Colofon Opdrachtgever VVD fractie gemeenteraad Den Haag Ibo Gülsen, gemeenteraadslid © 2011 Den Haag www.vvddenhaag.nl
2
Samenvatting Werkgelegenheid moet worden benoemd tot absolute top-prioriteit van het college. De VVDfractie schat dat er minimaal 7.500 banen verloren gaan t/m 2015. Bovendien groeit de beroepsbevolking tot 2020 met 7.500 mensen. De uitdaging voor de stad is dan ook om t/m 2020 in totaal 15.000 banen aan te trekken om in ieder geval voldoende werkgelegenheid voor de Haagse beroepsbevolking te zorgen. Om dit te bewerkstelligen, moet de overheid zich volgens de VVD opstellen als marktmeester, die een eerlijk speelveld voor de markt creeert en economische ontwikkeling faciliteert. De VVD onderscheidt vijf terreinen waarop de gemeente actie moet ondernemen:
1) Economische clustervorming Clustering van bedrijven en instellingen in eenzelfde industrie leidt tot economische schaalvoordelen en innovatie. De gemeente kan dit bijvoorbeeld stimuleren door promotie en acquisitie te richten op geselecteerde clusters en door netwerken te organiseren. Hierbij wil de VVD dat het college inzet op vijf clusters: ‣ Vrede, Recht en internationale organisatie: De gemeente moet zich inzetten om het vestigingsklimaat voor expats verder te verbeteren. ‣ Veiligheid: Er moet een actie-en profileringsplan voor de het Cluster Veiligheid komen met als speerpunten een lobby om het Nationaal Cyber Security Centrum in Den Haag te laten vestigen. ‣ Toerisme: Meer online promotiecampagnes gericht op de doelgroepen: zakelijke reiziger, gezinnen en young professionals. ‣ Olie, Gas en Energie: Den Haag moet met de gemeente Rotterdam een gezamenlijke acquisitie- en promotiestrategie uitwerken voor het olie, gas en energie cluster. ‣ ICT & Telecom: De gemeente moet met onderzoeksinstellingen en marktpartijen een marktonderzoek uitvoeren naar het dagelijks gebruik van (mobiel) internet van Hagenaars. Dit onderzoek wordt gratis ter beschikking gesteld aan Haagse ICT & Telecom bedrijven.
2) Investeren in de economische infrastructuur van de stad De gemeente moet in deze tijden vooral in de economische infrastructuur investeren: in de revitalisering van bedrijventerreinen, de toevoeging van nieuwe voorzieningen die werkgelegenheid creëren (b.v. een congresgebouw en kleinschalige bedrijfsruimtes), het opknappen van winkelstraten en in wegen, parkeren en OV.
3) Ondernemersvriendelijke stad Goede dienstverlening is het economische visitekaartje van de stad. Ondernemers moeten zoveel mogelijk worden gefaciliteerd. Om meest MKB-vriendelijke stad te worden moet meer druk achter de uitvoering van Red Tape. Nieuwe actiepunten hiertoe zijn: ‣ One-stop-shop: De circa 300 bedrijven die goed zijn voor 50% van de werkgelegenheid krijgen 1 contactpersoon. ‣ Irritatie top 10: Met het Haagse bedrijfsleven moet jaarlijks een Irritatie Top 10 worden opgesteld van overbodige regels en procedures. De gemeente moet zich het jaar erop inspannen om irritaties weg te nemen.
3
‣ Onderzoek precariobelasting: De gemeente moet de opbrengsten en kosten van de gemeente en de administratieve lasten voor ondernemers van de precariobelasting in kaart brengen. Indien deze elkaar niet veel ontlopen, kan de precarioheffing worden afgeschaft. ‣ Verbetering bouw/omgevingsvergunning: De gemeente moet zo spoedig mogelijk met een verbeterplan komen om de kwaliteit en snelheid van de bouw/ omgevingsvergunning te verbeteren. ‣ Ondernemersvriendelijker gemeentelijk inkoopbeleid: De VVD wil dat er in de voorkeurslijstjes bij de gemeente voor leveranciers minstens een derde van de opdrachten wordt gereserveerd voor nieuwe toetreders (mits prijs en kwaliteit vergelijkbaar zijn).
4) Quality of life Bedrijven en werknemers kiezen ervoor zich te vestigen in een stad waar het goed vertoeven is. ‣ Nieuwe club: De gemeente moet een prijsvraag voor een nieuwe club uitschrijven. De winnende ondernemer krijgt een vestigingssubsidie. ‣ Unieke winkelformules: De gemeente moet zich inzetten om unieke winkelformules naar de stad te halen.
5) Slagvaardige organisatie De uitdaging om 15.000 banen 10 jaar tijd aan te trekken kan alleen slagen als het college hier prioriteit aan geeft en de ambtelijke organisatie er (beter) op inricht. ‣ Ambassadeursprogramma: Bedrijven en instellingen uit de vijf economische topclusters moeten worden gevraagd als ambassadeurs op te treden bij promotie-, netwerk- en acquisitieactiviteiten. ‣ Netwerken: Per cluster wordt jaarlijks een groot netwerk-event met (inter)nationale uitstraling georganiseerd. ‣ Economic Development Board (EDB): Toppers uit het Haagse bedrijfsleven en instellingen krijgen plaats in een EDB, die de gemeente adviseert over het economisch beleid. ‣ Metropoolregio: De vorming van een metropoolregio Leiden-Den Haag-DelftRotterdam-Dordrecht wordt voortgezet. Op termijn moet hier een gezamenlijke economische agenda uit voortkomen.
Stroomlijning promotie en acquisitie ‣ Metropool Investment Agency: Op termijn moet er één Metropool Investment Agency komen. Vooralsnog moet beter worden samengewerkt met de bestaande regionale en nationale organisaties. ‣ Handelsmissies: De internationale acquisitie gericht op landen als India en China moeten meer wederkerigheid bevatten. Handelsmissies naar deze landen moeten worden vergezeld door Haagse bedrijven die daar zaken willen doen.
Planning & Control Het college moet ieder jaar bij de jaarrekening rapporteren over de ontwikkelingen van de werkgelegenheid in top clusters en welke activiteiten het afgelopen jaar zijn ondernomen. Bij de begroting geeft het college een vooruitzicht van de activiteiten binnen de clusters voor het komende jaar.
4
Inhoudsopgave Inleiding ......................................................................7 Hoe staat de Haagse economie er voor? .................9 Ontwikkeling werkgelegenheid............................................................................9 Groei Haagse werkgelegenheid zijn vooral ZZP’ers .........................................10 Conclusie.................................................................................................................11
Werken aan werkgelegenheid ................................13 1) Ontwikkeling nieuwe economische clusters ................................................13 2) Investeer in de economische infrastructuur van de stad...........................16 3) Ondernemersvriendelijke stad........................................................................17 4) Investeer in de quality of life ..........................................................................19 5) Slagvaardige organisatie ..................................................................................19
5
Inleiding Economie is de motor van de stad. Een sterke economie zorgt ervoor dat bewoners en bedrijven zich maximaal kunnen ontwikkelen, niet alleen materieel maar ook immaterieel.
Een succesvolle economie uit zich in een groeiende werkgelegenheid, een lage werkloosheid en een hoger besteedbaar inkomen, wat weer ten goede komt aan het voorzieningniveau in de stad: een bloeiende detailhandel, horeca, cultuur, lage criminaliteit en een aantrekkelijk woon- en leefklimaat. In deze visie zullen wij ons echter richten op de kern van de economie de werkgelegenheid. Of je nou leeft om te werken of werkt om te leven, zonder werk hebben mensen geen leven. Als bedrijven en instellingen krimpen of vertrekken, stagneert de werkgelegenheid, stokt de doorstroming op de arbeidsmarkt, lopen mensen vast in hun loopbaan en hun professionele en persoonlijke ontwikkeling met als ultieme gevolg werkloosheid. De Haagse economie is kwetsbaar en de werkgelegenheid is de afgelopen jaren gedaald. Dit is voor de VVD aanleiding om extra alert te zijn en het werken aan werkgelegenheid te benoemen tot absolute top-prioriteit van het college. Dit is geen eenvoudige opgave. Er is immers niet één knop waar je aan kunt draaien om meer banen te creëren. Sterker nog, het is niet eens de overheid maar het zijn ondernemers en werknemers, de markt, die voor werkgelegenheid zorgen. Wat voor rol is er dan wel voor de overheid weggelegd? De overheid is volgens de VVD de marktmeester, die wordt gekozen door en handelt in het belang van de kooplui en klanten. Een goede marktmeester zorgt ervoor dat individuele ondernemers en werknemers zich maximaal kunnen ontplooien en zorgen zodoende voor extra werkgelegenheid. Een marktmeester heeft daarbij drie belangrijke taken: ‣ De marktmeester zorgt ervoor dat er voor iedereen gelijke spelregels gelden en dat zowel de positieve als negatieve externe effecten van individueel handelen worden meegewogen wanneer vraag en aanbod elkaar treffen. ‣ De marktmeester zorgt er ook voor dat de gemeenschappelijke voorziening, het marktterrein, uitstekend is toegerust om te kunnen ondernemen en werken; goed onderwijs, een schone, hele, veilige en bereikbare omgeving, excellente dienstverlening en lage lasten. ‣ De marktmeester is ook verantwoordelijk voor het profileren van de markt omdat er ook concurrentie bestaat tussen markten. Concurrentie is goed want het houdt mensen en bedrijven scherp en leidt tot betere en goedkopere producten en diensten. Het dwingt de marktmeester er toe te focussen op en investeren in zaken die zijn marktterrein uniek maakt ten opzichte van andere. In dit stuk bestuderen we eerst de ontwikkeling van de wergelegenheid in de stad de afgelopen jaren en de wenselijke ontwikkeling van de werkgelegenheid de komende tijd. Op basis daarvan schetsen we een aantal aandachtspunten voor de gemeente om de groei van de werkgelegenheid de komende jaren als marktmeester optimaal te stimuleren.
7
Hoe staat de Haagse economie er voor? Ontwikkeling werkgelegenheid In 2009 en 2010 is de werkgelegenheid in Den Haag gedaald. In het verleden werden dergelijke fluctuaties verklaard uit de algemene conjunctuur, waarin de pieken en dalen in Den Haag altijd wat minder groot zijn en later plaatsvinden, vanwege sterke aanwezigheid van de overheidssector in Den Haag. Deze trendmatigheid valt echter niet langer te ontdekken in de cijfers van de afgelopen jaren1 :
Werkgelegenheid
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Den Haag
248.760
247.300
255.740
267.040
266.370
263.510
Rotterdam
313.220
311.830
319.400
323.040
322.190
324.630
Amsterdam
463.860
467.760
482.520
493.290
505.190
517.980
Utrecht
202.250
204.310
211.680
218.430
222.600
222.640
7.554.230
7.667.230
7.869.690
8.067.510
8.086.930
8.033.520
Landelijk
Werkgelegenheidsontwikkeling
2006
2007
2008
2009
2010
Den Haag
-0,6%
3,4%
4,4%
-0,3%
-1,1%
Rotterdam
-0,4%
2,4%
1,1%
-0,3%
0,8%
Amsterdam
0,8%
3,2%
2,2%
2,4%
2,5%
Utrecht
1,0%
3,6%
3,2%
1,9%
0,0%
Landelijk
1,5%
2,6%
2,5%
0,2%
-0,7%
In regionaal perspectief zijn de ontwikkelingen vergelijkbaar. Men ziet dat de Noord-Vleugel (Amsterdam-Utrecht) het beter doet dan de Zuid-Vleugel (Den Haag – Rotterdam)
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Amsterdam Verschil 799050 802180 0,39% 812810 1,33% 833330 2,52% 850850 2,10% 841000 -1,16%
Stadsregio Rotterdam Verschil 520580 518870 -0,33% 532980 2,72% 542670 1,82% 544230 0,29% 537600 -1,22%
Utrecht Verschil 364220 367200 0,82% 378960 3,20% 389890 2,88% 393710 0,98% 390260 -0,88%
Stadsgewest Haaglanden Verschil 495320 493120 -0,44% 506030 2,62% 528360 4,41% 523200 -0,98% 516380 -1,30%
9
Groei Haagse werkgelegenheid zijn vooral ZZP’ers Nader onderzoek wijst uit dat de groei van werkgelegenheid in Den Haag voornamelijk is veroorzaakt door het grote aantal ZZP’ers en eenmanszaken. De werkgelegenheid bij grote bedrijven en instellingen ,die met name actief zijn in de stuwende2 economie, is de afgelopen 5 jaar gedaald met 3.500 arbeidsplaatsen. Werkgelegenheid > 200 medewerkers (stuwende economie) >2-199 medewerkers (MKB) >Eenmanszaak/ZZP Totaal
2010 105.023 137.066 21.756 263.845
2005 108.539 130.555 11.030 250.124
Verschil -3.516 6.511 10.726 13.721
N.B. de beroepsbevolking is in deze periode gestegen met 12.000 arbeidskrachten (zie onderstaande tabel), waardoor de netto verruiming van arbeidsmarkt nog geen 2.000 banen betrof.
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2015 2020 2025
Potentiële Beroepsbevolking Participatiegraad beroepsbevolking 324846 221000 68,00% 328220 226500 69,00% 327176 226000 69,10% 329201 226000 68,70% 335025 230000 68,70% 339986 233000 68,50% 344976 236420 68,50% 345433 236733 68,50% 337525 231313 68,50%
Werkeloosheid 28985 28748 22046 18228 15601 18271
Werkeloosheid % Bevolking 13,10% 12,70% 9,80% 8,10% 6,80% 7,80%
472087 475580 474082 475904 482510 489271 504129 508648 502376
Men verwacht in de nabije toekomst een groei van de beroepsbevolking. Vanaf 2020 zet een daling in als gevolg van de vergrijzing. Om de groei van de beroepsbevolking op te vangen in lokale werkgelegenheid zullen er de komende 10 jaar minstens 3.500 banen bij moeten komen. Indien de stad naar 515.000 inwoners groeit in 2020, conform de structuurvisie, dan zullen er nog eens 4.000 banen extra bij moeten komen, in totaal dus 7.500 banen in een krappe 10 jaar tijd. Dit aantal lijkt bescheiden op een werkgelegenheid van 263.000 arbeidsplaatsen. Maar kijkend naar de toekomst zal de werkgelegenheid in Den Haag verder onder druk komen te staan. Gelet op de voorgenomen bezuinigingen van het Rijk, die goed zijn voor het land en daarmee ook voor Den Haag, kunnen we verwachten dat het netto-effect op de werkgelegenheid hiervan voor onze stad eerder negatief dan positief zal zijn. Alleen al bij de Rijksoverheid staan naar schatting 6.000 Haagse banen op de tocht. Ook de Raad voor Werk en Inkomen waarschuwt voor dalende werkgelegenheid in de toekomst (t/m 2014) voor de regio Den Haag. De VVD-fractie schat dat er minimaal 7.500 banen verloren gaan t/m 2015. De uitdaging voor de stad is dan ook om t/m 2020 in totaal 15.000 banen aan te trekken om in ieder geval voldoende werkgelegenheid voor de Haagse beroepsbevolking te zorgen.
10
Conclusie Voornoemde ontwikkelingen baren de VVD-fractie grote zorgen. Een dalende werkgelegenheid in combinatie met een groeiende (beroeps)bevolking zijn funest voor Haagse economie. Achterover leunen en wachten tot Den Haag weer meelift op een stijgende conjunctuur is geen optie. Het is hard nodig dat de gemeente haar beleid inzet op de groei van de werkgelegenheid met ten minste 15.000 banen t/m 2020. Dit zullen met name nieuwe banen in de stuwende economie moeten zijn, om perspectief te bieden aan zowel het grote aantal ZZP’ers als het relatief grote aandeel van laagopgeleiden in de beroepsbevolking. In het volgende hoofdstuk geeft de VVD in acht punten hoe zij denkt dat het college dit mogelijk kan maken. 1 www.lisa.nl en werkgelegenheidsmonitor Haaglanden 2010 2 Dit zijn bedrijven die hun inkomsten met name buiten de regio realiseren en daarmee netto-inkomsten voor Den Haag opleveren. Zij betrekken personeel uit de stad en nemen producten en diensten af van het Haagse MKB en ZZP’ers, de ‘verzorgende’bedrijven. Voorbeelden van ‘stuwende’bedrijven zijn Siemens, Shell, Aegon, de Rijksoverheid, internationale organisaties, maar ook kleinere bedrijven als Ortel, Fox-IT, en Crocs.
11
Werken aan werkgelegenheid De opgave om 15.000 banen in Den Haag aan te trekken is geen eenvoudige. Onmogelijk is het echter niet. Medio jaren ’90 stond de Nederlandse regering eveneens voor een grote bezuinigingsoperatie. Toentertijd voorzag het Haagse college dat dit grote gevolgen zou hebben voor de werkgelegenheid in de stad. Daarom voerde het in 1995 het actieprogramma ‘Weer 200.000 banen in 2000’ in. In vijf jaar tijd moesten er 10.000 banen bijkomen. Dit target werd ruimschoots behaald. Dit succesverhaal heeft nu een vervolg nodig. De VVD ziet hier mogelijkheden voor middels de volgende maatregelen:
1) Ontwikkeling nieuwe economische clusters De econoom Michael Porter beschrijft in zijn boek ‘The Competitve Edge of Nations’ dat clustering, in stad, regio of land, van bedrijven en instellingen in eenzelfde industrie leidt tot economische schaalvoordelen en innovatie. Clusters kunnen ontstaan door de aanwezigheid van gespecialiseerde arbeid uit onderwijs en onderzoeksinstellingen, infrastructuur en een bepaalde kritische massa aan soortgelijke (toeleverende) bedrijven in de hele kolom, die vervolgens meer bedrijven aantrekt. Bekende clusters in Nederland zijn de financiële sector in Amsterdam, de haven in Rotterdam, de tuinbouw in het Westland en de overheid in Den Haag. Voor een gezonde economie van een stad is het noodzakelijk om niet afhankelijk te zijn van één cluster. Economische ontwikkelingen als een financiële crisis, globalisering, bezuinigingen bij de overheid kunnen zorgen voor grote schommelingen in de werkgelegenheid of zelfs een cluster wegvagen, zoals de mijnbouw in Limburg en textiel in Twente. Ook voor een stad als Den Haag geldt dat diversificatie gunstig is voor economische stabiliteit en vooral groei. De overheid kan dergelijke ontwikkelingen faciliteren en versterken. Het gaat dan vooral over de promotie en acquisitie van nieuwe bedrijven en instellingen in het cluster, het organiseren van netwerken en het bieden van excellente dienstverlening aan ondernemers. Een van de belangrijkste en meest succesvolle beslissingen die het stadsbestuur de jaren negentig heeft genomen was de inzet op een nieuw economisch cluster met de profilering van Den Haag als ‘Internationale Stad van Vrede en Recht’. Dit had als resultaat dat organisaties als het OPCW, Yoegoslavië Tribunaal, Europol en Eurojust zich in Den Haag vestigden. Dit leverde niet alleen veel nieuwe banen1 op voor zowel hoog- als laagopgeleiden, het leidde er ook toe andere bedrijven en instellingen zich zijn gaan richten op Den Haag. Denk hierbij aan de Universiteit Leiden, de Internationale Scholen en congressen als de Afghanistan Top. Het gevolg van de sterke profilering is ook dat in Den Haag een uitstekend vestigingsklimaat voor internationale bedrijven en instellingen is ontstaan dat vervolgens nieuwe bedrijvigheid aantrekt. Het meest recente succesverhaal is wel de vestiging van het hoofdkantoor van het Internationale Baccalaureate dat werkgelegenheid zal bieden aan meer dan 300 medewerkers. De VVD ziet kansen om de Haagse economie te versterken door op deze manier in te zetten op een vijftal clusters.
13
Vrede, Recht en internationale organisaties Dit is tot nog toe het meest succesvolle cluster in Den Haag. Bekende instituten zijn het Internationale Strafhof, Yoegoslavië Tribunaal, Europol, NATO en het OPCW. De profilering van Den Haag als Internationale Stad van Vrede en Recht moet onverminderd voort worden gezet, en de VVD ziet ruimte voor het versterken van dit cluster op het gebied van (hoger) onderwijs en onderzoek (Institute of Global Justice) en congressen en evenementen zoals het World Foresight Forum. De grootste groei heeft de stad waarschijnlijk in deze sector al meegemaakt. Voor de toekomst is het vooral een kwestie van behoud en waar mogelijk acquisitie. Dan spelen zaken als excellente dienstverlening en voorzieningen voor expats een belangrijke rol. ‣ De VVD wil dat de gemeente jaarlijks een tevredenheidsonderzoek onder de directies en medewerkers van internationale instellingen verricht over de knelpunten die zij ervaren in het wonen en werken in Den Haag en welke voorzieningen ontbreken of beter kunnen.
Veiligheid Dit is een belangrijke sector in onze regio die in opkomst is en biedt thans werkgelegenheid aan 20.000 personen. De sector kent bovengemiddelde groei van de werkgelegenheid over de afgelopen 5 jaren. Het betreft bedrijven en instellingen als TNO, het Nederlands Forensisch Instituut, Siemens maar ook Repro van der Kamp, Fox IT, en overheidsinstellingen als de nationaal coördinator Terreurbestreiding, de MIVD, AIVD, Ministerie van Defensie. De VVD ziet kansen om dit cluster te versterken op het gebied van bestrijding van cybercrime door de vestiging van het Nationaal Cyber Security Centrum en uitbreiding van onze top positie van forensische expertise in CSI The Hague. ‣ De VVD wil dat de gemeente een actie-en profileringsplan voor de het Cluster Veiligheid opstelt. Dit moet een ertoe leiden dat er meer bedrijven en instellingen zich binnen deze gebieden in de Haagse regio vestigen en dat er specifieke acquisitie wordt gepleegd op congressen, beurzen en evenementen op deze thema’s. In een volgende fase kan onderzoek gedaan worden naar de vestiging van een specifieke evenementen/showcase lokatie voor Security, zoals het Media Plaza in Utrecht.
Toerisme Den Haag heeft veel te bieden voor bezoekers: aantrekkelijke winkels, culinaire restaurants, het strand. De profilering vindt echter nog steeds te versnipperd plaats, zo heeft elk gebied zijn eigen campagne waardoor er te weinig slagkracht is om grote doelgroepen te bereiken. Daarnaast is de communicatie te aanbodgericht in plaats van het aanspreken van de behoeften en interesses van specifieke doelgroepen ‣ De VVD is van mening dat de promotiecampagnes een stuk effectiever kunnen door te focussen op doelgroepen: zakelijke reiziger, gezinnen en young professionals en meer op online i.p.v. print en verlangt een concretere marketing/communicatie uitwerking van Den Haag Marketing, in overleg met en middels co-financiering van het Haagse bedrijfsleven. De VVD ziet ook kansen in de groei van de congresmarkt – een internationale bezoeker besteedt al snel € 350,- per dag - en ziet graag dat de acquisitie van congressen nauwer aansluit op de benoemde economische clusters. De VVD heeft de indruk dat Den Haag niet alle segmenten van de congres- en evenementenmarkt kan bedienen. De enige lokatie in Den Haag is het World Forum Gebouw.
14
‣ De VVD wil dat de gemeente nader onderzoek doet naar de congresmarkt. Welke segmenten zijn kansrijk, en aan wat voor faciliteiten bestaat behoefte?
Olie, Gas en Energie Dit is een belangrijke sector waar veel in de toekomst om te doen zal zijn. Dit cluster overstijgt de regio Den Haag en zal gezamenlijk met Rotterdam moeten worden opgepakt. Het meest in het oog springende bedrijf in Den Haag is natuurlijk Shell, maar grote andere maatschappijen als Total, Aramco en toeleveranciers als ABB en Tebodin en Fugro en niet te vergeten de TU Delft. Het kabinet heeft energie als een van de speerpunten benoemd in haar economisch beleid en de VVD fractie verwacht dat dit ten goede zal komen aan de Haags en Rotterdamse regio. Duurzaamheid zal hierin een belangrijke component zijn. ‣ De VVD gelooft in economische samenwerking in de Metropoolregio. Als eerste stap tot een gezamenlijk economische agenda, verzoekt de VVD het college om met de gemeente Rotterdam voor het olie, gas en energie cluster een gezamenlijke acquisitieen promotiestrategie uit te werken.
ICT & Telecom Van oudsher een belangrijke sector in Den Haag waarin de concurrentie met andere regio’s (Amsterdam, Utrecht) sterk is. De VVD wil dat de gemeente zich binnen het ICT cluster op zoek gaat naar specifieke niches die onderscheidend zijn voor Den Haag. Net zoals Amsterdam een hub is geworden voor Augmented Reality/Gaming, zo zou Den Haag een logische Hub kunnen zijn voor alle partijen die zich bezig houden met e-government. Opvallend is dat veel grote ICT consultants als IBM, Ordina en Atos Origin geen vestigineng heeft in Den Haag, terwijl de overheid een grote klant van hen is. ‣ De VVD wil dat de gemeente zich gaat inspannen: - om enkele toonaangevende e-government congressen naar Den Haag te halen. - om de meest innovatieve en beste digitale dienstverlener te worden - om de ‘Public teams’ van ICT consultants en andere dienstverleners die de overheid als belangrijke klant hebben, zich te laten vestigen in Den Haag. ‣ Om de toepasbaarheid van innovaties in de Telecom sector te vergroten en Den Haag te onderscheiden van andere regio’s, zou de VVD graag zien dat de gemeente i.s.m. onderzoeksinstellingen en marktpartijen een grootscheeps marktonderzoeksprogramma optuigt, hoe Hagenaars dagelijks gebruik maken van (mobiel) internet en telefonie, hoeveel geld ze eraan uitgeven en wat hun behoeftes zijn. Dit onderzoek wordt gratis ter beschikking gesteld aan Haagse bedrijven in de ICT & Telecom sector.
15
2) Investeer in de economische infrastructuur van de stad. Investeringen in de stad leiden aantoonbaar tot economisch succes. Als er één plek is geweest, waar Den Haag de afgelopen 15 jaar in geïnvesteerd heeft, dan is het wel de Binnenstad, met de Passage en de parkeer- en tramtunnel onder de Grote Markt als meest tastbare resultaat. Zonder deze verbeteringen was nooit de groei van maar liefst 4,5 miljoen2 bezoekers per jaar mogelijk geweest. Dit bewijst des te meer dat als de gemeente haar kerntaken goed uitvoert, dit leidt tot economische groei. Dit betekent dat er scherpe keuzes moeten worden gemaakt bij de besteding van middelen voor investeringen in de stad. Voor de VVD is groei van inwoners nooit een doel op zich geweest. Het is eerder een resultante van een groeiende economie. Momenteel lopen zij uit de pas. Het aantal inwoners neemt toe terwijl de werkgelegenheid afneemt. Daarom stelt de VVD een nieuw principe voor: ‣ De investeringen die de gemeente doet in de woningbouw volgen de ontwikkeling van de werkgelegenheid. Als de werkgelegenheid daalt, worden met eerste prioriteit geïnvesteerd in de economische infrastructuur: herstructurering van bedrijventerreinen, toevoeging van nieuwe voorzieningen die werkgelegenheid creëren (b.v. een congresgebouw), opknappen van winkelstraten, OV, wegen en parkeren. Dit principe zou in het komende Investeringsprogramma Stedelijke Ontwikkeling tot uitdrukking moeten komen. ‣ Op de korte termijn (t/m 2014) wenst de VVD dat er in ieder geval prioriteit wordt gegeven aan investeringen in: - de Binnenstad: Plan Grote Marktstraat en aanvullende parkeergelegenheid - de Haagsche Mart: De Mart speelt een cruciale rol in de economie van de Haagse Krachtwijken. Het marktterrein dient in deze periode te worden vervangen. - kleinschalige bedrijfsruimtes in de wijk of Binckhorst - Scheveningen Haven - de winkelstraten Hofkwartier, Zeeheldenkwartier en de Fahrenheitstraat/ Thomsonlaan.
16
3) Ondernemersvriendelijke stad Iedere investering die je pleegt in promotie en acquisitie van bedrijvigheid kan je afschrijven als het bedrijf dat zich in Den Haag wil vestigen, uitbreiden of gewoon z’n werk wil doen, niet adequaat wordt geholpen bij de aanvraag van (bouw)vergunningen of anderszins in de contacten met de gemeente. De afgelopen perioden heeft de VVD ervoor gezorgd dat Den Haag de ambitie heeft om de meest MKB vriendelijke stad van Nederland te worden. Dit is onder andere gebeurd door een groot aantal regels en vergunningen te schrappen en te vereenvoudigen. Dat is nu op papier doorgevoerd, maar de uitwerking in de praktijk gaat nog veel te langzaam. Zo is de uitstallingsvergunning nog steeds niet omgezet naar algemene regels en moeten onderhoudsbedrijven zeker 8 weken wachten voordat hun steigervergunning is goedgekeurd. Het college slaagt er vooralsnog onvoldoende in om in de organisatie bewust te maken van de urgentie van deze ambitie, die raadsbreed gedragen wordt.
One-stop-shop voor alle vergunningen In het huidige coalitie akkoord is het volgende afgesproken:
Wij versterken de samenhang in de bestaande dienstverlenende infrastructuur voor ondernemers zoals het Ondernemersportaal, het Ondernemersplein en de Bedrijvenbalie. Voor nieuwe bedrijven introduceert de gemeente het ‘one-stopshop’-concept. Onder het one-stop-shop model verstaat de VVD fractie dat iedere ondernemer 1 contactpersoon heeft, die optreedt als accountmanager. Momenteel treedt de bedrijvenbalie op als vraagbaak en verwijst zij ondernemers door naar andere loketten binnen de gemeente maar draagt zij geen enkele verantwoordelijkheid voor het proces en de dienstverlening door de gemeente. Hiermee zijn ondernemers nauwelijks geholpen omdat zij nog steeds moeten rond-shoppen in de gemeente om hun vergunning aan te vragen of vraag beantwoord te krijgen. De VVD wil dat de accountmanager eindverantwoordelijke is voor het proces en gedurende de procedure het aanspreekpunt is voor de ondernemer. Uiteraard hoeft de accountmanager niet zelf iedere aanvraag inhoudelijk te beoordelen. Daarvoor maakt hij gebruik van de bestaande organisaties. Wel beschikt hij over een doorzettingsmacht en escalatie kanalen om te kunnen garanderen dat de ondernemer antwoord krijgt. De VVD realiseert dat dit een nieuwe manier van werken en klantgericht werken vereist, dat niet van de ene op de andere dag gerealiseerd kan worden. ‣ De VVD verlangt in deze een uitwerkingsplan van het college, waarin deze manier van werken, gefaseerd wordt ingevoerd. Bijvoorbeeld om te beginnen voor de circa 300 bedrijven die goed zijn voor 50% van de werkgelegenheid in Den Haag.
17
Vaart maken met verlichting administratieve lasten ‣ Ieder jaar wordt in samenwerking met het Haagse bedrijfsleven een Irritatie Top 10 opgesteld van overbodige regels en procedures. De gemeente moet zich het jaar erop inspannen om irritaties weg te nemen. ‣ De VVD heeft de indruk dat de opbrengsten van de precario belasting voor uitstallingen en reclameborden niet in verhouding staan tot de bijbehorende kosten. Nu de vergunningen van deze producten worden omgezet in algemene regels, wil de VVD onderzoeken of het haalbaar is ook de bijbehorende precario belasting te laten vervallen. De VVD wil een gedetailleerd onderzoek om de opbrengsten, de kosten van de gemeente en de administratieve lasten voor ondernemers in kaart te brengen. Indien deze elkaar niet veel ontlopen, dan kan wat de VVD betreft de precario-heffing voor deze producten komen te vervallen ‣ De VVD wil meer aandacht voor het omzetten van vergunningen in een (laagdrempelige) meldingsplicht. Zo zou het aanvragen van een verlaatje in de horeca zou per sms moeten kunnen en de aanvraag van een steigervergunning zou veel sneller moeten kunnen of zelfs worden omgezet in een meldingsplicht. Over de procedure rondom bouw/omgevingsvergunning ontvangt de VVD de meeste klachten. De kwaliteit is ver onder de maat, wat blijkt uit het relatief hoge percentage van (52%, terwijl 10% de norm is) bezwaarschriften die gegrond worden verklaard. Bouwvergunningen zijn van groot belang voor de stad. Het betekent immers dat iemand wil investeren. ‣ Daarom vindt de VVD dat de gemeente, conform de conclusies van ‘bewijs van goede dienst’ zo spoedig mogelijk met een verbeterplan moet komen om de kwaliteit en snelheid van deze vergunningen te verbeteren.
Inkoopbeleid gemeente ondernemersvriendelijker maken Naast veelgehoorde klachten over openbare aanbestedingen (wordt in te grote brokken aanbesteed, opsplitsen zou het voor kleinere bedrijven mogelijk maken om mee te dingen naar onderdelen) hebben ondernemers ook problemen met de onderhandse aanbestedingen. De gemeente werkt met lijstjes van voorkeursleveranciers. Het is voor ondernemers onduidelijk hoe je op zo’n lijstje komt te staan. Dit moet doorzichtiger. Lijstjes zijn efficiënt, maar je zou de bedrijven op die lijstjes periodiek kunnen rouleren. Daarnaast is belangrijk om duidelijke processen vast te leggen en helder te communiceren hoe een bedrijf op zo’n lijstje komt te staan. ‣ De VVD wil dat er in de voorkeurslijstjes bij de gemeente voor leveranciers minstens een derde van de opdrachten wordt gereserveerd voor nieuwe toetreders (mits prijs en kwaliteit vergelijkbaar zijn). De gemeente kan dan voor een bepaalde periode ervaring met hen opdoen. Als deze positief is worden zij toegevoegd aan het voorkeurslijstje en kunnen zij op permanente basis worden ingeschakeld Daarnaast zou de gemeente pro-actiever ondernemers moeten betrekken bij op handen zijnde (onderhandse) aanbestedingen en ontwikkkelingen in de stad, zodat zij hierover tijdig kunnen meedenken en op anticiperen. ‣ De VVD wil dat de diensten gezamenlijk, maandelijkse bijeenkomsten organiseert met ondernemers om hen in te lichten over op handen zijnde (onderhandse) aanbestedingen.
18
4) Investeer in de quality of life
Bedrijven en werknemers kiezen ervoor zich te vestigen in een stad waar het goed vertoeven is, waar gelegenheden zijn om elkaar te ontmoeten. Hoewel het aanbod aan restaurants en uitgaansgelegenheden zowel in kwalitatieve als kwantitatieve zin is toegenomen, verkiezen veel Hagenaars nog steeds andere steden om uit te gaan. Er wordt al jaren gesproken over een nieuwe club/disco, maar deze is nog steeds niet aanwezig in het Haagse uitgaansleven. ‣ Nu interessante doelgroepen als young professionals beter georganiseerd zijn, wil de VVD dat de gemeente een ‘prijsvraag voor de nieuwe club’ uitschrijft. De winnende ondernemer krijgt een vestigingssubsidie. Het winkelen of funshoppen is een van de meest favoriete tijdsbesteding van Nederlanders. ‣ De VVD wil dat de gemeente zich inzet om unieke winkel- en entertainment formules naar Den Haag te halen: een Disney store of een House of Blues zou hierin goed passen.
5) Slagvaardige organisatie
De uitdaging om 15.000 banen in krap 10 jaar tijd aan te trekken is een grote uitdaging die alleen kan slagen als het College en ambtenarenapparaat hier prioriteit en focus aan geven. Extra middelen zijn er nauwelijks tot niet, dus we moeten het met de bestaande organisaties doen. Daarin kan wat de VVD betreft nog wel een paar slagen gemaakt worden. ‣ De VVD wil dat voor ieder economisch cluster een ‘Ambassadeurs programma’ in het leven wordt geroepen waarin de gemeente nauwer gaat samenwerken met bestaande bedrijven en instellingen om hen als ambassadeurs in te zetten bij promotie, netwerk en acquisitie activiteiten en handelsmissies. ‣ Per cluster wordt minimaal 1 keer per jaar een groot netwerk-event met (inter) nationale uitstraling georganiseerd zoals het succesvolle Telecom Den Haag. ‣ De VVD wil dat de gemeente Den Haag, in navolging van Rotterdam een Economic Development Board , waarin toppers uit het Haagse bedrijfsleven en instellingen plaats hebben, in het leven roept, die de gemeente gevraagd en ongevraagd adviseert over het economisch beleid en kansen en bedreigingen. ‣ De VVD is groot voorstander van de vorming van een metropoolregio op de as LeidenDen Haag-Delft-Rotterdam-Dordrecht. Op termijn moet hier een gezamenlijke economische agenda en uitvoering tot stand komen.
Stroomlijning promotie en acquisitie Op dit moment houdt zich een groot aantal organisaties zich bezig met de promotie van de stad en acquisitie en behoud van werkgelegenheid: DSO Economie, WFIA, Steenworp, Bureau Citymarketing, Den Haag Marketing, DSO Woon marketing, Bureau Internationale Zaken en de KvK. ‣ De VVD wil dat deze onderdelen meer georganiseerd worden naar economische clusters om de effectiviteit van personeel en middelen te vergroten. De VVD wil dat het college gaat onderzoeken hoe de focus op economische clusters versterkt en organisatorisch geborgd kan worden, waarbij samenvoeging niet is uitgesloten. 19
‣ Concurrentie tussen steden en regio’s is niets nieuws en zal blijven bestaan en kan bovendien stimulerend werken, maar de gemeente en WFIA zullen nauw samenwerken met de Provincie, NFIA en Economische Zaken en de Rotterdam Investment Agency om promotie en acquisitie activiteiten nauwer op elkaar aan te laten sluiten. De VVD wil op termijn naar 1 Metropool Investment Agency waarin Rotterdam en Den Haag de krachten bundelen. ‣ De VVD vindt ook dat de gemeente meer gebruik moet maken van ogen en oren in de markt, en een incentive uitreiken voor tipgevers en intermediairs als zij succesvol de vestiging een bedrijf of instelling in het Haagse introduceren. De gemeente dient te onderzoeken hoe dit vorm te geven. ‣ De internationale acquisitie gericht op landen als India en China dienen volgens de VVD fractie meer wederkerigheid te bevatten. Voor Nederlandse ondernemingen zijn er substantiële barrières om zaken te doen in die landen. Omdat bedrijven uit deze landen voornamelijk met‘eigen personeel’ – in ieder geval in de begin jaren - werken als zij zich vestigen in Nederland, is de toegevoegde waarde voor de Haagse economie geringer dan bijvoorbeeld internationale organisaties. Om meer toegevoegde waarde uit de promotie en acquisitie activiteiten uit deze landen te halen, zal het beleid zich ook moeten richten het creëren van handelsrelaties tussen Haagse/regionale bedrijven en deze landen. Bij bezoeken aan deze landen is het een voorwaarde dat handelsmissies vergezeld worden door bedrijven die zaken willen doen in China.
Planning & Control Het college rapporteert ieder jaar bij de jaarrekening over de ontwikkelingen van de werkgelegenheid in deze top clusters en welke activiteiten het afgelopen jaar zijn ondernomen. Bij de begroting geeft het college een gedetailleerde planning welke activiteiten zij het komend jaar binnen deze clusters zal ondernemen. 1 Zie ‘Economische Betekenis van Internationale Bedrijven en Organisaties in Haaglanden’RIS 161344. Inmiddels bieden internationale organisaties directe werkgelegenheid voor 14.000 medewerkers (waarvan 50% expats) en wordt er indirect voor een vergelijkbaar aantal banen gecreëerd. 2 27 miljoen bezoeker in 1997 en 31,5 niljoen bezoekers in 2009: Binnenstadsmonitor 2009
20
