Collega: Anesthesiemedewerker Jitse de Vries is ook operatieassistent en uitvinder. Kwaliteit Schitteren op je werk

5 e JAARGANG, NR. 1, Februari 2010

Kwaliteit Schitteren op je werk In beeld Honderd penoscrotale afwijkingen Kinderziekenhuis Nieuwe OK’s in Kaapstad Proefschrift Acute appendicitis in beeld

Collega: Anesthesiemedewerker Jitse de Vries is ook operatieassistent en uitvinder

Vanwege onze snelle groei en uitbreiding van het aantal operatiedagen per week zijn wij op zoek naar:

Operatie assistenten chirurgie M/V

Eyescan groeit verder

Visie Oogzorgcentrum Utrecht

Functie-eisen zijn:

Wij bieden een aantrekkelijk salaris

is een zelfstandige, modern

• beschikken over een diploma

conform de CAO voor ziekenhuizen

ingerichte kliniek waar

operatie-assistent chirurgie

welke is ingeschaald in FWG 55.

oogheelkundige zorg van

• flexibele en klantgerichte instelling

hoog niveau geboden wordt.

• ordelijk en systematisch werken

Enthousiast geworden?

Veel patiënten vinden jaarlijks

• ervaring in de oogheelkunde

U kunt uw sollicitatie met CV

hun weg naar onze kliniek,

geniet de voorkeur

per e-mail sturen aan:

waar zeer verantwoorde zorg wordt verleend door hoog

Wij werken niet met avond- en

Mw. I. Hoefakker

gekwalificeerde oogartsen.

nachtdiensten en de weekenden en

Hoofd operatiekamers

feestdagen zijn vrij.

E [email protected] T 06 45 294 767

Eyescan Oogzorgkliniek Visie - Koningin Wilhelminalaan 5 - 3527 LA UTRECHT Meer informatie over Eyescan op www.eyescanoogzorg.nl

Snel op de hoogte met

OK nieuws.nl Ontwikkelingen in de wereld van de OK volgen elkaar in snel tempo op. Daarom vindt u op www.OKnieuws.nl dagelijks:

• het laatste nieuws • interessante achtergrondverhalen • agenda met vakevenementen • vacatures Dé nieuwssite voor de OK: van operatieassistent tot anesthesiemedewerker en van OK-manager tot chirurg. adv OK-nieuws.indd 3

10/19/09 4:15 PM

Kijken en gezien worden

Collega

Dagelijks krijgen we een heel scala aan ziekten en aandoeningen onder ogen. Daarom ligt hier weer een gevarieerde OK-Operationeel voor u klaar met een keur aan onderwerpen om je blikveld te verbreden en te verdiepen. In deze OK-Operationeel medische artikelen, bijvoorbeeld over aandoeningen van de penis, maar ook achtergrondartikelen. En kijkt u even mee binnen, hoe het er in

Anesthesiemedewerker Jitse de Vries (39) maakt binnenkort een tamelijk opmerkelijke stap: in ‘zijn’ ziekenhuis Bethesda in Hoogeveen begint hij aan de opleiding tot operatieassistent.

een ziekenhuis in Zuid Afrika aan toe gaat? Het bestuur van de LVO wil zich in de komende nummers presenteren. Bestuursleden moeten immers ‘zichtbaar’ zijn voor de leden. Monique de Kort, bestuurslid congreszaken, bijt het spits af. Vooral deze maanden is zij in touw voor het jaarlijkse LVO congres. Interessant is het duo-artikel van Rianne van Leeuwen en Paul Meijsen Schitteren op je werk. ‘Is een OK gebaat met sterren of niet?’ , is een standpunt dat zij van verschillende kanten belichten. Het is uitdagend geschreven om u de kans te geven een mening te vormen en om stof voor discussie te geven. Kijkt u maar eens nauwkeurig of beide schrijvers het nu wèl eens zijn met elkaar of niet? Het zou leuk zijn om reacties uit het land te ontvangen.

16

Hopelijk is er op de drukke OK’s ook dit jaar weer wat tijd vrij te maken voor bijscholing en congresbezoek. Soms moet je er ook vroeg bij zijn om een plaatsje te bemachtigen en een dagje vrijgepland te kunnen worden. Zo in het begin van het jaar is er nog volop in de bijscholingsagenda te vinden. Als je dan ook nog registreert laat je samen met de LVO duidelijk zien dat we ons werk serieus nemen.

Hennie Mulder [email protected]

30 Kinderziekenhuis Het Red Cross Children’s Hospital in Kaapstad heeft een compleet vernieuwde operatieafdeling. Ze kunnen nu jaarlijks 2500 meer kinderen helpen, en dat is hard nodig.

4

OK OPERATIONEEL Februari 2010

Schitteren op je werk Is een sterrensysteem à la Michelin ook geschikt om de kwaliteit op de OK aan te geven? Rianne van Leeuwen en Paul Meijsen gaan met elkaar in discussie.

18 19

24 Afwijkingen aan penis en scrotum Herman Leliefeld (Uroloog dr.) stelde een boek

34 Meerwaarde CT en echo bij acute appendix

samen over problemen aan de penis en het

Verder in dit nummer: 4 Redactioneel 6 Nieuws 10 LVO-nieuws 36 Boeken

scrotum. Om de afwijkingen bespreekbaar te

Wat is de diagnostische waarde van de echo

maken en om medici een helder naslagwerk te

en de CT bij een verdenking op appendix

38 Column Paul Meijsen

bieden. Het leidde tot een unieke verzameling

acuta? Pieter Poortman promoveerde op dit

foto’s.

onderwerp en doet hier verslag.

39 Agenda en colofon


5

Tekst: Menno Goosen

Chronische pijn na Correctie OK Geluid borstvergroting In het artikel Verstoort OKEen kwart van de vrouwen die een borstvergroting hebben laten uitvoeren, houdt aan deze cosmetische ingreep chronische pijn over. De pijn doet het positieve effect op de kwaliteit van leven na een borstvergroting teniet. Dit blijkt uit promotieonderzoek van Monique Steegers, als anesthesioloog/pijnbehandelaar verbonden aan het UMC St Radboud in Nijmegen. Steegers ondervroeg 265 vrouwen die een borstvergroting hebben laten uitvoeren. Maar liefst een kwart van de respondenten bleek meer dan twee jaar na de ingreep nog pijn van de operatie te ondervinden. Deze pijn had tot gevolg dat een positief effect op de kwaliteit van leven bij hen achterwege bleef. Bij de vrouwen zonder chronische pijn nam de kwaliteit van leven na de borstvergroting wel toe. De grootte van de implantaten had geen invloed op de ontwikkeling van chronische pijn. Het is voor het eerst dat er onderzoek gedaan is naar de ontwikkeling van blijvende pijn als gevolg van een borstvergrotende operatie. Deze operaties gebeuren vrijwel uitsluitend in particuliere klinieken, die zelf geen wetenschappelijk onderzoek uitvoeren. Jaarlijks vinden er in Nederland ongeveer 3000 borstvergrotende operaties plaats.

geluid de concentratie en communicatie?in OK Operationeel 8-2009 is een verkeerde grafiek geplaatst. Dit is de juiste grafiek met het bijbehorende bijschrift: Figuur 3: Het geluidsniveau (LAeq) bij verschillende handelingen tijdens het uitvoeren van een totale knieprothese.

Analyse van kwaliteit ziekenhuizen De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft in samenwerking met de Orde van Medisch Specialisten, NVZ Vereniging van Ziekenhuizen en de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra voor de zesde keer het rapport Het resultaat telt gepresenteerd. Het rapport geeft de resultaten weer die zijn gemeten in alle Nederlandse ziekenhuizen aan de hand van de Basisset prestatieindicatoren 2008. De uitkomsten geven inzicht in de stand van de kwaliteit van zorg in de Nederlandse ziekenhuizen. Opvallend is dat de meeste ziekenhuizen voldeden aan de minimumnorm van tenminste 15 aneurysma operaties per jaar. Het handhavingtraject van de IGZ bij ziekenhuizen die niet voldoen aan de minimumnorm wordt afgestemd met de

Nederlandse Vereniging voor Heelkunde. Een ander opvallend resultaat is dat de 87 ziekenhuizen die hebben aangegeven trombolyse uit te voeren, de meeste patiënten al binnen 1 uur na binnenkomst in het ziekenhuis opereren. In 2009 meet de indicator ook het aantal spoedoperaties 1 tot 2 uur na binnenkomst van de patiënt. Wat ook opviel, was dat bijna alle ziekenhuizen gegevens aanleverden over de indicator die vraagt naar het percentage patiënten met achtergebleven kankerweefsel na een borstsparende operatie. Het gemiddelde percentage patiënten met achtergebleven kankerweefsel daalde in 2008 (10,5%) ten opzichte van 2007 (12%). Het rapport is te downloaden op: www.igz.nl/publicaties/rapporten/1772323/hetresulaattelt2008

Farmaceut presenteert nieuw analgeticum Het farmaceutisch bedrijf Grunenthal heeft de resultaten van onderzoek naar het analgeticum tapentadol gepresenteerd. Het zou gaan om het eerste echt nieuwe analgeticum voor acute en chronische pijn in meer dan twintig jaar. Tapentadol zou even effectief zijn als bestaande middelen, met beduidend minder bijwerkingen. Tapentadol is de eerste van een nieuwe tak geneesmiddelen: MOR-NRI. Het middel combineert 6


twee mechanismen: mu-opioid-receptor agonism (MOR) en noradrenaline reuptake inhibition (NRI). Onderzoeksresultaten uit de preklinische fase lijken erop te wijzen dat beide mechanismen bijdragen aan het effect van tapentadol. In vergelijking met klassieke opiaten tonen de resultaten van het fase 3 onderzoek aan dat tapentadol effectief is, maar beduidend minder bijwerkingen geeft. Er zouden vooral minder gastro-

intestinale klachten zijn (43,7% in de tapentadol-groep tegen 61,9% in de oxycodone-groep). Zoals bekend zorgen juist die ervoor dat patiënten onderbehandeld raken of de behandeling zelfs staken. In de Verenigde Staten is tapentadol door de FDA goedgekeurd voor de behandeling van matige tot ernstige acute pijn bij personen ouder dan 18 jaar. Het middel is daar sinds juni 2009 op de markt. (Bron: Mednet)

Regulier zorgtraject beter voor bypasspatiënten dan klinisch pad Het klinische pad van het UMC Groningen voor patiënten die een coronaire bypassoperatie ondergaan, vermindert noch de opnameduur noch het aantal postoperatieve complicaties. Patiënten in het reguliere zorgtraject gaan sneller vooruit, blijk uit promotieonderzoek van Noha El-Sayed Hussein El Baz (UMCG). Hoe dit kan, moet nader worden onderzocht. Een klinisch pad is een multidisciplinair werkinstrument dat het ideale en het te verwachten verloop beschrijft voor een specifieke patiëntenpopulatie. Het Groningse klinische pad werd in 2004 ingericht. Er is stevig in de

ontwikkeling ervan geïnvesteerd. De bedoeling was dat patiënten die een bypassoperatie ondergingen sneller weer op de been zouden zijn en lichamelijk en geestelijk beter zouden functioneren. Overigens komt El-Sayed tot de conclusie dat het bestaande onderzoek naar de effectiviteit van klinische paden te wensen overlaat. Twee derde van het onderzoek is van lage kwaliteit. Het is te veel gericht op de duur van het ziekenhuisverblijf en te weinig op de kwaliteit van leven, de gezondheidsklachten en het psychisch welbevinden van de patiënten.

Genetische code bepaalt succes stent Stents die een dichtgeslibde kransslagader open moeten houden, zijn niet altijd succesvol. Onderzoek van de afdeling Medische Biochemie van het AMC laat zien dat het deels genetisch te voorspellen is bij wie de kans groot is dat de stent het bloedvat openhoudt, en bij wie niet. Bij 10 tot 15% van de patiënten die een stent krijgen, groeit het bloedvat toch weer dicht door woekerend littekenweefsel. Er is dan sprake van instent restenose. Zelfs de nieuwe generatie stents, die medicijnen afscheidt tegen littekenvorming, kan restenose niet altijd voorkomen. Hoogleraar Medische Celbiochemie Carlie de Vries en post-doc onderzoekster Claudia van Tiel bestudeerden vijf genen die de aanmaak regelen van gladde spiercellen. Dat zijn cellen die in dichtgegroeide stents worden teruggevonden. Eén gen, en wellicht ook een twee-

de, bleek een belangrijke SNP (Single Nucleotide Polymorphism) te bevatten. Dat wil zeggen dat één letter uit de code voor dat gen verwisseld is. Deze verwisseling blijkt samen te hangen met een grotere of een kleinere kans op restenose. Op de vondst is inmiddels patent aangevraagd.

Heeft u nieuws? Mail naar okoperationeel @y-publicaties.nl

OK Nieuws Het actueelste OK-nieuws vindt u op www.oknieuws.nl

Correctie verslag Traumacongres In het artikel Traumadagen 2009 in OK Operationeel 8-2009 is een onjuiste weergave gegeven van de presentatie van Ria van der Linden. De jongen uit de casus was in een schoepenrad van een watermachine terechtgekomen. Hij was dus niet op een bermbom gestapt. Zijn linkerarm is behouden door een externe fixateur. Daar waar de chirurg aanvankelijk dacht dat hij moest amputeren hoefde dat juist niet. Het jongetje voetbalde niet op krukken want met twee gebroken armen, waar een externe fixateur opzit, kun je geen krukken vast houden.

Gezocht: teams, opleiders en andere covermodellen Voor de rubriek Collega zijn we altijd op zoek naar covermodellen. In 2010 zullen we een nieuwe weg inslaan. We zullen ook aandacht besteden aan gespecialiseerde teams en aan opleiders en hun leerlingen. Vind je het leuk om geïnterviewd én gefotografeerd te worden? Mail ons: [email protected]. OK OPERATIONEEL Februari 2010

7

Onderhuidse implantatie ICD Onder leiding van dr. Lucas Boersma werd in het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein een geheel nieuwe cardioverter-defibrillator (ICD) onderhuids geïmplanteerd. Dr. Boersma heeft samen met prof. Jordaens (ErasmusMC), prof. Wilde (AMCU), en prof. Van Gelder (UMCG) meegewerkt aan de ontwikkeling van dit volledig onderhuidse ICD-systeem. Bij de nieuwe S-ICD-techniek wordt een electrode vlak onder de huid, links naast het borstbeen aangebracht en de ICD zelf onder de linkeroksel. Er zijn dus geen draden in het hart. Risico’s die ontstaan door problemen met de draad in de bloedvaten zijn met deze nieuwe techniek voorbij. Daarnaast is er geen röntgenstraling meer nodig voor de plaatsing. Het S-ICD-systeem is ook

gemakkelijker te plaatsen en verwijderen en verkort tegelijkertijd de duur van de ingreep. Bij ongeveer 3.500 Nederlanders per jaar wordt een ICD geïmplanteerd. Bij traditionele ICD’s moet er minstens één draad via de bloedvaten in het hart worden geplaatst. Deze draad geeft een signaal aan de ICD, zodra het hart een levensbedreigende ritmestoornis heeft. Aan de traditionele techniek is een aantal nadelen verbonden. Er is kans op infecties en er bestaat kans op draadbreuk of storingen. Een onderzoek uit 2007 laat zien dat 15% van deze draden binnen vijf jaar een defect vertoont waarna een nieuwe chirurgische ingreep nodig is. Per jaar overlijden ongeveer 17 mensen aan de complicaties bij een dergelijke draadbreuk

of storing. Daarnaast wordt de huidige ICD ingebracht onder het sleutelbeen van de linkerschouder, wat bij het gebruik van de autogordel onprettig kan zijn.

Hoogleraar pleit voor extra veiligheidsmaatregelen bij kijkoperaties Ziekenhuizen moeten veel zorgvuldiger met geavanceerde technologie omgaan, met name bij kijkoperaties. Dat stelt gynaecoloog prof.dr. Frank Willem Jansen in zijn intreedrede. Zijn leerstoel is een samenwerking tussen de TU Delft en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). ‘Kijkoperaties vragen heel andere vaardigheden van een chirurg. Door de complexiteit van de technologie kan de patiënt schade oplopen. Daar moeten ziekenhuizen meer aandacht aan besteden’, stelt hij. Jansen pleit voor extra veiligheidsmaatregelen in de operatiekamer. Daarnaast moeten chirurgen eerst in een skillslab oefenen en een examen afleggen voordat ze de kijkoperaties, onder leiding van een mentor, op een patiënt toe mogen passen. Dit gebeurt al in het LUMC.

8


‘De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft al in 2007 gewezen op de risico’s van MIC en de beroepsgroepen hebben deze boodschap gelukkig opgepakt. Toch blijft er reden tot zorg, vooral omdat er zich steeds nieuwe techtnieken aandienen, zoals robotchirurgie en single incision laparoscopic surgery.’ Jansen stelt dat de introductie van nieuwe technologie in ziekenhuizen veelal gebeurt zonder kritische klinische evaluatie. Dit komt mede doordat de ziekenhuizen een technische en commercieel gedreven aanpak hanteren. Ook kan er druk uitgaan van patiënten die in aanmerking willen komen voor nieuwe technologie. ‘We zullen daarom, net als bij nieuwe geneesmiddelen, criteria voor de introductie van nieuwe technologie

moeten formuleren, voordat ze in de praktijk mag worden ingezet. Ook moeten geavanceerde MIC-ingrepen in Nederland worden gecentraliseerd en geaccrediteerd.’ Door een nauwere samenwerking tussen clinici en technici, denkt Jansen een betere balans te creëren. ‘Wij zullen dit doen dit onder de paraplu van Medical Delta, het samenwerkingsverband tussen UMC’s in Leiden en Rotterdam, de universiteiten in Leiden, Rotterdam en de TU Delft. Medici en technici moeten streven naar een veiligere en kritischere introductie van nieuwe, geavanceerde technologie in de chirurgie en elkaars taal beter leren begrijpen. Wellicht kunnen we straks met recht vragen of er een ingenieur in de zaal is, wanneer wij dokters onze patiënten blootstellen aan geavanceerde technologie.’

Virus ook oorzaak hoofd-halskanker In 10% tot 20% van de gevallen blijkt het zogenaamde Humane Papillomavirus (HPV) de oorzaak te zijn van tumoren in het hoofd-halsgebied. HPV is bekend als de veroorzaker van baarmoederhalskanker bij vrouwen. Tot nog toe werd aangenomen dat roken en overmatig alcoholgebruik de hoofdoorzaken van hoofd-halskanker waren. HPV was al wel eerder gevonden in deze tumoren, maar het was tot op heden onduidelijk of het ook daadwerkelijk een rol speelde in het ontstaan

van deze tumoren. Promovendus Serge Smeets van het VU medisch centrum toont als eerste aan dat dit virus inderdaad leidt tot de ontwikkeling van tumoren in het hoofd-halsgebied. Smeets vond deze resultaten na DNAonderzoek uit tumorweefsel van 51 patiënten en bootste het effect van een HPV-infectie na in een speciaal modelsysteem voor hoofd-halskanker. Smeets ontwikkelde ook een nieuwe detectiemethode, waarmee met een stukje weefsel dat uit de tumor wordt geno-

men, met 100% zekerheid vastgesteld kan worden of HPV de veroorzaker is. Uit literatuuronderzoek bleek namelijk dat er geen goede detectiemethode bestond om te bepalen of de tumor veroorzaakt wordt door HPV.

Anti-stollingsmedicijnen niet gevaarlijk bij levertransplantatie Bij een levertransplantatie is er een aanzienlijke kans op veel bloedverlies. Tot voor kort werd gedacht dat het gevaarlijk is om patiënten anti-stollingsmedicijnen te geven, omdat leverpatiënten minder stollingseiwitten aanmaken. Patiënten maken echter niet alleen minder stollingseiwitten

aan, maar ook minder anti-stollingseiwitten, zo blijkt uit recent onderzoek. Er is dus niet alleen een verhoogd risico op bloedverlies, maar ook op trombose. Het lijkt erop, concludeert promovendus Nienke Warnaar van de Rijksuniversiteit Groningen, dat de gehele stollingscascade verstoord is,

wat zowel het risico op bloedverlies als het risico op bloedstolling verhoogt. Het toedienen van anti-hemostatische medicijnen lijkt verantwoord, stelt de promovendus, waarmee ze eerdere berichten uit de thoraxchirurgieweerspreekt.Naderonderzoek op dit terrein is gewenst.

Doorbraak in preventie van wondinfectie na operatie Onderzoekers van de afdeling Medische Microbiologie en Infectieziekten van het Erasmus MC hebben een onderzoek in het wetenschappelijk tijdschrift The New England Journal of Medicine gepubliceerd. Ze tonen aan dat het risico op een ziekenhuisinfectie met Staphylococcus aureus met 60% verlaagd kan worden. Dit resultaat wordt bereikt door patiënten bij opname te controleren op neusdragerschap met deze bacterie en ze direct te behandelen als de bacterie is gevonden. Het onderzoek is een samenwerking met het Amphia Ziekenhuis te Breda, het UMC Utrecht, het VuMC Amsterdam en het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis/ St. Maartenskliniek in Nijmegen. Een op de drie mensen draagt van nature S. aureus bij zich in de neus en op de huid. Bij verwondingen kan de S. aureus

binnendringen en ernstige infecties veroorzaken. Verreweg de meeste S. aureus-infecties worden veroorzaakt door de bacterie die mensen zelf al bij zich droegen voordat zij ziek werden. De dragers hebben dus een verhoogd risico op infecties met deze bacteriesoort. Dit geldt ook voor ziekenhuisinfecties met S. aureus. De bacterie veroorzaakt 10-15 % van alle ziekenhuisinfecties. Dat zijn ongeveer 15.00-20.000 infecties per jaar in Nederlandse ziekenhuizen. Dit betreft voornamelijk wondinfecties na operatie en bloedbaaninfecties bij intraveneuze katheters. Het tijdelijk weghalen van deze bacterie op een tijdstip dat er een verhoogde kans is op S.aureus-infecties, vooral tijdens een ziekenhuisopname, beschermt deze patiënten tegen ‘zelfinfectie’. In totaal werden 917 S. aureus-

neusdragers opgespoord en in het onderzoek betrokken. Zij werden behandeld met een antibioticazalf in de neus en gewassen met een desinfecterende zeep, of zij kregen een placebo voor beide middelen. Het bleek dat in de groep die met de werkzame middelen was behandeld het risico op ziekenhuisinfecties met S. aureus met 60% afnam. Het preventieve effect was het sterkst bij postoperatieve wondinfecties. Men voorkwam name de ernstigste vormen van S.aureus-wondinfecties met deze methode. Bij die vormen werd een reductie van 80% gehaald. Universele screening en eliminatie van S. aureus-dragerschap bij opname van patiënten in het ziekenhuis, vooral als zij risicovolle ingrepen moeten ondergaan, kan duizenden ziekenhuisinfecties met deze bacteriesoort voorkomen.


9

LVO sluit zich aan bij NU’91 Terwijl ik dit schrijf is Nederland in winterse sferen en ligt er in mijn woonplaats zoveel sneeuw dat het moeilijk is door de sneeuwduinen naar het werk te komen. Tegen de tijd dat je dit leest, hoop ik dat we wat meer naar het voorjaar gaan. Dat de vorst tot het verleden behoort. Waarschijnlijk zal er geen Elfstedentocht komen. Iets waar ik als oprechte Friezin toch altijd weer op hoop. Gelukkig gaat de natuur altijd zelf zijn gangetje. Voor het komende jaar heeft de LVO ook zijn eigen koers uitgestippeld. We zijn per 1 januari aangesloten bij een andere vakbond de NU91. Dit is de grootste beroepsorganisatie van verpleegkundigen en verzorgenden in Nederland. De organisatie behartigt de beroepsvoorwaardelijke belangen van 20.000 leden. We hopen op een vruchtbare samenwerking. Voor meer informatie verwijs ik naar de website www.nu91.nl Nu het congres achter de rug is gaan we naar de LVOvertegenwoordigersdag op 23 maart. Het thema is operatieassistenten in crisistijd. Is het crisis op de OK? We moeten langer werken, de werkdruk is hoog etcetera. Gelukkig kunnen we ’s middags ontspannen op deze dag. Geïnteresseerd, maar nog geen LVO-vertegenwoordiger? Meld je gauw aan als vertegenwoordiger voor jouw ziekenhuis. Als LVO-lid mag je natuurlijk altijd meegaan met de LVO-vertegenwoordiger. Verder hebben we eind dit jaar de uitslag kunnen lezen over het convenant. De rechter heeft uitspraak gedaan zoals je hebt kunnen lezen in het persbericht op de website en in OK Operationeel. We beraden ons nu of we in hoger beroep gaan. We willen aan jou als LVO lid vragen via de website aan te geven wat jij vindt. We hopen op een hoge opkomst net zoals met de enquête over de werkdruk. De uitslag van deze enquête staat trouwens in deze OK-Operationeel vermeld. Op de ALV op 6 april gaan we dieper in op het thema convenant?!? Je ziet, de LVO blijft in beweging!

Charmaine Betzema Vice voorzitter

Nieuw telefoonnummer & bankrekening LVO De LVO heeft een nieuw telefoonnummer en is langer geopend. Het telefoonnummer is: 024-645 41 17. De LVO is geopend van maandag t/m zaterdag van 9.00 uur tot 19.00 uur. Omdat de ledenadmi nistratie in eigen beheer genomen is, is het bankrekeningnummer gewijzigd in 51.83.23.552 ten name van Landelijke Vereniging van Operatie assistenten te Groningen. Postbus 552 9700 AN Groningen.

LVO-informatie Charmaine Betzema, Vicevoorzitter, [email protected] Hennie Mulder, penningmeester en bestuurslid Media Tel.: 040-253 89 21, [email protected] Yvonne Maatjens, bestuurslid Beroepsbelangen [email protected] Monique de Kort, bestuurslid Congres, [email protected] Charmaine Betzema, secretaris en bestuurslid PR&V [email protected] [email protected] Postbus 552, 9700 AN Groningen. Jacques Henkelman, bestuurslid Onderwijs [email protected]

10


LVO TELEFOONNUMMER: 024-645 41 17 van maandag t/m zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur Adres: LVO, Postbus 552, 9700 AN Groningen Lid worden van de LVO? Surf naar www.lvo.nl of bel met 024-645 41 17. Opzegging van lidmaatschap dient voor 1 oktober schriftelijk te gebeuren – het lidmaatschap wordt dan per 1 januari van het jaar daarop beëindigd. E-mailadressen [email protected] [email protected] [email protected] Internet: www.lvo.nl Lidmaatschap opzeggen: Secretariaat LVO Postbus 552, 9700 AN Groningen

Monique de Kort, bestuurslid congres Tekst: Astrid van Pelt

binnen uit de rest van Nederland. Niet zelden krijgen wij als operatieafdeling achteraf van de patiënten een klein bedankje, een doos bonbons of een kaartje. Het doet mij goed dat wij als relatief gesloten afdeling op zo’n manier toch nogmaals in contact komen met de patiënt.

Monique de Kort (55) is haar vierde termijn ingegaan als bestuurder van de LVO. In die functie houdt ze zich bezig met het jaarlijkse congres. ‘Mijn taken als bestuurslid van de LVO combineer ik met mijn fulltimebaan als teamleider chirurgie in ziekenhuis Zorgsaam in Terneuzen. Ik werk hier nu 25 jaar. Aanvankelijk was ik voornamelijk op de OK te vinden, inmiddels werk ik al een groot gedeelte van de tijd achter de schermen. Die switch heeft zich geleidelijk voltrokken en ook die organisatorische taak bevalt me wel. Het beroep van operatieassistent is een van de meest dynamische vakken die ik me kan bedenken. De continue innovaties fascineren mij. Er gebeuren nu dingen die je tien jaar geleden niet eens kon voorstellen. Met minuscule gaatjes kun je patiënten nu net zo accuraat opereren als met de open procedures uit het verleden. Ons ziekenhuis staat goed genoteerd op de landelijke scorelijsten; op het gebied van verschillende disciplines scoort het ziekenhuis erg hoog. De herkomst van de patiënten beperkt zich bij lange na niet tot Zeeland, we krijgen ook mensen

Vanuit het ziekenhuis Zorgsaam krijg ik veel support voor mijn bezigheden als bestuurslid van de LVO. Ik probeer mijn werkzaamheden zoveel mogelijk in mijn vrije tijd uit te voeren – gewoonlijk in de avonduren – maar het komt wel eens voor dat ik onder werktijd even een spoedtelefoontje moet plegen. Mijn collega’s hebben daar begrip voor, want door mijn bestuurstaak zet ik ons ziekenhuis op de kaart. Bovendien ken ik inmiddels veel mensen uit het veld en ook dat heeft een gunstige uitwerking op het ziekenhuis. Als bestuurslid houd ik me bezig met het jaarlijkse congres. Dat doe ik niet alleen, maar met een vijfkoppige congrescommissie. Die commissie stelt het programma samen, denkt na over de sprekers en over het thema van het congres. Ik leid de vergaderingen en ben de intermediair tussen de congrescommissie, bestuur en congresbureau. Ik ben er trots op dat we het ieder jaar kunnen volbrengen om een interessant tweedaags congres te organiseren. Volgend jaar zijn we al aan ons 25-jarig jubileum toe. Daarnaast participeren we ook in het jaarlijks traumacongres waar we een paralelsessie voor de operatieassistenten

verzorgen binnen het congres van de traumatologen. Als bestuurslid ben ik nu acht jaar actief. Daarvoor was ik ongeveer zes jaar actief als lid van commissie Pr en V. Ik zal niet ontkennen dat het druk is om de functie als bestuurder naast mijn reguliere baan te vervullen. Zelfs als je niet letterlijk met je functie bezig bent, heb je toch altijd je antenne uitstaan voor zaken die interessant zouden kunnen zijn voor het congres. Die waakzaamheid is een essentiële eigenschap voor een goede bestuurder, maar ik geniet er alleen maar van dat mijn werk in het ziekenhuis en mijn taken bij de LVO in zekere mater met elkaar verweven zijn. De LVO wordt gerund door enthousiaste en gedreven vrijwilligers, maar ik denk dat het op den duur niet realistisch is om geen professionele krachten in dienst te hebben. De belangrijke en zware functies van het dagelijks bestuur kunnen op termijn wellicht beter naar betaalde functies gaan. Ik ben trots op de LVO. Op hoe we met de jaren een belangrijke gesprekspartner zijn geworden op veel gebieden en hoe we de beroepsgroep op de kaart hebben gezet. Wat mij betreft kunnen we ons terecht op de schouders kloppen voor het rapport over de vangnetcriteria. Het rapport is de eerste echte richtlijn om fouten op de OK te voorkomen en het is op dit moment het enige rapport waar de Nederlandse ziekenhuizen zich op last van de inspectie aan moeten houden.’


11

Onlangs is er een enquête gehouden onder de NVAM-leden en LVO-leden en de leden van de Vereniging van Recovery Verpleegkundigen. De belangrijkste punten uit de enquête op een rijtje: Chirurgie: • aantal respondenten: 600 • Achter de rug van het personeel om worden oplossingen bedacht • De leden vinden nadere uitleg over het convenant wenselijk • Men drukt extra opleiden gewoon door • Er is sprake van een slechte leiding/ management • Specialisten willen de productie halen (kwaliteit is niet belangrijk) • Er komen bij ons binnenkort 15 verpleegkundigen uit India werken • Leiding zegt dat er geen formatieverhoging kan komen wegens bezuinigingen • Er is sprake van ontwikkelen van een 2e en zelfs 3e deskundigheidsniveau • Ook in Utrecht, Friesland, Groningen en omgeving Rotterdam worden convenanten opgesteld • De nieuwe CAO is een klap in ons gezicht • Advies: ga toch vooral niet in de zorg • Goed initiatief om dit samen met de BRV, LVO en NVAM te ontwikkelen • Ik heb een spaarverlof van 1271 uur • Maximaal aantal compensatieuren dat geteld is: meer dan 1000 uur • Wij draaien voornamelijk op leerlingen • Wij draaien voor het grootste deel op detacheerders • Er is sprake van een gestage uitstroom • De leiding geeft geen informatie over het aantal vacatures en formatieplaatsen • Veel respondenten van de chirurgie hebben geen inzicht in de formatie/ vacatures • Overurenregistratie is veelal ondoorzichtig voor de respondenten

12


Foto: Stockxpert

Uitslag enquête LVO-en NVAM-leden

• Er werken bij ons drie keer zoveel detacheerders dan vast personeel • Er zijn veel managers van buiten het vak (die dan ook niet op de werkvloer komen) Anesthesie: • Aantal respondenten: 603 • Veel detacheerders (soms wel 80%) • Leeftijdsuren zijn afgepakt\veel overuren • Detacheerders ontvangen hoger salaris, nemen niet deel aan werkoverleg en begeleiding leerlingen, protocollen etc. • Veel vacatures worden opgevuld met detacheerders • Er is twee keer een maatschap aangegeven [?] • Vier keer is aangegeven dat de werkdruk is gedaald • Fysieke druk is erg hoog, waardoor een grote uitstroom • Ik moet wel blijven, kan niet(s) anders, te oud voor wat anders • Leiding ontkent de vacatures of zegt op formatie te zitten • Dienstbelasting is erg hoog • Er wordt regelmatig door anesthesiemedewerkers op de recovery gewerkt

• Er is meer werk gekomen door protocollen, kwaliteiswetgeving, vakuitbreiding • We doen vaak werk van anesthesiologen werk, maar zien de anesthesioloog niet • Er is een vacaturestop wegens bezuinigingen • Opleidingsniveau komt ingevaar • Er wordt vanaf oktober t/m december een reductie van 30% gerealiseerd wegens groot personeelstekort • Niemand in ons ziekenhuis weet inmiddels het exacte aantal vacatures • Productie moet gehaald worden • Ik heb 240 overuren nog staan (bij een dienstverband van 18 uur per week), excl. de 100 uren die al betaald zijn) • Leerlingen lopen elkaar in de weg, er is geen begeleiding • We willen wel extra opleiden, maar er is geen geld/begeleiding Recovery: • Aantal respondenten: 203 • Er is sprake van een slechte en onoverzichtelijke planning • Elke dag moet ik overwerken • Relatief veel overuren • Er zijn al te veel leerlingen • Extra opleiden als er geld is • Hoofd is ontslagen, nu eindelijk een hoofd van anesthesie en recovery (zien we dus nooit) • Langdurig ziek (meer dan 1 jaar) Algemeen komt uit de enquête naar voren dat er erg veel vacatures zijn in de regio Den Bosch, Utrecht, Amsterdam en Groningen. Zeeland komt er iets beter uit, al zijn er wel tegenstrijdige berichten wegens fusies. Het aantal formatieplaatsen wat wordt opgegeven is niet betrouwbaar en vaak heeft men geen inzicht in aanwezige personeelsleden en echte formatieplaatsen.

Beroepsverenigingen gaan in Hoger Beroep De besturen van de beroepsverenigingen NVAM (Nederlandse Vereniging Anesthesie van Medewerkers) en de LVO (Landelijke Vereniging van Operatie assistenten) gaan in hoger beroep tegen de uitspraak van de Voorzieningenrechter te ’s Hertogenbosch van 30 december 2009. De NVAM en LVO kunnen zich niet verenigen met het vonnis van de Voorzieningenrechter van de Rechtbank te ’s Hertogenbosch in het geschil met de 15 ziekenhuizen in Zuid Nederland over het door de ziekenhuizen opgestelde convenant. De verenigingen hebben de dagvaardingen to behandeling als spoedappèl op 27 januari doen uitbrengen. Centraal in de bezwaren van de vereni-

gingen in het Hoger Beroep staat dat de Voorzieningenrechter wel vaststelt dat er sprake is van een kartel maar onvoldoende toetst aan de cumulatieve eisen die de wet stelt ter rechtvaardiging van een kartel. Ook wordt voorbijgegaan aan het bewijs dat de ziekenhuizen in dit verband dienen te leveren om voor een uitzondering op het kartelverbod in aanmerking te komen. Daarnaast maken de ziekenhuizen misbruik van een collectieve economische machtspositie waarvoor geen rechtvaardiging aanwezig is. Ook het feit dat de ziekenhuizen al zijn gestart met de uitvoering van (delen)

van het convenant en dat er in andere regio’s ook soortgelijke convenanten in ontwikkeling zijn, is reden voor het spoedappèl. Het baart de verenigingen grote zorgen dat de feitelijke uitstroom van de toch al schaarse medewerkers in de operatieafdelingen door het convenant wordt bevorderd met name ook omdat het convenant geen enkele oplossing biedt voor de bestaande onaanvaardbare werkdruk. En dat juist op momenten dat nieuwe ontwikkelingen door de overheid ingezet gaan worden (zoals de recente uitspraken van de minister van Volksgezondheid over de continue mogelijkheid van klinische zorg voor zwangere vrouwen), waardoor de werkdruk alleen maar zal toenemen.

Richtlijnontwikkeling operatieve zorg In 2007 en 2008 rapporteerde de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) diverse bevindingen in het operatieve proces (TOP: Toezicht Operatief Proces). De belangrijkste bevindingen waren: • de communicatie over de patiënt en de overdracht in het per-operatieve traject is onvoldoende gestructureerd; • het gebruik van medische materialen en apparatuur moet veiliger; • het gedrag rond infectiepreventie en luchtbeheersing discipline ontbeert; • er is onvoldoende afstemming en actieve communicatie in de teams. Diverse beroepsverenigingen (NVA, NVvH, OMS) en NVZ zijn onder subsidiering van ZonMW met direct betrokken beroepsverenigingen gestart

met de ontwikkeling van richtlijn operatieve zorg. Voor de ontwikkeling van de richtlijn is de operatieve zorg verdeeld in drie delen: pré, per en post-operatief . Via de eenmalige Inventation Conference is de LVO betrokken geweest bij de pré-operatieve zorg. Gedurende het jaar 2009 heeft de LVO zeer intensief deelgenomen binnen de kerngroep en sub-werkgroep apparatuur met enkele wetenschappelijke en beroepsverenigingen. De bijdrage van werkervaringen (gebaseerd op de realiteit) en het aandragen van verbetervoorstellen moeten de veiligheid vergroten voor de patiënt. Er worden aanbevelingen worden gedaan over onder andere postioneren, apparatuur, materialen en instrumenten, wisselingen van het team tijdens de ingreep en hygiëne.

Het per-operatieve zorgtraject is in conceptvorm gereed en wordt voorgelegd aan alle medische beroepsverenigingen en IGZ. In december 2009 heeft het LVO-bestuur het eerste concept ontvangen van het Professioneel Statuut. Dit beschrijft de professionele standaard waarbinnen de operatieassistent kan functioneren als een goede hulpverlener die veilige optimale zorg biedt aan de patiënt zoals de deskundigheidsomschrijving, het profiel en de beroepscode. De verwachting is om de toetsing bij collega’s gereed te hebben tijdens de Algemene Ledenvergadering van 6 april 2010. Yvonne Maatjens, LVO- bestuurslid, [email protected]


13

Het Centraal Militair Hospitaal is per 1 april 2010 op zoek naar:

Operatieassistenten Chirurgie (In totaal 1,0 FTE waarbij de voorkeur uitgaat naar 2 parttime medewerkers)

Het Ministerie van Defensie is verantwoordelijk voor de geneeskundige verzorging van al het actief dienend militair personeel. Het Centraal Militair Hospitaal (CMH) is een kleinschalig, goed geoutilleerd ziekenhuis dat tweedelijns gezondheidszorg biedt aan militairen. Alle poortspecialismen zijn daarvoor aanwezig. De fysieke eisen die aan de militair worden gesteld, vereisen soms specifieke kennis en begeleiding. Het CMH heeft hiervoor alle expertise in huis. Naast de reguliere tweedelijns zorg is het CMH verantwoordelijk voor opvang en behandeling van militairen die gerepatrieerd worden na verwonding of ziekte opgelopen tijdens uitzending. Het CMH heeft nauwe samenwerkingsverbanden met het naastgelegen Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC Utrecht). Bij het CMH ligt de nadruk op poliklinische activiteiten, dagbehandeling en kortdurende opnames. Voor complexere zorg zoals hartbewaking, intensive, high en medium care gaan de patiënten naar het UMC Utrecht. Takenpakket: Het pas opgeleverde operatiekamercomplex bestaat uit 2 operatiekamers, holding, recovery en twee kleine-ingrepenkamers. Binnen het operatiekamercomplex bent u binnen uw discipline allround inzetbaar. In voorkomend geval verricht u ook werkzaamheden in de ingrepenkamers. Verder begeleidt u leerlingen, draagt u mede zorg voor het beheer van het instrumentarium en apparatuur en helpt u om onze protocollen up-to-date te houden.

Het operatiekamercomplex is in beginsel alleen overdag in bedrijf en wij kennen dus geen bereikbaarheidsdiensten. Vereist: U bent in het bezit van het NVZ diploma operatieassistent Chirurgie. Verder bent u een flexibele, enthousiaste en zelfstandige collega die van aanpakken weet en die breed inzetbaar is in de OK maar ook in de kleine-ingrepenkamers. Wij bieden: Een aantrekkelijke werkplek met ruime mogelijkheden voor onder andere bijscholing. Het salaris is marktconform en de secundaire arbeidsvoorwaarden zijn uitstekend. Sollicitatie: Stuur u schriftelijke reactie met CV voor 1 maart 2010 naar het Centraal Militair Hospitaal, t.a.v. majoor Ad Oerlemans, Hoofd Klinische Zorg, postbus 90 000, 3509 AA Utrecht. Ook kunt u bij hem meer informatie over de functie, de organisatie en de sollicitatieprocedure inwinnen. Majoor Oerlemans is bereikbaar via 030-2502000 of per e-mail: [email protected].

Cao Ziekenhuizen Pensioenfonds Zorg en Welzijn Op 1 maart 2009 hebben de werkgevers (verenigd in de Vereniging van Ziekenhuizen) en de vakbonden een collectieve arbeidsovereenkomst (de Cao Ziekenhuizen) aangegaan. Tijdens de onderhandelingen hebben de werkgevers bepaald dat alle werknemers kúnnen worden ingeroosterd op inconveniënte uren en voor het draaien van bereikbare, aanwezigheids- en consignatie-diensten. Deze situatie is nog steeds onbegrijpelijk: de werkgevers belasten een groep die op 17-, 18-jarige leeftijd is begonnen met werken nu na 40 jaren werken in de zorg weer zwaarder. In plaats van de operatieassistent na 40 jaar werk te ontzien, wordt het door de nieuwe cao-bepaling aanzienlijk zwaarder gemaakt om haar functie langer te kunnen uitoefenen dan 62 jaar. Ook maatschappelijk vindt men dat 30 jaar werken in een zwaar beroep voldoende reden om een werknemer te ontlasten. De LVO was zo alert om via de SBZorg-onderhandelaar een aanvulling te geven op het Cao-onderhandelingsakkoord door het nachtelijk werk bij het onderzoek te betrekken. De cao-tekst is als volgt: ‘Cao-partijen doen tijdens de looptijd van de cao (2009-2011) een onderzoek naar mogelijke alternatieven om de uit de ontziebepalingen m.b.t.nachtdiensten en het nachtelijk werk (uren tussen 00.00 en 06.00 uur) in het kader van een bereikbaarheids- of aanwezigheidsdienst, voortvloeiende bedrijfsvoeringsproblemen op te lossen.’ Als dit leidt tot voor beide partijen acceptabele maatregelen, vervalt per 1 januari 2011 de afspraak om ontziebepalingen voor nachtdiensten van 55 naar 57 jaar op te schuiven. De LVO volgt de voortgang van dit onderzoek nauwlettend. Yvonne Maatjens, LVO- bestuurslid [email protected]

Het bestuur van Pensioenfonds Zorg en Welzijn heeft besloten het pensioen per 1-1-2010 gedeeltelijke te indexeren met 0,72% en de pensioenpremie te verhogen in 2010 met 0,6%. Het besluit van het bestuur om de pensioenuitkeringen en de pensioenopbouw gedeeltelijk te indexeren vloeit voort uit het herstelplan. Vanwege de stijgende levensverwachting heeft het bestuur besloten de indexering te beperken tot 0,72 %. Omdat mensen langer blijven leven, krijgen ze ook langer pensioen. Dit

maakt dat het pensioen duurder wordt. Daarnaast heeft het bestuur besloten de premie voor ouderdoms- en partnerpensioen in 2010 met 0,6 % te verhogen tot 23,1 %. Deze lichte verhoging komt niet voort uit het herstelplan, maar is ook ingegeven door de stijgende levensverwachting. De arbeidsongeschiktheidspremie blijft gehandhaafd op 0,5 %. Yvonne Maatjens, LVO- bestuurslid [email protected]

Oproep ledengegevens LVO De LVO heeft de ledenadministratie weer in eigen beheer en we hebben de ledenlijst bijgewerkt. Van een aantal leden hebben we een foutief adres en van een aantal leden hebben we geen adres. Graag willen wij jullie medewerking om deze lijst weer kloppend te krijgen. Als je naam en lidmaatschapsnummer in deze lijst voorkomt, stuur dan een mailtje naar [email protected] of bel met 024-645 41 17 (maandag t/m zaterdag van 9.00 uur tot 19.00 uur). Foutief adres: 1073273 Mevr. A van den Belt 1075909 Mevr. A Dorenbos 1073758 Mevr. SR Kirkels-Haazen 1074348 Mevr. LL de Haas 1074741 Mevr. Y de Paus 1073351 Mevr. SA Visser 1071582 Mevr. HW de Heus van Capelleveen 1074632 Dhr. MA Lonte 1073004 E Buschman 1071705 E Reedijk 1073239 FC Alvares-Boksteen 1072063 Mevr. GHL den Hartog 1073166 Mevr. WG van Katwijk 1074572 YC Vermeulen 1073348 Mevr. M van Harten 1073648 Mevr. LAG Verberne

Geen adres: 1075749 J Allali 1073187 JH Steketee 1071810 LAM Cilissen 1072181 MM Veenstra 1072380 N Bos 1072510 J Bargeman 1073869 N de Ruyter 1073933 CEJ Steenbakkers 1074138 A de Vriend 1074179 GM Scherphof 1074453 K Hendriks 1074498 MA Lengkeek 1074606 MJM vd Sluijs-van Wijgaarden 1075728 DJMM van Groendendaal 1075794 M Verschoor


15

16


Jitse de Vries: Anesthesiemedewerker, operatieassistent én uitvinder Anesthesiemedewerker Jitse de Vries (39) maakt binnenkort een tamelijk opmerkelijke stap: in ‘zijn’ ziekenhuis Bethesda in Hoogeveen begint hij aan de opleiding tot operatieassistent. Hij laat hiermee zijn huidige vak niet in de steek. De bedoeling is dat hij de twee beroepen allebei gaat uitvoeren, fifty-fifty. Tekst: Marieke Los

Hoe ben je anesthesiemedewerker geworden? Ik ben mijn medische loopbaan begonnen in 1987 nadat ik van de mavo kwam. Omdat ik nog geen idee had wat ik wilde gaan doen, meldde ik me aan bij de luchtmacht. Ik koos voor de Medische Dienst, gewoon omdat het me leuk leek. Na een opleiding van negen maanden was ik Specialist Geneeskundige Verzorging. Ik kon toen werkzaamheden verrichten die je kunt vergelijken met die in een uitgebreide huisartsenpraktijk. Verder leerden we ondermeer hoe we een tourniquet moesten aanbrengen bij afgerukte ledematen, dus de eerste opvang bij oorlogswonden. Ik vond het heel leuk. Hoe lang heb je bij de luchtmacht gezeten? Mijn contract duurde zes jaar. In die tijd werkte ik op de vliegbasis in Leeuwarden. Ik deed labonderzoek, maakte foto’s, noem maar op. Ook vlogen we mee met de SAR-helikopter om spoedpatiënten van de Waddeneilanden te halen. In 1991 ben ik, vlak na het einde van de eerste Golfoorlog, zes weken uitgezonden geweest naar Irak. Ik werkte in een ziekenhuis waar vooral Koerdische slachtoffers kwamen. Dat was erg heftig. Ik zag daar kinderen van een jaar of vier

| Foto: Henk Veenstra (Henx)

die eruit zagen alsof ze nog geen een jaar oud waren. Er kwamen veel patiënten met brand- en andere oorlogswonden. En slachtoffers van mijnen. Het was erg heftig.

Het lijkt me geweldig om als operatieassistent echt onderdeel van het team te zijn. Maar de zelfstandigheid en het patiëntencontact dat je als anesthesiemedewerker hebt, wil ik ook niet missen.

Na zes jaar zat je contract erop. Mensen helpen lag me wel, daar wilde ik in verder. Ik koos voor verpleegkunde. In het Bethesda heb ik na mijn opleiding nog een half jaar op de afdeling Cardiologie/Pulmonologie gewerkt. Maar het viel me tegen. Ik merkte dat verpleegkunde in de praktijk betekent dat je vaak papieren in moet vullen en dat je, voor mij althans, te weinig echt patiëntencontact hebt. Er kwam een vacature voor leerling anesthesiemedewerker. Dat ben ik gaan doen.

Op de OK sta je een beetje bekend als een uitvinder. Hoe dat zo? Als er dingen zijn waarvan ik denk dat ze niet zo handig zijn, dan denk ik na over een oplossing. Zo heb ik een gelamineerde bijvullijst gemaakt voor de anesthesiekar, waarop met stift aangevinkt kan worden wat er bijgevuld moet worden. Nu hoeven we dat niet meer iedere dag op een briefje te schrijven. Op één ding ben ik echt trots. Naar aanleiding van de medicatiedubbelcheck die MediRisk oplegde in zijn vangnetcriteria, heb ik een plankje gemaakt met daarin gevreesde sleuven. Achter iedere sleuf zit een gat. In de sleuf gaat de spuit, in het gat de ampul. In één oogopslag kan de anesthesist nu controleren wat hij inspuit. MediRisk was onder de indruk. Via via kwam ik in contact met het bedrijf Q-Teq dat het plankje, dat ze Q-Check hebben genoemd, in productie heeft genomen. Ik vind het een gaaf idee dat mijn plankje in meerdere ziekenhuizen ligt.’

En nu ga je weer wat anders doen? Na tien jaar anesthesie in een perifeer ziekenhuis heb ik behoefte aan iets nieuws. Ik wil niet weg uit dit ziekenhuis. Het bevalt me hier prima, mijn vrouw werkt hier ook. De uitdaging moest ik dus ergens anders in zoeken. De omgekeerde overstap, van operatieassistent naar anesthesiemedewerker, komt vaker voor, meestal om fysieke redenen. Ik stap niet over, ik wil het allebei doen.


17

Schitteren op je werk Sterren op de OK Wie vaker uit eten gaat, weet over het algemeen gesproken goede restaurants te vinden. Wil je eens iets heel bijzonders of speciaals dan kun je ook de Michelingids ter hand nemen. Hierin worden de beste restaurants beloond met één of meer Michelinster(ren) als kwaliteitsbeoordeling. Bijzondere keuken, uitstekende kwaliteit en niet te vergeten: perfecte bediening! Het is dan ook logisch dat restaurants zeer verheugd zijn wanneer ze een Michelinster krijgen. Het zegt namelijk iets over de kwaliteit van het restaurant. Tekst: Rianne van Leeuwen, praktijkopleider chirurgie Beatrixziekenhuis in Gorinchem Foto: Eric van Nieuwland

Kwaliteit

Allround?

Tegenwoordig gebruikt iedereen het woord kwaliteit, in welk verband dan ook. Maar wat is kwaliteit? Een algemene uitleg van het begrip ‘kwaliteit’ zegt dat je kwaliteit levert wanneer je aan de verwachtingen van de ander voldoet en liefst iets meer. Met deze uitleg in gedachten, kun je dit vertalen naar je werkplek als operatieassistent op de OK. Hoe kun je als operatieassistent kwaliteit bieden in je vak?

Wanneer ben je nu eigenlijk nog een allround operatieassistent? De vraag die ook gesteld kan worden is: Is het nog wel haalbaar om allround te zijn op een OK-complex waar zoveel diversiteit en specialistische kennis (nodig) is. In de wandelgangen hoor ik vaker dat het ‘gewoon niet meer bij te houden is’. En het zijn niet alleen de parttimers die dit zeggen.

Verantwoordelijkheid Snelgaande ontwikkelingen Als operatieassistent vraag ik me wel eens af hoe je in deze tijd, met alle huidige ontwikkelingen, kwaliteit kunt blijven leveren. Denk aan de digitalisering, de steeds nieuwe operatietechnieken, minimaal invasieve ingrepen, vernieuwde protheses, materialen en middelen. In de praktijk blijken al deze ontwikkelingen wel gevolgen te hebben voor de operatieassistent. Je bént niet zomaar operatieassistent, maar je blijft het ook niet zomaar! Een behaald diploma in het verleden, zegt lang niet alles over hoe we nu als operatieassistent ons vak uitoefenen. Ik zou willen vragen: ‘Hoeveel sterren staan er op jouw OK-pak?’ 18


In een opleidingsgids voor operatieassistenten las ik de visie op het beroep van operatieassistenten: ‘De operatieassistent dient, binnen de grenzen van zijn/ haar bekwaamheid en bevoegdheid, de verantwoordelijkheid te kunnen nemen en dragen voor de kwaliteit van de gerichte zorg die de patiënten op chirurgisch gebied behoeft’. Deze visie geeft heel duidelijk weer wat er van de operatieassistent wordt verwacht. Het betekent dat we altijd kritisch moeten kijken naar onze verantwoordelijkheid voor die kwaliteit. We moeten daar open en transparant in zijn, ook naar elkaar toe. ▼ lees verder op pagina 20

Kwaliteit wordt wel eens uitgedrukt in een sterrenwaardering. Met een OK-ster kun je proberen het felle licht van de operatielamp te overtreffen tot je iedereen verblind. Echte sterren flonkeren, stralen en sprankelen. Rianne van Leeuwen en Paul Meijsen daagden elkaar uit om hierover te schrijven. Stof voor discussie!

Géén sterallures op de OK Als er één restaurant is dat kwaliteit levert dan is het wel McDonald’s. Vind je hun hamburgers lekker dan heb je geluk en kun je er blindelings op vertrouwen dat je overal ter wereld exact dezelfde smaak en bediening kunt verwachten. Tekst: Paul Meijsen, operatieassistent Catharina ziekenhuis Eindhoven en docent Fontys Hogeschool Verpleegkunde Foto: Willem Binnendijk Audio visuele dienst Catharina ziekenhuis eindhoven

Gruw je van die hamburgers, dan weet je zeker dat je ze morgen ook niet hoeft te proberen en ook niet aan de andere kant van de wereld. Je weet bij McDonald’s vooraf precies waar je aan toe bent. Dit komt exact overeen met de beroemdste definitie van kwaliteit: ‘De mate van overeenstemming tussen het product en de vooraf gestelde eisen’ (Donabedian, 1988). Een etentje in een sterrenrestaurant kan in meerdere opzichten nog weleens tegenvallen. Bij McDonald’s valt het nooit tegen… of altijd.

McQuality Een nog simpelere definitie van kwaliteit is: ‘Zeggen wat je doet en doen wat je zeg’, oftewel: ‘Protocolleren wat je doet en doen wat in protocollen staat’. Iemand die aan deze definitie voldoet, mag zich een professional noemen. Bij McDonald’s is dit beter onder controle dan op menige operatieafdeling. De goede gestandaardiseerde werkwijze maakt van iedereen in dit restaurant een allrounder en dit proces wordt nauwlettend in de gaten gehouden. Iedereen bij McDonald’s, zelfs de manager, kan op iedere werkplek in het restau-

rant gegarandeerde kwaliteit leveren. Personeel met dezelfde sterallures als sommige vakspecialisten op de OK, zouden McDonald’s naar de rand van de afgrond voeren. Zet Jamie Oliver in een McDonald’s en het hele kwaliteitsproces loopt uit de hand en de vaste klanten lopen weg.

Ietsje meer ‘Liefst iets meer’ zoals Rianne van Leeuwen schrijft, is niet nodig. Je zult maar de patiënt zijn waar dat ietsje meer er die dag niet van komt. In de huidige tijd van tekorten en hoge werkdruk is de kans daarop groot. Veel patiënten moeten het dan met ‘ietsje minder’ doen.

Doeners Nu is ‘protocolleren wat je doet en doen wat er staat’, erg moeilijk voor een operatieassistent: we zijn immers vooral doeners. Het komt er vaak niet van om alles precies op te schrijven in een protocol, of het gebeurt maar half. We zijn immers professionals die de rest er routinematig wel eventjes bijdoen. En als we een protocol moeten uitvoeren is er altijd wel een kleine persoonlijke aanvulling mogelijk, of zelfs noodzakelijk. En als het echt misloopt, komt onze lievelingsbezigheid om de hoek kijken: improviseren. ▼ lees verder op pagina 21 OK OPERATIONEEL Februari 2010

19

Meld het als je denkt dat je niet bekwaam bent voor een bepaalde ingreep. Ook dat is kwaliteit.

Kennis en vaardigheid

Kwaliteitsregister De beroepsgroep van de operatieassistenten (LVO), heeft ook kritisch gekeken naar de vraag hoe de kwaliteit van de operatieassistent kan worden bewaakt. Eind 2007 is door de LVO de stichting ‘Kwaliteitsregistratie en accreditatie beroepsbeoefenaren in de zorg’ (KABIZ) opgericht. Deze stichting wil de kwaliteit van de beroepsgroep operatieassistenten bewaken door middel van registratie in een kwaliteitsregister en accreditatie van bij- en nascholingen en andere deskundigheidsactiviteiten. In dit kwaliteitsregister kan de operatieassistent zich laten registreren. De operatieassistent kan op deze wijze laten zien aan bijvoorbeeld werkgevers hoe actief men bezig is met het beroep. Iedere operatieassistent met een CZO-diploma kan zich laten registreren. Om je te laten registreren in dit register moet je actief en bewust bezig zijn aan je persoonlijke ontwikkeling. Dit houd je bij met behulp van een portfolio. De criteria waar je wel aan moet voldoen is 20


Kwaliteitspaspoort Een goed initiatief is het gebruik van een kwaliteitspaspoort. Zo’n kwaliteitspaspoort wordt in Nederland al in meerdere ziekenhuizen toegepast. Het is een persoonlijk paspoort, beheerd door de operatieassistent zelf. Opgenomen in zo’n paspoort is bijvoorbeeld een overzicht van gevolgde (geaccrediteerde) cursussen en/of opleidingen, voorbehouden handelingen die getoetst zijn, kennis en gebruik van specifieke apparatuur (met datum) en bezochte bijscholingen. Tijdens het jaargesprek wordt dit paspoort doorgesproken. Sommige ziekenhuizen hebben per specialisme een leermatrix opgesteld. Dit geldt niet alleen voor leerlingen, maar ook voor gediplomeerden. De leermatrix laat zien per specialisme of je van een bepaalde ingreep een bijscholing hebt gehad, of je het protocol hebt gelezen, wanneer je betreffende ingreep zelfstandig kan omlopen en instrumenteren.

Goede ontwikkeling Het toepassen van kwaliteitsnormen binnen de afdeling OK vind ik een zeer goede ontwikkeling, omdat daarmee inzichtelijk gemaakt wordt hoe je als operatieassistent je vak uitoefent. En dit inzicht werkt zeker kwaliteitsbevorderend. Om die reden zou ik ook graag zo’n

kwaliteitspaspoort ingevoerd zien op onze afdeling, maar liever nog op elke operatieafdeling. Als we als operatieafdeling een krachtige leeromgeving willen zijn, dan zijn we dat toch niet alleen voor leerlingen? Want ook voor gediplomeerden blijft het immers ‘leren leren’, om niet alleen ‘behaalde sterren’ te behouden maar ze te vermeerderen… ▼

Recent is op de operatieafdeling waar ik werk, de keuze gemaakt om voor een aantal specifieke ingrepen een vast team in te werken om zo de kwaliteit van zorg te verbeteren. Je zou op een operatieafdeling ook de keuze kunnen maken om vakspecialisten aan te stellen, die een langere tijd bij een specialisme staan. Deze vakspecialist zou dan leerlingen én gediplomeerden kunnen inwerken op dit specialisme. Hier wordt echter heel wisselend over gedacht. Vooral het feit dat de vakspecialist niet meer allround zou zijn en andere operatieassistenten bepaalde ingrepen van dit specialisme niet of nauwelijks meer zullen doen. Een keuze die je maakt…

het behalen van punten ten aanzien van scholing, werkervaring en activiteiten zoals werkbegeleiding, intercollegiale toetsing, deelname aan commissies, ontwikkelen van protocollen en het geven van presentaties of bijscholingen. Hoewel het op dit moment nog niet verplicht is om je te laten registreren, wordt verwacht dat zeker op termijn steeds meer zorgverzekeraars, werkgevers en patiëntenplatform de voorkeur geven aan geregistreerde boven nietgeregistreerde operatieassistenten.

Harems

Kennis of macht?

Ik ben ervan overtuigd dat iedere operatieassistent die zijn basisvaardigheden beheerst én zijn best doet om bij te blijven, grotendeels allround kan blijven. Zijn de zogenaamde dedicated teams niet de weg van de minste weerstand? Ik kan me voorstellen dat er voor zéér zeldzame, complexe ingrepen een reden is om een ervaren team in te zetten. Als je deze drempel echter te laag legt, zie ik zo’n team eerder als een harem, die het delen van kennis verhindert in plaats van bevordert.

Op veel operatieafdelingen werken specialisme-verantwoordelijken. Hun voornaamste taak is om hun specialisme zo te beheren, dat ook anderen er kunnen werken. Ze moeten de protocollen up-to-date houden, universeel werken en kennis delen. Iemand die dit doet is een waardevolle professional. Maar het delen van kennis impliceert ook minder macht en status. De vakspecialist die daartoe niet bereid is, noem ik geen professional. Hij wil niet met anderen samenwerken, werkt niet uniform en deelt geen kennis. Of is iemand die in feite zelf maar een heel beperkt stukje van het vak kan overzien. Deze primadonna’s kunnen collega’s bovendien demotiveren. Voor allrounders is dan geen plaats meer, waardoor de operatieafdeling kwetsbaar wordt en het werk moeilijk planbaar.

weg. Na diplomering is het vooral werken geblazen en is er minder aandacht voor leren. Is specialiseren niet het eerste verschijnsel van een beperkte theoretische kennis? Verplichte registratie of een kwaliteitspaspoort mag niet de oplossing van een zwakke start worden.

Tekorten maken arrogant Sinds jaren is er een tekort aan operatieassistenten. Salarissen worden bepaald door de arbeidsmarkt. Bijna overal word je (met of zonder kwaliteitspaspoort) als VIP ontvangen bij personeelszaken en kun je meteen aan de slag, met een bonus toe. Dit werkt sterallures in de hand, met alle gevaren voor de kwaliteit van dien. Overigens is de mobiliteit van operatieassistenten en detacheerteers voor ziekenhuizen alleen maar een extra reden om hun protocollen tiptop in orde te maken. Ook een detacheerder kan op die manier kwaliteit leveren.

Schiet de opleiding te kort? Registratie Het NVZ/CZO-diploma is géén vereiste voor het mogen uitoefenen van het beroep van operatieassistent. Het diploma is een landelijk geaccepteerde norm. Kortom: iedereen mag zich operatieassistent noemen en op een OK werken. En daar maken ziekenhuizen soms dankbaar gebruik van. Ongemerkt verdwijnen ‘simpele’ operaties naar dagbehandelingsafdelingen met doktersassistenten. Niet altijd wordt met het begrip ‘tweede deskundigheid’ verantwoord omgegaan. Nog even en operatieassistenten beheersen niet eens de basiskennis meer. Ik hoop niet dat het zover komt dat verzekeraars, patiëntenorganisaties en werkgevers een paspoort gaan eisen omdat ze ontevreden zijn over de kwaliteit. We kunnen afwachten wat er voor ons in de sterren staat geschreven, maar hebben het grotendeels zelf in de hand. En... laat de sterallures alsjeblieft achterwege. ▼

De OK-opleiding bestaat slechts uit 27 tot 32 theorieweken, nog geen driekwart jaar! Ik vraag me af of dit nog wel toereikend is. Er wordt op de opleiding dus een keuze gemaakt welke lesstof wel en welke niet behandeld wordt. En dat terwijl de technische ontwikkelingen onverminderd doorgaan. Misschien moeten we bij de opleiding beter selecteren op technisch inzicht. Meer dan de helft van de operatieassistenten heeft amper natuurkundige kennis maar bedient wel complexe apparatuur. Beheersen operatieassistenten het leren-leren wel, of blijven ze voor kennisvergaring afhankelijk van anderen? Gebruiksaanwijzingen die bij ieder apparaat, of hulpmiddel geleverd worden verdwijnen vaak ongelezen in de afvalemmers. Ook bij het praktische deel van de opleiding vallen soms onderdelen


21

Holding Hilversum

Oogziekenhuis Zonnestraal is een zelfstandig oogziekenhuis met vestigingen door heel Nederland. Een professionele, snelgroeiende organisatie met ruim 140 medewerkers die zich kenmerkt door een open bedrijfscultuur. Wij beoefenen de oogheelkunde in de volle breedte en met de meest geavanceerde technologie en apparatuur.

Kennis, kunde en kwaliteit

Voor diverse vestigingen zijn wij op zoek naar:

OK-Assistentes

Voor meer informatie over deze functie verwijzen wij u naar de vacatures op onze website

www.oogziekenhuiszonnestraal.nl

Heb je interesse? Stuur dan je sollicitatie per e-mail naar [email protected] of schriftelijk naar Mirjam Rietveld, personeelszaken, Postbus 413, 1200 AK Hilversum. Acquisities n.a.v. deze advertentie worden niet op prijs gesteld.

OKZ0313 PA OK-ass en OK-opp 185x125.indd 1

18-01-10 13:02

uit het Röpcke-Zweers Ziekenhuis, Zorgcentrum Clara Feyoena Heem en Zorgcentrum Oostloorn in Hardenberg, een polikliniek in Ommen, het Dagziekenhuis en Zorgcentrum Aleida Kramer in Coevorden en Zorgcentrum ’t Welgelegen in Gramsbergen.

2.000 medewerkers. De sfeer, collegialiteit én professionele status maken de Saxenburgh Groep tot een boeiende werkplek, in een omgeving waar het goed leven en wonen is. www.sxb.nl

gemiddeld 24 - 36 uur per week (66,67-100%) Onze operatieafdeling op de locatie Hardenberg telt vier goed geoutilleerde operatiekamers. Alle basisspecialismen zijn aanwezig: algemene chirurgie, orthopedie, urologie, gynaecologie, oogheelkunde en KNO. Er werken ongeveer 60 mensen (42 fte) op de OK. Binnen dit team functioneert u als allround operatieassistent (met mogelijkheid tot specialisatie). Tevens zet u zich in voor leerlingenbegeleiding en verricht u bereikbare diensten.

Kwaliteit

Onze organisatie telt nu zo’n

Operatieassistent(en) Chirurgie

Innovatief

De Saxenburgh Groep bestaat

Als het werken in een klein maar enthousiast team u aanspreekt en u graag een bijdrage wilt leveren aan de ontwikkeling van onze afdeling dan zijn we op zoek naar u! Zeker als u graag met een grote mate van zelfstandigheid en verantwoordelijkheid uw vak wilt uitoefenen.

Meer weten? Bel dan de heer F. Gosewich, teamleider OK, telefoon (0523) 27 60 00, toestel 5500. Uw belangstelling maakt u middels een sollicitatiebrief, kenbaar aan mevrouw S.A. van der Meulen, personeelsadviseur, postbus 1, 7770 AA Hardenberg ([email protected]).

Dichtbij

Wij bieden een prettige werken woonomgeving, waarin de persoonlijke benadering centraal staat. Bovendien kennen wij een goed bij- en nascholingsbeleid. Uw arbeidsvoorwaarden zijn conform de CAO Ziekenhuizen. Een dienstverband vanaf gemiddeld 24 uur per week is bespreekbaar.

Persoonlijk

Wij vragen • diploma operatieassistent chirurgie (NZR-diploma, hbo-niveau) • bij voorkeur recente ervaring • allround inzetbaarheid voor alle specialismen • enthousiasme en collegialiteit • stressbestendigheid en flexibiliteit.

Honderd penoscrotale afwijkingen in beeld gebracht Problemen aan penis en scrotum zijn een taboe. Om ze bespreekbaar te maken en medici een helder naslagwerk te bieden, stelde Herman Leliefeld (59) een boek samen. De unieke verzameling foto’s in Afwijkingen aan penis en scrotum in beeld legde de uroloog in het Zuwe Hofpoort Ziekenhuis in Woerden en in het St. Antonius/Mesos Ziekenhuis in Nieuwegein/Utrecht zelf aan. Tekst: Astrid van Pelt

‘D

e liefde voor fotograferen is me niet vreemd. Al jaren voordat ik me bezig ging houden met de medische fotografie had ik een eigen donkere kamer. Puur hobbymatig. Toen ik in Aken mijn opleiding tot uroloog begon, ontsteeg mijn passie voor fotografie plotseling de privésferen. Mijn professor in dat ziekenhuis droeg me op een fotografische collectie op urologisch gebied voor onderwijs en voordrachten aan te leggen. Met de aanschaf van wat professionele lampen en camera’s lukte het me om de leegstaande zolderkamer van het ziekenhuis in een ware studio te transformeren. Ik fotografeerde veel patiënten hier, maar soms moest ik op stel en sprong

24


naar de OK om daar het een en ander te schieten. De discipline van het documenteren liet ik niet meer los. Ook niet toen ik het ziekenhuis in Aken verliet en iets later als uroloog in het Laurentius Ziekenhuis in Roermond begon. Ik gebruikte de foto’s voor onderwijsdoeleinden. Die focus op educatie zit in mijn bloed: mijn vader was docent en ook ik vind het belangrijk dat de bestaande inzichten zo goed mogelijk doorgegeven worden. Op medische congressen onderbouwde ik mijn speech altijd met foto’s van praktijkgevallen. In het Laurentius Ziekenhuis liep Frans Linssen rond, een talentvolle medisch fotograaf. Aanvankelijk was hij vooral

actief bij de oogheelkunde. Ik vroeg hem of hij ook op urologie bepaalde zaken wilde vastleggen. Omdat dat een nieuw terrein voor hem was, leek het mij een goed idee hem af en toe te waarschuwen: “Frans, wat je nu gaat zien, daar moet je maar niet te erg van schrikken.” Om die opmerkingen moest hij altijd wel lachen.

Zo natuurlijk mogelijk De patiënten zelf hebben nooit enig bezwaar gehad tegen het tot in detail fotografen van hun geslachtsdeel. Misschien voelen ze zich zelfs wel enigszins gevleid iets te bezitten dat uniek genoeg is om deel van het onderwijs te zijn. Maar hoezeer de patiënten ook mee-

1

4

werken aan de fotosessies, het maken van een goede foto is iets wat je als behandelaar snel over het hoofd ziet. Als een patiënt met spoed een operatie nodig heeft, ligt mijn focus op het behandelen en niet op het documenteren. Toch is het belangrijk jezelf eraan te herinneren een foto te nemen voordat het te laat is en het genezingsproces al in volle gang is. Hoewel de mannen allemaal zonder problemen wilden meewerken aan het uitbreiden van mijn collectie, zijn ze in het begin van het traject vaak geremd. Veel mensen vinden het gênant om juist in de kruisregionen klachten te hebben. Ik merk het tijdens mijn spreekuur regelmatig. Wanneer ik zeg: “Dan mag u nu de broek laten zakken”, laten veel patiënten alleen de bovenbroek zakken.

2

3

1. Sterk gezwollen penis bij 72-jarige man met erectiele disfunctie. Oorzaak: Enkele dagen tevoren schoof de patiënt zijn trouwring tot aan de basis over de penis om zijn slappe erectie te verbeteren. Epidemiologie: Zelden. 2. Met een speciaal ringzaagje, beschikbaar op de Spoedeisende Eerste Hulp, werd de penis van de ring bevrijd. 3. Goed zichtbaar is de forse druknecrose met pusvorming waar de ring heeft gezeten. Zelfs de subcutis is zichtbaar. 4. Dezelfde penis met nagenoeg genezen wond, vier weken na doorzagen van de trouwring.

Ik maak er altijd maar een grapje van en zeg: “Nee, zo goed ben ik nóg niet.” Om mensen op hun gemak te stellen is het belangrijk jezelf zo natuurlijk mogelijk te gedragen. Als je je gespannen gedraagt, dan roep je ook spanning op bij de patiënt. Daarnaast is het belangrijk dingen te benoemen zoals ze zijn en niet in moeilijk medisch jargon te blijven hangen. Het komt wel eens voor dat een patiënt niet weet wat een erectie is. Dan schakel ik gewoon over op het begrip “stijve penis”. Veel patiënten vinden het moeilijk hun probleem expliciet te benoemen. Beschrijvingen van patiënten als “het is niet goed” duiden altijd op hun seksleven. Als ze niet zouden kunnen plassen, dan durven ze dat wel te zeggen. Belangrijk hierbij is ook dat ik zelf wat

suggesties aandraag, want veel mensen vinden het moeilijk het voortouw hierin te nemen.

Glossytijdschriften Hoewel de gêne over penoscrotale afwijkingen nog lang niet uit de wereld is, bespeur ik toch iets meer openheid in de gesprekken. Veel mannen nemen nu bijvoorbeeld op eigen initiatief hun vrouw mee naar het spreekuur. Tien jaar geleden moest ik ze met alle mogelijke middelen aansporen dat te doen. Ook wordt er makkelijker over impotentie gepraat. Dat komt waarschijnlijk door Viagra. Mannen beseffen dat ze bij lange na niet de enige zijn met dat probleem én dat er concrete middelen zijn om hun erectiestoornis te verhelpen. Wanneer een man wél meent de enige OK OPERATIONEEL Februari 2010

25

6

5 5. Een 53-jarige man bracht een feestballon in zijn plasbuis ter seksuele stimulatie. Behandeling: voorzichtige extractie van de ballon na inspuiten van Instillagel rondom de ballon; aansluitend psychoseksuologische behandeling. 6. Feestballon in de plasbuis ter seksuele stimulatie). 7. Voorwerpen die uit de plasbuis en blaas bij mannen werden verwijderd.

8 8. Urethraplastiek, eerste fase, bij een 54-jarige man. De urethra vertoonde een strictuur over de gehele lengte. Zij is over de gehele lengte geopend en is daarna in de middellijn geïncideerd over de gehele lengte. Tussen de twee geïncideerde stroken oude urethra werden twee strippen van wangslijmvlies over de gehele lengte ingehecht. Het is de bedoeling om na ongeveer zes maanden uit deze geopende en verwijde urethra een buisvormige neo-urethra te construeren. 26


7

te zijn die geteisterd is door een nog nooit eerder geziene kwaal, zwaai ik altijd even met mijn boek en laat ik zien dat er nog meer gevallen van zijn, die zelfs al zijn gedocumenteerd. Dat ik erop wil wijzen dat penoscrotale afwijkingen vaak voorkomen, is ook een belangrijke reden dat ik mijn fotocollectie gebundeld heb in dit boek. Veel mensen spiegelen zich aan de irreële wereld van glossy tijdschriften en reclame waarin alleen perfecte mensen lijken te bestaan. Ik wil met dit boek aantonen dat kleine imperfecties ook vaak voorkomen, alleen niet in de openbaarheid. Afwijkingen aan penis en scrotum in beeld bestaat uit honderd afbeeldingen. Die variëren van ‘normale’ afwijkingen zoals een vernauwde voorhuid, tot wat uniekere afwijkingen. Naast de aangeboren afwijkingen, zoals een te strakke voorhuid, komt het helaas ook nog wel eens voor dat een man zijn trauma zelf heeft veroorzaakt. Enkele van deze casussen heb ik ook beschreven. Bij iedere afbeelding in het boek staan

de diagnose, de epidemiologie en de therapie vermeld. Dit was een idee van mijn uitgever, die zei dat het op die manier veel duidelijker wordt.

Elke keer schrikken

9

11 9. Scrotaal hematoom bij een 24-jarige patiënt. Oorzaak: voetbaltrauma, patiënt stond in ‘het muurtje’. Behandeling: exploratie en evacuatie van het hematoom. 10. De voetballer na huidincisie. Duidelijk zichtbaar is het forse hematoom dat is ontstaan. 11. Stolsels die uit het scrotum werden geëvacueerd bij de 24-jarige voetballer. Testis en epididymis waren intact gebleven, zo bleek bij exploratie.

▼

10

Het is een noviteit is dat zo veel afwijkingen zijn bijeengebracht in een boek, maar voor urologen is het bekende kost. Ze reageerden overigens allemaal positief op het boek, maar de meeste reacties kwamen uit onverwachte hoek. Vooral huisartsen zeiden dat dit boek erg verhelderend werkt. Sommige aandoeningen waren in hun opleiding niet aan de orde gekomen. Dit boek zou een aansporing zijn beter te kijken en meer door te vragen om een betere diagnose te stellen, zo vertelden ze. Dit is precies waar ik op uit was: inzicht te verschaffen aan huisartsen over die afwijkingen. Daarnaast wordt het boek op de Universiteit Groningen in het curriculum gebruikt. Ook ligt het als snel naslagwerk op veel OK’s. Ik zou het arrogant vinden te zeggen dat ik jonge urologen iets zou kunnen leren met dit boek. Wel is het zo dat hoe langer je in het vak zit, hoe beter je weet wat er te koop is. Urologen die net beginnen, missen nog de jarenlange ervaring die ik wel heb. Ervaring die in dit boekje centraal staat. Door daarin te lezen kunnen ze al zien tegen welke zelfveroorzaakte verwondingen ze onvermijdelijk een keer op lopen. Ik heb al de nodige rariteiten zien langskomen, toch schrik ik er nog elke keer van. Onlangs had ik een patiënt in behandeling die een ring om zijn penis en scrotum had geschoven. Binnen korte tijd was het gaan ontsteken, de huid was cirkelvormig over een breedte van 6 centimeter kapot. Het stonk verschrikkelijk. Voordat hij naar het ziekenhuis was gekomen, had hij zelf al het nodige geprobeerd om de ring

eraf te krijgen. Onder andere met een slijptol. Hiermee had hij overigens wel gewacht tot maandag, omdat hij bang was de zondagsrust van zijn buren te verstoren. Ook gebeurt het wel eens dat mannen iets in hun plasbuis stoppen. Een ballon of waslijn bijvoorbeeld. Berucht zijn ook de zogenaamde stofzuigerverwondingen, waarvan de naam al genoeg zegt. Zulk soort trauma’s is een zeldzaamheid, maar zonder uitzondering maakt iedere uroloog ze mee. Ik behandel deze patiënten zoals ieder ander die een spontaan ontstaan trauma heeft, maar om eerlijk te zijn heb ik af en toe wel een beetje last van plaatsvervangende schaamte.’

Afwijkingen aan penis en scrotum in beeld Dr. H.H.J. Leliefeld Bohn Stafleu van Loghum ISBN: 9789031352920 € 45,-


27

Eén telefoontje zet alles in beweging.

Het proces voor en tijdens de operatie wordt steeds complexer.

het voorbereiden van de ingreep makkelijker maken. Daarnaast

Kwaliteit moet de complexiteit bijhouden. Biomet kan hierbij helpen.

stellen wij een zeer ruim assortiment en top bruikleensets met

Door u, voor zover het in ons vermogen ligt, ‘zorg’ uit handen te

bijbehorende handboeken beschikbaar. Ook onze begeleiding

nemen. Onze interne en externe medewerkers hebben kennis

en assistentie kunnen tijdens de ingreep het verschil maken.

en kunde van zaken. Hun snelle en gedegen adviezen moeten

Interesse? Eén telefoontje kan alles in gang zetten. 078 629 29 29

www.biomet.nl

MOBIEL MET

Ben jij voor zorg in te zetten? LIgT jE hART BIj zoRg EN hEB jE SpECIfIEkE BELANgSTELLINg vooR oRThopEDIE? koM DAN IN DE NIEUwE vESTIgINg vAN DE BERgMAN kLINIEk IN NAARDEN wERkEN! Medio 2010 openen wij een nieuwe kliniek in Naarden, volledig gericht op Houding & Beweging (orthopedie en hernia’s). De kliniek wordt ingericht met 4 OK’s en heeft circa 40 kamers tot zijn beschikking. Er worden kort durende opnames, zoals scopiën en grotere ingrepen met meerdaagse opnames (Total hip/ Total knee, etc.) uitgevoerd. De kliniek ligt zeer goed bereikbaar langs de A1.

Voor deze vestiging zoeken wij personeel met de volgende specialisaties: • Verpleegkundigen niveau 4 en 5 • Recovery Verpleegkundigen (evt. met medium care specialisatie) • OK assistenten • Anesthesie medewerkers • Coördinator Verpleging • Coördinator OK

Ben je geïnteresseerd? Neem contact op met de afdeling HR voor meer informatie of een sollicitatiegesprek. Mail: [email protected] Telefoon 035 - 697 07 69

BERGMAN BERGMAN B E A U T Y

Het vinden van een nieuwe baan is een hele operatie. Maar levert je wel een mooie bonus op!

COLLECTANTEN GEVRAAGD! 7 T|m 13 fEbRuARi 2010 www.amnesty.nl/collecte of bel (020) 626 44 36

AmNESTY

iNTERNATiONAL

C L I N I C S

M E D I C A L

C A R E

Vind via Interchange je vaste droombaan in binnenen buitenland én ontvang een transferpremie van maximaal  2000,-. Hoe we dat doen? kijk op www.inter-change.nl of bel 010 - 4366301.

Nieuwe OK’s voor Afrikaans kinderziekenhuis van wereldfaam Jaarlijks krijgen 2500 Zuid-Afrikaanse kinderen meer dan voorheen een levensreddende operatie. Dit is mogelijk dankzij de compleet vernieuwde operatieafdeling van het Red Cross Children’s Hospital in Kaapstad. Tekst en foto’s: Carolien Drijfhout

M

bali is anderhalf jaar oud, en volledig verbrand. Gelukkig gaat het weer de goede kant op met haar, dankzij de goede zorg in het Red Cross Children’s Hospital. Haar moeder is opgelucht; ze kon niet voor medische zorg betalen, maar Mbali is direct behandeld. Eén ding weet de jonge vrouw zeker: nooit meer zal ze koken op het gammele paraffineblik in haar veel te kleine huisje in de sloppenwijk. De kleine Mbali is een van de vele kinderen in Zuid-Afrika die hun leven te danken hebben aan het Red Cross Children’s Hospital. Afgelopen 16 september was het groot feest in dit ziekenhuis vlak bij Kaapstad: de nieuwe operatievleugel werd geopend. Een dag waar jaren naar is uitgekeken en naartoe is gewerkt. Met de compleet nieuwe vleugel, genaamd de Lolo Wing, kunnen per jaar 2500 kinderen extra worden geopereerd. Ongeveer 90 procent van hen behoort tot de allerarmsten; het ziekenhuis behandelt ook

30


kinderen die niet verzekerd zijn en niet kunnen betalen voor medische zorg. Het Red Cross Children’s Hospital is het enige gespecialiseerde kinderziekenhuis in Sub-Sahara Afrika. Er worden per jaar meer dan 250.000 kinderen behandeld. Circa 40 procent van de patiëntjes is besmet met het aidsvirus. Het overgrote deel van de aandoeningen – zoals ondervoeding, tuberculose, kwetsbaarheid voor infecties en brandwonden – is het gevolg van armoede.

Uitslapen op de gang Het Red Cross Children’s Hospital is net na de Tweede Wereldoorlog gebouwd. Het is dan ook niet vreemd dat het gebouw anno 2007 ernstig aan renovatie toe was. Zo ondergingen jaarlijks ongeveer tienduizend kinderen een chirurgische ingreep in sterk verouderde operatiekamers. Zowel de kwaliteit als de capaciteit van de operatieafdeling schreeuwde al jaren om renovatie en

uitbreiding. ‘De OK’s waren te klein, we werkten op elkaars lip en met achterhaalde apparatuur’, zo schetst voormalig hoofd Chirurgie professor Heins Rode de oude situatie. ‘Overal in de gangen lagen kinderen te wachten op of uit te slapen van hun operatie.’ Frits Strietman, bestuurslid van het Nelson Mandela Kinderfonds, zegt hierover: ‘Dit hospitaal heeft decennialang in verouderde kamertjes moeten opereren, met zeer beperkte middelen. Desondanks heeft het ziekenhuis een geweldige reputatie. In dit kinderziekenhuis vond de eerste scheiding van een Siamese tweeling plaats en werd de eerste openhartoperatie bij een kind uitgevoerd. Het ziekenhuis is uitgegroeid tot een van de meest gerespecteerde kinderziekenhuizen in de wereld. Dat is niet alleen te danken aan het niveau van behandeling, maar zeker ook aan de ongelooflijke motivatie van artsen en verpleegkundi gen. Als je in het ziekenhuis rondloopt, raak je daarvan onder de

Cijfers bij het Red Cross Children’s Hospital • Gemiddeld 250.000 patiënten per jaar. • Ongeveer 170.000 poliklinische bezoeken. • Ruim 22.000 opgenomen patiënten. • Bij benadering 52.000 doorverwijzingen naar overige gezondheidsprofessionals, zoals de klinische psychologie, bezigheidstherapie, fysiotherapie, maatschappelijk werk, logopedie, audiologie, diabetesspecialisten en diëtisten. • 300 bedden voor opgenomen patiëntjes • 71 poliklinieken. • Een derde van de patiëntjes jonger dan één jaar. • Een meerderheid van de patiëntjes uit arme gemeenschappen. • Een meerderheid van de patiëntjes uit de West-Kaap van Zuid-Afrika, maar ook kinderen uit de rest van Zuid-Afrika, uit andere Afrikaanse landen en in uitzonderlijke gevallen uit landen buiten Afrika. • De eerste openhartoperatie bij een kind. • De eerste harttransplantatie in Zuid-Afrika. • Het eerste levertransplantatieprogramma voor kinderen in Afrika. • De eerste gecombineerde leveren niertransplantatie bij een kind. • De eerste succesvolle scheiding van een Siamese tweeling in Zuid-Afrika.


31

indruk. Dit is dan ook absoluut de goede plek voor vernieuwing en uitbreiding!’

Efficiënter werken In 2007 startte het ziekenhuis met de bouw van een compleet nieuwe operatievleugel van in totaal 4600 vierkante meter. Vier sterk verouderde operatiekamers zijn volledig vernieuwd. Bovendien is de afdeling uitgebreid met vier compleet nieuwe operatiekamers. Alle OK’s zijn uitgerust met de modernste apparatuur. In de nieuwe operatievleugel zijn drie operatiekamers gedigitaliseerd, met een internal laparoscopic camera, een camera boven de patiënt en camera die de hele OK laat zien. Hierdoor kunnen mensen van buiten de OK meekijken met operaties. Chirurgen en assistenten kunnen ingewikkelde operaties tot in detail te volgen, ook tijdens de operatie zelf. Operaties worden ook opgenomen, voor toekomstige training. Alle acht OK’s ingericht voor een subspecialiteit: eerste hulp en infecties, 32


brandwonden, neurochirurgie en orthopedie (gedigitaliseerd), algemene endoscopie (gedigitaliseerd), urologie en plastische chirurgie (gedigitaliseerd), cardiologie, oogheelkunde en als laatste KNO-heelkunde. ‘Door deze vaste indeling hoeven waardevolle instrumenten niet langer van de ene naar de andere OK te worden verhuisd’, vertelt Alastair Millar, professor in de kinderchirurgie en huidig hoofd Chirurgie. ‘Daardoor beschadigen ze minder snel. Daarnaast werken we zo veel efficiënter, waardoor we uiteindelijk meer patiënten kunnen opereren per OK per dag.’ ‘De nieuwe state of the art operatievleugel plaatst het Red Cross Children’s Hospital bij de voorlopers op het gebied van de kinderchirurgie’, aldus Millar. ‘De digitale installatie waarmee wij nu werken, is de eerste in haar soort in zuidelijk Afrika. Onze operatiekamers zijn nu technisch gezien op hetzelfde niveau als de modernste en ontwikkeldste

in de wereld, inclusief de VS, Europa, Azië, het Midden-Oosten en Australië.’

Scrubruimtes De veranderingen gaan verder dan de nieuwe OK’s. De Lolo Wing heeft bijvoorbeeld ook een central processing department, een anesthesiesuite en een unit voor pijnmanagement. Daarnaast zijn er grenzend aan iedere operatiekamer inductiekamers gebouwd. Hier wachten kinderen op hun operatie en bereidt het personeel de ingreep voor. Na de operatie gaan de kinderen naar de verkoeverkamers, met de nodige ruimte en instrumenten bij ieder bed. Artsen en verplegend personeel hebben een grote rustruimte, inclusief keuken. Ook voeren zij hun administratieve taken voortaan uit in welvoorziene kantoorruimtes. Voor ouders en familieleden zijn prachtige wachtruimtes ingericht. Een andere verandering is de aparte entree en uitgang voor de Lolo Wing.

‘Alleen patiënten en bezoekers die hier echt moeten zijn, komen nog in onze vleugel. Dat reduceert de stress en drukte enorm voor onze patiëntjes’, vertelt Millar. Uitgebreide opslagfaciliteiten, een grote uitstroomkamer waarin al het afvalmateriaal effectief wordt verwijderd, moderne scrubruimtes voor de broodnodige hygiëne en gescheiden kleedruimtes voor mannen en vrouwen maken de nieuwe vleugel compleet.

Trainingscentrum

mentarium bedroegen 55 miljoen rand (ongeveer 5,12 miljoen euro). De Children’s Hospital Trust, de fondswervende tak van het ziekenhuis, begon in 2005 met het zoeken van sponsors voor de grote plannen. Een van hun eerste sponsors was het Nederlandse Nelson Mandela Kinderfonds. Voor de verbouwing van de operatieafdeling ontving

dit fonds een enorme donatie van twee miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij. ‘Het geld had niet beter terecht kunnen komen’, vertelt Strietman van het kinderfonds. ‘Deze donatie is direct ten goede gekomen aan kinderen in armoede, de kwetsbaarste groep in de ZuidAfrikaanse samenleving.’’ ▼

Al decennialang staat het kinderhospitaal bekend als leerplaats voor specialisten vanuit de hele wereld. Zodoende is het ziekenhuis van vitale betekenis voor de gezondheidszorg van kinderen in heel Zuid-Afrika en omliggende landen. Met de nieuwe operatievleugel wordt deze functie uitgebreid. Er is een state of the art platform gecreëerd voor onderwijs, training en research rond de behandeling van kinderen. De nieuwe operatiekamers zijn onderdeel van een multidisciplinair trainingcentrum dat andere Afrikaanse landen assisteert in het ontwikkelen en verbeteren van de kinderchirurgie. Artsen vanuit de hele wereld kunnen meekijken met wat er in de OK’s in Kaapstad gebeurt. ‘Zo kunnen wij onze collega’s in Zuid-Afrika en daarbuiten iets leren. En tegelijk kunnen wij zelf gemakkelijker leren van anderen’, aldus professor Millar. Met de vernieuwingen verbeteren ook de arbeidscondities van chirurgen en verplegend personeel. Hierdoor hoopt het ziekenhuis meer hoogopgeleide en gekwalificeerde chirurgen aan te trekken.

Kijk voor meer informatie over het ziekenhuis op www.capegateway.gov.za/redcrosshospital.

Nelson Mandela Kinderfonds Het Nelson Mandela Kinderfonds biedt hulp aan tienduizenden ZuidAfrikaanse kinderen door 23 projecten te steunen. Dit zijn voornamelijk lokale initiatieven die worden geleid door staf en vrijwilligers uit de omgeving: praktisch, direct, kleinschalig en laagdrempelig. De projecten zijn gericht op de simpele, onmisbare

Sponsoring vanuit Nederland

dagelijkse dingen: een dak boven je

Voor de bouw van de nieuwe operatievleugel had het Red Cross Kinderhospitaal een bedrag nodig van 70 miljoen rand (ongeveer 6,51 miljoen euro). De totale kosten voor het inrichten van de nieuwe OK’s en al het moderne instru-

hoofd, een bed om in te slapen, gezond voedsel, medische zorg, onderwijs, sport, spel, aandacht en liefde. Kijk voor meer informatie op www. nelsonmandelakinderfonds.nl.


33

Promotieonderzoek

Acute appendicitis in beeld Pieter Poortman promoveerde op het onderwerp beeldvorming bij appendicitis acuta. Wat is de waarde van de echo en de CT bij de diagnose en wat is de beste diagnostische strategie? Tekst: dr. P. Poortman, chirurg Waterlandziekenhuis Purmerend

Inleiding Echografie en CT-onderzoek kunnen het appendix sana percentage verlagen zonder dat ze de verdere behandeling vertragen. De hoge accuraatheid van echografie en met name CT die in veel onderzoeken worden genoemd, zijn echter niet altijd 34


haalbaar in de dagelijkse praktijk, buiten onderzoeksverband. Het is daarom cruciaal dat individuele klinieken op de hoogte zijn van de diagnostische accuraatheid van deze beeldvormende technieken in hun eigen ziekenhuis, vooral als echografie en CT geïmplementeerd worden als standaard

onderzoeken. Het is niet alleen belangrijk om op de hoogte te zijn van de accuraatheid van echografie en CT, het is ook belangrijk om te weten wat de impact is van deze onderzoeken op de chirurgische besluitvorming. In mijn proefschrift beschrijf ik een aantal onderzoeken naar de

diagnostische accuraatheid en de impact van echografie en CT in de diagnostiek van patiënten bij wie een acute appendicitis vermoed wordt. De onderzoeken zijn gedaan in het Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg, een groot perifeer opleidingsziekenhuis.

Echografie en CT

Echografie en appendicitis bij fertiele vrouwen Ik heb ook de rol geëvalueerd van echografie en klinische observatie bij vrouwen in de fertiele leeftijd met de verdenking op acute appendicitis. Dit onderzoek liet

Diagnostic pathway Om de impact van zowel echografie als CT op het management van patiënten met de verdenking op acute appendicitis te evalueren heb ik een onderzoek gedaan met het volgende diagnostisch traject: patiënten met de klinische verdenking op acute appendicitis ondergingen een diagnostische laparoscopie na een primair verrichte echografie die appendicitis liet zien. Als er sprake was van een niet-conclusieve of een negatieve echografie voor acute appendicitis werd een aanvullende CT gedaan. Patiënten met positieve CT bevindingen voor acute appendicitis kregen een operatie. Als de CT negatief was voor acute appendicitis werden patiënten opgenomen ter observatie. De sensitiviteit en specificiteit van echografie was respectievelijk 77% en 86%. De sensitiviteit en specificiteit van CT was beide 100%. De sensitiviteit en specificiteit van het diagnostische traject was respectievelijk 100% en 86%. Het percentage niet ontstoken appendixen was 8%. Dit onderzoek liet zien dat een diagnostisch traject waarbij er primair een echografie verricht wordt en zo nodig aanvullend een CT, leidt tot een hoge accuraatheid.

waarom de chirurgen niet neigen naar aanvullende beeldvorming.

Conclusie Mijn proefschrift laat zien dat preoperatieve beeldvorming het appendix sana percentage kan verlagen, met name als echografie en CT geïmplementeerd worden in een diagnostisch traject. De meerderheid van de chirurgen vindt op dit moment echter de klinische diagnose voldoende betrouwbaar. Aangezien in de literatuur op basis van de klinische diagnose appendix sana percentages gemeld worden tot 50% zouden chirurgen de kwaliteit van zorg rondom de acute appendicitis in hun eigen kliniek moeten evalueren. De kwaliteit van zorg voor patiënten met een vermoeden van acute appendicitis kan men verbeteren door een interdisciplinaire groep te vormen die bestaat uit chirurgen, radiologen en SEH-artsen. Zij kunnen samen een acceptabel diagnostisch traject ontwerpen dat is gebaseerd op persoonlijke voorkeuren en beschikbare bronnen. ▼

In een prospectief onderzoek werden 199 patiënten met de klinische verdenking acute appendicitis onderzocht met echografie en CT. Onafhankelijk van de resultaten van de beeldvorming werden de patiënten vervolgens geopereerd. De sensitiviteit van CT en echografie was respectievelijk 76% en 79%; de speciﬁciteit was 83% en 78%; en de accuraatheid was 78% en 78%. Deze resultaten laten zien dat CT en echografie, verricht in een perifeer opleidingsziekenhuis en beoordeeld door zowel body imaging radiologen als de algemene radiologie staf, dezelfde accuraatheid hebben om een acute appendicitis te diagnosticeren. Om de invloed van de expertise op de beoordeling van een CT te bepalen heb ik de accuraatheid vergeleken van de CT geanalyseerd door individuele leden van de radiologie staf en van body imaging radiologen. De CT-beelden, pre-operatief geanalyseerd door één van de twaalf leden van de radiologie staf, werden op een later moment herbeoordeeld door twee body imaging radiologen. Uit de resultaten van dit onderzoek bleek dat herbeoordeling van CT-beelden door body imaging radiologen resulteert in een significante verbetering van de sensitiviteit, de positief voorspellende waarde en de accuraatheid. Om fout-negatieve interpretaties van CTbeelden te voorkomen, moet men rekening houden met de expertise van radioloog.

zien dat vanwege het hoge percentage fout-negatieve uitslagen echografie van beperkte waarde is zowel bij vrouwen met een typische als een atypische presentatie.

Wat de chirurg ervan vindt Om te bepalen hoe Nederlandse chirurgen op dit moment denken over de waarde van aanvullende beeldvorming met echografie en CT bij een vermoeden van acute appendicitis heb ik 8 stellingen voorgelegd aan de leden van de Nederlandse Verenging voor Heelkunde. De resultaten van deze enquête laten zien de dat de meeste chirurgen (64%) acute appendicitis vooral een klinische diagnose vinden. Daarnaast blijkt de beschikbaarheid van radiologen met expertise op het gebied van abdominale beeldvorming een punt van zorg. Dit zou een reden kunnen zijn

Poortman P. Assessment of Ultrasonography and Computed Tomography in the Diagnostic Strategy of Suspected Appendicitis [Proefschrift]. Leiden: LUMC, 2009. ISBN: 978-90-8559-578-6.


35

Tekst: Menno Goosen

Dit nooit meer Artsen vertellen over hun incident Auteur: Matthijs Buikema (interviews) Uitgeverij: CBO, Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg Boek is te bestellen via www.cbo.nl/publicaties. Prijs: € 6,95 In het boek vertellen enkele gevestigde medici over hun missers. Incidenten waar zij niet trots op zijn, maar die een inherent deel vormen van hun professionaliteit. Zij vertellen hoe zij hun incidenten ervaren hebben en hoe zij daarmee zijn omgegaan. Zij willen hierdoor bijdragen aan een cultuur waarin het normaal is om open en opbouwend met elkaar te praten over de kwetsbaarheid en feilbaarheid van zorgverleners. Het boek past in de lijn om patiëntveiligheid in Nederland te verbeteren. Openheid rondom medische incidenten is essentieel voor een veiliger patiëntenzorg omdat openheid leidt tot inzicht, wat een volgend incident kan voorkomen. Zorgverleners kunnen leren van elkaars fouten. Openheid helpt ook bij het verwerken van de emoties van de betrokken hulpverlener en de patiënt of diens nabestaanden. Openheid creëert een cultuur waarin het normaal is om als hulpverleners met elkaar te praten over feilbaarheid.

De top 100 van meestgebruikte medicijnen Auteurs: Ivan Wolffers Uitgeverij: Contact ISBN: 9789025432584 Prijs: € 19,95

Prof. dr. Ivan Wolffers is de onafhankelijke gids in medicijnland. Hij zet op een rijtje van welke receptvrije middelen je toch echt de bijsluiter moet lezen, maakt goeie checklijstjes en geeft een zeer handig overzicht van de 100 meest gebruikte medicijnen. Wolffers is bijzonder hoogleraar Gezondheidszorg en Cultuur aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Naast zijn wetenschappelijke werk publiceert hij verhalen en romans.

Woordenboek Nederlands-Duits / Duits-Nederlands

Auteur: Voor traumazorg / acute zorg Uitgeverij: Traumacentrum Euregio / Euro Health Connect ISBN: 9789090247090. Bestellen via [email protected] Prijs: € 5,Traumacentrum Euregio heeft samen met EuroHealthConnect dit woordenboek Nederlands-Duits voor traumazorg/acute zorg samengesteld. Het boek is bedoelt om de woordenschat en communicatie van medewerkers verbeteren in acute (trauma)zorgsituaties. Het is voor personeel van de meldkamer, ambulance, Spoedeisende Hulp, intensive care en verpleegafdelingen in Nederland en Duitsland. Dit boek kan helpen om de taalbarrière te verminderen die er bijvoorbeeld kan zijn bij de vooraankondiging of overdracht van een traumapatiënt en de communicatie met patiënt en familie.

Het geneesmiddel Auteurs: H. Buurma, H.J. Beudekker, L.T.W. de Jong-van den Berg, H.G.M. Leufkens Uitgeverij: Elsevier Gezondheidszorg ISBN: 9789035230453 Prijs: € 45,In deze vijfde en volledig geactualiseerde druk komen opnieuw de belangrijkste actoren op het gebied van geneesmiddelen aan bod. Veel wijzigingen en aanvullingen in deze druk zijn ingegeven door het nieuwe zorgstelsel met onder andere de Zorgverzekeringswet en de veranderde wetgeving met de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst. Daarnaast krijgen ook in deze nieuwe druk algemene onderwerpen als communicatie, farmacoepidemiologie, ethiek en recht de volle aandacht. In elk hoofdstuk wordt een balans gezocht tussen actuele feiten en aandacht voor de grote lijnen, de concepten en de verbanden die over een aantal jaren ook nog van belang zijn.

‘Boeken!’ besteedt aandacht aan uitgaven op het gebied van chirurgie en daarmee samenhangende vakgebieden en de gezondheidszorg in het algemeen. Recensie-exemplaren kunt u samen met een persbericht sturen naar: OK Operationeel, Postbus 10208, 1001 EE Amsterdam. 36


Vaatchirurgie

Zakboek ziektebeelden

Auteurs: Anton Wisse en Dorien Mans Uitgeverij: Elsevier Gezondheidszorg ISBN: 9789035231122 Prijs: € 47,95

Cardiologie + Oncologie

Deze derde, volledig herziene druk van Vaatchirurgie behandelt in het eerste hoofdstuk de algemene vaatchirurgische principes. De volgende hoofdstukken behandelen perifere veneuze chirurgie, chirurgie ten behoeve van dialyse, arteriële chirurgie en orgaan- en weefseldonatie. De reeks ‘Operatieve Zorg en Technieken’ is bestemd voor de opleiding tot operatieassistent. Naast het basisboek bestaat de reeks uit een aantal vervolgdelen, die de verschillende subspecialismen van de chirurgie behandelen.

De ervaringswereld van patiënten met chronische pijn Een empirisch-fenomenologisch onderzoek Auteur: Lennard Pieter Voogt Uitgeverij: Lemma Prijs: € 22,50 ISBN: 9789059314122 De dagelijkse worsteling van patiënten met chronische pijn is nauwelijks voorstelbaar voor wie dit niet zelf heeft meegemaakt. Dit proefschrift probeert hier wat aan te doen door deze patiënten zelf te laten vertellen hoe zij omgaan met pijn. In een empirisch-fenomenologisch onderzoek is patiënten uit een revalidatieprogramma gevraagd hun leven met chronische pijn te beschrijven. Hieruit blijkt dat deze pijn het karakter van hun ervaringswereld fundamenteel verandert. De normale betekenis van (onder andere) ruimte, tijd, lichaam en handelen gaat in de pijnaanvallen steeds weer verloren. Het vermogen tot zingeving komt onder druk te staan, wat regelmatig leidt tot de totale ‘vernietiging’ van hun ervaringswereld. Chronische pijn kan dan ook worden gezien als een existentiële ervaring van pijn, angst en verlies. Het proefschrift is geschreven in een klinische context. De resultaten maken het voor buitenstaanders, onder wie onderzoekers en hulpverleners maar ook naastbetrokkenen, mogelijk om te begrijpen waaruit de worsteling van patiënten met chronische pijn bestaat. Het laat zien dat zij een voortdurende strijd leveren tegen een pijn waaraan zij niet kunnen ontsnappen, maar waaraan zij ook niet kunnen toegeven.

Uitgeverij: Bohn Stafleu Van Loghum ISBN: 9789031364589 + 9789031364909 Prijs: € 59,00 De ontwikkelingen in de medische wetenschap en de verpleegkunde gaan erg snel. Het is dan ook onmogelijk om volledig op de hoogte blijven van alle ins en outs. Maar het is wel noodzakelijk om bij te blijven binnen je eigen deelspecialisatie. De makers van Verpleegkundig Vademecum hebben daarom nu een reeks zakboeken ontwikkeld met een medisch en verpleegkundig deel: Zakboeken Ziektebeelden. Alle informatie is bovendien snel en gemakkelijk te vinden, omdat alle ziektebeelden volgens hetzelfde stramien zijn beschreven: ziektedefinitie, oorzaak, verschijnselen, diagnostiek, behandeling, complicaties en prognose. Voor de meest voorkomende specialismen is een Zakboek Ziektebeelden samengesteld: longziekten, nefrologie/urologie, orthopedie/ reumatologie, infectieziekten, dermatologie, cardiologie, gastro-enterologie, neurologie en psychiatrie.

Mijn zachtste huid Over leven met brandwonden Auteur: Lieve Blancquaert Uitgeverij: Terra Lannoo ISBN: 9789020986143 Prijs: € 19,95

Lieve Blancquaert interviewde en fotografeerde tien mensen die getekend zijn door brandwonden. Van een kind dat kokend suikerwater over zich heen kreeg tot een brandweerman die verrast werd door een vuurbol (maar toch brandweerman is gebleven). Sommigen kunnen de littekens verstoppen onder hun kleding, anderen zijn te zwaar verbrand om te ontsnappen aan de blikken van de buitenwereld. Maar niet alleen hun huid is beschadigd. Soms ligt ook hun ziel, hun persoonlijkheid helemaal aan diggelen. Littekens van brandwonden zijn zacht. Het stigma is hard. Mijn zachtste huid is een boek vol getuigenissen én beelden van mensen die leven met brandwonden. Hoe kunnen wij mensen met littekens beter begrijpen? Welke taboes leven er nog steeds? Kunnen littekens ook mooi zijn? OK OPERATIONEEL Februari 2010

37

Welke afslag neem jij in je carrière?

Wij zijn opzoek naar: Anesthesie-assistenten en Operatie-assistenten

Nederland Zwitserland Middenoosten Aruba Nederlandse Antillen

Pitspoezen en pitstops In garages hangt steevast een beduimelde Pirelli kalender met schaars geklede pitspoezen. Benzinedamp, smeulend rubber, flitsende bolides en geld hebben blijkbaar een enorme aantrekkingskracht op vrouwen. Bloed, diathermierook en blinkende messen lijken hetzelfde onweerstaanbare effect te hebben. Ook in een OK gieren de hormonen soms door de lucht. Machtige mannen in de spotlights en meisjes met dromen zijn hier de hoofdpersonen, die zo uit doktersromannetjes lijken te zijn gestapt. Beide partijen zijn echter door een behoorlijk sociaal verschil meestal onbereikbaar voor elkaar, tenzij het gaat om een eenmalig of tijdelijk avontuurtje. We behelpen ons in de OK dus meestal met het gesproken woord, in plaats van de daad zelf. De volgende woorden kunnen zuiver functioneel zijn; ‘harder zuigen, spuiten, wippertjes, naaien maar, afrukkertjes en aftreknaaldjes’. Alhoewel de chirurg er altijd even bij rondkijkt met een blik van ‘ook hier ben ik goed in’. Assistenten lachen per

(TM)

Optiflex (TM) KORMA ICT Solution Werving en Selectie Projectmanagement Interimmanangement Opleidingen/Trainingen

definitie mee met hun baas, maar de rest van het team is er inmiddels immuun voor geworden, op een enkele ouwe vrijster met stille hoop na. Beginnende leerlingen krijgen soms een rood hoofd en je ziet ze denken: waar ben ik nu beland? Het kunnen ook opluchtingsgrapjes zijn: als de levenbedreigende bloeding met gevloek en gefoeter tot staan is gebracht, het angstzweet van rug en bilnaad zijn opgedroogd, laten merken dat hij thuis tussen de witte lakens nog steeds cool is. De operatieafdeling begint trouwens steeds meer te lijken op een racebaan. Het is mogelijk om op één OK per dag tot 22 artroscopieën of cataracten uit te voeren. Brancards scheuren door de bochten, de OK wordt gepoetst in minder dan een halve minuut, en we halen recordtijden voor een meniscusreparatie of nieuwe lens. Als we achter op het schema komen te liggen, zetten we met de turbo de achtervolging in om alsnog op tijd te finishen. Dat alles betekent ook 21 maar

Stap in de wereld van Koraal en ervaar het unieke van onze mogelijkheden! Apeldoorn-Tilburg-Den Haag/NL Steinhausen/CH

half gepoetste OK’s en 22 kansen op een verkeerde-kant-operatie of persoonsverwisseling. De wissels moeten dus perfecte pitstops zijn, waarbij we constant moeten beseffen dat kleine foutjes grote gevolgen kunnen hebben. De meeste leden van het OK-team willen na zo’n dag ’s avonds met rust worden gelaten en meteen gaan slapen. Zij zullen alleen maar dromen van coureurs en pitspoesjes. Paul Meijsen Operatieassistent in het Catharina-ziekenhuis en docent operatieve zorg en technieken aan de Fontys Hogeschool in Eindhoven.

38


OK OPERATIONEEL OKTOBER 2009

38

Colofon OK Operationeel, Magazine voor operatieassistenten en anesthesiemedewerkers, is de gezamenlijke voortzetting van de vakbladen OK Magazine en Operationeel. Het blad wordt gemaakt door Uitgeverij Y-Publicaties in samenwerking met de LVO. OK Operationeel verschijnt acht keer per jaar. De oplage is 7.000 exemplaren. Het blad wordt verspreid onder alle 2.000 LVO-leden, verdere verspreiding vindt plaats onder alle OK-afdelingen in Nederlandse ziekenhuizen en opleidingscentra.

Redactiesecretariaat Redactiecoördinator LVO: Hennie Mulder. Telefoon: 040-253 89 21. E-mail: [email protected] [email protected] Kopij voor OK Operationeel kunt u sturen naar beide e-mailadressen. Foto’s uitsluitend aanleveren in hoge resolutie (300 dpi). Neem bij vragen contact op met redactiecoördinator LVO Hennie Mulder of bladmanager Menno Goosen. (Zie onder uitgeverij). Bij het gebruik van illustraties van derden is toestemming voor publicatie nodig en vermelding van de bron.

Uitgeverij: Y-Publicaties, postbus 10208, 1001 EE Amsterdam Telefoon: 020-520 60 77. E-mail: [email protected] Uitgever: Ralf Beekveldt Bladmanager: Menno Goosen: [email protected] Medewerkers: Jennie Lipperts, Paul Meijsen, Cindy Lammers, Marieke Los, Astrid van Pelt, Linda van Pelt, Stan Verhaag. Eindredactie: Floor Jaspers-Gerritsma (ai) Fotografen: Johannes Abeling, Valentijn Brandt, Jos Heijnen, Eric van Nieuwland Stockxpert.com, Edwin Wiekens, Ivonne Zijp. Tekstcorrectie: Marijn Mostart Lay-out: Thomson Digital Traffic: Hans Jansens Druk: BalMedia

Advertenties: Cross Advertising: Nick Konings & Arlan van der Velden Telefoon: 010-409 17 00 [email protected]

Abonnementen: Voor abonnementen, vragen over het abonnement of adreswijzigingen: SP Abonneeservice Postbus 105 2400 AC Alphen a/d Rijn Telefoon: 0172-476085 E-mail: [email protected] Toezending van OK Operationeel is voor LVO-leden onderdeel van hun lidmaatschap. Voor niet leden gelden de volgende abonnementsprijzen per 2009: Jaarabonnement: € 59,50 Losse nummers: € 8,50 Abonnementen buiten Nederland: € 95 Alle prijzen zijn incl. BTW en verzendkosten. Prijswijzigingen voorbehouden. Opzegging betaalde abonnementen: schriftelijk, uiterlijk twee maanden voor afloop van de abonnementsperiode. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. © 2010 OK Operationeel Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die nochtans onvolledig of onjuist is opgenomen, aanvaarden auteur(s), redactie en uitgever geen aansprakelijkheid. Voor eventuele verbeteringen van de opgenomen gegevens houden zij zich aanbevolen.

LVO-activiteiten 23 maart LVO-vertegenwoordigersdag 6 april Algemene ledenvergadering LVO 15 april Algemene scholingsdag 5 oktober Algemene ledenvergadering LVO 14 oktober LVO-leerlingendag 18 november LVO-praktijkbegeleidersdag www.lvo.nl Heraeus Medical Palacedemy 24 en 25 juni Cursus botcement en cementeertechniek Wehrheim (Duitsland), tako.van-noord@ heraeus.com, www.palacos.com Amstel Academie 19 en 20 mei Neurochirurgie Kinderen 8 en 9 juni Neurochirurgie Traumatologie en bloedvaten 11 maart Start 15-daagse cursus cardiothoracale chirurgie Amsterdam, www.amstelacademie.nl of [email protected] Covidien Trainingsdagen Wound closure. Data: 11/3, 8/4, 18/5, 24/6, 14/9, 14/10, 11/11 en 14/12 Laparoscopy & Stapling. Data: 9/6, 22/9 en 17/11 Energy based devices. Data: 25/3 en 21/10 Zaltbommel, carine.vanhorssen@covidien. com , [email protected] AO Nederland 13 en 14 september AO-basiscursus voor operatieassistenten Oisterwijk, [email protected] Synthes Nederland 4 maart Synthes Study Station Schouder & elleboog, Rotterdam 1 april Synthes Study Station Schouder & elleboog, Nijmegen 11 mei Synthes Study Station Schouder & elleboog, Tilburg 3 juni Synthes Study Station Schouder & elleboog, Maastricht www.SynthesStudyStation.nl Biomet-LVO-studiedagen 4 maart Sportgeneeskunde 8 april Schouder 6 mei Heup 3 juni Hand en pols 9 september Trauma

7 oktober Knie 18 november Spine Dordrecht, www.biomet.nl of 078-629 29 29, Linda Oomsen ERBE Elektrochirurgie – praktijk en applicaties Kennis=veiligheid (2 dagen). Data: 6/4 & 13/4, 14/9 & 21/9, 23/11 & 30/11 Werkendam, [email protected] of 0183-50 97 55 Gynco Consultants i.s.m. Skills Lab ZRT Ontwikkelingen gynaecologie op POK en OK. Tweedaagse workshop. De dagen kunnen ook afzonderlijk gevolgd worden. Dag 1 POK, dag 2 OK. Data: 8/4 & 9/4, 11/6 & 12/6, 16/9 & 17/9, 11/11 & 12/11 Tiel, [email protected], of 06-204 458 10, of 0344-674533 Wilhelmina Kinderziekenhuis UMC Utrecht 27 maart Met je hoofd in de wolken, 3e kinderchirurgiesymposium Utrecht, www.kinder-chirurgie.org Nederlandse Vereniging voor Endoscopische Chirurgie 15-16 maart Congres: Voorsprong door techniek (programma voor operatieassistenten) Amersfoort, [email protected] Strykerschool 20 april Heupfracturen: ‘Probleem opgelost’ 27 april Een nieuwe heup: Van template tot prothese 21 september Knieartrose: Van vroege interventie tot totale knieprothese 16 november Fracturen van onderbeen en voet,: ‘Op je tenen lopen’ Waardenburg, [email protected] , 0418-569700 Interster, Sterren educatie voor de OK 25 maart Time out & Veiligheid op de OK 20 mei Voorkomen van infecties & luchtvaart en OK 23 september Knelpunten in de OK & medische hulpmiddelen Wormerveer, www.interster.nl, [email protected]

Activiteiten die u via deze rubriek wilt aankondigen, kunt u per e-mail sturen naar Paul Meijsen: [email protected].

ISSN 1872-6712


39

Persoonlijke groei in de zorg Opleidingsoverzicht 2010 Maand Januari

Februari

Maart

April

Mei

Juni

Juli Augustus September

Oktober

November

December

Cursus

Accreditatie

Duur/tijd

Plaats

Datum

Beademing tijdens anaesthesie 1 Advanced Life Support Beademing tijdens anaesthesie 2

8 8 8

8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30

Haarlem Haarlem Haarlem

20 januari 21 januari 27 januari

Advanced Life Support Pijnbestrijding Hemodynamiek Beademing op de I.C. 1 Beademing op de I.C. 2 Zuur base Evenwicht

8 8 8 8 8 8

8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30

Ridderkerk Ridderkerk Haarlem Ridderkerk Ridderkerk Ridderkerk

04 februari 05 februari 11 februari 12 februari 18 februari 26 februari

Advanced Life Support Volledig E.C.G. en ritmestoornissen 1 Volledig E.C.G. en ritmestoornissen 2 Beademing tijdens anaesthesie 1 Chirurgie

8 8 8 8 8

8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30

Zwolle Ridderkerk Ridderkerk Ridderkerk Rotterdam

04 maart 11 maart 18 maart 25 maart 26 maart

Beademing tijdens anaesthesie 2 Advanced Life Support Hemodynamiek Beademing op de I.C. 1 Dialyse Advanced Life Support Beademing op de I.C. 2

8 8 8 8 8 8 8

8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30

Ridderkerk Den Bosch Ridderkerk Haarlem Ridderkerk Ridderkerk Haarlem

01 april 08 april 09 april 14 april 15 april 16 april 21 april

Advanced Life Support Pijnbestrijding Volledig E.C.G. en ritmestoornissen 1

8 8 8

8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30

Zwolle Zwolle Zwolle

20 mei 21 mei 27 mei

Volledig E.C.G. en ritmestoornissen 2 Beademing tijdens anaesthesie 1 Beademing tijdens anaesthesie 2 Beademing op de I.C. 1 Advanced Life Support Zuur base Evenwicht Advanced Life Support Beademing op de I.C. 2 Hemodynamiek

8 8 8 8 8 8 8 8 8

8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30

Zwolle Zwolle Zwolle Zwolle Ridderkerk Zwolle Haarlem Zwolle Zwolle

02 juni 04 juni 11 juni 16 juni 17 juni 18 juni 24 juni 25 juni 30 juni 02 juli

Dialyse

8

8.30 tot 16.30

Haarlem

-

-

-

Pijnbestrijding Advanced Life Support Beademing tijdens anaesthesie 1 Advanced Life Support Volledig E.C.G. en ritmestoornissen 1 Zuur base Evenwicht Advanced Life Support Beademing tijdens anaesthesie 2 Volledig E.C.G. en ritmestoornissen 2

8 8 8 8 8 8 8 8 8

8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30

Den Bosch Haarlem Den Bosch Zwolle Den Bosch Den Bosch Den Bosch Den Bosch Den Bosch

02 september 03 september 16 september 17 september 21 september 22 september 23 september 24 september 30 september

Dialyse Beademing op de I.C. 1 Beademing op de I.C. 2 Chirurgie

8 8 8 8

8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30

Zwolle Den Bosch Den Bosch Rotterdam

08 oktober 15 oktober 20 oktober 29 oktober

Zuur base Evenwicht Advanced Life Support Volledig E.C.G. en ritmestoornissen 1 Volledig E.C.G. en ritmestoornissen 2 Hemodynamiek

8 8 8 8 8

8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30

Haarlem Den Bosch Haarlem Haarlem Den Bosch

03 november 05 november 18 november 25 november 26 november

Dialyse Pijnbestrijding

8 8

8.30 tot 16.30 8.30 tot 16.30

Den Bosch Haarlem

03 december 16 december

Voor detailinformatie over de opleidingent/trainingen zie onze website: www.highcaredetachering.nl Hoofdkantoor Rotterdam I Postbus 25011 I 3001 HA Rotterdam Westersingel 103 I 3015 LD Rotterdam I T 010 225 11 13 I F 010 225 01 68 [email protected] I www.highcaredetachering.nl OK OPERATIONEEL Februari 2010

IAn ct e ar i dm e&mAyd v i e s

Collega: Anesthesiemedewerker Jitse de Vries is ook operatieassistent en uitvinder. Kwaliteit Schitteren op je werk

Recommend Documents