lienden (gemeente Buren) blijft

op de kaart. Dat geldt ook voor de molen in Kesteren, waarbij geldt dat bij de provincie niet bekend is dat er een gemaakte afspraak is. Asperen en Herwijnen staan in het

Rijksmonumentenregister als molenromp beschreven en De Hoop in Buren staat beschreven als molen en blijft op de kaart. Daarom het verschil. De molenbiotoop van de molen te

Leerdam wordt niet opgenomen op de kaart omdat de molen niet in Gelderland is gelegen (Zuid Holland).

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting Betrokken partijen kunnen in de Gebiedenatlas of in een Kwaliteitsatelier verder ingaan op de betreffende gevallen en ambities. De provincie werkt hier graag aan mee. Een verdere specificatie in de tekst van de Omgevingsvisie is niet aan de orde vanwege het beoogde

abstractieniveau van de Omgevingsvisie. De provincie biedt in de visie geen directe oplossing voor specifieke gevallen. In het bijzonder

De overige aanbevelingen worden waar mogelijk opgepakt in het programma Cultuur en Erfgoed van de provincie.

De vraag of een molenbiotoop van een molen zonder wieken al dan niet wordt opgenomen

op de kaart wordt beoordeeld aan de hand van het criterium of de molen geregistreerd staat in het monumentenregister van beschermde rijksmonumenten of in de gemeentelijke

monumentenverordening is opgenomen. Wordt de molen daar als romp aangemerkt, dan zal deze van de kaart worden gehaald. Is er sprake van registratie als molen (ook als er nu geen wieken aanzitten) dan neemt de provincie de molenbiotoop van deze molen op de

kaart ‘Molenbiotopen’ op. Voorts beschermt de Omgevingsverordening alleen zaken die van

provinciaal belang zijn. Hieruit volgt dat alleen bescherming wordt geboden voor molens in

Gelderland. Het staat een gemeente overigens vrij om in het gemeentelijk bestemmingsplan bescherming op te nemen.

De huidige bepalingen over de molenbiotoop zijn ongewijzigd overgenomen in de nieuwe Omgevingsverordening. Net als voorheen kan binnen een molenbiotoop wel bebouwing

worden toegestaan mits het functioneren van de molen met windvang niet wordt beperkt. Verder bevat de Omgevingsverordening een ontheffingsmogelijkheid voor de gemeente op grond waarvan B&W ontheffing van de betreffende regel kunnen vragen aan GS. De

aanvraag is mogelijk als de verwezenlijking van het gemeentelijk beleid wegens bijzondere omstandigheden onevenredig wordt belemmerd in verhouding met de tot die regels te dienen provinciale belangen.

132


Natuur en landschap Betreft zienswijzen (DISnummers): Particulieren: 01651923, 01656833, 01658548, 01662401, 01664768, 01665318, 01665861,

01666551, 01667246, 01667468, 01667528, 01668078, 01669506, 01670724, 01670765, 01671084, 01671742, 01673520, 01679924, 01679933, 01655713,

01656613, 01659337, 01662400, 01662484, 01664732, 01665073, 01667639, 01670729, 01679837, 01680179, 01660332, 01661993, 01680562, 01661384,

01669161, 01679837, 01680179, 01667616, 01663008, 01665603, 01661332,

01667100, 01661073, 01666564, 01660808, 01681072, 01679560, 01681095, 01666948, 01664007, 01666112, 01665597, 01664608, 01669957, 01661270, 01672099, 01672124, 01672051, 01668305, 01668336, 01668290, 01668310, Organisaties:

01667825, collectief 1, collectief 2

01655248, 01655277, 01659346, 01661560, 01661898, 01662703, 01662772,

01663715, 01663726, 01663730, 01663801, 01664439, 01664728, 01664763,

01664820, 01664855, 01665023, 01665150, 01665238, 01666022, 01666375,

01666403, 01666423, 01666439, 01666457, 01666462, 01666465, 01666470, 01666555, 01666561, 01666612, 01666742, 01666818, 01667032, 01667297, 01667303, 01667313, 01667322, 01667434, 01664855, 01667525, 01667567,

01667675, 01667766, 01667779, 01667796, 01669966, 01669507, 01669513, 01669549, 01669743, 01670399, 01670579, 01670721, 01670746, 01670873, 01670883, 01671197, 01671744, 01673091, 01674723, 01674724, 01679567,

01679705, 01679840, 01679906, 01679917, 01680079, 01680176, 01681090, 01664004, 01666053, 01666558, 01670733, 01679892, 01663182, 01669889, 01667311, 01681086, 01666818, 01679274, 01666738, 01663163, 01663789, 01665130, 0166612, 01666135, 01666228, 01666349, 01666372, 01666557,

01666653, 01666660, 01666765, 01670751, 01671152, 01671213, 01671224, 01671232, 01671274, 01676853, 01677848, 01677120, 01677139, 01677650,

01668304, 01664119, 01669120, 01669183, 01669198, 01669216, 01669232, 01669253, 01669276, 01683347, 01663811, 01667276, 01670409, 01670284, Overheden:

01670484, 01667169, 001668529, 01671119, 01667197, 01669514, 01648000 01659168, 01659836, 01659876, 01659893, 01661500, 01661572, 01661904,

01662395, 01662904, 01663185, 01664025, 01664073, 01664075, 01665302,

01665379, 01665495, 01665643, 01665664, 01666009, 01666059, 01666320, 01666545, 01666546, 01666694, 01667237, 01667333, 01668814, 01669508, 01669854, 01670834, 01670914, 01673675, 01677818, 01679756, 01680212,

01665076, 01665310, 01669164, 01667627, 01662879, 01670859, 01666563, 01644895, 01665372

Beleidsthema: Natuur en Landschap Onderwerp:

Visie op hoofdlijnen, benaming, redactionele opmerkingen

Inhoud van de zienswijzen: Onder het thema Natuur en Landschap algemeen zijn voornamelijk zienswijzen ingediend die betrekking hebben op het algemene beleid voor natuur en landschap. In sommige

zienswijzen wordt betreurd dat de ambities worden teruggeschroefd, in andere zienswijzen geeft indiener aan de huidige inzet nog te ambitieus te vinden. Ook wordt de vraag gesteld

in hoeverre er ruimte is voor andere functies dan natuur binnen het Gelders Natuurnetwerk en de Groene ontwikkelingszone, bijvoorbeeld in het Rivierengebied? Ook is regelmatig de vraag gesteld waarom de term EHS is verlaten. Verder zijn redactionele zienswijzen

ingediend die suggesties geven voor het verwoorden van het beleid over natuur en landschap op hoofdlijnen.

133


Gevolgen voor Omgevingsvisie Er zijn geen gevolgen voor de visietekst in de Omgevingsvisie. Gevolgen voor de Omgevingsverordening en voor de kaarten Er zijn geen gevolgen voor de Omgevingsverordening en de kaarten. Gevolgen voor de agenda van de provincie Er zijn geen gevolgen voor de agenda van de provincie. Toelichting Hernieuwde ambitie en aanpak

De provincie en haar partners streven naar een compact en hoogwaardig stelsel van

onderling verbonden natuurgebieden en naar behoud en versterking van de kwaliteit van het landschap. Natuur en landschap zijn het kapitaal van Gelderland. Vanwege de verminderde

beschikbaarheid van middelen is in nauw overleg met de Manifestpartners en de gemeenten een prioritering aangebracht voor de realisatie van nieuwe natuur. Het resultaat van

deze herijking (‘Beleidsuitwerking EHS’) is getoetst op effecten voor natuurdoelen in een

onderzoek van deskundigen van het bureau Alterra. De provincie en partners willen met een hernieuwede aanpak – zoals weergegeven in de Omgevingsvisie - ook meer ruimte bieden

voor particulier initiatief om bij te dragen aan de versterking van de ecologisch samenhang. Gelders Natuurnetwerk

De provincie heeft het beleid voor de voormalige EHS herzien en deze gesplitst in het Gelders Natuurnetwerk (GNN) en de Groene Ontwikkelingszone (GO). Het Gelders Natuurnetwerk

bestaat uit alle gebieden met een natuurbestemming binnen de voormalige Gelderse EHS en

anderzijds uit een zoekgebied van 7.300 hectare voor 5.300 hectare nieuwe natuur. Dit gebied wordt beschermd tegen nieuwe ontwikkelingen, tenzij deze van groot maatschappelijk belang zijn en er alternatieven ontbreken. Voor bestaande functies in het GNN blijven er mogelijkheden om - binnen randvoorwaarden - uit te breiden. Daarbij geldt een

saldobenadering: per saldo moeten de waarden van natuur en landschap toenemen. Groene Ontwikkelingszone

De Groene Ontwikkelingszone (GO) bestaat uit alle gebieden met een andere bestemming

dan natuur binnen de voormalige Gelderse EHS. Het gaat vooral om landbouwgrond, maar ook om terreinen voor verblijfs- en dagrecreatie, infrastructuur, woningen en bedrijven. Ook weidevogelgebieden en ganzenfoerageergebieden maken deel uit van de GO. Deze

liggen dus niet in het Gelders Natuurnetwerk. Veruit het grootste areaal van de GO ligt

binnen de begrenzing van de voormalige EHS, met name in de categorieën EHS-verweving en Ecologische verbindingszone. Het beleid voor de GO is gericht op het versterken van

de ecologische samenhang door de aanleg van ecologische verbindingszones, waaronder

landsgrensoverschrijdende klimaatcorridors. De ontwikkelingsdoelstelling is tweeledig: 1) ontwikkeling van functies, 2) versterking van de kernkwaliteiten natuur en landschap. Kernkwaliteiten natuur en landschap

De beleidsdoelen voor natuur en landschap zijn gekoppeld aan kernkwaliteiten: de

aanwezige en potentiële natuurwaarden, de ecologische samenhang, de landschappelijke waarde, en de bijbehorende milieucondities. Deze kernkwaliteiten zijn voor ruim 180

deelgebieden weergegeven in de bijlage Kernkwaliteiten Natuur en Landschap. Zowel de kernkwaliteiten als de ontwikkelingsmogelijkheden zijn in hun diversiteit beschreven.

Enerzijds omdat tal van factoren de de vaak erg uiteenlopende waarden beïnvloeden – en dus

134


kunnen schaden. Anderzijds om voldoende mogelijkheden te bieden om ontwikkeling van de natuurwaarden te stimuleren en uit te breiden.

Natuur en landschap buiten het Gelders Natuurnetwerk en de Groene Ontwikkelingszone

Het natuur- en landschapsbeleid in het Gelders Natuurnetwerk en de Groene

Ontwikkelingszone heeft de prioriteit van de provincie. De natuur en het landschap

daarbuiten zijn eveneens van waarde. De provincie legt de verantwoordelijkheid voor het

beheer, aanleg en herstel daarvan primair bij de gemeenten en de landgoedeigenaren. De

provincie stimuleert de gemeenten en landgoedeigenaren om deze verantwoordelijkheid te

nemen. Subsidiemogelijkheden voor het meerjarig beheer van bestaande natuur actualiseert de provincie jaarlijks. Voor aanleg en herstel van landschapselementen kunnen gemeenten en landgoedeigenaren sinds 1 april 2013 een beroep doen op de ‘regels Subsidieverstrekking Landschap Gelderland’. Daarnaast stimuleert de provincie kennisontwikkeling opdat het beheer van landschapselementen op termijn kostenneutraal kan plaatsvinden. Dynamisch Rivierengebied

De wens van indieners is ruimte voor een dynamisch Rivierengebied en een keuze voor een meer robuuste en op ontwikkeling gerichte aanpak van het natuurbeleid, zodat de kansen

voor de versterking van de ecologie en de economie in het rivierengebied niet gemist (zullen) worden. De baksteenindustrie heeft een bijzondere positie, zowel letterlijk (veelal in de

uiterwaarden) als door de aard van haar bedrijfsvoering: een combinatie van kleiwinning en natuurontwikkeling. De opname van grote delen van de uiterwaarden als Groene

Ontwikkelingszone biedt kansen om deze bijzondere positie te benutten. Daarnaast heeft natuurontwikkeling – die sinds midden jaren negentig in het rivierengebied uitgevoerd is – gezorgd voor een sterke groei van recreatie en toerisme. De provincie gaat deze lijn

voortzetten en blijft samenwerken vanuit de ontwikkelingsdoelen die in de kernkwaliteiten (kijk hiervoor naar de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening) zijn uitgewerkt. De aanwijzing van het buitendijks rivierengebied als Natura 2000-gebied is een zaak van het Rijk. In de beheerplannen geeft de provincie ruimte aan bestaand gebruik en aan ontwikkelingen die de kwaliteiten versterken. Benaming GNN en GO

De Omgevingsvisie gebruikt een nieuwe benaming voor de natuur in de voormalige

EHS: Gelders natuurnetwerk. Dit om de overgang naar het nieuwe beleid en de nieuwe

verantwoordelijkheden te markeren. De term Natuurnetwerk komt ook op rijksniveau in

zwang. Deze term wordt onder meer gehanteerd in de ontwerp-Natuurwet. De term Groene Ontwikkelingszone drukt uit dat de Provincie graag een ruimtelijke ontwikkeling ziet die

ook bijdraagt aan de versterking van de ecologische samenhang en in het bijzonder aan de realisatie van de verbindingszones. Redactionele verzoeken

Aan de specifieke redactionele verzoeken is geen letterlijke of directe invulling gegeven

volgens de suggesties van de indieners. Wel zijn zoveel mogelijk termen verduidelijkt en de categorieën voor natuur en landschap zijn meer in samenhang gebracht en daardoor ook naar verwachting meer verduidelijkt. Hier zit een spanningsveld en tegelijk een

groeimogelijkheid: enerzijds alle beleidsvelden in samenhang beschrijven en anderzijds zorgen voor een zo bruikbaar en eenduidig mogelijk plan. Beleidsthema: Natuur en landschap Onderwerp:

135

Omvang Gelders Natuurnetwerk (GNN) en Groene Ontwikkelingszone (GO)


Inhoud van de zienswijzen: Dit thema behandelt met name zienswijzen die gaan over de nieuwe ambitie van de

provincie voor natuur en landschap, zoals de ambities van de Omgevingsvisie voor nieuwe natuur die van 11.000 naar 5.300 hectare is teruggebracht. Komt deze nieuwe koers

ten goede aan natuur en landschap? Indieners vroegen ook waarom de grenzen van de

Groene Ontwikkelingszone op perceelsniveau zijn gelegd en hoe de provincie omgaat met het stapelen van beschermingsregimes: Wat is de status van de voormalige ecologische verbindingszones en is de omvorming naar het GNN en de GO gedwongen? Gevolgen voor Omgevingsvisie De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassingen van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de verordening en voor de kaarten Op verzoek van enkele gemeenten is de begrenzing van de Groene Ontwikkelingszone op

enkele locaties in de betreffende gemeente uitgebreid om daar met ontwikkelingsgericht ruimtelijk beleid versterking van de Groene Ontwikkelingszone te bevorderen. Gevolgen voor de agenda van de provincie De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassingen van de agenda van de provincie. Toelichting Begrenzing

Veel zienswijzen zijn gericht op het niet-correct overnemen van bestemmingen uit vigerende bestemmingsplannen. Voorafgaand aan de tervisielegging van de ontwerp-Omgevingsvisie is geen controle op deze vigerende bestemmingen uitgevoerd. Na de tervisielegging is dat wel gebeurd. Daarom is het begrijpelijk dat er veel zienswijzen gingen over technische onjuistheden. Een uitgebreide technische controle, gesprekken met gemeenten en

manifestpartners, ook over het uiteindelijke resultaat, hebben ervoor gezorgd dat aan deze zienswijzen is tegemoetgekomen. Kaartbeeld GO en GNN

De zoneaanduiding van de Groene Ontwikkelingszone (GO) is gebaseerd op de grenzen van percelen, uitgaande van de vereisten aan de kaart van de Omgevingsvisie en verordening. Het digitale plan moet duidelijk maken waar en of een bepaald ruimtelijk beleid wel

of niet van kracht is. Dit vraagt om exacte grenzen waar het om bescherming gaat. De

ontwikkelingsdoelen voor de GO zijn alleen modelmatig beschreven. Zij laten ruimte voor een maatwerkoplossing voor specifieke situaties.

De begrenzing van het Gelders natuurnetwerk (GNN) heeft plaatsgevonden op basis van de vigerende natuurbestemmingen binnen de huidige EHS. Daaraan is een zoekgebied

(van circa 7.300 ha) toegevoegd voor de realisatie van 5300 ha nieuwe natuur. Binnen dit

zoekgebied blijven de vigerende bestemmingen van kracht tot en met de (verwerving voor) functieverandering naar natuur.

De 5.300 ha zoekgebied betreft begrensde nieuwe natuur; deze is op de kaart van de

Omgevingsvisie als GNN aangegeven. De zoekgebieden worden op de kaart apart gemarkeerd zodat zichtbaar wordt waar de ontwikkelingsopgave voor nieuwe natuur ligt. Binnen de GO

is ruimte voor economische ontwikkeling in combinatie met versterking van de natuur. In de praktijk betekent dit dat de GO gedeeltelijk zal ‘vergroenen’ doordat compensatie, verevening en andere groene investeringen daar tot uitbreiding van de oppervlakte natuur leiden. De nieuwe natuur wordt daarna opgenomen in het GNN.

136


Ambitie

De provincie wil sneller en doelgerichter minder natuur met meer draagvlak realiseren.

Gesteund door de uitkomsten van de toets op de ecologische effecten hiervan door Alterra,

gaat de provincie ervan uit dat de bijgestelde ambitie voor nieuwe natuur een stap vooruit is

ten opzicht van het oude beleid en een juiste weg is naar een duurzame natuur in Gelderland. De financiering van het natuurbeheer vereist een sobere aanpak met scherpe prioriteiten. Met een ontwikkelingsgericht ruimtelijk beleid biedt de Omgevingsvisie in de Groene

Ontwikkelingszone (GO) ruimte voor versterking van de plattelandseconomie, in combinatie met versterking van de ecologische samenhang.

Voedselproductie is een maatschappelijk belang, duurzaam behoud van een gezonde

natuur evenzeer. De Staten hebben de ambitie geformuleerd om de komende jaren nog 5.300 ha landbouwgrond naar natuur om te vormen om de Gelderse natuur robuust en

samenhangend te maken. Dit betreft circa 2% van het landbouwareaal van Gelderland.

Deze ambitie is niet bepalend voor de vraag of landbouwbedrijven nog toekomst hebben. De Omgevingsverordening biedt voldoende aanknopingspunten om de kwaliteit van natuur en landschap te waarborgen. Deze aanpassing van de ambitie is door Provinciale Staten

vastgesteld in de Beleidsuitwerking EHS, wat leidt tot een haalbaar tempo van realisering en een haalbare financiering.

Bescherming ecologische verbindingszones

In de afgelopen jaren heeft de provincie met gemeenten, waterschappen en het Rijk

flink geïnvesteerd in ecologische verbindingszones en robuuste verbindingen. De regie lag daarbij bij de gemeenten voor de droge verbindingen en bij de waterschappen voor

de natte verbindingen. Ecologische verbindingszones kunnen vanaf nu grotendeels tot

stand komen door investeringen van derden in de Groene Ontwikkelingszone. Dit hebben enkele gemeentes in het recente verleden ook al laten zien. Het beleid voor de Groene

Ontwikkelingszones is sterk gericht op verweving van functies, waarbij ecologische en

landschappelijke doelen gerealiseerd kunnen worden met behulp van andere functies. De ruimtelijke bescherming van de ecologische verbindingszones blijft via de sporen van het Gelders Natuurnetwerk en de Groene Ontwikkelingszone in stand.

Op verzoek van de gemeenten Apeldoorn, Nijkerk en Doetinchem is de begrenzing van

de Groene Ontwikkelingszone uitgebreid, om daar met ontwikkelingsgericht ruimtelijk

beleid versterking van de Groene Ontwikkelingszone te bevorderen. In deze gevallen is de

begrenzing van de GO aangepast. Bij de Byvank is een herbegrenzing om ecologische redenen uitgevoerd die de realisatiekansen van de verbinding vergroot.

Met de beschrijving van de ‘kernkwaliteiten Natuur en Landschap’(zie hiervoor de

Omgevingsvisie en Omgevingsverordening) brengt de provincie de verbindingen voor

het wild in beeld. De Omgevingsverordening geeft aan dat de ruimtelijke samenhang in het GNN niet geschaad mag worden. De Omgevingsverordening geeft regels voor bestemmingsplannen en stuurt niet op gedrag. Vrijwilligheid

De begrenzing van de GO en het GNN is geen verplichting tot omvorming naar natuur.

Bestaande bestemming en rechten blijven in stand. Eventuele omvorming naar natuur binnen de GNN zal plaatsvinden op basis van vrijwilligheid. De provincie heeft wel

de mogelijkheid om het instrument van onteigening en onvrijwillige vernatting in te

zetten in Natura 2000-gebieden voor het realiseren van maatregelen in het kader van de

Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). Voor 2020 moet een aantal PAS-maatregelen zijn uitgevoerd om ontwikkelingsruimte te creëren voor industrie, verkeer en landbouw.

137


Stapeling van regimes

Bij het uitvoeren van projecten in het landelijk gebied zijn verschillende wetten- en

regels van toepassing. De provincie is daar niet altijd het bevoegde gezag in. De provincie zal waar mogelijk bevorderen dat bij nieuwe plannen en projecten ook over mogelijke

aandachtspunten van derden (denk aan de Boswet, Flora- en Faunawet, het regiem van Natura 2000) wordt geadviseerd.

Beleidsthema: Natuur en landschap Onderwerp:

Externe werking – GNN en GO

Inhoud van de zienswijzen: Sommige indieners zijn bang dat hun (gewenste) activiteiten – waaronder landbouw en

delfstofwinning – geen doorgang kunnen vinden door de werking daarvan op het GNN en de GO: invloed van mest, waterstand of geluid. Anderen menen juist dat de toets op de externe werking op voor het GNN moet worden voortgezet. Kleine luchtvaart behoeft in de ogen van sommige indieners geen regulering van de externe werking op de natuur.

Een andere categorie zienswijzen, met name vanuit de landbouw, is bang dat

natuurgebieden ongewenste invloed hebben op hun bedrijfsvoering. Bijvoorbeeld vanwege vernatting, verspreiding van onkruiden en aanzuiging van andere functies waardoor landbouwgebied verloren gaat. Gevolgen voor Omgevingsvisie Het beleid is niet veranderd als gevolg van de zienswijzen. Gevolgen voor de verordening en voor de kaarten De kaart van het GNN en de GO is gewijzigd: enkele percelen die een aanduiding als GNN (zoekgebied nieuwe natuur) hadden, zijn nu aangemerkt als GO. Gevolgen voor de agenda van de provincie Geen. Toelichting Ontwikkelingen buiten het GNN en GO

Bij een goede ruimtelijke ordening wordt bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen rekening gehouden met de invloed van verschillende functies op elkaar. Volgens de Algemene wet

bestuursrecht is het de taak van de overheid om te zorgen voor een integrale afweging van belangen. In de MER-richtlijn wordt voor projecten boven een bepaalde omvang gevraagd om steeds de effecten op milieu en natuur in beeld te brengen, zodat de overheid hiermee rekening kan houden bij de verdere besluitvorming.

Buiten deze algemene regels, vraagt de provincie in de Omgevingsvisie aandacht voor het toezien op samenhang met natuurwaarden bij nieuwe ontwikkelingen:

−− gemeenten en waterschappen worden gevraagd om in samenwerking de negatieve effecten op natte landnatuur tegen te gaan,

−− de Wet ammoniak en veehouderij zorgt voor het beperken van de omvang van de

ammoniakemissie zodat grote schade aan de natuur voorkomen kan worden. De provincie heeft zeer kwetsbare gebieden aangewezen waar de emissie van stikstof aan bijzondere regels is gebonden,

−− de provincie stuurt op het tegengaan van verstoring van kwetsbare natuur via de vergunningverlening voor kleine luchtvaart,

−− de Flora- en faunawet vraagt initiatiefnemers om rekening te houden met effecten op

138


populaties van kwetsbare diersoorten.

Met al deze aspecten moet het belang van de natuur bij nieuwe ontwikkelingen worden meegewogen.

De provincie legt de verantwoordelijkheid voor ecologische en landschappelijke functies buiten het GNN en de GO primair bij de gemeenten. De provincie stimuleert hen om

deze verantwoordelijkheid te nemen. De provincie gaat ervan uit dat hiermee voldoende

richting wordt gegeven aan het meewegen van het belang van natuurwaarden bij nieuwe ontwikkelingen.

Hydrologische beschermingszones

De hydrologische beschermingszones liggen deels in de GO en het GNN en deels daarbuiten, om waardevolle natte natuur te beschermen. Deze beïnvloedingsgebieden natte landnatuur worden in samenwerking met het Waterschap opnieuw begrensd. Deze begrenzing wordt opgenomen in de Omgevingsvisie en verordening. Zo kan beter worden ingespeeld op de lokale situatie en kan daarbij lokale gebiedskennis beter betrokken worden. Geluid

De basis voor het stiltebeleid wordt nu gevormd door het voortzetten van de ruimtelijke

bescherming van de kernkwaliteit stilte binnen natuurgebieden. Bij nieuwe ontwikkelingen die de kernkwaliteiten aantasten is mitigatie daarbij noodzakelijk, compensatie met

andere kernkwaliteiten is mogelijk. Handhaving is een taak van toezichthouders zoals

gemeenten en terreinbeheerders en via het interbestuurlijk toezicht van de provincie. De Omgevingsvisie en verordening bieden kaders aan bestemmingswijzigingen. Kleine luchtvaart

Bij de bescherming en ontwikkeling van het Gelders Natuurnetwerk en de Groene

Ontwikkelzone hoort een bescherming van de kernkwaliteiten rust en stilte. Kleine luchtvaart blijkt sterk verstorend te werken op met name vogels. Niet alleen bij het

opstijgen of landen, maar ook bij het overvliegen. Daarom gelden in deze gebieden – en in een bepaalde buffer eromheen - speciale regels voor vergunningverlening aan kleine

luchtvaart. Deze regels gelden alleen gedurende de broedtijd voor het GNN, de GO en Natura 2000-gebieden of in de wintermaanden rond foerageergebieden en Wetlands. Lees in de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening meer over deze regels.

Laagvliegende kleine luchtvaart kan verstorend werken op met name weidevogels en vogels van Wetlands, in sommige gevallen ook op zoogdieren (Bureau Waardenburg 2011). In

kleinschalige landschappen, zoals de landgoederenzone Brummen en de Soerense Poort is

dit echter niet of nauwelijks aan de orde. Er is wel een gedragscode van de KNVVI die vraagt om natuurgebieden te ontzien door niet beneden de 1.000 voet boven dergelijk gebieden te vliegen.


Begrenzing locaties

Inhoud van de zienswijzen: Veel indieners wijzen op fouten op de kaart. Ook wijzen indieners op het versnipperde beeld dat ontstaat door het onderscheid tussen het Gelders Natuurnetwerk (GNN) en

de Groene Ontwikkelingszone (GO) en op ontbrekende delen van de vroegere EHS. Ook

zijn er vragen over de vertaling van landschappelijke versterkingszones naar GO. Tevens

verzoeken indieners om gebieden op te nemen in het GNN of de GO om zo subsidie te kunnen ontvangen voor natuurontwikkeling of landschapsbeheer.

139


Enkele indieners spreken de vrees uit dat de nieuwe aanduiding van de GO de bedrijfsvoering belemmert of zien in de aanduidingen een belemmering voor geplande en soms al in gang gezette ontwikkelingen. Specifieke situaties bij of op wegen, steenfabrieksterreinen,

andere bedrijventerreinen en recreatieterreinen zijn vaak aanleiding om te verzoeken de begrenzingen van het GNN en de GO te verschuiven, meestal om de betreffende aanduidingen te verwijderen.

Gevolgen voor Omgevingsvisie Er zijn vanwege de begrenzingsvraagstukken geen wijzigingen in de Omgevingsvisie

aangebracht, wel in de vertaling van de Omgevingsvisie naar de betreffende kaartbeelden. Gevolgen voor de verordening en voor de kaarten −− De beantwoording van zienswijzen over grensaanpassingen in verband met

subsidiëring zijn steeds in het kader van het Natuurbeheerplan behandeld. Waar een

begrenzingswijziging van nieuwe natuur werd doorgevoerd, is dit ook in de begrenzing van het GNN en de GO aangepast.

−− Voor het GNN en de GO zijn op perceelsniveau technische correcties doorgevoerd. Hierdoor zijn de perceelsbegrenzingen van het GNN en de GO nader aangepast.

Gevolgen voor de agenda van de provincie De provincie gaat samen met betrokkenen, op hun verzoek, de begrenzing van het GNN in grensoverschrijdende projecten vormgeven. Toelichting Alle organisaties en particulieren kunnen de huidige activiteiten binnen de huidige

bestemming voortzetten. Nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen zijn onder randvoorwaarden mogelijk indien hiervoor een bestemmingsplanwijziging nodig is.

Met het Ministerie van EZ is afgesproken dat zij de begrenzing van steenfabrieksterreinen in het Natura 2000-gebied Rijntakken aanpast aan de kaarten van de Omgevingsvisie, zodat er geen gronden met een bedrijfsbestemming binnen het Natura 2000-gebied vallen. Voor de specifiek vragen over aanpassing van grenzen op perceelsniveau, zijn de onderstaande uitgangspunten toegepast.

Uitgangspunten bij de verwerking van specifieke vragen over percelen

Voorafgaand aan de tervisielegging heeft geen check op de vigerende bestemming

plaatsgevonden; in het najaar van 2013 is dat wel gebeurd. Het is begrijpelijk dat hierover

veel zienswijzen binnenkwamen. De status op de kaart is gecorrigeerd in nauw overleg met de gemeenten, op basis van de vigerende bestemmingsplannen. In enkele gevallen zijn op

aangeven van een gemeente ook de nieuwe grenzen van een ontwerp-bestemmingsplan als uitgangspunt genomen.

Vigerende bos- en natuurbestemmingen

Vigerende bos- en natuurbestemmingen vallen onder het GNN. Daar is alleen de zoekzone voor nog te ontwikkelen nieuwe natuur toegevoegd (5300 ha). De overige bestemmingen binnen de begrenzing van de huidige EHS vallen onder de Groene Ontwikkelingszone. Het onderscheid tussen de GO en het GNN in twee tinten ‘groen’ doet recht aan het

multifunctionele karakter van veel terreinen of gebieden binnen de vroegere EHS, die nu in de GO zijn opgenomen.

140


Landschap

De voormalige ‘zoekzones landschappelijke versterking’ zijn vervallen in deze

Omgevingsvisie. In overleg met gemeenten zijn delen van deze landschappelijke zoekzones opgenomen in de GO. De provincie juicht het opstellen van gebiedsplannen voor die

landschappelijke voormalige zones toe, omdat daarin een goed onderbouwd beleid is

uitgewerkt dat gericht is op versterking van de landschappelijke kwaliteit. Er spelen echter geen bijzonder provinciale belangen, waardoor de gemeenten hier zelfstandig invulling kunnen geven aan hun verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van hun buitengebied. Ontwikkeling agrarische percelen

De opname van percelen met agrarische bestemmingen in de Groene Ontwikkelingszone heeft geen gevolgen voor de bestaande bedrijfsvoering. Een bestemmingswijziging in de Groene ontwikkelingszone moet gepaard gaan met een per saldo versterking

van de kernkwaliteiten. Bij kleine uitbreidingen van een bouwblok buiten de huidige

bestemmingen wordt om een goede landschappelijke inpassing gevraagd en mogen de

kernkwaliteiten in hun onderlinge samenhang per saldo niet significant worden aangetast. Bij uitbreidingen met meer dan 30% van het huidige bouwblok wordt gevraagd om een

substantiële versterking van de kernkwaliteiten. Deze versterking moet zijn verankerd in hetzelfde dan wel een gelijktijdig vast te stellen bestemmingsplan. Bedrijven

Een bedrijf met een bedrijfsbestemming wordt niet in het GNN opgenomen. Voor een bedrijf in de GO met een bedrijfsbestemming blijft de aanduiding GO voor het bedrijf gelden. Deze aanduiding heeft alleen gevolgen voor eventuele uitbreiding van de bedrijfsbestemming. Grote bedrijven en bedrijfsterreinen met een groot versteend oppervlak zijn uit de GO gehaald.

Steenfabrieken

Voorbeelden van ‘grote’ bedrijven zijn de steenfabrieken. Deze zijn niet in het GNN en de

GO opgenomen. Voor zover laad- en loswallen een aparte bestemming hebben, zijn die uit

het GNN en de GO gehaald. Het kan voorkomen dat laad- en loswallen via de regels van het

bestemmingsplan zijn ondergebracht in andere bestemmingen (bijvoorbeeld de bestemming ‘water’). In dat geval zijn die wallen op de kaart niet buiten het GNN of de GO gebracht. Recreatiebedrijven

De provincie en haar partners willen ruimte bieden aan kwaliteitsverbeteringen en innovatie

van recreatiebedrijven. Tegelijkertijd willen zij zorgvuldig omgaan met de ruimte. Leegstand

en verpaupering in de bestaande voorraad moeten worden voorkomen en een goede inpassing is nodig. De bijzondere natuur-, landschaps- en cultuurhistorische waarden in Gelderland staan centraal.

Recreatiebedrijven met een recreatiebestemming (in de voormalige EHS) zijn nu onderdeel van de Groene Ontwikkelingszone. Alleen enkele natuurdelen op dagrecreatieterreinen

zijn als GNN aangemerkt. Deze bedrijven hebben een belangrijke functie in de ecologische

samenhang in het gebied. De Groene Ontwikkelingszone biedt ruimte voor versterking van andere functies in combinatie met substantiële versterking van de kernkwaliteiten, in het bijzonder de ecologische samenhang.

Omdat veel terreinen niet meer onder het beschermingsregime van het GNN vallen, maar

wel waardevol bos en natuur bevatten, hebben houtopstanden die voldoen aan de definitie van Bos en in de Boswet in het GO hetzelfde compensatiebeleid gekregen als in het GNN.

141


Motorcrossterreinen en kartbanen

Diverse indieners hebben gevraagd om motorcrossterreinen uit de begrenzing van het GNN

te halen. Voor zover deze terreinen een bos- of natuurbestemming hebben, zijn zij ingedeeld bij het GNN. Dat laatste is meestal het geval. Op diverse locaties zoeken indieners naar

uitbreidingsmogelijkheden van de baan en de ondersteunende bebouwing. Hiervoor geldt

het uitgangspunt dat uitbreiding van een bestaande functie mogelijk is door toepassing van ‘de saldobenadering.’ Lees meer over de saldobenadering in de Omgevingsvisie. Militaire terreinen

Een aantal gemeenten heeft gevraagd om de versteende delen van militaire oefenterreinen uit het GNN te halen. Hieraan is gevolg gegeven. Onbebouwde delen zijn opgenomen in

het GNN. In de ontwerp-Omgevingsverordening was een apart artikel opgenomen met een ruimtelijk beleid speciaal voor militaire oefenterreinen. Wegen

Wegen (van Rijk, provincie en gemeenten) voor zover deze in gemeentelijke

bestemmingsplannen als verkeersdoeleinden zijn opgenomen, worden niet in het GNN

ondergebracht. In gebieden die behoren tot de GO blijven alle wegen onder de GO vallen, ook

als deze bestemd zijn voor verkeersdoeleinden. Dit geldt voor alle situaties en dus ook voor de wegen naar steenfabrieken. Klei- en zandwinning

Kleiwinning is veelal te bestempelen als een landelijke functie. Bij de winning van klei en zand komt meestal ook natuurontwikkeling tot stand. Een project dat bestaande

natuurwaarden respecteert en nieuwe ontwikkelt overeenkomstig de kernkwaliteiten voor het betreffende gebied zal niet in strijd zijn met de bescherming van GNN en GO in de

Omgevingsverordening. Binnen het project zijn doorgaans voldoende mogelijkheden om

verloren gaande natuurwaarden te compenseren, zodat de uitkomst per saldo positief is. Dit

moet van geval tot geval beoordeeld worden. Dit is in lijn met de werkwijze van de afgelopen

jaren in ruimtelijke ordening en vergunningverlening. Er is geen reden om winningslocaties buiten het GNN en de GO te brengen. Water

Water binnen de vroegere EHS heeft vaak een multifunctionele bestemming en valt op grond daarvan meestal in de Groene Ontwikkelingszone. Dit geldt ook voor de zomerbedden van de grote rivieren. Bij bedrijfsbestemmingen, bijvoorbeeld bij havens of loswallen, is het water ook buiten de Groene Ontwikkelingszone gebracht.

Bij een primaire natuurfunctie is het water als Gelders Natuurnetwerk begrensd. Zo zijn

de Randmeren grotendeels in het GNN opgenomen, omdat zij zijn aangewezen als Natura 2000-gebied en omdat er over grote oppervlakten aangewezen habitattypen en andere natuurwaarden voorkomen (met name vogels). Beleidsthema: Natuur en Landschap Onderwerp:

Verordening

Inhoud van de zienswijzen: Indieners vragen om gemeenten te verplichten om voor een bestemmingsplanwijziging naar natuur een wijzigingsbevoegdheid van B&W op te nemen. Ook zijn er vragen over de vertaling van het Barro in de Omgevingsverordening en over mate van detail van de

Omgevingsverordening ten opzichte van de Omgevingsvisie. Verder zijn er zienswijzen

142


ingediend over de boekhouding van het natuuroppervlak en de beschrijving van de

kernkwaliteiten in relatie tot de voormalige EHS-doelen. Tot slot vragen indieners uitleg

over een aantal termen, zoals reëel, substantieel, kleinschalig, grootschalig, landelijke en stedelijke ontwikkelingen.

Gevolgen voor Omgevingsvisie De visietekst is aangepast in aansluiting op de aanpassing in de verordeningstekst zoals

hieronder weergegeven. Ook wordt in de visietekst geen onderscheid meer gemaakt tussen landelijke en stedelijke ontwikkelingen.

Gevolgen voor de verordening en voor de kaarten −− De definitie van de Groene Ontwikkelingszone is aangepast; het woord ‘functies’ is vervangen door ‘ontwikkelingen’.

−− In de Omgevingsverordening is een bepaling opgenomen die gemeenten verplicht in haar bestemmingsplannen een bepaling op te nemen waarin zij Burgemeester en Wethouders de mogelijkheid biedt een bestemming onder voorwaarden naar natuur te wijzigen. Gevolgen voor de agenda van de provincie Er zijn geen gevolgen voor de agenda van de provincie. Toelichting Mate van detail van de Omgevingsverordening

Natuur en landschap blijken kwetsbare functies te zijn in de huidige dynamische samenleving. De provincie wil enerzijds bescherming bieden aan bestaande

waarden en anderzijds voldoende mogelijkheden bieden aan zowel ecologische als

economische ontwikkelingen. In de Groene Ontwikkelingszone ligt de nadruk op de

ontwikkelingsmogelijkheden en geeft daarvoor ook randvoorwaarden. De combinatie

van bescherming en ontwikkeling, en de behoefte aan voldoende rechtszekerheid voor betrokkenen, maken deze randvoorwaarden noodzakelijk. Aandacht en creativiteit in planvorming is nodig. Er is ruimte voor maatwerk. Barro

Het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) heeft als basis gediend voor de Omgevingsverordening. Voorbeelden zijn de saldobenadering en het loslaten van het

nabijheidsbeginsel bij de compensatieopgave. Ook de bescherming van de verbindingszones die deels nog ontwikkeld moeten worden, is geborgd door de spelregels van de Groene Ontwikkelingszone.

Wijzigingsbevoegdheid voor de bestemming natuur

a. Functiewijzigingen naar natuur moeten zo spoedig mogelijk hun beslag krijgen in

ruimtelijke plannen en besluiten. De Omgevingsverordening heeft daarom een bepaling die de gemeenteraad verplicht in bestemmingsplannen voor het buitengebied een

wijzigingsbevoegdheid op te nemen als bedoeld in artikel 3.6, eerste lid, sub a, van

de Wet ruimtelijke ordening. Op grond daarvan krijgen B&W de bevoegdheid om een

wijzigingsplan vast te stellen voor de bestemmingswijziging naar natuur. De betreffende bepaling is zodanig geredigeerd dat de bevoegdheid van B&W enkel geldt indien: de

gronden zijn verworven of ontpacht ten behoeve van het realiseren van de natuurfunctie;

b. een overeenkomst voor functieverandering door middel van particulier natuurbeheer is gesloten.

143


Gedeputeerde Staten hebben besloten aan Provinciale Staten voor te stellen om de Kroon te

verzoeken een onteigeningsbesluit te nemen als bedoeld in artikel 78 van de Onteigeningswet en Gedeputeerde Staten een kopie van hun besluit aan burgemeester en wethouders hebben gezonden met het verzoek over te gaan tot vaststelling van het wijzigingsplan. Hierdoor is niet telkens een duurdere en procedureel langduriger bestemmingsplanherziening nodig. Deze (pragmatische) werkwijze die inmiddels al door veel gemeenten is verwerkt in hun ruimtelijk beleid, zou in alle bestemmingsplannen gehanteerd moeten worden. Boekhouding GNN en GO

Gemeenten zijn verplicht jaarlijks de veranderingen in het GNN en de GO aan de provincie te rapporteren (Verordening 2.7.3.2), zodat er een boekhouding bijgehouden kan worden

van uitgevoerde ingrepen en bijbehorende compensatieplannen. De suggestie om bij deze rapportage te werken met een standaardformat is nuttig. Omgang kernkwaliteiten

Kernkwaliteiten mogen in onderlinge samenhang niet aangetast worden. Het inventariseren van kernkwaliteiten en het effect op kernkwaliteiten kan het best worden geïnventariseerd

zodra er een concreet plan ligt. Dit maakt ook deel uit van de gebruikelijk werkwijze bij een bestemmingswijziging. De ‘kernkwaliteiten natuur en landschap’ geven een kwalitatieve beschrijving van de kernkwaliteiten. Definities

Definitie Groene Ontwikkelingszone

Het woord ‘functies’ wordt in vervangen door het woord ‘ontwikkelingen’. Substantieel

Het begrip ‘substantieel’ zal per geval in overleg een goede invulling moeten krijgen.

Uitgangspunt voor de ruimtelijke ontwikkeling is de realisatie van de ontwikkelingsdoelen zoals beschreven in de kernkwaliteiten genoemd in de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening. Significant

De bepaling van wat een ‘significante’ aantasting is en wat niet, wordt per geval bekeken in

goed overleg tussen gemeenten en provincie. Over deze definitie is in de loop der jaren ook de nodige jurisprudentie ontstaan, die in sommige gevallen houvast kan geven. Dit zal ook in de toekomst de aangewezen weg zijn. Een nadere definitie is op voorhand niet te geven. Reëel

Het begrip ‘geen reëel alternatief’ wordt sinds 2006 (vaststelling Nota Ruimte) gehanteerd bij de definiëring van het beschermingsregime van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS).

Ook in het kader van de bescherming van Natura 2000-gebieden wordt dit begrip gebruikt. In 2007 is deze formulering opgenomen in de Spelregels EHS en sinds 2011 staat de term in de Ruimtelijke Verordening Gelderland. Deze beschermingsformule is ongewijzigd

overgenomen in de Omgevingsverordening. De Ruimtelijke Verordening Gelderland wordt ingetrokken op het moment dat de Omgevingsverordening wordt vastgesteld.

De bepaling van wat een reëel alternatief is en wat niet, wordt reeds sinds lange tijd per geval bekeken in goed overleg tussen gemeenten en provincie. Over deze definitie is in de loop der

jaren ook de nodige jurisprudentie ontstaan, die in sommige gevallen houvast kan geven. Per geval moet in overleg worden bekeken wat de beste oplossing is. Dit zal ook in de toekomst de

144


aangewezen weg zijn. Een nadere definitie is op voorhand niet te geven. Grootschalig/ kleinschalig in het GNN en de GO

In het GNN wordt naar aanleiding van de zienswijzen niet gewerkt met kleinschalige en

grootschalige ontwikkelingen maar met het onderscheid tussen ‘uitbreiding van bestaande bestemmingen’ en ‘nieuwvestiging’. Integenstelling tot het GNN blijft in de GO het onderscheid tussen kleinschalige en grootschalige ontwikkelingen bestaan. Landelijke en stedelijke ontwikkelingen

Besloten is om geen onderscheid meer te maken tussen landelijke en stedelijke

ontwikkelingen. De Gelderse ladder voor duurzaam ruimtegebruik wordt immers

doorlopen bij afwegingen over nieuwe locaties. Alleen voor projecten die gericht zijn op een

substantiële investering in een functiecombinatie met nieuwe natuur - projecten gericht op het mede-ontwikkelen van nieuwe natuur - biedt de Groene Ontwikkelingszone de ruimte. De Omgevingsvisie en de verordening zijn hierop aangepast. Vellen

‘Vellen’ volgens de Boswet kan ook betekenen dat herplant op hetzelfde perceel zal

plaatsvinden. In dit geval wordt bedoeld: het blijvend verwijderen van bos, dat dan elders

gecompenseerd moet worden. De omschrijving wordt: ‘2.7.2.3 Het blijvend verwijderen van een houtopstand’.


Beschermingsregime GNN

Inhoud van de zienswijzen: Veel indieners lezen het GNN als een sterk beperkend regime en vragen dit te verlichten. Anderen zien er juist een te grote versoepeling van de regelgeving in, waarbij de vrees

bestaat dat er soms onomkeerbare schade wordt toegebracht aan het natuurnetwerk en dat

de provincie de regie uit handen geeft. Veel indieners van zienswijzen stellen voor bepaalde

maatregelen uit de Omgevingsverordening aan te scherpen of te verduidelijken, bijvoorbeeld voor compensatie, compensatiepoules en definities. Ook het veronderstelde loslaten van het beschermen van milieucondities voor natuur komt ter sprake. De compensatieregels betreffen in de zienswijzen met name het loslaten van het nabijheidsbeginsel en de

compensatiepoules. Er worden vragen gesteld bij de juridische houdbaarheid. Sommigen

menen dat hier sprake zal zijn van extra regeldruk, anderen van te veel nadruk op overleg. Gevolgen voor Omgevingsvisie

−− De belangrijkste wijziging die is doorgevoerd is een verzameling van nieuwe definities voor het onderscheid van mogelijkheden die wel of niet bestaan in het GNN. Dit is uitgewerkt in een schema in de Omgevingsvisie.

−− Een verandering is het loslaten van het onderscheid tussen ‘grootschalige’ en

‘kleinschalige’ ontwikkelingen. Dit is vervangen door het onderscheid tussen ‘uitbreiding van bestaande bestemmingen’ en ‘nieuwvestiging’. Zie verder in de toelichting hieronder. Een andere wijziging betreft de term ‘significant’.

Gevolgen voor de verordening en voor de kaarten Bovengenoemde wijzigingen zijn ook doorgevoerd in de Omgevingsverordening.

145


Gevolgen voor de agenda van de provincie Er is behoefte aan een nadere operationele verduidelijking van het beleid aan de hand van

concrete voorbeelden. Juist vanwege de mogelijkheden die geboden worden om ambities te

halen in combinatie met de gegeven randvoorwaarden. De provincie ondersteunt gemeenten op verzoek bij de geleiding van initiatieven naar de vorm die past bij de beschreven kernkwaliteiten.

Zij zet daarbij planbegeleiding in. De provincie wil een platform creëren voor

uitwisseling van kennis over goede uitvoeringspraktijk in het toepassen van het vereveningsinstrumentarium. Toelichting Beschermingsregime GNN en compensatieregels

Het GNN is op punten herbegrensd. Er zijn technische correcties geweest waarbij de

vigerende bestemming als uitgangspunt is genomen voor de toevoeging aan het GNN of

de GO. Binnen het zoekgebied voor nieuwe natuur dat deel uitmaakt van het GNN kunnen

huidige activiteiten binnen de bestemming worden voortgezet. Uitbreiding van bestaande

bedrijven is mogelijk onder voorwaarden. Nieuwvestiging kan alleen bij een groot openbaar belang en wanneer er geen alternatieven buiten het GNN zijn.

De regels in de Omgevingsverordening beschermen de natuur van het Gelders

Natuurnetwerk tegen aantasting door andere functies. Centraal staat de bescherming van de kernkwaliteiten. Ontwikkelingen worden getoetst aan de kernkwaliteiten. De omgevingscondities (het ‘milieu’) zijn daarvan onderdeel. Ze zijn in de Omgevingsverordening als volgt gedefinieerd.

‘Kernkwaliteiten van het GNN: De aanwezige en potentiële waarden, gebaseerd

op de beoogde natuurkwaliteit voor het gebied, waartoe behoren de natuurdoelen en natuurkwaliteit en ecologische samenhang, geomorfologische processen,

de waterhuishouding, de kwaliteit van de bodem, lucht en water, de mate van stilte, rust, donkerte en openheid en de landschappelijke waarden.’

Bij grotere ontwikkelingen komen de omgevingscondities aan bod in een op te stellen MilieuEffectRapportage.

Om onnodig discussie en onduidelijkheid te voorkomen, maakt de provincie in het

GNN geen onderscheid meer tussen kleinschalige en grootschalige ontwikkelingen. Er is nu aangegeven dat nieuwvestiging niet is toegestaan, tenzij er sprake is van groot

maatschappelijk belang en er geen alternatieven zijn. Wordt aan beide voorwaarden

voldaan, dan kan de ingreep doorgaan, mits mitigatie en compensatie plaatsvindt. Deze voorwaarden zijn ook vastgelegd in de Omgevingsverordening.

Uitbreiding in bestaande natuur van het GNN is mogelijk; daarvoor geldt wel de

‘saldobenadering’: een combinatie van ingrepen in één ruimtelijke visie moet per saldo een

versterking van de kernkwaliteiten (zie verder onder ‘kernkwaliteiten’ en ‘saldobenadering’) opleveren.

Natuurcompensatie

Natuurcompensatie kan worden gerealiseerd binnen het zoekgebied voor

natuurontwikkeling (7.300 hectare). De compensatie zal komen boven op de 5.300 ha die

als ambitie voor nieuwe natuur geldt, zodat er daadwerkelijk sprake is van extra natuur ten

146


compensatie van elders verloren gaande natuur. De regionale binding tussen aantasting en compensatie zal bij normale compensatie veelal logisch tot stand komen. Er moet in

elk geval sprake zijn van een samenhangend planologisch kader (bijvoorbeeld een nieuw bestemmingsplan).

Nabijheidsbeginsel bij natuurcompensatie

Uit de Nota van Toelichting bij het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) volgt dat de benodigde compensatieopgave niet langer in de nabijheid van een ingreep hoeft te

worden gerealiseerd. Er zijn inmiddels diverse voorbeelden van succesvolle compensatie op geruime afstand van de ingreep.

In het kader van Natura 2000 speelt het nabijheidsbeginsel een zwaardere rol (compensatie dient in of aansluitend op het Natura 2000-gebied plaats te vinden), maar ook daar

liggen mogelijkheden om te werken met compensatie vooraf. Juist om de economische

ontwikkelingen in grote Natura 2000-gebieden als de Veluwe niet geheel te blokkeren, staan de mogelijkheden die hier liggen ook open.

Binnen de Flora- & Faunawet wordt veelal wel getoetst op nabijheid van de compensatie,

maar is een ruimer zoekgebied zeker mogelijk. In de Boswet is er niet of nauwelijks sprake van een nabijheidsprincipe.

Bij compensatie via een compensatiepoule wordt het nabijheidsprincipe losgelaten. Er

wordt wel gestreefd naar verspreide compensatiepoules over de regio’s van Gelderland. Het

streven is om in elk geval op de Veluwe een compensatiepoule te realiseren. Dergelijke poules kunnen in veel gevallen een gunstiger uitwerking hebben op de kernkwaliteiten van natuur en landschap dan verspreide compensatiegebieden. Compensatiepoule

Bij een eventuele compensatieplicht gaat de voorkeur van de provincie uit naar één plan,

waarin de ingreep en de compensatie in één keer geregeld worden. Vaak kan dat ook. Met name in gevallen waarin een eigenaar van de betreffende natuur ook de aangrenzende

compensatielocatie in de Groene Ontwikkelingszone bezit. Voor bedrijven in de natuur is een regionale compensatiepoule een uitkomst.

Wanneer er op afstand geen alternieven beschikbaar zijn wil de provincie de initiatiefnemers de zorg voor de uitvoering van de compensatieplicht uit handen te nemen. Dit gebeurt door

het inrichten van enkele natuurontwikkelingslocaties die op voorhand worden ingericht: de compensatiepoules. De intiatiefnemer kan dan volstaan met een bijdrage aan de realisatie van de die compensatienatuur naar rato van de ontstane compensatieverplichting.

Compensatiepoules kunnen door andere partijen worden gecreëerd. Daarvoor gelden dezelfde voorwaarden voor realisatie. Het werken met compensatiepoules zal in 2014 en 2015 door de provincie worden uitgewerkt en geoperationaliseerd.

De directe beschikbaarheid van een compensatielocatie kan de uitvoering van de

compensatieplichtige projecten aanzienlijk versnellen en ontzorgt daarmee de betreffende ondernemers. Bovendien is het vooraf realiseren van de compensatie soms nodig om een populatie van bepaalde soorten te kunnen laten voortbestaan. Er hoeft niet per se een regionale binding te zijn tussen verlieslocatie en compensatielocatie. Saldobenadering

Inititatieven (ingrepen) in het Gelders Natuurnetwerk worden afzonderlijk beoordeeld.

Om een meer ontwikkelingsgerichte benadering mogelijk te maken kan hiervan worden

147


afgeweken door op gebiedsniveau de ‘nee, tenzij’-afweging te maken. Dit kan wanneer een

aantal plannen of projecten in één ruimtelijk plan wordt ingediend, gericht op het per saldo verbeteren van de kernkwaliteiten van het Gelders Natuurnetwerk op gebiedsniveau.

Met de saldobenadering kan een meer aaneengesloten natuurnetwerk worden verkregen of kunnen natuurgebieden beter met elkaar verbonden worden. Door ruimtelijke ingrepen op

gebiedsniveau met elkaar in verband te brengen, kunnen functies of activiteiten elders in het GNN betere ontwikkelingsmogelijkheden krijgen. Deze benadering is alleen toepasbaar als:

−− de combinatie van bestemmingswijzigingen binnen één ruimtelijke visie wordt gepresenteerd;

−− er een onderlinge samenhang bestaat tussen de betreffende plannen; −− er juridisch binden afspraken zijn gemaakt.

De saldobenadering is gericht op het compenseren van de verloren gegane oppervlakte natuur plus de compensatietoeslag en de versterking van de ecologische samenhang

tussen de natuurgebieden. De effecten van het plan op de overige kernkwaliteiten worden in hun onderlinge samenhang beoordeeld. Over de gebiedsvisie en de toepassing van

de saldobenadering op basis van de gebiedsvisie moet overeenstemming bestaan met de

provincie. Voor die onderdelen van het GNN die onder de Europese bescherming van Natura 2000 vallen, moeten ontwikkelingen passen bij de doelen van het betreffende Natura 2000-gebied. Het beheerplan van het N2000-gebied biedt hiervoor informatie. Beleidsthema: Natuur en Landschap Onderwerp:

Beschermingsregiem GO

Inhoud van de zienswijzen: Enerzijds hebben indieners vragen over de mogelijkheden die de GO voor economische

ontwikkelingen heeft. Past grondstofwinning bijvoorbeeld in de GO? Krijgt nieuwe natuur die in het GO wordt gerealiseerd de status van GNN? Anderzijds geven indieners aan dat de

GO economische ontwikkelingen toelaat die onomkeerbaar zijn en de doelstellingen van de

GO en het GNN in de weg staan. Ook vinden indieners dat de beschrijving van de GO zich vrij sterk op natuur richt en minder op landschap. Een aantal gemeenten heeft vragen over de

voorgeschreven werkwijze bij verevening. Er zijn twijfels over de juridische haalbaarheid; gemeenten zien liever dat de provincie het vereveningsbeleid verder uitwerkt in een provinciaal fonds.

Gevolgen voor Omgevingsvisie De teksten van de visie worden aangepast in aansluiting op de aanpassingen van de teksten zoals hieronder bij de ‘gevolgen voor de verordening’ is weergegeven. De belangrijkste

wijziging is een verzameling nieuwe definities voor het onderscheid van wat wel of niet kan in de GO. Dit is uitgewerkt in een schema in de Omgevingsvisie. Gevolgen voor de verordening en voor de kaarten Het maken van een vereveningsparagraaf wordt niet meer voorgeschreven in de

Omgevingsverordening. Wel wordt de inzet van de vereveningsinstrumenten gezien als

middel bij uitstek voor de realisatie van verbindingszones in de GO. De provincie wil een

stimulerende rol spelen bij de uitwisseling van goede praktijkvoorbeelden bij gemeenten.

148


Gevolgen voor de agenda van de provincie −− Verduidelijking van het beleid aan de hand van concrete voorbeelden. De combinatie van

mogelijkheden en randvoorwaarden maken het noodzakelijk om daar zorgvuldig aandacht aan te besteden. Zowel voor gemeenten als voor de provincie.

−− Met gemeenten in gesprek gaan over het vereveningsinstrument en hoe de provincie daarbij ondersteuning kan verlenen.

Toelichting Beschermingsregime

De Groene Ontwikkelingszone heeft een dubbele doelstelling: 1. er is ruimte voor economische ontwikkeling,

2. in combinatie met een versterking van de kernkwaliteiten van natuur en landschap en/of samenhang tussen aangrenzende en inliggende natuurgebieden.

De provincie nodigt de Gelderse samenleving uit om in de Groene Ontwikkelingszone

initiatieven te ontwikkelen die bijdragen aan de realisatie van deze dubbele doelstelling. Delfstofwinning kan een dergelijke economische ontwikkeling zijn.

Nieuwe natuurelementen in de Groene Ontwikkelingszone worden toegevoegd aan het Gelders Natuurnetwerk. De omvang van de Groene Ontwikkelingszone is enige

tienduizenden hectares. Het grootste deel van de GO zal naar verwachting zijn huidige functie behouden. Bijvoorbeeld een recreatiefunctie. Uitbreiding van bestaande activiteiten

In de GO maakt de provincie onderscheid tussen kleinschalige en grootschalige

ontwikkelingen. Vertaald naar de regels in de Groene Ontwikkelingszone mogen bestaande

activiteiten kleinschalig (dat is: met maximaal 30% van het bestaande oppervlak) uitbreiden mits deze landschappelijk en qua natuur worden ingepast zodat de kernkwaliteiten per saldo niet worden aangetast. Grootschalige uitbreiding (van bestaande acitiviteiten) is

mogelijk mits aantasting van de kernkwaliteiten zoveel mogelijk wordt voorkomen en die kernkwaliteiten per saldo in hun onderlinge samenhang substantieel worden versterkt. Nieuwvestiging van activiteiten

Ook bij nieuwvesting in GO is er onderscheid tussen grootschalig en kleinschalig.

−− Kleinschalige nieuwvestiging is: zonder verandering van het gebiedskarakter. Dit is

in de GO mogelijk, mits mitigatie plaatsvindt en de ingreep wordt gecombineerd met substantiële versterking van de kernkwaliteiten.

−− Grootschalige nieuwvestiging is: er vindt een verandering van het gebiedskarakter plaatsvindt. Dit is niet mogelijk, tenzij er geen reële alternatieven zijn en de

nieuwvestiging van groot openbaar belang is. Dan moet mitigatie en compensatie plaatsvinden.

Bij beide moet de activiteit de kernkwaliteiten van het betreffende gebied per saldo

versterken. De kernkwaliteiten zijn voor circa 180 deelgebieden in Gelderland gedefinieerd in de Omgevingsvisie. Hierbij zijn ook de gewenste ontwikkelingsrichtingen weergegeven. Verevening

De provincie wil de Gelderse gemeenten stimuleren zoveel mogelijk gebruik te maken van

verevening en zal daarbij waar mogelijk ondersteuning bieden. Het betreft vooral situaties waarbij in een bestemmingsplan rendabele ontwikkelingen mogelijk worden gemaakt op

zo’n manier dat het redelijk is van de betrokken partij een bijdrage te vragen voor de kosten

149


van andere, onrendabele ontwikkelingen. Partijen kunnen vrijwillig daartoe overgaan door het sluiten van een privaatrechtelijke overeenkomst.

Verevening is echter ook mogelijk op grond van hoofdstuk 6 van de Wet op de

ruimtelijke ordening. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van een financiële bijdrage in een

landschapsfonds, maar kan ook worden gekoppeld aan een project. Op grond van de Wro is

voor een daadkrachtig vereveningsbeleid een ruimtelijke visie op gebiedsniveau nodig. Deze kan het beste worden neergelegd in een (inter)gemeentelijke structuurvisie. Bij de verdere

concretisering van de vereveningsoperatie in het bestemmingsplan kan worden gedacht aan

het opnemen van een vereveningsparagraaf en waar nodig een voorwaardelijke verplichting. Beleidsthema: Natuur en Landschap Onderwerp:

Kernkwaliteiten

Inhoud van de zienswijzen: Relatief weinig zienswijzen betreffen de kernkwaliteiten; enkele indieners menen dat voor

sommige deelgebieden zaken moeten worden toegevoegd of verwijderd. Stilte en stiltebeleid kregen wat meer aandacht in de zienswijzen, met name vanuit het idee dat de provincie stilte niet langer beschermt.

Gevolgen voor Omgevingsvisie Van enkele deelgebieden zijn de kernkwaliteiten gewijzigd. Gevolgen voor de verordening en voor de kaarten Achterliggend kaartmateriaal is als verduidelijking toegevoegd: kaarten met de modellen van ecologische verbindingen, aardkundige waarden, parels, waardevol open gebied of verkaveling, natte landnatuur. Aan de beschrijving van de kernkwaliteiten van de

weidevogels is de internationale waarde van de populatie van de grutto toegevoegd. Ook is

de functie als foerageergebied voor steltlopers toegevoegd. Ten slotte zijn voor beschermende natuurmonumenten de kwaliteiten toegevoegd. Gevolgen voor de agenda van de provincie Geen gevolgen voor de agenda. Toelichting Kernkwaliteiten

De kernkwaliteiten van het GNN zijn in de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening als volgt gedefinieerd:

‘De aanwezige en potentiële waarden, gebaseerd op de beoogde natuurkwaliteit voor het gebied, waartoe behoren de natuurdoelen en natuurkwaliteit en

ecologische samenhang, geomorfologische processen, de waterhuishouding,

de kwaliteit van de bodem, lucht en water, de mate van stilte, rust, donkerte en openheid en de landschappelijke waarden.’

De definiering van de kernkwaliteiten van de GO wijkt enigszins af van die van de GNN. De definitie van de kernkwaliteiten van de GO luidt:

‘De ecologische samenhang met inliggende en aangrenzende natuur van

het GNN, de geomorfologische processen, waterhuishouding, kwaliteit van

bodem, water en lucht, rust, de mate van stilte, donkerte en openheid en de landschappelijke waarden.’ 150


In de beschrijving van de kernkwaliteiten is vrij gedetailleerd aangegeven wat de belangrijke waarden zijn die enerzijds beschermd en anderzijds ontwikkeld moeten worden, uiteraard met de nodige flexibiliteit. Door de saldobenadering die in veel gevallen wordt toegepast,

kunnen doelen voor natuur en landschap worden gerealiseerd in combinatie met gewenste maatschappelijke ontwikkelingen.

In de kernkwaliteiten zijn ook beschrijvingen opgenomen als ‘groot aaneengesloten

gebied’ en ‘Grote Eenheid Natuur: grootschalig natuurlijk landschap’. Ontwikkelingen

die versnippering in de hand werken, tasten deze kernkwaliteiten aan en initiatiefnemers horen dan volgens de regels in de verordening te handelen. Daarnaast is het een taak van

gemeenten om beleid te formuleren voor verhekking in bijvoorbeeld het beeldkwaliteitsplan. Ook handhaving hierin is een taak van de gemeente. Stilte als kernkwaliteit

De basis voor het stiltebeleid wordt nu gevormd door het voortzetten van de ruimtelijke bescherming van de kernkwaliteit stilte in natuurgebieden. Dit betekent dat de

geluidsbelasting als gevolg van nieuwe ontwikkelingen moet worden voorkomen of

gecompenseerd zodat per saldo geen toename van de kernkwaliteiten en omgevingscondities in hun totaal ontstaat.

De motivatie om stilte als natuurkwaliteit te zien en het beleid voor stiltegebieden los te laten is ook omdat stilte een lokale waarde is. Het is vooral aan gemeenten om te bepalen waar

stilte beschermd moet worden en hoe. Grote delen van voormalige stiltegebieden worden al

beschermd vanuit andere regimes (Natura 2000, gemeentelijke regels et cetera). Het streven is daarbij het verminderen en vereenvoudigen van de aanwijzingen van gebiedscategorieën met aparte regels.

In 2014 en 2015 onderzoekt de provincie het nut en de noodzaak van de ruimtelijke

bescherming van de kernkwaliteit stilte in natuurgebieden, eventueel aan te vullen met

sturing van gedrag en benadering van stilte. Handhaving is een taak van toezichthouders zoals gemeenten en terreinbeheerders. Beleidsthema: Natuur en Landschap Onderwerp:

Natura 2000-gebieden

Inhoud van de zienswijzen: Zienswijzen gaan over de status van Natura 2000-gebieden in de Omgevingsvisie, het

beschermingsregime en de verschillen tussen Natura 2000 en GNN/GO. Zienswijzen gaan in op grensoverschrijdende effecten. Voor specifieke gebieden geven zij aan dat de begrenzing

of de status van het betreffende Natura2000-gebied is veranderd. Ook wijzen zij op specifieke ruimtelijke ontwikkelingen met invloed op Natura2000-gebieden. Gevolgen voor Omgevingsvisie Geen. Gevolgen voor de verordening en voor de kaarten Geen. Gevolgen voor de agenda van de provincie Geen.

151


Toelichting Natura 2000

Natura 2000 heeft prioriteit in het Gelderse Natuurbeleid. De bescherming van Natura

2000-gebieden is geregeld in de Natuurbeschermingswet. De provincie sluit hierop aan. De Omgevingsvisie bevat de cartografische weergave van de Natura 2000-gebieden. De

kernkwaliteiten geven onder meer de status en doelen van de Natura 2000-gebieden weer. Ook in de beoordeling van effecten van bestemmingswijzigingen wordt bekeken hoe de

Natura 2000-doelen en de omgevingskwaliteiten worden beïnvloed, hoe ze moeten worden beschermd en hoe die beïnvloeding in een positief saldo kan resulteren. Begrenzing Natura 2000 en GNN/GO

De begrenzingen van Natura 2000 en GNN kunnen van elkaar verschillen. Dit komt mede

doordat de Natura 2000-begrenzingen gebaseerd zijn op de te beschermen waarden en niet op

bestemmingen. Grote delen van de Natura 2000-gebieden worden multifunctioneel gebruikt: ze hebben naast een natuurfunctie ook een landbouwfunctie of een andere functie. Dit is

vooral het geval bij Vogelrichtlijngebieden waarbij de vogelsoorten in kwetsie afhankelijk zijn van grasland, of water met andere bestemmingen Verschillende beschermingsregimes

Natura 2000 kent eigen beschermingsregimes via de Natuurbeschermingswet. Het gaat

om natuurdoelen in de vorm van habitats, soorten of kernopgaven; daardoor zijn sommige (ruimtelijke) ontwikkelingen niet direct schadelijk voor de specifiek gedefinieerde Natura 2000-doelen, maar kunnen andere de kernkwaliteiten van natuur en landschap wel

aantasten. Ook in Natura 2000-gebieden is de Omgevingsverordening daarom relevant. De Omgevingsverordening bepaalt in de eerste plaats de ruimtelijke kaders voor

bestemmingsplannen. Natura 2000-doelen worden in een eigen spoor beoordeeld, evenals aspecten van de Boswet, de milieuwetgeving en waarschijnlijk binnenkort ook de Flora-

en faunawet. Mede met het oog op de introductie van de Omgevingswet, wil de provincie bevorderen dat bij plannen en projecten in het GNN en de GO in vroegtijdig stadium de

randvoorwaarden voor die ontwikkeling vanuit de groene weten regelgeving gelijktijdig in beeld gebracht worden.

Grensoverschrijdende effecten

Initiatieven in Gelderland die mogelijk effecten hebben op Natura 2000-gebieden in andere provincies of landen (Duitsland) worden in overleg met betrokken partijen afgestemd. Middelen

De provincie biedt kaders voor bestemmingen en refereert aan instrumenten die veelal ook

voorzien zijn van middelen. Niet alle middelen kunnen op korte termijn worden verstrekt. Dat neemt niet weg dat beheerders worden uitgedaagd daar creatief een weg in te vinden, bijvoorbeeld via andere wegen zoals Life+ (rechtstreekse financiering van de Europese

Unie) of via private financieringen. De provincie zal waar mogelijk dergelijke initiatieven faciliteren.


Weidevogels en ganzen

Inhoud van de zienswijzen: De zienswijzen zijn vooral gericht op de aanscherping van het beleid voor weidevogels.

152


Indieners vragen zich af hoe weidevogels planologische beschermd worden. Organisaties willen graag in gesprek om samen na te denken over hoe de weidevogelbescherming kan worden voort gezet als de bescherming van het collectief beheer wegvalt. Wat kan de rol

van boeren worden? Een aantal zienswijzen vroegen om aanpassing van de begrenzing van ganzenfoerageergebieden. Ook is de wens geuit de jacht op ganzen in de uiterwaarden te verbieden, naast duidelijkheid over het ganzenbeleid omdat beheercontracten aflopen. Gevolgen voor Omgevingsvisie De Omgevingsvisie gaat uit van een broedseizoen tussen 15 maart en 15 augustus; dit wordt in de tekst aangepast.

Gevolgen voor de verordening en voor de kaarten −− Bestaande foerageergebieden in het oostelijk deel van het Rivierengebied stonden niet op de GO-kaart aangegeven; deze zijn gecorrigeerd.

−− Rond weidevogel- en ganzenfoerageergebieden in een zone van 300m is er een

onderzoeksplicht voor de initiatiefnemer naar de effecten van het oprichten van een of meerdere windturbines in deze zone op de betreffende vogelpopulaties.

Gevolgen voor de agenda van de provincie Over twee jaar beziet de provincie hoe de effectiviteit van deze aanpak is en of dat alsnog aanleiding geeft voor een ander beschermingsregime. Toelichting Twee categorieën: weidevogels en ganzen

Weidevogelgebied en ganzenfoerageergebied zijn twee beleidsvelden waar specifiek op

gestuurd wordt via provinciale regelingen. De term ‘pleisterplaats voor watervogels’ is geen basis voor beleid. Om de directe koppeling tussen de beleidsinspanning en de ruimtelijke

bescherming aan te geven worden de termen ‘weidevogelgebied’ en ‘ganzenfoerageergebied‘ gebruikt.

Weidevogels

Het agrarisch natuurbeheer staat onder druk, de effectiviteit wordt betwist. De provincie kiest ervoor om het geld in te zetten in gebieden die aantrekkelijk zijn voor weidevogels.

Daarom is er kritisch gekeken naar de inzet van het collectief weidevogelbeheer. De provincie heeft de huidige gebieden beoordeeld op de geschiktheid voor duurzame instandhouding van de weidevogelpopulatie. Daarbij zijn de volgende kenmerken in ogenschouw

genomen: de openheid van het landschap, de mate van drooglegging (waterpeil), de

maaidata, de kruidenrijkdom van de graslanden, de grootte van het weidevogelgebied,

de verstoringsgevoeligheid, het bestaande mozaïek en de deelnamebereidheid binnen het gehele gebied.

In de resterende goede en perspectiefvolle weidevogelgebieden zet de provincie in op behoud en versterking van de functie als weidevogelgebied. Deze gebieden zijn opgenomen in de

Groene Ontwikkelingszone en liggen vaak rondom een natuurkern die deel is van het Gelders

Natuurnetwerk. Voor de weidevogelgebieden gelden als kernkwaliteiten in het bijzonder rust en openheid.

Met beheersubsidies, het ruimtelijk instrumentarium voor het behoud van openheid en de toekenning van de waterhuishoudkundige functie weidevogelgebieden, wil de provincie

bevorderen dat buiten de reservaten een blijvende functie als leefgebied voor weidevogels in

153


stand blijft. Daarvoor gelden de kernkwaliteiten ‘openheid’ en ‘rust’. De provincie vraagt gemeenten door planologisch beleid en het beheer van de buitenruimte

rekening te houden met de weidevogels. Vooral de openheid (beplanting langs gemeentelijke wegen, windmolens, bouwvergunningen in en langs de rand van open gebieden waar

weidevogels voorkomen) en grootte kunnen door gemeenten geborgd worden. Gemeenten kunnen contact opnemen met de weidevogelcoördinator om af te stemmen in hoeverre zij kunnen bijdragen aan het slagen van weidevogelbeheer. In 2014 gaat de provincie met de relevante organisaties hierover in overleg treden. Ganzen

Diverse soorten wilde ganzen waren decennialang bedreigd. Ze kwamen in die periode in Nederland alleen in de winter voor. Nederland heeft voor ganzen ook een internationale verplichting in het kader van de Vogelrichtlijn van de Europese Unie. Nederland moet

speciale beschermingszones instellen die nu onder Natura 2000 vallen. Dit geldt alleen voor trekkende ganzen die hier in de winter verblijven. Meer en meer ganzen verblijven hier het

hele jaar: zogenaamde standganzen. Met name gedurende het groeiseizoen veroorzaken deze schade aan landbouwgewassen. Ook brengen ze in toenemende mate de luchtvaartveiligheid in gevaar.

Het beleid om de schade door ganzen te beperken door ze te verjagen waar dat nodig is en ze op te vangen in ganzenfoerageergebieden heeft niet goed gewerkt. De schade kon hiermee

niet in de hand worden gehouden. Het subsidiebeleid voor ganzenfoerageergebieden wordt

daarom verlaten en voor de ganzenproblematiek wordt nieuw beleid ontwikkeld, gebaseerd op verjagen en het uitkeren van schadevergoedingen.

De provincies hadden een akkoord gesloten met een aantal maatschappelijke organisaties, de zogenaamde Ganzen 7 (G7), over de toekomst van het ganzenbeleid. Er zou sterk worden ingezet op een reductie van de aantallen standganzen. Daar stond tegenover dat er in

de winterperiode in bepaalde gebieden meer rust geboden zou worden aan trekganzen.

Verjaging van grauwe gans en kolgans zou in de periode van 1 november tot 1 maart buiten de nog vast te stellen rustgebieden niet meer mogelijk zijn op overjarig grasland. Een

totaal verbod op de jacht zou niet worden gegeven. Ook zou opnieuw gekeken worden

naar de begrenzing van de foerageergebieden, die onder de nieuwe aanpak ‘rustgebieden’

zouden gaan heten. Dit beleid is recent op losse schroeven komen te staan door opzegging

van het akkoord door één van de deelnemende organisaties. De insteek van de provincie is om in Gelderland de uitgangspunten van het akkoord te handhaven en met de betrokken

maatschappelijke organisaties te bezien welke onderdelen van het akkoord alsnog kunnen worden uitgevoerd.

Ganzenfoerageer- en rustgebieden

Als gevolg van het akkoord zal opnieuw gekeken worden naar de begrenzing van de

opvanggebieden en zal er een nieuwe vergoedingsregeling voor deze gebieden worden ontwikkeld. Bij de herbegrenzing van de opvanggebieden, die nu rustgebieden gaan

heten, zal sterk gelet worden op de aanwezigheid van grote aantallen ganzen en op de

schadeomvang. Het is de bedoeling dat de nieuwe regeling gebaseerd wordt op (een afkoop

van) deze schade. De vaste beheerscomponent verdwijnt. Daar staat tegenover dat conform

Brusselse spelregels een bonus van 30% op de geleden schade mogelijk is als vergoeding voor overheadkosten.

154


Omdat in oktober 2013 in Gelderland de huidige PSAN-ganzenovereenkomsten aflopen en er

nog geen nieuwe regeling is, hebben de G7 aangedrongen op een overgangsregeling. Het IPO onderzoekt op dit moment samen met het Faunafonds de mogelijkheden.

In Gelderland bestond voor de ganzenopvanggebieden in de uiterwaarden de mogelijkheid

voor het aanvragen van een probleemgebiedenvergoeding. Aangezien de overgangsregeling niet onder de Subsidieverordening Natuur en Landschapsbeheer Gelderland komt te vallen, vervalt deze mogelijk vooralsnog. Hoe dat voor de uiteindelijke opvangregeling komt te liggen is op dit moment nog niet te zeggen. Begrenzing ganzenfoerageergebieden

Vooralsnog houdt de provincie vast aan de ganzenfoerageergebieden zoals die nu op de kaart staan. De bestaande foerageergebieden in het oostelijk deel van het rivierengebied zijn gecorrigeerd opgenomen. Broedseizoen

De Flora- en faunawet geeft aan dat voor het broedseizoen geen vaste periode geldt. Dit

verschilt per soort. Sommige vogelsoorten, zoals de blauwe reiger en de bosuil, beginnen al

in februari te broeden en bepaalde (zang)vogels broeden nog in augustus. Veel vogelsoorten broeden ongeveer tussen 15 maart en 15 juli. Moerasvogels en andere watervogels broeden

meestal tussen 1 april en 15 augustus. De Omgevingsvisie kiest voor een broedseizoen tussen 15 maart en 15 augustus; dit wordt in de tekst aangepast. Windturbines rond weidevogel- en ganzenfoerageergebieden

In weidevogel- en ganzenfoerageergebieden zijn geen windturbines toegestaan.

Rondom weidevogel- en ganzenfoerageergebieden in een zone van 300 meter is er

een onderzoeksplicht voor de initiatiefnemer naar de effecten van het oprichten van

windturbines in deze zone op de betreffende vogelpopulaties. Over twee jaar beziet de

provincie hoe de effectiviteit van deze aanpak is en of dat alsnog aanleiding geeft voor een ander beschermingsregime. Betreft zienswijze: Particulieren:

Organisaties: 01662703, 01663801, 01666457, 01666423, 01666375, 01666612 Overheden:

01662904, 01662395

Beleidsthema: Landschap Onderwerp:

Limes

Inhoud van de zienswijzen: Indiener:

−− vraagt zich af wat de toegevoegde waarde is van de Limes in dit gebied;

−− vraagt zich af wat het doel is van het onderzoek ‘landbouw in de Limes’; −− wil geen extra regels opleggen aan de landbouw in de Limes;

−− vindt dat de rol van de provincie in dit verband niet normerend moet zijn maar verbindend, inspirerend, financierend en ondernemend;

−− mist aandacht voor de IJssellinie als een belangrijk erfgoed van provinciaal belang. Reactie: zie toelichting.

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden deels tot een aanpassing van de visietekst in de

155


Omgevingsvisie. De provincie is in overleg met gemeenten de begrenzing van de Limes nader aan het verfijnen, aan de hand van gemeentelijke verwachtingenkaarten. Deze

kaarten zijn niet allemaal ter beschikking gesteld. Waar de provincie de Limesbegrenzing

nader kan verfijnen, zal zij dit doen. In de andere gevallen blijft de Barrobegrenzing staan. Aandachtspunt is gemeente Nederbetuwe die wel kaarten ter beschikking stelt, maar hieraan een voorwaarde verbindt. Hierover lopen gesprekken met de gemeente. Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting De Limeszone is overgenomen uit het Barro. Deze wordt nog nader begrensd op basis

van aangeleverde gemeentelijke kaarten. De afspraken met gemeenten komen uit het

voorbereidingstraject tot UNESCO-aanwijzing. De kernkwaliteiten van de Limes mogen bij een nieuw bestemmingsplan niet minder beschermd worden dan in het voorgaande

bestemmingsplan. De provincie kent de gestapelde belangen in de Limeszone, waaronder die van agrariërs. Het onderzoek Landbouw in de Limes moet de archeologische

verwachtingsgebieden in de Limes-zone verfijnen. Met dit onderzoek helpt de provincie gemeenten om de archeologische verwachtingen beter inzichtelijk te maken.

Het stimuleren van de economische meerwaarde van cultuur en erfgoed is een van de

kernpunten van het in 2012 vastgestelde cultuur- en erfgoedbeleid. Met de Gebiedenatlas

worden de gevarieerde kernkwaliteiten van Gelderland inzichtelijk gemaakt. De normerende rol van de provincie is niet buiten beschouwing te laten, omdat de provincie wettelijke taken moet vervullen.

Enkele andere historische linies doorsnijden (ook) Gelderland. Het gaat hierbij om de

IJssellinie, de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Grebbelinie. De komende jaren richt de provincie zich in hoofdzaak op de Limes en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Betreft zienswijzen: Particulieren: 01656833


01680212, 01665372, 01665302, 01662395, 01664075

Beleidsthema: Nieuwe Hollandse Waterlinie Onderwerp:


Inhoud van de zienswijzen: a. Eén zienswijze vraagt om nuancering in de Omgevingsvisie van de ruimtelijke

ontwikkelmogelijkheden in het gebied van de Nieuwe Hollandse Waterlinie voor de gemeenten Culemborg, Geldermalsen, Zaltbommel en Lingewaal. Het betreft

nuanceringen op grond van de uitkomsten van de pilot in de gemeente Lingewaal, die in 2013 werd uitgevoerd in overleg met en mede in opdracht van ex-gedeputeerde Verdaas.

b. Eén zienswijze geeft aan dat de boomgaard en schuur van de indiener is komen te vallen

onder het regime van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en wil dat deze beperking voor zijn bouwmogelijkheden uit de begrenzing wordt gehaald. Indiener verzoekt om de gehele

156


kernzone te schrappen zodat landbouwontwikkeling weer plaats kan vinden en om perceel v 183 uit de Groene ontwikkelingszone te halen.

c. Eén zienswijze brengt in dat de beschrijving van het deelgebied Bommelerwaard in de Omgevingsvisie meer omvat dan alleen de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Alleen het

gebied ten westen van de Meidijk (Zuilichem) valt onder de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

d. Eén zienswijze vraagt aandacht voor de beschrijving van de kernkwaliteiten en borging van andere cultuurhistorische waarden.

e. Indiener heeft een fruitperceel met een bestaande opstal gelegen direct naast Fort

Nieuwesteeg. Fort Nieuwesteeg is een van de fortificaties binnen het nationaal landschap de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Indiener vraagt of het mogelijk is in de toekomst de

opstal aan te passen voor verkoop van biologische en streekproducten in combinatie met een theeschenkerij.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening. De geografische kaart waarin de Nieuwe Hollandse Waterlinie begrensd wordt, zal worden

aangepast bij de uitwerking van de Kernkwaliteiten Nieuwe Hollandse Waterlinie zodat het gebied ten westen van de Meidijk hieronder valt.

De uitwerking van de kernkwaliteiten voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie zal in nauw overleg met de gemeenten tot stand komen. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting Betrokken partijen kunnen in de Gebiedenatlas of in een Kwaliteitsatelier verder ingaan op de betreffende gevallen en ambities. De provincie werkt hier graag aan mee. Verdere specificatie in de tekst van de Omgevingsvisie is niet aan de orde vanwege het beoogde

abstractieniveau van de Omgevingsvisie, en omdat de Omgevingsvisie geen directe oplossing biedt voor specifieke gevallen. In het bijzonder

De gevraagde nuanceringen van de ruimtelijke ontwikkelmogelijkheden in het gebied van de Nieuwe Hollandse Waterlinie komen in de uitwerking van de Kernkwaliteiten

Nieuwe Hollandse Waterlinie, die in 2013 en 2014 in nauw overleg met de gemeenten wordt samengesteld.

De betreffende boomgaard en schuur vallen onder het regime van het Streekplan 2005 waarin de Nieuwe Hollandse Waterlinie begrensd wordt en waarin deze in planologische regelgeving vastgesteld wordt. De Omgevingsvisie zet dit beleid voort.

De vraag of een toekomstige opstal kan worden aangepast in de Nieuwe Hollandse

Waterlinie is in het kader van de Omgevingsvisie niet eenduidig te beantwoorden. In de Omgevingsverordening is een hoofdstuk gewijd aan de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

Hierin zijn voorwaarden beschreven waaraan het vestigen van een nieuwe bestemming

157


of het veranderen van een bestaande bestemming moet voldoen. De provincie wil het

economisch potentieel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie vergroten en de kernkwaliteiten beschermen. De hoofdlijn bij een ontwikkeling is dat deze bijdraagt aan versterking van

de kernkwaliteiten van het nationale landschap. In overleg met verschillende overheden worden de kernkwaliteiten uitgewerkt wat uiteindelijk leidt tot standaardregels in

bestemmingsplannen voor bescherming van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Dit bepaalt dus het al of niet mogelijk worden van deze ontwikkeling.

158


Landschap van Gelderland Betreft zienswijzen: Particulieren: -


01679831, 01671252

01669854, 01668814, 01659876, 01665372, 01664075, 01665664, 01669164,

01666612, 01667237



Inhoud van de zienswijzen: −− Indiener pleit ervoor om in hoofdstuk 4.2.3 van de Omgevingsvisie (Landschap van

Gelderland) een relatie op te nemen met hoofdstukken en onderwerpen die gevolgen

kunnen hebben voor het landschap, zoals Energietransitie en Land- en tuinbouw. Reactie: De tekst van de Omgevingsvisie wordt op dit punt aangevuld.

−− Indieners pleiten ervoor dat in de Omgevingsverordening een algemene zorgplicht wordt

opgenomen van gemeenten voor ruimtelijke kwaliteit en landschap. Dit om de ruimtelijke kwaliteit en landschappelijke inpassingen voor alle ruimtelijke ontwikkelingen in alle

sectoren op een gelijkwaardige manier te regelen. Ook wordt het verzoek gedaan om de

basiskwaliteit nadrukkelijker te borgen, ook via de verordening. Om daarbij gemeenten te verplichten bij ruimtelijke ingrepen aandacht te vragen voor het behoud en de verbetering van het landschap in bestemmingsplannen en structuurvisies, door middel van directe verevening dan wel indirect via een gemeentelijk landschapsfonds of anderszins. De

provincie kan hiervoor aan gemeenten uitgewerkte voorbeelden aanbieden. Reactie:

Deze verantwoordelijkheid is niet gereguleerd via de Omgevingsverordening omdat dit ingrijpt in de eigen verantwoordelijkheid van gemeenten. De gemeente kan maatwerk

leveren en draagt zorg voor integrale afwegingen. In de tekst van de Omgevingsvisie wordt toegevoegd wat wordt verstaan onder deze verantwoordelijkheid van gemeenten.

−− In verschillende zienswijzen wordt gevraagd om nadere accenten te leggen, onder meer op het rivierenlandschap van de Stadsregio tussen twee stuwwallen, de cultuurhistorie van het landschap, het agrarische landschap, jonge ontginningen en kleinschalige landschappen. Reactie: Er komen geen nieuwe categorieën in de Omgevingsvisie.

De Gebiedenatlas is een instrument om specifieke (ruimtelijke) kwaliteiten verder te nuanceren en te borgen.

−− Indieners brengen in dat de omschrijving van de natuur van Gelderland te beperkt uitgaat van het agrarisch landschap. Er zou meer aandacht moeten zijn voor natuurontwikkeling in combinatie met andere ontwikkelingen zoals delfstoffenwinning. Reactie: Bij de

duiding van de natuur van Gelderland wordt onderscheid gemaakt tussen het Gelders Natuurnetwerk (de bestaande natuur) en de Groene Ontwikkelzone (GO), een meer

gemêleerd agrarisch landschap met hoge natuur- en landschapswaarden. In de GO is

ruimte voor economische ontwikkelingen in combinatie met de versterking van de natuur en landschapswaarden. De kernkwaliteiten van GNN en GO staan beschreven in een bijlage van de visie en verordening.

−− Verschillende zienswijzen stellen dat de ambitie voor behoud en ontwikkeling van het

landschap onvoldoende is doorvertaald in het subsidie-instrumentarium. Beheersubsidie wordt specifiek gemist. Reactie: Om de marktwerking in het landschapsbeheer te

stimuleren en om de betrokkenheid en verantwoordelijkheid van burgers bij het landschap te vergroten, wordt beheer uitgesloten van subsidie.

−− Indiener pleit voor gebruik term EHS in plaats van GNN.

−− Indiener wil niet dat GNN wordt aangetast, ook niet door aantasting elders te herstellen.

159


−− Indiener pleit voor verwijderen van tekst ‘per saldo’ (op pagina 98). Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassingen van de visietekst in de Omgevingsvisie.

−− In hoofdstuk 4.2.3 is toegevoegd dat ruimtelijk-economische ontwikkelingen zoals in de

Energietransitie en de Land- en tuinbouw van invloed zijn op de (door)ontwikkeling van het landschap.

−− In hoofdstuk 4.2.3.2 is opgenomen wat wordt verstaan onder de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor de basiskwaliteit van het landschap.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot een aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Waar kansen zijn voor functiecombinaties van economische ontwikkelingen met versterking van natuur- en landschapswaarden zullen deze met betreffende partners verkend worden als zij dat wensen. Toelichting In de Omgevingsvisie is de Gebiedenatlas aangekondigd. Het opstellen van de Gebiedenatlas vindt in een traject van co-creatie plaats. De provincie neemt het initiatief en werkt

graag mee aan de ideeën die partners hiervoor hebben. Betrokken partijen kunnen in

de Gebiedenatlas of in een Kwaliteitsatelier verder ingaan op de betreffende gevallen en

ambities. In de Gebiedenatlas worden de (ruimtelijke) kwaliteiten van het landschap in deelgebieden verder beschreven en geïllustreerd. Betreft zienswijzen: Particulieren: -


01670961



Inhoud van de zienswijzen: −− Indiener betreurt het dat specifieke ambities voor het landschap rond Slijk-Ewijk

ontbreken en wil graag het overleg over Landschapspark De Danenberg continueren. Reactie: De Omgevingsvisie doet uitspraken over bovenregionale landschappen en

landschapsstructuren. Gebiedsgerichte ambities worden uitgewerkt door gemeenten. Op verzoek kan de provincie ondersteunen in het proces van ‘ontwikkelen met kwaliteit’.

−− Indiener verzoekt te motiveren waarom waardevolle landschappen niet meer als

beschermingscategorie zijn opgenomen. Reactie: Het beschermingsbeleid van de

Omgevingsvisie focust meer dan het vorige beleid op de Nationale Landschappen. De zorg voor de voormalige waardevolle landschappen die geen deel uitmaken van de Nationale Landschappen valt onder verantwoordelijkheid van gemeenten.

160




Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie ondersteunt op verzoek in kwaliteitsateliers. Toelichting Betrokken partijen kunnen in de Gebiedenatlas of in een Kwaliteitsatelier verder ingaan op de betreffende gevallen en ambities. De provincie werkt hier graag aan mee. Verdere specificatie in de tekst van de Omgevingsvisie is niet aan de orde vanwege het beoogde

abstractieniveau van de Omgevingsvisie, en omdat de provincie met de visie geen directe oplossing biedt voor specifieke gevallen.

161


162


Nationaal Landschap Betreft zienswijzen: Particulieren: 01665952, 01667468

Organisaties: 01655248, 01679906, 01667434, 01670883, 01666612, 01666423, 01666457, 01666462, 01663801, 01662703, 01666375, 01669743, 01665314, 01664861,

Overheden:

01669549, 01666653

01666320, 01666694, 01665372, 01665076, 01662879

Beleidsthema: Nationaal Landschap Onderwerp:


Inhoud van de zienswijzen: −− Indiener pleit ervoor dat de provincie zich ook in interprovinciaal verband sterk maakt

voor de Nationale Landschappen. Reactie: In interprovinciaal verband (IPO) zijn afspraken gemaakt over de inzet van het Servicenet Nationale Landschappen voor alle Nationale Landschappen in Nederland.

−− Indiener verzoekt duidelijk te maken hoe het voormalige Rijksbeleid en het provinciale beleid voor Nationale Landschappen zich tot elkaar verhouden. Reactie: De Nationale

Landschappen zijn onderdeel van het provinciaal beleid omdat ze op (inter)nationale schaal een afspiegeling zijn van de landschappelijke diversiteit en om hun naamsbekendheid. De Omgevingsvisie houdt de grenzen aan die samen met het Rijk tot stand zijn gekomen.

−− Verschillende indieners vragen om een verbijzondering van het Nationaal Landschap de Veluwe, in combinatie met de Veluwerandmeren en de IJssel . Reactie: Het Nationaal Landschap de Veluwe omvat de grote aaneengesloten natuurgebieden op de stuwwal en de overgangszone van de stuwwal naar de open gebieden van de IJsselvallei en de

Randmeren. Daarmee voldoet de begrenzing aan de wens van insprekers die verzoeken de Veluwe te completeren met de Randmeerkust en de IJssel. De integrale kernkwaliteiten van de Veluwe, van natuurgebieden op de Veluwe tot IJssel en Randmeerkust, zijn

beschreven in de bijlage bij de visie en verordening. De natuurgebieden van de Veluwe maken ook onderdeel uit van het Gelderse Natuur Netwerk (GNN). In het GNN wordt

specifiek gestuurd op de ecologische kwaliteiten. Met het oog hierop zijn de natuur en

landschapswaarden die van belang zijn voor de ecologische samenhang meer gedetailleerd gebiedsgericht geïnventariseerd en opgenomen als bijlage. Daarmee komt de visie

tegemoet aan de wens van de insprekers om anders met de natuurgebieden om te gaan, we zien daarom geen aanleiding in deze zienswijzen om de visie aan te passen.

−− Enkele zienswijzen vragen aandacht voor de specifieke kwaliteiten van de natuur

op de Veluwe, vanwege de grote verschillen tussen gebieden binnen het Nationaal

Landschap. Reactie: De natuurgebieden van de Veluwe maken ook onderdeel uit van het Gelderse Natuur Netwerk (GNN) die de natuur- en landschapswaarden voor de

ecologische samenhang gedetailleerd gebiedsgericht inventariseert (zie bijlage 6 bij de Omgevingsverordening).

−− Enkele zienswijzen vragen aandacht voor de status van de parken De Hoge Veluwe en de Veluwezoom als Nationaal Park. Reactie: Het Rijk gebruikt de status Nationaal Park als

marketinginstrument om natuurgebieden op de kaart te zetten. De provincie verbindt zich aan het merk Nationaal Landschap voor promotie en marketing.

−− Indieners zien in het beleid voor Nationale Landschappen een belemmering voor bestaande economische dragers om zich verder te ontwikkelen. Indieners pleiten ervoor bedrijven

binnen de Nationale Landschappen de ruimte te geven om ook de provinciale doelstelling voor economische versterking mede te kunnen (blijven) realiseren. Een indiener

pleit ervoor het Rivierenlandschap in tact te laten en ruimte te bieden voor recreatie

en bedrijvigheid die werkgelegenheid genereren. Reactie: Bedrijven in de Nationale

163


Landschappen kunnen in overleg met de betrokken partijen ruimte zoeken voor nieuwe

ontwikkelingen; deze ontwikkelingen vragen een zorgvuldige afweging van de gewenste

ontwikkeling in relatie tot de voorkomende kernkwaliteiten. Ontwikkelingen mogen niet ten koste gaan van de kernkwaliteiten en moeten bijdragen aan een versterking van de kernkwaliteiten.

−− Indieners verzoeken om ook de volgende gebieden op te nemen binnen de begrenzing van de Nationale Landschappen: het Lingestroomgebied ten zuiden van de A15, het

Binnenveld en het gebied rond Neede Borculo. Een andere indiener vraagt hetzelfde voor het Hoevelakense Bos (nu Rijksmonument). Reactie: De begrenzing van de Nationale

Landschappen is uitgewerkt in de Streekplanuitwerking Nationale Landschappen 2007. Er is nu geen aanleiding om de begrenzing aan te passen. Daarnaast valt het aanwijzen van individuele percelen niet in deze begrenzing.

−− Indiener ziet onvolkomenheden in de beschrijving van de kernkwaliteiten van het Nationaal Landschap De Graafschap. In de gemeente Lochem is een deel van het

buitengebied beschreven wat niet binnen de begrenzing van het Nationaal Landschap valt. Het betreft de omgeving van Gelselaar en Geesteren. Reactie: Dit is gecorrigeerd. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot de aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

−− De tekst in de Omgevingsverordening (artikel 2.7.4.2) wordt zo aangepast dat minder beslag wordt gelegd op ontwikkelingen binnen vigerende bestemmingen en de ontwikkelruimte beter tot zijn recht komt.

−− In de toelichting op artikel 2.7.4.2 wordt een paragraaf opgenomen over het borgen van

kwaliteit bij ontwikkelingen, inclusief specifieke aandachtspunten voor het ruimtelijk ontwerp.

−− De beschrijving van de kernkwaliteiten van het Nationaal Landschap de Graafschap is aangepast.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Uit het co-creatieproces is specifiek voor de Veluwe een majeure opgave naar voren gekomen. Een opgave die van belang is voor heel Gelderland. De Veluwe is Nederlands bekendste

natuurgebied. Dit willen partners en de provincie vertalen naar een sterke toeristische

regio in Nederland. De recreatiesector is echter deels verouderd, waardoor huisjes niet meer voor recreatie maar voor huisvesting van bijvoorbeeld arbeidsmigranten worden gebruikt. Het natuurgebied wordt ervaren als belemmerend voor de ontwikkeling van (agrarische) bedrijven in en aan de rand van dit prachtige natuurgebied. De hervormingen van het

Gemeenschappelijk landbouwbeleid van de EU zullen grote gevolgen hebben voor o.a. de

kalverhouderij. Ook de bezuinigingen bij het Rijk hebben effect op de Veluwe. Onder andere door vrijkomend rijksvastgoed. De uitdaging is de natuurlijke kwaliteit van het gebied te

versterken en dat economisch beter uit te nutten. De provincie wil het initiatief nemen om

samen met private en particuliere partners uit te werken wat rond deze opgave al goed loopt en waar verbindingen nog beter kunnen worden benut.

164


Toelichting De Omgevingsvisie geeft waar mogelijk spelregels en stappen om tot verantwoorde

beslissingen te komen waar spanningen bestaan tussen uiteenlopende belangen. Betrokken partijen kunnen in de Gebiedenatlas of in een Kwaliteitsatelier ingaan op de betreffende gevallen en ambities.

Het provinciaal beleid voor de Nationale Landschappen is in de Omgevingsvisie

geformuleerd. De provincie stuurt op behoud en versterking van de landschappelijke

kernkwaliteiten, door ontwikkelingen mogelijk te maken die de kwaliteiten niet aantasten

en die deze verder versterken. De provincie stimuleert het versterken van de landschappelijke kwaliteiten met subsidie. Betreft zienswijzen: Particulieren: 01671742, 01670765, 01668079, 01666556, 01677883


01666555, 01669549

01667333, 01665643, 01665379, 01665238, 01659893, 01662395, 01664073,

01665664, 01662395, 01662904

Beleidsthema: Waardevol open gebied Onderwerp:


Inhoud van de zienswijzen: −− Verschillende zienswijzen verzoeken om de begrenzing van de open gebieden aan te

passen, of om de aanduiding Waardevol Open Gebied van een terrein af te halen of juist toe te voegen. Reactie: De betreffende foutieve kaartbeelden worden gecorrigeerd.

−− Indiener vraagt zich af of in art. 2.7.4.1 (met voorwaarden aan het bestemmingsplan) naast het bestemmingsplan niet ook de omgevingsvergunning met afwijkingsprocedure moet

staan. Reactie: Onder het begrip ‘bestemmingsplan’ valt in de Omgevingsverordening ook de omgevingsvergunning met afwijkingsprocedure.

−− Bouwpercelen en rietveldjes in Arkemheen zijn niet als weidevogelgebied gearceerd. Indiener vraagt om duidelijk te maken dat daar geen windmolens geplaatst kunnen

worden. Reactie: Het is niet de bedoeling dat op de velden windturbines opgericht worden. De betreffende kaart is aangepast.

−− Indiener gaat ervan uit dat het gebied ten oosten van Netterden open gebied is. Reactie: De aanduiding Waardevol Open Gebied geldt in de Omgevingsvisie voor grote aaneengesloten gebieden waar de grootschalige openheid de belangrijkste kernkwaliteit is. De omgeving ten oosten van Netterden is in die betekenis geen open gebied.

−− Indieners verzoeken de provincie om criteria te benoemen bij de plannen die de

ruimtelijke kwaliteit moeten borgen. Zij vragen specifiek aandacht voor de inpassing van ontwikkelingen in de landschappelijke context. Eén indiener vraagt om de

verantwoordelijkheid voor de beoordeling van de kwaliteitsplannen lokaal te beleggen. Andere indieners vragen om definitie van de term ‘omvangrijk’ in verband met

uitbreidingen van agrarische bouwvlakken. Reactie: In de Omgevingsverordening wordt de kwaliteit geborgd met een beeldkwaliteitsplan en een ruimtelijk ontwerp, die door gemeenten worden beoordeeld. In de Waardevolle Open Gebieden neemt de provincie medeverantwoordelijkheid voor het borgen van de kernkwaliteiten, met regels in het

planproces. ‘Omvangrijk’ is in de toelichting op de Omgevingsverordening gedefinieerd

(bebouwing met een oppervlak van circa 500 m2 of meer, of met een nokhoogte van circa 11 meter). In de verordening is dit toegelicht.

165


−− Indieners stellen dat openheid van het landschap en het oprichten van windturbines niet samen gaan en staan hier negatief tegenover. Eén zienswijze vraagt om duidelijkheid te geven in de visietekst over de open gebieden waar het oprichten van turbines is

uitgesloten: de ganzenfoerageergebieden, weidevogelgebieden en de Nieuwe Hollandse

Waterlinie. Reactie: De visietekst is hierop verduidelijkt. De Omgevingsvisie maakt het onder voorwaarden mogelijk om windturbineparken op te richten in Waardevol Open

Gebied. (Zie ook de reacties op de zienswijzen over Windenergie onder Energietransitie.)

−− Ambtshalve wijziging van de open gebieden in de Stadsregio: Op de kaart staan vier

globaal begrensde Waardevolle Open Gebieden die niet eerder in het Streekplan 2005

stonden. Deze gebieden zijn wel in het regionaal plan van de Stadsregio Arnhem Nijmegen 2005-2020 opgenomen en maken nu onderdeel uit van de Omgevingsvisie. Gemeente Lingewaard heeft het ruimtelijk beleid voor Waardevol Open Gebied geborgd in het

bestemmingsplan. De overige gemeenten hebben een nadere begrenzing aangereikt. De begrenzing van deze gemeenten is in de kaart doorgevoerd. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassing van de visietekst in de

Omgevingsvisie. De visietekst wordt verhelderd waar het uitsluiting van windturbines in

ganzenfoerageergebieden, weidevogelgebieden en de Nieuwe Hollandse Waterlinie betreft,

en de voorwaarden voor het borgen van kwaliteit in een ruimtelijk ontwerp voor het plaatsen van windturbines.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassingen van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

−− In kaart 10 wordt het foutieve kaartbeeld van de open gebieden aangepast.

−− Begrenzingen die niet corresponderen met vigerende bestemmingen of die niet consequent zijn doorgevoerd (in de gemeenten Buren, Ede en Oldebroek), worden aangepast.

−− De bouwpercelen en rietveldjes in Arkemheen worden toegevoegd aan de ganzenfoerageergebieden danwel weidevogelgebieden.

−− De begrenzing van de Waardevolle Open Gebieden in de Stadsregio is in overleg met de betrokken gemeenten op de kaart aangepast.


166


Hoog-dynamisch Landschap Betreft zienswijze: Particulieren: Organisaties: Overheden:

01667333, 01665664


Hoog-dynamisch landschap

Inhoud van de zienswijze: −− Eén zienswijze vraagt om stadsen dorpsranden op te nemen in hoog-dynamische

landschap. Reactie: Het thema kwaliteit bij stadsen dorpsranden is geborgd in het

hoofdstuk Ruimtelijke Kwaliteit van de Omgevingsvisie. Er is geen aanleiding om stadsen dorpsranden ook onder hoog-dynamisch landschap op te voeren.

−− Een indiener stelt dat de begrenzing van het Waardevol Open Gebied langs de

Zuiderzeestraatweg in de gemeente Oldebroek niet consequent is. Reactie: Dit wordt aangepast; de grens van de bebouwing wordt aangehouden.



De grens van het waardevolle open gebied langse de Zuiderzeestraatweg in de gemeente Oldebroek wordt aangepast naar de grens van de bebouwde kom. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Betreft zienswijze: Particulieren: -


-


Buitenplaatsen langs de rand van de Veluwe

Inhoud van de zienswijze: Insprekers vragen kennis te nemen van de buitenplaatsbiotoop zoals die door de provincie

Noord-Holland in het omgevingsplan is opgenomen. Reactie: Het ruimtelijk beleid van deze provincie, de zogenaamde buitenplaatsbiotoop, is bekend. Ook in Gelderland beschermen we de historische buitenplaatsen. De Omgevingsvisie maakt het gemeenten mogelijk

ruimtelijk maatwerk aan te bieden, waarbij gewenste ontwikkelingen getoetst worden aan de kwaliteiten van de omgeving van de buitenplaatsen. In combinatie met de bescherming

die uit gaat van de monumentenwet zijn de buitenplaatsen afdoende beschermd. Er is voor de provincie geen aanleiding om aanvullende regelgeving op te gaan stellen.

167





168


Gezonde en veilige leefomgeving Betreft zienswijzen: Particulieren: 01677905, 01671742, 01670765, 01670724


01655248, 01666820, 01670730, 01668529 01665238, 01662879

Beleidsthema: Gezonde en veilige leefomgeving Onderwerp:

Richten op gezondheid, Meetnet luchtkwaliteit Nijmegen-West en Weurt,

aansluiting Gelders Milieuplan, Regels en normen stellen, Milieuaspecten bij ruimtelijke inrichting, specifieke situaties

Inhoud van de zienswijzen: Richten op gezondheid

De betreffende zienswijzen ondersteunen het voornemen van de provincie om te verkennen wat een meer op gezondheid gerichte benadering van de kwaliteit van de leefomgeving

kan inhouden. Zij doen hiervoor suggesties en vragen om concrete acties op te nemen in de Omgevingsvisie.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Meetnet luchtkwaliteit Nijmegen-West en Weurt

De betreffende zienswijzen brengen het verzoek in om de metingen van het Meetnet luchtkwaliteit Nijmegen-West en Weurt financieel te blijven ondersteunen. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Aansluiting Gelders Milieuplan

De betreffende zienswijzen stellen vragen bij de aansluiting van de Omgevingsvisie op het doelbereik van het Gelderse Milieupan GMP-4 en bij (het gebrek aan) concrete ambities en kwaliteitsdoelen op de milieuthema’s. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Regels en normen stellen

De betreffende zienswijzen vragen de provincie om meer regels of normen te stellen en om standpunten in te nemen over geluidhinder van luchtvaart, geurhinder, geluidsregels ter bescherming van recreanten en regels voor het behoud van donkerte. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Milieuaspecten bij ruimtelijke inrichting

De betreffende indieners hebben vragen over hoe de provincie milieuaspecten meeneemt bij ruimtelijke afwegingen en inrichting. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Specifieke situaties (met de reactie)

a. Een indiener gaat ervan uit dat er rekening wordt gehouden met diens vergunning. Reactie: De Omgevingsvisie wijzigt niets aan een verleende vergunning.

b. Indiener wijst erop dat de provincie normen stelt voor geluid, maar dat de regels

hiervoor in de verordening zijn geschrapt. Reactie: De regels over geluid gingen over

de stiltegebieden. Nu de stiltegebieden zijn geschrapt, zijn ook de betreffende regels geschrapt. De regels voor stiltebeleid bestaan uit de ruimtelijke bescherming van de kernkwaliteiten in natuurgebieden.

169


Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassing van de visietekst in de

Omgevingsvisie. In tekst van verdieping over Luchtvaartterreinen wordt een link opgenomen naar het onderdeel ‘Omgevingsbeleid luchtvaartterreinen’.

In paragraaf 4.3.3. staat dat de verordening een van de instrumenten is voor de aanpak van

geluid(hinder) van provinciale wegen, provinciale bedrijven en luchthavens. Dit is niet het geval. De verordening wordt geschrapt in het rijtje van instrumenten. Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot een aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: De provincie gaat samen met haar partners een verkenning uitvoeren naar haar rol bij een meer op de gezondheid gerichte benadering van de kwaliteit van de leefomgeving. Daarin komt afbakening van de provinciale rol en de rol van andere partners nadrukkelijk aan de orde. Deze verkenning moet in de huidige bestuursperiode gereed zijn. Toelichting Meetnet luchtkwaliteit Nijmegen-West en Weurt

De samenwerking van de provincie, de gemeente Nijmegen en de gemeente Beuningen

in het Milieuprogramma Nijmegen-West Weurt liep in 2010 af. Ter overbrugging zegde de

provincie voor de jaren 2011 en 2012 middelen toe om het meetnet in de lucht te houden. De provincie heeft de betrokken gemeenten inmiddels aangeboden de meetapparatuur tegen onkostenvergoeding ter beschikking te stellen. Aansluiting Gelders Milieuplan

De Omgevingsvisie vervangt onder meer het Gelderse Milieuplan, GMP-4. De wettelijke

ambities en doelen van het GMP-4 zijn vertaald in de Omgevingsvisie. Anders dan het GMP-4 is de Omgevingsvisie strategisch en kaderstellend en bevat zij geen wettelijk vastgestelde

eisen. In sommige gevallen heeft de provincie beleid nader uitgewerkt in uitvoeringsplannen zoals het Actieplan Geluid. Deze zijn als links opgenomen in de Omgevingsvisie. Regels en normen stellen

De Omgevingsvisie bevat geen extra normstelling of verdergaande regels op het gebied van

milieu. Voor geluidsoverlast van luchtverkeer geldt het Omgevingsbeleid luchtvaartterreinen Gelderland (uit 2009).

Milieuaspecten bij ruimtelijke inrichting

De inpassing van bedrijventerreinen, de milieuzonering en de milieukwaliteitseisen aan nieuwe ontwikkelingen zijn de verantwoordelijkheid van de betreffende gemeente. Betreft zienswijze: Particulieren: Organisaties: Overheden:

01666545

Beleidsthema: Gezonde en veilige leefomgeving Onderwerp:

170

Overlast van treinverkeer Rheden


Inhoud van de zienswijze: Indiener vraagt aandacht voor de overlast van het treinverkeer in de gemeente Rheden en

stelt dat de leefomgeving nu en bij doorgaande groei van het goederenvervoer sterk wordt aangetast.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijze leidt niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie. Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijze leidt niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting Uit de milieueffectrapportage (m.e.r.) die wordt opgesteld voor de verbinding Elst-Oldenzaal moet blijken of er extra goederentreinen over de IJssellijn kunnen rijden. Op dit moment en op basis van de voorliggende studies bestaan twijfels of dat mogelijk is.

Uit de eerste fase van de m.e.r. blijkt dat er op de route Elst-Oldenzaal (de referentievariant)

bij niet-investeren tot 51 treinen per dag - in beide richtingen samen - over de bestaande route via Amersfoort – Apeldoorn – Deventer en verder gaan rijden. Daarom heeft de provincie

samen met andere besturen gevraagd om deze bestaande route als volwaardige variant mee

te nemen in de tweede fase van de m.e.r., zodat er een goede afweging gemaakt kan worden. De provincie Gelderland kan zelf geen goederentreinen weren van de IJssellijn. Ook de staatssecretaris en ProRail kunnen geen route afdwingen bij de vervoerders. Als het

binnen de wettelijke normen past dan moet ProRail (die over de capaciteitsverdeling gaat) aangevraagde routes voor goederentreinen toestaan. In het Basisnet Vervoer Gevaarlijke

Stoffen zijn wel plafonds bepaald van de te vervoeren gevaarlijke stoffen via de verschillende routes.

171


172


Rust, ruimte en stilte Betreft zienswijzen (per onderwerp) Particulieren: 01667246, 01666551, 01667623, 01664724, 01648235,

Organisaties: 01667322, 01666462, 01670873, 01667675, 01669513, 01667434, 01667796, 01667779, 01667313, 01666742, 01666375, 01666143, 01666423, 01666457,

01664763, 01665139, 01663801, 01662703, 01677640, 01669513, 01655248, Overheden:

01671252, 01670399, 01669549, 01663730, 01665314, 01664623, 01679756 01666320, 01665372, 01666009

Beleidsthema: Rust, ruimte en stilte Onderwerp:

Stilte in GNN en GO, stiltegebieden

Inhoud van de zienswijzen: Stilte in GNN en GO

De betreffende indieners oefenen bedrijfsmatige activiteiten of projecten uit op of dicht

bij het Gelders Natuurnetwerk (GNN) en de Groene Ontwikkelingszone (GO) die stilte als

kernkwaliteit benoemen. Zij reageren op kaart 12 (Gezonde en veilige leefomgeving) waar rust, ruimte en stilte in de legenda staan vermeld. Zij vrezen dat de aanwijzing van de

kernkwaliteit stilte beperkingen zal opleggen aan de uitoefening van hun bedrijvigheid. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Stiltegebieden

De betreffende zienswijzen brengen in het niet eens te zijn met het afschaffen van de

stiltegebieden, of van één specifiek stiltegebied, en de afschaffing van de betreffende regels. Zij missen een onderbouwing voor deze beslissing, ze willen zien wat de (negatieve) effecten hiervan voor hen zijn en willen weten welke regels er voor in de plaats komen. Als oplossing zien de indieners dat een bepaald stiltegebied of alle stiltegebieden niet geschrapt worden. Eén indiener geeft aan blij te zijn met het schrappen van de status van een gebied als

stiltegebied. En één organisatie stelt voor om te werken aan breed toepasbare oplossingen die recreatieve gebieden stiller maken.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de teksten van de Omgevingsvisie, de verordening en de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassingen van de Omgevingsvisie, de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten. De provincie neemt de volgende tekst op in de Omgevingsvisie:

‘De provincie wil de natuur van het Gelders Natuurnetwerk beschermen tegen aantasting via regels in de Ruimtelijke Verordening. Centraal staat daarbij

de bescherming van de kernkwaliteiten. De kernkwaliteiten bestaan uit de

natuurwaarden en de potentiële waarden en de omgevingscondities waaronder stilte. De natuur- en landschapswaarden zijn per deelgebied beschreven en als bijlage bij de Verordening opgenomen.

Per saldo moet elke ontwikkeling een verbetering van de kernkwaliteiten in

het GNN opleveren. In dat saldo is een vergroting van de oppervlakte natuur en versterking van de ecologische samenhang een van de randvoorwaarden. Een gevoel van stilte wordt over het algemeen ervaren bij een waarde van 40 dB.’

Hoewel op kaart 12 (Gezonde en veilige leefomgeving) de aanduiding rust, ruimte en stilte wordt verwijderd, blijft stilte dus een onderdeel van de kernkwaliteiten van de Gelderse

173


natuur die de provincie ruimtelijk beschermt. Voor de huidige bedrijven in deze gebieden,

betekent dit dat zij bij een nog niet vergunde uitbreiding van hun bedrijf te maken kunnen krijgen met veranderde voorwaarden.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Samen met haar partners gaat de provincie in 2014 de wenselijkheid, de effectiviteit en de uitvoerbaarheid onderzoeken van een aanvulling op de ruimtelijke basisbescherming via

(het behoud van) de aanduiding van de kernkwaliteit stilte. Die aanvulling kan bijvoorbeeld met gedragsregels voor het GNN en de GO en met een benadering voor stilte buiten

natuurgebieden, of door een koppeling aan andere thema’s zoals recreatie en gezondheid. Toelichting De Omgevingsvisie streeft naar vermindering en vereenvoudiging van de aanwijzingen

van gebiedscategorieën met aparte regels. Stilte is een lokale waarde; het is vooral aan de

gemeenten om te bepalen waar stilte beschermd moet worden en hoe. Grote delen van de

voormalige stiltegebieden worden al beschermd vanuit andere regimes (Natura2000, EHS, gemeentelijke regels et cetera).

174


Waterveiligheid Betreft zienswijzen: Particulieren: -


01666320, 01677818, 01669164, 01661572, 01659836, 01659168, 01664075

Beleidsthema: Waterveiligheid Onderwerp:

Waterveiligheid en Zoetwatervoorziening

De betreffende indieners hebben vragen en opmerkingen over de inzet en (toezichthoudende) rol van de provincie bij de waterveiligheid en het Deltaprogramma. Ook stellen zij

vragen over de samenwerking en communicatie met partners, over de relatie van de

Omgevingsvisie met de Deltabeslissingen, en over hoe specifieke projecten terugkomen in de Omgevingsvisie.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie. De

tekst over de rol van de provincie als toezichthouder op de primaire keringen wordt aangepast naar de situatie per 1 januari 2014.


Later kunnen ter illustratie kaarten met majeure projecten worden opgenomen. Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting De provincie Gelderland werkt in het Deltaprogramma samen aan de combinatie van

maatregelen aan dijken met integrale ruimtelijke maatregelen. In de deelprogramma’s

Rivieren (waterveiligheid) en Zoetwater van het Deltaprogramma werken de provincie en de

waterschappen samen, ook bij de nadere uitwerking van de Deltabeslissingen (eind 2014). In kennisateliers is dan plaats voor samenwerking met en inbreng van burgers en bedrijven. De provincie hanteert een integrale aanpak, waarbij doelen voor waterveiligheid en

zoetwatervoorziening zoveel mogelijk worden gecombineerd met andere doelen, zoals doelen voor natuur, waterkwaliteit, economische ontwikkeling en landschap.

Per 1 januari 2014 gaat het toezicht op de primaire waterkeringen over van de provincie naar de Minister van I&M. De goedkeuring van verbeterplannen voor primaire waterkeringen blijft een bevoegdheid van de provincie.

175


176


Externe veiligheid Betreft zienswijzen: Particulieren: -


-

Beleidsthema: Externe veiligheid Onderwerp:

Inbreng veiligheidsregio’s, aardgastransportleidingen, natuurbranden

Inhoud van de zienswijzen: Inbreng veiligheidsregio’s

Indieners merken op dat de inbreng van de drie Gelderse veiligheidsregio’s niet is verwerkt

in de Omgevingsvisie. Zij wijzen erop dat de gevolgen voor de veiligheid van de leefomgeving moeten meewegen bij ruimtelijke keuzes. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Aardgastransportleidingen

Indiener gaat ervan uit dat de provincie bij ontwikkelingen rond de gasinfrastructuur

rekening houdt met eisen uit onder andere het Besluit externe veiligheid buisleidingen,

het Besluit externe veiligheid inrichtingen, het Besluit Risico’s Zware Ongevallen en het Activiteitenbesluit milieubeheer.

Indiener merkt op dat de afstandseisen voor installaties tot (beperkt) kwetsbare objecten niet zijn verwerkt in het externe-veiligheidsbeleid van de provincie.

Indiener verzoekt aandachtig te bekijken of in de Omgevingsvisie en het bijbehorende

PlanMER rekening is gehouden met de weten regelgeving die geldt voor gasinfrastructuur. Reactie: zie toelichting en gevolgen. Natuurbranden

De betreffende zienswijzen geven aan dat de provincie regisseur zou moeten zijn voor natuurbrandpreventie in gemeente- en regiogrensoverschrijdende gebieden zoals Natura2000.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie. In

overleg met de veiligheidsregio’s wordt een andere duiding gegevens van de rol van veiligheid bij ruimtelijke keuzes.



Toelichting Inbreng veiligheidsregio’s

De inbreng van de veiligheidsregio’s is niet integraal overgenomen, maar wel de essentie

ervan: betrek het onderwerp veiligheid vroegtijdig bij ruimtelijke ontwikkelingen. Daarbij

moet de veiligheidsregio als adviseur veiligheid betrokken worden. Met de veiligheidsregio’s is overlegd over aanscherping van de tekst in de Omgevingsvisie.

177


De inbreng van de veiligheidregio’s – over het feit dat niet alleen inrichting en beheer, maar ook het gebruik van invloed zijn op het risico van natuurbrand – wordt overgenomen in de Omgevingsvisie.

Aardgastransportleidingen

De verplichting om met weten regelgeving en de genoemde besluiten rekening te houden bij ruimtelijke ontwikkelingen is met de betreffende besluiten van kracht.

De beleidsvisie Externe Veiligheid wordt geactualiseerd (deze is naar verwachting in 2014 gereed). Hierin worden de betreffende verplichtingen bevestigd. Natuurbranden

De primaire taak en verantwoordelijkheid voor natuurbrandpreventie ligt bij gemeenten

en de veiligheidsregio’s. Dat geeft de nieuwe Wet op de veiligheidsregio’s aan. De provincie staat open voor hulp en advies aan de (samenwerkende) gemeenten bij specifieke projecten en initiatieven.

178


Water en ondergrond Betreft zienswijzen: Particulieren: -


-

Beleidsthema: Water en ondergrond Onderwerp:

Zandwinning en bagger

Inhoud van de zienswijzen: −− Indiener wil tot 2027 zand blijven winnen én tot 2027 de mogelijkheid behouden om

specie te bergen. Verzoek is die beide belangen beter te benoemen in de Omgevingsvisie. Reactie: Aan De Ingensche Waarden BV is een vergunning voor een baggerdepot

verleend. De huidige vergunning loopt tot 21 februari 2016. Voor de periode na 2016

kan een revisievergunning worden aangevraagd. In die zin is er geen belemmering om het baggerdepot ook na 2016 in werking te hebben. Op dit moment is er geen

ontgrondingenvergunning voor de Ingenschen Waarden afgegeven. Zandwinning in het rivierengebied is mogelijk mits aan het bestaande beleid wordt voldaan.

−− Indiener stelt dat winning van grondstoffen van nationaal belang is en dat

winningmogelijkheden zoveel mogelijk moeten worden benut, indien mogelijk

met koppeling aan andere functies; de provincie zou hiervoor meer aandacht in de

Omgevingsvisie moeten hebben. Reactie: De winning van grondstoffen is een nationaal belang. De kwantitatieve sturing door het Rijk op de winning van grondstoffen is in 2009 losgelaten, omdat voldoende grondstoffen via marktwerking geleverd konden

worden. De provincie heeft daarom geen directe verantwoordelijkheid meer voor de

voorziening in grondstoffen. De provincie heeft wel als taak om beleidskaders te maken waarbinnen ontgrondingen mogelijk zijn. Het provinciale beleid voor winning van

oppervlaktedelfstoffen is vastgelegd in het Beleidsplan zand- en kleiwinning. Via dit

beleidskader stuurt de provincie op projecten met kwaliteit, maatschappelijke meerwaarde en draagvlak. De provincie wil dat ontgrondingen zoveel mogelijk gekoppeld worden aan

gewenste functies zoals natuurontwikkeling, rivierverruiming, recreatie, wonen aan het water en waterberging.


Gevolgen voor de Omgevingsverordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Betreft zienswijzen (per onderwerp): Particulieren: 01670765, 01679933, 01665597

Organisaties: 01665497, 01670873, 01655248, 01669549, 01665314, 01670873, 01671252,

01666542, 01665314, 01661942, 01664721, 01661362, 01660407, 01660606,

Overheden:

01679920, 01664734, 01666542, 01669549, 01661566, 01668529, 01671258

01669508, 01666320, 01669854, 01665238, 01662879, 01665535, 01665495,

01661572, 01659836, 01659168, 01666545, 01666545, 01666545, 01664075, 01661572, 01659836, 01659168, 01659836, 01659168, 01661572, 01659836,

01666546, 01669164, 01670834, 01661572, 01659836, 01659168, 01669164, 01670914, 01666888

179


Beleidsthema: Water en ondergrond Onderwerp:

Overlast vogels, zwemwaterbehoefte, aanduiding intrekgebied,

rivierfluctuatiezones, gronden oppervlaktewater, specifieke vragen waterbeleid

Inhoud van de zienswijzen: Overlast vogels

De betreffende zienswijzen brengen in dat de aanpak van overlast van vogels bij zwemwater integraal zou moeten gebeuren.

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Zwemwater

De betreffende indieners pleiten ervoor dat de provincie de behoefte aan zwemwater actiever oppakt, ook met het oog op de klimaatverandering.

In de Omgevingsvisie is geen extra ambitie voor zwemwater opgenomen. Bij een spanning tussen vraag en aanbod van zwemwater is proactief handelen van de provincie gewenst.

(Bij meer dan 50 zwemmers op een locatie ontstaat een monitorings-, inventarisatie-, en handelingsplicht.)

Reactie: zie toelichting en gevolgen. Intrekgebieden

a. Indiener leest dat de aanduiding intrekgebied betrekking heeft op de bescherming van

drinkwater tegen mogelijke nadelig effecten van de winning van fossiele bodemenergie.

Indiener vraagt de aanduiding intrekgebied te laten vervallen in de Drutensche Waarden, omdat daar winning van fossiele bodemenergie niet aan de orde is.

b. Intrekgebieden krijgen aandacht met het oog op de drinkwaterkwaliteit. Indiener wijst erop dat de kwaliteit van inzijgend grondwater ook van invloed kan zijn op de kwaliteit van kwelgebieden en hun levensgemeenschappen.

c. Indiener vindt de intrekgebieden onvoldoende onderbouwd en verzoekt deze niet op te nemen in de Omgevingsvisie.

d. Indiener acht het intrekgebied bij de dorpskern van Ellecom niet juist omdat neerslag die in Ellecom valt niet terechtkomt in de winputten.

e. Indiener vraagt om een ontheffing of vrijstellingsmogelijkheid op te nemen bij het verbod op de aanleg van bodemenergiesystemen.

f. Indieners geven aan dat schaliegaswinning in Gelderland uitgesloten moet worden. Een indiener vindt dat schaliegas- en steenkoolgaswinning strijdig is met de te beschermen waarden en dat dit sterker in de Omgevingsvisie moet komen door dit ook in andere hoofdstukken op te nemen.

Reactie: zie toelichting en gevolgen onder de corresponderende letter. Grond- en oppervlaktewater

a. Indiener wil rivierfluctuatiezones bij het Maas-Waalkanaal opgenomen zien in de Omgevingsvisie, vanwege de grondwaterproblematiek van aangrenzende wijken.

b. Indiener vraagt de provincie bij de grondwaterfluctuatiezone ook rekening te houden met (soms goedkopere) technische oplossingen in plaats van ruimtelijke oplossingen.

c. Indiener vindt dat de Omgevingsvisie ook algemene regels voor het grondwaterpeil zou

moeten geven, waaronder de regel dat een bedrijf dat grondwater wegzuigt om te kunnen bouwen peilbuizen moet plaatsen en het grondwaterpeil moet monitoren.

d. Indiener acht het van belang de oppervlaktewaterkwaliteit beter te beschermen,

om deze ook als bron voor drinkwaterbereiding te kunnen gebruiken. Strategische

180


grondwaterreserves kunnen zo kwalitatief en kwantitatief voor volgende generaties worden veiliggesteld.

e. Indiener zag grondwaterheffing als anti-verdrogingsmaatregel graag expliciet genoemd in de Omgevingsvisie.

f. Indiener verzoekt om vermindering van het gebruik van grondwater als beleidsdoelstelling op te nemen in de Omgevingsvisie.

g. Indiener verzoekt bij 4.4.4 Drinkwater en 4.4.6 Oppervlaktewater voor

drinkwaterbereiding/Aanpak (Visie) toe te voegen: “Daarnaast zet de provincie in op

aanpassing en optimalisering van de calamiteitenplannen van de betrokken organisaties voor deze wateren.”

h. Indiener pleit voor een overgangsbepaling voor de grondwaterbeschermingsgebieden waarin de beschermingszone van een op te heffen drinkwaterwinning wordt ingekrompen in de aanloop naar de opheffing.

i. Indiener pleit ervoor om in grondwaterbeschermingsgebieden toe te staan dat een

bodemenergiesysteem wordt geplaatst op grotere diepte dan de drinkwaterwinning plaatsvindt, onder voorwaarde dat het systeem buiten de 25-jaarszone ligt en de drinkwaterwinning niet belemmert.

j. Indiener doet een voorstel voor de verbetering van de begripsbepalingen grondwaterbeschermingsgebied, waterwingebied en intrekgebied.

k. Indiener verzoekt om de volgende toevoeging aan artikel 3.4.4.6. lid 3: “en kan worden aangetoond dat het bodemenergiesysteem buiten de 25 jaar verblijftijdzone”.

l. Indiener verzoekt om toevoeging aan paragraaf 3.5.1. Boringen van: “en een extra zwelkleiafdichting worden aangebracht van minimaal 2 meter ter hoogte van de

grondwaterspiegel. Indien de oorspronkelijke beschrijving van bodem en de afstelstaat van de inrichting van het boorgat verloren is gegaan, dient het gehele gat gevuld te worden met zwelklei.”

m. Indiener stelt dat het niet meer van deze tijd is om buiten

grondwaterbeschermingsgebieden toestemming te krijgen schadelijke stoffen in de grond te mogen laten komen, de regels laten -zo lijkt het- die ruimte.

n. Indiener mist een beschrijving van procedures wanneer effecten van winningen zich over provinciegrenzen uitstrekken.

o. Indiener vraagt de provincie onderzoekt te blijven doen naar de gevolgen voor de

gezondheid van mensen in de buurt van (voormalige) vuilstortplaatsen. Met name naar veranderingen in de kwaliteit van het grondwater en oppervlaktewater in de nabijheid

van deze plaatsen. Indiener verzoekt het gesaneerd verklaren terug te draaien waar dat op onjuiste gronden is gebeurd en noemt als voorbeeld de vuilstortplaats IV aan de Reefweg in Azewijn.

Reactie: zie toelichting en gevolgen onder de corresponderende letter. Specifieke vragen waterbeleid (met de bijbehorende reacties)

Indieners stellen de volgende vragen over het waterbeleid:

−− Wat is het beleid van sparen, aanvoeren en accepteren? Reactie: Dit is een strategie voor omgang met watertekort, vergelijkbaar met de strategie vasthouden, bergen, afvoeren

voor de omgang met te veel water. Essentie is: houd water zoveel mogelijk in het gebied en bespaar op watergebruik en verbruik, voer water aan als vasthouden tekortschiet en

tot slot, accepteer dat niet in alle situaties voldoende water beschikbaar is en anticipeer daar zo nodig op. Binnen het deltaprogramma Zoetwater loopt de discussie over het voorzieningenniveau in het zoetwaterbeheer: wat mag een burger van de overheid

verwachten over waterkwaliteit en waterkwantiteit en wat verwacht de overheid van de burger en ondernemer? De uitkomst van deze discussie heeft ook invloed deze strategie.

181


−− Hoe om te gaan met de nieuwe rolverdeling tussen private en publieke partijen in het

waterbeheer? Reactie: De rol tussen private en publieke partijen in het waterbeheer is geregeld in de Waterwet.

−− Wil de provincie samen met de indiener kijken naar de stedelijke watersystemen in

relatie tot de opvang bij extremen in neerslag? Reactie: De opvang en afvoer van neerslag is een gemeentelijke taak. Gemeenten kunnen de opvang van neerslagpieken technisch oplossen, vaak in samenspraak met het waterschap. De Omgevingsvisie noemt deze samenwerking niet expliciet.

−− Wil de provincie de Omgevingsvisie aanvullen op de kansen die slimme functiecombinaties bieden bij het onderwerp water (natuur, cultuurhistorie, recreatie, stadsranden)? Reactie: Functiecombinaties zijn hier inderdaad kansrijk; de Omgevingsvisie past dit waar mogelijk toe.

−− Is wateroverlast niet vaak voornamelijk een lokaal probleem met lokale oplossingen waarvan de maatregelen – in samenwerking met waterschappen – in gemeentelijke bestemmingsplannen opgenomen moeten worden? Reactie: In stedelijk gebied is

opvang en afvoer van neerslag een gemeentelijke taak. Gemeenten kunnen de opvang van neerslagpieken technisch oplossen, vaak in samenspraak met het waterschap. De Omgevingsvisie noemt deze samenwerking niet expliciet. Gemeenten hebben

ook de bevoegdheid om ruimtelijke oplossingen te zoeken en die op te nemen in het bestemmingsplan.

−− Grondwateronttrekking moet tot een minimum beperkt blijven. Geldt dat ook in de

grondwaterfluctuatiezone, zoals de watergang in Harderwijk? Reactie: Dat geldt ook voor

grondwaterfluctuatiezones. Oplossingen worden gezocht in de richting van het tegengaan van wateroverlast, niet in het wegpompen van water.

−− Water komt op 1.200 plaatsen terug in de Omgevingsvisie. Hierdoor zijn

hoofddoelstellingen en centrale sturingsprincipes voor water lastig te vinden; kunnen deze herkenbaar(der) weergegeven worden? Reactie: In overleg met de waterschappen worden de hoofddoelstellingen en centrale sturingsprincipes in de Omgevingsvisie duidelijker benoemd. Daarnaast wordt nagedacht over een manier om de samenhang tussen de diverse wateronderdelen weer te geven. Ook in de publieksvriendelijke versie van de Omgevingsvisie die gemaakt wordt, wordt hieraan aandacht geschonken.

−− Wat is de visie van de provincie op de eindigheid van de maakbaarheid van het

natuurlijk systeem, met name bij toe te kennen functies? Reactie: Van eindigheid

van de maakbaarheid van het systeem is vooral sprake in extreme situaties die door de klimaatverandering ontstaan. In zijn algemeenheid is niet aan te geven wat de

consequenties zijn van de eindigheid van de maakbaarheid van het natuurlijk systeem. Van belang is dat vroeg in het proces van ruimtelijke ontwikkeling wordt nagedacht

over de mogelijkheden en onmogelijkheden van het natuurlijk systeem. In het kader

van de dialoog over duurzaam ondergrondgebruik wil de provincie dit met haar partners bespreken.

−− De Omgevingsverordening stelt dat PS op termijn één provinciale Omgevingsverordening

voor de fysieke leefomgeving moeten vaststellen. Op dit moment hebben de waterschappen interprovinciale Waterverordeningen. Bij één provinciale verordening ontstaat het risico

dat regels gaan verschillen in delen van de beheergebieden van de waterschappen. Reactie: Deze zienswijze gaat over de verordeningen die per waterschap zijn gemaakt en niet over

de voorliggende Omgevingsverordening. Overigens bestaan er wel mogelijkheden om net als nu tot een eenduidige verordening per waterschap te komen: bereid deze gezamenlijk voor en vertaal het resultaat naar afzonderlijke provinciale verordeningen.

−− Indiener twijfelt aan de kwaliteit van de onderzoeken naar oppervlaktewater, grondwater en verdroging in de buurt van Winterwijk die de basis vormen voor de begrenzing van de

182


gebieden die het waterschap aanwijst voor het drainagebeleid. Reactie: In het huidige

beleid zijn de beschermingszones in Winterswijk klein vanwege de speciale geologie in

Winterswijk. De Omgevingsvisie houdt rekening met die geologie. Verdere behandeling in de Omgevingsvisie is niet aan de orde vanwege het beoogde abstractieniveau van de

Omgevingsvisie, en omdat de Omgevingsvisie geen directe oplossing biedt voor specifieke gevallen.

−− Indiener stelt dat de hydrologische beschermingszones zijn ingetrokken zonder dat er overgangsbeleid is opgenomen. Hierdoor ontstaat een ongewenste situatie dat

voorkomende waarden niet beschermd zijn. Reactie: De beschermingszones natte

landnatuur zijn niet ingetrokken. In 2014 wordt het beleid voor de beschermingszones in samenwerking met partners geactualiseerd. De natte landnatuur blijft wel beschermd

omdat in de Omgevingsverordening algemeen beschermingsbeleid voor de kernkwaliteiten van het Gelders Natuurnetwerk is opgenomen.

−− Indiener is het niet eens met de omvang van de beschermingszone natte natuur rondom het Aaltense Goor / Zwarte Veen. De natuur heeft zo te veel invloed op omlliggende landbouwpercelen. Als er natte natuur ontwikkeld moet worden, dan moet dit

plaatsvinden door maatregelen in het natuurgebied en niet op de landbouwgronden.

Reactie: Bij beschermingszones gaat het om de invloed van de omgeving op de natuur

en niet andersom. Het gaat vooral om ‘standstill’. Maatregelen in de beschermingszone

mogen geen negatieve effecten hebben op de natuur. Na een herstelproject dat gericht is op de natuur is het mogelijk om de beschermingszone aan te passen. Dit doet de provincie op advies van het waterschap als het het plan is uitgevoerd.

−− In de visie staat dat sprengen en beken in de zomer in de bovenstroomse trajecten mogen droogvallen (p. 37). Dit terwijl vervolgens wordt aangegeven dat droogval schadelijk is.

Indiener is het met het laatste eens. Wens: aanpassing van tekst en dus droogval niet meer toestaan. Reactie: Bedoeld wordt dat droogval aanvaardbaar is in die delen die al tijdelijk

droog zijn. Bronnen en sprengen gevoed door grondwater uit de stuwwal horen permanent watervoerend te zijn.

−− Indiener verzoekt om aan paragraaf 3.8.3 over het Apeldoorns kanaal toe te voegen dat het om niet-gemotoriseerde recreatievaart gaat. Reactie: de toevoeging wordt doorgevoerd.

−− Indiener verzoekt om 4.5.5.5 Maatregelen op grond van KRW te wijzigen in: “[…] zijn afspraken gemaakt over waar deze maatregelen nodig zijn en wie deze maatregelen

uitvoert (provincie of Vitens of gezamenlijk)”. Reactie: de toevoeging wordt doorgevoerd.

−− Indiener merkt op dat in art. 3.4.3.13 lid 1 sub 3 van de Omgevingsverordening een verbod staat dat in de eenjaarszone realistisch is, maar daarbuiten te beperkend. Indiener

suggereert om in plaats van een verbod hier het ‘step forward’-principe toe te passen.

Reactie: in de Omgevingsverordening is onterecht een absoluut verbod opgenomen voor

het aanleggen, hebben en in exploitatie nemen of exploiteren van kampeergelegenheden,

recreatiecentra of kampementen. Dit wordt gerepareerd in de vorm van een meldingsplicht met daaraan verbonden bodembeschermende voorschriften.

−− Indiener stelt dat het waterwingebied Speuld onterecht wordt genoemd in bijlage 5

en kaart 13 Water en ondergrond, omdat dit een vervallen locatie betreft. Reactie: De

vergunning voor deze winning is nog niet ingetrokken. Daarom blijft de bescherming er nog op zitten.

−− Indiener stelt dat het grondwaterbeschermingsgebied in de gemeente Putten deels

samenvalt met het recreatiecluster Krachtighuizen. In art. 3.4.3.13 lid 1 is echter een

verbod op kampeergelegenheden en recreatiecentra opgenomen. Hoe verhoudt deze regel zich tot de bestaande recreatievoorzieningen? Reactie: Bestaande situaties vallen niet

onder het verbod. Nieuwe situaties zijn mogelijk indien zij passen binnen de ruimtelijke en milieuhygiënische regels van de Omgevingsverordening.

183


−− Indiener verzoekt om het intrekgebied Twello op te nemen op kaart 13, Water en Ondergrond. Reactie: Dit verzoek wordt gehonoreerd.

−− Indiener verzoekt om ook de delen van de intrekgebied Heumensoord en Muntberg die buiten Gelderland liggen op te nemen op kaart 13, en ook de intrekgebieden binnen

Gelderland van beschermingsgebieden buiten Gelderland. Reactie: Over intrekgebieden buiten Gelderland heeft de provincie geen bevoegdheid. De intrekgebieden binnen

Gelderland van beschermingsgebieden buiten Gelderland worden opgenomen op de kaart.

−− Indiener vraagt of voldoende is geregeld dat inrichtingen die niet

omgevingsvergunningplichtig zijn geen warmte-koudesystemen mogen hebben. Reactie: Ja, dat is via een verbodsbepaling in de Omgevingsverordening geregeld.

−− Indieners verzoeken om de beschermingsgebieden Symons en Oosterbeek niet onder titel 3.4 van de Omgevingsverordening te brengen vanwege de economische consequenties ervan. Reactie: In bestuurlijk overleg tussen de provincie en de gemeente Arnhem

is afgesproken aan dit verzoek tegemoet te komen, voor Oosterbeek is dit ambtelijk

afgestemd. De gebieden worden pas onder de genoemde titel gebracht wanneer de grenzen ervan zijn geactualiseerd.

−− Indiener verzoekt explicieter te verwoorden dat de drinkwaterwinning geen risico’s

mag lopen. Tevens zou indiener willen dat de diverse begrenzingen (waterwinning,

grondwaterbeschermingsgebied, boringsvrije zone, intrekgebied) worden opgenomen in

gemeentelijke bestemmingsplannen. Reactie: Uit de toelichting bij het bestemmingsplan moet blijken dat aandacht is besteed aan de gebieden ter bescherming van de openbare

drinkwatervoorziening, met daarbij een verwijzing naar de Omgevingsverordening en de meest actuele kaart.

−− Indiener verzoekt de regels voor inrichtingen te actualiseren met oog op de nieuwe Publicatie Gevaarlijks Stoffen 15 en 30. Reactie: De verordening zal hierop worden aangepast.

−− Indiener verzoekt bijlage 5 van de verordening op bepaalde punten aan te passen. Reactie:

De lijst zal worden aangepast in de verordening met uitzondering van Eerbeek. Deze heeft de kwalificatie ‘kwetsbaar’ gekregen in plaats van het voorgestelde ‘niet kwetsbaar’. Deze laatste kwalificatie wordt niet gebruikt omdat voor elk gebied beschermende bepalingen zijn opgenomen in de verordening.

−− Indiener verzoekt de intrekgebieden binnen Gelderland van beschermingsgebieden buiten

Gelderland opnemen op kaart. Reactie: Deze intrekgebieden zullen worden opgenomen op kaart.

−− Indieners geven aan dat de provincie een regierol op ondergronds ruimtegebruik

moet nemen, dat het thema ondergrond verder uitgewerkt moet worden en dat de

statennotitie ‘Aanpak thema ondergrond’ helder en herkenbaar terug moet komen in de Omgevingsvisie. Reactie: De provincie ziet voor zichzelf een regierol bij het voeren van

een dialoog over duurzaam gebruik van de ondergrond. De provincie maakt daarbij graag

gebruik van de expertise bij partners. De statennotitie ‘Aanpak thema ondergrond’ kan als uitgangspunt voor de dialoog dienen.

−− Indieners pleiten voor een hoog beschermingsniveau van het oppervlaktewater in de

Bommelerwaard. Dit water wordt in de duinen geïnfiltreerd bij de grondwaterwinning

voor de drinkwatervoorziening. Reactie: De Stuurgroep Waterkwaliteit van Projectbureau

Herstructurering Tuinbouw Bommelerwaard bereidt voorstellen voor om de waterkwaliteit in de Bommelerwaard te verbeteren. In het gebiedsdossier Waterwining Brakel staan

maatregelen om structurele en incidentele risico’s te verminderen. De provincie wacht af

welke effecten deze initiatieven hebben op de waterkwaliteit alvorens tot regulering over te gaan. Overigens speelt ook het bovenstroomse gedeelte van de Maas een grote rol (tot 50%) voor de waterkwaliteit bij het inlaatpunt in de afgedamde Maas.

184


−− Indiener vraagt welke conclusie juist is in paragraaf 4.4.4.2: Of er drinkwaterwingebieden bij komen (Nijmegen, Nieuwe Marktstraat en Zutphen, Vierakker) of worden deze juist afgesloten?

Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden tot de volgende aanpassingen van de visietekst in de Omgevingsvisie:

−− Bij 4.4.4 Drinkwater / 4.4.6 Oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding / Aanpak (Visie): “Daarnaast zet de provincie in op aanpassing en optimalisering van de calamiteitenplannen van de betrokken organisaties voor deze wateren.”

−− Aan paragraaf 3.8.3 over het Apeldoorns kanaal wordt toegevoegd dat het om nietgemotoriseerde recreatievaart gaat.

−− Paragraaf 4.5.5.5 Maatregelen op grond van KRW wordt gewijzigd in: “[…] zijn afspraken gemaakt over waar deze maatregelen nodig zijn en wie deze maatregelen uitvoert (provincie of Vitens of gezamenlijk)”


−− In art. 3.4.3.13 lid 1 sub 3 van de Omgevingsverordening wordt het verbod vervangen door een meldingsplicht met de daaraan verbonden bodembeschermende voorschriften.

−− Aan artikel 3.4.4.6. lid 3 wordt toegevoegd: “en kan worden aangetoond dat het bodemenergiesysteem buiten de 25 jaar verblijftijdzone”.

−− Aan paragraaf 3.5.1. Boringen wordt toegevoegd: “en een extra zwelkleiafdichting worden aangebracht van minimaal 2 meter ter hoogte van de grondwaterspiegel. Indien de

oorspronkelijke beschrijving van bodem en de afstelstaat van de inrichting van het boorgat verloren is gegaan, dient het gehele gat gevuld te worden met zwelklei.”

−− Intrekgebied Twello, worden opgenomen op kaart 13, Water en Ondergrond, net zoals de intrekgebieden in Gelderland van beschermingsgebieden buiten Gelderland.

−− De beschermingsgebieden Symons en Oosterbeek worden niet onder titel 3.4 van de Omgevingsverordening gebracht.

−− De verordening wordt aangepast op de nieuwe Publicatie Gevaarlijke Stoffen 15 en 30.

−− De lijst in verordening wordt aangepast, met uitzondering van Eerbeek. Deze krijgt de kwalificatie ‘kwetsbaar’.

−− De intrekgebieden binnen Gelderland van bescherminggebieden buiten Gelderland zijn opgenomen op kaart.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: −− De provincie gaat in samenwerking met Vitens en de veiligheidsregio’s de bestaande

calamiteitenregelingen (toegevoegd in paragraaf 4.4.4 en 4.4.6) beoordelen en waar nodig aanpassen.

−− In 2014 organiseert de provincie een dialoog met partners over duurzaam gebruik van de ondergrond.

Toelichting Overlast vogels

In de kuststrook langs de Randmeren zijn gebieden aangewezen als Natura2000-gebied en

als zwemwater. Waar watervogels waterverontreiniging veroorzaken, moet de overlast zoveel mogelijk voorkomen worden met gerichte maatregelen.

185


De provincie financiert een onderzoek naar haalbare maatregelen; uitvoering van die maatregelen moet door de betreffende beheerders gebeuren. Zwemwater

Er is een autonome ontwikkeling in het aanbod van zwemwater. Vanuit de wettelijke taak inventariseert de provincie plaatsen waar in belangrijke mate wordt gezwommen en waar dat niet verboden is. Als na een afweging blijkt dat aanwijzing mogelijk is, dan gebeurt

dat. Zo zijn in 2011 twee nieuwe zwemwateren aangewezen, in 2012 drie nieuwe en in 2013 vijf nieuwe locaties. De provincie stuurt hier niet in en heeft ook geen doelstelling het

aantal zwemwateren uit te breiden. De waterbeheerders hebben de taak om te zorgen dat

de zwemwaterkwaliteit van alle aangewezen zwemwateren aan de normen voldoet. Waar

waterkwaliteitsproblemen bestaan, zoals de Europese kwaliteitsklasse ‘slecht’, overlegt de

provincie met de waterbeheerder en de recreatiebeheerder om na te gaan welke maatregelen mogelijk zijn en hoe deze uitgevoerd kunnen worden. Een zwemwater bijvoorbeeld een zomer buiten gebruik laten behoort daarbij niet tot de mogelijkheden. Intrekgebieden

a. Ook als winning van fossiele bodemenergie nu niet aan de orde is, mag dit in de

toekomst niet gebeuren in het aangewezen gebied. De aanduiding intrekgebied moet dit bewerkstelligen.

b. De kwaliteit van inzijgend grondwater kan van belang zijn voor de kwaliteit van het kwelwater bij natuurgebieden. Dit valt onder het algemeen beschermingsniveau waarvoor het Rijk verantwoordelijk is.

c. De intrekgebieden zijn in samenwerking met waterbedrijf Vitens bepaald. Hiervoor zijn de meest recente grondwatermodellen gebruikt.

d. Idem als bij c.

e. In de boringvrije zones geldt een meldingsplicht. In waterwin- en

grondwaterbeschermingsgebieden blijft het verbod bestaan. (Zie ook art.2 van de Drinkwaterwet.)

f. De Omgevingsvisie geeft zowel bij het thema Energietransitie als bij het thema Ondergrond aan dat de provincie de winning van fossiele energie (waaronder

schaliegas) niet ziet als duurzaam en dit daarom niet actief ondersteunt. Uit voorzorg voor de bescherming van het grondwater voor de drinkwaterwinning geeft de

Omgevingsverordening expliciet aan dat winning van fossiele energie verboden is in de intrekgebieden.

Grond- en oppervlaktewater

a. Het peil van het Maas-Waalkanaal is gereguleerd. Schommelingen in het waterpeil en daarmee in naburige grondwaterstanden zijn beperkt, in tegenstelling tot de

grondwaterfluctuaties die op de Veluwe kunnen optreden. Om die reden is er geen reden voor opname van een kaart met een grondwaterfluctuatiezone.

b. Bij de ontwikkeling van nieuwe ruimtelijke functies kijkt de provincie in overleg met waterschappen en gemeente naar duurzame oplossingen. Daarbij zijn technische oplossing niet uitgesloten.

c. Het onttrekken van grondwater is voldoende aan regels gebonden via de Waterwet. Afhankelijk van het doel van de onttrekking is de provincie of het waterschap het

bevoegd gezag. Bij een vergunning zitten veelal voorschriften tot het monitoren van het grondwater.

d. Waar de Omgevingsvisie oppervlaktewater aanmerkt als bron voor de

drinkwatervoorziening is voorzien in extra bescherming. Als er vanuit een

186


langetermijnvisie behoefte is aan grotere drinkwaterreserves, en het oppervlaktewater extra bescherming nodig heeft om als bron te kunnen worden gebruikt, zal bekeken worden waar dit het beste kan worden gerealiseerd en zal voor dat gebied zo nodig aanvullende bescherming worden geregeld.

e. Grondwaterheffing wordt al jaren naar rato ingezet voor anti-verdrogingsmaatregelen voor natuur.

f. De Omgevingsvisie verwoordt onder meer het streven om beregening zoveel mogelijk

te voorkomen (paragraaf 3.9.7) en de watervraag te verminderen (paragraaf 4.5.1.2). De uitvoering hiervan ligt deels bij de waterschappen.

g. De gevraagde toevoeging aan paragraaf 4.4.4 en 4.4.6 wordt doorgevoerd.

h. Voor Nieuwe Marktstraat is een vijfjaarszone berekend. Op dit gebied moet

hoofdstuk 2 (Ruimte) van toepassing worden, samen met een verbod op aanleg van bodemenergiesystemen. De Nieuwe Marktstraat wordt uitgezonderd van Titel 3.4.

i. Dit is niet mogelijk vanwege het risico van boren direct naast een drinkwaterwinning: er is een kans op lekstromen door het niet goed afdichten van de kleilaag.

j. De verbeterde begrippen worden opgenomen bij de vaststelling van de geactualiseerde

begrenzingen van de genoemde gebieden. Voor de huidige gebieden zijn de voorgestelde

begripsbepalingen niet van toepassing. In de verordening komt dan een verwijzing naar de betreffende kaarten in plaats van een definitie.

k. De betreffende toevoeging wordt doorgevoerd. l. De betreffende toevoeging wordt doorgevoerd.

m. De Wet bodembescherming geeft aan dat het niet is toegestaan de bodem te

verontreinigen. In grondwaterbeschermingsgebieden geldt aanvullende regelgeving over gebruik en opslag van stoffen.

n. In de Waterwet is geregeld dat het bevoegd gezag naburige provincies moet betrekken bij

de procedure voor vergunningverlening van grondwateronttrekkingen als de invloed van die onttrekking de provinciegrens overschrijdt.

o. De provincie maakt onderscheid tussen stortplaatsen die na 1 september 1996 nog afval

hebben ontvangen (deze vallen onder de Wet milieubeheer) en voormalige stortplaatsen (deze vallen onder de Wet bodembescherming). De provincie zorgt voor:

−− het beheer en nazorg van gesloten stortplaatsen die vallen onder de Wet milieubeheer. Op dit moment zijn vier stortplaatsen gesloten, op termijn komen er nog acht stortplaatsen bij;

−− het beoordelen van onderzoek (verontreinigingssituatie) van voormalige stortplaatsen (Wet bodembescherming) en saneringsplannen wanneer een initiatiefnemer een ruimtelijke ontwikkeling wil starten.

Het gebruik van gesloten stortplaatsen is gereguleerd via de verordening.

187


188


PlanMER Betreft zienswijzen: Particulieren: 01665861, 01649140, 01671742, collectief 2


01662904, 01680212, 01666277

Beleidsthema: PlanMER Onderwerp:

Strekking van het beleid, specifieke situaties

Inhoud van de zienswijzen: Strekking van het beleid

a. Indiener stelt dat het PlanMER veel milieugevolgen van het nieuwe beleid niet of

onvolledig in beeld brengt, waaronder de gevolgen voor natuur, landschap en water. Indiener verzoekt deze in het PlanMER in beeld te brengen, inclusief wijzigingen in

de beschermingskaders. Reactie: Het PlanMER brengt de gevolgen van verschillende

beleidswijzigingen in beeld op het niveau van de Omgevingsvisie. Het PlanMER sluit

expliciet aan bij de co-creatie, zoals omschreven in de notitie Reikwijdte en Detailniveau die voorafging aan het PlanMER.

b. Indiener merkt op dat het PlanMER geen nadere invulling geeft aan zoekgebieden voor

windenergie, waardoor deze ontoereikend is voor de besluitvorming. Reactie: Het beleid voor windenergie wordt nog verder uitgewerkt. In 2014 wordt een uitwerking van de

Omgevingsvisie voor dit onderwerp ter inzage gelegd in de vorm van een thematische

structuurvisie voor windenergie, met het volledige beleidskader waarover besluitvorming zal plaatsvinden.

c. Indiener vraagt om een onderbouwing in het PlanMER dat het loslaten van de

bouwvlakgrootte van intensieve veehouderijen via extra stikstofdepositie niet leidt tot aantasting van verzurings- en vermestingsgevoelige natuur. Toon aan dat de

significant negatieve effecten bij de uitwerking van het beleid worden voorkomen door de betreffende randvoorwaarden en aanbevelingen. Reactie: De gevraagde uitwerking

moet bij de concrete uitwerking van plannen of projecten worden uitgevoerd. Dit omdat het PlanMER en de Passende Beoordeling zijn afgestemd op het abstractieniveau van de Omgevingsvisie. Zie ook de toelichting.

d. Indiener stelt dat behoud van natuurwaarden in Natura2000-gebieden direct

consequenties heeft voor de agrarische bedrijfsvoering in wijde omgeving van

natuurgebieden (vanwege stikstofdepositie). Dit is van belang voor ontwikkelingen in

alle reconstructiegebieden. Reactie: Dat is correct. Daarom is er een Verordening Stikstof

en Natura2000 Gelderland en wordt er gewerkt aan een Programmatische Aanpak Stikstof (PAS).


a. Indiener verzoekt om aan te geven dat zij afzien van grenscorrectie bij een voortvarende aanpak en realisatie van Biezenburg (een van de onderdelen van het compromis bij de

grenscorrectie voor Medel). Reactie: De provincie gaat ervan uit dat de gemeente NederBetuwe als verantwoordelijke voor het grondgebied in samenwerking met de Regio

Rivierenland de planologische procedures uitvoert voor de ontwikkeling van Biezenburg.

b. Indiener heeft in 2012 een zienswijze ingediend tegen het PlanMER en heeft geen

reactie ontvangen. Reactie: Deze zienswijze betrof niet het PlanMER maar de Notitie

Reikwijdte en Detailniveau (NRD). In de Inspraaknota NRD is een reactie op de zienswijze opgenomen.

c. Indiener verzoekt om een bepaling in het PlanMER op te nemen dat maatwerkoplossingen in specifieke situaties of omstandigheden geboden zijn. Indiener doelt in het bijzonder

189


op fabrieksterrein Wanders in Netterden en verzoekt bedrijven en de milieuzonering te betrekken, met de gebiedstypering en het heersende geluidsniveau. Reactie: Het

PlanMER gaat in principe niet over individuele situaties. De genoemde zonering is aan de orde op het niveau van bestemmingsplannen.

d. Indiener is het niet eens met de in de PlanMER beschreven aanname: ‘waar verstoring door recreanten reeds een knelpunt is’. Dit is te impliciet, onderzoek geeft aan dat dit onterecht is. Reactie: Dit knelpunt wordt benoemd in het (concept-)beheerplan voor

de Veluwe als een knelpunt voor de instandhoudingsdoelstellingen. Het betreft geen aanname.

e. Indiener wil dat de aanduiding van containeropslag Zeiving-Zuid van de kaart van het PlanMER wordt verwijderd. Dit vanwege de voorkeurslocatie Biezenburg en het feit dat de gemeenteraad unaniem tegen de optie Zeiving-Zuid is. Reactie: De locatie is

in het onderzoek meegenomen omdat deze ook in het Masterplan Logistieke Hotspot Rivierenland (regio Rivierenland, 2012) als potentiële locatie is benoemd. Gevolgen voor de Omgevingsvisie: De betreffende zienswijzen leiden niet tot aanpassing van de visietekst in de Omgevingsvisie.

Gevolgen voor de teksten van verordening en voor de kaarten: De betreffende zienswijzen leiden niet tot de aanpassing van de Omgevingsverordening en de bijbehorende geografische kaarten.

Gevolgen voor de agenda van de provincie: Geen Toelichting Strekking van het beleid

Het PlanMER en de Passende Beoordeling zijn afgestemd op het abstractieniveau van de

Omgevingsvisie. Omdat het beleid voor bouwvlakgroottes niet op individuele situaties is

toe te spitsen, heeft de Passende Beoordeling vooral het karakter van een risico-inschatting. Van het nieuwe beleid in de Omgevingsvisie is bepaald in welke mate er een kans bestaat dat significant negatieve effecten optreden. Randvoorwaarden en aanbevelingen die van

belang zijn voor de verdere invulling en uitwerking van het beleid, worden opgenomen zodat significant negatieve effecten bij de uitwerking van het beleid van de Omgevingsvisie in plannen of projecten voorkomen kunnen worden. Specifieke situaties

De Biezenburg is een belangrijke toekomstige locatie voor een tweede containerterminal in

Rivierenland. De gemeente Neder-Betuwe en de regio Rivierenland hebben deze locatie in het Regionaal Programma Bedrijventerreinen opgenomen. De gemeenten Neder-Betuwe en Tiel streven ernaar deze locatie regionaal te ontwikkelen.

190


Bijlage Indieners van zienswijzen Organisaties en overheden worden met naam en toenaam genoemd. Voor particulieren zijn

vanwege de privacy alleen de betreffende documentnummers opgenomen. Aan de hand van het persoonlijke documentnummer kunnen indieners de reactie op hun zienswijze in deze commentaarnota vinden.

Organisaties Naam organisaties

Document nr

Opmerking

Advocaten en Notarissen

01681087

*7

autobedrijf Bleumink

01669514

*1

Bewonerscomité

01664623

Kienhuis Hoving

Groenlanden BKS

01665150

Bomenstichting Achterhoek

01663811

Boomkwekersvereniging

01663694

*1

Opheusden en omgeving BV 't Zwanenbroekje

01667276

Champion Biljarts BV

01661942

*1

Commissie Gelderland voor

01665664

*1

01664536

*4

Landschap en Ruimtelijke Ordening Commissie Veiligheid en Ontsluiting Creaforti

01660407

Cumela

01675713

*1

De Ingensche Waarden B.V.

01669513

*1

De Omgevingsjurist

01666700

Dekker

01666375

Landschapsontwikkeling

191

Den Hollander Advocaten B.V.

01666561

Deutekom bv

01670484


Naam organisaties

Document nr

Dijkman Bouw B.V.

01664002

Dirkzwager

01667303

Dorpsraad Loo

01666549

Dro Dun Ederveen

01673091

Opmerking

Projectontwikkeling b.v. Eetbaar Arnhem

01671179

Federatieve Onafhankelijke

01679915

Partijen Gelderland FODI

01664763

Futsal Chabab

01671369

Geertjesgolf

01665130

Gelders Genootschap

01679705

Gelders Particulier

01670721

Grondbezit Gelderse Natuur en

01669549

*2

Milieufederatie Gezamenlijke afdelingen

01665497

GroenLinks Rivierenland

192

Gijs Heutink Advocaten

01669743

*1

Greenport Betuwse Bloem

01667647

*1

Groen Licht

01681090

Grondvest Kenniscentrum

01671166

H. Bongen VOF

01672043

H.W.C. Nijenhuis Beheer BV

01661942

Hartman Consultancy

01680012

Hekkelman Advocaten N.V.

01655277

Henk Scholten b.v.

01665535

Het Kronenburger Forum

01667884


*7

*1

Naam organisaties

Document nr

IVN Gelderland

01679247

Kamer van Koophandel

01667647

Opmerking

Midden-Gelderland KDE Energy Nederland

01666907

KNB Vereniging Koninklijke

01666403

*1

Nederlandse Bouwkeramiek Koninklijke Nederlandse

01666818

Vereniging voor Luchtvaart

193

Landgoed Anderstein B.V.

01667567

Landgoed De Mellard

01680176

Landgoed Middachten

01667434

Landgoed Welna BV

01664670

Landgoed Zelle B.V.

01664119

LandRaad

01661898

*1

LBP Sight

01662703

*6

LBP Sight

01663163

*6

LBP Sight

01663789

*6

LBP Sight

01663801

*6

LBP Sight

01664006

*6

LBP Sight

01664007

*6

LBP Sight

01665139

*6

LBP Sight

01666112

*6

LBP Sight

01666143

*6

LBP Sight

01666349

*6

LBP Sight

01666372

*6

LBP Sight

01666423

*6

LBP Sight

01666439

*6


194

Naam organisaties

Document nr

Opmerking

LBP Sight

01666457

*6

LBP Sight

01666462

*6

LBP Sight

01666465

*6

LBP Sight

01666470

*6

LBP Sight

01666557

*6

LBP Sight

01666612

*6

LBP Sight

01666653

*6

LBP Sight

01666660

*6

LBP Sight

01666742

*6

LBP Sight

01669507

*6

LBP Sight

01671152

*6

LBP Sight

01671197

*6

LBP Sight

01671213

*6

LBP Sight

01671224

*6

LBP Sight

01671232

*6

LBP Sight

01675668

*6

LBP Sight

01675695

*6

LBP Sight

01677640

*6

LBP Sight

01677650

*6

LBP Sight

01667779

*6

LBP Sight

01667796

*6

LBP Sight

01670751

*6

LBP Sight

01670873

*6

LBP Sight

01670883

*6

LBP Sight

01671347

*6

LBP Sight

01667313

*6


Naam organisaties

Document nr

Opmerking

LBP Sight

01677120

*6

LBP Sight

01677139

*6

Leefmilieu

01665530

Leokorving Consultant

01664757

Duurzaamheid LTO Noord

01769837

LTO Noord, afd.

01661560

Oost-Achterhoek LTO Noord, afd. Ede

01666228

LTO Noord, afd. Ede

01680175

LTO Noord, afd Lingewaal

01662063

Mees Ruimte & Milieu

01667640

Melkveebedrijf Van den Berg

01679917

Mooi Wageningen

01670399

N.V. Nederlandse Gasunie

01670730

NABU Naturschtuzstation

01662059

Niederrhein Natuur- en Milieucooperatie

01679840

Randmeerkust u.a. Nederlandse Vakbond

01667230

Varkenshouders (NVV) Nederlandse Vereniging tot

01667916

*1

Nieuw Leefbaar Gelderland

01667713

*3

Nieuw Leefbaar Nijmegen

01644240

*3

NMV Nederlandse

01667525

Bescherming van Dieren

Melkveehouders Vakbond Nysingh

01677778

advocaten-notarissen Park Lingezegen

195


01667348

*3

Naam organisaties

Document nr

Opmerking

Lijst Ramon Barends

01671252

*3

Particulier Natuurbeheer

01671274

Onafhankelijke Nijmeegse Partij /

Nederland b.v. Partij voor de Dieren

01674723

*1

Gelderland Plaatselijk belang Stroe

01662772

Pieter Oosterhout Buro voor

01679892

Architektuur BNA b.v. Platform Vlieghinder Teuge

01680171

Prodeon b.v.

01670009

Raedthuys Windenergie b.v.

01670746

Rentmeesterskantoor Bugter

01665007

Rentmeesterskantoor Drie

01667169

Zwaluwen Rentmeesterskantoor

01664820

*6

01669120

*6

01669183

*6

01669198

*6

01669216

*6

01669232

*6

01669253

*6

01669276

*6

Korevaar Rentmeesterskantoor Korevaar Rentmeesterskantoor Korevaar Rentmeesterskantoor Korevaar Rentmeesterskantoor Korevaar Rentmeesterskantoor Korevaar Rentmeesterskantoor Korevaar Rentmeesterskantoor Korevaar

196


Naam organisaties

Document nr

Opmerking

Rentmeesterskantoor

01683347

*6

RGV Holding B.V.

01667766

*1

Samenwerkingsverband De

01661362

Korevaar

Sluis Schreuder Adviseurs

01674718

*6

Schreuder Adviseurs

01674719

*6

Schreuder Adviseurs

01674720

*6

Schreuder Adviseurs

01674721

*6

Schreuder Adviseurs

01674722

*6

Schreuder Adviseurs

01681098

*6

Schreuder Adviseurs

01681216

*6

Schreuder Adviseurs

01681227

*6

Schreuder Adviseurs

01681236

*6

Schreuder Adviseurs

01681326

*6

Schreuder Adviseurs

01681337

*6

SGP Fractie

01666022

Socialistische Partij afd.

01673101

Bommelerwaard Stichting Behoud Historische

01659346

Landgoederen Oost Stichting

01663284

Belangenbehartiging t Broek Stichting EVS EcoVrede

01680214

Stichting Geldersch

01668112

Landschap en Kasteelen Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe

197


01671119

Naam organisaties

Document nr

Opmerking

Stichting Hoevelaken

01664861

*4

Bereikbaar & Leefbaar Stichting Landgoed

01668023

Linschoten Stichting Landschap

01663182

Ooijpolder-Groesbeek Stichting Landschapsbeheer

01679831

Gelderland Stichting Leefbaar

01671258

Buitengebied Gelderland en Stichting MOOIJ Land Stichting milieuwerkgroep de

01664439

Oude IJsselstreek Stichting Milieuwerkgroepen

01663730

Ede Stichting Milieuzorg Zeist e.o.

01663726

Stichting Natuur en

01655248

Mileuzorg Noord Veluwe Stichting Natuur en Milieu

01668529

Aalten Stichting TegenWind(molens)

01671752

collectief 2

01664837

*1

Netterden en omstreken Stichting tot Behoud van den Doornenburg Stichting tot Behoud van

01661566

Veluwse Sprengen en Beken Stichting Waal-Maas

01665342

Symbiose Stichting Wagenings Mileu

01667322

Overleg

198

Swanenberg Beheer

01663715

SWMA

01677756

t Schoutenhuis bv

01664855


*1

Naam organisaties

Document nr

Tekenburo Gerritsen BV

01676576

Theetuin The Happy View

01679756

Uitwerkgroep Bedrijven Stroe

01664947

Van der Molen Groen Consult

01664728

Van der Velden

01664734

Opmerking

Rioleringsbeheer Arnhem BV Van Deutekom b.v.

01676853

Van Dun Advies b.v.

01667311

Van Nieuwpoort b.v.

01666765

VAR B.V.

01670579

Veiligheids- en

01663720

Gezondheidsregio Gelderland-Midden Veiligheids- en

01666820

Gezondheidsregio Gelderland-Midden GGD Veiligheidsregio

01663180

Gelderland-Zuid Veiligheidsregio Noord- en

01665062

*1

Oost-Gelderland Ver. van

01667297

Recreatieondernemers Nederland / Recron Verenigde Communistische

01695486

*1

01663734

*1

01667197

*1

01669966

*1

Partij van Nederland Vereniging Leefbaarheid Netterden Vereniging Natuurmonumenten Vereniging Nederlands Cultuurlandschap

199


Naam organisaties

Document nr

Vereniging Platform

01679567

Opmerking

Vlieghinder Teuge (PVT) Vereniging Streekbeheer

01667218

*1

Rijnstromen VSR Vereniging Vijf Dorpen in 't

01680079

Groen Vitens

01666542

VNO-NCW Midden

01674724

VOF de Heg

01679938

VOF G.H. en B. Bokkel Ebbers

01668304

VOF Kouwenbeg

01681086

VOF van Eerden Wolsink

01663792

VOF van Zeelst van den Oord

01667675

Vos Agro b.v.

01666738

Vrienden van de Veluwe

01679906

VSR

01667218

Waardevol Tiel

01665314

WandelOverleg Gelderland

01658156

Werkgroep Milieubeheer

01666555

*1

*1

Groesbeek Wienerberger B.V.

01665023

Wouter Hageman Arnhem bv

01660606

Zegers Holding B.V.

01664721

ZLTO

01666135

Zorginstelling

01664901

Overheden

200


*1

Naam overheid

Document nr

Opmerking

Bezirksregierung Düsseldorf

01670584

Bezirksregierung Münster

01670574

Dienstvastgoed Defensie

01664849

Dienst Landelijk Gebied

01679302

Gemeente Arnhem

01669164

*1

Gemeente Barneveld

01667237

*4

Gemeente Beuningen

01667847

Gemeente Buren

01659893

Gemeente Culemborg

01664075

Gemeente Doesburg

01665379

Gemeente Druten

01663413

Gemeente Duiven

01666277

Gemeente Ede

01664073

Gemeente Elburg

01666694

Gemeente Ermelo

01666546

Gemeente Geldermalsen

01661904

*1

Gemeente Groesbeek

001659876

*1

Gemeente Harderwijk

01666320

*1

Gemeente Heerde

01677818

*1

Gemeente Heumen

01664015

Gemeente Lingewaal

01680212

*1

Gemeente Lingewaard

01677058

*1

Gemeente Millingen aan de

01673675

*4

Rijn

201

Gemeente Montferland

01677848

*1

Gemeente Neder-Betuwe

01662904

*1


Naam overheid

Document nr

Opmerking

Gemeente Neerijnen

01666009

Gemeente Nijkerk

01668814

*1

Gemeente Nijmegen

01669508

*1

Gemeente Nunspeet

01662069

Gemeente Oldebroek

01667333

*1

Gemeenten Hattem, Heerde

01668080

*1

Gemeente Overbetuwe

01670961

*1

Gemeente Putten

01669854

*1

Gemeente Renkum

01670834

*1

Gemeente Rheden

01666545

Gemeente Rijnwaarden

01665076

Gemeente Scherpenzeel

01666059

Gemeente Tiel

01665085

Gemeente Ubbergen

01662395

Gemeente Veenendaal

01667279

Gemeente Wageningen

01670914

Gemeente West Maas en

01665495

en Oldebroek

*1

*1

Waal Gemeente Wijchen

01664025

Gemeente Zaltbommel

01665302

*6

Gemeente Zaltbommel

01665643

*6

Gemeente Zevenaar

01663185

*1

Ministerie van Infrastructuur

01667627

*1

en Milieu - Rijkswaterstaat Oost-Nederland

202

Provincie Noord Brabant

01661500

Regio Achterhoek

01665238


*1

Naam overheid

Document nr

Opmerking

Regio Food Valley

01674576

Regio Noord-Veluwe

01670859

*2

Regio Rivierenland

01665372

*3

Regio Stedendriehoek

01662879

Rijksdienst voor het

01666888

*1

Stadsregio Arnhem Nijmegen

01666563

*1

Waterschap Rijn en IJssel

01659168

Waterschap Rivierenland

01659836

Waterschap Vallei en Veluwe

01661572

Wegverkeer RDW

Particulieren

203

Document nr

Opmerking

01661993

*1

01662401

*1

01666551

*1

01667892

*1

01677883

*1

01668078

*1

01669506

*2

01669826

*2

01669840

*2

01669964

*2

01669970

*2

01680185

*2

01680188

*2


204

Document nr

Opmerking

01682914

*2

01682915

*2

01682916

*2

01682917

*2

01682921

*2

01682922

*2

01682923

*2

01682932

*2

01684166

*2

01682908

*3

01681234

*7

01668860

Collectief 1 (*5)

01657529

Collectief 1

01657862

Collectief 1

01657869

Collectief 1

01659341

Collectief 1

01659344

Collectief 1

01660297

Collectief 1

01660311

Collectief 1

01660317

Collectief 1

01660361

Collectief 1

01660373

Collectief 1

01660381

Collectief 1

01660798

Collectief 1

01661333

Collectief 1

01661335

Collectief 1


205

Document nr

Opmerking

01661337

Collectief 1

01661340

Collectief 1

01661343

Collectief 1

01661350

Collectief 1

01661375

Collectief 1

01661435

Collectief 1

01661655

Collectief 1

01661918

Collectief 1

01662015

Collectief 1

01662028

Collectief 1

01662208

Collectief 1

01662209

Collectief 1

01662211

Collectief 1

01662212

Collectief 1

01662213

Collectief 1

01662214

Collectief 1

01662219

Collectief 1

01662222

Collectief 1

01662230

Collectief 1

01662233

Collectief 1

01662280

Collectief 1

01662285

Collectief 1

01662291

Collectief 1

01662307

Collectief 1

01662314

Collectief 1

01662315

Collectief 1


206

Document nr

Opmerking

01662322

Collectief 1

01662331

Collectief 1

01662333

Collectief 1

01662347

Collectief 1

01662381

Collectief 1

01662400

Collectief 1

01662420

Collectief 1

01662449

Collectief 1

01662476

Collectief 1

01662484

Collectief 1

01662486

Collectief 1

01662516

Collectief 1

01662523

Collectief 1

01662544

Collectief 1

01662565

Collectief 1

01662583

Collectief 1

01662605

Collectief 1

01662622

Collectief 1

01662642

Collectief 1

01662651

Collectief 1

01662673

Collectief 1

01662681

Collectief 1

01662692

Collectief 1

01662717

Collectief 1

01662776

Collectief 1

01662777

Collectief 1


207

Document nr

Opmerking

01662939

Collectief 1

01662943

Collectief 1

01662952

Collectief 1

01662971

Collectief 1

01662993

Collectief 1

01663019

Collectief 1

01663024

Collectief 1

01663031

Collectief 1

01663035

Collectief 1

01663040

Collectief 1

01663062

Collectief 1

01663118

Collectief 1

01663144

Collectief 1

01663151

Collectief 1

01663152

Collectief 1

01663153

Collectief 1

01663154

Collectief 1

01663155

Collectief 1

01663157

Collectief 1

01663158

Collectief 1

01663164

Collectief 1

01663165

Collectief 1

01663166

Collectief 1

01663168

Collectief 1

01663169

Collectief 1

01663172

Collectief 1


208

Document nr

Opmerking

01663173

Collectief 1

01663175

Collectief 1

01663177

Collectief 1

01663186

Collectief 1

01663189

Collectief 1

01663194

Collectief 1

01663199

Collectief 1

01663204

Collectief 1

01663231

Collectief 1

01663232

Collectief 1

01663234

Collectief 1

01663236

Collectief 1

01663238

Collectief 1

01663239

Collectief 1

01663243

Collectief 1

01663251

Collectief 1

01663309

Collectief 1

01663329

Collectief 1

01663336

Collectief 1

01663356

Collectief 1

01663365

Collectief 1

01663372

Collectief 1

01663376

Collectief 1

01663379

Collectief 1

01663384

Collectief 1

01663386

Collectief 1


209

Document nr

Opmerking

01663401

Collectief 1

01663403

Collectief 1

01663409

Collectief 1

01663410

Collectief 1

01663412

Collectief 1

01663414

Collectief 1

01663415

Collectief 1

01663419

Collectief 1

01663423

Collectief 1

01663427

Collectief 1

01663428

Collectief 1

01663430

Collectief 1

01663431

Collectief 1

01663433

Collectief 1

01663434

Collectief 1

01663435

Collectief 1

01663436

Collectief 1

01663437

Collectief 1

01663439

Collectief 1

01663440

Collectief 1

01663442

Collectief 1

01663445

Collectief 1

01663447

Collectief 1

01663469

Collectief 1

01663472

Collectief 1

01663479

Collectief 1


210

Document nr

Opmerking

01663488

Collectief 1

01663489

Collectief 1

01663490

Collectief 1

01663492

Collectief 1

01663496

Collectief 1

01663498

Collectief 1

01663499

Collectief 1

01663503

Collectief 1

01663506

Collectief 1

01663508

Collectief 1

01663509

Collectief 1

01663511

Collectief 1

01663512

Collectief 1

01663513

Collectief 1

01663523

Collectief 1

01663524

Collectief 1

01663529

Collectief 1

01663533

Collectief 1

01663542

Collectief 1

01663556

Collectief 1

01663562

Collectief 1

01663566

Collectief 1

01663569

Collectief 1

01663573

Collectief 1

01663590

Collectief 1

01663597

Collectief 1


211

Document nr

Opmerking

01663600

Collectief 1

01663601

Collectief 1

01663623

Collectief 1

01663624

Collectief 1

01663625

Collectief 1

01663628

Collectief 1

01663633

Collectief 1

01663634

Collectief 1

01663636

Collectief 1

01663640

Collectief 1

01663655

Collectief 1

01663663

Collectief 1

01663665

Collectief 1

01663667

Collectief 1

01663687

Collectief 1

01663702

Collectief 1

01663753

Collectief 1

01664010

Collectief 1

01664011

Collectief 1

01664017

Collectief 1

01664019

Collectief 1

01664020

Collectief 1

01664021

Collectief 1

01664027

Collectief 1

01664046

Collectief 1

01664049

Collectief 1


212

Document nr

Opmerking

01664055

Collectief 1

01664064

Collectief 1

01664072

Collectief 1

01664085

Collectief 1

01664099

Collectief 1

01664108

Collectief 1

01664120

Collectief 1

01664125

Collectief 1

01664130

Collectief 1

01664184

Collectief 1

01664191

Collectief 1

01664208

Collectief 1

01664217

Collectief 1

01664230

Collectief 1

01664244

Collectief 1

01664254

Collectief 1

01664263

Collectief 1

01664279

Collectief 1

01664311

Collectief 1

01664316

Collectief 1

01664328

Collectief 1

01664330

Collectief 1

01664345

Collectief 1

01664357

Collectief 1

01664362

Collectief 1

01664373

Collectief 1


213

Document nr

Opmerking

01664394

Collectief 1

01664420

Collectief 1

01664425

Collectief 1

01664427

Collectief 1

01664429

Collectief 1

01664441

Collectief 1

01664454

Collectief 1

01664487

Collectief 1

01664501

Collectief 1

01664503

Collectief 1

01664512

Collectief 1

01664532

Collectief 1

01664539

Collectief 1

01664541

Collectief 1

01664548

Collectief 1

01664568

Collectief 1

01664576

Collectief 1

01664595

Collectief 1

01664614

Collectief 1

01664624

Collectief 1

01664627

Collectief 1

01664632

Collectief 1

01664636

Collectief 1

01664642

Collectief 1

01664646

Collectief 1

01664658

Collectief 1


214

Document nr

Opmerking

01664664

Collectief 1

01664668

Collectief 1

01664706

Collectief 1

01664717

Collectief 1

01664723

Collectief 1

01664729

Collectief 1

01664749

Collectief 1

01664779

Collectief 1

01664791

Collectief 1

01664798

Collectief 1

01664818

Collectief 1

01664844

Collectief 1

01664867

Collectief 1

01664899

Collectief 1

01664928

Collectief 1

01664957

Collectief 1

01664969

Collectief 1

01664976

Collectief 1

01664979

Collectief 1

01664987

Collectief 1

01665000

Collectief 1

01665003

Collectief 1

01665011

Collectief 1

01665044

Collectief 1

01665067

Collectief 1

01665080

Collectief 1


215

Document nr

Opmerking

01665103

Collectief 1

01665123

Collectief 1

01665144

Collectief 1

01665168

Collectief 1

01665443

Collectief 1

01666164

Collectief 1

01666203

Collectief 1

01666242

Collectief 1

01666259

Collectief 1

01666267

Collectief 1

01666271

Collectief 1

01666275

Collectief 1

01666283

Collectief 1

01666537

Collectief 1

01666538

Collectief 1

01666539

Collectief 1

01666540

Collectief 1

01666541

Collectief 1

01666548

Collectief 1

01666554

Collectief 1

01666650

Collectief 1

01666893

Collectief 1

01666912

Collectief 1

01666958

Collectief 1

01666963

Collectief 1

01666989

Collectief 1


216

Document nr

Opmerking

01667002

Collectief 1

01667030

Collectief 1

01667034

Collectief 1

01667040

Collectief 1

01667059

Collectief 1

01667061

Collectief 1

01667071

Collectief 1

01667076

Collectief 1

01667079

Collectief 1

01667084

Collectief 1

01667094

Collectief 1

01667112

Collectief 1

01667149

Collectief 1

01667165

Collectief 1

01667174

Collectief 1

01667193

Collectief 1

01667201

Collectief 1

01667205

Collectief 1

01667215

Collectief 1

01667221

Collectief 1

01667227

Collectief 1

01667228

Collectief 1

01667242

Collectief 1

01667256

Collectief 1

01667280

Collectief 1

01667290

Collectief 1


217

Document nr

Opmerking

01667301

Collectief 1

01667312

Collectief 1

01667355

Collectief 1

01667425

Collectief 1

01667428

Collectief 1

01667447

Collectief 1

01667453

Collectief 1

01667505

Collectief 1

01667516

Collectief 1

01667524

Collectief 1

01667546

Collectief 1

01667564

Collectief 1

01667618

Collectief 1

01667621

Collectief 1

01667625

Collectief 1

01667639

Collectief 1

01667649

Collectief 1

01667653

Collectief 1

01667656

Collectief 1

01667658

Collectief 1

01667663

Collectief 1

01667665

Collectief 1

01667668

Collectief 1

01667672

Collectief 1

01667679

Collectief 1

01667681

Collectief 1


218

Document nr

Opmerking

01667690

Collectief 1

01667702

Collectief 1

01667703

Collectief 1

01667708

Collectief 1

01667721

Collectief 1

01667724

Collectief 1

01667737

Collectief 1

01667744

Collectief 1

01667752

Collectief 1

01667758

Collectief 1

01667765

Collectief 1

01667768

Collectief 1

01667774

Collectief 1

01667777

Collectief 1

01667781

Collectief 1

01667798

Collectief 1

01667801

Collectief 1

01667805

Collectief 1

01667823

Collectief 1

01667843

Collectief 1

01667849

Collectief 1

01667869

Collectief 1

01667877

Collectief 1

01667879

Collectief 1

01667893

Collectief 1

01667901

Collectief 1


219

Document nr

Opmerking

01667906

Collectief 1

01667913

Collectief 1

01667917

Collectief 1

01667919

Collectief 1

01667922

Collectief 1

01667925

Collectief 1

01667926

Collectief 1

01667928

Collectief 1

01667929

Collectief 1

01667931

Collectief 1

01667932

Collectief 1

01667934

Collectief 1

01667935

Collectief 1

01667937

Collectief 1

01667938

Collectief 1

01667941

Collectief 1

01667944

Collectief 1

01667946

Collectief 1

01667951

Collectief 1

01667956

Collectief 1

01667959

Collectief 1

01667964

Collectief 1

01667965

Collectief 1

01667973

Collectief 1

01667976

Collectief 1

01667978

Collectief 1


220

Document nr

Opmerking

01667983

Collectief 1

01667993

Collectief 1

01667999

Collectief 1

01668001

Collectief 1

01668004

Collectief 1

01668006

Collectief 1

01668013

Collectief 1

01668031

Collectief 1

01668033

Collectief 1

01668046

Collectief 1

01668054

Collectief 1

01668061

Collectief 1

01668062

Collectief 1

01668063

Collectief 1

01668064

Collectief 1

01668065

Collectief 1

01668067

Collectief 1

01668068

Collectief 1

01668069

Collectief 1

01668070

Collectief 1

01668071

Collectief 1

01668072

Collectief 1

01668073

Collectief 1

01668074

Collectief 1

01668075

Collectief 1

01668076

Collectief 1


221

Document nr

Opmerking

01668077

Collectief 1

01668081

Collectief 1

01668082

Collectief 1

01668083

Collectief 1

01668084

Collectief 1

01668085

Collectief 1

01668086

Collectief 1

01668087

Collectief 1

01668101

Collectief 1

01668102

Collectief 1

01668103

Collectief 1

01668104

Collectief 1

01668105

Collectief 1

01668106

Collectief 1

01668107

Collectief 1

01668108

Collectief 1

01668109

Collectief 1

01668110

Collectief 1

01668116

Collectief 1

01668119

Collectief 1

01668122

Collectief 1

01668124

Collectief 1

01668130

Collectief 1

01668139

Collectief 1

01668140

Collectief 1

01668143

Collectief 1


222

Document nr

Opmerking

01668145

Collectief 1

01668148

Collectief 1

01668149

Collectief 1

01668154

Collectief 1

01668156

Collectief 1

01668165

Collectief 1

01668168

Collectief 1

01668173

Collectief 1

01668174

Collectief 1

01668178

Collectief 1

01668182

Collectief 1

01668184

Collectief 1

01668187

Collectief 1

01668189

Collectief 1

01668191

Collectief 1

01668196

Collectief 1

01668201

Collectief 1

01668204

Collectief 1

01668208

Collectief 1

01668214

Collectief 1

01668218

Collectief 1

01668222

Collectief 1

01668229

Collectief 1

01668233

Collectief 1

01668296

Collectief 1

01668360

Collectief 1


223

Document nr

Opmerking

01668402

Collectief 1

01668417

Collectief 1

01668424

Collectief 1

01668438

Collectief 1

01668478

Collectief 1

01668485

Collectief 1

01668491

Collectief 1

01668498

Collectief 1

01668500

Collectief 1

01668524

Collectief 1

01668527

Collectief 1

01668531

Collectief 1

01668533

Collectief 1

01668536

Collectief 1

01668547

Collectief 1

01668551

Collectief 1

01668554

Collectief 1

01668598

Collectief 1

01668615

Collectief 1

01668620

Collectief 1

01668629

Collectief 1

01668729

Collectief 1

01668767

Collectief 1

01668769

Collectief 1

01668771

Collectief 1

01668773

Collectief 1


224

Document nr

Opmerking

01668775

Collectief 1

01668778

Collectief 1

01668781

Collectief 1

01668783

Collectief 1

01668784

Collectief 1

01668786

Collectief 1

01668789

Collectief 1

01668791

Collectief 1

01668793

Collectief 1

01668795

Collectief 1

01668798

Collectief 1

01668800

Collectief 1

01668801

Collectief 1

01668808

Collectief 1

01668810

Collectief 1

01668818

Collectief 1

01668822

Collectief 1

01668829

Collectief 1

01668834

Collectief 1

01668835

Collectief 1

01668836

Collectief 1

01668839

Collectief 1

01668843

Collectief 1

01668846

Collectief 1

01668849

Collectief 1

01668861

Collectief 1


225

Document nr

Opmerking

01668864

Collectief 1

01668867

Collectief 1

01668869

Collectief 1

01668881

Collectief 1

01668885

Collectief 1

01668889

Collectief 1

01668892

Collectief 1

01668895

Collectief 1

01669071

Collectief 1

01669079

Collectief 1

01669084

Collectief 1

01669086

Collectief 1

01669094

Collectief 1

01669099

Collectief 1

01669103

Collectief 1

01669107

Collectief 1

01669110

Collectief 1

01669123

Collectief 1

01669125

Collectief 1

01669132

Collectief 1

01669140

Collectief 1

01669167

Collectief 1

01669170

Collectief 1

01669173

Collectief 1

01669181

Collectief 1

01669185

Collectief 1


226

Document nr

Opmerking

01669196

Collectief 1

01669197

Collectief 1

01669210

Collectief 1

01669217

Collectief 1

01669295

Collectief 1

01669304

Collectief 1

01669318

Collectief 1

01669329

Collectief 1

01669334

Collectief 1

01669348

Collectief 1

01669360

Collectief 1

01669364

Collectief 1

01669366

Collectief 1

01669370

Collectief 1

01669372

Collectief 1

01669378

Collectief 1

01669383

Collectief 1

01669385

Collectief 1

01669387

Collectief 1

01669396

Collectief 1

01669404

Collectief 1

01669406

Collectief 1

01669412

Collectief 1

01669415

Collectief 1

01669428

Collectief 1

01669430

Collectief 1


227

Document nr

Opmerking

01669440

Collectief 1

01669442

Collectief 1

01669445

Collectief 1

01669640

Collectief 1

01669645

Collectief 1

01669659

Collectief 1

01669680

Collectief 1

01669694

Collectief 1

01669699

Collectief 1

01669700

Collectief 1

01669705

Collectief 1

01669707

Collectief 1

01669709

Collectief 1

01669716

Collectief 1

01669748

Collectief 1

01669785

Collectief 1

01669790

Collectief 1

01669800

Collectief 1

01669807

Collectief 1

01669814

Collectief 1

01669822

Collectief 1

01669844

Collectief 1

01669847

Collectief 1

01669853

Collectief 1

01669860

Collectief 1

01669863

Collectief 1


228

Document nr

Opmerking

01669876

Collectief 1

01669880

Collectief 1

01669884

Collectief 1

01669890

Collectief 1

01669896

Collectief 1

01669911

Collectief 1

01669932

Collectief 1

01669937

Collectief 1

01669949

Collectief 1

01669963

Collectief 1

01670006

Collectief 1

01670013

Collectief 1

01670024

Collectief 1

01670037

Collectief 1

01670038

Collectief 1

01670044

Collectief 1

01670051

Collectief 1

01670053

Collectief 1

01670055

Collectief 1

01670056

Collectief 1

01670058

Collectief 1

01670060

Collectief 1

01670062

Collectief 1

01670063

Collectief 1

01670065

Collectief 1

01670067

Collectief 1


229

Document nr

Opmerking

01670069

Collectief 1

01670071

Collectief 1

01670072

Collectief 1

01670073

Collectief 1

01670076

Collectief 1

01670077

Collectief 1

01670080

Collectief 1

01670082

Collectief 1

01670085

Collectief 1

01670087

Collectief 1

01670090

Collectief 1

01670092

Collectief 1

01670095

Collectief 1

01670098

Collectief 1

01670100

Collectief 1

01670103

Collectief 1

01670108

Collectief 1

01670114

Collectief 1

01670116

Collectief 1

01670119

Collectief 1

01670122

Collectief 1

01670123

Collectief 1

01670124

Collectief 1

01670126

Collectief 1

01670129

Collectief 1

01670131

Collectief 1


230

Document nr

Opmerking

01670133

Collectief 1

01670134

Collectief 1

01670137

Collectief 1

01670145

Collectief 1

01670166

Collectief 1

01670172

Collectief 1

01670199

Collectief 1

01670226

Collectief 1

01670229

Collectief 1

01670233

Collectief 1

01670236

Collectief 1

01670240

Collectief 1

01670241

Collectief 1

01670243

Collectief 1

01670245

Collectief 1

01670261

Collectief 1

01670263

Collectief 1

01670266

Collectief 1

01670267

Collectief 1

01670277

Collectief 1

01670278

Collectief 1

01670281

Collectief 1

01670286

Collectief 1

01670295

Collectief 1

01670297

Collectief 1

01670299

Collectief 1


231

Document nr

Opmerking

01670301

Collectief 1

01670306

Collectief 1

01670310

Collectief 1

01670312

Collectief 1

01670315

Collectief 1

01670318

Collectief 1

01670321

Collectief 1

01670323

Collectief 1

01670327

Collectief 1

01670334

Collectief 1

01670342

Collectief 1

01670346

Collectief 1

01670348

Collectief 1

01670352

Collectief 1

01670355

Collectief 1

01670358

Collectief 1

01670363

Collectief 1

01670364

Collectief 1

01670369

Collectief 1

01670373

Collectief 1

01670375

Collectief 1

01670379

Collectief 1

01670380

Collectief 1

01670384

Collectief 1

01670386

Collectief 1

01670396

Collectief 1


232

Document nr

Opmerking

01670401

Collectief 1

01670404

Collectief 1

01670406

Collectief 1

01670408

Collectief 1

01670411

Collectief 1

01670412

Collectief 1

01670415

Collectief 1

01670419

Collectief 1

01670420

Collectief 1

01670424

Collectief 1

01670425

Collectief 1

01670426

Collectief 1

01670431

Collectief 1

01670434

Collectief 1

01670435

Collectief 1

01670438

Collectief 1

01670440

Collectief 1

01670443

Collectief 1

01670446

Collectief 1

01670448

Collectief 1

01670451

Collectief 1

01670456

Collectief 1

01670457

Collectief 1

01670461

Collectief 1

01670466

Collectief 1

01670472

Collectief 1


233

Document nr

Opmerking

01670480

Collectief 1

01670490

Collectief 1

01670491

Collectief 1

01670492

Collectief 1

01670494

Collectief 1

01670496

Collectief 1

01670500

Collectief 1

01670502

Collectief 1

01670508

Collectief 1

01670513

Collectief 1

01670517

Collectief 1

01670518

Collectief 1

01670525

Collectief 1

01670544

Collectief 1

01670550

Collectief 1

01670628

Collectief 1

01670635

Collectief 1

01670636

Collectief 1

01670637

Collectief 1

01670639

Collectief 1

01670642

Collectief 1

01670643

Collectief 1

01670644

Collectief 1

01670645

Collectief 1

01670646

Collectief 1

01670647

Collectief 1


234

Document nr

Opmerking

01670649

Collectief 1

01670650

Collectief 1

01670652

Collectief 1

01670653

Collectief 1

01670655

Collectief 1

01670656

Collectief 1

01670658

Collectief 1

01670660

Collectief 1

01670662

Collectief 1

01670664

Collectief 1

01670666

Collectief 1

01670667

Collectief 1

01670668

Collectief 1

01670669

Collectief 1

01670671

Collectief 1

01670672

Collectief 1

01670674

Collectief 1

01670675

Collectief 1

01670676

Collectief 1

01670678

Collectief 1

01670679

Collectief 1

01670682

Collectief 1

01670683

Collectief 1

01670685

Collectief 1

01670687

Collectief 1

01670688

Collectief 1


235

Document nr

Opmerking

01670689

Collectief 1

01670691

Collectief 1

01670692

Collectief 1

01670727

Collectief 1

01670742

Collectief 1

01670743

Collectief 1

01670744

Collectief 1

01670745

Collectief 1

01670747

Collectief 1

01670752

Collectief 1

01670791

Collectief 1

01670829

Collectief 1

01670842

Collectief 1

01670844

Collectief 1

01670876

Collectief 1

01670888

Collectief 1

01670922

Collectief 1

01670962

Collectief 1

01670969

Collectief 1

01670974

Collectief 1

01670983

Collectief 1

01671000

Collectief 1

01671019

Collectief 1

01671023

Collectief 1

01671041

Collectief 1

01671052

Collectief 1


236

Document nr

Opmerking

01671069

Collectief 1

01671076

Collectief 1

01671093

Collectief 1

01671120

Collectief 1

01671134

Collectief 1

01671149

Collectief 1

01671180

Collectief 1

01671211

Collectief 1

01671235

Collectief 1

01671250

Collectief 1

01671266

Collectief 1

01671286

Collectief 1

01671317

Collectief 1

01671331

Collectief 1

01671383

Collectief 1

01671393

Collectief 1

01671396

Collectief 1

01671403

Collectief 1

01671442

Collectief 1

01671460

Collectief 1

01671492

Collectief 1

01671498

Collectief 1

01671522

Collectief 1

01671532

Collectief 1

01671547

Collectief 1

01671559

Collectief 1


237

Document nr

Opmerking

01671568

Collectief 1

01671569

Collectief 1

01671581

Collectief 1

01671596

Collectief 1

01671601

Collectief 1

01671614

Collectief 1

01671623

Collectief 1

01671625

Collectief 1

01671629

Collectief 1

01671630

Collectief 1

01671641

Collectief 1

01671642

Collectief 1

01671645

Collectief 1

01671656

Collectief 1

01671665

Collectief 1

01671732

Collectief 1

01671739

Collectief 1

01671743

Collectief 1

01671754

Collectief 1

01671769

Collectief 1

01671792

Collectief 1

01671798

Collectief 1

01671805

Collectief 1

01671817

Collectief 1

01671832

Collectief 1

01671845

Collectief 1


238

Document nr

Opmerking

01671911

Collectief 1

01671936

Collectief 1

01672014

Collectief 1

01672113

Collectief 1

01672132

Collectief 1

01672161

Collectief 1

01672168

Collectief 1

01672179

Collectief 1

01672182

Collectief 1

01672210

Collectief 1

01672218

Collectief 1

01672228

Collectief 1

01672248

Collectief 1

01672272

Collectief 1

01672280

Collectief 1

01672285

Collectief 1

01672290

Collectief 1

01672300

Collectief 1

01672308

Collectief 1

01672310

Collectief 1

01672316

Collectief 1

01672317

Collectief 1

01672318

Collectief 1

01672322

Collectief 1

01672324

Collectief 1

01672329

Collectief 1


239

Document nr

Opmerking

01672332

Collectief 1

01672336

Collectief 1

01672348

Collectief 1

01672355

Collectief 1

01672361

Collectief 1

01672363

Collectief 1

01672366

Collectief 1

01672373

Collectief 1

01672375

Collectief 1

01672450

Collectief 1

01672455

Collectief 1

01672458

Collectief 1

01672461

Collectief 1

01672464

Collectief 1

01672515

Collectief 1

01672520

Collectief 1

01672524

Collectief 1

01672533

Collectief 1

01672537

Collectief 1

01672543

Collectief 1

01672546

Collectief 1

01672547

Collectief 1

01672561

Collectief 1

01672571

Collectief 1

01672574

Collectief 1

01672582

Collectief 1


240

Document nr

Opmerking

01672603

Collectief 1

01672609

Collectief 1

01672644

Collectief 1

01672646

Collectief 1

01672653

Collectief 1

01672655

Collectief 1

01672657

Collectief 1

01672659

Collectief 1

01672660

Collectief 1

01672667

Collectief 1

01672668

Collectief 1

01672674

Collectief 1

01672675

Collectief 1

01672681

Collectief 1

01672684

Collectief 1

01672692

Collectief 1

01672695

Collectief 1

01672698

Collectief 1

01672703

Collectief 1

01672708

Collectief 1

01672712

Collectief 1

01672716

Collectief 1

01672720

Collectief 1

01672806

Collectief 1

01672807

Collectief 1

01672808

Collectief 1


241

Document nr

Opmerking

01672809

Collectief 1

01672810

Collectief 1

01673035

Collectief 1

01673063

Collectief 1

01673654

Collectief 1

01673670

Collectief 1

01673672

Collectief 1

01673727

Collectief 1

01673731

Collectief 1

01673734

Collectief 1

01673739

Collectief 1

01673742

Collectief 1

01673749

Collectief 1

01673755

Collectief 1

01673763

Collectief 1

01673765

Collectief 1

01673766

Collectief 1

01673768

Collectief 1

01673776

Collectief 1

01673779

Collectief 1

01673787

Collectief 1

01673790

Collectief 1

01673804

Collectief 1

01673805

Collectief 1

01673808

Collectief 1

01674080

Collectief 1


242

Document nr

Opmerking

01674098

Collectief 1

01674124

Collectief 1

01674160

Collectief 1

01674165

Collectief 1

01674166

Collectief 1

01674180

Collectief 1

01674210

Collectief 1

01674216

Collectief 1

01674233

Collectief 1

01674245

Collectief 1

01674252

Collectief 1

01674352

Collectief 1

01674371

Collectief 1

01674383

Collectief 1

01674398

Collectief 1

01674402

Collectief 1

01674406

Collectief 1

01674463

Collectief 1

01674480

Collectief 1

01674486

Collectief 1

01674726

Collectief 1

01674727

Collectief 1

01674728

Collectief 1

01674729

Collectief 1

01674730

Collectief 1

01674764

Collectief 1


243

Document nr

Opmerking

01674766

Collectief 1

01674768

Collectief 1

01674769

Collectief 1

01674770

Collectief 1

01674791

Collectief 1

01674794

Collectief 1

01674795

Collectief 1

01674806

Collectief 1

01674813

Collectief 1

01674824

Collectief 1

01674827

Collectief 1

01674830

Collectief 1

01674834

Collectief 1

01674858

Collectief 1

01674913

Collectief 1

01675059

Collectief 1

01675065

Collectief 1

01675068

Collectief 1

01675073

Collectief 1

01675078

Collectief 1

01675082

Collectief 1

01675097

Collectief 1

01675100

Collectief 1

01675106

Collectief 1

01675111

Collectief 1

01675116

Collectief 1


244

Document nr

Opmerking

01675138

Collectief 1

01675145

Collectief 1

01675149

Collectief 1

01675155

Collectief 1

01675161

Collectief 1

01675166

Collectief 1

01675171

Collectief 1

01675174

Collectief 1

01675178

Collectief 1

01675182

Collectief 1

01675188

Collectief 1

01675199

Collectief 1

01675269

Collectief 1

01675274

Collectief 1

01675278

Collectief 1

01675283

Collectief 1

01675285

Collectief 1

01675301

Collectief 1

01675308

Collectief 1

01675325

Collectief 1

01675333

Collectief 1

01675337

Collectief 1

01675338

Collectief 1

01675342

Collectief 1

01675353

Collectief 1

01675489

Collectief 1


245

Document nr

Opmerking

01675494

Collectief 1

01675497

Collectief 1

01675519

Collectief 1

01675522

Collectief 1

01675536

Collectief 1

01675542

Collectief 1

01675560

Collectief 1

01675565

Collectief 1

01675571

Collectief 1

01675580

Collectief 1

01675586

Collectief 1

01675592

Collectief 1

01675593

Collectief 1

01675596

Collectief 1

01675598

Collectief 1

01675601

Collectief 1

01675630

Collectief 1

01675638

Collectief 1

01675640

Collectief 1

01675643

Collectief 1

01675647

Collectief 1

01675723

Collectief 1

01675727

Collectief 1

01675731

Collectief 1

01675732

Collectief 1

01675735

Collectief 1


246

Document nr

Opmerking

01675738

Collectief 1

01676155

Collectief 1

01680182

Collectief 1

01680183

Collectief 1

01680221

Collectief 1

01681060

Collectief 1

01681061

Collectief 1

01681062

Collectief 1

01681064

Collectief 1

01681066

Collectief 1

01681068

Collectief 1

01681070

Collectief 1

01681076

Collectief 1

01681083

Collectief 1

01681211

Collectief 1

01681238

Collectief 1

01681344

Collectief 1

01681351

Collectief 1

01681359

Collectief 1

01681360

Collectief 1

01681371

Collectief 1

01681381

Collectief 1

01681476

Collectief 1

01681501

Collectief 1

01681510

Collectief 1

01681511

Collectief 1


247

Document nr

Opmerking

01681523

Collectief 1

01681524

Collectief 1

01681561

Collectief 1

01681579

Collectief 1

01681587

Collectief 1

01684170

Collectief 1

01684920

Collectief 1

01694019

Collectief 1

01694586

Collectief 1

01671760

Collectief 2 (*5)

01671762

Collectief 2

01671764

Collectief 2

01671773

Collectief 2

01671852

Collectief 2

01671858

Collectief 2

01671863

Collectief 2

01671870

Collectief 2

01671879

Collectief 2

01671887

Collectief 2

01671890

Collectief 2

01671893

Collectief 2

01671896

Collectief 2

01671905

Collectief 2

01671909

Collectief 2

01671950

Collectief 2

01671991

Collectief 2


248

Document nr

Opmerking

01672001

Collectief 2

01672009

Collectief 2

01672054

Collectief 2

01672094

Collectief 2

01672116

Collectief 2

01672123

Collectief 2

01672144

Collectief 2

01672149

Collectief 2

01672153

Collectief 2

01672175

Collectief 2

01672208

Collectief 2

01672221

Collectief 2

01672243

Collectief 2

01672410

Collectief 2

01672421

Collectief 2

01672426

Collectief 2

01672456

Collectief 2

01672469

Collectief 2

01672473

Collectief 2

01672497

Collectief 2

01672567

Collectief 2

01672573

Collectief 2

01672580

Collectief 2

01672584

Collectief 2

01672593

Collectief 2

01672596

Collectief 2


249

Document nr

Opmerking

01672604

Collectief 2

01672611

Collectief 2

01672648

Collectief 2

01672673

Collectief 2

01672691

Collectief 2

01672707

Collectief 2

01672740

Collectief 2

01672746

Collectief 2

01672813

Collectief 2

01672814

Collectief 2

01672815

Collectief 2

01672816

Collectief 2

01672817

Collectief 2

01672819

Collectief 2

01672820

Collectief 2

01672822

Collectief 2

01672823

Collectief 2

01672824

Collectief 2

01672825

Collectief 2

01672826

Collectief 2

01672829

Collectief 2

01672830

Collectief 2

01672831

Collectief 2

01672880

Collectief 2

01672912

Collectief 2

01672918

Collectief 2


250

Document nr

Opmerking

01672919

Collectief 2

01672927

Collectief 2

01672933

Collectief 2

01672935

Collectief 2

01672939

Collectief 2

01672956

Collectief 2

01672961

Collectief 2

01672967

Collectief 2

01672976

Collectief 2

01672980

Collectief 2

01672998

Collectief 2

01673020

Collectief 2

01673050

Collectief 2

01673090

Collectief 2

01673105

Collectief 2

01673108

Collectief 2

01673110

Collectief 2

01673117

Collectief 2

01673118

Collectief 2

01673120

Collectief 2

01673121

Collectief 2

01673125

Collectief 2

01673134

Collectief 2

01673139

Collectief 2

01673142

Collectief 2

01673145

Collectief 2


251

Document nr

Opmerking

01673147

Collectief 2

01673151

Collectief 2

01673163

Collectief 2

01673174

Collectief 2

01673176

Collectief 2

01673178

Collectief 2

01673181

Collectief 2

01673183

Collectief 2

01673191

Collectief 2

01673195

Collectief 2

01673196

Collectief 2

01673204

Collectief 2

01673221

Collectief 2

01673224

Collectief 2

01673225

Collectief 2

01673228

Collectief 2

01673242

Collectief 2

01673929

Collectief 2

01673934

Collectief 2

01673939

Collectief 2

01673942

Collectief 2

01673945

Collectief 2

01675956

Collectief 2

01675967

Collectief 2

01675980

Collectief 2

01675991

Collectief 2


252

Document nr

Opmerking

01675996

Collectief 2

01675999

Collectief 2

01676001

Collectief 2

01676004

Collectief 2

01676008

Collectief 2

01676010

Collectief 2

01676013

Collectief 2

01676049

Collectief 2

01676052

Collectief 2

01676058

Collectief 2

01676066

Collectief 2

01676069

Collectief 2

01676080

Collectief 2

01676086

Collectief 2

01676117

Collectief 2

01676725

Collectief 2

01671777

Collectief 2

01671780

Collectief 2

01671835

Collectief 2

01671900

Collectief 2

01671928

Collectief 2

01671956

Collectief 2

01672016

Collectief 2

01672098

Collectief 2

01672137

Collectief 2

01672232

Collectief 2


253

Document nr

Opmerking

01672482

Collectief 2

01672507

Collectief 2

01672525

Collectief 2

01672530

Collectief 2

01672544

Collectief 2

01672553

Collectief 2

01672579

Collectief 2

01672718

Collectief 2

01672818

Collectief 2

01672821

Collectief 2

01672827

Collectief 2

01672828

Collectief 2

01672884

Collectief 2

01672894

Collectief 2

01672901

Collectief 2

01672910

Collectief 2

01672945

Collectief 2

01673135

Collectief 2

01673214

Collectief 2

01673948

Collectief 2

01673953

Collectief 2

01673958

Collectief 2

01675971

Collectief 2

01675974

Collectief 2

01675984

Collectief 2

01675989

Collectief 2


Document nr

Opmerking

01676024

Collectief 2

01676029

Collectief 2

01676045

Collectief 2

01676046

Collectief 2

01676062

Collectief 2

01676075

Collectief 2

01676098

Collectief 2

01676114

Collectief 2

01695023

Collectief 2

01648235 01649140 01651923 01655248 01656833 01658548 01660239 01660332 01660808 01661073 01661270 01661332 01661384 01663008 01664557 01664608 01664724

254


Document nr 01664732 01664768 01664843 01665318 01665327 01665861 01665910 01665914 01665952 01666556 01666564 01666948 01667100 01667468 01667528 01667616 01667623 01667697 01667749 01668078 01668111 01668283 01668293 01668305 01668336 016690161

255


Opmerking

Document nr 01669889 01670729 01670782 01671084 01671218 01672032 01672051 01672089 01672099 01672124 01673520 01674564 01677702 01677905 01679560 01679871 01679933 01679993 01680009 01680156 01680171 01680173 01680177 01680179 01680562 01681072

256


Opmerking

Document nr 01681095 01681189 01681590 01684759 01665379 01665597 01665603 01666547 01667246 01667825 01668079 01668290 01668310 01669957 01670724 01670765 01671742 01672037 01672041 01672056 01672074 01672107 01672135 01677883 01679837 01679876

257


Opmerking

Document nr

Opmerking

01679924 01680192 01695574 01704448

*1. Van u heeft de provincie op verschillende wijzen, gelijkluidende zienswijzen ontvangen. Deze zijn allemaal onder het aangegeven nummer behandeld. Bv: fax + brief + email = zelfde inhoud.

*2. Van u heeft de provincie op verschillende wijzen, gelijkluidende zienswijzen ontvangen en aanvullingen daarop. Al deze zienswijzen zijn behandeld onder het aangegeven

nummer. Bv fax + brief + aanvullende fax + aanvullende brief + eventueel een bijlage. *3. Van u heeft de provincie een zienswijze ontvangen en daarbij behorende bijlagen. U vindt de brief en de bijlagen onder één nummer terug in de Commentaarnota.

De bijlagen zijn niet apart genummerd. Bv brief + meerdere bijlagen = te vinden als nummer van de brief.

*4. Van u heeft de provincie verschillende brieven ontvangen. Deze hebben wij allemaal

behandeld onder het aangegeven nummer. Bv u heeft meerdere brieven gestuurd en daarmee over verschillende onderdelen een zienswijze ingediend.

*5. De collectieve zienswijzen over (onder meer) natuur en landschap die inhoudelijk

hetzelfde zijn, zijn behandeld als één zienswijze en zijn in deze commentaarnota verwerkt onder de noemer ‘collectief 1’ en ‘collectief 2’.

*6. Uit uw organisatie zijn door verschillende mensen verschillende zienswijzen ingediend. Elke zienswijze is onder een eigen nummer terug te vinden. Bv u werkt namens cliënten; zij hebben u verzocht een zienswijze namens hen in te dienen.

*7. U heeft verschillende zienswijzen ingediend die deels gelijkluidend zijn en elkaar

aanvullen. De reactie op al deze zienswijzen is in deze commentaarnota terug te vinden onder één nummer. Bv indien u meerdere brieven heeft verzonden, waarbij de eerste helft gelijk is maar de tweede helft verschillend.

258


Gelderland anders Markt 11 Postbus 9090 6800 GX Arnhem T (026) 359 91 11 [email protected] www.gelderlandanders.nl

Commentaarnota. Omgevingsvisie en Omgevingsverordening. januari 2014 versie 2.0

Recommend Documents