O
W CT JE
aar L GROEPEN 3-4-5 kb ISSCHOO ee R BAS p r IJ Z E
ke rb es
maken we n e m kan Sa
PR
COLOFON Redactie: Ine van Wijlen, Jeanne Eikemans, Jan Matheeuwsen
Film: Chantal de Jong, De Regisseur, Veldhoven Tekst: Isabel Timmers, PIM\Tekst & Uitleg, Veldhoven Vormgeving: Marieke Verbeek, KARBEEL Reclame & Publicaties, Veldhoven
Met dank aan Paradigit Skool voor de verspreiding van deze projectwijzer.
copyright: Team KING oktober 2014
INHOUD 1
Introductie voor leerkrachten
2
Waar staat Team KING voor?
3
Klassenactiviteiten bij het thema ziek zijn en kanker
4
Gebruik van de Kiwanispop
5
Gebruik van de voorlichtingsfilm
6
De sponsorloop
7
(Voor)leesboeken en websites over kanker
8 Leskoffers 9 Bijlagen
• Voorbeeldbrief voor ouders
• Voorbeeldformulier sponsorloop
HOOFDSTUK 1
Beste leerkracht,
Ook kinderen krijgen te maken met kanker. Bijvoorbeeld wanneer opa of oma, een ouder, of iemand anders in hun omgeving kanker krijgt. Zoals een leerkracht of familie van een vriendje of vriendinnetje. Maar ook kinderen zelf kunnen kanker krijgen. Gelukkig is, afhankelijk van de vorm van de ziekte, genezing steeds vaker mogelijk. Inmiddels geneest 80% van alle patiënten.
Kanker bespreekbaar maken, juist ook bij kinderen Net als volwassenen hebben kinderen vaak veel vragen over deze ziekte. Ze zien wat er om hen heen gebeurt en merken dat hun omgeving verandert. Of ze willen weten hoe je omgaat met een klasgenootje dat te maken heeft met kanker in het gezin. Alles wat onbekend is, maakt bang. Vaak blijven juist de meest ernstige verhalen ‘hangen’. Fantasie en realiteit kunnen door elkaar gaan lopen en zo een eigen leven leiden, wanneer er niet open over gesproken kan worden. Deze projectwijzer van Team KING – Kanker IN Gezinnen - helpt u om kanker in de klas bespreekbaar te maken.
Samen aan de slag Meer dan dat: het laat zien dat je je samen sterk kunt maken om het aantal mensen dat geneest nog groter te maken. Om mensen te genezen van kanker is veel onderzoek nodig. Dat kost veel geld. Kinderen zijn niet machteloos, maar kunnen zelf bijdragen aan meer kans op genezing van kankerpatiënten. Met speciale sponsoractiviteiten in de klas of met de hele school. Denk bijvoorbeeld aan een markt, sponsorloop, enzovoort. Activiteiten die leuk en leerzaam zijn en die ook nog eens heel nuttig zijn.
Projectwijzer Deze projectwijzer bevat handvatten voor lesactiviteiten, suggesties voor boeken en films, materiaal voor sponsoractiviteiten en een film. Het pakket is afgestemd op de
HOOFDSTUK 1
groepen 3, 4 en 5. U kiest zelf welke materialen het beste passen bij uw klas. Naar wens kunt u uw reguliere lesstof bij het thema betrekken. U kunt de formulieren en brieven in deze wijzer aanvullen met bijvoorbeeld data en locaties voor bijeenkomsten.
Ondersteuning Team KING Uiteraard krijgt u vanuit Team KING alle steun die u nodig heeft. Deze ondersteuning kan bestaan uit extra informatie en het inzetten van professionele krachten die informatie in de klas komen geven. Gedurende de actieweek is er altijd iemand van Team KING bereikbaar op telefoonnummer: +31 623 201 900.
Met vriendelijke groeten, Team KING
HOOFDSTUK 2
Wat is Team KING? Team KING is een stichting die zich inzet om van kanker een ziekte te maken waarvan je geneest. Hoe? Door onderzoek naar nog betere behandelingen. Daarvoor zamelt Team KING geld in. Dankzij het geld van Team KING werken sinds 2010 twee researchverpleegkundigen in het Máxima Oncologisch Centrum, de kankerafdeling van het Máxima Medisch Centrum (MMC).
Wat doen de Research nurses? Kankeronderzoek is de enige manier om nieuwe technieken en middelen te ontdekken en te bewijzen dat ze werken. Dat onderzoek kost veel tijd, geld en menskracht. Sinds 2010 hebben in totaal 117 patiënten van het Máxima Oncologisch Centrum deelgenomen aan 29 studies. Daardoor konden zij nu al medicijnen krijgen die beter werken en die pas over een aantal jaren standaard zijn. Voor die behandeling kunnen ze dicht bij hun huis blijven, dus zonder al te grote reisafstanden.
Team KING Research Centrum | Het Máxima Oncologisch Centrum wil samen met het Maastrichts Universitair Medisch Centrum (MUMC+) samenwerken aan kankeronderzoek. Daarvoor willen ze meer researchverpleegkundigen inzetten en een Team KING Research Centrum opzetten. Voor de beste kankerzorg dicht bij huis en in de regio op weg naar het ultieme doel: genezing.
Kijk voor meer informatie op www.teamking.nl Gegarandeerd strijkstokvrij!
HOOFDSTUK 3
Klassenactiviteiten bij het thema ziek zijn en kanker Een goede start voor de actieweek is een kringgesprek
Een paar opstapjes:
Klassengesprek Praat met kinderen over ziek zijn: •
Ben je wel eens erg ziek geweest?
•
Weet iemand van jullie wat kanker is?
•
Wat kunnen kinderen vertellen over kanker?
•
Ken je iemand die kanker heeft?
Een praatstok kan het gesprek op gang houden. De praatstok komt van oorsprong uit Noord-Amerika bij de Indianen vandaan, zij gebruikten deze stok in de ‘praat’cirkel. In deze cirkel is iedereen gelijk. Degene die de praatstok vast heeft mag praten, de rest luistert met aandacht. Zo leerden kleine kinderen al vanaf hun 3e jaar te luisteren. Voor Indianen is het heel belangrijk, een eer zelfs, om iedereen zijn verhaal toe te staan. Voor kinderen is het fijn om de praatstok in een groep te gebruiken. Het is niet altijd makkelijk om lang te luisteren. Soms kom je niet aan bod of word je niet gehoord. Het is ook wel eens moeilijk je verhaal te vertellen, maar met de praatstok krijg je daarvoor alle tijd.
Zelf een Praatstok maken Kinderen kunnen de Praatstok zelf maken. Zoek met elkaar een mooie stok en versier die met veertjes, touwtjes, schelpjes, enzovoort. Aan het eind van het jaar kan de Praatstok in stukjes gezaagd worden. Iedere leerling krijgt dan een stukje van de praatstok mee naar huis als herinnering aan een bijzonder jaar.
HOOFDSTUK 3
Gastles Korte uitleg aan de kinderen wat kanker is en wat er tegen gedaan kan worden. Indien gewenst kan via Team KING een les gegeven worden door een research nurse, oncoloog, bestralingsarts of een bestuurslid die bekend is met kanker.
Kennisquiz http://repository.kwfkankerbestrijding.nl/PublishingImages/kwf_lesboekje.pdf Het lespakket over “Over kanker, feiten en weetjes” geeft antwoord op de belangrijkste vragen over kanker, bevat verschillende opdrachten en een kennisquiz. Het lesmateriaal is geschikt voor docenten die zich willen verdiepen in het onderwerp kanker en bevat tips om de les inhoud te geven.
Meer activiteiten in de klas Team KING Leden van team KING komen vertellen wat zij doen en hoe kinderen daar aan mee kunnen helpen met bijvoorbeeld een sponsorloop of een markt. De kinderen krijgen uitleg over wat er gedaan wordt met het geld dat zij ophalen en waarom het zo belangrijk is dat er aandacht gegeven wordt aan kanker.
Activiteiten voor de markt * Kaarsenkandelaars maken en verkopen met een kaarsje. Kaarsjes geven licht en maken mensen blij. * Kiwaantje aankleden als troostpop (Zie pagina … voor uitleg over Kiwaantje). * Cupcakes maken. * Beterschapskaarten maken. * Spullen meebrengen die de kinderen willen verkopen op de markt
De Sponsorloop Eén van de activiteiten tijdens de weken waarin kanker centraal staat, is het organiseren van een sponsorloop. Uit onderzoek naar kanker blijkt dat bewegen als levensstijl invloed heeft op het genezen van kanker. Dat is ook de reden dat wij een sponsorloop adviseren of een andere activiteiten waarbij bewegen centraal staat. De leerlingen krijgen een sponsorlijst (zie bijlage) waarmee zij op zoek kunnen gaan naar sponsoren. Voor de jongere kinderen geven wij het advies de sponsoren te zoeken bij familie, vrienden en buren. De oudere kinderen kunnen in hun omgeving op zoek gaan naar sponsoren.
HOOFDSTUK 4
Kiwaantje, de Kiwanispop Kiwaantje, de Kiwanispop, kan worden gebruikt om in de klas verder te praten over kanker en troost.
• Kiwaantje is een zachte pop met een hoofd, twee armen, een lijfje en twee benen. • Kiwaantje is gemaakt van katoen en zit vol met zachte katoenen watten of een zachte stof waar je niet allergisch voor kunt zijn. • Kiwaantje is bedacht in een Australisch ziekenhuis en gemaakt door vrijwilligers. Sindsdien heeft Kiwaantje al de hele wereld rondgereisd, met hulp van Kiwanis International. Die adopteerde hem om zieke kinderen of kinderen waarvan bijvoorbeeld een van de ouders erg ziek is, te troosten en uitleg te geven.
“Ik ben er voor alle kinderen in een ziekenhuis of een zorgcentrum. Ik kan ze troosten en vertellen wat er met hen gaat gebeuren. Ze kunnen een verbandje om mijn lijf doen. Of de dokter kan op mijn lijf aanwijzen wat hij gaat doen om het kindje beter te maken. Je kunt mijn arm in het gips zetten. Of gewoon met me knuffelen. Alles mag, als het maar fijn is voor het kind. Kinderen mogen mij zelfs bij zich houden als er de dokter onderzoek gaat doen of als ze geopereerd moeten worden. Zo voel ik me niet alleen, want ik ben bij een kind en het kind heeft mij. Ik luister naar hun verhalen. En door met mij te praten kunnen ze hun verhalen soms ook makkelijker tegen de dokter of papa en mama vertellen.”
Gebruik van Kiwaantje in de klas Kinderen kunnen de pop aankleden met behulp van verschillende materialen, van stiften, tot lapjes stof, kralen, enzovoort. De pop kunnen ze verkopen op de markt of aan iemand geven waarvan zij vinden dat hij/zij Kiwaantje wel kan gebruiken.
HOOFDSTUK 5
Gebruik van de voorlichtingsfilm Onderdeel van dit pakket is de film ‘Kanker, een bijzondere ziekte’. Hierin neemt juf Alby, die zelf kanker heeft gehad en lesgeeft op een basisschool, een aantal kinderen mee naar het ziekenhuis, waar ze antwoord krijgen op hun vragen. Ze vertelt ook zelf heel open en laagdrempelig over haar ziekte en de behandeling. Net als de moeder van een kindje in haar klas. Aan het woord komen ook een jongetje wiens zus kanker heeft gehad en een meisje van wie de opa is overleden aan kanker. De toon van de film is eerlijk, optimistisch en soms ontroerend. Duidelijk wordt dat steeds meer mensen genezen en dat door onderzoek dat aantal toeneemt.
Verschillende versies Er zijn twee versies van de film: een voor in de klas en een voor leerkrachten en ouders van de scholen waar het lespakket wordt gebruikt. De film is informatief maar biedt ook handvatten om met de kijkers gesprekken aan te gaan.
De versie voor leerkrachten en ouders kan voorafgaand aan het project worden vertoond aan het team. Als de school een ouderavond organiseert kan de film ook hier worden vertoond
Midden- en bovenbouw De versie voor de leerlingen is geschikt voor de midden- en bovenbouw. De film duurt ca. twintig minuten en kan in zijn geheel worden bekeken of in twee delen. Halverwege – wanneer de kinderen met juf Alby in de auto zitten op weg naar het ziekenhuis – is een goed pauzemoment om met de kinderen te praten wat ze zojuist hebben gezien en hoe zij tegen kanker aan kijken. In het eerste deel van de film komen ook verschillende kinderen aan het woord die daarover praten. Het tweede deel van de film gaat meer over de behandelingen in het ziekenhuis, waarbij onder andere enkele artsen de kinderen uitleggen wat je kunt doen tegen kanker.
HOOFDSTUK 5
HOOFDSTUK 6
Voorleesboeken, DVD en websites over kanker Het klokhuisboek over kanker Fiona Rempt, illustraties:Marlies Visser • ISBN:9789049924041 • Uitgeverij:Pimento
Naast veel informatie over kanker - wat is kanker precies? Wat gebeurt er met je lichaam en wat kun je ertegen doen? - zijn in dit boek ook veel reacties en ervaringen opgenomen van kinderen in de vorm van chats, mailtjes en praktische informatie zoals websites. Een toegankelijk, kleurrijk boek voor kinderen (vanaf 8 jaar) én hun ouders die te maken krijgen met kanker en er meer over willen weten.
Mama is heel ziek ! Moore-Mallinos, J. ISBN: 9789054614357 Uitgeverij: Veldboeket Lektuur Uitgeverij aar
Leven met het feit dat mama kanker heeft is een verschrikkelijke gebeurtenis voor Tibo. De ziekte brengt veel veranderingen mee in het gezin en Tibo blijft in alle drukte alleen met een heleboel vragen achter. Dit boek tracht een antwoord te geven op een aantal vragen van kinderen wanneer bij één van de ouders kanker is vastgesteld. Er wordt uitgelegd wat chemo therapie inhoudt en welke veranderingen er kunnen opduiken binnen de normale dagelijkse activiteiten. Mama wordt al snel weer beter, maar er wordt meegegeven dat mama altijd opnieuw erg ziek kan worden.
HOOFDSTUK 6
Vlinder voor Marianne Lee, V. ISBN: 9789060692011 Uitgeverij: Lemniscaat, Uitgeverij Wat is het afschuwelijk als je zusje doodgaat. Mark-O is zes jaar en hij dacht dat Marianne die ziek in bed lag, daar ook altijd wel zou blijven. Maar nu is haar kamer leeg. Voor het hele gezin is het moeilijk te aanvaarden dat ze er niet meer is, maar Mark-O vindt een manier waardoor het wat gemakkelijker wordt.
NBD|Biblion recensie Gevoelig, maar niet sentimenteel verhaal over de reacties van alle gezinsleden op het sterven van het 10-jarig zusje, gezien door de ogen van het jongste broertje. Het gezamenlijk te verwerken verdriet maakt de gezinsband hechter. Een christelijke geloofsovertuiging is op de achtergrond aanwezig, zonder hinderlijk opgelegd te worden. De duidelijke druk en eenvoudige taal maken het boek zelfstandig leesbaar vanaf 8 jaar. Bevat pentekeningen met sepiakleurige inkt.
Gewoon pech Smid, Esther ISBN: 9789085605829 Uitgeverij: SWP
Wanneer je moeder borstkanker krijgt, schrik je heel erg. Je weet natuurlijk niet wat er allemaal gaat gebeuren. Zelfs volwassenen hebben soms geen idee. Moet je gelijk naar het ziekenhuis als je borstkanker hebt? Wat voor onderzoeken komen er? Hoe komt het dat je kanker krijgt? Wat kunnen de artsen doen? In dit boek vind je antwoorden op deze en nog veel meer vragen. Je kunt erin opschrijven wat je allemaal meemaakt en hoe dat voelt. Je kunt ook de reacties van kinderen lezen die hetzelfde meemaken als jij. Dit boek geeft je informatie, troost en hoop voor de toekomst. Het helpt je om de moeilijke periode van behandelingen zo goed mogelijk door te komen.
HOOFDSTUK 7
Janice vecht terug Schulz, Charles, M. VOKK, 2002, ISBN 90 75281 315
Een verhaal over wat er gebeurt als een vriend of vriendin ernstig ziek wordt. In de herfst krijgt Janice, het vriendinnetje van Charlie Brown leukemie. Ze moet naar het ziekenhuis om behandeld te worden. Charlie Brown en zijn vriendjes gaan bij haar op bezoek. Na een paar maanden komt ze voor het eerst op school. In de lente is ze helemaal beter en zijn haar haren weer aangegroeid. Het acceptatieproces van de klas en van haar zusjes wordt heel goed beschreven.
Bed op wielen Schalk-Meijerink, M. Mozaiek, 2007, ISBN 9789023992240
Deel uit de serie “voel-je-beter-boekjes”. Julia mag meehelpen om de woonkamer te verven. Mooi rood, een warme kleur! Maar ze wordt er moe en duizelig van. En ze heeft zelfs geen zin om te skeeleren met haar vriendje Rob..... Mama is ongerust en maakt een afspraak met de dokter. Wat een schrik: Julia’s bloed is heel ziek!
Julia is de laatste tijd steeds moe en duizelig. Ze heeft geen trek meer in eten en zelfs van het spelen wordt ze moe. Haar moeder besluit met haar naar de dokter te gaan en na onderzoek blijkt dat haar bloed ziek is. In het ziekenhuis volgen nog meer onderzoeken, onder andere een beenmergpunctie, en het blijkt dat Julia leukemie heeft. Er volgt een kuur met alle gevolgen van dien (misselijkheid, kaalheid). Deeltje in een serie ‘voel-je-beter-boekjes’, bestemd voor kinderen met sociaal-emotionele problemen of die iets ernstigs hebben meegemaakt. De serie is bedoeld als extra steun om deze problemen te hanteren of op te lossen. De auteurs van de serie zijn een kinderboekenschrijfster en een speltherapeut. Het protestants-christelijke element (gebed) is op natuurlijke wijze in het verhaal verwerkt. Het verhaal wordt ondersteund door eigentijdse illustraties in pastelkleuren. Achterin staan enkele tips als verwerkingsmogelijkheden en er is een halve pagina beschikbaar voor een tekening. Voorlezen vanaf ca. 7 jaar, zelf lezen vanaf ca. 8 jaar.
HOOFDSTUK 8
BIJLAGEN • Voorbeeldbrief voor ouders • Voorbeeldformulier sponsorloop
Beste ouders,
Iedereen kan kanker krijgen. Het kan op school voorkomen, maar ook in het gezin. Dan is het belangrijk om er samen over te kunnen praten. Maar wat vertel je je kinderen als opa of oma ernstig ziek wordt? Of als uw partner of uzelf ziek wordt? Wat vertelt u over ziek zijn en wel of niet beter worden? Of over de behandelingen en over uw eigen emoties? Kanker heb je nooit alleen, het treft iedereen uit het gezin en in de omgeving. Dat is ook de reden dat Stichting Team KING - Kanker in Gezinnen - is opgericht: om gezinnen te ondersteunen, om bij te dragen aan onderzoek en uiteindelijk aan de genezing van kanker.
Team KING op school In de week van
praten we hierover op school. Bovendien gaan de kinderen zelf actief aan
de slag om geld in te zamelen voor onderzoek naar de behandeling en genezing van kanker.
Activiteiten • • •
Meer informatie Wij kunnen ons voorstellen dat het bespreekbaar maken van kanker met de kinderen vragen bij u oproept. Uiteraard geven we vanuit Team KING antwoord op uw vragen. U kunt hierover contact opnemen met de leerkracht van uw kind. Hij/zij kan u verwijzen naar één van de leden van Team KING. Wij danken de school voor de samenwerking en hopen ook voor uw kind(eren) een waardevolle bijdrage te leveren.
Met vriendelijke groeten,
Jan Matheeuwsen
SPONSORLOOP Naam Groep Leerkracht Op ........................................ ga ik rennen/wandelen voor het goede doel, namelijk Stichting Team KING uit Veldhoven. Mijn doel is om in een half uur ........................ rondes van 300 meter te wandelen of te rennen. Wilt u mij sponsoren? Naam
Adres
Bedrag per ronde
Opmerkingen
Juist bevonden door de organisatie (handtekening)
Deze lijst uiterlijk inleveren op:
Het sponsorgeld wordt opgehaald op:
maken we n e m kan Sa
PR
O
W CT JE
aar L GROEPEN 1-2 kb ISSCHOO ee R BAS p r IJ Z E
ke rb es
Stichting Team KING
Inschrijving Handelsregister 17264323 Bankrekening IBAN: NL77RABO 01304.74.533 Veldhoven E-mail:
[email protected]
ANBI-status toegekend vanaf datum oprichting.
Volg ons ook op:
