Colombia, Vietnam en Zuid-Afrika. In transitie van hulp naar investeren

Colombia, Vietnam en Zuid-Afrika In transitie van hulp naar investeren

Inhoud Voorwoord .......................................................... 5 Introductie transitiefaciliteit ................................. 8 Hoofdstuk 1: Colombia ........................................ 14 Hoofdstuk 2: Vietnam .......................................... 28 Hoofdstuk 3: Zuid-Afrika ...................................... 44 Hoofdstuk 4: Contactgegevens ............................. 56

Voorwoord Voor u ligt een brochure over de transitiefaciliteit. Het begrip ‘transitie’ heeft verschillende betekenissen. Ten eerste geeft transitie een overgang naar een volgende fase aan, een beweging vooruit. Dat is zeker van toepassing op de drie landen die voorheen ontwikkelingshulp van Nederland ontvingen en nu transitielanden worden genoemd: Colombia, Vietnam en Zuid Afrika. Deze drie landen ontwikkelen zich in hoog tempo en de economie groeit. Hierdoor zijn ze minder afhankelijk geworden van ontwikkelingshulp en bieden ze steeds meer mogelijkheden voor het Nederlands bedrijfsleven. Ten tweede betekent transitie dat de Nederlandse verhouding tot deze drie landen zich ontwikkelt van een hulprelatie naar een situatie van wederzijdse profijtelijkheid. We willen naar een robuuste economische relatie met Colombia, Vietnam en Zuid-Afrika. Met bedrijven die duurzaam ondernemen, met oog voor ecologisch-economische aspecten en sociale gelijkheid. In Colombia komt dit vooral tot uiting in het duurzaam omgaan met conflictsensitiviteit en de toegang tot land; in Vietnam staat de duurzame productie centraal; en in Zuid-Afrika de ‘black economic empowerment’. Wat betekent dat in de praktijk? Concreet betekent het dat we van hulp naar investeren gaan: ‘donorgeld’ maakt plaats voor handel en investeringen. Het nog resterende publieke geld wordt ingezet voor het ondersteunen van handel en investeringen, en de verdere verbetering van het investeringsklimaat. Bedrijven en organisaties die actief zijn of willen worden in deze landen kunnen daarvan profiteren. Voorbeelden vindt u in deze brochure. U kunt het zo zien: wij, het Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) en het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, (EL&I) lopen samen een estafette. Het ministerie van Buitenlandse Zaken is gestart en heeft tijdens haar race grote programma’s gefinancierd. Dat heeft ertoe bijgedragen dat de drie transitielanden in de huidige fase van economische ontwikkeling zijn gekomen.

|5|

Het is nu tijd om het stokje over te dragen aan het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Het stokje moet met zorg, maar wel in volle snelheid worden overgedragen. Alle kennis en netwerken die opgebouwd zijn in de periode van ontwikkelingssamenwerking kunnen we in onze nieuwe relatie met deze landen goed gebruiken. Wij willen daarop voortbouwen en deze ervaring beschikbaar maken voor nieuwe spelers: het bedrijfsleven en kennisinstellingen die in Colombia, Vietnam en Zuid-Afrika geweldige handels-en investeringsmogelijkheden zullen aantreffen. Als u overweegt te investeren in deze landen, kunt u voor raad en daad terecht bij de transitiefaciliteit. We hopen dat u enthousiast wordt over de mogelijkheden. Nederlandse bedrijven in topsectoren kunnen kansen grijpen, mits de samenwerking goed is en we ons proactief opstellen. |6|

Wij helpen u graag op weg met deze brochure!

Ben Knapen Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken

Henk Bleker Staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie

Van een bilaterale ontwikkelingsrelatie naar economische samenwerking

Investeren in economische zelfredzaamheid

Transitielanden en de transitiefaciliteit Colombia, Vietnam en Zuid-Afrika - CIVETS De transitielanden Colombia, Vietnam en Zuid-Afrika worden gerekend tot de zogenaamde CIVETS: landen die internationaal als veelbelovend worden gezien vanwege een relatief goed investeringsklimaat, adequaat economisch beleid en ontwikkelde financiële sector, een snel groeiende middenklasse, relatief jonge bevolking en de stabiele politieke situatie (Colombia, Indonesië, Vietnam, Egypte, Turkije en Zuid-Afrika). Dit zijn belangrijke ingrediënten voor duurzame economische groei en daarmee een interessante afzetmarkt voor de Nederlandse export.

Veelbelovende transitielanden De Nederlandse overheid werkt op het gebied van ontwikkelingssamenwerking intensief samen met vijftien partnerlanden. Colombia, Vietnam en Zuid-Afrika maakten daar ook deel van uit en zijn nu uitverkozen tot transitieland. Transitielanden zijn middeninkomenslanden of landen die deze status bijna bereikt hebben. Deze landen zijn vanwege de sterke economische groei steeds minder afhankelijk van ontwikkelingssamenwerking en daarnaast bieden deze landen steeds meer mogelijkheden voor een duurzame economische relatie met Nederland.

Het bedrijfsleven als partner in transitielanden De overgang van een ontwikkelings- naar een economische relatie kan niet zonder het Nederlands bedrijfsleven. Bij de uitvoering van de transitiefaciliteit zal daarom zoveel mogelijk tegemoet worden gekomen aan de expertise van het Nederlands bedrijfsleven: zij weten immers wat nodig is om een positie te krijgen op de markten van de transitielanden. Een op maat gesneden aanpak met de kennis en instrumenten van zowel het ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) als het Ministerie van Economische Zaken, landbouw en Innovatie (EL&I) helpt om de economische relatie vorm te geven.

Wederzijdse economische relatie Duurzame economische groei leidt tot meer welvaart. In transitielanden zijn het Nederlandse en lokale bedrijfsleven belangrijke spelers in dat proces. Een sterke private sector zorgt voor werkgelegenheid. Werk leidt tot inkomen en zo groeit de economie. Zelfredzaamheid wordt verhoogd en het toekomstperspectief van de bevolking wordt daarmee verbeterd.

|9|

Bovendien zorgen Nederlandse bedrijven voor investeringen in de betreffende transitielanden en kunnen kennis en kunde worden uitgewisseld zoals binnen de topsectoren water, agrofood en tuinbouw. Niet alleen Colombia, Vietnam en Zuid-Afrika hebben als land voordelen van activiteiten van het Nederlands bedrijfsleven. Ook de Nederlandse economie is gebaat bij een sterk internationaal opererend Nederlands bedrijfsleven dat duurzaam produceert. Een wederzijds profijtelijke economische relatie: zowel voor Nederland als voor het transitieland. Er liggen mooie kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven en wij willen u helpen die kansen te grijpen.

Naar een beter ondernemingsklimaat

| 10 |

Veel Nederlandse bedrijven hebben al geïnvesteerd in Colombia, Vietnam en Zuid-Afrika en zo een bijdrage geleverd aan lokale economie, werkgelegenheid, opleiding en inkomen. Het bedrijfsleven weet wat er nodig is om het lokale ondernemingsklimaat te verbeteren. Bovendien beschikken Nederlandse bedrijven over onmisbare afzetkanalen, investeringsmiddelen, expertise, innovatieve technologie en kennis van de markt.

“Er liggen mooie kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven en wij willen u helpen die kansen te grijpen.” Toch ondervinden Nederlandse ondernemingen in deze drie transitielanden nog wel belemmeringen, bijvoorbeeld omdat er sprake is van een sterke overheidsinmenging in de economie of omdat er onvoldoende goed opgeleid personeel en kredietmogelijkheden beschikbaar zijn. De beperkt ontwikkelde infrastructuur, gebrekkige wet- en regelgeving of tekort aan kennis kunnen ook een obstakel zijn. De Nederlandse overheid zet in de transitielanden via de transitiefaciliteit sterk in op het verbeteren van het ondernemingsklimaat en het wegnemen van belemmeringen voor het Nederlands bedrijfsleven. Zo kan ook het volume van de handel en investeringen tussen de transitielanden en Nederland toenemen. De voorwaarden voor goed en duurzaam ondernemerschap zijn daarbij essentieel: een gunstig ondernemingsklimaat, goed bestuur,

het verbeteren van wet- en regelgeving, de aanleg van een goede infrastructuur en de ontwikkeling van kennis en vaardigheden bij de lokale bevolking.

Wat is de transitiefaciliteit? De overheid wil het Nederlandse bedrijfsleven in ieder geval tot 2015 in de transitielanden extra ondersteunen, zodat daar voor hen een kansrijke markt ontstaat. Met deze extra inzet wordt een duurzame economische relatie vorm gegeven. Daartoe is de transitiefaciliteit opgezet. Dit is een gezamenlijke aanpak - zowel beleidsmatig als financieel - van BZ en EL&I. Met deze transitiefaciliteit worden de BZ- en EL&I-bedrijfsleveninstrumenten in onder meer Colombia, Vietnam en Zuid-Afrika, onder één overkoepelende faciliteit gebracht.

“Er wordt daarbij gefocust op producten en diensten waar Nederland sterk in is, zoals water, voedsel, tuinbouw, high tech, life sciences, chemie, energie, logistiek en de creatieve industrie.” Het instrumentarium blijft natuurlijk ook gewoon beschikbaar voor andere landen wereldwijd. Maatwerk en economische diplomatie staat daarbij centraal. De Nederlandse overheid wil effectief bijdragen aan de economische samenwerkingsmogelijkheden voor Nederlandse bedrijven in de transitielanden. Er wordt daarbij gefocust op producten en diensten waar Nederland sterk in is, zoals water, voedsel, tuinbouw, high tech, life sciences, chemie, energie, logistiek en de creatieve industrie. De uitvoering van de transitiefaciliteit ligt bij de Nederlandse ambassades, de consulaten-generaal in die landen en bij Agentschap NL (onderdeel van EL&I).

| 11 |

Bundelen van krachten Overheid en bedrijfsleven kunnen slim samenwerken om de Nederlandse kansen bij aanbestedingen in de transitielanden te vergroten en de markttoegang optimaal te benutten. Zo wordt onder meer samengewerkt via economische diplomatie, maatschappelijk verantwoord ondernemen(MVO)programma’s en publiek-private partnerschappen (PPP’s) waarmee BZ inmiddels ruime ervaring heeft opgedaan.

| 12 |

Bedrijven als Friesland Campina, Unilever, DSM, Heineken, TNT, Vitens Evides en Rabobank, maar ook kleinere ondernemingen zijn daarin partner van de Nederlandse overheid. In deze PPP’s wordt gewerkt vanuit een gemeenschappelijk doel. Zowel de publieke als de private partijen brengen daarbij middelen in en risico’s en verantwoordelijkheden worden gedeeld. Ook maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen kunnen in de PPP’s een belangrijke rol spelen. BZ en EL&I zetten nu extra in op deze publiekprivate partnerschappen. Er is ruimte voor een opschaling van de bestaande PPP’s en er zijn twee nieuwe PPP-faciliteiten opgezet voor de thema’s ‘voedselzekerheid & private sectorontwikkeling’ en ‘water’. Doordat we zoveel ervaring hebben opgedaan als ontwikkelingspartner en daarnaast economisch actief zijn in de snel groeiende transitielanden, kunnen wij méér dan daar enkel welvaart en werkgelegenheid creëren. Nederlandse bedrijven brengen best practices mee op het gebied van MVO, technologie-ontwikkeling, arbeidsomstandigheden en duurzame productie. Onze ervaring is dat juist deze aspecten het Nederlandse bedrijfsleven internationaal veel waardering geven. Nederlandse bedrijven zetten zich in voor verduurzaming van de handels- en productieketens in ontwikkelingslanden via het Initiatief Duurzame Handel (IDH).

Rol van de ambassades: economische diplomatie De ambassades kennen de lokale context als geen ander en hebben daarom in de transitie van ontwikkelingshulp naar investeringen in Vietnam, Zuid-Afrika en Colombia een makelaarsfunctie. Zij brengen u in contact met geschikte lokale partners en initiatieven. Ambassadepersoneel weet hoe de inzet van de private sector goed kan aansluiten bij de behoefte en prioriteiten in het land van transitie, maar kan ook samen met Nederlandse ondernemers en bedrijven handelsbarrières wegnemen en werken aan het lokale ondernemingsklimaat en de positionering van het Nederlands bedrijfsleven op die markten.

Dit kan bijvoorbeeld door concreet advies, handelsmissies, haalbaarheidsstudies en individuele marktbewerking. Maar ook bijvoorbeeld door de inzet van bewindspersonen. Welke ondersteuning kunt u verwachten van de ambassades/ consulaten en Agentschap NL? • Finance for International Business(FIB); een financieringsfaciliteit voor MKB ondernemingen die internationaal willen investeren • Informatie over samenwerkingsprogramma’s en bedrijfsleveninstrumenten • Haalbaarheidsstudies: samenwerkingsverbanden van ten minste twee Nederlandse bedrijven die een haalbaarheidsstudie willen uitvoeren voor projecten in de transitielanden, kunnen hiervoor subsidie krijgen. • Demonstratieprojecten: samenwerkingverbanden van ten minsite drie Nederlandse bedrijven kunnen subsidie ontvangen om specifieke Nederlandse expertise in het transitieland te tonen • Kennisverwerving. Een MKB-ondernemer kan subsidie aanvragen voor advisering en begeleiding door een extern deskundige gericht op positionering van zijn onderneming in een transitieland • In- en uitgaande economische missies: organisatie van inkomende missies uit het transitieland en missies van het Nederlands bedrijfsleven naar het transitieland • Beursinzendingen naar beurzen in de transitielanden • Government to Governement (G2G): Via G2G wordt d.m.v. uitwisseling van kennis samengewerkt om gunstige voorwaarden te creëren voor het zakendoen met het transitieland. • Holland Branding: economische promotie van Nederlandse producten en expertise in de transitielanden. • Subsidies voor advies en begeleiding door deskundigen bij voor het wegnemen van knelpunten (bv juridisch advies) • Informatie over aanbestedingen van internationale financiële instellingen (Wereldbank, IMF, e.d.) • Opstarten publiek-private partnerschappen • Capaciteitsopbouw bij lokale organisaties • Advies over corporate sustainable responsibility (CSR) U bent van harte uitgenodigd om in deze aanpak deel te nemen!

| 13 |

Hoofdstuk 1

Colombia

Colombia is één van de sterkst opkomende markten in Latijns-Amerika. Het land heeft 48 miljoen inwoners. De Colombiaanse financiële markt is redelijk ontwikkeld, de inflatie is onder controle en de economie kent een sterke groeiverwachting. Voor buitenlandse investeerders is Colombia zéker interessant. Veel mensen denken bij Colombia aan drugs of aan de guerrillagroep FARC. Colombia kampt inderdaad in een aantal - voornamelijk rurale - gebieden nog steeds met de gevolgen van het interne gewapend conflict en met criminele drugsbendes. Maar het veiligheidsbeleid van recente regeringen en de forse drugsbestrijding samen met de VS werpen hun vruchten af: Bogotá, Medellín, Cali, Barranquilla en Cartagena zijn moderne plaatsen, die qua veiligheid niet onderdoen voor andere Latijns-Amerikaanse steden.

Kenmerken Door de verbeterde veiligheid kan Colombia zich nu flink ontwikkelen. Het is de derde economie van het continent en behoort als enige van de Latijns-Amerikaanse landen tot de zogenaamde CIVETS - een groep landen die opvalt door hun snel groeiende economie en een jonge beroepsbevolking. Voor buitenlandse bedrijven is Colombia een investeringsvriendelijk land. Voor de Nederlandse export is het interessant dat de middenklasse in Colombia hard groeit en de lokale munteenheid ongeveer 30% is gerevalueerd t.o.v. 2007, waardoor de vraag naar internationale consumentengoederen sterk toeneemt. Colombia’s export groeit overigens ook al jaren, wat resulteert in een gestaag groeiend bruto nationaal product. De economische expansie is groter dan in de meeste andere Latijns-Amerikaanse landen: gemiddeld 5,5% per jaar. Er zijn volop kansen voor Nederlandse bedrijven binnen Colombia. Ongeveer 40 Nederlandse bedrijven zijn er al actief, waaronder Unilever, Philips, DSM, Stork, Shell, AkzoNobel en KLM. Nederland is de belangrijkste buitenlandse investeerder in Colombia buiten de olie- & mijnbouwsector. De sectoren water, energie, voedsel en landbouw zijn veelbelovend. Duurzaamheid en Corporate Social Responsibility (CSR) zijn daarbij belangrijke thema’s.

| 15 |

Facts & Figures Colombia • C  olombia is de 33e wereldeconomie, nog voor Finland, Maleisië en de Verenigde Arabische Emiraten (328,4 miljard USD in 2011 – bron IMF); • Staat op de 42e plek uit 183 landen op de ‘Doing Business Index’ van de Wereldbank (Nederland staat op de 31e plaats); • Kansrijke sectoren: landbouw, voedselindustrie, water (incl. havens), energie, logistiek en medische sector; • Nederland is de belangrijkste exportbestemming binnen de EU (kolen, nikkel, koffie, bananen, bloemen, palmolie); • Colombia importeert Nederlandse farmaceutische producten, chemie, elektronica, transport en medische apparatuur; • Er is een groeiend aantal Nederlandse MKB-ondernemingen actief in de tuinbouwsector, technische dienstverlening en scheepsbouw.

Biodiversiteit, natuur en water | 16 |

Colombia is na buurland Brazilië het land met de grootste biodiversiteit van de wereld en heeft één van ‘s werelds grootste zoetwatervoorraden. Dit maakt Colombia een belangrijke speler op de wereldwijde voedselmarkt en in de regionale energieproductie. Hoewel het Colombiaanse Amazonegebied relatief nog het meest intact is, maken klimaatverandering en ontginning van bos het gebied kwetsbaar. Het duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen en ecosystemen is essentieel voor de ontwikkeling van Colombia.

“Het duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen en ecosystemen is essentieel voor de ontwikkeling van Colombia.” Internationale akkoorden over biodiversiteit en klimaatverandering, ondertekend door zowel Colombia als Nederland, zijn een belangrijk kader voor de samenwerking tussen onze landen. Colombia is niet meer weg te denken van het wereldtoneel als het gaat om onderhandelingen over klimaat en milieu.

Veiligheid en MVO Zowel de huidige regering Santos als de vorige regering Uribe, hebben sinds het begin van deze eeuw flink geïnvesteerd in verbetering van de veiligheid. Er vond onder meer een demobilisatieproces plaats van de paramilitairen. Hoewel daarmee de algemene veiligheid sterk verbeterd is, vindt er nog steeds gewapend treffen plaats in de verschillende rurale regio’s van Colombia. Na de demobilisatie van de AUC zijn er nieuwe illegale gewapende groepen ontstaan, zoals ‘Los Rastrojos’ en ‘Los Urabeños’ die zich bezighouden met ondermeer drugshandel en het confisqueren van land. Daarnaast zijn er door beide regeringen ook harde klappen toegebracht aan de FARC, die daardoor flink aan macht heeft ingeboet, maar nog steeds wel aanwezig is en enkele rurale gebieden terroriseert. De huidige president Santos heeft het veiligheidsbeleid van zijn voorganger voortgezet, met goed resultaat. Daarnaast heeft hij de wet ‘Ley de Victimas y restitución de Tierras’ ingevoerd, die moet zorgen voor een evenwichtigere verdeling en toegang tot land. De wet voorziet ook in schadevergoedingen voor benadeelden. Het is de eerste keer in Colombia dat de politiek zich daadwerkelijk inspant om slachtoffers een oplossing te bieden voor schade door landverlies. Voor ondernemers die willen investeren in Colombia is het daarom raadzaam eerst een risicoanalyse uit te voeren als men juist in die rurale conflictgebieden wil gaan opereren. Colombia is dan wel een middeninkomensland, maar 45% van de bevolking leeft nog steeds onder de armoedegrens. Vooral de ongelijke toegang tot land is een belangrijke bron van conflict. Water en landbouw zijn conflictgevoelig. Veel bedrijven die alleen zaken doen in de grote steden zullen echter weinig merken van onveiligheid en conflicten. Ervaring leert dat een goed doordacht Corporate Social Responsibility-beleid veel oplevert. Aangezien toegang tot land een sleutelrol speelt in de economische en sociale ontwikkeling van Colombia, steunt de Nederlandse overheid de Colombiaanse inzet voor betere regelgeving op het gebied van landrechten en -bezit. Door de ambassade en honoraire consulaten, NGO’s en VN-organisaties is in onze voormalige ontwikkelingssamenwerking met Colombia al veel kennis opgebouwd over duurzaamheid en conflictsensitiviteit bij lokale bedrijvigheid. Verantwoord ondernemen is een belangrijk element om op de Colombiaanse markt te kunnen opereren. Nederlandse bedrijven scoren hier over het algemeen echter goed op, dus het biedt ook kansen om het Nederlands bedrijfsleven in Colombia te profileren als sterke spelers op het terrein van Corporate Social Resonsibility.

| 17 |

Trends Economische groei a b b b b b % 2011  2012  2013  2014  2015  2016  BNP 5.8 4.9 4.6 4.7 4.9 5.1 Private consumptie 6.3 5.1 5.1 5.0 5.1 5.2 Overheidsconsumptie 2.0 2.5 2.8 3.0 3.2 3.1 Bruto investeringen in vaste activa 16.5 12.5 11.1 10.6 9.5 10.0 Export goederen en diensten 9.8 7.0 8.8 9.7 10.0 10.8 Importgoederen en diensten 19.8 12.6 14.0 13.0 11.9 12.3 Binnenlandse vraag 8.3 6.5 6.4 6.2 6.2 6.4 Landbouw 4.0 3.5 3.5 3.8 4.0 4.1 Industrie 5.5 4.3 4.5 4.8 5.0 5.3 DIensten 6.3 5.7 4.8 4.8 5.0 5.2 Bron: Economic Intelligence Unit

| 18 |

Groeisectoren De Colombiaanse overheid heeft vijf groeisectoren benoemd: infrastructuur, landbouw, woningbouw, mijnbouw & energie en innovatie. De Colombiaanse overheid is zeer geïnteresseerd in de uitwisseling van kennis, expertise en technologische innovaties binnen deze sectoren. Vanuit het Nederlandse bedrijfsleven zijn vooral investeringen te verwachten op het gebied van duurzame handel, land- & tuinbouw, water, klimaat, biomassa en energie. Ook hebben Nederlandse bedrijven al een groeiend marktaandeel in Colombia in de sectoren logistiek, transport, havenontwikkeling en life sciences & health: biotech, medische technologie en farmacie.

“De Colombiaanse overheid is zeer geïnteresseerd in de uitwisseling van kennis, expertise en technologische innovaties binnen infrastructuur, landbouw, woningbouw, mijnbouw en energie en innovatie.”

Nederland heeft een uitstekende reputatie in veel van deze sectoren. Door de jarenlange ontwikkelingssamenwerking op het terrein van vredesopbouw, milieu (water, klimaat, duurzaamheid) en private sectorontwikkeling, zijn de banden tussen de beide landen hecht (ook al omdat Nederland een ‘buurland’ is van Colombia). Nederland wordt door Colombia gezien als een betrouwbare, strategische partner op het terrein van waterbeheer, klimaat, biomassa en duurzame handel die veel voor het land kan betekenen. Zeker op het gebied van kennis en technologie en de overdracht daarvan.

Een beter ondernemingsklimaat voor Nederlandse bedrijven De Nederlandse ambassade te Bogotá heeft in nauw overleg met het Nederlandse bedrijfsleven kansen geïdentificeerd in Colombia en gekeken naar de belangrijkste handelsbelemmeringen voor bedrijven. Bureaucratie - onder meer bij aanbestedingen - douaneproblemen en de gebrekkige infrastructuur staan bovenaan. De ambassade werkt samen met het Nederlandse Ministerie van Financiën, de Belastingdienst én de Colombiaanse douanedienst aan eenvoudigere procedures en een grotere efficiëntie van de Colombiaanse douane. Er is een douaneverdrag in de maak, evenals een verdrag ter voorkoming van dubbele belastingen. Dit draagt allemaal bij aan een beter ondernemingsklimaat voor Nederlandse bedrijven die zaken willen doen in Colombia. De rol van de Nederlandse overheid verschuift daarbij steeds meer van financier naar bruggenbouwer/ makelaar en van hulp naar economische diplomatie. Samen met het MKB en de grote Nederlandse bedrijven wordt gewerkt aan het ondernemings- en investeringsklimaat en het benutten van commerciële kansen.

Publiek-private partnerschappen Publiek-private partnerschappen (PPP’s) kennen een bedrijfsmatige, vaak innovatieve aanpak waarbij kennis en kunde van overheid, NGO’s, kennisinstellingen en bedrijfsleven worden samengebracht rondom een gemeenschappelijk doel. De Nederlandse overheid heeft inmiddels in Colombia ervaring met succesvolle publiek-private partnerschappen rondom ondermeer energie, bananen, palmolie en koffie.

| 19 |

“De Nederlandse overheid heeft inmiddels in Colombia ervaring met succesvolle publiek-private partnerschappen rondom ondermeer energie, bananen, palmolie en koffie.”

Nederlandse ondernemers kunnen in de publiek-private partnerschappen profiteren van die opgebouwde kennis en ervaring in de transitielanden. Het kan voor bedrijven ook interessant zijn om risico’s te delen bij investeringen in duurzame ontwikkeling en samen aan verbeteringen van het ondernemingsklimaat te werken. Nederlandse consumenten vragen steeds meer om duurzaam geproduceerde producten. Voldoen aan MVO-normen geeft bedrijven niet alleen een voorsprong op concurrenten, maar kan in Colombia ook helpen om risico’s en kosten te verlagen. Enkele Nederlandse bedrijven nemen al actief deel als partner in een publiek-privaat partnerschap in Colombia (zoals Unilever en Fyffes). De koppeling met Nederlandse bedrijven en de Nederlandse markt vormt een steeds belangrijker element van deze PPP’s in Colombia. www.mvonederland.nl www.oecdguidelines.nl Publiek-privaat partnerschap -vredesopbouw door reïntegratie bananenboeren Dit publieke-private partnerschap heeft als voornaamste doel om de reïntegratie te bevorderen van oud-guerilla strijders in de regio Uraba en Magdalena (Noord-Colombia). Sociale en economische voorwaarden zijn gecreëerd voor een succesvolle terugkeer naar de burgermaatschappij en daarmee is een belangrijke bijdrage geleverd aan de vredesopbouw in Colombia. Uniek in dit initiatief is de rol van de private sector. De bestaande productie-infrastructuur van kleine bananenboeren is verbeterd en de toegang tot markten vergroot. Ook zijn kleine bedrijven opgezet, coöperaties en andere projecten die inkomen voor de bevolking verschaffen. De meerderheid van de producten zijn gecertificeerd met het Fair Trade label. Op het moment worden de produkten verkocht in de Plus-Supermarkten via de Nederlandse distributeur Agrofair. PLUS markt koopt sinds 2010 alleen nog Fairtrade gecertificeerde bananen in, die voor het merendeel afkomstig zijn van de bananenproducenten van het PPP-project in Magdalena. Dit is het grootste Fairtrade commitment van een Nederlandse supermarkt tot nu toe. Deze stap vergroot de impact van Fairtrade voor duizenden boeren en plantagearbeiders in Colombia. Augura is de uitvoerder van het project in nauwe samenwerking met lokale NGO’s. Daarnaast speelde het Ministerie van Onderwijs een belangrijke rol door het trainen van de bananenboeren.

| 21 |

Kansrijke sectoren voor Nederlandse ondernemers Water Vanwege de rijke hydrografie in Colombia zijn er veel mogelijkheden voor Nederlandse bedrijven in de deltatechnologie. Maar ook in de afvalwaterzuivering, drinkwatervoorziening en waterinfrastructuur zijn er goede investeringsmogelijkheden. Onze grote expertise op watergebied zorgt voor een betrouwbaar imago bij de Colombianen. De Colombiaanse president Santos heeft in 2011 bij grote overstromingen met vele slachtoffers, Nederland om ondersteuning gevraagd bij het Colombiaanse watermanagement. Daaruit is een publiek-private samenwerking ontstaan tussen Colombia en Nederland.

| 22 |

De extreme overstromingen in 2010 veroorzaakten veel schade, zowel in de Colombiaanse infrastructuur als in de economie. Colombia heeft na de watersnood een fonds in het leven geroepen om deze problemen aan te pakken. Experts van verschillende Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen hebben de situatie gediagnosticeerd en advies gegeven over duurzaam en integraal waterbeheer. De economische, sociale, milieu- en infrastructurele aspecten zijn in dit advies nadrukkelijk meegenomen. Er wordt nu hard gewerkt aan de institutionele versterking van de verantwoordelijke overheden en organisaties in Colombia. Dit alles leidde tot de oprichting van het Colombia-Netherlands Water Partnership (CNWP) voor meerjarige en constructieve samenwerking tussen beide landen in de watersector. Het CNWP bevordert netwerken en joint ventures tussen Colombiaanse en Nederlandse partijen. Ook biedt het ondersteuning bij aanbestedingstrajecten en brengt het projectpartners bij elkaar. Een sterke verbetering van capaciteit en deskundigheid bij lokale waterautoriteiten is het beoogde doel.

Land- & Tuinbouw Tussen Colombia en Nederland bestaat een levendige, wederzijdse handel in agrarische producten. Door die intensieve relatie zijn er vooral kansen voor Nederlandse bedrijven die handelen in machines en agrarische inputs als zaden, kunstmest, pesticiden en dergelijke.

Joint ventures tussen Nederlandse bedrijven en Colombiaanse producenten via publiek-private partnerschappen of via het Private Sector Investmentprogramma (PSI) van BZ, zijn interessant voor het MKB. De Nederlandse ambassade focust op activiteiten die elkaar wederzijds versterken en verbindt zo de ontwikkelingsagenda met de economische agenda. In de land- en tuinbouwsector heeft de Colombiaanse overheid in de afgelopen jaren hard gewerkt aan betere regelgeving en regulering om lokale boeren te ondersteunen. Energie-, landbouw- en bio based sectoren hebben veel land en water nodig, met aanzienlijke gevolgen voor het milieu. In Colombia moeten gemeenschappen op zijn minst geraadpleegd worden over de gevolgen die deze activiteiten voor hen kunnen hebben. Over het algemeen geldt het principe van ‘do no harm’. Per sector zijn conflictanalyses beschikbaar als ondersteuning voor het Nederlandse bedrijfsleven in Colombia. In Nederland streven wij ernaar steeds meer biobased materialen te gebruiken in innovatieve producten, zodat de traditionele fossiele brandstoffen geleidelijk aan vervangen kunnen worden. De Colombiaanse chemische sector heeft ook een grote interesse in het gebruik van biobased materialen, zowel in conventionele processen als in de bioraffinaderij. Hetzelfde geldt voor de voedingssector en de farmaceutische en cosmetische industrie. De Colombiaanse productie van biobased producten en materialen voor deze producten zal de komende jaren naar verwachting sterk toenemen.

“Het actieve stimuleringsbeleid van de Colombiaanse regering voor de biomassasector biedt kansen voor Nederlandse bedrijven.” Het actieve stimuleringsbeleid van de Colombiaanse regering voor de biomassasector biedt kansen voor Nederlandse bedrijven. Nederland heeft veel te bieden: kennis, geavanceerde technologie voor bio-raffinage en oplossingen

| 23 |

voor de verwerking van biomassa en afval. Nederlandse bedrijven kunnen profiteren van de goede relaties die ons land met Colombia heeft opgebouwd in de tijd van gezamenlijke ontwikkelingssamenwerking en in de afgelopen jaren met grote gezamenlijke milieu- en energieprogramma’s.

Duurzame handel: ‘Sustainable Trade Platform’ Bij Nederlandse supermarkten en consumenten is er een gestaag groeiende vraag naar duurzame producten. Colombia wil zich ontpoppen als een koploper in duurzame handel, is overtuigd van het belang van duurzame productie. Een voorbeeld: op dit moment is ruim 46% van de Colombiaanse koffieproductie gecertificeerd als duurzaam.

| 24 |

In 2012 zal er een speciaal ‘Sustainable Trade Platform’ worden opgezet voor de koffie-, bananen- en bloemensector. Dit ColombiaansNederlandse initiatief is een sectoroverstijgend platform voor samenwerking op het gebied van duurzame handel. Tevens richt het overleg zich op het delen van kennis, financiering, schaalvergroting, gezamenlijke promotie en kwaliteitsbevordering van programma’s. Dit platform zal in nauw contact staan met het Initiatief Duurzame Handel (IDH), dat vanuit Nederland werkt - in coalities tussen het bedrijfsleven, kennisinstituten, maatschappelijke organisaties en overheden - aan verduurzaming van internationale handelsketens. Mede door dit initiatief groeide de export van duurzaam geteelde bananen naar Nederland. Naar voldoende financiering voor dergelijke duurzame landbouwproducten wordt nog wel intensief gezocht. Duurzame handel en investeringen van Nederlandse bedrijven, zijn essentieel voor de Colombiaanse economie. Maar het is ook goed voor het imago van het Nederlandse bedrijfsleven en vergroot zo onze marktkansen.

Duurzaamheidverslaglegging Een groeiende groep Nederlandse en Colombiaanse partijen hechten eraan om hun kennis en ervaring op het gebied van duurzaamheidsverslaglegging te delen. Het Global Reporting Initiative (GRI) heeft daar handige richtlijnen voor ontwikkeld en biedt bedrijven middelen om deze rapportage - inclusief de mensenrechtencomponent - te vergemakkelijken. www.globalreporting.org

“Colombia wil zich ontpoppen als een koploper in duurzame handel, is overtuigd van het belang van duurzame productie.”

CSR/Sustainability Center of Excellence Het CSR/Sustainability Center of Excellence is opgezet met hulp van het Partnerships Resource Centre (PRC), een kenniscentrum van de Erasmus School of Management. Dit centrum ondersteunt Nederlandse bedrijven, NGO’s en lokale overheden bij het ontwikkelen van hun inclusive business in Colombia. De focus daarbij ligt op partnerschappen als middel om tot institutionele capaciteitsversterking te komen. Samen krijg je immers meer voor elkaar dan alleen. Het PRC biedt trainingen, tools en analyses. Ondernemers kunnen het CSR/Sustainability Center of Excellence om ondersteuning vragen bij het ontwikkelen en managen van sectoroverstijgende partnerschappen voor duurzame ontwikkeling. www.partnershipsresourcecentre.org

Mensenrechten en veiligheid

| 26 |

Nederland is in 2012 voorzitter van de Voluntary Principles (VP). Hierin zijn de Amerikaanse, Britse, Canadese, Noorse, en Nederlandse overheid, bedrijven en NGO’s in dialoog over mensenrechten en veiligheid in relatie tot verantwoord internationaal ondernemen. Met richtlijnen op basis van het raamwerk van de VN voor bedrijfsleven & mensenrechten, het zogenaamde ‘Ruggie Framework’ voor protection, respect and remedy doet dit overleg aanbevelingen aan bedrijven die actief zijn in conflictgebieden. Dat kan gaan om de naleving van mensenrechten binnen de eigen bedrijfsvoering, maar bijvoorbeeld ook over het beschermen van hun bedrijfseigendommen met respect voor de mensenrechten. Een aantal bedrijven hebben zelf al gedetailleerdere operationele richtlijnen en gedragscodes ontwikkeld. In conflictgebieden zou het bovendien de veiligheidsrisico’s voor een bedrijf en de omliggende gemeenschappen verlagen als de VP’s goed ingebed zijn in het ondernemingsbeleid. Werken vanuit deze ‘Voluntary Principles’ kan het concurrentievermogen van een bedrijf versterken. www.unglobalcompact.org/issues/human_rights www.business-humanrights.org

Bevordering ondernemingsklimaat Er bestaan diverse regionale agentschappen die zich bezighouden met handelsbevordering, zoals Proexport, Analdex en de lokale Kamers van Koophandel. www.proexport.com www.analdex.org

Matchmaking In Colombia zijn persoonlijke contacten van essentieel belang voor het zakendoen. Als u zakenpartners zoekt voor de Colombiaanse markt kunt u zich richten tot diverse organisaties die matchmaking verzorgen, waaronder natuurlijk de Nederlandse Kamer van Koophandel, Agentschap NL en de Nederlandse ambassade te Bogotá. www.hollandtrade.com www.agentschapnl.nl www.mfa.nl/bog of http//colombia.nlembajada.org

Holland House Het Holland House ondersteunt het Nederlandse bedrijfsleven in Colombia. Het is een business support office in de vorm van een publiek-privaat partnerschap, gericht op handels- en investeringsbevordering in het algemeen en op de kansrijke sectoren water en landbouw. Het informeert Nederlandse bedrijven over zakelijke kansen en de marktomstandigheden in Colombia. Het Holland House is hét contactpunt voor bedrijven die zaken willen doen in Colombia. Met branding activiteiten brengt het Holland House de Nederlandse kennis en expertise in Colombia nog meer over het voetlicht. Meerdere initiatieven van de transitiefaciliteit zijn in het Holland House te vinden, zoals het Holland Water House, het Sustainable Trade Platform en het CSR/Sustainability Center of Excellence.

| 27 |

Hoofdstuk 2

Vietnam

Vietnam is met 87 miljoen mensen één van de snelst groeiende economieën ter wereld. Het land grenst aan China en andere grote Zuidoost-Aziatische afzetmarkten. Dat maakt het land voor investeerders aantrekkelijk. Het Nederlandse bedrijfsleven is al jaren goed vertegenwoordigd in Vietnam. Vietnam heeft recent de status van middeninkomensland verworven en kan op termijn een duurzame economische relatie met Nederland aangaan en economisch zelfredzaam worden. Vietnam wordt, net als Colombia, Indonesië, Egypte, Turkije en Zuid-Afrika, tot de CIVETS gerekend. Dit zijn landen met een stevige gemiddelde economische groei en met een goed economisch potentieel. Vietnam heeft de afgelopen jaren een economische groei van zo’n 6 procent gekend. De belangrijkste handelspartners zijn; de VS, China, Zuid-Korea, de EU, Hongkong en Japan. Nederland is binnen de EU één van de belangrijkste investeerders in Vietnam. De Vietnamese beroepsbevolking is jong - zestig procent is jonger dan 35 jaar. De laatste jaren is het percentage van de bevolking dat onder de armoedegrens leeft sterk afgenomen, tot tien procent. De overheid voert een werkgelegenheidspolitiek voor de sterk groeiende beroepsbevolking. De productie van Vietnam kent een verschuiving van agrarische naar industriële productie. De politieke situatie is stabiel. Staatsbedrijven vormen nog steeds een belangrijk onderdeel van de Vietnamese economie maar dit wordt minder. De Vietnamese regering wil meer economische vrijheid creëren en de markt verder openstellen voor internationale bedrijvigheid. Er zijn structurele hervormingen doorgevoerd om de economie te moderniseren, - marktgerichter en - concurrerender te maken en om de export te verhogen. Sinds 2011 is de focus van de Vietnamese overheid verschoven van snelle economische groei naar stabilisatie van de economie. De Vietnamese overheid zet in op internationale politieke en - economische integratie. Het land werd in 2007 lid van de Wereldhandelsorganisatie. Op dit moment wordt met onder meer de VS en de EU – Vietnam’s grootste exportbestemmingen - onderhandeld over een vrijhandelsakkoord.

| 29 |

Facts & figures • Nederland is de grootste EU-investeerder in Vietnam en de derde EU-handelspartner; • Belangrijke Nederlandse exportproducten naar Vietnam zijn: levensmiddelen, transportmiddelen, machines en chemische producten; • Nederland voert uit Vietnam vooral levensmiddelen in, zoals koffie en rijst. Ook is er een grote invoer van schoenen, elektronica, meubels, rubber, machines en kleding; • Naar verwachting behoort Vietnam in 2050 tot de 14e economie van de wereld; • Vietnam staat op de 78e plek op de ‘doing business ranking’ van de Wereldbank uit 183 landen, waarbij Nederland op de 31e plaats staat.

Kansrijke sectoren in Vietnam | 30 |

De kansrijke sectoren voor Nederlandse bedrijven in Vietnam zijn: water-en deltatechnologie, energie, land- & tuinbouw, voedselverwerking, retail, transport, logistiek, financiële dienstverlening, olie & gas en de maritieme sector met onder meer havenontwikkeling en -beheer. Nederland heeft in deze sectoren een goede reputatie. De kwaliteit van de Vietnamese dienstensector kan verbeterd worden, denk daarbij aan de financiële dienstverlening, de toeristische sector, gezondheidszorg en human resources management.

“Vietnam ziet Nederland als strategische partner op gebied van landbouw en waterbeheer in relatie tot klimaatverandering.” Vietnam ziet Nederland als strategische partner op gebied van landbouw en waterbeheer in relatie tot klimaatverandering. Dit komt door de gelijkenissen tussen de landen – beiden gelegen in een delta- en exportgeoriënteerd. Maar dit hangt ook samen met een historie van ontwikkelingssamenwerking, waarin vele Vietnamezen in- of door- Nederland kennis en expertise hebben

verworven. Nederlandse bedrijven zijn al prominent aanwezig in Vietnam: o.a. ING, TNT, Damen Shipyards, Van Oord, Heineken, AkzoNobel, Friesland Campina, Philips, Unilever, Vitens Evides International en Vopak zijn er al actief. De Nederlandse innovatiekracht kan op verschillende manieren bijdragen aan de Vietnamese economie. Nederlandse bedrijven kunnen hun bestaande producten aanpassen aan de Vietnamese consument, maar ook nieuwe producten in Vietnam afzetten: denk aan vaccins, biotechnologie, zaadveredeling en klimaatsatellietdiensten. De belangrijkste knelpunten voor Nederlandse bedrijven in Vietnam zijn de bureaucratie, corruptie, het protectionisme, de zwakke financiële sector en de onvoldoende ontwikkelde infrastructuur.

Economische groei a b b b b b % 2011  2012  2013  2014  2015  2016  c BNP 5.9  5.7 7.1 6.8 7.5 7.4 Private consumptie 3.6 5.1 6.9 7.1 6.9 6.0 Overheidsconsumptie 7.8 8.0 7.7 7.2 7.2 7.5 Bruto investeringen in vaste activa 4.8 6.9 8.2 9.3 10.3 10.5 Export goederen en diensten 17.9 11.1 13.6 11.7 14.9 14.8 Import goederen en diensten 13.1 9.3 12.2 11.6 14.1 13.7 Binnenlandse vraag 5.4 4.7 7.2 7.5 8.2 7.7 Landbouw 4.0 c 3.0 3.2 3.1 3.3 3.3 Industrie 5.5 c 6.5 8.5 8.0 8.0 7.0 Diensten 7.0 c 6.0 7.2 6.9 8.5 9.1 Bron: Economic Intelligence Unit

Groeisectoren Water Een goede waterhuishouding is de sleutel tot duurzame ontwikkeling en voedselzekerheid. Vietnam staat voor veel watergerelateerde uitdagingen, variërend van waterschaarste en een slechte waterkwaliteit tot en met irrigatieproblemen en overstromingen. Vanwege het goede imago van Nederland op het gebied van watermanagement, is Vietnam de samenwerking aangegaan met de Nederlandse overheid en watersector. Dit is baanbrekend. Voorheen hanteerde de Vietnamese overheid bij publieke infrastructuurprojecten namelijk maatregelen die buitenlandse aanbieders uitsloten van deelname.

| 31 |

Kustbescherming en Integraal waterbeheer Bescherming van het kustgebied staat hoog op de Vietnamese agenda. Deze kustgebieden zijn vaak dicht bevolkt en belangrijk voor de voedselproductie. De consequenties van klimaatverandering zijn groot in de kustgebieden. Nederlandse bedrijven hebben onlangs relevante praktijkervaring opgedaan via ontwikkelingsprojecten met het monitoren van dijkstabiliteit en inspectiesystemen en bieden Vietnam nu structurele oplossingen voor water en klimaatadaptatie.

| 32 |

Een Strategic Partnership Arrangement (SPA) vormt het kader voor de samenwerking tussen Vietnam en Nederland op het gebied van klimaatadaptatie en integraal waterbeheer. Dit is ingebed binnen het Water Mondiaal programma. De Mekong Delta is één van de delta’s waarop binnen Water Mondiaal intensieve samenwerking gezocht wordt. De Nederlandse overheid ondersteunt dit initiatief met haalbaarheidsstudies en speelt een actieve, coördinerende rol voor de publieke en private sectorpartners in het Water Mondiaal programma. Het stadsbestuur van Ho Chi Minh stad is in 2011 een samenwerking aangegaan met de gemeente Rotterdam voor het ontwikkelen van een integraal en klimaatbestendig bestemmingsplan dat het hoofd moet bieden aan de frequente overstromingen van Ho Chi Minh stad en de regio. Een goed voorbeeld waar verschillende Nederlandse consortia samenwerken en toegang verkrijgen tot de Vietnamese markt. Het business forum onder de SPA pakt belemmeringen voor de watersector aan en versoepelt de toegang tot samenwerking met Vietnamese partners en overheden.

Het Partners for Water programma ondersteunt de Nederlandse watersector bij deze samenwerking en biedt bedrijven een springplank om internationale ambities te realiseren. Vernieuwende projecten van samenwerkende organisaties kunnen waar mogelijk steun ontvangen en de Nederlandse technologie en kennis worden in het buitenland gepromoot vanuit dit programma. In de derde fase van het Partners voor Water programma (2010-2015) wordt extra aandacht besteed aan 5 deltalanden in het bijzonder, waaronder Vietnam.

“Vanwege het goede imago van Nederland op het gebied van watermanagement, is Vietnam de samenwerking aangegaan met de Nederlandse overheid en watersector.”

| 33 |

Maritiem & logistiek De Vietnamese overheid wil snel een goede haveninfrastructuur ontwikkelen in de drie belangrijkste economische centra van Vietnam. Ook wil Vietnam investeren in een hoger technologisch niveau van de scheepsbouwsector, zowel voor eigen gebruik als voor haar export. Er zijn diverse Nederlandse bedrijven in de Vietnamese maritieme sector actief. Damen Shipyards is bijvoorbeeld een toonaangevende partner in de scheepsbouw en investeert in een aantal werven in Vietnam die voor de wereldmarkt produceren. Vooral technologische apparatuur en kennis ontbreken. Kansen voor Nederlandse bedrijven liggen hier daarom met name op het gebied van technologie voor scheepsbouw en op ontwikkeling en beheer van havens en havengerelateerde bouw.

| 34 |

“Import van Nederlandse agrarische producten naar Vietnam en geavanceerde technologie voor intensieve, duurzame landbouw zijn zeer gewild.” Land- & tuinbouw Landbouw speelt een heel belangrijke rol in de Vietnamese economie. De sector is goed voor zo’n 20% van het bruto nationaal product. Watervervuiling veroorzaakt daarin echter negatieve milieueffecten. De Vietnamese overheid probeert dit zo goed mogelijk te voorkomen door te streven naar duurzame landbouwteelt. Zowel in Vietnam als de omringende landen is er een snel groeiende vraag naar agrarische producten en dierlijke eiwitten. Door ondercapaciteit van de lokale productie liggen hier voor Nederlandse bedrijven volop kansen. Import van Nederlandse agrarische producten naar Vietnam en geavanceerde technologie voor intensieve, duurzame landbouw zijn zeer gewild. Bedrijven die kwaliteit, veiligheid en productie in de varkens- en pluimveesector, tuinbouw en zuivelindustrie kunnen verbeteren kunnen in Vietnam ook goed zakendoen. De Vietnamese landbouw heeft grote moeite te voldoen aan de groeiende lokale vraag. Greenport Holland International (GHI) is een horticultural partnership tussen het Nederlandse bedrijfsleven op het gebied van tuinbouw, kennisinstellingen

en de overheid. Deze organisatie heeft Vietnam als belangrijk land geïdentificeerd voor de Nederlandse tuinbouwsector. Met een strategische en integrale ketenbenadering ondersteunen zij bedrijven bij hun toetreden tot de Vietnamese markt. De missie van GHI is om met internationale, duurzame tuinbouwprojecten de omzet van het Nederlandse tuinbouwcluster te vergroten. www.greenporthollandinternational.com

Duurzame vis In de Mekong Delta wordt veel pangasius gekweekt. De helft van de productie van de kweekvis wordt naar Europa geëxporteerd. De Europese strenge voedselveiligheidsregels gelden ook voor de export van vis. Tachtig procent van de sector voldoet al aan de hoge voedselveiligheidsnormen van Westerse supermarkten en werkt aan de milieueisen om duurzame vis te leveren. Een obstakel hierbij voor de Vietnamese boeren is het gebrek aan kennis en geld. De Vietnamese overheid zet zich in om de kleine producenten te helpen want de sector is van groot belang voor de Vietnamese economie. Bovendien biedt aquacultuur de kans voor duurzame visvangst en -voedselzekerheid. Er is een akkoord ondertekend met het Wereld Natuur Fonds waarbij de overheid zich heeft verbonden aan de verduurzaming van de sector. Het Wereld Natuur Fonds (WNF) en het Initiatief Duurzame Handel (IDH) werken samen in het Aquaculture Stewardship Council (ASC). ASC is een onafhankelijke organisatie voor het certificeren van duurzame kweekvis. Kweekbedrijven kunnen van ASC een keurmerk krijgen, als ze kunnen aantonen dat ze de richtlijnen naleven op gebied van voedselveiligheid en sociale omstandigheden. Consumenten krijgen op hun beurt met het ASC-keurmerk zekerheid dat zij duurzaam gekweekte vis kopen. Dit is van belang voor Nederlandse visvoederbedrijven en vishandelaars.

“Tachtig procent van de sector voldoet al aan de hoge voedselveiligheidsnormen van Westerse supermarkten.”

| 35 |

“Nederlandse technologie en kennis worden ingezet om te komen tot betere regelgeving, kwaliteitsnormen en investeringsprojecten.”

Zuivelindustrie Een aantal Nederlandse bedrijven – zoals Friesland Campina - Nederlandse kennisinstellingen, technologieleveranciers, de Nederlandse ambassade te Vietnam en het ministerie van landbouw en plattelandsontwikkeling van Vietnam werken samen in een pilot om de zuivelindustrie in Noord-Vietnam verder te ontwikkelen. Nederlandse technologie en kennis worden ingezet om te komen tot betere regelgeving, kwaliteitsnormen en investeringsprojecten.

Vee en pluimvee In Vietnam is er dringend behoefte aan verbetering van de productie en verwerking van vlees, om aan de steeds hogere voedselveiligheidsnormen te voldoen. Daarnaast moet de impact die de vleesindustrie op het milieu heeft worden verlaagd. De ruime ervaring van Nederlandse bedrijven met goede afvalbeheersystemen - zoals in de varkenssector - biedt hier zeker marktkansen.

Energie Vietnam heeft veel verschillende energiebronnen. De productie van olie, steenkool en hydro-energie groeit sterk, net als het energieverbruik en de export van netto energie. Om ervoor te zorgen dat de levering van energie aan de stijgende vraag voldoet, benadrukt het Vietnamese beleid de noodzaak om Vietnam’s energiemix te diversifiëren, terwijl het gebruik van lokale energiereserves wordt gemaximaliseerd. Voor zowel de olie-en gassector en de - op dit moment beperkte cleantech sector- zijn grote investeringen, kennis en expertise nodig. In de olie- en gassector zijn vooral handels-en investeringsmogelijkheden te vinden op het gebied van exploratie, productie, apparatuur, expertise en / of technologie inclusief offshore boren, verbeterde oliewinning in dalende olievelden, pijpleidingen voor olie-en gasproductie, faciliteiten en platforms, onderhoudsdiensten, seismisch onderzoek en satelliet-gebiedsontwikkeling en milieubescherming. Knelpunten in de olie- en gassector zijn onder meer de toegang tot krediet en het gebrek aan geschoolde arbeidskrachten. De cleantech sector - schone technologieën voor hernieuwbare energie en energiebesparing - heeft vooral te kampen met een moeilijk investeringsklimaat, hoge investeringskosten en de beperkte concurrentievoordelen van (dure) Nederlandse diensten en technologie. Op het gebied van cleantech, zijn biomassa

| 37 |

en bio-ethanol, de productie van biobrandstoffen, projecten en consultancy werkzaamheden op het gebied van windenergie, potentiële sectoren voor het Nederlandse bedrijfsleven op de korte termijn. Op de langere termijn bieden energie opwekking uit afval, windenergie en energie-efficiëntie interessante mogelijkheden. Tijdens het bezoek van de Vietnamese Minister-President Dung aan Nederland september 2011 is een intentieverklaring ondertekend over samenwerking op energiegebied voor zowel olie, gas als duurzame energie. Ondersteund door het ministerie van Economie, Landbouw & Innovatie voeren Nederlandse bedrijven inmiddels hun activiteiten op in Vietnam.

Financiële diensten

| 38 |

Vietnam kent een toenemende vraag naar financiële diensten, bij zowel particulieren als bij zakelijke klanten. Maar kennis van financiële producten en ervaring op het gebied van exploitatie en beheer – zoals bijvoorbeeld risicomanagement - ontbreekt. Vooral landbouwproducenten hebben beperkte toegang tot financiering, omdat maar weinig banken financiële producten voor rurale gebieden aanbieden. FMO investeert al jaren in lokale banken en beheert het Fonds Opkomende Markten (FOM) waarmee de overheid bijdraagt aan toegang voor krediet voor Nederlandse investeerders. Rabobank en ING commercial banking zijn actief in Vietnam. ING richt zich vanuit Hanoi op onder meer internationale handels- en export financiering en fusies & overnames. ING adviseert zowel Europese klanten met handelsactiviteiten in Zuidoost Azië als Aziatische bedrijven met internationale ambities.

Wat kunnen wij voor u betekenen? Medewerkers van de Nederlandse ambassade te Hanoi en het consulaat in Ho Chi Minh City bieden in samenwerking met medewerkers van de transitiefaciliteit bij AgentschapNL/EVD verschillende diensten ter voorbereiding op uw ondernemersplan in Vietnam: zij geven marktinformatie, zoeken met u mee naar potentiële partners, naar financiële ondersteuning of meer informatie over een regeling. Kijkt u eens op de website van NL EVD Internationaal: www.agentschapnl.nl www.agentschapnl.nl/onderwerp/vietnam-verken-uw-kansen www.agentschap.nl/programmas-regelingen/transitiefaciliteit-tf

Onze belangrijkste diensten zijn: Informatie over sectoren en potentiele zakenpartners We kunnen u helpen kansen op de Vietnamese markt in te schatten, door het verstrekken van informatie over sectoren en lokale bedrijven. Met een business partner scan kunnen we u een overzicht van mogelijke zakenpartners in uw doelmarkt geven. Dit kunnen agenten of distributeurs zijn, maar ook productiepartners. Wij gaan op zoek naar partijen die voldoen aan de door u opgegeven selectiecriteria en geïnteresseerd zijn om met u samen te werken. Naar behoefte vullen we dit overzicht voor u aan met informatie over bijvoorbeeld marktontwikkeling, vakbeurzen, vakbladen of de cultuur van het zakendoen. Tijdens een intake-gesprek met NL EVD Internationaal in Nederland worden uw plannen op de Vietnamese markt besproken en uw informatiebehoefte in kaart gebracht. Vervolgens gaan de ambassade en/of het consulaat-generaal op zoek naar potentiële partners. De contactgegevens en reacties van potentiële zakenpartners worden bijeengebracht in de marktscan. Daarna kunt u zelf direct contact leggen met geïnteresseerde partijen. Let op: NL EVD Internationaal brengt kosten in rekening voor een marktscan.

Marktkansen vinden De ambassade en het consulaat-generaal volgen marktkansen in vooral de prioriteitssectoren water, landbouw, energie, transport & logistiek en de maritieme sector. Relevante kansen – inclusief aanbestedingen van internationale financiële instellingen – worden gepubliceerd op de website van NL EVD Internationaal (AgentschapNL), in de nieuwsbrieven van de EVD en die van de ambassade/consulaat-generaal, maar kunnen u ook rechtstreeks worden toegezonden. Als u informatie over specifieke marktkansen wilt ontvangen, laat het ons dan weten.

Ondersteuning van handelsmissies en bezoeken Vanuit Nederland worden er regelmatig handelsmissies, delegaties en gezamenlijke beursinzendingen georganiseerd naar Vietnam. In maart 2011 vond één van de grootste handelsmissies ooit plaats, aangevoerd door de Prins van Oranje en Prinses Máxima. Zo’n missie is een ideale gelegenheid om kennis te maken met Vietnam en zakelijke contacten te leggen. Vaak is individuele matchmaking onderdeel van het programma, waarbij speciaal voor u afspraken met potentiële zakenpartners kunnen worden gemaakt.

| 39 |

Missies kunnen rechtstreeks georganiseerd worden door NL EVD Internationaal. Dat is vaak het geval als een bewindspersoon de missie leidt, zoals de minister of staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. In andere gevallen kunnen missies georganiseerd worden door netwerkpartners zoals Kamers van Koophandel of brancheorganisaties of lokale overheden. Zij kunnen de ambassade en het consulaat-generaal vragen om ondersteuning ter plaatse. In 2012 verzorgt de ambassade een tuinbouw handelsmissie naar Vietnam.

Deuren openen In een door de overheid gedomineerd land als Vietnam, kunnen de ambassade en het consulaat-generaal u helpen met het openen van deuren. We kunnen bijvoorbeeld bijeenkomsten organiseren met de Vietnamese overheid op nationaal, provinciaal of lokaal niveau of met Vietnamese (staats)bedrijven.

Informatie over wet- en regelgeving | 40 |

We kunnen informatie verschaffen over Vietnamese wet- en regelgeving en u in contact brengen met relevante overheidsinstanties or advocatenkantoren. Op het Engelstalige deel van deze website treft u informatie aan over importen exportregels, bedrijfsvormen en het Vietnamese juridische system. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de ambassade of het consulaat-generaal.

Trouble shooting en hulp bij conflictsituaties De ambassade en het consulaat-generaal kunnen ondersteuning bieden bij het oplossen van conflictsituaties of u doorverwijzen naar lokale en internationale advocatenkantoren met relevante ervaring.

Advies over instrumenten en diensten voor het bedrijfsleven Ter ondersteuning van Nederlandse bedrijven in Vietnam worden diverse instrumenten aangeboden. We kunnen informatie verstrekken over deze instrumenten en de criteria. Voor een overzicht van de belangrijkste instrumenten gaat u naar onze instrumentenpagina. Daarnaast kunt u de website van NL EVD Internationaal raadplegen.

Faciliteren van zakelijke bezoeken aan Nederland De ambassade en het consulaat-generaal ondersteunen Nederlandse bedrijven met vereenvoudigde visaprocedures voor reizen naar Nederland. Voor meer informatie over deze ‘Orange Carpet’ faciliteit, zie het Engelstalige deel van deze website.

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De Nederlandse overheid verwacht van bedrijven dat zij verantwoordelijkheid nemen voor de effecten van hun bedrijfsactiviteiten op mens en milieu. Negatieve milieueffecten moeten zo klein mogelijk zijn en nieuwe producten en diensten moeten zowel goed zijn voor de Vietnamese maatschappij als voor eigen werknemers. Het verduurzamen van de eigen toeleveringsketen staat daarbij centraal. De Nederlandse overheid ondersteunt bedrijven daar graag bij met praktische hulpmiddelen.

Kijk ook eens bij deze organisaties Alle contactgegevens vindt u in hoofdstuk 4. De Netherlands-Vietnam Chamber of Commerce (NVCC), ook wel bekend als de Vietnam Kamer, is een non-profit organisatie die Nederlandse ondernemers helpt bij het ontplooien van activiteiten in Vietnam. Ze organiseren meetings, handelsmissies en netwerkevents. Het NVCC is partner van het Nederlands Centrum Handelsbevordering. www.vietnamchamber.nl Agentschap NL is een onderdeel van het Ministerie van Economische zaken, Landbouw & Innovatie en helpt Nederlandse ondernemers buiten de Nederlandse grenzen. De hulp varieert van starterstrajecten tot en met subsidies en kredieten voor buitenlandse markten. De EVD heeft instrumenten en regelingen voor innovatie en duurzame economische groei in ontwikkelingslanden en opkomende markten. www.agentschapnl.nl De Europese Kamer van Koophandel, beter bekend als EuroCham, zet haar diensten in om van Vietnam een goede handelspartner te maken voor Europese bedrijven en er een aantrekkelijk investeringsklimaat te creëren. www.eurochamvn.org De Dutch Business Association Vietnam (DBAV) is een onafhankelijke non-profit organisatie, opgericht in 1999. De DBAV promoot actief onze zakelijke relatie met Vietnam met aandacht voor sociale, culturele, recreatieve, educatieve en charitatieve activiteiten. De DBAV is tevens lid van EuroCham. Sinds 2010 kunnen Nederlandse bedrijven deelnemen aan zakelijke en sociale evenementen van DBAV in Hanoi. www.dbavietnam.net

| 41 |

De Netherlands Development Finance Company (FMO) is een ontwikkelingsbank. FMO ondersteunt de duurzame private sectorontwikkeling en investeert risicokapitaal in zaken en projecten in opkomende markten en ontwikkelingslanden. FMO is één van de grootste Europese ontwikkelingsbanken met een investeringsportfolio van 5 miljard euro. www.fmo.nl Fenedex is een brancheorganisatie voor Nederlandse exporteurs en andere internationaal opererende bedrijven. Fenedex biedt haar leden kennis en ervaring om succesvol zaken te kunnen doen op buitenlandse markten. Er is een speciale Vietnampagina op de website van Fenedex. www.fenedex.nl

| 42 |

| 43 |

Hoofdstuk 3

Zuid-Afrika

Zuid-Afrika heeft met bijna 50 miljoen inwoners de grootste en meest ontwikkelde economie van het Afrikaanse continent. Het land kent al jaren een stabiele economische groei, die voor de komende jaren op gemiddeld 4% wordt geschat. Het land is een interessante opkomende markt en biedt veel kansen voor Nederlandse ondernemers, ook als uitvalsbasis naar de rest van Zuidelijk-Afrika. Zuid-Afrika heeft een sterke private sector en een rijkdom aan grondstoffen. De retail-, voedsel-, landbouw- en dienstensector zijn goed ontwikkeld. De voornaamste handelspartners van Zuid-Afrika zijn de EU, China, de VS en Japan. Zuid-Afrika behoort tot de BRICS landengroep (Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika), een informele groep van opkomende markten met groeiende economische en politieke macht. De BRICS-landen zijn voor Zuid-Afrika in toenemende mate belangrijke handelspartners. | 45 |

Knelpunten voor groei Hoewel Zuid-Afrika de afgelopen jaren een stabiele economische groei heeft laten zien en deze ook voor de komende jaren aanzienlijk is, wordt het groeipotentieel van het land niet volledig benut. Het voornaamste obstakel voor een sterkere economische groei in Zuid-Afrika zijn de soms ontoereikende kennis en vaardigheden van de beroepsbevolking net als de tekortkomingen in de institutionele capaciteit (regulerende wetgeving en gedragsregels). Zuid-Afrika heeft bijna de grootste inkomensongelijkheid ter wereld. De overheid probeert door middel van positieve discriminatie de sociale achterstelling van bevolkingsgroepen weg te werken. Dat komt onder meer tot uitdrukking in de ‘black economic empowerment’ wetgeving. De staat speelt een grote rol in de publieke sector en economie, bijvoorbeeld in de transport- en energiesector. De sterke positie van staatsbedrijven is een belemmering voor andere bedrijven die in die sectoren actief willen worden. Ondernemers komen ook moeilijk aan alle benodigde vergunningen. Vakbonden hebben bovendien in Zuid-Afrika veel invloed. Er gelden zeer strikte arbeidswetten.

Facts & figures • Nederland importeert uit Zuid-Afrika vooral fruit, wijn en steenkool; • Voor de agrarische sector in Zuid-Afrika is Nederlandse tweede grootste exportmarkt; • Zuid-Afrika importeert vooral machines en chemische producten uit Nederland, met name kantoormachines en geneesmiddelen; • Zuid-Afrika staat op de 35e plaats op de Doing Business ranking 2012 van de Wereldbank (van de 183 landen met Nederland op de 31e plaats); • Circa 35 % van de bevolking leeft onder de armoedegrens.

Werkgelegenheid stimuleren

| 46 |

De Zuid-Afrikaanse regering investeert in een betere infrastructuur en in hervormingen van de arbeidsmarkt en gezondheidszorg. De focus van de regering is het stimuleren van economische groei en investeringen, hoofdzakelijk om de werkgelegenheid te vergroten. De inspanningen van de Nederlandse overheid in transitieland Zuid-Afrika richten zich momenteel vooral op het wegnemen van belemmeringen voor Nederlandse ondernemers. Het ‘Trade, Development and Cooperation Agreement’ tussen Zuid-Afrika en de Europese Unie opent de Zuid-Afrikaanse markt voor 86% van de goederen uit de EU. Nederlandse bedrijven als Unilever, Heineken, Philips, AKZO Coatings, Shell,Vopak, Royal Haskoning, DHV, KLM Air France, DAF Trucks, Fugro, Mammoet, TomTom, STC, Lemnis Lighting, Smit Amandla en Damen Shipyards hebben al een vestiging in Zuid-Afrika. Zuid-Afrika behoort binnen het continent Afrika tot de drie grootste handelspartners van Nederland.

Kennis overdragen in groeisectoren In een aantal sectoren in Zuid-Afrika is grote vraag naar de kennis en kunde van Nederlandse bedrijven. Nederlandse bedrijven kunnen in Zuid-Afrika goed zakendoen, vooral in de sectoren water, transport & logistiek, duurzame energie en agro & food. Het Nederlandse bedrijfsleven ziet ook in toenemende mate in kansen in de beveiligings- en high tech-sector van Zuid-Afrika. Zuid-Afrika heeft behoefte aan innovatieve, duurzame en integrale oplossingen in deze sectoren. Oplossingen waar Nederlandse bedrijven juist sterk in zijn. Vanuit ontwikkelingssamenwerking bestaande contacten binnen het hoger onderwijs, zorgen voor een vanzelfsprekende en soepele samenwerking in

veel projecten die innovatieve ideeën en technologieën testen en introduceren op de Zuid-Afrikaanse markt. Voor Zuid-Afrika zijn Nederlandse bedrijven waardevolle partners, vooral vanwege onze focus op training van technische beroepsvaardigheden.

Werken aan beter waterbeheer Water is door grootschalige irrigatie en beperkingen ten aanzien van het waterbeheer voor zowel consumenten als producenten onvoldoende voorhanden in Zuid-Afrika. Ook de vervuiling van rivieren is daar debet aan. Betere landbouwmethoden zijn bovendien nodig om efficiënter watergebruik te realiseren. Zuid-Afrika en Nederland werken daarom samen aan verbeteringen in de Zuid-Afrikaanse watersector en versterking van economische betrekkingen. Het South-Africa Netherlands Water Network is opgericht door het Netherlands Water Partnership (NWP) en het Water Institute of South-Africa (WISA). Het kent ruim 25 Nederlandse leden uit private, kennis- en semipublieke kennisinstellingen waaronder: Norit, Paques, Wavin, DHV, Royal Haskoning, WegWise, Vitens-Evides, NWP werkt samen met WISA aan een betere kwaliteit van waterbronnen, waterbeheer en sanitatie. Dit doen zij door kennis en informatie uit te wisselen en aan netwerk- en capaciteitsopbouw te doen in gezamenlijke projecten. Expertise center voor gemeenten Ethekwini Water Services (EWS) in Durban is het grootste waterleidingbedrijf van Zuid-Afrika. Via een ontwikkelingsproject met het Nederlandse waterbedrijf Vitens-Evides, maakte EWS kennis met de ervaring en kennis van Vitens-Evides. Vanuit deze samenwerking is het Centre of Expertise voor non-revenue water, asset management, sanitation en energy efficiency gestart. In eerste instantie lopen er verschillende pilots om Nederlandse innovatieve en duurzame oplossingen in Zuid-Afrika uit te testen. Hierin nemen ook Wereld Waternet (het waterbedrijf Amsterdam) en Wateropleidingen deel. Er zullen steeds meer Nederlandse bedrijven bij het Centre of Expertise worden betrokken om nieuwe methoden te testen en gezamenlijke capaciteitsversterkende projecten uit te voeren ten gunste van lokale gemeenten in Zuidelijk Afrika. Via het Centre of Expertise verwachten Nederlandse bedrijven de ZuidAfrikaanse markt te kunnen betreden.

| 47 |

“Betere landbouwmethoden zijn bovendien nodig om efficiënter watergebruik te realiseren. Zuid-Afrika en Nederland werken daarom samen aan verbeteringen in de Zuid-Afrikaanse watersector.”

| 48 |

Transport & Logistiek Zuid-Afrika zal de komende jaren bijna 30 miljard euro besteden aan grote infrastructurele projecten om de capaciteit van het transportnetwerk te verbeteren. Het gaat daarbij vooral om vrachtvervoer, zowel in de havens als via het spoor. De activiteiten van de Nederlandse overheid en Nederlandse bedrijven in de maritieme sector richten zich op capaciteitsversterking van havens en goed havenmanagement. De verbindingen met het achterland moeten beter worden, want de hoge transportkosten belemmeren het zakendoen. De Nederlandse expertise op het gebied van transport & logistiek is hierbij zeer waardevol. Zuid-Afrikaanse partners maken dankbaar gebruik van de kennis die al eerder in Nederlandse ontwikkelingsprojecten is opgedaan.

Vakbonden en sociale dialoog De Nederlandse ambassade in Pretoria werkt samen met de International Labour Organisation (ILO) en de Vlaamse overheid aan een project in de haven van Durban. Doel van het project is om het aantal door stakingen verloren arbeidsdagen te reduceren door het verbeteren van de sociale dialoog tussen havenarbeiders en werkgevers. Dat is natuurlijk goed voor de lokale arbeidsverhoudingen. De trainingen uit dit programma zorgen ook voor een betere kennis van het arbeidsrecht bij alle partijen en bovendien worden daarmee de technische vaardigheden verhoogd. De ambassade draagt bij aan een studie naar het functioneren van staatsbedrijven.

Ontwikkeling van de Saldanha Bay haven Een groep van Nederlandse bedrijven en het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie zijn actief betrokken bij de ontwikkeling van de haven Saldanha in de West-Kaap. In dit programma wordt samengewerkt met penvoerder SANEC (Zuid-Afrikaans-Nederlandse Kamer van Koophandel) aan het identificeren van handelskansen in de Saldanha Bay regio. Deze zeehaven is door de Zuid-Afrikaanse overheid aangewezen als een mogelijke Industrial Development Zone. In Saldanha Bay zullen de verbindingen met het achterland ook een impuls krijgen. Dit biedt kansen voor Nederlandse partijen met expertise in de ontwikkeling van havens en infrastructuur netwerken. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met SANEC ([email protected]).

| 49 |

Voedsel & landbouw De Zuid Afrikaanse tuinbouwsector zal zich de komende jaren sterk ontwikkelen en wordt hierdoor een belangrijke doelgroep voor de afzet van Nederlandse kennis, hardware en uitgangsmateriaal. De agrarische sector wordt in Zuid-Afrika gedomineerd door circa 40.000 voornamelijk door blanke boeren gerunde bedrijven. Deze bedrijven hebben vooral behoefte aan een geïntegreerde, duurzame ketenbenadering. Nieuwe, zwarte boeren krijgen door landhervormingen een kans om agrarische bedrijven te beginnen of over te nemen. Een gebrek aan kennis belemmert echter een succesvolle ontwikkeling. Nederland helpt op verschillende manieren bij het verspreiden van de benodigde agrarische kennis en bij het opzetten van kleinschalige agrarische bedrijven. Deze ontwikkeling is essentieel om de voedselzekerheid in Zuid-Afrika op de middellange termijn zeker te stellen.

| 50 |

De Zuid-Afrikaanse fruitsector kent een groot overschot voor de export. Nederland is na China de tweede exportmarkt voor Zuid-Afrika. Ook in deze sector is het gebrek aan kennis en vaardigheden van boeren een belemmering voor een verdere toename van de handel met Nederland. Er wordt onderzocht hoe met inbreng van Nederlandse expertise de Zuid-Afrikaanse fruittelers duurzaam kunnen produceren en zodoende een duurzame aanvoer kunnen waarborgen voor de Nederlandse retailsector. Ook de tuinbouw, agrofood en pluimveehouderij bieden veel ruimte voor kwaliteitsverbetering met Nederlandse inbreng.

Energie Zuid-Afrika heeft volop bronnen voor duurzame energie: zon, wind, biomassa en geothermische energie. Zuid-Afrika behoort tot de top 20 van werelds grootste energie afnemers en is grotendeels afhankelijk van steenkolencentrales. In 2012 wordt belasting op CO2-emissie ingevoerd. Dit zal de mogelijkheden en motivatie voor hernieuwbare energie naar verwachting een grote impuls geven. De grootste energieleverancier in Zuid-Afrika, Eskom, heeft moeite tegemoet te komen aan de groeiende vraag naar energie. De focus op duurzame energie en energie emissie biedt volop kansen voor het Nederlands bedrijfsleven. Vooral op het gebied van biomassa en geothermische energie maar ook advies om het energieverbruik omlaag te brengen en bijvoorbeeld meer ‘groene’ gebouwen te realiseren. Nederlandse onderzoeksinstituten kunnen nieuwe technologie mee helpen ontwikkelen. De Zuid-Afrikaanse regering heeft ambitieuze

| 51 |

“Onderzocht wordt hoe met Nederlandse expertise ZuidAfrikaanse fruittelers duurzaam kunnen produceren.”

doelstellingen voor emissiereductie en een groter toekomstig aandeel van hernieuwbare energie in de nationale energiemix. Zij willen de diensten naar de burger verbeteren en willen hierbij ook gebruik van buitenlandse expertise.

Samenwerking met het hoger onderwijs Voor het bedrijfsleven vormt het tekort aan geschoolde arbeidskrachten een belemmering voor de groei van de organisatie. Er is vooral een tekort aan technische vaardigheden. In toenemende mate wordt er samengewerkt tussen Nederlandse en Zuid-Afrikaanse kennisinstellingen en Nederlandse bedrijven om nieuwe technologie uit te testen of samen demonstratieprojecten op te zetten.

| 52 |

De inzet van de transitiefaciliteit kapitaliseert waar mogelijk op bestaande netwerken en contacten die door ontwikkelingssamenwerking zijn ontstaan. Zeker op het gebied van hoger –en technisch onderwijs zijn er veel goede aanknopingspunten. Het SKILL-programma (Stimulating Knowledge Innovation through Life-long Learning) is gericht op universitaire samenwerking in de water-, agrarische en financiële sector. Universiteiten die deelnemen zijn de Vrije Universiteit Amsterdam, Wageningen UR, TU Delft, UNESCO-IHE, Radboud Universiteit Nijmegen, het Institute of Social Studies en de Universiteit van Maastricht. Doel is capaciteitsopbouw in het hoger onderwijs. Het SKILL-programma biedt o.a. beurzen voor Zuid-Afrikanen die een MsC of PhD willen behalen. De schaarste van academische skills heeft natuurlijk ook een negatief effect op de concurrentiepositie van Zuid-Afrika. Het past daarom goed in de ambitie van de Zuid-Afrikaanse overheid om het aantal MsC en PhDs in Zuid-Afrika flink te verhogen.

Ondernemingsklimaat en transparantie Bij het bevorderen van het ondernemingsklimaat is het belangrijk om de transparantie te verbeteren. De Nederlandse overheid werkt hier doelgericht aan, o.a. door kennisuitwisseling met Zuid-Afrikaanse overheden. De Nederlandse ambassade ondersteunt de opzet van nieuwe, innovatieve publiek-private partnerschappen.

Handelsbevordering De Nederlandse overheid helpt Nederlandse bedrijven bij kansen en belemmeringen op de Zuid-Afrikaanse markt. Door Holland branding worden Nederlandse projecten en bedrijven in de etalage gezet. Dat gebeurt in de vorm van handelsmissies en matchmaking, het leggen van contacten en het introduceren van bedrijven bij relevante organisaties. De Nederlandse ambassade en Agentschap NL werken hierin nauw samen. In de loop van 2012 wordt er door SANEC een handelsmissie georganiseerd. Hierbij wordt voortgebouwd op de contacten die tijdens de missie van november 2011 zijn opgedaan tijdens de COP17 conferentie in Durban. Een groep van Nederlandse gespecialiseerde bedrijven in geothermische energie en biomassa hebben hier reeds goede contacten gelegd om zaken te doen met Zuid-Afrika. De ambassade zet zich actief in om de beleidsdialoog in Zuid-Afrika te stimuleren en kennis uit te wisselen met relevante partijen via seminars, bijdragen aan marktstudies, technische assistentie e.d. Deze inzet wordt gecoördineerd met de transitiefaciliteit. Daarnaast wordt de economische groei gestimuleerd met ondersteuning van joint ventures en investeringen door het Private Sector Investeringsprogramma (PSI) en Fonds Opkomende Markten (FOM). Ook gezamenlijke marktentree in de vorm van publiek-private partnerschappen staat centraal.

Economische groei % 2010 2011 2012 2013 2014 2015 BNP 2.8 3.7 4.8 3.8 3.5 4.0 Private consumptie 4.4 8.7 6.4 6.0 5.5 5.2 Overheidsconsumptie 4.6 6.5 6.0 5.0 4.5 4.2 Bruto investering in vaste activa -3.7 -2.3 4.9 4.5 4.1 4.5 Export goederen en diensten 4.5 5.4 7.2 5.4 5.2 5.9 Import goederen en diensten 9.6 14.3 12.0 10.7 9.4 8.2 Binnenlandse vraag 4.5 6.2 6.4 5.6 5.0 5.0 Landbouw 0.9 4.0 3.7 3.3 3.5 3.2 Industrie 4.5 4.0 4.5 4.7 5.0 5.0 Diensten 2.2 3.5 5.0 3.5 2.9 3.6 bron: Economic Intelligence Unit

| 53 |

“De Nederlandse overheid helpt Nederlandse bedrijven bij Holland branding: het in de etalage zetten van Nederlandse projecten en bedrijven.”

Social media spelen bij Holland Branding een steeds belangrijkere rol. Zo heeft de ambassade een facebook pagina, is er een water portal en zijn er links naar culturele evenementen die geschikt zijn om de Nederlandse kennis en expertise te promoten. facebook.com/NetherlandsEmbassySA Ook SANEC, de Zuid-Afrikaans-Nederlandse Kamer van Koophandel is in dit proces een bruggenbouwer tussen bedrijven en organisaties met activiteiten in Nederland, Zuid-Afrika, de Benelux en de Zuid-Afrikaanse regio. SANEC verzorgt ook quick-scans, marktonderzoek, matchmaking en handelsmissies. www.sanec.org

Branche en belangenorganisaties Agro& Food Greenport Holland International (GHI) ondersteunt met een strategische en integrale ketenbenadering bedrijven bij de juiste marktentree in Zuid-Afrika. www.greenporthollandinternational.com Duurzame energie Holland Solar is de Nederlandse belangenorganisatie voor van Nederlandse experts in zonne-energie. www.hollandsolar.nl De Koepel en Clean tech Holland zijn branche-organisaties die ondersteunen bij matchmaking van Nederlandse technologie-aanbieders met Zuid-Afrikaanse partijen. www.cleantechholland.nl www.dekoepel.org Voor Transport en Logistiek Dinalog (www.dinalog.nl) en Connekt (www.connekt.nl). Water NWP- (Netherlands Water Partnership) is een coördinatie- en informatiepunt voor de Nederlandse watersector. NWP stimuleert samenwerking in de Nederlandse watersector om de positie op de internationale watermarkt te versterken. www.nwp.nl

| 55 |

Hoofdstuk 4 Contactgegevens

Heeft u interesse om in Colombia, Vietnam en Zuid-Afrika te investeren? Agentschap NL van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie is dan uw eerste aanspreekpunt. Er is een transitiedesk ingericht waarbij u de medewerkers en manager van de transitiefaciliteit rechtstreeks kunt benaderen voor alle bedrijfslevenprogramma's en initiatieven die u ondersteunen bij het ondernemen. Zie ook: www.agentschap.nl/programmas-regelingen/transitiefaciliteit-tf Wat kan de Nederlandse overheid in het transitieland voor uw bedrijf betekenen? De Nederlandse ambassades, consulaten-generaal en business support offices zijn belangrijke partners bij internationaal ondernemen. In nauwe samenwerking met Agentschap NL ondersteunen zij bedrijven en kennisinstellingen met interesse in handel, investeringen, onderzoek of technologische samenwerking. Zij zorgen voor branding en marketing om de BV Nederland zo goed mogelijk in het transitieland te positioneren en kunnen u helpen met het leggen van contacten. Bij een bezoek aan Colombia, Vietnam of Zuid-Afrika is het aan te raden contact op te nemen met de economische afdeling van de ambassade.

Contact transitiefaciliteit via Agentschap NL Colombia Corina Kerkmans t 088 602 1232 [email protected] Zuid Afrika Joost Staffhorst t 088 602 1113 [email protected] Vietnam Marc van der Linden t 088 602 1830 [email protected] Algehele coördinatie Anne Kempers t 088 602 1404 Programma manager Transitiefaciliteit

| 57 |

[email protected]

Contactgegevens Nederlandse vertegenwoordiging in Colombia Nederlandse ambassade Bogotà t (+57) (1) 638 4200 www.colombia.nlembajada.org/ www.mfa.nl/bog Email [email protected] Nederlandse Honorair-consulaten Cali: t (+57 2) 666 16 63 [email protected] Medellín: t (+57 4) 514 07 56 [email protected] | 58 |

Netherlands-Latin American Business Council (NLAB) t +31 (0)70-34 41 504 / +31 (0)70-34 41 551

Contactgegevens Nederlandse vertegenwoordiging in Vietnam Nederlandse ambassade economische & commerciële afdeling Hanoi, Vietnam t +84 4 3831 5650 [email protected] consulaat-generaal economische & Commerciële afdeling, Ho Chi Minh City t +84 8 3823 5932 [email protected] www.hollandinvietnam.org Relevante links zaken doen in Vietnam • Relevante LinkedIn groepen: NL EVD International Vietnam ‘Public Private Partnership with IFIs in Vietnam’ •  Informatie over het importeren van goederen vanuit Nederland www.answersforbusiness.nl www.antwoordvoorbedrijven.nl •  World Bank ‘Doing Business’ report www.doingbusiness.org/data/exploreeconomies/vietnam/ • Bureau voor ontwikkeling MKB van ‘Ministry of Planning and Investment’ (MPI) www.business.gov.vn Wetgeving en investeringen • Ministry of Planning and Investment (MPI) www.mpi.gov.vn • Department of Planning & Investment of Ho Chi Minh City www.dpi.hochiminhcity.gov.vn • Foreign Investment Agency http://fia.mpi.gov.vn • Vietnam Chamber of Commerce & Industry www.vcci.com.vn • Vietnam Trade Promotion Agency (VIETRADE) of the Vietnam’s Ministry of Trade www.vietrade.gov.vn • Ministry of Finance, taxation regulations www.mof.gov.vn

| 59 |

• • • •

| 60 |

Investment & Trade Promotion Centre (ITPC) www.itpc.hochiminhcity.gov.vn Vietnam Chamber of Commerce and Industry http://vccinews.com Investment legislation www.dpi.hochiminhcity.gov.vn/invest/html/law3.html Industrial Zones in Vietnam http://industrialzone.vn

Corporate social responsibility en corruptie • CSR Nederland www.mvonederland.nl (in Dutch) • OECD richtlijnen voor multinationals www.oecdguidelines.nl • Agentschap NL over CSR in Vietnam www.agentschapnl.nl/onderwerp/mvo-vietnam • Business Anti-Corruption Portal www.business-anti-corruption.com • Bribe payers index http://bpi.transparency.org Visa for Vietnam Vietnamese ambassade in Nederland: www.vietnamembassy.nl Voor meer informatie over de EVD-instrumenten en regelingen kijk op de Vietnam pagina: www.agentschapnl.nl www.agentschapnl.nl/onderwerp/vietnam-verken-uw-kansen Dutch Vietnamese Business Association (DBAV)-bilaterale Kamer van Koophandel www.dbavvietnam.net

Netherlands Vietnam Chamber of Commerce (NVCC) / De Vietnam Kamer NCH verzorgt de Vietnamese-Nederlandse Kamer van Koophandel Tel. +31 (0)70- 344 1598 www.handelsbevordering.nl www.vietnamchamber.nl The Netherlands Development Finance Company (FMO) www.fmo.nl. European Chamber of Commerce in Vietnam, EuroCham www.eurochamvn.org Fenedex www.fenedex.nl.

| 61 |

Contact Zuid-Afrika Nederlandse ambassade Pretoria t (+27) (0)12-425 500 ww.dutchembassy.co.za Consulaat-generaal Kaapstad t +27 (0)21 421 5660

| 62 |

Southern African - Netherlands Chamber of Commerce (SANEC) Den Haag t +31 (0) 70 347 07 81 Johannesburg t +27 (0) 11 459 28 40 Kaapstad t +27 (0) 21 461 2161 www.sanec.org

Afkortingen ASC Aquaculture Stewardship Council ASEAN Association of Southeast Asian Nations BZ Ministerie van Buitenlandse Zaken BACRIM ‘Bandas criminales emergentes’ CIVETS landen Colombia, Indonesië, Vietnam, Egypte,Turkije en Zuid-Afrika CNWP Colombia-Netherlands Water Partnership CSR Corporate Social Responsability DBAV Dutch Business Association Vietnam EL&I Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie EuroCham Europese Kamer van Koophandel FARC Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia FIB Finance for International Business FMO Netherlands Development Finance Company FOM Fonds Opkomende Markten GHI Greenport Holland International GRI Het Global Reporting Initiative IDH Het Initiatief Duurzame Handel IFC International Finance Cooperation MVO Maatschappelijk verantwoord ondernemen NCH Het Nederlandse instituut voor handelsbevordering NLAB Het Netherlands-Latin American Business Council NVCC Netherlands-Vietnam Chamber of Commerce NWP Netherlands Water Partnership PPP’s Publiek-private partnerschappen PSI Private Sector Investeringsprogramma van agentschap NL PRC Partnerships Resource Centre SANEC Netherlands Chamber of Commerce SPA Strategic Partnership Agreement VP Volontary Principles WNF Wereld Natuur Fonds WTO World Trade Organisation

| 63 |