CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1
energie management actie plan Bedrijf en projecten volgens ISO 50001
Periode: Scope: Versie Laatste update: Opgesteld door: Goedgekeurd
2008 – 2014 Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 + Scope 3 CO2 prestatieladder, versie 2.2 23 september 2014 drs. ing. Siemon Bruinsma
[email protected] QHSE manager Imtech Traffic & Infra B.V. Dr. Ir R. Hanssen Directeur Imtech Traffic & Infra B.V.
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
1 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
Inhoudsopgave 0 Inleiding en verantwoording ..................................................................................................... 4 0.1 Deel 1 ISO 14064-1 (SKAO eis 3.A.1, 5.B.1) Hoofdstuk 1-10 ........................................... 4 0.2 Deel 2 ISO 50001 (SKAO eis 4.A.1, 2.B.2, 3.B.1, 5.B.2) Hoofdstuk 11-13 ........................ 5 DEEL A - ISO 14064 (hoofdstuk 1-10)........................................................................................ 6 1 Beschrijving van de organisatie en wijzingen ........................................................................... 6 1.1 Imtech Traffic & Infra ......................................................................................................... 6 1.2 Wijzingen in de organisatie ............................................................................................... 6 1.3 Verantwoordelijke voor CO2 ............................................................................................. 6 2 Basis jaar en rapportage periode ............................................................................................. 7 2.1 Eerste rapportageperiode 2008 - 2013.............................................................................. 7 2.2 Tweede rapportageperiode 2013 - 2015 ........................................................................... 7 2.3 Opmerkingen t.a.v. periodes ............................................................................................. 7 3 Afbakening (organizational boundary) ..................................................................................... 8 3.1 Organisatie grenzen.......................................................................................................... 8 4 Directe en indirecte GHG emissies 2008 - 2013 ...................................................................... 9 4.1 CO2 emissie per scope 2008 - 2013 ................................................................................. 9 4,2 CO2 emissie verdeeld naar locaties en mobiliteit 2008 - 2013 .......................................... 9 5 Directe en indirecte GHG emissies 2013 - 2015 .................................................................... 10 5.1 CO2 emissie per scope 2013-2015 ................................................................................. 10 5.2 CO2 emissie verdeeld naar locaties en mobiliteit 2013-2015 .......................................... 10 6 Emissiebronnen en alternatieven .......................................................................................... 11 6.1 Emissiebronnen .............................................................................................................. 11 6.2 Verbranding van biomassa ............................................................................................. 11 6.3 Broeikasgasverwijderingen ............................................................................................. 11 6.4 Uitzonderingen................................................................................................................ 11 6.5 CO2 emissies per medewerker ....................................................................................... 12 7 Kwantificeringsmethoden ...................................................................................................... 13 7.1 Directe invoer van CO2 emissies .................................................................................... 13 7.2 Invoer van energie gebruiksgegevens............................................................................. 13 7.3 Invoer van activiteitendata .............................................................................................. 13 7.4 Gegevensbronnen per scope .......................................................................................... 13 7.5 Herberekeningen ............................................................................................................ 14 8 Emissiefactoren ..................................................................................................................... 15 9 Onzekerheden ....................................................................................................................... 15 10 Verantwoording ................................................................................................................... 16 10.1 Rapportage volgens ISO 14064:2006 hoofdstuk 7 ........................................................ 16
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
2 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
10.2 Cross reference ISO 14064-1 en GHG report content h7 .............................................. 16 10.3 Verificatie ISO 14064 Rapportage (level of assurance) ................................................. 16 DEEL B - ISO 50001 (Hoofdstuk 11-13) ................................................................................... 17 11 Reductiedoelstelling voor scope 1 & 2 emissie, en een plan van aanpak inclusief maatregelen in de projecten (SKAO 3.B.1) ............................................................................... 17 11.1
Onderwerp en omvang van de doelstelling ................................................................. 17
11.2
Reductiedoelstelling Bedrijf 2008 t/m 2013................................................................. 17
Doelstellingen Periode 2008 - 2013 ................................................................................... 17 Voortgang 2008 – 2013 per scope 1, 2 en 3 in getallen ..................................................... 17 Conclusie 2008 – 2013 per scope 1, 2 en 3....................................................................... 18 11.3
Reductiedoelstelling Bedrijf 2013 t/m 2015................................................................. 19
Doelstellingen Periode 2013 - 2015 ................................................................................... 19 Voortgang 2013 – 2015 ..................................................................................................... 20 11.4 Plan van aanpak CO2-reducerende maatregelen + indicatie voor het bedrijf ................ 21 11.5 Alternatieve brandstoffen .............................................................................................. 22 11.6
Plan van aanpak CO2-reducerende maatregelen + indicatie Per project .................... 23
11.7
Plan van aanpak CO2-reducerende maatregelen goedgekeurd door Directie ............ 24
12. Energie management actieplan, onderschreven door hoger management, gecommuniceerd en geïmplementeerd (SKAO 3.B.2) .......................................................................................... 25 12.1 Uitvoeren van een energie review (ISO 50001 § 4.4.3) ................................................. 25 12.2 Opstellen referentie kader (ISO 50001 § 4.4.4) ............................................................. 25 12.3 Vastleggen van performance indicators voor monitoren (ISO 50001 § 4.4.5) ................ 25 12.4 Doelstellingen, taakstellingen en management actieplan energie (ISO 50001 § 4.4.6) . 25 12.5 Monitoring, meten en analyseren (ISO 50001 § 4.6.1) .................................................. 25 12.6 Afwijkingen, correcties, corrigerende en preventieve maatregelen (ISO 50001 § 4.6.3) 25 13. Op basis van 2 ketenanalyses / 2 ketens van activiteiten scope 3, CO₂reductiedoelstellingen en een plan van aanpak inclusief maatregelen (SKAO 4.B.1) ............... 26 13.1 Scope 3 emissie inventaris en berekening 2013-2015 .................................................. 26 13.2 Projecten en mobiliteit ................................................................................................... 27 13.3 SKAO H3.1 Algemene doelstellingen scope 3 .............................................................. 27 13.4 SKAO 5.B.1 Rapporteren van de emissie-inventaris scope 1, 2 en 3, alsmede de voortgang in reductiedoelstellingen ....................................................................................... 27 Bijlage 3.1 Organogrammen ..................................................................................................... 28 Bijlage 7.5 Groen Garant Stroom (Contract Nuon sinds 2012) ................................................. 29 Bijlage 10 Cross reference ISO 14064-1 + GHG report content h7........................................... 30 Bijlage 11.4 Plan van aanpak CO2-reducerende maatregelen + indicatie voor het bedrijf ........ 31 Bijlage 11.6 Mogelijkheden voor individuele bijdrages en ideeën van anderen ......................... 32
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
3 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
0 Inleiding en verantwoording 0.1 Deel 1 ISO 14064-1 (SKAO eis 3.A.1, 5.B.1) Hoofdstuk 1-10 In het kader van o.a. de CO2 prestatieladder 2.2 (zie www.skao.nl) en de ISO 14064-1 is de footprint van Imtech Traffic & Infra opgesteld. In dit rapport wordt de emissie inventaris vanaf 2008 (met nieuw basisjaar 2014 vanwege samenvoeging met het voormalige Peek Traffic en een reorganisatie medio 2013) besproken. De CO2 voetafdruk (footprint) geeft een inventarisatie van de totale hoeveelheid uitgestoten broeikasgassen: de Green House Gas (GHG) emissies. De GHG analyse geeft ze inzicht in de herkomst van deze emissies over de verschillende bedrijfsonderdelen met een verdeling naar directe en indirecte GHG emissies. De inventarisatie is uitgevoerd conform de ISO 14064-1; 2006 (E) “quantification and reporting of greenhouse gas emissions and removals”. In dit rapport wordt de voetprint gerapporteerd volgens § 7.3.1 van deze norm. De scope indeling van SKAO wijkt af van de internationaal geaccepteerde GHG standaard, voor wat betreft het gebruik van prive voortuigen voor zakelijke doeleinden en zakelijk vliegverkeer. De afwijking is weergegeven in figuur 0.1 en tabel 0.1. Figuur 0.1: Scope indeling volgens SKAO
Directe emissies (scope 1) Emissies eigen aardgasverbruik, stadsverwarming (fuel used (e.g. heating, generators)) Airco koelmiddelen (koelkasten en airco’s). (leakage of airco refrigerants) Verbranding van brandstoffen in mobiele werktuigen en veroorzaakt door het eigen wagenpark (benzine, diesel, LPG). (business travel) Indirecte emissies (scope 2) Elektriciteitsverbruik (electricity purchase) Upstream / downstream emissies (scope 3) ‘eigen auto voor zakelijk gebruik’ (personal cars for business travel) zakelijke vliegtuigkilometers (business air travel) Andere CO2 emissie bronnen uit scope 3. Tabel 0.1 GHG scope versus SKAO scope indeling
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
GHG scope 1 1.1
SKAO scope 1 1.1
1.2 1.3
1.2 1.3
2.1
2.3
3.1 3.2 3.x
2.1 2.2 3.x
4 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
0.2 Deel 2 ISO 50001 (SKAO eis 4.A.1, 2.B.2, 3.B.1, 5.B.2) Hoofdstuk 11-13 In het kader van o.a. de CO2 prestatieladder (zie www.skao.nl) en de ISO 50001 is dit energie management actieplan van Imtech Traffic & Infra opgesteld. Dit plan geeft invulling aan het Energy Management System Model.
Figuur 0.2: Energy Management System Model (ISO 50001)
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
5 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
DEEL A - ISO 14064 (hoofdstuk 1-10) 1 Beschrijving van de organisatie en wijzingen 1.1 Imtech Traffic & Infra 1
Imtech Traffic & Infra BV biedt multidisciplinaire oplossingen (elektrotechnisch, mechanisch en ICT) voor de infrastructurele markt in Nederland. Imtech Traffic & Infra BV levert totaaloplossingen bestaande uit producten, systemen en diensten. Het dienstenpakket omvat de gehele keten met activiteiten van ontwerp tot en met installatie, en van contracting tot en met asset management. Op het voorblad van dit document treft u foto’s aan van representatieve activiteiten van Imtech Traffic & Infra BV. Voor meer en actuele informatie: http://imtech.com/EN/traffic-infra en voor heel specifieke CO2 informatie: http://imtech.com/EN/traffic-infra/QHSE/Items-CO2-prestatieladder.html
1.2 Wijzingen in de organisatie jaar 2008 2009 2010 2011
2012
2013
2014
beleid Geen wijzigingen Inkoop groene stroom bij Dong Leasewagens alleen label A tot en met D Grijze stroom bij Dong met vergroening door GVO’s bij Van Gansewinkel (stortgas) Leasewagens alleen label A tot en met C Grijze stroom bij Dong met vergroening door GVO’s bij Van Gansewinkel (stortgas) Groene stroom voldoet niet meer aan SMK Keurmerk en wordt gerekend als grijze stroom. Grijze stroom bij Nuon met vergroening door GVO’s bij Van Gansewinkel (stortgas) Imtech Peek (het voormalige Peek Traffic) is begin 2013 onderdeel geworden van Imtech Traffic & Infra BV en valt dus binnen de boundary. Medio 2013 was er een grote reorganisatie waarbij afscheid werd genomen van meer dan 200 medewerkers, enkele activiteiten en veel eigen materieel. Eerste half jaar nog geen mutaties
panden Geen wijzigingen Geen wijzigingen Nieuw pand in Houten Sluiting panden Nijmegen, Arnhem, Vianen en Urk Nieuwe panden Amsterdam (Papierhavenweg), Amstelveen, Sittard, Den Haag en Ridderkerk Sluiting panden Dordrecht, Apeldoorn, Schiphol, Amsterdam (Coenhavenweg) Sluiting pand Nieuw Vennep Verhuizing eind december van Ridderkerk naar Barendrecht Het pand van Imtech Peek aan de Basicweg is toegevoegd. Pand nikkelstraat in Ridderkerk gesloten.
1.3 Verantwoordelijke voor CO2 Eindverantwoordelijk Imtech Traffic & Infra B.V.: Directie Operationeel verantwoordelijk Imtech Traffic & Infra B.V.: QHSE manager Hierbij wordt ondersteuning geboden van Wim Vos, Corporate Social Responsibility (CSR) verantwoordelijke van de divisie Imtech Traffic & Infra. Het Imtech N.V. beleid t.a.v. CSR (http://imtech.com/NL/CSR.html) wordt een op een doorvertaald naar Imtech Traffic & Infra, waarbij binnen Imtech Traffic & Infra B.V. een eigen invulling wordt gedaan onder de eisen van de CO2 prestatieladder.
1
Tot 1 juli 2012 Imtech Infra BV genoemd.
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
6 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
2 Basis jaar en rapportage periode 2.1 Eerste rapportageperiode 2008 - 2013 De inventarisatie naar GHG emissies is voor de eerste maal uitgevoerd in 2008 (het eerste basisjaar) en deze is beëindigd in 2013.
2.2 Tweede rapportageperiode 2013 - 2015 Als basisjaar voor een nieuwe periode is 2013 gekozen vanwege: de samenvoeging met het voormalige Peek Traffic begin 2013 (uitbreiding boundary) de grote reorganisatie van medio 2013 (vertekend beeld op de absolute CO2 uitstoot). De CSR doelstelling van Imtech NV (quote: Strategic Targets 2014 – 2015 - 5% reduction of the CO2 footprint per FTE compared to 2013).
2.3 Opmerkingen t.a.v. periodes Elke rapportage periode is gelijk aan een boekjaar (1 januari tot en met 31 december) of per halfjaar (1 januari – 30 juni of 1 juli – 31 december). Waar van toepassing staat dit aangegeven. Alles wat administratief wordt toegewezen aan een bepaalde periode wordt daar ook gebruikt. Een km declaratie bijvoorbeeld van km’s die met een privé auto als zakelijke km’s in december worden gereden en waarbij de declaratie in februari wordt ingediend, wordt gezien als een CO2 uitstoot in februari.
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
7 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
3 Afbakening (organizational boundary) 3.1 Organisatie grenzen Bij het bepalen van de organisatiegrenzen (organizational boundary) is uitgegaan van afbakening op basis van: Operationele controle (operational control). Imtech Traffic & Infra B.V. maakt onderdeel uit van de divisie Traffic & Infra, welke weer onderdeel uitmaakt van het beursgenoteerde Imtech NV. Alle aandelen van Imtech Traffic & Infra BV zijn in handen van Imtech NV. Juridische eenheid (Imtech Traffic & Infra is een BV) Onder de divisie Imtech Traffic & Infra met zelf geen juridische status maar wel met eigen personeel vallen juridische units zoals Peek Traffic BV (per 2013 een personeels BV vanwege een andere cao), Imtech Traffic & Infra BV, Imtech Traffic & Infra NV (Belgie), Peek Traffic UK ltd. WPS BV, YPS Finland, SSR Finland, Polar Finland, Peek Croatia, Peek Poland. Peek Traffic BV is als BV opgehouden te bestaan en is per 2013 geïntegreerd in Imtech Traffic & Infra BV als een specialty binnen de unit Urban (en valt dus binnen de boundary). Dit heeft gevolgen 2 voor o.a. de leveranciersanalyse . Van medewerkers die bij Imtech Traffic & Infra BV op de loonlijst staan, maar die in de praktijk werkzaamheden verrichten op divisieniveau, is specifiek gekeken welke CO2 bronnen wel worden toegerekend aan Imtech Traffic & Infra BV en welke niet. Bronnen die toegerekend worden aan Imtech Traffic & Infra BV zijn:
Toerekening medewerkers Divisie Scope 1: directe eigen uitstoot 1.1 Gebruik stationaire verbrandingsapparatuur
Imtech T&I BV
Toelichting
ja
1.2 Koelkasten en Airco lekverliezen 1.3 CO2-emissies door gebruik eigen wagenpark
ja ja
Alleen als zij werkzaamheden verrichten in een pand die tot de Imtech Traffic & Infra BV inventaris behoort Idem 1.1 Alleen bedrijfsvoertuigen en medewerkers met leasevoertuigen die op de loonlijst staan van Imtech Traffic & Infra BV.
Scope 2: indirecte eigen uitstoot 2.1 Gebruik privéauto’s voor zakelijk verkeer 2.2 Vliegen
Ja nee
2.3 Elektriciteitsgebruik
ja
Idem 1.1 Vliegbewegingen worden uitgesplitst naar bestemming (was het voor Traffic & Infra B.V of voor andere onderdelen van de Divisie?). Idem 1.1
Onder Imtech Traffic & Infra BV vallen verder geen BV’s.
Zie ook bijlage 3.1 voor organigrammen. Aantal medewerkers Imtech Traffic & Infra BV bestaat per ultimo 2013 uit ongeveer 1000 medewerkers. Middelen Imtech Traffic & Infra heeft bedrijfsvoertuigen en personenwagens op leasebasis en specifieke 3 werkvoertuigen zoals hoogwerkers en vrachtwagens met autolaadkraan in eigen beheer . Er wordt geopereerd vanuit ongeveer 20 panden. Een beperkt aantal daarvan zijn echte vaste locaties (Amersfoort, Wormerveer en Barendrecht) en de andere zijn gekozen als locaties vlak bij de klant (projectlocaties). Al deze panden en bedrijfsmiddelen vallen binnen de ‘’boundary’’ van Imtech Traffic & Infra BV en zijn dus meegenomen in de CO2 berekening. 2
In maart 2014 is de leveranciersanalyse gedaan over 2013 met de leveranciers van het Imtech Traffic & Infra en het voormalige Peek in een gezamenlijk bestand. Op basis daarvan is de top 200 opnieuw vastgesteld conform de SKAO methode (ABC analyse). 3 Bij de reorganisatie van medio 2013 zijn veel activiteiten die gedaan werden met eigen materieel afgestoten en feitelijk verplaatst van scope 1 naar scope 3 (onderaannemers).
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
8 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
4 Directe en indirecte GHG emissies 2008 - 2013 4.1 CO2 emissie per scope 2008 - 2013 Hieronder de tabel met CO2 emissies per halfjaar, per jaar en in % 2008 2009 CO 2 uitstoot (in ton CO2) SKAO CO2 prestatieladder indeling
Q12
Q34
yearly
%
Q12
Q34
2010 yearly
%
2011
Q12
Q34
yearly
%
Q12
2012 Q34
yearly
%
2013
Q12
Q34
yearly
%
Q12
Q34
yearly
%
Scope 1: directe eigen uitstoot Fuel used (for heating buildings, etc) Airco and refrigerants (in buildings) Business car travel
237 3 4.282
237 3 4.115
474 6 8.397
5% 0% 85%
224 3 4.244
224 3 4.078
448 6 8.322
5% 0% 89%
234 3 4.248
234 3 4.081
467 6 8.329
5% 0% 88%
240 3 4.566
240 3 4.230
480 6 8.796
5% 0% 87%
211 3 3.883
211 3 4.390
423 6 8.273
4% 0% 87%
278 3 3.887
278 3 2.990
557 6 6.877
7% 0% 81%
Totaal scope 1
4.523
4.355
8.878
89%
4.471
4.305
8.776
94%
4.484
4.318
8.802
93%
4.809
4.474
9.283
92%
4.098
4.604
8.702
91%
4.168
3.271
7.440
87%
83 8 441
79 5 441
162 13 883
2% 0% 9%
79 5 217
76 4 217
154 9 435
2% 0% 5%
81 9 227
78 6 227
160 14 454
2% 0% 5%
57 3 366
55 2 370
112 5 739
1% 0% 7%
57 7 354
55 5 352
112 12 704
1% 0% 7%
51 26 469
49 18 469
99 45 937
1% 1% 11%
599
6%
317
311
628
7%
426
426
855
8%
418
412
827
9%
546
536
1.081
13%
9.375 100%
4.801
4.629
9.430 100%
5.235
4.900 10.138 100%
4.516
5.016
Scope 2: indirecte eigen uitstoot Personel cars for business travel Business air travel Indirect sources (electricity & district heating)
Totaal scope 2 Totaal scope 1 en 2
532
526
1.058
11%
302
297
5.055
4.881
9.935
100%
4.773
4.602
Reductie tov het vorige jaar (in % ) index CO2 (basisjaar 2008)
0,0% 100
6% 94
-1% 95
-7% 102
9.530 100% 4.714 3.807 8.521 100% 6% 96
10% 86
Tabel 4.1: Totale directe en indirecte CO2 emissies met een onderverdeling naar scope 1 of 2
4,2 CO2 emissie verdeeld naar locaties en mobiliteit 2008 - 2013 Onderverdeling locaties / mobiliteit per scope (SKAO CO2 prestatieladderindeling)
2008 locaties
Fuel used (for heating buildings, etc) Airco and refrigerants (in buildings)
2010 mobiliteit
locaties
2011 mobiliteit locaties
2012 mobiliteit locaties
2013 mobiliteit locaties
mobiliteit
448
467
480
423
557
6
6
6
6
6
6
Personel cars for business travel Indirect sources (electricity & district heating)
locaties
474
Business car travel Business air travel
2009 mobiliteit
8.397
8.322
8.329
8.796
8.273
162
154
160
112
112
13
9
883
14
435
5
454
11
739
6.877 99 42
704
937
Totaal per locatie of mobiliteit (in ton CO2)
1.376
8.559
899
8.476
942
8.488
1.230
8.908
1.144
8.385
1.542
6.976
in %
13,9%
86,1%
9,6%
90,4%
10,0%
90,0%
12,1%
87,9%
12,0%
88,0%
18,1%
81,9%
scope 1
4,8%
84,5%
4,8%
88,8%
5,0%
88,3%
4,8%
86,8%
4,5%
86,8%
6,6%
80,7%
Scope 2
9,0%
1,6%
4,7%
1,6%
5,0%
1,7%
7,3%
1,1%
7,5%
1,2%
11,5%
1,2%
Totaal per locatie of mobiliteit naar scope in %
Tabel 4.2: De onderverdeling naar locaties (panden) en mobiliteit (projecten, uitvoering) per scope
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
9 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
5 Directe en indirecte GHG emissies 2013 - 2015 5.1 CO2 emissie per scope 2013-2015 Hieronder de tabel met CO2 emissies per halfjaar, per jaar en in % (Zwarte getallen zijn reële cijfers, rode zijn schattingen)
CO 2 uitstoot (in ton CO2) SKAO CO2 prestatieladder indeling
2013 Q12
2014 Q34
yearly
%
2015
Q12
Q34
yearly
%
Q12
Q34
yearly
%
Scope 1: directe eigen uitstoot Fuel used (for heating buildings, etc) Airco and refrigerants (in buildings) Business car travel
278 3 3.887
278 3 2.990
557 6 6.877
7% 0% 81%
286 3 3.223
286 3 3.223
573 6 6.446
7% 0% 79%
250 3 3.223
250 3 3.096
500 5 6.319
6% 0% 81%
Totaal scope 1
4.168
3.271
7.440
87%
3.512
3.512
7.025
86%
3.475
3.349
6.824
87%
51 26 469
49 18 469
99 45 937
1% 1% 11%
51 15 497
48 15 497
99 31 994
1% 0% 12%
50 19 445
49 13 445
99 31 890
1% 0% 11%
546
536
1.081
13%
563
560
1.124
14%
514
506
1.020
13%
Scope 2: indirecte eigen uitstoot Personel cars for business travel Business air travel Indirect sources (electricity & district heating)
Totaal scope 2 Totaal scope 1 en 2
4.714 3.807 8.521 100%
Reductie tov het vorige jaar (in % ) index CO2 (basisjaar 2013)
4.076 4.073
0% 100
8.149 100% 3.989 3.855 7.844 100% 4% 96%
4% 92%
Tabel 5.1: Totale directe en indirecte CO2 emissies met een onderverdeling naar scope 1 of 2
5.2 CO2 emissie verdeeld naar locaties en mobiliteit 2013-2015 Onderverdeling locaties / mobiliteit per scope (SKAO CO2 prestatieladderindeling)
2013 locaties
Fuel used (for heating buildings, etc) Airco and refrigerants (in buildings)
568
6
6
Personel cars for business travel
in %
1542
5 6.446
99
99 31
937
Totaal per locatie of mobiliteit (in ton CO2)
mobiliteit
500
6877 42
Indirect sources (electricity & district heating)
2015 mobiliteit locaties
557
Business car travel Business air travel
2014 mobiliteit locaties
6.186 99 31
994
890
6976
1.599
6.545
1.426
6.285
0,181058 0,818942
19,6%
80,4%
18,5%
81,5%
Totaal per locatie of mobiliteit naar scope in %
0
0
scope 1
0,066092
0,80729
7,1%
79,1%
6,5%
80,2%
Scope 2
0,114967 0,011652
12,6%
1,2%
11,9%
1,3%
Tabel 5.2: De onderverdeling naar locaties (panden) en mobiliteit (projecten, uitvoering) per scope (Zwarte getallen zijn reële cijfers, rode zijn schattingen) CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
10 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
6 Emissiebronnen en alternatieven 6.1 Emissiebronnen In de tabellen bij hoofdstuk 4 en 5 is te zien dat van de emissiebronnen de meeste emissies worden veroorzaakt door het wagenpark (> 80%, in 2011 > 90%), gevolgd door verwarming (na 2008 toen groene stroom ervoor zorgde dat de CO2 uitstoot van elektriciteit fors naar beneden ging). Scope 1 is dus het meest dominant voor zowel de locaties als mobiliteit (de projecten). Emissiebronnen per jaar Emissiebronnen in ton Stookolie (fuel oil) Aardgas (natural gas) Butaan Propaan Leakage of gas (GWP) Benzine (petrol) Diesel LPG (Liquid Propane Gas) Fueltype unknown Kerosine District heating Electricity totaal
2008 % 2009 % 2010 % 76 0,8% 76 0,8% 76 0,8% 377 3,8% 351 3,7% 370 3,9% 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0% 21 0,2% 21 0,2% 21 0,2% 6 0,1% 6 0,1% 6 0,1% 876 8,8% 1.068 11,4% 1.296 13,7% 7.515 75,6% 7.253 77,4% 7.033 74,6% 6 0,1% 1 0,0% 0 0,0% 162 1,6% 154 1,6% 160 1,7% 13 0,1% 9 0,1% 14 0,2% 6 0,1% 6 0,1% 6 0,1% 877 8,8% 429 4,6% 448 4,7% 9.935 100,0% 9.375 100,0% 9.430 100,0%
2011 % 2012 % 38 0,4% 0 0,0% 433 4,3% 423 4,4% 0 0,0% 0 0,0% 9 0,1% 0 0,0% 6 0,1% 6 0,1% 1.467 14,5% 1.377 14,4% 7.329 72,3% 6.896 72,3% 1 0,0% 0 0,0% 112 1,1% 112 1,2% 5 0,0% 11 0,1% 6 0,1% 5 0,1% 733 7,2% 704 7,4% 10.138 100,0% 9.534 100,0%
2013 0 557 0 0 6 1.304 5.573 0 99 42 6 931 8.518
% 0,0% 6,5% 0,0% 0,0% 0,1% 15,3% 65,4% 0,0% 1,2% 0,5% 0,1% 10,9% 100,0%
2014 % 0 0,0% 568 7,0% 0 0,0% 0 0,0% 6 0,1% 1.236 15,2% 5.210 64,0% 0 0,0% 99 1,2% 31 0,4% 5 0,1% 990 12,1% 8.145 100,0%
2015 0 500 0 0 5 1.194 4.992 0 99 31 5 890 7.716
% 0,0% 6,5% 0,0% 0,0% 0,1% 15,5% 64,7% 0,0% 1,3% 0,4% 0,1% 11,5% 100,0%
Tabel 6.1: Verdeling CO2 emissies per bron Opmerkingen: Elektriciteit was in 2008 grijze stroom, in 2009 en 2010 was dit groene stroom. In 2011, 2012 en 2013 was dit weer grijze stroom (zie ook hoofdstuk 6.5). Stookolie zal na 2011 niet meer voorkomen, omdat het pand in Amsterdam dat op stookolie werd verwarmd, is afgestoten in 2011. Stadverwarming (district heating) is een indirecte eigen uitstoot (scope 2 bron) en ook als zodanig ingedeeld in de rekenbladen van Imtech Traffic & Infra. Propaan zal na 2011 ook niet meer voorkomen, omdat het pand op Schiphol dat op propaan werd verwarmd, is afgestoten in 2011. Brandstof onbekend (transportbrandstof) is de brandstof die gebruikt is voor dienstreizen met privéauto’s (zakelijke km’s). Aangezien van deze reizen niet bekend is op welke brandstof de ingezette voertuigen rijden, wordt dit aangeduid als brandstof onbekend (in de praktijk zal dit veelal benzine zijn). De brandstof Kerosine is voor vliegreizen. Leakage of Gas is koelgasverlies uit aircosystemen (in wetenschappelijk bronnen wordt een lekkage % van 3 procent per jaar aangehouden, maar uit bijvulregisters van koelsystemen in bijvoorbeeld het pand in Amersfoort blijkt dat niet (nagenoeg nul) .
6.2 Verbranding van biomassa Verbranding van biomassa vond binnen scope 1 en 2 niet plaats.
6.3 Broeikasgasverwijderingen Binding van CO2 (broeikasgasverwijdering) vindt niet plaats.
6.4 Uitzonderingen Alle geïdentificeerde bronnen en putten van CO2 zijn verantwoord in de rapportage met uitzondering van: Butagas en propaanflessen voor projecten (karweiflesjes en 20 liter flessen) Motorolie Smeermiddelen Elektriciteit en gas van (gedeelde) projectlocaties die vaak bestaat uit een ketenpark is veelal niks bekend omdat Imtech bij grote projecten waar deze locaties voorkomen, vaak (tijdelijk) een deel huurt van de hoofdaannemer of de combinant voor een vaste prijs per kamer of m2. Taxi ritten (komt sporadisch voor en is een scope 3 bron) Trein reizen (komt weinig voor en is een scope 3 bron) CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
11 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
De hoeveelheden daarvan zijn moeilijk te achterhalen maar zeker is dat het nog geen 1 % uitmaakt van de totale CO2 uitstoot. Deze bronnen worden door ons als ‘niet significant’ verklaard, en niet meegenomen in de hier gepresenteerde CO2 footprint gegevens. Wij hebben voor onze berekening de conversiefactoren van SKAO gebruikt (www.skao.nl).
6.5 CO2 emissies per medewerker Omdat de cijfers bij hoofdstuk 4 en 5 een vertekend beeld kunnen geven bij groei of krimp (in medewerkers en omzet) zijn deze kengetallen ook berekend. CO2 per medewerker (CO2 in ton) 2008-2013, SKAO indeling 8,60 8,40 8,20 8,00 7,80 7,60 7,40 7,20 7,00 6,80 6,60
8,24
8,19
8,36 8,18 2008 werkelijk basisjaar
7,65
2009 werkelijk
7,26
2010 werkelijk
2011 werkelijk 2012 werkelijk 2013 werkelijk
basisjaar werkelijk
werkelijk
werkelijk
werkelijk
werkelijk
werkelijk
2008
2009
2010
2011
2012
2013
En CO2 per medewerker (CO2 in ton) 2013-2015, SKAO indeling 8,30 8,20
8,18
8,15
8,10
8,00 2013 werkelijk basisjaar
7,90
7,80
7,80
2014 schatting 2015 schatting
7,70 7,60 basisjaar werkelijk
schatting
schatting
2013
2014
2015
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
12 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
7 Kwantificeringsmethoden Voor het kwantificeren van de CO2 uitstoot is gebruik gemaakt van een zelf ontwikkelde exceltool. Op drie niveaus kunnen per (sub)systeem de CO2 emissies worden bepaald:
7.1 Directe invoer van CO2 emissies Niet van toepassing.
7.2 Invoer van energie gebruiksgegevens Van veel onderdelen zijn de gegevens over het energiegebruik bekend. Als dat het geval is, kunnen deze energie gebruiksgegevens worden ingevoerd in de excel sheet, waarna automatisch met de juiste emissiefactoren de CO2 emissies worden berekend (per jaar verschillende emissiefactoren conform de CO2 prestatieladder (www.skao.nl). Deze methode geldt voor scope 1.1 (deels), scope 1.2, scope 1.3 en scope 2.3 (deels).
7.3 Invoer van activiteitendata In een aantal gevallen zijn energie gebruiksgegevens niet bekend. Aantallen x emissiegetal In sommige gevallen is van een bepaald (sub)systeem al bekend wat de CO2 uitstoot is, bijvoorbeeld de hoeveelheid CO2 bij zakelijke km’s met prive voertuigen (scope 2.1) en bij vliegen (scope 2.2). Afgeleide emissieberekening In dat geval worden vergelijkbare objecten gebruikt waarvan de gegevens wel bekend zijn. Het gaat dan veelal om het ontbreken van een correcte energierekening omdat de verhuurder van een pand dit niet wil verstrekken (of dit verwerkt in de servicekosten), het energiebedrijf gebrekkige eindafrekeningen stuurt of omdat de rekening niet meer traceerbaar is. Dan worden bijvoorbeeld wel bekende gegevens omgerekend naar bijv. energieverbruik / m2 oppervlak van een locatie (aan de hand van vergelijkbare objecten) of geëxtrapoleerd op basis van deelfacturen. Deze methode geldt voor scope 1.1 (deels) en scope 2.3 (deels).
7.4 Gegevensbronnen per scope GHG 1.1
SKAO 1.1
Scope Gebruik stationaire verbrandingsapparatuur
1.2 1.3
1.2 1.3
3.1
2.1
Koelkasten en Airco lekverliezen CO2-emissies door gebruik eigen wagenpark Gebruik prive-auto's voor zakelijk verkeer
3.2 2.1
2.2 2.3
Vliegen Elektriciteitsgebruik en stadsverwarming
bronnen Facturen energieleverancier en facturen van verhuurders Eigen inventarisatie 2 leasemaatschappijen en Total voor het eigen wagenpark Declaraties gereden km’s van de salarisadministratie Uitdraaien ‘imtech reisbureau’ Facturen energieleverancier en facturen van verhuurders
Tabel 7.4: Scope met bronnen
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
13 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
7.5 Herberekeningen 2011 new calculation factors in SKAO version 2011 De oorspronkelijke CO2 cijfers uit 2008, 2009, 2010 zijn medio 2011 opnieuw vastgesteld op basis van nieuwe conversiefactoren die met terugwerkende kracht moeten worden gebruikt uit de CO2 prestatieladder van SKAO, versie 2.1. 2012 Fuel used for heating / generators Verder is er uit een interne energyaudit van 9-11 mei 2012 vastgesteld hoe het met de betrouwbaarheid zit. Een excelsheet van energieleverancier Dong (mei 2012) gaf aanleiding om een beperkt aantal panden de elektra en gasverbruiken uit 2010 bij te stellen. 2012 Electricity conversion factors Wat betreft de herberekening op basis van de nieuwe normstelling in versie 2.1 van de SKAO prestatieladder voor elektriciteit: de CO2 uitstoot van elektriciteit over 2011/2012 in de toekomst wellicht opnieuw moeten worden berekend. Dit omdat de conversiefactor van 300 gram CO2 / kWh voor groene stroom zonder duidelijke herkomst of onbekende groene stroommix tot 1 juli 2011 geldig is. Imtech Traffic & Infra heeft ervoor gekozen de conversiefactor van 300 gram CO2 / kWh NIET te handhaven voor het jaar 2011. Via Imtech NV wordt de bij Dong ingekochte grijze stroom voor een deel 4 vergroend via Van Gansewinkel (energieopwekking via stortgas). Dit gebeurt door middel van GVO’s die in de database van CertiQ worden afgeboekt op naam van Imtech NV. Het gaat om vergroening van 2000 MWh per jaar. Deze vergroening is niet terug te rekenen naar Imtech Traffic & Infra BV omdat het totaal verbruik aan elektra binnen alle Imtech bedrijven in Nederland niet te achterhalen is. Daarom is besloten om de waardes voor grijze stroom (455 gram CO2 per KWh) te gebruiken uit (SKAO, versie 2.1). Dit levert een voorzichtige en conservatieve berekening op voor de CO2 uitstoot 2013 Electricity conversion factors De groene stroom die Imtech sinds 2012 afneemt van Nuon voldoet niet aan de eisen van SMK voor 5 groene stroom . Derhalve wordt de factor voor grijze stroom gebruikt (455 gram CO2 per KWh) conform de SKAO richtlijn. Het stroometiket van Nuon is weergegeven in Bijlage 7.5 Groen Garant Stroom van Nuon. 2013 Boundary Omdat het voormalige Peek Traffic BV sinds 2013 onderdeel uitmaakt van Imtech Traffic & Infra BV is geen herberekening gemaakt van de CO2 cijfers van Imtech Traffic & Infra van de jaren voor 2013 toen Peek Traffic BV nog een eigen zelfstandige eenheid was. 2014 Energiefacturen In de eerste helft van 2014 zijn veel jaarafrekeningen ontvangen, waarbij sommige ook gegevens bevatten van voorgaande jaren (Stadsverwarming). Deze accuratere getallen zijn gebruikt om cijfers van voorgaande jaren te vervangen. Dit heeft geleid tot herberekeningen over voorgaande jaren met een minimale impact.
4
Garanties Van Oorsprong, http://www.certiq.nl/pages/overcertiq/soorten-certificaten Volgens de interpretatie van de certificerende instelling van de CO2 prestatieladder. De CO2 prestatieladder is hier onduidelijk over net als de energieleveranciers met stroometiketten. Van de stichting Milieukeur SMK wordt je ook niet veel wijzen. Kortom: onduidelijkheid is troef en het biedt nu veel te veel ruimte voor persoonlijke interpretaties. 5
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
14 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
8 Emissiefactoren Voor de inventarisatie van de CO2 uitstoot zijn emissiefactoren uit de CO2-prestatieladder gehanteerd. www.skao.nl (versie 2.2) http://www.milieubarometer.nl/uploads/files/CO2_factoren_2010,_mei_en_juni_2011_dd_26_juni_20 11_NL.pdf Omdat de gebruikte conversiefactoren zeer specifiek zijn op nationaal niveau, zijn ze zeer geschikt voor het omrekenen van de broeikasgas activiteiten data naar de daarmee gepaard gaande CO2 emissie. Removal factors zijn niet van toepassing, omdat er geen sprake is van broeikasgasverwijdering (zie ook paragraaf 5.3). Voor een aantal emissiefactoren zijn anderen bronnen gebruikt omdat deze in bovengenoemde documenten niet terug te vinden waren. Het gaat om: Koudemiddelen In koelkasten en Airco’s (scope 1.2): http://www.wiki.dgbc.nl/index.php?title=Pol_1_GWP_van_koudemiddelen_voor_klimatisering Imtech heeft een contract met Total voor autobrandstoffen. In principe wordt door medewerkers van Imtech Excellium diesel of benzine getankt. Total claimt dat bij de Excellium varianten minder CO2 6 vrijkomt , maar die claim wordt in de berekeningen niet meegenomen.
9 Onzekerheden De gepresenteerde resultaten moeten altijd geïnterpreteerd worden met een bepaalde onzekerheidsmarge, maar op basis van de gepresenteerde gegevens kunnen we stellen dat deze marge redelijk klein is. De cijfers die per halfjaar worden gecalculeerd zijn alleen die van het brandstofverbruik van voertuigen (lease) accuraat. Dit is gelukkig ook de grootste bron van CO2 uitstoot, waardoor de onzekerheid over de gehele CO2 berekening relatief lag is. 2008 In 2008 zijn in een paar gevallen gegevens opgeschaald omdat er geen goede basisgegevens over een hele periode beschikbaar waren. 2009 Er zijn vanaf 2009 geen gegevens opgeschaald, alle gegevens op jaarbasis betreffen steeds de 12 kalendermaanden. Voor halfjaarcijfers heeft er in een aantal gevallen wel interpolatie plaatsgevonden op basis van: Gelijke verdeling (aannemende dat elk halfjaar evenveel warmte als elektriciteit wordt verbruikt) Productie (op basis van gerealiseerde productie per halfjaar, wat bepalend is voor bijvoorbeeld het brandstofverbruik). Voor het elektriciteits- en aardgasverbruik van locaties waar dit niet van bekend is (of waarvan alleen een onduidelijke factuur bekend is), is een inschatting gemaakt op basis van het gemiddeld verbruik per m2 van soortgelijke locaties (wel of geen kantoor, wel of geen magazijn, wel of geen werkplaats). Aangezien het aandeel van deze locaties in de CO2 footprint steeds beperkter wordt door een beter wordende facturering (maar helaas nog erg trage eindafrekeningen) van energieleveranciers, verhuurders die wel willen meewerken en het centraal verzamelen van dit type facturen, heeft deze interpolatie weinig effect op de onzekerheidsmarge van de totale footprint. 2013 De gas en elektra eindafrekeningen van Nuon over 2012 waren op het moment van schrijven volstrekt onvolledig. Daarom is besloten om maar enkele van de afrekeningen van jaarverbruiken te gebruiken. Voor de andere panden waarvan geen of een beperkte deelrekening is worden de eindafrekeningen van 2011 ook voor 2012 gebruikt.
6
http://www.total.nl/nl/brandstoffen-consument/benzines-consument.html
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
15 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
2014 De gas en elektra eindafrekeningen van Nuon zijn helaas vaak van een datum 1 juni 2014 t/m 30 juni 2014 en lopen dus door 2 CO2 rapportageperiodes heen. De eindafrekeningen zijn hierdoor altijd voor 2013 gebruikt en als schatting voor 2014. Algemeen Tevens ontbreekt het inzicht hoeveel liters brandstof er gebruikt zijn voor de zakelijke kilometers met privé auto. Wel zijn de gereden kilometers bekend en de CO2 uitstoot is berekend met de conversiefactor voor “brandstoftype niet bekend”. Dit is toegestaan volgens de CO2 Prestatieladder handboek als de deze gereden kilometers minder dan 10% van het totale aantal kilometers uitmaken. Aangezien het aandeel van dit type uitstoot in de CO2 footprint zeer beperkt is, heeft het rekenen met een gemiddelde uitstootfactor weinig effect op de onzekerheidsmarge van de totale footprint. Verder ontbreken de CO2 bronnen zoals genoemd in hoofdstuk 6.4.
10 Verantwoording 10.1 Rapportage volgens ISO 14064:2006 hoofdstuk 7 Dit rapport is opgesteld overeenkomstig de eisen uit ISO 14064-1:2006, hoofdstuk 7.
10.2 Cross reference ISO 14064-1 en GHG report content h7 De Cross reference ISO 14064-1 en GHG report content h7 is opgenomen als bijlage 10.
10.3 Verificatie ISO 14064 Rapportage (level of assurance) Dit rapport is niet door een externe bevoegde instantie geverifieerd. De onderliggende verbuikscijfers in CO2 berekeningen cijfers in de excelsheets worden jaarlijks gecontroleerd door: KIWA (tijdens CO2 prestatieladder audits) TUV Nord (GHG audits in opdracht van Imtech NV (de rapportages van 2011 en 2012) KPMG sustainability (GHG audits in opdracht van Imtech NV (de rapportage van 2013) De ‘level of assurance’ is dus redelijk goed.
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
16 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
DEEL B - ISO 50001 (Hoofdstuk 11-13) 11 Reductiedoelstelling voor scope 1 & 2 emissie, en een plan van aanpak inclusief maatregelen in de projecten (SKAO 3.B.1) 11.1
Onderwerp en omvang van de doelstelling
De kwantitatieve reductiedoelstelling is geformuleerd op bedrijfsniveau voor de scope 1 en 2 emissie afzonderlijk, en dient betrekking te hebben op de projecten, en significant te zijn en vergelijkbaar met die van sectorgenoten. Significant slaat hier terug op de eigen situatie van het bedrijf. De doelstellingen worden gekozen voor de meest materiële emissies.
11.2
Reductiedoelstelling Bedrijf 2008 t/m 2013
Doelstellingen Periode 2008 - 2013 De jaarlijkse doelstelling is > 1 % CO2 reductie. De totale doelstelling is 10 % CO2 reductie in 2013 ten opzichte van 2008 . Het basisjaar van de metingen is 2008. Scope 1 + 2: 1 % reductie per medewerker per jaar. Scope 1: 1,25% CO2 reductie per jaar. Scope 2: 0,5 % CO2 reductie per jaar. Scope 3: > 0 % CO2 reductie per jaar (vanwege de zeer moeilijke meetbaarheid en intrinsieke grote meetfouten).
Voortgang 2008 – 2013 per scope 1, 2 en 3 in getallen Scope 1 en 2 CO 2 uitstoot (in ton CO2) SKAO CO2 prestatieladder indeling Totaal scope 1 Totaal scope 2 Totaal scope 1 en 2
2008 index 8.878 100% 1.058 100% 9.935 100%
2009 index 8.776 99% 599 57% 9.375 94%
2010 index 8.802 99% 599 57% 9.375 94%
2011 index 9.283 105% 855 81% 10.138 102%
2012 index 8.702 98% 827 78% 9.529 96%
2013 index 7.440 84% 1.079 102% 8.519 86%
Scope 3 SKAO scope scope scope scope scope scope scope scope scope scope scope
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11
scope scope scope scope
3.12 3.13 3.14 3.15
in CO2 (TON) 2008 2009 2010 2011 2012 scope 3 313.315 340.115 354.409 374.447 334.120 309400 335920 350064 370000 330000 Purchased Goods & Services (not in 3.2 - 3.8) Capital Goods geen geen geen geen geen Fuel- and Energy- Related Activities Not Included in Scope 1 57 or 2 57 57 57 57 Transportation & Distribution (Upstream) 3268 3548 3698 3800 3500 Waste Generated in Operations 80 80 80 80 80 Business Travel (personal cars & air travel) n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Employee Commuting 510 510 510 510 483 Leased Assets (Upstream) geen geen geen geen geen Investments geen geen geen geen geen Transportation & Distribution (Downstream) laag laag laag laag laag Processing of Sold Products laag laag laag laag laag zeer zeer zeer zeer zeer Use of Sold Products hoog hoog hoog hoog hoog End-of-Life Treatment of Sold Products laag laag laag laag laag Leased Assets (Downstream) geen geen geen geen geen Franchises geen geen geen geen geen
2013 354.120 350000 geen 57 3500 80 n.v.t. 483 geen geen laag laag zeer hoog laag geen geen
Let wel: veel scope 3 getallen zijn niet uit te rekenen of fatsoenlijk met een redelijke foutmarge te schatten!
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
17 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
Conclusie 2008 – 2013 per scope 1, 2 en 3 Scope 1 + 2 samen De totale reductie doelstelling in CO2 is gehaald in deze 6 jaren. Doelstelling was om in 2013 te komen tot een index van 94 en dit is 86 geworden. Dit is met name te ‘’danken’’ aan de grote reorganisatie van medio 2013 waarbij veel leasewagens en vooral eigen materieel werd afgestoten, anders was de doelstelling niet gehaald. In de tussenliggende jaren werd de jaarlijkse doelstelling niet altijd gehaald. Wat hier heeft meegespeeld is de economische crisis waardoor minder kieskeurig is ingeschreven op projecten en waardoor relatief meer projecten verder van ‘’huis’’ werden gescoord. In 2011 was de CO2 uitstoot zelfs nog groter dan in 2008 (het basisjaar). Scope 1 De reorganisatie met daardoor het afscheid nemen van veel eigen materieel en leasewagens heeft er toe geleid dat de CO2 doelstelling is behaald. Er is zelfs in 2011 een piek geweest op een indexgetal van 104,6. Weliswaar is met zuiniger voertuigen gereden maar dat effect werd opgeheven door meer km’s per voertuig vanwege de langere reisafstanden van ‘’huis’’ naar de projectlocaties en van huis naar kantoor vanwege de sluiting van een aantal panden. Scope 2 De samenvoeging met het voormalige Peek Traffic heeft ertoe geleid dat in 2013 een energie intensief gebouw aan de boundary is toegevoegd. De CO2 doelstelling is daardoor niet gehaald. In 2009 en 2010 is er nog even een sterkere reductie geweest van de index en dat kwam door het gebruik van groene stroom in plaats van grijze stroom. In 2011 en 2012 werd weliswaar dezelfde groene stroom gekocht maar deze voldeed niet aan de scherpere voorwaarden van SKAO per juli 2011. CO2 Doelstelling per medewerker Als hoeveelheid ton CO2 per medewerker: CO2 per medewerker (CO2 in ton) 2008-2013, SKAO indeling 8,60 8,40 8,20 8,00 7,80 7,60 7,40 7,20 7,00 6,80 6,60
8,24
8,19
8,36 8,18 2008 werkelijk basisjaar
7,65
2009 werkelijk
7,26
2010 werkelijk
2011 werkelijk 2012 werkelijk 2013 werkelijk
basisjaar werkelijk
werkelijk
werkelijk
werkelijk
werkelijk
werkelijk
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Uit de tabel blijkt dat de target van 1 % CO reductie doelstelling per medewerker per jaar niet is gehaald. Dit heeft te maken met: een relatief grotere reisafstand naar projecten in de crisisjaren 2011-2013. de reorganisatie medio 2013 (dit geeft een vertekend beeld doordat het aantal medewerkers per ultimo 2013 als maatstaf is genomen terwijl er tot en met de bouwvak nog ongeveer 170 medewerkers die ook CO2 genereren extra in dienst waren (als dit was gecorrigeerd dan was de index 8,4 i.p.v. 9,15). Scope 3 De doelstelling van >0% reductie is dan waarschijnlijk niet gehaald. De cijfers per item in scope 3 zijn moeilijk te achterhalen en zijn gebaseerd op onderbouwde schattingen. De onzekerheid is dermate groot bij de schattingen dat er geen uitspraken over kunnen worden gedaan of er nu wel of geen reductie in CO2 is geweest in scope 3 in de periode 2008 - 2013. Door de reorganisatie in 2013 zijn een aantal activiteiten uit de eigen boundary verdwenen als scope 1 of 2 activiteiten welke nu weer worden ingehuurd (dus teruggekomen als scope 3 activiteit). Imtech Traffic & Infra besteedt meer uit aan onderaannemers en leveranciers (dus meer volume), maar tegelijkertijd gaan deze onderaannemers en leveranciers ook zuiniger werken (o.a. groene stroom, CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
18 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
zuiniger voertuigen, etc). De inschatting is dat het zuiniger zijn per geproduceerde eenheid wordt opgeheven door meer een groter volume aan eenheden, dus de CO2 uitstoot van scope 3 activiteiten zal ongeveer gelijk zijn.
11.3
Reductiedoelstelling Bedrijf 2013 t/m 2015
Vanwege de grote reorganisatie medio 2013 en de samenvoeging met het voormalige Peek Traffic BV is besloten om een nieuwe doelstellingsperiode van 2 jaar te starten (basisjaar 2013 en doeljaar 2015). Vanwege de problemen met betrekking tot cashflow en winst die Imtech NV en daarmee ook de divisie Imtech Traffic & Infra hebben gehad per februari 2013, is de aandacht voor CO2 reductie enigszins op de achtergrond geraakt. Financieel sterker worden en overleven is nu de primaire focus van het bedrijf. Door Imtech NV is bij de publicatie van de jaarcijfers in maart 2014 de CO2 reductiedoelstelling gecommuniceerd. http://imtech.com/Content/Imtech_CSR_Report_2013.pdf
Omdat Imtech NV een doelstelling heeft voor 2 jaar (5 % reductie in 2 jaar) zal Imtech Traffic & Infra BV de doelstelling voor CO2 reductie per medewerker op 2,5 % per jaar zetten:
Doelstellingen Periode 2013 - 2015 De jaarlijkse doelstelling is > 1 % CO2 reductie. De totale doelstelling is >5 % CO2 reductie in 2015. Het basisjaar van de metingen wordt 2013. Scope 1 + 2: 2,5 % reductie per medewerker per jaar. Scope 1: > 2,5% CO2 reductie per jaar. Scope 2: > 2,5% CO2 reductie per jaar. Scope 3: > 1 % CO2 reductie per jaar.
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
19 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
Voortgang 2013 – 2015 Voor de voortgang in 2014 ten opzichte van 2013 valt nog niet veel te zeggen. Scope 1 en 2
CO 2 uitstoot (in ton CO2) SKAO CO2 prestatieladder indeling
2013 Q12
2014 Q34
yearly
%
Q12
2015 Q34
yearly
%
Q12
Q34
yearly
%
Scope 1: directe eigen uitstoot Fuel used (for heating buildings, etc) Airco and refrigerants (in buildings) Business car travel
278 3 3.887
278 3 2.990
557 6 6.877
7% 0% 81%
284 3 3.223
284 3 3.223
568 6 6.446
7% 0% 79%
250 3 3.155
250 3 3.031
500 5 6.186
6% 0% 80%
Totaal scope 1
4.168
3.271
7.440
87%
3.510
3.510
7.021
86%
3.407
3.284
6.691
87%
51 25 469
49 18 469
99 42 937
1% 0% 11%
51 15 497
48 15 497
99 31 994
1% 0% 12%
50 19 445
49 13 445
99 31 890
1% 0% 12%
544
535
1.079
13%
563
560
1.124
14%
514
506
1.020
13%
Scope 2: indirecte eigen uitstoot Personel cars for business travel Business air travel Indirect sources (electricity & district heating)
Totaal scope 2 Totaal scope 1 en 2
4.712 3.806 8.519 100%
Reductie tov het vorige jaar (in % ) index CO2 (basisjaar 2013)
0% 100
4.073 4.070
8.145 100% 3.921 3.790 7.711 100% 4% 96%
5% 91%
Het brandstofcijfer (Business car travel) in de eerste helft van 2014 is enorm gedaald in vergelijking met de eerste helft van 2013 vanwege de reorganisatie en afstoting van eigen materieel. CO 2 uitstoot per medewerker Voor de CO2 doelstelling per medewerker en per miljoen euro productie betekent dit het volgende: CO2 per medewerker (CO2 in ton) 2013-2015, SKAO indeling 8,30
8,18
8,20
8,15
8,10
8,00 2013 werkelijk basisjaar
7,90
7,80
7,80
2014 schatting 2015 schatting
7,70 7,60 basisjaar werkelijk
schatting
schatting
2013
2014
2015
Scope 3 SKAO scope scope scope scope scope scope scope scope scope scope scope
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11
scope scope scope scope
3.12 3.13 3.14 3.15
in CO2 (TON) 2008 2009 2010 2011 2012 scope 3 313.315 340.115 354.409 374.447 334.120 309400 335920 350064 370000 330000 Purchased Goods & Services (not in 3.2 - 3.8) Capital Goods geen geen geen geen geen Fuel- and Energy- Related Activities Not Included in Scope 1 57 or 2 57 57 57 57 Transportation & Distribution (Upstream) 3268 3548 3698 3800 3500 Waste Generated in Operations 80 80 80 80 80 Business Travel (personal cars & air travel) n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Employee Commuting 510 510 510 510 483 Leased Assets (Upstream) geen geen geen geen geen Investments geen geen geen geen geen Transportation & Distribution (Downstream) laag laag laag laag laag Processing of Sold Products laag laag laag laag laag zeer zeer zeer zeer zeer Use of Sold Products hoog hoog hoog hoog hoog End-of-Life Treatment of Sold Products laag laag laag laag laag Leased Assets (Downstream) geen geen geen geen geen Franchises geen geen geen geen geen
2013 354.120 350000 geen 57 3500 80 n.v.t. 483 geen geen laag laag zeer hoog laag geen geen
Naar verwachting zal scope 3 ten opzichte van 2013 gelijk blijven of licht toenemen vanwege meer uitbesteding van diensten (onderaannemers en inhuur).
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
20 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
11.4 Plan van aanpak CO2-reducerende maatregelen + indicatie voor het bedrijf CO2-reducerende maatregelen Scope 1.1 Directe emissies Imtech least de gebouwen van vastgoedbedrijven. Deze bedrijven zijn moeilijk te motiveren om te investeren in duurzame maatregelen. De enige momenten daarvoor zijn bij uitval van technische installaties of bij het naderen van het einde van de huurovereenkomst. Kleine investeringen in energiezuinige verbruiksapparaten die los staan van het gebouw worden gedaan indien daar budget voor is of bij vervanging van defecte exemplaren. Mogelijke maatregelen waar Imtech zelf invloed op heeft: Bij huur ander pand kijken naar energieverbruik Verhuurder motiveren om te investeren indien er sprake is van mogelijke verlenging van het huurcontract Roldeuren van verwarmde loodsen die snel dichtgaan na openen Stookgedrag gastoestellen (afstellen thermostaat met weekend / vakantieregeling) Scope 1.2 Koelkasten en Airco lekverliezen Mogelijke maatregelen waar Imtech zelf invloed op heeft: Energiezuiniger systemen (bijvoorbeeld Koelkasten A++) Verhuurder motiveren om te investeren indien er sprake is van mogelijke verlenging van het huurcontract in Airco’s met milieuvriendelijker gassen Scope 1.3 CO2-emissies door gebruik eigen wagenpark Imtech Traffic & Infra heeft een eigen en een geleased wagenpark. Mogelijke maatregelen waar Imtech zelf invloed op heeft: Keuzebeperking leaserijders met geel kenteken die zelf kunnen kiezen binnen de vastgestelde grenzen (leasebedrag per maand per salarisgroep, maximale CO2 uitstoot per salarisgroep, algehele beperking label A tot en met label C). Dit is overigens een onderwerp die op Groeps Ondernemings Raad wordt geregeld, Imtech T&I heeft hier beperkt invloed op. Leaserijders met geel kenteken die zelf kunnen kiezen binnen de vastgestelde grenzen motiveren om onder hun leaseklasse te leasen. Leaserijders met geel kenteken die zelf kunnen kiezen binnen de vastgestelde grenzen beperking in vergoeding buitenland taken / privé kilometers. Dit is overigens een onderwerp die op Groeps Ondernemings Raad wordt geregeld, Imtech T&I heeft hier beperkt invloed op. Flexibeler omgaan met de grens wanneer een benzine of een diesel auto moet worden geleased. De grens is nu standaard vastgesteld op ‘’meer dan 40.000 km geschat jaarverbruik = diesel’’. In beoordelingsgesprekken meenemen of medewerkers zuinig met leasewagens en materieel omgaan (de cijfers t.a.v. verbruik t.o.v. soortgelijke voertuigen en schadegedrag / slijtage banden zijn beschikbaar). Bij vervanging eigen zwaar materieel: zuinig energielabel en motoren met laatste euronorm motor kiezen. Bij vervanging van eigen materieel kijken of a. het echt noodzakelijk is, b gebruiksdoel (kan het niet met een kleiner voertuig), c. alternatieven. Carpoolen naar projecten. 4x10 uur rooster i.p.v. 5x8 uur (scheelt een keer woon-werk vervoer per week). Overnachten in hotels bij projecten met reisafstand > 100 km. Scope 2.1 Gebruik prive-auto's voor zakelijk verkeer Mogelijke maatregelen waar Imtech zelf invloed op heeft: Beperken door meerijden met medewerkers met wel een leaseauto Uitlenen van lease auto’s van medewerkers aan medewerkers die geen lease auto hebben indien zakelijke km’s moeten worden gemaakt. Scope 2.2 Vliegen Mogelijke maatregelen waar Imtech zelf invloed op heeft: CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
21 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
Is vliegen echt noodzakelijk of kan het ook met een teleconferentie? Kijken naar de deelnemersgroep en kijken hoe de minste vliegbewegingen worden gemaakt. Dit is al ingevoerd en de meeste internationale bijeenkomsten vinden al plaats in Nederland omdat daar veelal de meeste deelnemers vandaan komen. Toestemming directie voordat de vlucht via het Imtech reisbureau wordt geboekt. Dit is al praktijk sinds 2010 door middel van een vluchtaanvraagformulier inclusief motivatie tot vliegen.
Scope 2.3 Elektriciteitsgebruik Mogelijke maatregelen waar Imtech zelf invloed op heeft: Groene stroom met SMK keurmerk indien het huidige contract met NUON afloopt. Dit moet via Imtech NV procurement worden geregeld voor alle Imtech bedrijven in Nederland. De reductie op CO2 uitstoot zal grote impact hebben op de scope 2.3. Sterker nog: als uit wordt gegaan van een CO2 waarde van 80grCO2/KWh i.p.v. 455 gr CO2/Kwh zal de geprognotiseerde waarde van 890 Ton in 2015 verlaagd worden naar 286 ton CO2. Alleen al de overgang naar echte groene stroom zal een reductie in CO2 van 9% op de totale CO2 uitstoot van Imtech T&I hebben. Deze maatregel is overigens nog niet doorgerekend in de CO2 excelsheets omdat Imtech Traffic & Infra daar geen invloed op heeft. De precieze verhouding tussen elektra voor verschillende doeleinden is onbekend. Het is dus onbekend het % elektra voor verlichting, voor verwarming, voor apparatuur. Vervanging desktops door energiezuinigere laptops (dit is al een gangbare praktijk sinds 2010). Reductie van het aantal kantoorgebonden printers door vervanging met centrale multi-fuctioncele printers / kopieerapparaten (dit is al een gangbare praktijk sinds 2010). Halogeen en TL verlichting vervangen door LED (dit is al een gangbare praktijk sinds 2010). Dimschakelaars (dit is al een gangbare praktijk sinds 2010). Elektronische ogen in ruimtes (dit is al een gangbare praktijk sinds 2010). Zonnepanelen op kleinere panden (rendabele terugverdientijd bij een elektraverbruik < 50.000 kwh van een pand in verband met de gestaffelde energiebelasting). Thans is hier geen budget voor vanwege de te lange terugverdientijd en de krappe budgetten. Scope 3 Mogelijke maatregelen waar Imtech zelf invloed op heeft: Lokale onderaannemers in de buurt van projectlocaties kiezen. Beperking transportbewegingen leveranciers door gebundeld bestellen of streven naar wekelijkse bulkbestellingen per leverancier in plaats van dagelijks. Zie ketenanalyses (separate documenten).
De mogelijke effecten per jaar zijn al geschat en doorgerekend voor de toekomst in de excelsheets. In de tabellen zijn de doorrekeningen als rode getallen zichtbaar. Op basis daarvan is te bepalen of de doelstellingen realistisch en haalbaar zijn. 11.5 Alternatieve brandstoffen De huidige gebruikte brandstoffen kunnen op termijn worden vervangen of worden aangevuld met alternatieven. huidige energiebronnen Alternatieven Stookolie (fuel oil)
Aardgas (natural gas)
Butaan
Propaan
Leakage of gas (GWP)
Benzine (petrol)
Wordt sinds 2012 niet meer gebruikt vanwege de afstoting van het pand waar stookolie werd gebruikt voor verwarmingsdoeleinden Aardwarmte (vergt grote investering en veel vergunningen, alleen mogelijk als pandeigenaar daarin wil investeren) Elektriciteit (door de overgang naar warmtepompen en airco’s voor verwarming) n.v.t. Wordt sinds 2012 niet meer gebruikt vanwege de afstoting van het pand waar propaan werd gebruikt voor verwarmingsdoeleinden Toepassing van milieuvriendelijker koelgassen Bio-ethanol (Dit wordt sporadisch getankt, veelal bij niet-Total pompen of in het buitenland. Het tanken hiervan is nog geen beleid van Imtech) Hybride aandrijving (bijv. Toyota Prius) Elektriciteit (niet toegestaan volgens Imtech leaseregeling).
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
22 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001 huidige energiebronnen
Imtech Traffic & Infra
Alternatieven
Brandstofcel (nog niet gangbaar, niet toegestaan volgens Imtech leaseregeling)
Diesel
LPG (Liquid Propane Gas)
Bio-diesel (Dit wordt sporadisch getankt, veelal bij niet-Total pompen of in het buitenland. Het tanken hiervan is nog geen beleid van Imtech) LPG is uitgesloten in de leaseregeling van Imtech
Fueltype unknown
n.v.t.
Kerosine
District heating
Bio-kerosine (in de proeffase bij enkele luchtvaartmaatschappijen) Het is geen beleid van Imtech om specifiek met luchtvaartmaatschappijen te vliegen die dit gebruiken Aardgas Aardwarmte (vergt grote investering en veel vergunningen, alleen mogelijk als pandeigenaar daarin wil investeren) Elektriciteit (door de overgang naar warmtepompen en airco’s voor verwarming) Groene stroom dat voldoet aan SMK keurmerk of eigen opwek d.m.v. zonnecellen of windmolens
Electricity
Voor het gebruik van alternatieve energieën is de doelstellig opgenomen om deze geaccepteerd te krijgen als bron. Imtech T&I zal haar invloed aanwenden om het Imtech NV beleid te beïnvloeden. Het zal dan gaan om groene stroom met SMK keurmerk (2015) en elektriciteit als alternatief voor benzine in de leaseregeling (2016). 11.6
Plan van aanpak CO2-reducerende maatregelen + indicatie Per project
De maatregelen van de onderstaande lijst kan elke projectleider bij Imtech toepassen op de projecten. CO2-reducerende maatregelen
Scope 1.3 CO2-emissies door gebruik eigen wagenpark Carpoolen naar projecten 4x10 uur rooster ipv 5x8 uur (scheelt een keer woon-werk vervoer per week) Overnachten in hotels bij projecten met reisafstand > 100 km Scope 3 Zie scope 3 ketenanalyses
kwantitatieve reductie per jaar
resultaten
2% op brandstofverbruik 1% op brandstofverbruik 1% op brandstofverbruik
verantwoordelijke
PL PL PL
PL
Ervaring hiermee is opgedaan op diverse projecten: Avenue A2, diverse Rail projecten, meterwisseling in opdracht van Alliander. Ook zijn er zat mogelijkheden voor individuele bijdrages: zie bijlage 11.6.
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
23 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
11.7
Imtech Traffic & Infra
Plan van aanpak CO2-reducerende maatregelen goedgekeurd door Directie
In Budget 2015 opgenomen goedgekeurde acties door Directie Scope 1.3 Elektrische auto’s vanaf november 2014 in leaseregeling met de juiste spelregels Scope 1.3 Selecte groep gaan in 2015 de cursus veilig en zuinig rijden volgen (Prodrive Learning). Het zal gaan de om leaserijders met het hoogste aantal km’s per jaar. Scope 2.2 Vliegen wordt nog meer beperkt (alleen als de echte noodzaak wordt aangetoond en alleen na nadrukkelijke directietoestemming) Scope 2.3 Bij Imtech NV wordt hardgemaakt dat minimaal 50 % van het elektriciteitsverbruik (totaalverbruik Imtech T&I is iets meer dan 2000 MWh, dus ongeveer 1000 MW) met SMK keurmerk (herleidbare groene energie van windmolens en dergelijke uit West -Europa) moet zijn. Opmerking: de effecten hiervan zijn niet in de berekeningen opgenomen. Indien 50% duurzaam is zal dit een extra effect van 5% reductie hebben op de totale CO2 uitstoot. Goedgekeurd R. Hanssen Directeur Imtech Traffic & Infra B.V.
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
24 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
12. Energie management actieplan, onderschreven door hoger management, gecommuniceerd en geïmplementeerd (SKAO 3.B.2) 12.1 Uitvoeren van een energie review (ISO 50001 § 4.4.3) a) energy and consumption De huidige energiebronnen staan in onderstaande tabel met daarbij de absolute getallen al Ton CO2. Uit de tabel kan de absolute uitstoot en de verhouding de in totale CO2 uitstoot van Imtech T&I worden afgelezen. Emissiebronnen in ton Stookolie (fuel oil) Aardgas (natural gas) Butaan Propaan Leakage of gas (GWP) Benzine (petrol) Diesel LPG (Liquid Propane Gas) Fueltype unknown Kerosine District heating Electricity totaal
2008 % 2009 % 2010 % 76 0,8% 76 0,8% 76 0,8% 377 3,8% 351 3,7% 370 3,9% 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0% 21 0,2% 21 0,2% 21 0,2% 6 0,1% 6 0,1% 6 0,1% 876 8,8% 1.068 11,4% 1.296 13,7% 7.515 75,6% 7.253 77,4% 7.033 74,6% 6 0,1% 1 0,0% 0 0,0% 162 1,6% 154 1,6% 160 1,7% 13 0,1% 9 0,1% 14 0,2% 6 0,1% 6 0,1% 6 0,1% 877 8,8% 429 4,6% 448 4,7% 9.935 100,0% 9.375 100,0% 9.430 100,0%
2011 % 2012 % 38 0,4% 0 0,0% 433 4,3% 423 4,4% 0 0,0% 0 0,0% 9 0,1% 0 0,0% 6 0,1% 6 0,1% 1.467 14,5% 1.377 14,4% 7.329 72,3% 6.896 72,3% 1 0,0% 0 0,0% 112 1,1% 112 1,2% 5 0,0% 11 0,1% 6 0,1% 5 0,1% 733 7,2% 704 7,4% 10.138 100,0% 9.534 100,0%
2013 0 557 0 0 6 1.304 5.573 0 99 42 6 931 8.518
% 0,0% 6,5% 0,0% 0,0% 0,1% 15,3% 65,4% 0,0% 1,2% 0,5% 0,1% 10,9% 100,0%
2014 % 0 0,0% 568 7,0% 0 0,0% 0 0,0% 6 0,1% 1.236 15,2% 5.210 64,0% 0 0,0% 99 1,2% 31 0,4% 5 0,1% 990 12,1% 8.145 100,0%
2015 0 500 0 0 5 1.194 4.992 0 99 31 5 890 7.716
% 0,0% 6,5% 0,0% 0,0% 0,1% 15,5% 64,7% 0,0% 1,3% 0,4% 0,1% 11,5% 100,0%
b) bronnen van huidig en toekomstig significant energiegebruik. Benzine: leaseauto’s en bedrijfsauto’s met geel kenteken Diesel: eigen wagenpark (zwaar materieel) en leaseauto’s en bedrijfsauto’s met geel kenteken Elektriciteit: 4 grootverbruikers: de panden Amersfoort Hardwareweg, Amersfoort Basicweg, Wormerveer en Barendrecht. c) identificatie, prioritering en vastlegging van mogelijkheden tot verbetering van de energy performance van Imtech Dit is vastgelegd in hoofdstuk 11.4 en 11.5. De energy review vind jaarlijks plaats.
12.2 Opstellen referentie kader (ISO 50001 § 4.4.4) Referentiekader is basisjaar 2008 voor de periode 2008 – 2012 en 2013 voor de periode 2013 – 2015. Dit is zo gekozen omdat: Er medio 2013 een grote reorganisatie heeft plaatsgevonden bij Imtech Traffic & Infra Begin 2013 Peek Traffic BV is geïntegreerd in Imtech Traffic & Infra (wijziging boundary).
12.3 Vastleggen van performance indicators voor monitoren (ISO 50001 § 4.4.5) Performance indicators: Totale CO2 uitstoot CO2 in ton per medewerker Sector benchmark: niet echt een concurrent gevonden met dezelfde portfolio van aktiviteiten.
12.4 Doelstellingen, taakstellingen en management actieplan energie (ISO 50001 § 4.4.6) Zie vorige hoofdstukken.
12.5 Monitoring, meten en analyseren (ISO 50001 § 4.6.1) Dit is geborgd in (procedures gepubliceerd op intranet): 100P1170 CO2 Actualiseren basisbestanden 100P1171 CO2 CI controle Emissie inventaris Zie vorige hoofdstukken.
12.6 Afwijkingen, correcties, corrigerende en preventieve maatregelen (ISO 50001 § 4.6.3) Dit is geborgd in (procedures gepubliceerd op intranet): 100P1170 CO2 Actualiseren basisbestanden 100P1171 CO2 CI controle Emissie inventaris Zie vorige hoofdstukken. CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
25 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
13. Op basis van 2 ketenanalyses / 2 ketens van activiteiten scope 3, CO₂reductiedoelstellingen en een plan van aanpak inclusief maatregelen (SKAO 4.B.1) 13.1 Scope 3 emissie inventaris en berekening 2013-2015 Onderstaand de grafiek met de getallen (rode cijfers zijn schattingen / prognoses). Let op dat hier bij scope 3 nr 6 dubbel meegeteld wordt (deze zitten ook al in scope 2 van de SKAO indeling). SKAO scope scope scope scope scope scope scope scope scope scope scope
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11
scope scope scope scope
3.12 3.13 3.14 3.15
in CO2 (TON) 2008 2009 2010 2011 2012 scope 3 313.315 340.115 354.409 374.447 334.120 309400 335920 350064 370000 330000 Purchased Goods & Services (not in 3.2 - 3.8) Capital Goods geen geen geen geen geen Fuel- and Energy- Related Activities Not Included in Scope 1 57 or 2 57 57 57 57 Transportation & Distribution (Upstream) 3268 3548 3698 3800 3500 Waste Generated in Operations 80 80 80 80 80 Business Travel (personal cars & air travel) n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Employee Commuting 510 510 510 510 483 Leased Assets (Upstream) geen geen geen geen geen Investments geen geen geen geen geen Transportation & Distribution (Downstream) laag laag laag laag laag Processing of Sold Products laag laag laag laag laag zeer zeer zeer zeer zeer Use of Sold Products hoog hoog hoog hoog hoog End-of-Life Treatment of Sold Products laag laag laag laag laag Leased Assets (Downstream) geen geen geen geen geen Franchises geen geen geen geen geen
2013 354.120 350000 geen 57 3500 80 n.v.t. 483 geen geen laag laag zeer hoog laag geen geen
Let wel: een aantal scopes zijn niet uit te rekenen met een fatsoenlijke foutmarge en derhalve is er een kwalitatieve score gedaan. Rangorde Rang SKAO orde
2013
2014
2015
scope 3
354.120
374.337
374.337
1
scope 3.12
Use of Sold Products
zeer hoog
zeer hoog
zeer hoog
2
scope 3.1
Purchased Goods & Services (not in 3.2 - 3.8)
350000
370000
370000
3 4 5 6
scope 3.4 scope 3.7 scope 3.5 scope 3.3
3500 483 80 57
3700 500 80 57
3700 500 80 57
7 8 9 10 11 12 13 14
scope 3.10 scope 3.11 scope 3.13 scope 3.2 scope 3.8 scope 3.9 scope 3.14 scope 3.15
Transportation & Distribution (Upstream) Employee Commuting Waste Generated in Operations Fuel- and Energy- Related Activities Not Included in Scope 1 or 2 Transportation & Distribution (Downstream) Processing of Sold Products End-of-Life Treatment of Sold Products Capital Goods Leased Assets (Upstream) Investments Leased Assets (Downstream) Franchises
laag laag laag geen geen geen geen geen
laag laag laag geen geen geen geen geen
laag laag laag geen geen geen geen geen
15
scope 3.6
Business Travel (personal cars & air travel)
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
26 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
13.2 Projecten en mobiliteit Meest dominante CO2 emissies in scope 3 Uit de tabel blijkt dat de meeste CO2 veroorzaakt wordt scope 3.12 Use of Sold Products scope 3.1 Purchased Goods & Services (not in 3.2 - 3.8) Uit deze 2 grootste CO2 emissiebronnen is één ketenanalyse opgesteld. CO2 Ketenanalyse en keteninitiatief Meterwisselingen slimme meter (vanwege de inzet van derden die rapporteren in scope 3.1, Purchased Goods & Services (not in 3.2 - 3.8)) Uit de andere categorieën is ook één ketenanalyse opgesteld. CO2 Ketenanalyse en keteninitiatief coating EC 2.5 verkeersregelautomaat (Transportation & Distribution (Downstream))
13.3 SKAO H3.1 Algemene doelstellingen scope 3 Per ketenanalyse (2 stuks) zijn de doelstellingen specifiek gemaakt die zeer significant zijn (beide zijn te kwalificeren als ‘middenmotor’ omdat in beide scope 3 activiteiten nog wel wat CO2 reductie valt te behalen). Het gaat om ketenanalyses voor: • CO2 Ketenanalyse en keteninitiatief Meterwisselingen slimme meter • CO2 Ketenanalyse en keteninitiatief coating EC 2.5 verkeersregelautomaat De ketenanalyses zijn aparte documenten die opgesteld zijn conform de richtlijnen uit het GHG protocol en de eisen van de SKAO prestatieladder versie 2.2.
13.4 SKAO 5.B.1 Rapporteren van de emissie-inventaris scope 1, 2 en 3, alsmede de voortgang in reductiedoelstellingen De rapportages vinden regelmatig halfjaarlijks plaats, of vaker en ook dan regelmatig. De rapportages worden actueel gehouden op de CO2 internetpagina van Imtech en SKAO.
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
27 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
Bijlage 3.1 Organogrammen Level 1
Level 2
Level 3 Imtech Traffic & Infra BV
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
28 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
Bijlage 7.5 Groen Garant Stroom (Contract Nuon sinds 2012) Email van Nuon inzake groene stroom (gelabeld Groen Garant)
Stroometiket groenGarant, bron: http://www.nuon.nl/stroom/stroometiket/
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
29 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
Bijlage 10 Cross reference ISO 14064-1 + GHG report content h7 Onderstaand is een cross reference opgenomen. ISO 14064-1 § 7.3 GHG ISO 50001 Beschrijving report content A Reporting organization B Person responsible C Reporting period 4.1 D Organizational boundaries 4.2.2 E Direct GHG emissions 4.2.2 F Combustion of biomass 4.2.2 G GHG removals 4.3.1 H Exclusion of sources or sinks 4.2.3 I Indirect GHG emissions 5.3.1 J Base year 5.3.2 K Changes or recalculations 4.3.3 L Methodologies 4.3.3 M Changes to methodologies 4.3.5 N Emission or removal factors used 5.4 O Uncertainties P Statement in accordance with ISO 14064 Q Statement describing whether the GHG inventory, report or assertion has been verified, including the type of verification and level of assurance achieved Tabel bijlage 10: Cross reference ISO 14064-1 + GHG report content chapter 7
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
Hfdst
1 1 2 3 4+5 6.2 6.3 6.4 4+5 3 7.5 7 7.4 8 9 10 10
30 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
Bijlage 11.4 Plan van aanpak CO2-reducerende maatregelen + indicatie voor het bedrijf FM = Facility Manager, CF = Car Fleet Manager, Dir = directie, PL= Projectleiders, WVB = Werkvoorbereiders / planners CO2-reducerende maatregelen
kwantitatieve reductie per jaar
Resultaten 2013
Verant woord elijke
Scope 1.1 Isolatie Temperatuur binnenklimaat Bij huur ander pand kijken naar energieverbruik Roldeuren van verwarmde loodsen die snel dichtgaan na openen Stookgedrag (afstellen thermostaat)
Op gasverbruik 1% 1% 1% 3%
geen bewuste acties geen aanvullende acties niet altijd gegevens over bekend
FM FM FM FM
Het pand Basicweg Amersfoort is deels verhuisd naar Hardwareweg en op de verdiepingen die leeg staan zijn de thermostaten dichtgedraaid (jan 2014) In pand Hardwareweg Amersfoort gedaan begin 2014. CV ketel is vervangen door 5 cascadegestuurde kleinere en zuiniger ketels.
FM
CV ketel vervangen
2%
Scope 1.2 Koelkasten en Airco lekverliezen Bij vervanging investeren in: Energiezuiniger systemen (bijvoorbeeld Koelkasten A++)
Op lekkage 5%
Gedaan in kantine Amersfoort
Airco’s met milieuvriendelijker gassen
5%
Gedaan in pand Hardwareweg Amersfoort begin 2014
FM / Inkoop FM
Scope 1.3 CO2-emissies door gebruik eigen wagenpark
Op brandstof verbruik 3%
Keuzebeperking leaserijders geel kenteken (tot en met label C)
Bij vervanging materieel: motoren met laatste euronorm motor kiezen Bij vervanging van materieel kijken of a. het echt noodzakelijk is, b gebruiksdoel (kan het niet met een kleiner voertuig), c. alternatieven. Carpoolen naar projecten 4x10 uur rooster ipv 5x8 uur (scheelt een keer woon-werk vervoer per week) Overnachten in hotels bij projecten met reisafstand > 100 km Scope 2.1 Gebruik prive-auto's voor zakelijk verkeer Beperken door meerijden met medewerkers met wel een leaseauto Scope 2.2 Vliegen Is vliegen echt noodzakelijk of kan het ook met een teleconferentie? Scope 2.3 Electriciteitsgebruik Groene stroom
Energiezuinige apparaten Dimschakelaars Elektronische ogen in ruimtes LED toepassingen Zonnepanelen op kleinere panden (rendabele terugverdientijd bij een elektraverbruik < 50.000 kwh van een pand in verband met de gestaffelde energiebelasting) Scope 3 Zie ketenanalyses (separate documenten)
2%
FM
Sinds 2011 Leaseregeling 2012 CO uitstoot gestuurd Het wagenpark ververst jaarlijks met zo’n 20-25% en het vervangende voertuig is ongeveer 5-10% zuiniger. Sinds 2008
CF/Dir/ Imtech NV
2%
sinds 2009 wordt dit door wagenparkbeheer actief en bewust gedaan
CF/Dir
2% 1%
Moeizaam te realiseren Moeizaam te realiseren
PL PL
1% Op gedeclareerde km’s 1%
Moeizaam te realiseren
PL
gebeurt op eigen initiatief leaserijder / eigen autobezitter, dus geen beleid
PL
in 2010 is een teleconferentie systeem aangeschaft. Lync is sinds 2013 in gebruik op elke laptop.
Dir
In 2009 en 2010. Sinds 2011 geen groene stroom meer dat voldoen SMK norm. Het elektriciteitsgebruik is al jaren redelijk stabiel. Het grootste besparingspotentieel ontstaat wanneer Imtech NV besluit om groene stroom met SMK keurmerk te kopen in plaats van de huidige groene stroom die door SKAO als grijs wordt aangemerkt. Indien SMK groene stroom wordt gekocht levert dat een reductie bij CO2 uitstoot op van ongeveer 80% (van 455 naar 80 gram CO2/KwH). Meer laptops ipv pc’s
Imtech NV
2%
CF
Op vluchten
Op KwH verbruik wisselend
10% 1% 1% 10% -
Geen geld voor
ICT FM FM FM ?
divers
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
31 van 32
CO2 Prestatieladder CO2 emissie inventaris Scope 1 & 2 volgens ISO 14064-1 CO2 actieplan volgens ISO 50001
Imtech Traffic & Infra
Bijlage 11.6 Mogelijkheden voor individuele bijdrages en ideeën van anderen Voorbeelden • Toepassen ‘het nieuwe rijden’ • Energiezuinige leaseauto uitkiezen (A label of 14 of 20 % bijtelling voertuig) • Kan het niet kleiner (bedrijfsbus of kan het ook met een combo? • Opruimen voertuig (gewichtsbeperking, moet ik alles altijd meenemen?) • Imperiaal eraf of leeghalen (verminderen luchtweerstand, moet ik altijd alles meenemen) • Roldeur van verwarmde opslagruimtes achter je dicht doen (zeker in de winter) • Ramen kantoor dicht houden (zeker in de winter) • Voertuigen niet stationair laten draaien als dat niet nodig is • Tank wat je moet tanken (elk jaar komt het meerdere keren voor dat benzinerijders bijvoorbeeld diesel tanken) • Afspraken combineren in één rit (efficient plannen) • Medewerkers aannemen die niet te ver van het werk / vestiging / project af wonen • Onderaannemers inzetten die niet te ver van het werk / vestiging / project af wonen • Bestellingen bundelen bij dezelfde leverancier en creeer bestelmomenten (dus eens per week bestellen en niet steeds ad hoc per dag) • Kies geen SUV of Cross over (wordt wellicht beleid per 2013) • Controleer regelmatig de bandenspanning (liever een iets te hoge spanning) • Lever uw individuele printer in en gebruik de gedeelde bulkprinters • Print zwart-wit en niet kleur (kleur alleen als het echt nodig is) • Print dubbelzijdig of liever print helemaal niet! • Laat geen apparatuur aanstaan als u uw werkruimte voor langere tijd verlaat • Neem de benenwagen als u van het Imtech pand naar Peek moet • Medewerkers voor een aantal nachten laten overnachten in plaats van heen en weer laten rijden indien de projectlocatie op grote afstand is van de vestiging • Materialen direct op locatie bezorgen, indien mogelijk • Et cetera Suggesties:
[email protected] /
[email protected] En Intranet MVO pagina http://itiportal.infra.imtech.nl/division/CSR/Lists/CSR%20Discussion%20Board/AllItems.aspx
CO2_rapportage_actieplan_Imtech_TI_20140923.docx
23-sep-2014
32 van 32