REIS NAAR VIETNAM EN CAMBODJA

REIS NAAR VIETNAM EN CAMBODJA van 5 tot 23 november 2013 (1ste deel) Par Elisabeth De Groote

Een samenvatting maken van deze reis is geen gemakkelijke zaak door: : de grote diversiteit van de bezochte regio’s (Noord- Centraal- en Zuid-Vietnam met de Mekongdelta, en Cambodja – de archeologische zone van Angkor en de hoofdstad Phnom Penh) - de complexe geschiedenis van deze landen, die veel oorlogen gekend hebben, waarvan enkele nog zeer recent en daardoor nog fris in het collectieve geheugen liggen, landen dewelke met meer of minder succes uit hun onderontwikkeling willen treden; - de rijkdom van hun patrimonium, die verwijst naar hun grote verdwenen beschavingen (Champa civilisatie in Centraal Vietnam en de Khmer civilisatie in Cambodga); - de verscheidenheid van de schrijfwijze van namen en plaatsen (moeten we Baai van Halong onthouden of Baai van Along, of nog Baai van Ha Long?) persoonlijk heb ik geopteerd voor de schrijfwijze zoals toegepast in ons reisprogramma; - en last but not least de wil van onze verschillende gidsen (niet minder dan 5). Ieder van hen heeft er een erezaak van gemaakt om ons een zo volledig mogelijk beeld te schetsen van hun streek (geschiedenis, economie, sociale organisatie, handwerknijverheid...) en om zo veel mogelijk tegemoet te komen aan onze verwachtingen (ontdekken van de lokale gastronomie, het ambachtelijke en de handel ermee verbonden, de zaakjes…..). In het elan van de actie en om het hoofd te bieden aan realiteiten van het ogenblik (o.a. slechte weersomstandigheden, duur van de maaltijden, koopkoorts van de reizigers…) namen ze soms wat vrijheid op het vooropgestelde programma. Dit gebeurde eveneens met de statistieken (bevolking, levensduur, inkomsten per inwoner…) misschien is dit te wijten aan het ongebreidelde veranderingsritme vooral in Vietnam. Deze lange inleiding om u te zeggen dat het mij niet mogelijk is om u, in enkele bladzijden, deze reis te laten (her)beleven in detail en in chronologische volgorde der dagen van deze prachtige rondrit. Ik heb dit relaas dus in 2 grote hoofdstukken verdeeld (Vietnam en Cambodja), op hun beurt onderverdeeld in functie van de bezochte regio (Noord Vietnam, het Centrum, het Zuiden enerzijds, Angkor en Tonle Sap en Phnom Penh anderzijds). -

VIETNAM Noord Vietnam Vertrokken in Brussel op dinsdag 5 november om 13 u 30, niet zonder enkele tegenvallertjes (taxi te laat aan de NBB, val van Hilde op het roltapijt in de luchthaven, verlies van het fototoestel van Yvan bij de bagagecontrole) zijn we geland in Hanoi, hoofdstad van de Socialistische Republiek Vietnam op woensdag 6 november om 9u30 lokale tijd1 na een tocht van meer dan 9000 km en een tussenlanding in Bangkok. We worden er opgewacht door Kien, die ons gedurende de 5 dagen in deze regio, zal begeleiden. Op weg naar ons hotel, dat zich in het centrum van de stad bevindt, worden we onmiddellijk in een andere wereld ondergedompeld, in een socialistisch land geleid door 1 partij, de communistische, maar waar een markteconomie heerst. Gans onze reis zullen we aan dit gemengd concept herinnerd worden, en zullen we dikwijls het gevoel hebben dat de Vietnamezen van het communisme niet zijn positieve aspecten weerhouden hebben, maar eerder zijn negatieve en dat ze met pragmatisme moedig verder gaan, zonder hun verleden te vergeten, naar een toekomst waarvan ze hopen dat deze beter zal zijn. Laat ons, na deze uitweiding, onze route hernemen … We ontdekken de Rode Rivier, de Doumer brug, overblijfsel van de koloniale tijd, de Mozaïeken van het Millennium2, de kleine handelszaken, de restaurants in open lucht en op de voetpaden! Veel vrouwen dragen een masker, wij denken natuurlijk dat dit een middel is tegen luchtverontreiniging, Kien helpt ons uit onze onwetendheid : het is vooral om de huid te beschermen, die een getuige is van het professionele statuut, een bleke huidskleur voor bedienden, gebruinde huidskleur voor de plattelandsvrouwen…. De schoonheidswaarden in dit land zijn niet de onze… We ontdekken een jachtig verkeer, niet gedomineerd door fietsers, nog niet door auto’s maar wel door brommers, teken van een zekere economische ontwikkeling en stellen tot onze verrassing en met een zekere ongerustheid vast dat de wegcode niet altijd scrupuleus gevolgd wordt… Bij onze aankomst aan het hotel maken we ten volle kennis met het verkeer, Kien geeft ons als raad nooit al lopend de straat over te steken, want dan lopen we het risico de Vietnamezen in de war te brengen, zij hebben immers in hun parcours de aanwezigheid van obstakels ingecalculeerd … Na deze eerste kennismaking kunnen we proeven van de Vietnamese gastronomie, die over eigen geuren en smaken beschikt door het gebruik van aromatische kruiden en specerijen. Voor ons zal elke dag een feestje worden, ‘s middags en ’s avonds, maaltijden met 7 of 8 verschillende schotels, soep, nems, gefrituurde garnalen of inktvis, vlees, vis, groenten, rijst en dessert. 1

In Vietnam en Cambodja : GMT +7, in België GMT +2, GMT +1 in de winter. Dus toen we in Hanoï landden was het 15 u 30 in Brussel. 2 Deze Mozaïkwand werd gerealiseerd in het kader van de Milleniumviering in 2010, over een afstand van bijna 4.000 m en bedekt een oppervlakte van ongeveer 7.000 m 2 met mozaïken die, in volle centrum van Hanoï de dijk van de Rode Rivier versieren.

Onze eerste dag beëindigen we met een ritje per pousse-pousse door de oude wijk van de 36 gilden en van de grote markt. Te voet gaan we verder naar Het Kleine Meer (Hoan Kiem) waar we via een kleine rode brug de tempel Ngoc Son bereiken. Deze eerste dag liet ons toe een stad met een onmiskenbare charme te ontdekken, waar verleden en heden intiem verbonden zijn, zoals we tijdens ons verder verblijf nog zullen kunnen vaststellen… Vooraleer Hanoi te verlaten ontdekken we nog : -

de Tran Ngoc pagode (pagode van de verdediging van het land) en de Eén-pilaarpagode;

-

de koloniale wijk, met en fotostop voor het vroegere paleis van de Gouverneur generaal van Indochina;

-

-

het mausoleum van Ho Chi Minh wiens naam onlosmakelijk verbonden is met de politieke geschiedenis van het Vietnam van de 20e eeuw, gekenmerkt door een lange strijd tegen het Franse kolonialisme, waardoor Vietnam in twee gedeeld werd, om later, in 1975, opnieuw verenigd te worden na de verschrikkelijke Vietnamoorlog, waarin de toen heersende ideologieën botsten en overwonnen werden door het communismes ; de tempel van de literatuur, opgedragen aan Confucius. Deze tempel werd gebouwd in 1070, en het is in Hanoi de enige tempel van deze periode, waaraan weinig veranderingen werden aangebracht. Er werd in 1076 een onderwijscentrum aan toegevoegd (sinds 1802 overgebracht naar Hue) om er de geleerden en dignitarissen van het land op te leiden.. Op deze kalme plek, ver weg van de agitatie van de stad, troffen we, tot onze verrassing, veel studenten aan die het einde van hun studies vierden en die voor deze gelegenheid een toga en een baret droegen zoals aan de Angelsaksische universiteiten en die zich vol overgave aan fotosessies wijdden. We konden tevens ook, op deze plek uit de oudheid, jonge meisjes bewonderen in hun prachtige traditionele kledij en

-

het etnografisch museum geopend tijdens de Top van de Francofonie in 1997. De grote cirkelvormige inkom wordt verondersteld de eenheid te symboliseren van de verschillende volkeren van het land, groot streven als men weet dat er 54 etnische groepen zijn, verdeeld over de laagvlaktes, de hoogvlaktes en de bergen. Het museum wordt omgeven door een park waarin men huizen terug vindt van een aantal van deze etnische groepen. De huizen werden hier naartoe vervoerd en opgebouwd door eigen ambachtslui.

Maar een bezoek aan Hanoi zonder een bezoek aan het Watermarionettentheater is niet denkbaar, dus stond dit ook op het programma. Deze traditionele kunst, 900 jaar oud, is erg verspreid in de delta van de Rode Rivier. De scène is een watervlak waarop het dagelijkse leven van boerenfamilies wordt uitgebeeld, het geheel opgeluisterd met muziek gespeeld op traditionele instrumenten. Een aantal onder ons hebben, door vermoeidheid jammer genoeg, niet ten volle kunnen genieten van dit spektakel. Na deze twee dagen gewijd aan de ontdekking van Hanoi vertrekken we in de vroege morgen Noordwaarts naar de Baai van Halong, in de Golf van Tonkin, in de nabijheid van China en op 170 km ten oosten van Hanoi. Het is een mythische3 omgeving, opgenomen op de Werelderfgoedlijst van Unesco wegens zijn uitzonderlijke esthetische waarden en zijn groot biologisch belang.

Tijdens de rit, die verschillende uren duurde, vervolgt Kien onze opleiding inzake Vietnam en laat ons het liedje “Bonjour Vietnam” horen, geschreven door Marc Lavoine en gebracht door Pham Quynh Anh (Vietnamese die in België woont). Dit liedje (tekst in bijlage) heeft, door het benadrukken van de waarheid, de ronde van de uitgewezen Vietnamese diaspora gemaakt en werd zelfs overgenomen door de media in Vietnam. Er waren ook enkele stops voorzien om ons te verstrooien en de chauffeurs toe te laten even te rusten. We stoppen eerst aan een grote winkel waar we o.a. juwelen in half-edelstenen, confectie-artikelen, gelakte voorwerpen en suikergoed vinden… We ontdekken het Vietnamese ambacht en het plezier om te marchanderen. Iets verder kunnen we foto’s maken van het Vietnamese platteland en zijn groenteteelt en op de laatste stop worden we aangenaam verrast door onze chauffeur en zijn begeleider (hier zijn de kleinhandelaars wel present) die ons een kleine versnapering aanbieden : verse ananas die handig in stukken gesneden wordt door charmante fruitverkoopsters. Op het einde van de voormiddag bereiken we het doel van onze uitstap, aan de horizon tekent de baai zich af, we houden de adem in voor zoveel schoonheid en met plezier

3

Er werden hier een aantal scènes gedraaid uit de film « Indochine », gerealiseerd door Régis Warnier in 1992, met Catherine

Deneuve.

besteigen we de Pelican, een luxueuze jonk dat ons hotel wordt voor de komende 24 uur. Ook hier is alles voorzien om aan de minste van onze wensen te voldoen : lekker eten, comfortabele kajuit, airco, doucheruimte met toilet, diverse animaties (kookcursus, film, vissen op calamaris….) Niets ontbreekt om ten volle te genieten van deze enige plek. Het is van op deze jonk dat we met sampams op ontdekking vertrekken naar de eilanden en de grotten, zoals de grot “Hanggezien Sung zijn Sôt”grootte, zijn reliëf en zijn de grot “Hang Sung Sôt” (of de grot der verrassingen prachtige stalactieten en stalagmieten) en de grot van “Hang Luong” (hier gaat het meer precies om een binnenmeer) onderweg worden we rustig gade geslagen door “Golden Monkeys”. Zoals aan alle mooie dingen een einde komt, verlaten we de jonk na de lunch om naar Hanoi terug te keren. Op de terugweg bezoeken we een Centrum voor parels, waar ons enkele tips gegeven worden om echte parels (zeeparels) van valse echte (zoetwaterparels) en van valse valse (Chinese parels) te onderscheiden, en een werkplaats van keramiek. Het is op het einde van deze dag dat we voor het eerst horen over de tyfoon Hayan. De info is nog erg vaag, onze begeleider schijnt nog niet te paniekeren, de Vietnamezen kennen de tyfoons goed. Als deze aan land komt is het slechts de dertiende dit jaar! Onze laatste activiteiten in Noord Vietnam schijnen niet in het gedrang te komen. Zondagmorgen vertrekken we naar Ninh Binh, bijgenaamd “Halong op het vasteland” dat

zich op 3 u rijden van Hanoi bevindt. Het weer verslechtert en de kans op regen kan niet uitgesloten worden, wat onze gids dwars zit want deze zou het succes teniet doen van het boottochtje op een rivier die zich tussen karstheuvels en rijstvelden slingert. Bij onze aankomst aan de aanlegsteiger scheen het gevaar zich, gelukkig, te verwijderen. Vol vertrouwen klommen we per twee in de roeibootjes die niet met de handen maar met de voeten voortbewogen werden, dikwijls door vrouwen van een zekere leeftijd.

Het leven is niet altijd gemakkelijk in Vietnam, enkel functionarissen en loontrekkenden genieten van een pensioen en kunnen beroep doen op een sociale dekking voor medische kosten, de anderen moeten werken en/of beroep doen op de solidariteit van de familie…. Zoals in de Baai van Halong, speelt het leven zich af op de rivier, de Vietnamezen laten geen enkele kans liggen om profijt te halen uit de aanwezigheid van toeristen, we krijgen drank, fruit, bloemen en zelfs artisanale producten aangeboden, een lokale fotografe legt onze passage vast, haar foto’s zullen op ons liggen wachten bij onze terugkeer. Na de lunch bezoeken we nog enkele monumenten in de regio waaronder de Bai Dinh pagode, de grootste van Noord Vietnam, we talmen echter niet langer want de berichten over de tyfoon worden preciezer en de regen nadert. De tyfoon komt richting Vietnam, na eerst de Filippijnen geteisterd te hebben en de autoriteiten nemen de nodige voorzorgsmaatregelen (sluiten van de Baai van Halong gelukkig dat wij er al geweest waren - evacuatie van een groot aantal mensen vooral in Centraal Vietnam en sluiten van de luchthavens). We keren dus zonder aarzelen terug, onderweg is het hard beginnen regenen en we zien, wat ongerust, het water stijgen. Om ons te verstrooien laat de chauffeur ons een aperitief serveren en we vervolgen, in alle kalmte, onze weg naar Hanoi. Bij onze aankomst in Hanoi vernemen we dat het vervolg van onze reis zal wijzigen. In plaats van maandagmorgen een vlucht te nemen naar Centraal Vietnam zullen we met de bus naar een boerderijhotel ten noorden van Hanoi rijden, indien de slechte weersomstandigheden aanhouden nadien bij de bewoners, we kunnen immers niet in het hotel blijven aangezien alle kamers gereserveerd zijn. Ondanks deze alarmerende berichten vertrekken we onder een gietende regen naar het restaurant. De Vereniging biedt er ons het aperitief aan ter gelegenheid van de verjaardag van Jeannine en de reisorganisatie gaf opdracht aan het restaurant om voor haar een grote verjaardagstaart te bakken, waar we samen van genoten hebben. Niets beters om de tyfoon en de reisperikelen te vergeten, meer nog er wordt aangekondigd dat we wat kunnen uitslapen, een echte luxe voor ons want we waren gewoon om op te staan rond 6u-6u15. Maandagmorgen nemen we dus alle tijd om te genieten van het buffet, dat zoals altijd erg uitgebreid is : broodjes, viennoiseries, vleeswaren, fruit, groenten, gebak,… Deze verademing is echter van korte duur want een bode komt de verantwoordelijken van onze groep zoeken. Wijziging in zicht, de tyfoon was fel afgezwakt en had praktisch geen schade toegebracht in Vietnam, bij zoverre dat de autoriteiten beslist hadden de luchthavens opnieuw open te stellenen onze vlucht, voorzien voor 11 u, zou met weinig vertraging vertrekken…. Dus snel naar de kamers terug om de bagage te sluiten, rekening houdend met de veiligheidvoorschriften voor de handbagage, in hun haast vergeten sommigen, enkele, gelukkig minder belangrijke, voorwerpen …

BIJLAGE

Bonjour Vietnam Raconte-moi ce nom étrange et difficile à prononcer Que je porte depuis que je suis née. Raconte-moi le vieil empire et le trait de mes yeux bridés Qui disent mieux que moi ce que tu n'oses dire. Je ne sais de toi que des images de la guerre Un film de Coppola, des hélicoptères en colère... Un jour, j'irai là-bas, un jour dire bonjour à ton âme. Un jour, j'irai là-bas, te dire bonjour, Vietnam. Raconte-moi ma couleur, mes cheveux et mes petits pieds Qui me portent depuis que je suis née. Raconte-moi ta maison, ta rue, raconte-moi cet inconnu Les marchés flottants et les sampans de bois. Je ne connais de mon pays que des photos de la guerre Un film de Coppola, des hélicoptères en colère... Un jour, j'irai là-bas, un jour dire bonjour à mon âme. Un jour, j'irai là-bas, te dire bonjour, Vietnam. Les temples et les Bouddhas de pierre pour mes pères Les femmes courbées dans les rizières pour mes mères Dans la prière, dans la lumière, revoir mes frères Toucher mon âme, mes racines, ma terre... Un jour, j'irai là-bas, un jour, dire bonjour à mon âme. Un jour, j'irai là-bas, te dire bonjour, Vietnam. Te dire bonjour, Vietnam