COC LIMBURG MEERJARENBELEIDSPLAN

COC LIMBURG MEERJARENBELEIDSPLAN 2014-2016


COLOFON

BESTUUR

FINANCIERS

REDACTIE Rick Blezer

Henrik Fokke Rick Blezer Philippe Courbois Jan Karel Bolleman Yvo Kesler Gerrit-Jan Meulenbeld

De activiteiten van COC Limburg worden mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van:

ONTWERP Bryan Schleipen FOTO’S COC Nederland, tenzij anders vermeld DRUK De Kopieerder Maastricht

Provincie Limburg Gemeente Maastricht Gemeente Heerlen Gemeente Sittard-Geleen Gemeente Venlo Leden en donateurs van COC Limburg

COC Limburg Bogaardenstraat 43 6211 SN Maastricht T 043 321 83 37 www.coclimburg.nl [email protected]

Volg COC Limburg op Twitter of Facebook of neem een abonnement op onze digitale nieuwsbrief

Het COC werkt aan gelijke rechten, emancipatie en sociale acceptatie van LHBT ’s in Nederland en in het buitenland. We hebben jouw steun daarbij hard nodig. Sluit je aan op www.coc-limburg.nl/Lid-worden

2

INHOUD


COLOFON

2

VOORWOORD

4

TERUGBLIK

5

CIJFERS

6

ORGANISATIE

7

• VERENIGING

9

• ORGANIGRAM

10

• FINANCIEN

11

• VRIJWILLIGERS

12

• LEDEN

13

PROJECTEN • POLITIEK & MAATSCHAPPIJ

15

• INFORMATIE & ADVIES

23

• TRANSGENDER LIMBURG

33

• VEILIGHEID & ZORG

37

• CULTUUR & ONTMOETING

47

BRONNEN

54 3


VOORWOORD

De afgelopen jaren is er op het gebied van LHBTemancipatie veel bereikt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het homohuwelijk of het kunnen adopteren van buitenlandse kinderen door paren van gelijk geslacht.

Ook SCP-rapportages van onderzoek onder homoseksuelen, biseksuelen en transgenders laten zien dat negatieve bejegening en zelfs ernstige psychische problemen helaas geen randverschijnselen zijn.

Maar ook recentelijk hebben er grote veranderingen plaatsgevonden. Zo heeft de Tweede Kamer onlangs een aantal belangrijke wetsvoorstellen aangenomen: het lesbisch ouderschap, de zgn. enkele feit constructie, de weigerambtenaar en de transgenderwet.

Over het algemeen blijft het met de acceptatie in de algemene bevolking de goede kant op gaan, maar de acceptatie binnen bepaalde religieuze, etnische en politieke bevolkingsgroepen en de acceptatie van sommige doelgroepen (mensen die zich niet gedragen conform wat van hun sekse wordt verwacht) blijft nog achter.

Ervan uitgaande dat genoemde wetsvoorstellen ook door de Eerste Kamer worden aangenomen zijn er in 2012 en 2013 dus grote stappen voorwaarts gezet. Echter, het bovenstaande beperkt zich hoofdzakelijk tot het wettelijke kader. Door de langere traditie van gelijkheid voor de wet weten we helaas ook dat wettelijke gelijkheid niet vanzelfsprekend tot sociale acceptatie leidt. Op sociaal en maatschappelijk gebied is er nog veel werk te verrichten en vooruitgang te boeken. In de media duiken regelmatig berichten op over homofobe geweldsincidenten. Eerdere publicaties van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) bevestigen de beperkingen van de sociale acceptatie van homoseksualiteit in Nederland.

Juist op deze zaken gaat COC Limburg zich de komende jaren richten. In dit Meerjarenplan 2014-2016 presenteren wij diverse nieuwe projecten op het gebied van veiligheid, zorg, cultuur, politiek, maatschappij etc. die er op gericht zijn de acceptatie en integratie van seksuele diversiteit in de Limburgse samenleving verder te vergroten én te verankeren. Ook worden de reeds lopende succesvolle projecten en initiatieven onder de loep genomen en waar nodig aangepast aan de actuele behoeftes in Limburg.

Maastricht, juni 2013 Henrik Fokke Voorzitter

4

Rick Blezer Secretaris

TERUGBLIK


In 2012 vierde COC Limburg het jubileum ter ere van haar veertigjarige bestaan. Een jubileum waarin alle onderwerpen en gebieden waarin de vereniging actief was aan bod kwamen en de revue passeerden. Veel van deze onderwerpen en gebieden zijn ontstaan en ontwikkeld naar aanleiding van het ‘Meerjarenplan 2009-2012’. In dit plan zette COC Limburg toentertijd haar visie op de toekomst uiteen, presenteerde ze haar plannen voor nieuwe projecten en bepaalde aldus haar koers voor de komende vier jaren. Terugblikkend op deze jaren kunnen wij concluderen dat de onderdelen waarmee COC Limburg succes heeft geboekt de volgende zijn: Project ‘Veilige School Limburg’, het meest succesvolle voorlichtingsprogramma van Nederland; de start van het project ‘De bal is van iedereen’, in samenwerking met MVV, Fortuna en de gemeenten Maastricht en Sittard; de oprichting van ‘Jong&Out Limburg’; de introductie van ‘Roze Vrijdag’; medewerking aan de festivals BRUIS, Manus van Alles, Musada en bevrijdingsfestival Roermond; participatie aan Coming-Outdag, Paarse Vrijdag en IDAHO; organiseren van lezingen, literaire activiteiten en filmmiddagen; aanwezigheid bij dodenherdenkingen en andere herdenkingen; aandacht voor discriminatie, veiligheid en preventie in samenwerking met ADV, OM en politie; zorg voor ouderen, geestelijk gehandicapten, asielzoekers en jongeren; organisatie van 40+ middagen, Pink Party’s, studentenavonden en songfestivals; opzetten van nieuwe initiatieven zoals Transgender Limburg; enzovoort, enzovoort. Kortom, activiteiten waarmee COC Limburg zich nadrukkelijk een plaats in de Limburgse samenleving heeft verworven.

5


ALGEMEEN De provincie Limburg telt zo’n 1,1 miljoen inwoners. Zo’n 13% daarvan identificeert zichzelf als zijnde homoseksueel, lesbienne, biseksueel of transgender. Het komt er dus op neer dat ongeveer 140.000 mensen in Limburg op de een of andere manier potentieel belang heeft bij de activiteiten van COC Limburg. Daar COC Limburg niet alleen exclusief aandacht besteedt aan de bovenstaande doelgroep, maar zeker de laatste jaren, steeds meer de nadruk legt op seksuele diversiteit in z’n geheel is het reëel om te veronderstellen dat de achterban nog groter is dan uit cijfers blijkt. Dit alles onder de noemer “Diversiteit Bevrijdt”. De gedachte hierachter is dat als mensen eenmaal de diversiteit van een ander respecteren en accepteren, zij ook sneller geneigd zullen zijn datzelfde voor zichzelf te verlangen en te eisen. Op deze manier werkt het bevorderen van acceptatie en integratie van minderheden naar twee kanten.

6

CIJFERS

COC LIMBURG


ORGANISATIE

7

ORGANISATIE

VERENIGING

INHOUD 9

ORGANIGRAM

10

FINANCIEN

11

VRIJWILLIGERS

12

LEDEN

13

8

ORGANISATIE

VERENIGING

ORGANISATIE

STRUCTUUR

COC Limburg is een regionaal erkende en herkenbare organisatie. Het denken over homoen biseksualiteit wordt door COC Limburg in gunstige zin beïnvloed.

In de jaren 2009–2012 werkte COC Limburg met vier inhoudelijke aandachtsgebieden: Politiek & Maatschappij, Informatie & Advies, Veiligheid & Zorg en Cultuur & Ontmoeting.

COC Limburg ontwikkelt daarom zelf, of in samenwerking met andere maatschappelijke organisaties, een aansprekend pakket van diensten, activiteiten en producten. De vereniging houdt zich bezig met acties en activiteiten gericht op algemene belangenbehartiging, zichtbaarheid van het thema homoseksualiteit in de maatschappij, het voorzien in informatie, het met elkaar in contact brengen van personen uit de doelgroep of specifieke delen van de doelgroep, zoals jongeren, ouderen en gehandicapten. Daarbij werkt de vereniging op regionaal niveau door middel van het faciliteren van lokale initiatieven. Het werken aan de publieke belangenbehartiging vindt bijvoorbeeld plaats door middel van regioambassadeurs in de belangrijkste kerngemeenten van Limburg, publiciteit in regionale media en het aangaan van allianties met maatschappelijke organisaties of bijvoorbeeld ook het bedrijfsleven.

Voor elk aandachtsgebied is binnen het bestuur van de vereniging een algemeen bestuurslid/ teamleider aangesteld die eindverantwoordelijk is voor de activiteiten binnen zijn/haar aandachtsgebied. Dit bestuurslid/deze teamleider is tevens portefeuillehouder en daarmee direct aanspreekpunt en contactpersoon voor subsidiegevers. De activiteiten worden uitgevoerd door de bij het team betrokken medewerkers.

COC Limburg stelt zich algemeen ten doel: 

Publieke belangenbehartiging: het bevorderen van sociaal-maatschappelijke hervormingen, via politieke en bestuurlijke beïnvloeding van de samenleving, om daardoor tot acceptatie van homo-, biseksualiteit en transgenders in de samenleving te komen;



Persoonlijke belangenbehartiging: het bevorderen van persoonlijke emancipatie door het stimuleren van de bewustwording omtrent de eigen en maatschappelijke situatie (en de relatie daartussen) ten aanzien van homo-, biseksualiteit, transgenders en man/vrouwrollen.

9

ORGANISATIE

10

ORGANIGRAM

FINANCIEN

ORGANISATIE

Op dit moment vormen subsidies de belangrijkste bronnen van inkomsten van COC Limburg. Enerzijds is dit de subsidie van de Provincie Limburg voor COC Limburg als zijnde Maatschappelijke Organisatie, anderzijds zijn dit de gelden afkomstig uit de koploperprojecten. Daarmee zijn de afgelopen periode zijn de financiële middelen fors toegenomen door de groei van het Project Veilige School. Hadden we in 2009 nog slechts 1 koplopergemeente (Maastricht) onder onze hoede, op dit moment (juni 2013) zijn dat er vier (Maastricht, Heerlen, Sittard-Geleen en Venlo). Het is echter onzeker of het project ‘Veilige School Limburg’ – in volledige omvang - na 2014 voortgezet kan worden doordat op het moment van schrijven niet duidelijk is of het koploperproject wordt verlengd. In het geval er in de toekomst geen koplopergelden meer beschikbaar zouden zijn dient COC Limburg zorg te dragen voor andere – niet incidentele -bronnen van subsidies. Daarom wil het bestuur van COC Limburg onderzoeken of er andere financieringsbronnen aangeboord kunnen worden. Daarbij denken we onder andere aan Europese subsidies, feesten, legaten, sponsors, een vriendenclub, en dergelijke. Wellicht maken recent ingestelde fiscale regelingen deze nieuwe bronnen aantrekkelijk. We hopen daarmee een grotere spreiding in financieringsbronnen te realiseren, zodat we minder afhankelijk worden van onze huidige financiers.

11

ORGANISATIE

VRIJWILLIGERS

VRIJWILLIGERS VINDEN & BINDEN OMSCHRIJVING COC Limburg is een organisatie die al 40 jaar bestaat bij gratie van haar vrijwilligers en het vele werk dat ze in deze periode verzet hebben. Sinds 2010 heeft COC Limburg slechts een betaalde medewerker in dienst. Gezien de uitbreiding van activiteiten en de behoefte meer vrijwilligers te binden aan de verschillende projecten is het belangrijk hier een apart project voor te formuleren. Zonder vrijwilligers immers geen activiteiten en dus geen COC Limburg.

AANLEIDING   

Toename activiteiten COC Limburg periode 2014 – 2016 Sterke behoefte aan professionalisering van de verschillende vrijwilligers binnen de teams. Mogelijkheid om vrijwilligers voor langere periode aan COC Limburg te binden en zo een kweekvijver voor toekomstig bestuurlijk talent te zijn.

PLAN 





 

RESULTAAT 

DOELSTELLING COC Limburg wil haar vrijwilligersbestand verder uitbreiden en professionaliseren mede door middel van aparte cursussen voor specifieke vrijwilligers.

DOELGROEP Vrijwilligers en toekomstige vrijwilligers COC Limburg.

12

In het najaar 2013 het opzetten van een grote vrijwilligerscampagne samen met de ledenwerfactie. Uitgebreid laten zien wat COC Limburg doet en hier specifieke vrijwilligers voor zoeken. Bestaande vrijwilligers de mogelijkheid bieden te professionaliseren binnen hun aandachtsgebied (cursussen voor voorlichters, BHV-cursussen, AED-cursussen, intervisie aanbieden aan alle vrijwilligers etc). Reguliere vrijwilligersbijeenkomsten in de vorm van borrels (4 maal per jaar), Sinterklaasfeest en Kerstborrel om zo de binden verder te vergroeten Meer inspraak voor vrijwilligers en met name enthousiasmeren om mee nieuw beleid te ontwikkelen; dus meet bottom-up. Leren van elkaar en elkaars ervaringen zoals eerder genoemd door intervisie, maar ook door een 2-jaarlijks vrijwilligers weekend.

 

Binnen 1 jaar (dus eind 2014) toename van het aantal vrijwilligers met 15 (excl. voorlichters veilige school/de bal is van iedereen) Vrijwilligersuitstroom minimaliseren tot maximaal 5 per jaar (excl. Voorlichters) Professionalisering en uiteindelijk kweekvijver nieuw bestuurlijk talent.

LEDEN

ORGANISATIE

Het is belangrijk om de bestaande leden van de vereniging vast te houden. Het is daarnaast echter minstens zo belangrijk om nieuwe leden te werven, om zo het draagvlak voor de verenigingsactiviteiten verder te vergroten, de achterban te verbreden en het representatieve karakter van de vereniging verder te versterken. Op het moment telt COC Limburg 260 leden. Dit is slechts een klein percentage van de doelgroep die COC Limburg vertegenwoordigd in de regio. Daar staat wel tegenover dat de leden die COC Limburg heeft over het algemeen betrokken zijn bij de vereniging. Het aantal vrijwilligers ten opzichte van het aantal leden is groot. COC Limburg maakt deel uit van de federatie van COC Nederland. Dat betekent dat ledenwerving – deels – in samenwerking met COC Nederland plaats zal vinden. Dit betekent echter niet dat COC Limburg hier minder aandacht aan zal besteden. In tegendeel; In de periode 2014-2016 zal expliciete aandacht worden besteed aan ledengroei door middel van gerichte ledenwerfcampagnes. Op korte termijn zal daarom deze ledenwerfcampagne – al dan niet in samenwerking met COC Nederland – verder ontwikkeld gaan worden. Daarbij worden de zichtbaarheidsacties van COC Limburg (zie ook het onderdeel Politiek & Maatschappij) tevens gebruikt als momenten om actief leden en vrijwilligers te werven.

13


DEZE PAGINA IS OPZETTELIJK BLANCO GELATEN

14

PROJECTEN


POLITIEK & MAATSCHAPPIJ

15


INLEIDING

INHOUD 17

PROJECTEN • WORKPLACE PRIDE

18

• GEMEENTEN & POLITIEK

19

• MINDERHEDEN

20

• ZICHTBAARHEID

21

16

INLEIDING


COC Limburg is de afgelopen jaren binnen het beleidsgebied Politiek & Maatschappij vooral actief geweest op het terrein politiek. Met name met de Provincie Limburg als belangrijke subsidiënt en met enkele grote gemeenten is contact onderhouden, structureel en soms incidenteel. Het COC Limburg heeft zo ook het een en ander bereikt. De vraag is echter aan de orde welke betekenis het COC Limburg de komende jaren kan hebben voor de homoemancipatie in andere sectoren en voor andere doelgroepen.

COC Amsterdam heeft al enige ervaring met het bedrijfsleven opgedaan. Daaruit komen een aantal aandachtspunten naar voren: - Het is altijd maatwerk. Het bedrijfsleven wil graag concrete projecten ondersteunen. Dat kunnen ook bestaande projecten zijn. - In het contact met bedrijven is het van belang te streven naar partnerschap. - Het is belangrijk om te opereren vanuit de kracht van de LHBT-doelgroep, niet zozeer vanuit een achtergestelde positie.

Een sector die in Limburg nog nauwelijks in het vizier is, is het bedrijfsleven. Op een schrijven in het kader van Coming-Outdag 2011 met als thema homoseksualiteit en werk zijn slechts enkele reacties binnengekomen. Dit terwijl uit allerlei onderzoek naar voren komt dat een heterogeen samengesteld personeelsbestand, dat wil zeggen waarin een evenredige vertegenwoordiging van mannen, vrouwen en homoseksuele mannen en vrouwen aanwezig is, voor het functioneren van een bedrijf alleen maar positieve effecten heeft. Een bedrijf dat daar in Nederland beleid van heeft gemaakt is bijvoorbeeld Randstad. In de komende jaren zal het bedrijfsleven daarom specifieke aandacht krijgen.

Als startpunt voor contacten met het bedrijfsleven wil het COC Limburg een bedrijvendiner organiseren in het najaar van 2014. De ervaring leert dat samenwerking met een gevestigde partner het succes van een dergelijke bijeenkomst aanmerkelijk verhoogt. Het COC Limburg ziet in de Provincie daartoe de meest geëigende partner. Een van de vormen voor samenwerking met het bedrijfsleven is de Workplace Pride.

Behalve voorgaand effect kan het bij bedrijven ook gaan om het ontwikkelen van een veilig werkklimaat (workplace pride) of de LHBTdoelgroep als interessante marketingdoelgroep. Een andere invalshoek is de aantrekkelijkheid van een actieve LHBT-gemeenschap in een stad: zij zorgen voor een cultureel aantrekkelijk klimaat dat veel hoogopgeleiden aantrekt. Bedrijven houden daarmee rekening wanneer ze het vestigingsklimaat onderzoeken.

17

PROJECT 1.1


WORKPLACE PRIDE OMSCHRIJVING Diversiteit en respect voor het individu binnen een bedrijf zijn belangrijk. Waar deze waarden centraal staan, werken mensen beter samen en komen ze tot betere prestaties. Internationale studies tonen dat aan. Homoseksuele- en transgender medewerkers weten zich dan meer gerespecteerd en presteren beter, wat henzelf en de organisatie ten goede komt.

AANLEIDING  

1 op 3 LHBT’ers is op hun werk niet uit de kast 14% van de lesbiennes, 28% van de homo’s en maar liefst 75% van de transvrouwen krijgt te maken met pesterijen

DOELSTELLING Het voorkomen van discriminatie op de werkvloer en het creëren van een veilig werkklimaat door middel van kennisdeling en diversiteitbeleid. COC Limburg wilt zich niet enkel richten op bedrijven maar ook op (semi)overheden. In Limburg zijn vele van de grote werkgevers namelijk ook onderwijsinstellingen, zorginstellingen en gemeenten. Daarnaast is het belangrijk dat op de langere termijn deze Workplace Pride’s niet enkel een interne werking hebben ten opzichte van de werkgever en de werknemers onderling maar dat deze ook een externe werking hebben. Dit in het kader van zichtbaarheid, de mogelijkheid tot het opbouwen van een netwerk en eventuele samenwerking.

18

DOELGROEP Bedrijven en (semi)overheden.

PLAN 

De komende jaren de 20 grootste bedrijven en instellingen interesseren voor het oprichten van een Workplace Pride.

RESULTAAT 

In 2016 hebben minimaal 10 van de grootste Limburgse bedrijven en/of (semi)overheden een ‘Workplace Pride’.

PROJECT 1.2


GEMEENTEN & POLITIEK OMSCHRIJVING

PLAN

Omdat overheden een voorbeeldfunctie hebben, blijven gemeenten een belangrijke rol spelen in het bevorderen van de sociale acceptatie en emancipatie van LHBT’ers. De rol die voor COC Limburg is weggelegd is het bewaken van de voortgang op dit gebied, het aansporen van gemeenten en politieke partijen om op dit gebied beleid te maken en het adviseren in deze.





AANLEIDING Het succes van het huidige beleid.



DOELSTELLING

Het inventariseren van het LHBT-beleid van gemeenten en politieke partijen daarbij rekening houdende met de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. Hierbij zullen zowel gemeenten als politieke partijen benaderd worden. In ieder geval van de vier 100.000 plusgemeenten in Limburg en vier grote gemeenten de lokale politiek te benaderen en met deze partijen te spreken over hun LHBTbeleid. In het kader van het gemeentelijk beleid wil het COC in ieder geval in gesprek gaan met de beleidsmedewerkers van dezelfde gemeenten waar op gemeentelijke niveau de politiek is benaderd. Op basis van de contacten met deze beleidsmedewerkers alsmede de politieke partijen adviseert COC Limburg ten aanzien van het lokale LHBT beleid.

Ten aanzien van de politiek en gemeenten stelt COC Limburg zich ten doel het bevorderen, en voor zover nodig creëren van een actief gemeentelijk en politiek beleid met betrekking tot het vergroten van de sociale acceptatie van homo’s, lesbiennes, biseksuelen en transgenders.



DOELGROEP

RESULTAAT

Gemeenten en politieke partijen.

• •

Voortzetting van het huidige beleid in de vier 100 plus-gemeenten. Uitbreiding van dit beleid naar vier grote gemeenten.

19

PROJECT 1.3


MINDERHEDEN OMSCHRIJVING

DOELSTELLING

Asielzoekers, arbeidsmigranten en etnische minderheden zijn groepen waar COC Limburg tot nog toe, in verhouding, weinig aandacht aan heeft besteed.

COC Limburg is voornemens bovenstaande problematiek aan te pakken op een nog te ontwikkelen wijze. Veelal zal er enige overlap zijn tussen de verschillende groepen, maar hoe een en ander aangepakt moet worden dient nog onderzocht te worden.

Asielzoekers melden zich met enige regelmaat, echter veelal op het moment dat zij reeds zijn uitgeprocedeerd. Op dat moment is bemoeienis van COC Limburg helaas niet meer opportuun. De leefomstandigheden binnen asielzoekerscentra behoeven echter meer aandacht. Arbeidsmigranten zijn een nog redelijk onontgonnen gebied waar de komende jaren aandacht aan besteed zal gaan worden. Hetzelfde, doch in mindere mate, geldt voor etnische minderheden. Deze worden zijdelings door het Project Veilige School al benaderd, maar ook dit kan verder uitgebreid worden.

AANLEIDING 





1.3.1. De leefomstandigheden van LHBT’ers in asielzoekerscentra zijn vaak schrijnend te noemen daar zij de problemen die hen deed besluiten het moederland te verlaten nog steeds ervaren; vaak nog erger dan voorheen. 1.3.2. Met de komst van meer arbeidsmigranten naar Nederland en dus ook Limburg komt er ook een nieuwe groep mensen die er geheel andere opvattingen over LHBT’ers op nahouden. Dit geldt met name voor migranten uit het voormalige Oostblok. 1.3.3. Etnische minderheden, met name die met een Islamitische achtergrond, zijn door hun cultuur en religie moeilijk te benaderen en vaak zelfs niet bereid tot contact leggen.

20

DOELGROEP Asielzoekers, arbeidsmigranten en etnische minderheden.

PLAN   

1.3.1. Asielzoekerscentra benaderen na overleg met COC Nederland waar veel expertise op dit gebied te vinden is. 1.3.2. Aanpak in overleg met provincie aan de hand van doelstelling 2 van de ‘Uitvoeringsnotitie Arbeidsmigratie’ mei 2013. 1.3.3. Ontwikkelen van een ‘voorlichtingsmethode’ waarbij behalve scholieren ook ouders/verzorgers bereikt worden. Dit door behalve scholen ook buurtcentra en moskeeën te benaderen. Haalbaarheid is uiteraard grotendeels afhankelijk van de medewerking van de doelgroep.

RESULTAAT Aangezien de plannen nog niet concreet genoeg zijn kan hier nog geen definitief resultaat vermeld worden. Desondanks wordt uiteraard wel verwacht dat er in 2016 resultaten geboekt zijn of op z’n minst aanzienlijke vooruitgang te melden valt.

PROJECT 1.4


ZICHTBAARHEID OMSCHRIJVING

PLAN

In het nastreven van de doelstellingen van COC Limburg is belangrijk dat COC (Limburg) bekend is in de provincie. Enerzijds dient COC Limburg zelf zichtbaar te zijn – binnen en buiten de doelgroep, maar daarnaast dient COC Limburg voldoende bekendheid te genieten om effectief maatschappelijk en politieke situaties aan de kaak te (kunnen) stellen.




Het COC is buiten de doelgroep nog niet voldoende bekend als het aanspreekpunt voor LHBT-gerelateerde zaken. Tevens is onvoldoende bekend waar COC voor staat en wat haar doelstellingen zijn. Hierdoor is onvoldoende bekend dat zij een belangrijke rol kan spelen bij LHBTgerelateerde zaken.

DOELSTELLING COC Limburg wil haar bekendheid en imago verbeteren. Zij doet dat reeds door verschillende zichtbaarheidsacties te organiseren. Zo is zij ieder jaar in zes verschillende steden betrokken bij de kranslegging tijdens dodenherdenking op 4 mei. Tevens is zij aanwezig bij het Bevrijdingsfestival in Roermond, neemt zij deel aan Wereld Aids Dag in zowel Roermond als Maastricht en bij de INKOM (de introductieweek voor studenten van de Universiteit Maastricht en Hogeschool Zuyd). COC Limburg wil haar bekendheid en imago verder uitbreiden door middel van de hierna genoemde acties.

   



Uitgebreide provinciewijde 0-meting najaar 2013/voorjaar 2014 Grootsopgezette zichtbaarheidscampagne medio 2014 (eventueel in combinatie met ledenwerfactie, zie pagina 13). Bestaande zichtbaarheidsacties continueren en indien mogelijk uit te breiden. Nieuwe zichtbaarheidsacties ontwikkelen en uitvoeren. Indien er sprake is van problematiek die expliciet LHBT-gerelateerd zijn worden regionale en zo nodig landelijke media benaderd. Vanaf 2014 ieder jaar grootschalig werk maken van zowel de door COC Nederland gecoördineerde Coming-Outdag op 11 oktober, IDAHO (Internationale Dag tegen Homofobie) op 17 mei alsook Paarse Vrijdag – solidariteitsactie voor LHBT-jongeren – iedere tweede vrijdag van december.

RESULTAAT In 2016 geniet COC Limburg een duidelijk grotere bekendheid. Te meten aan de hand van enerzijds de in 2013/2014 te houden 0-meting en anderzijds doordat zij meer benaderd wordt om een adviserende en/of leidende rol te spelen als het gaat om LHBT-gerelateerde zaken.

DOELGROEP De (hetero)maatschappij in het algemeen.

21



22

PROJECTEN


INFORMATIE & ADVIES

23

INFORMATIE & ADVIES

INLEIDING

INHOUD 25

PROJECTEN • VEILIGE SCHOOL

26

• DE BAL IS VAN IEDEREEN

28

• GSA

30

• KENNISCENTRUM

31

24

INLEIDING

INFORMATIE & ADVIES

Het team Informatie en Advies zal zich de komende jaren bezig houden met onderwijs op scholen in Limburg (Veilige School) en met sportclubs in Limburg (De bal is van iedereen). Door middel van Gay Straight Alliances zal COC Limburg op scholen verbanden aangaan ter bevordering van de sociale acceptatie van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders. Aanvullend en ter versterking van dit scholenprogramma willen ook voorlichtingen aanbieden aan instellingen van het jeugd- en jongerenwerk in Limburg. Hiermee wordt een basis gelegd voor mogelijke toekomstige verbanden in het bedrijfs- en verenigingsleven. Daarnaast is er aandacht voor individuele behoefte aan informatie en advies door het aanbieden van een kennis- en adviescentrum. Het team Informatie en Advies zal daarnaast alles in het werk stellen om de lopende projecten een meer structurele basis te geven alsmede de financieringsmiddelen die deze werkzaamheden mogelijk maken.

25

PROJECT 2.1

INFORMATIE & ADVIES

VEILIGE SCHOOL OMSCHRIJVING

DOELGROEP

Het project Veilige School maakt deel uit van de voorstellen van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap rond koplopergemeenten, waarmee hij (toen minister Plasterk) afspraken heeft gemaakt over de bevordering van de sociale acceptatie van homoseksuelen.

Leerlingen en medewerkers van alle scholen in Limburg.

Die gemeenschappelijke ambitie is vastgelegd in een overeenkomst ondertekend op 17 april 2008. De minister heeft aan deze koplopergemeenten een meerjarige financiële bijdrage beschikbaar gesteld. Dit in het kader van de kabinetsnota ‘Gewoon homo zijn’ waarin de minister lokale allianties van gemeenten met lokale representatieve homo-organisaties, zoals het COC, verwelkomt. In Maastricht en Heerlen resulteerde deze samenwerking in het project De Veilige School. Het project wordt als voorbeeld gebruikt voor de rest van provincie Limburg. Ook Sittard-Geleen en Venlo zijn inmiddels koplopergemeenten.

PLAN 

 

 

AANLEIDING Dat een dergelijk project nodig was bleek uit peilingen onder middelbare scholieren en jongeren. Deze toonden aan dat zij behoorlijk negatief denken over homoseksuelen. Het gebruik op straat en op school van ‘homo’ als scheldwoord leek de gewoonste zaak van de wereld. Onder leerlingen – maar ook onder leraren – was het gevoel van onveiligheid de voorgaande jaren dan ook toegenomen, terwijl sociale veiligheid juist een voorwaarde is voor persoonlijke emancipatie.

DOELSTELLING De school biedt alle leerlingen en medewerkers, van welke afkomst, achtergrond, religie, overtuiging of geaardheid dan ook, een bij uitstek veilige plek waar alle leerlingen en medewerkers in onderling respect kunnen zijn wie zij zijn.

26



Op alle middelbare scholengemeenschappen verspreid over de provincie (zowel binnen als buiten de koplopergemeenten “Veilige School”) wordt de bestaande voorlichtingscyclus voor de jongeren waar nodig verbeterd en verder gecontinueerd. GSA’s (zie hieronder) worden opgericht, ondersteund en geborgd in de organisatie van de scholen. Ook de basisscholen krijgen een programma aangeboden. Het accent ligt daarbij op het trainen van de leerkrachten hoe om te gaan met seksuele diversiteit. Ook op de ROC’s met Zorg en Welzijn in hun aanbod presenteren we een voorlichtingscyclus. We leggen contact met de lerarenopleidingen om daar samen te werken aan een curriculum waarin het vanzelfsprekend is dat leraren positieve aandacht besteden aan seksuele diversiteit. Ter versterking van dit scholenprogramma willen we workshops en voorlichtingen aanbieden aan het jeugd- en jongerenwerk in Limburg (KPJL-afdelingen, Jong Nederland en Scoutinggroepen).

PROJECT 2.1 (vervolg)

INFORMATIE & ADVIES

RESULTAAT 

 







COC Limburg stelt zich ten doel om in de periode 2014-2016 voorlichting te continueren op alle middelbare scholen in Limburg (52) in twee opeenvolgende leerjaren op alle afdelingen. Het aantal GSA’s willen we uitbreiden van 17 in 2013 naar 20 in 2014, naar 25 in 2015, tot 30 in 2016. Het door COC Limburg in 2013 opgestarte symposium voor de basisscholen in de regio Venlo krijgt een vervolg in de jaren 2014– 2016 voor alle basisscholen in de diverse regio’s in Limburg. COC Limburg presenteert in alle ROC’s in Limburg met Zorg en Welzijn in hun aanbod in de jaren 2014-2016 een voorlichtingscyclus. COC Limburg zal in 2014 plannen maken met de lerarenopleidingen in Limburg om het curriculum te vernieuwen waardoor seksuele diversiteit daarin als vanzelfsprekend positief aanwezig is. In 2015 en 2016 worden die plannen vervolgens onder begeleiding van COC Limburg uitgevoerd, geëvalueerd en bijgesteld. COC Limburg biedt jaarlijks 10 workshops en/of voorlichtingen aan aan instellingen van jeugd- en jongerenwerk in Limburg.

27

PROJECT 2.2

INFORMATIE & ADVIES

DE BAL IS VAN IEDEREEN OMSCHRIJVING “De bal is van iedereen” is een samenwerkingsproject tussen de gemeenten Maastricht, Sittard-Geleen, Heerlen en COC Limburg en de voetbalverenigingen om homofobie binnen de voetbalverenigingen aan te pakken en acceptatie van homoseksualiteit zichtbaar en bespreekbaar te maken.

Geconcludeerd kan worden dat de (negatieve) verwachtingen van potentiële homoen biseksuele mannelijke sporters niet stroken met de ervaringen van actieve teamsporters.

AANLEIDING

Ook blijkt dat vooral voetballers het voor zichzelf houden, omdat het beeld bestaat dat de voetbalcultuur sterk homo-onvriendelijk en sterk heterogericht is.

Homo- en biseksuele mannen sporten minder in teamverband, omdat zij verwachten geconfronteerd te worden met homo-onvriendelijke grappen of uit vrees buitengesloten te worden. Op basis van ervaringen van homoen biseksuele mannen die actief in teamverband sporten blijkt deze verwachting niet in lijn te zijn met de werkelijkheid. Dit is het resultaat van het onderzoek “Beleving mannelijke teamsporten door niet heteroseksuele mannen”, dat is uitgevoerd door onderzoeksbureau Motivaction in opdracht van NOC*NSF. Uit het onderzoek komt naar voren dat zeven op de tien homoen biseksuele mannen interesse heeft in teamsport. Van hen beoefent twee op de tien momenteel een teamsport. De potentiële sporters zijn niet zomaar te enthousiasmeren. Een aantal drempels die te maken hebben met hun seksuele oriëntatie belemmeren hun deelname aan teamsport. Dit zijn vooral gepercipieerde drempels. Het blijkt dat actieve homoen biseksuele mannelijke teamsporters deze drempels in veel mindere mate ook daadwerkelijk ervaren.

Naast deze deels onterechte angst spelen ook ‘reguliere’ redenen zoals tijd, afstand en verplichtingen een rol.

DOELSTELLING Voor lesbiennes, homoen biseksuelen en transgenders (lhbt) een veilig sportklimaat realiseren.

DOELGROEP Lesbiennes, homoen biseksuelen en transgenders in de voetbalwereld in Limburg.

PLAN COC Limburg biedt ondersteuning voor trainers, elftalbegeleiders en bestuurders waardoor de betreffende voetbalverenigingen het thema oppakken en daadkrachtig actie ondernemen door:

Stelling te nemen      

28

Bestuur en trainers spreken zich uit dat iedereen welkom is Bijdragen op website, programmaboekje, bij wedstrijden Homonegatief gedrag meenemen in gedragsregels Spreekkoren en scheldwoorden niet tolereren en actief bestrijden Actie met bekend clublid die ook stelling neemt Lokale bestuurders/ politici/ sponsors haken in

PROJECT 2.2 (vervolg)

INFORMATIE & ADVIES

Gastvrijheid waar te maken      

Toezeggen dat spelers die homo of bi zijn altijd bescherming krijgen Homo- en biseksuele spelers en publiek nadrukkelijk welkom heten Vertrouwenspersoon seksuele verschillen aanstellen Rolmodellen uit andere sporten uitnodigen Sportcafé ‘Scoren met verschillen’ waarin diverse groepen elkaar ontmoeten Uitnodigen plaatselijke COC voor samenwerking

Zichtbaarheid te bevorderen   

Homofans een eigen plek geven op website Ludieke actie aan begin wedstrijd door alle spelers Testimonial van homo/biseksuele sportfan ‘Sport is mijn passie’ op posters

Bespreekbaarheid te realiseren   

‘Scoren met verschillen’ vast onderdeel training jeugdelftallen Thema-avond met seniorleden ‘Scoren met verschillen’ Gezamenlijk project met scholen en gemeente.

RESULTAAT COC Limburg biedt workshops op maat aan aan de teams van de verschillende amateurvoetbalclubs: 10 in 2014, 15 in 2015 en 20 in 2016.

29

INFORMATIE & ADVIES

PROJECT 2.3

GSA OMSCHRIJVING

PLAN

Een Gay Straight Alliance (GSA) is een groep van homoen heterojongeren die homoseksualiteit zichtbaar en bespreekbaar maken. Een GSA kan acties opzetten, zoals een postercampagne, voorlichters uitnodigen of een debat organiseren. Alles is mogelijk.

We stimuleren het oprichten van GSA’s op allerlei manieren:  Dit kan een klas zijn waarin alle leerlingen afspreken om de homoseksuele leerling in de klas te beschermen.  Het kan ook een groep leerlingen zijn die een kast met informatiemateriaal of voorlichtingscampagnes wil vorm geven.  Of een hele schooldirectie die een convenant sluit met het COC Limburg.  Of een sportteam dat besluit het scheldwoord “homo” niet langer te gebruiken.  Of het bestuur van een sportvereniging dat een convenant sluit met het COC Limburg.  Etc.

AANLEIDING Zie “Veilige School” en “De bal is van iedereen”.

DOELSTELLING    









Meer sociale acceptatie van seksuele diversiteit Er komt een begripvolle school- en sportomgeving waar men zich veilig voelt Docenten en sportcoaches besteden positieve aandacht aan seksuele diversiteit Meer aandacht voor tolerantie en gelijkwaardigheid in alle scholen en sportclubs in Limburg Jongeren waarderen de seksuele diversiteit van medejongeren, waaronder homoseksualiteit, meer. Jongeren worden nieuwsgierig naar onderlinge verschillen in plaats van te handelen op basis van vooroordelen Jongeren veranderen het eigen ongewenste gedrag en stellen ongewenst gedrag van medejongeren ter discussie Jongeren worden op structurele wijze betrokken bij de uitvoering van het diversiteitsbeleid

DOELGROEP Alle scholieren op middelbare scholen in Limburg en alle voetbaljongeren op clubs van het samenwerkingsproject tussen de gemeenten Maastricht, Sittard-Geleen, Heerlen, COC Limburg en de voetbalverenigingen in die gemeenten.

30

De GSA's worden begeleid door de verschillende vrijwilligers van het COC. Hierbij valt te denken aan ondersteuning door het kenniscentrum met relevante informatie over homoseksualiteit, door de werkgroep gespreksgroepen met het begeleiden van GSA’s op het gebied van groepsdynamica en door de voorlichters door daadwerkelijke ondersteuning op de scholen en sportclubs middels het geven van voorlichting op verzoek.

RESULTAAT Het aantal GSA’s op middelbare scholen in Limburg willen we uitbreiden van 17 in 2013 naar 20 in 2014, naar 25 in 2015, tot 30 in 2016.

PROJECT 2.4

INFORMATIE & ADVIES

KENNISCENTRUM OMSCHRIJVING Het kennis- en adviescentrum heeft een uitgebreide collectie Dvd’s en boeken en een uitgebreid archief met onder andere artikelen uit kranten, tijdschriften en andere media op het gebied van seksuele diversiteit. In de loop van 2013 is het archief volledig gedigitaliseerd en kan men op de website van het Kennis- en adviescentrum de digitale catalogus raadplegen. Ook kunnen LHBT-jongeren en ouderen er terecht voor advies, hulp en een goed gesprek. Daarvoor worden getrainde vrijwilligers ingezet die op vaste tijden of op afspraak beschikbaar zijn voor bezoekers. Tevens worden lezingen, filmvoorstellingen, literaire middagen en culturele stadwandelingen gehouden, allemaal met een roze thema.

AANLEIDING 



COC Limburg wil ook de komende jaren het Kennis- en adviescentrum rond seksuele diversiteit blijven aanbieden. Hiervan kunnen diverse instanties, scholen, jongeren en andere geïnteresseerden gebruik maken bij het vergaren van informatie ten behoeve van bijvoorbeeld het geven van voorlichting, het schrijven van een scriptie, het houden van een presentatie, het opzetten van een expositie, maar ook op basis van individuele interesse. Voor de ene persoon is zijn/haar seksuele geaardheid moeilijk om mee om te gaan, voor de ander is het een stuk gemakkelijker. Dit geldt voor mensen die bezig zijn met hun homoseksualiteit of biseksualiteit maar ook voor mensen die hier in hun naaste omgeving mee geconfronteerd worden. Het is een steun als zij hier met anderen over kunnen praten en ervaringen kunnen uitwisselen.

DOELSTELLING Beschikbaar stellen van de uitgebreide collectie Dvd’s, boeken en artikelen uit kranten, tijdschriften en andere media op het gebied van seksuele diversiteit. Advies en hulp geven aan LHBT-jongeren en ouderen.

DOELGROEP LHBT-jongeren en ouderen en verder iedereen die geïnformeerd wil worden over onderwerpen gerelateerd aan seksuele diversiteit.

PLAN COC Limburg biedt de komende jaren:  een groot archief in het pas gerenoveerde kenniscentrum  de mogelijkheid tot uitlenen vanuit het archief  twee inloopmomenten in de week voor een goed gesprek  culturele activiteiten met een roze thema voor een zo breed mogelijk publiek

RESULTAAT  

 

De digitale catalogus van het archief van het kenniscentrum kan dagelijks geraadpleegd worden. Het kenniscentrum is open alle woensdagmiddagen van 14.00 uur tot 16.00 uur en alle donderdagavonden van 20.00 uur tot 21.30 uur. Jaarlijks wordt een aantal culturele activiteiten met een roze thema georganiseerd. In samenwerking met de VVV Maastricht wordt een ‘roze’ stadswandeling aangeboden.

31



32

PROJECTEN


TRANSGENDER LIMBURG

33

TRANSGENDER LIMBURG

INHOUD

TRANSGENDER LIMBURG PROJECT 3.1 OMSCHRIJVING

35

AANLEIDING DOELSTELLING DOELGROEP PLAN RESULTAAT

34

36

PROJECT 3.1

TRANSGENDER LIMBURG

OMSCHRIJVING

DOELSTELLING

Missie Transgender Limburg: het bieden van ondersteuning in de regio in trans* aangelegenheden. Het ontwikkelen van een regionaal zelfhulp steunpunt en de voorwaarden tot inbedding binnen het COC hiervan zijn een belangrijk doel.

Gericht op zelfhulp  Het “vraag gestuurd” aanbieden van zelfhulpcontacten voor de hele groep en deelgroepen in een veilige omgeving;  Eerste aanspreekpunt zijn voor vragen van trans* en hun relaties vanuit Transgender Limburg en COC limburg en daartoe in basiskennis, een sociale kaart en relevant netwerk binnen de werkgroep te voorzien om adequaat te kunnen reageren;  Een digitaal platform voor kennis, ervaringsuitwisseling en Transgender Limburg agenda opzetten en onderhouden;  Andere activiteiten indien gewenst ondersteunen;  Relevante kennis aandragen voor opname in het Kenniscentrum van COC Limburg. Gericht op inbedding in het COC van trans* en Transgender Limburg:  Het bewustzijn en de kennis vergroten, draagvlak voor en integratie in, en aandachtpunt zijn voor het COC Limburg van genderidentiteit en expressie;  De trans* groep bewust maken van nut, mogelijkheden en raakvlakken met T van het COC en hun drempel verlagen. Externe activiteiten:  Voorlichting: door deelname aan veilige school Limburg, voorlichten en scholen van hulpverleners (psychologen, huisartsen, Maatschappelijk Werk, Internisten GGZ, GGD e.a.) en andere relevante partijen;  Het volgen en waar nodig reageren op trans* gerelateerde publiciteit;  Een netwerk regionaal en landelijk vormen voor samenwerking, afstemming en afbakening;  Publieke activiteiten ontplooien die zichtbaarheid, inzicht en acceptatie vergroten.

Daarnaast willen we ons naar buiten inzetten voor: verbetering van zichtbaarheid en gelijkwaardigheid van trans*, naar hulpverleners toe inzetten op kennisvergroting en structurering van de hulp, een regionaal aanspreekpunt worden voor trans* gerelateerde vragen. Visie Transgender Limburg: diversiteit in genderidentiteit en -expressie zijn een natuurlijk gegeven zowel binnen de trans* groep als daarbuiten. De voorwaarden tot gelijkwaardigheid in sociaal maatschappelijk opzicht voor deze trans* diversiteit zijn nog zeer te verbeteren. Het verminderen van binair normatief denken is daarin van belang. In de huidige situatie kan er voor trans* een bemoeilijking van hun ontwikkeling bestaan door normatieve verdringing die ondersteuning behoeft.

AANLEIDING In de periode 2014-2016 zal prominent aandacht worden besteed aan de ‘T’ van LHBT, om de zichtbaarheid en gelijkwaardigheid van trans* te vergroten. Ten opzichte van de L, H & B verkeert deze groep nog in een achterstandspositie, zowel binnen de LHBT-gemeenschap als in de maatschappij.

DOELGROEP COC Limburg, LHB-maatschappij, trans*, scholen, hulpverleners (psychologen, huisartsen, Maatschappelijk Werk, Internisten GGZ, GGD e.a.)

35

TRANSGENDER LIMBURG

PROJECT 3.1(vervolg)

PLAN

RESULTAAT







 





De Transgender Limburg werkgroep verder structureren in afspraken, overlegvormen, communicatiekanalen, taken, aanwerven van werkgroep leden, ontwikkelingsdoelen en route; Een uitwerking van dit meerjarenplan opzetten en concreet maken binnen Transgender Limburg, COC Limburg en extern; Zelfhulpaanbod opbouwen waar gewenst; Goede openbare digitale trans* platforms opbouwen voor communicatie met leden, informatie, onderling gesprek en “socialising”; Streven naar een COC Limburg met gelijkwaardige vertegenwoordiging van trans* thema’s intern door afspraken over voorlichting, trainingen en debatten. Door toetsbare vertegenwoordiging in taal, teksten, presentatie, planning, beleid, bejegening, aandacht, budget en documentatie. Door een diversiteitsbeleid, uitvoering daarvan en een klachtenverbetertraject; Breed debat over opname van trans* binnen COC Limburg, gendervariantie binnen LHB en daarbuiten en mogelijkheden voor een hernieuwde visie;

36







Eerste Limburgse aanspreekpunt zijn voor trans* gerelateerde vragen en structurering daarvan; Gesprekspartner zijn van hulpverleners en het stimuleren van regionale competenties bij hulpverleners, en het in kaart brengen ervan. Daartoe trainingen en voorlichting geven. Waar mogelijk voorlichting aan hulpverleners en publiek; Een publieke activiteit organiseren per kalender jaar, die Transgender Limburg ook op de Limburgse maatschappelijke kaart zet, in de vorm van TDOR, een krantenartikel, TV moment en dergelijke; Gesprekspartner zijn van het project veilige school Limburg voor een optimale vertegenwoordiging van trans* aspecten.

PROJECTEN


VEILIGHEID & ZORG

37

VEILIGHEID & ZORG

INLEIDING

INHOUD 39

PROJECTEN • 4.1 OUDERENBELEID

40

• 4.2 POLITIE LIMBURG

42

• 4.3 GEZONDHEID

44

38

INLEIDING

VEILIGHEID & ZORG

TERUGBLIK

2014 - 2016

COC Limburg heeft zich tot 2009 weinig gericht op Veiligheid en Zorg. Steeds was er sprake van incidenteel beleid wanneer er behoefte was. Sinds 2009 is er meer aandacht voor Veiligheid en Zorg. In 4 jaar tijd zijn er contacten gelegd met diverse instanties waar voorheen weinig contact mee was (politie, ADV Limburg); daarnaast is er meer aandacht geschonken aan Zorg in de breedste zin van het woord. Het omvatte uitbreiding van de samenwerking met de GGD Zuid-Limburg op gebied van SOA-preventie en voorlichting maar ook een verbetering van de samenwerking met roze ouderenorganisaties zoals ANBO Roze. Deze samenwerking heeft uiteindelijk geleid tot de lancering van het project de ‘Roze Loper’ in Limburg en de organisatie van een symposium rondom de ‘roze oudere’ in Limburg. COC Limburg heeft daarnaast een prominente rol gespeeld tijdens enkele gewelds- en discriminatiezaken in de regio Sittard. Hierdoor zijn de contacten met de regionale politiek aldaar versterkt. Uiteindelijk heeft dit ook geleid tot een intensievere samenwerking met Justitie. Binnen het project veiligheid is ook regelmatig contact geweest met Stichting Keelbos. Deze stichting zet zich in voor de belangenbehartiging van de homo-ontmoetingsplaatsbezoeker. Zoals voornoemd in het meerjarenplan 2009-2012 bestaat er geen actief beleid op dit gebied. Incidenteel kan COC Limburg als belangenbehartiger worden ingezet.

Gedurende de periode 2014 – 2016 wil COC Limburg het reeds ingezette beleid verder continueren. Accent gaat echter meer liggen op samenwerking, persoonlijke ontplooiing en veiligheid. Achtereenvolgens komen het project de ‘roze loper’ en ouderenbeleid aan bod. Dit moet leiden tot een verbeterd veiligheidsgevoel en afname van eenzaamheid binnen deze groep. Ook zullen de medewerkers die behoren tot de LHBTdoelgroep een prettiger werkklimaat ervaren. Politie en veiligheid is het volgende thema. Uitbreiding van Roze in Blauw Limburg is een streefdoel; daarnaast meer begrip en dus ook een betere aanpak van homo-gerelateerd geweld en discriminatie. Er zal meer aandacht komen voor de gezondheid van de homoman; ook zal de samenwerking tussen COC Limburg en GGD’s in de regio worden verbeterd. Geheel nieuw is de psychische zorg binnen COC Limburg naar aanleiding van berichtgeving van toenemende depressies en zelfmoordproblematiek onder met name homojongeren.

39

VEILIGHEID & ZORG

PROJECT 4.1a

OUDERENBELEID OMSCHRIJVING

PLAN

In het groenboek roze ouderen wordt gesproken over eenzaamheid binnen deze doelgroep. Familieleden overlijden, vaak zijn er geen kinderen en ontbreekt dus de mantelzorg. Daarnaast voelen roze ouderen zich vaak onveilig op straat, maar ook in bijvoorbeeld een zorginstelling. Gezien de vergrijzing is het dus belangrijk om meer aandacht aan deze groep te geven.





AANLEIDING    

Groenboek roze ouderen laat een toename van eenzaamheid en afname van veiligheidsgevoel zien onder ouderen. Gebrek aan mantelzorgers en familieleden bij veel roze ouderen Gebrek aan contacten tussen roze ouderen onderling Verminderde zichtbaarheid roze ouderen

DOELSTELLING



RESULTAAT 

Afname van eenzaamheid en bevordering van het veiligheidsgevoel onder roze ouderen. Aanbieden van reguliere activiteiten voor deze doelgroep. 

DOELGROEP Roze ouderen, cliëntorganisaties, zorginstellingen (bewoners, personeel en management)

40

Het opzetten van een roze maatjes project in Limburg. Vrijwilligers fungeren dan als gezelschap van de roze oudere wanneer hij/zij eens gezelschap zoekt om een avondje naar de film te gaan, naar het theater te gaan kortom om eens een keer het huis uit te zijn. De maandelijkse 40-plus middagen uitbreiden naar de gehele provincie. Streven is deze middagen minimaal 2 keer per jaar voor zowel Noord, Midden als Zuid-Limburg aan te bieden. Deze middagen kunnen in de huidige vorm van de 40-plus middagen, echter kan ook gedacht worden aan een ‘high-tea’format voor de ‘oudere’ roze ouderen. Verbeteren van het veiligheidsgevoel kan samen met het vorige project 3.1 worden gerealiseerd. Immers door voorlichting creëert men meer begrip voor elkaar.

Doelstelling is om het roze maatjes project begin 2014 te lanceren voor Zuid-Limburg (hogere dichtheid van COC vrijwilligers). Bij gebleken succes verdere uitbreiding naar Noord- en Midden-Limburg. Het huidige 40-plus format continueren in Maastricht. Streven is om in 2014 reeds 2 middag te organiseren in Midden- en NoordLimburg.

PROJECT 4.1b

VEILIGHEID & ZORG

DE ROZE LOPER OMSCHRIJVING

PLAN

Het roze loper project is een initiatief van Roze 50 plus (consortium COC, ANBO, Movisie). Een roze loper is een keurmerk dat wordt toegekend aan een zorginstelling op basis van een uitgebreide audit. Wanneer blijkt dat de zorginstelling homovriendelijk is voor zowel bewoner als personeel, dan wordt dit keurmerk toegekend. Daarnaast wordt verwacht van deze instellingen dat zij een vooruitstrevend en innovatief beleid voeren op gebeid van acceptatie en integratie en dit ook zo uitdragen naar andere collega-organisaties.

Allereerst zal er een voorbereidingstraject volgen samen met de verschillende ouderenorganisaties in Limburg (ANBO, PCOB en KBO). Dit voorbereidingstraject zal vooral de toegang tot de verschillende zorgkoepels en instellingen omvatten. Wanneer er sprake is van een dialoog tussen de belangenorganisaties en de zorginstellingen kan er gesproken worden over het LHBT-beleid binnen deze organisaties. Wanneer er sprake is van voldoende beleid kan de audit plaatsvinden.




Binnen de ouderenzorg en welzijnssector is weinig aandacht voor Roze 50-plussers. De doelgroep is niet zichtbaar Onder professionals en management van instellingen leeft het idee dat ouderen niet homo of lesbisch zouden zijn Men is nog altijd beducht voor negativiteit ten aanzien van de homoseksualiteit. Roze bewoners die wel open zijn over hun geaardheid krijgen te maken met discriminatie Veel ouderen gaan bewust ‘terug de kast in’ als zij in een zorginstelling terecht komen

Na de audit zal er met name een coachende rol zijn vanuit de organisaties en met name vanuit COC Limburg; deze is immers de belangenbehartiger van de LHBT doelgroep. De rol van het COC zal naast coachend voor de zorginstellingen ook voorlichtingen aan bewoners en personeel blijven verzorgen.

RESULTAAT COC Limburg stelt zich als doel om in de periode 2014-2016 dertien zorginstellingen het Roze Loper keurmerk te bezorgen.  2014: 1 (aanloopfase)  2015: 6  2016: 6

DOELSTELLING Een veilige leef- en werkomgeving binnen zorginstellingen creëren waar zowel bewoners als personeelsleden openlijk voor hun geaardheid kunnen en durven uitkomen.

DOELGROEP Bewoners, management & verzorgers van zorginstellingen.

41

VEILIGHEID & ZORG

PROJECT 4.2a

POLITIE LIMBURG OMSCHRIJVING

PLAN

Herkennen van homogerelateerde discriminatie of geweld is vaak niet eenvoudig. Een groot aantal slachtoffers durven bij een aangifte niet voor hun geaardheid uit te komen bijvoorbeeld door schaamte of doordat ze niet ‘uit de kast’ zijn.



Agenten moeten meer durven te exploreren en dus verder doorvragen wanneer er aangifte wordt gedaan. Dit geldt met name bij geweldsmeldingen.


Binnen de huidige opleiding tot agent wordt weinig aandacht geschonken aan LHBTproblematiek. Binnen Politie Limburg lijkt een homoonvriendelijk klimaat te heersen. Gebrek aan kennis en deskundigheid op het van LHBT-problematiek bij korpsleiding en op de werkvloer.

DOELSTELLING Grotendeels hetzelfde als project 3.3, echter meer gericht op de relatie politie enerzijds en burgers anderzijds. Dat hiervoor ook intern maatregelen noodzakelijk zijn spreekt voor zich.

DOELGROEP Management, agenten en werknemers Politie Limburg en politieacademie.

42





Agenten in de regio Limburg trainen om LHBT-problematiek (geweld/discriminatie) enerzijds te herkennen, maar ook om ze te leren hiermee om te gaan. Een open sfeer creëren op de werkvloer ten aanzien van LHBT-beleid; Roze in Blauw Limburg (zie project 3.3) zal hierbij een belangrijke functie hebben. Het homo-onvriendelijke klimaat doorbreken; deels door de eerder voornoemde trainingen, maar ook door het creëren van dat open klimaat. Stimulatie dat er een cultuur ontstaat waar men elkaar aanspreekt wanneer er sprake is van homo-onvriendelijk gedrag.

RESULTAAT In 2016 is er significante verbetering ten opzichte van de 0-meting in 2014 op het gebied van:  Kennis en deskundigheid van LHBTproblematiek  Afhandeling van LHBT-gerelateerde aangiften door burgers  Werkklimaat

PROJECT 4.2b

VEILIGHEID & ZORG

ROZE IN BLAUW OMSCHRIJVING

PLAN

Roze in Blauw is het platform binnen de Nederlandse politie voor alle medewerkers die homo-, biseksueel, lesbisch of transseksueel/transgender zijn en behartigt hun belangen binnen en buiten de politie.



De leden van Roze in Blauw staan klaar voor mensen die melding willen doen van discriminatie, belediging, mishandeling of diefstal wegens hun geaardheid. Ze bieden een luisterend oor, kunnen doorverwijzen of bemiddelen bij het doen van aangifte.



AANLEIDING 





Samen met huidige lid RIBL actieplan ontwikkelen om meer bekendheid van RIBL binnen het korps Limburg te genereren. Actief werven van nieuwe leden voor RIBL binnen het korps. Streven is een afspiegeling van het korps binnen RIBL te krijgen. RIBL zal net als COC Limburg deelnemen aan de reguliere gesprekken met OM en ADV Limburg

RESULTAAT In 2016 moet het ‘Roze in Blauw’ team van Politie Limburg uit minimaal vijf personen waarvan één binnen de korpsleiding.

Het ‘Roze in Blauw’ team in de provincie Limburg bestaat welgeteld uit één persoon. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld Amsterdam waar zo’n 120 personen tot het team behoren. Bij Politie Limburg komen medewerkers veelal niet uit de kast en zijn derhalve niet beschikbaar om de doelstellingen van Roze in Blauw (intern én extern) te helpen realiseren.

DOELSTELLING COC Limburg streeft ernaar om in samenwerking met Roze in Blauw het klimaat binnen Politie Limburg dusdanig positief te beïnvloeden dat LHBT-agenten en medewerkers makkelijker uit de kast kunnen en durven komen. Een en ander hangt nauw samen met project 3.4.

DOELGROEP LHBT’ers werkzaam bij Politie Limburg.

43

VEILIGHEID & ZORG

PROJECT 4.3a

PSYCHISCHE GEZONDHEID OMSCHRIJVING

PLAN

Mensen binnen de LHBT-gemeenschap hebben regelmatig te maken met psychische problematiek. Vaak is het lastig om hierover te spreken met bijvoorbeeld de eigen huisarts.



AANLEIDING  

LHBT’ers in het algemeen kampen bovengemiddeld meer met psychische problemen. LHBT-jongeren doen tot vijf maal vaker een zelfmoordpoging

 



DOELSTELLING COC Limburg gaat een faciliterende rol spelen om zodoende aan LHBT-problematiek gerelateerde klachten/problemen 1ste lijns psychologische zorg te kunnen aan bieden. Er zijn namelijk genoeg medewerkers binnen de GGZ met specifieke expertise op dit gebied of die zelf doelgroep zijn. Mogelijke partner zou RIAGG Maastricht kunnen zijn, maar ook Mondriaan Zorggroep.

DOELGROEP LHBT’ers algemeen

44

Allereerst contacten leggen met aanbieders 1e lijns GGZ zorg (RIAGG, Mondriaan, Virenze, PRIMA) Gezamenlijk beleid ontwikkelen ter opsporing en preventie van LHBT-gerelateerde GGZ problematiek Opzetten van of een spreekuur van een 1e lijns psycholoog op locatie dan wel trainen van vrijwilligers van het COC Limburg die de eerste opvang doen. Onderzoek naar de haalbaarheid van het opnieuw opzetten van gespreksgroepen zodat deelnemers in een informele sfeer kunnen luisteren naar, en leren van, de ervaringen van anderen.

RESULTAAT 

In 2016 is COC Limburg in staat om erkende professionele psychische zorg te leveren op het gebied van aan LHBT-problematiek gerelateerde klachten/problemen.

PROJECT 4.3b

VEILIGHEID & ZORG

LICHAMELIJKE GEZONDHEID OMSCHRIJVING

PLAN

Binnen Limburg wordt veel aandacht besteed aan seksuele gezondheid door de twee GGD’s in de regio. Tussen COC Limburg en GGD Zuid-Limburg vindt regelmatig overleg plaats. GGD NoordLimburg overlegt met name met Stichting Coming-Inn.



Beide GGD’s richten zich vooral bij het SOAbeleid op risicogroepen, de categorie MSM (mannen die seks hebben met mannen) wordt ook zo gezien. Beleid is voornamelijk gericht op opsporing en voorlichting van deze groep. Er is een beperkte mogelijkheid om deze mannen te bereiken, mede vanwege afname van uitgangsgelegenheden in de regio.



RESULTAAT 

AANLEIDING  

Samenwerking met GGD Noord-Limburg is minimaal. Afname hoeveelheid testlocaties in de regio, omwille van bezuinigingen werd een spreekuur binnen COC Limburg geannuleerd.

Eind 2013/begin 2014 wil COC Limburg een overleg samen met de twee GGD’s gaan organiseren zodat deze samenwerking kan verbeteren. Deze samenwerking kan ook een aanzet zijn om te komen tot nieuwe initiatieven. Uitbreiding testlocaties in de regio. Naast de reguliere SOA-poliklinieken in Heerlen, Geleen en Maastricht toch ook een specifiek LHBTspreekuur organiseren bij bijvoorbeeld COC Limburg. Deze spreekuren financieel mogelijk maken wanneer dit vanwege financiële beperkingen bij GGD niet mogelijk is.



Eind 2014 nieuwe initiatieven op gebieden van preventie, voorlichting en opsporing in Limburg. Hieraan voorafgaand een verbeterde samenwerking met de 2 GGD’s Streven naar minimaal 1 extra testlocatie in zowel Noord- als Zuid-Limburg in 2014.

DOELSTELLING COC Limburg wil een verbindende maar ook faciliterende rol gaan spelen om opsporing en behandeling van SOA’s nog makkelijker te laten verlopen. COC Limburg streeft ernaar om de testmogelijkheden voor MSM verder uit te breiden in Limburg.

DOELGROEP LHBT’ers; met name MSM.

45



46

PROJECTEN


CULTUUR & ONTMOETING

47


INLEIDING

INHOUD 49

PROJECTEN • EXPLOITATIE CAFÉ ROSÉ

50

• JONG & OUT/EXPRESZO

51

• CULTURELE ACTIVITEITEN

52

• PINK PARTY

53

48


INLEIDING

De acceptatie van LHBT’ers is nog altijd niet geaccepteerd als een maatschappelijk gegeven. Eén van de taken van COC Limburg, ook in de komende jaren 2014-2016, is dan ook het creëren van veilige ontmoetingsmogelijkheden voor diverse doelgroepen. Door het organiseren van ontmoetingsactiviteiten wil COC Limburg een veilig en prettig klimaat scheppen voor de verschillende groepen binnen de LHBTgemeenschap en in het verlengde hiervan meer begrip en acceptatie verkrijgen in de maatschappij. De ervaringen uit de afgelopen periode zullen in de komende jaren worden gebruikt om de activiteiten uit te breiden, aan te passen en toe te passen voor bijvoorbeeld samenwerkingsvormen met andere (maatschappelijke) organisaties of andere nog te starten activiteiten. Tevens vindt COC Limburg dat er gezocht moet worden naar een mogelijkheid om seksuele diversiteit in (culturele) evenementen naar voren te brengen. Juist door een mix van verschillende levensstijlen op (culturele) evenementen denkt COC Limburg er voor te kunnen zorgen dat meer begrip ontstaat. Om bovenstaande doelstelling te bereiken binnen het aandachtsgebied Cultuur en Ontmoeting, zal COC Limburg in de periode 2014-2016 een aantal projecten inzetten. Een deel van deze projecten is in de afgelopen jaren reeds met succes georganiseerd of er is reeds begonnen met de voorbereidingen. Het continueren en intensiveren van bestaande projecten behoort daarmee tot één van de middelen om de doelstelling te verwezenlijken.

49


PROJECT 5.1

EXPLOITATIE CAFÉ ROSÉ OMSCHRIJVING Al sinds 1982 is Café Rosé het café van het COC Limburg en het heeft sindsdien de functie van een ontmoetingsplek voor homo-, biseksuelen en transgenders in de regio. Het biedt een ontmoetingsplek voor een breed publiek en de bezoekers een plaats waar men zich veilig voelt.

AANLEIDING De blijvende behoefte aan een ontmoetingsplek voor de LHBT-doelgroep.

DOELSTELLING Er blijkt nog steeds behoefte aan een ontmoetingsplek als Café Rosé. Op dit moment telt bijvoorbeeld Maastricht twee cafés die zich specifiek richten op de doelgroep van homoseksuelen, te weten Café Rosé en Sway Café. Ook zijn er enkele andere horecagelegenheden die zich homovriendelijk noemen. In de rest van Limburg is de situatie niet veel beter. In Venlo is één homokroeg te vinden en in andere grotere steden zoals Roermond, Heerlen, Kerkrade, Sittard-Geleen, Weert en Venlo zijn helemaal geen homokroegen (meer). COC Limburg wil daarom een café blijven bieden. Een gedeelte van de meeropbrengst van de exploitatie van Café Rosé wordt besteed aan het café zelf, het andere deel komt ten goede aan de uitvoering van de speerpunten van het COC Limburg. Het is belangrijk dat de caféactiviteiten worden voortgezet zodat het café van het COC Limburg in de periode 2014-2016 kan blijven fungeren en groeien als laagdrempelige ontmoetingsplaats. Café Rosé is daarnaast het centrale ontmoetingspunt voor diverse doelgroepen, zoals 40+, SoZo, Jong&Out en Transgender Limburg.

50

40+ middagen en -activiteiten Veel oudere LHBT’ers voelen zich geïsoleerd, omdat er weinig voor hen georganiseerd wordt en er weinig ontmoetingsplaatsen zijn. Daarom organiseren we al enkele jaren cafémiddagen en andere activiteiten voor deze doelgroep. Een concept, dat zeer succesvol is, moet je niet veranderen. Tijdens de bijeenkomsten voor deze doelgroep zijn steeds circa 20 mensen aanwezig. In de komende periode zullen we daarom deze (themagerichte) maandelijkse activiteit voor roze “ouderen” continueren.

SoZo (COC ontmoetingsgroep voor mensen met een verstandelijke beperking) LHBT’ers met een handicap voelen zich vaak eenzaam. Voor hen geldt dat er weinig aandacht voor en kennis van deze doelgroep is in de reguliere zorginstellingen. Het is belangrijk om ook deze mensen een gelegenheid te bieden elkaar te ontmoeten.

DOELGROEP De brede LHBT-doelgroep, maar ook iedereen die de LHBT-gemeenschap een warm hart toedraagt. Café Rosé is een open, heterovriendelijk café.

PLAN Voortzetten van de caféactiviteiten zodat het café van het COC Limburg in de periode 2014-2016 kan blijven fungeren en groeien als laagdrempelige ontmoetingsplaats.

RESULTAAT Café Rosé is in 2016 verder gegroeid in de rol van centraal ontmoetingspunt voor de LHBTgemeenschap in het algemeen en diverse, in dit meerjarenplan 2014-2016 al benoemde, doelgroepen in het bijzonder, zoals SoZo, Jong&Out, Expreszo, Transgender Limburg en 40+.

PROJECT 5.2


JONG & OUT/EXPRESZO OMSCHRIJVING

PLAN

In 2007 is deze activiteit gestart omdat er voor jongeren tot en met 18 jaar met homoseksuele, biseksuele of lesbische gevoelens weinig ontmoetingsmogelijkheden waren.



Om hierop in te spelen heeft COC Nederland in 2007 Jong & Out opgericht. Ook in de provincie Limburg was er weinig te doen voor deze jongeren en toen is besloten om een afdeling in Limburg op te zetten (Jong & Out Limburg).



AANLEIDING Het gebrek aan ontmoetingsmogelijkheden voor LHBT-jongeren.

DOELSTELLING Organiseren van activiteiten, waaronder een maandelijkse ontmoetingsmiddag voor jongeren tot en met 18 jaar. Deze activiteiten vinden plaats onder leiding van daarin getrainde begeleiders. Tijdens elke middag wordt er een andere activiteit georganiseerd. Deze wordt georganiseerd door de jongeren zelf. Veel jongeren durven niet aan hun ouders te vertellen dat ze naar een Jong & Out meeting gaan en hebben moeite om financieel bij te dragen aan de activiteiten.

De Jong & Out activiteiten worden in de periode 2014-2016 gecontinueerd. Het concept is al jaren hetzelfde en omdat dat een succes is hoeft er in principe nauwelijks iets aan veranderd te worden. Waar dit wel noodzakelijk blijkt zullen in de komende periode aanpassingen worden doorgevoerd. Om te voorkomen dat de jongeren die 19 jaar worden in een gat vallen werken we in 2013 aan het opstarten van een groep voor de leeftijdscategorie van 18 tot en met 26 jaar onder de naam ‘Expreszo’. Na een opstartfase zal deze groep in de jaren 2014-2016 volwaardig kunnen functioneren.

RESULTAAT  

De Jong & Out activiteiten zullen in 2016 nog breder bekend zijn onder de doelgroep. De ExpresZo groep functioneert in 2016 als volwaardige groep binnen het COC Limburg en organiseert aansprekende activiteiten voor de doelgroep van 18 tot en met 26 jaar. Deze activiteiten zijn bekend onder deze doelgroep.

In de afgelopen periode heeft COC Limburg met behulp van de provincie Limburg de activiteiten kunnen bekostigen waardoor dit geen drempel werd voor de jongeren.

DOELGROEP LHBT-jongeren tot en met 18 jaar.

51


PROJECT 5.3

CULTURELE ACTIVITEITEN OMSCHRIJVING

PLAN

Organiseren van culturele activiteiten met een roze thema.

Voortzetten en uitbreiden van het organiseren van culturele activiteiten door COC Limburg.

AANLEIDING

RESULTAAT

Sinds een aantal jaren worden de ruimtes van COC Limburg ook gebruikt voor culturele activiteiten. Een van de manieren om mensen te binden en maatschappelijke acceptatie te bevorderen is het organiseren van culturele activiteiten voor een zo breed mogelijk publiek.

COC Limburg staat in 2016 ook cultureel op de kaart, om roze thema’s ook op die manier onder de aandacht te brengen van een zo breed mogelijk publiek.

In het verleden werden al lezingen, filmvoorstellingen, literaire middagen en culturele stadwandelingen gehouden, allemaal met een roze thema. De meeste van voorgenoemde activiteiten worden georganiseerd door het Kennis- en adviescentrum van COC Limburg.

DOELGROEP Alle inwoners van Limburg, een zo breed mogelijk publiek.

52

PROJECT 5.4


PINK PARTY OMSCHRIJVING

PLAN

Pink Party is sinds 1978 het halfjaarlijks terugkerend feest van COC Limburg. In 35 jaar tijd is het van een klein feest uitgegroeid tot een feest met gemiddeld 1000 bezoekers. Sinds 13 jaar vindt het feest plaats in La Bonbonnière te Maastricht. De laatste jaren klinkt steeds meer de roep vanuit overige delen in Limburg om ook op andere locaties een feest te organiseren.



AANLEIDING  

COC Limburg organiseert reeds 35 jaar een succesvol feest Er bestaat behoefte tot uitbreiding

 

De Pink Party zal de komende jaren ook door Stichting Pink Events georganiseerd worden namens COC Limburg Er zal onderzoek gedaan worden of er behoefte bestaat het feest uit te breiden in huidige of afgeslankte vorm in andere regio's Indien de behoefte bestaat dit feest organiseren samen met andere partners.

RESULTAAT   

Twee maal per jaar een Pink Party in Maastricht Eind 2013/begin 2014 duidelijkheid over behoefte extra feesten Medio 2014 aanzet organisatie nieuw feest

DOELGROEP Alle LHBT’ers in Limburg

53


BRONNEN

TOTSTANDKOMING Dit meerjarenbeleidsplan is ondermeer tot stand gekomen door verschillende discussiebijeenkomsten met het actieve kader van COC Limburg over het bepalen van de belangrijkste thema's voor een nieuw beleid. Het bestuur van COC Limburg bedankt alle mensen die een bijdrage hebben geleverd aan de totstandkoming van dit beleidsplan.

GEBRUIKTE BRONNEN              

54

‘Towards tolerance. Exploring changes and explaining differences in attitudes towards homosexuality in Europe’, Sociaal en Cultureel Planbureau, mei 2013 ‘Acceptatie van homoseksuelen, biseksuelen en transgenders in Nederland 2013’, Sociaal en Cultureel Planbureau, april 2013 ‘Trendrapportage, Discriminatiemeldingen 2010-2012’, Antidiscriminatievoorziening Limburg, maart 2013 ‘EU LGBT survey, European Union lesbian, gay, bisexual and transgender survey’, European Union Agency for Fundamental Rights, 2013 ‘Dichter bij elkaar?, De sociaal-culturele positie van niet-westerse migranten in Nederland’, Sociaal en Cultureel Planbureau, november 2012 ‘Sociale onveiligheid van LHB schoolpersoneel en LHB leerlingen: Brochure’, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, september 2012 ‘Talent to change for, LGBT employee research leading the way in diveersity, A study on the inclusion of LGBT employees in the Netherlands’, Workplace Pride, mei 2012 ‘Niet te ver uit de kast, Ervaringen van homoen biseksuelen in Nederland’, Sociaal en Cultureel Planbureau, maart 2012 ‘Lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgenderwerknemers in het MKB’, Panteia/EIM, november 2011 ‘Uit de kast werkt beter!’, COC Nederland & Gay Krant, oktober 2011 ‘Steeds gewoner, nooit gewoon, Acceptatie van homoseksualiteit in Nederland’, Sociaal en Cultureel Planbureau, juni 2010 ‘Mensenrechten en seksuele oriëntatie, Een handleiding voor ambassades’, Ministerie van Buitenlandse Zaken, juni 2010 ‘Voordelen van een homovriendelijk werkklimaat voor het Nederlandse bedrijfsleven’, Ministerie van Economische Zaken, april 2010 ‘Gewoon homo zijn, Lesbisch-en homo-emancipatiebeleid 2008-2011’, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, november 2007



55

COC LIMBURG MEERJARENBELEIDSPLAN

Recommend Documents