CLUSTERORGANISATIE AGRIFOOD & NETWERK BBE

CLUSTERORGANISATIE AGRIFOOD & NETWERK BBE Nadere uitwerking

10 juli 2013

_____________________________________________________________________________________

AGRIFOOD & BBE

Inhoudsopgave 1

Inleiding

3

2

Rol van het cluster

4

3

Focus

4

4

Activiteiten

6

5

Uitvoering

7

6

Kosten en dekking

8

7

Resultaat

8

8

Governance en aansturing

10

9

Uitdagingen

13

Bijlagen Cluster AgriFood en netwerk BBE Regionale samenwerkingspartners

14

Infographic Biobased Economy

21

Foto titelblad: Alex Wiersma, Provincie Groningen

Clusterorganisatie Agrifood & Netwerk BBE | datum: 10 juli 2013 | Pagina 2 van 22

_____________________________________________________________________________________

Clusterorganisatie Agrifood & Netwerk BBE

AGRIFOOD & BBE

1

Nadere uitwerking van het projectplan van 18 december 2012

1

Inleiding Zoals verwoord in het projectplan is het gezamenlijk doel het realiseren van een leidende positie voor de regio in Europa op het gebied van duurzame productie en gebruik van groene grondstoffen. Dit willen we bereiken door het: -

stimuleren van duurzame, economisch concurrerende Agrifood ketens waarbij natuurlijke hulpbronnen (mineralen, bodem, water) optimaal worden gebruikt;

-

verbinden van de sectoren Agro en Chemie;

-

maximale waarde halen uit gewassen en andere biomassa (bio-raffinage initiatieven);

-

bereiken en betrekken van innovatief MKB.

Hiervoor is een programma opgesteld met 9 + 6 programmalijnen met een bijbehorende inzet per programmalijn2. De in samenhang met het programma uit te voeren projecten hebben een resultaat voor deelnemende bedrijven. Indirect dragen deze projecten bij aan het versterken van het BBE netwerk en maken ze het mogelijk om een positie en bijbehorende middelen te claimen in Europa. De project periode is 2013-2016. Het opgestelde projectplan van 18 december 2012 is gebaseerd op een behoorlijke ambitie die een te grote financieringsvraag met zich mee bracht waardoor de aanpak bijgesteld moest worden evenals de beoogde resultaten. Tevens zijn een aantal aspecten nog nader omschreven. Vandaar deze nadere uitwerking.

1 2

Inclusief glastuinbouw in Noord Nederland Projectplan Clusterorganisatie Agrifood en netwerk BBE, 18-12-2012. Dit is weer gebaseerd op het hier aan voorafgaande strategieplan van 5 juni 2012.


_____________________________________________________________________________________

2

AGRIFOOD & BBE

Rol van het cluster Ter illustratie een voorbeeld over de rol

De clusterorganisatie zal in projecten een initiërende, ontwikkelende en verbindende rol

van de clusterorganisatie in relatie tot de tuinbouw: Op het gebied van de tuinbouw is het

spelen. Het cluster is een centraal punt, spil of

PGA&I, met externe kwartiermaker, en

draaischijf waar lijnen samenkomen en vormt het

Waddenkas, met Norwindcollege als

gezicht van AgriFood en BBE naar de

kwartiermaker, actief. Deze partijen

buitenwereld. Dit alles in aanvulling op (en dus in

hebben al een belangrijke rol op het gebied van projectontwikkeling. Het is

samenwerking met) alle organisaties die al actief

niet de intentie dat hier dubbelingen

zijn3. Een lijst met (regionale)

plaatsvinden. Wel zal de

samenwerkingspartners is bijgevoegd. Het cluster

clusterorganisatie in aanvulling hierop

Agrifood & netwerk BBE organiseert de diverse

als coördinator van het gehele speelveld waar nodig de verbinding

werkzaamheden met de andere betrokken

leggen met andere partijen (bijv. via het

organisaties in de regio.

DBC waar inhoudsstoffen ook een thema zijn.). Dit op regionaal en nationaal niveau.

3

Focus Activiteiten richten zich op business development in de Agrifood keten (een combinatie van primaire productie, agro-industrie en voedingsmiddelenindustrie), business development Groene Chemie en business development gericht op cross-overs in de BBE. Activiteiten zijn daarnaast ook gericht op het scheppen van randvoorwaarden. Te denken valt aan het faciliteren van de opzet van pilot faciliteiten. De aansluiting zal worden gezocht met zowel het MKB en als het grootbedrijf (via projecten en programma’s als het CCC, DDI, BioPPP, Food Future, Food Circle en Dairy Campus maar ook via samenwerkingsverbanden als het DBC en Innexus).

3

Zie ook wat hierover opgenomen is in het originele projectplan pagina 15.


_____________________________________________________________________________________

AGRIFOOD & BBE

Actuele voorbeelden zijn4: -

Biopolymeren component in ‘closing the loops’ (Philips, OMRIN, Morssinkhof en Lankhorst) samen met de provincie Fryslân. 'Closing the loops' is een ketenproject gericht op ontwikkelen van hoogwaardige toepassing van gerecyclede en hernieuwbare polymeren in duurzame consumentenartikelen.

-

Realisatie pilotinstallatie Cumapol; samen met provincie Drenthe. Deze installatie zou gebruikt kunnen worden voor doorontwikkeling van nieuwe biopolymeren en past daarmee in de opzet voor een Centre of open Chemical Innovation (CoCi).

-

Realisatie Cosun demo plant in Vierverlaten; samen met provincie Groningen en de stichting Energy Valley (EV).

-

Financierbaar maken volgende fase bioBTX. Hierbij gaat het om de definitie van de opschalings/ pilot fase.

-

Ontwikkeling business case BioPET / PEF in Emmen (incl. verbinding met SuikerUnie / evt. samen met Dutch PolymerInstitute (DPI)).

-

Ontwikkeling Businesscase regionale keten van eiwitten uit bietenblad.

-

Concrete BBE ontwikkeling gerelateerd aan Energie Transitie Parken (ETP’s) met EV.

-

Aansluiting MKB bij het Carbohydrate Competence Centre (CCC-3) / Dutch Drying Institute (DDI).

-

Verkennen mogelijkheden voor ‘processing facility’ (ZAP) gericht op ingrediënten en nieuwe (bio-)materialen complementair aan het Food Processing Facility Centre i.o. in Leeuwarden.

-

Coördinatie van de uitvoering van de AgroAgenda Noord-Nederland, en medeverantwoordelijk voor de inhoud van het onderdeel Agrocomplex.

De clusterorganisatie zal input leveren in de regionale beleidscyclus en zal de relatie met de relevante topsectoren (incl. DPI en ISPT, IP-BBE, TKI’s) onderhouden, voor zover het gaat over projecten. Beleidsmatig zijn Rijk en Provincies leidend.

4

Dit is een actuele en zeer dynamische lijst van projecten in verschillende fases. De lijst is alleen bedoeld als voorbeeld.


_____________________________________________________________________________________

AGRIFOOD & BBE

Daarnaast levert de clusterorganisatie – in samenwerking met de provincies – een bijdrage aan het ‘branden’ van Noord-Nederland op het nationale (en in beperkte mate op het Europese) toneel als actieve en vooraanstaande regio op het terrein van de ontwikkeling van het Agrifood complex en de BioBased Economy. Een overzicht van samenwerkingsrelaties met regionale ‘spelers’ is opgenomen als bijlage.

4

Activiteiten Uit het voorgaande blijkt dat de clusterorganisatie Agrifood & BioBased vooral actief zal zijn in het ontwikkelen van nieuwe business voor de lange en korte termijn. De clusterorganisatie verbindt daartoe partijen binnen en buiten de regio en voert een deel van de ontwikkelactiviteiten in de primaire sector, de agroindustrie, de foodindustrie en de chemie/farma, en vooral in verschillende combinaties ervan, zelf uit. In de chemie zal dit in nauwe samenwerking gebeuren met het Value Centre van het Dutch Polymer Institute (DPI-VC) maar ook met Emmtec, de Samenwerkende Bedrijven Eemsmond (SBE), en Groningen Seaports (GSP). Ten dienste van Business Development wordt gewerkt aan de branding van Noord-Nederland als een actieve regio op het vlak van innovatieve ontwikkelingen van groene grondstoffen in de food en non-food toepassingen. Dit wordt gedaan in samenwerking met de vele verschillende regionale ‘spelers’ en in het bijzonder wordt het initiatief genomen tot een veel nauwere samenwerking met de andere clusterorganisaties in Noord-Nederland.


_____________________________________________________________________________________

5

AGRIFOOD & BBE

Uitvoering Voor de uitvoering zullen - op basis van expertise en vaardigheden - de volgende personen worden ingezet: Personele inzet

5

fte

Eisse Luitjens

1

Dicky Siegers

0,8

Errit Bekkering

0,7

Joep de Vries

0,5

Focus op: Programmacoördinatie, coördinatie branding, contacten TKI’s/ topsectoren, BD primair en agroindustrie, coördinatie uitvoering AgroAgenda Noord-Nederland Food Future, innovatie MKB, Agrobiopolymeren, netwerk opbouw ten behoeve van BD BD Groene Chemie en BBE BD Food, Human Capital Agenda, Internationalisatie

Daarnaast is er beperkte capaciteit opgenomen voor branding / PR (0,1 fte) en ondersteuning (0,4 fte). Voor kleine kosten, vooral in verband met communicatie, wordt een bedrag van €15k opgenomen. Branding zal gezamenlijk met de provincies en wellicht de grote gemeenten op worden gepakt.

5

Alle genoemde personen zijn werkzaam bij de NOM


_____________________________________________________________________________________

6

AGRIFOOD & BBE

Kosten en dekking De totale kosten voor bovengenoemde inzet bedragen € 600k als volgt opgebouwd: Kosten ( x €1000) Personele kosten (3,5 fte) Diverse kosten (vnl. communicatie) Werkbudget

2013 585

2014 585

2015 585

2016 585

15

15

15

15

-

-

-

-

Totaal

600

600

600

600

Dekking ( x €1000) Provincie Drenthe Provincie Fryslân Provincie Groningen 6 NOM

167 167 167 100

167 167 167 nnb

167 167 167 nnb

167 167 167 nnb

Totaal

600

500

500

500

Voor de uitvoering van het plan wordt de provincies elk een bijdrage gevraagd van € 167k per jaar.

7

Resultaat De beoogde projectperiode is vier jaar (2013-2016). Na twee jaar is er een Mid Term Review. De evaluatie vindt plaats onder verantwoordelijkheid van de in het projectplan voorgestelde stuurgroep. De uitkomst van de ‘stip op de horizon discussie’ is ook van invloed op de voortzetting na twee jaar.

6

De bijdrage van de NOM is afhankelijk van het toekomstige financieringsarrangement met minEZ.


_____________________________________________________________________________________

AGRIFOOD & BBE

Overeengekomen prestatie indicatoren hierbij zijn:

Prestatie indicator Uitgelokte totale investeringen. Hiertoe worden, waar dat opportuun is, ook relevante (innovatie)budgetten van Rijk of EU benut. Aantal (cross sectorale) innovatie projecten die bijdragen aan totstandkoming van een BBE in Noord-Nederland (meer met minder, meer toegevoegde waarde) waarbij de clusterorganisatie een belangrijke rol speelt 7 Aantal gerealiseerde business cases Kwaliteit van het opgebouwde netwerk. Een aantal netwerkpartijen zal hierop door de provincies op worden bevraagd (stakeholder interviews). Deze groep vormt de basis voor de clusterorganisatie agrifood / netwerk BBE

Target eind 2014

Target eind 2016

€ 17,5 M

€ 35 M

5

10

7

14

Beoordeeld als ten minste goed

Een business case leidt tot bedrijfsmatige exploitatie, is dus dicht bij de markt, en maakt daarom gebruik van revolverende financiële middelen (pre-seed, seed, venture).

7

De realisatie van business cases hangt niet alleen af van de kwaliteit van de plannen en de ondernemer, maar ook van de beschikbaarheid van financiële middelen. De clusterorganisatie maakt tevens inzichtelijk welke businesscases weliswaar marktrijp waren maar om financiële (of andere) redenen uiteindelijk niet gerealiseerd zijn.


_____________________________________________________________________________________

AGRIFOOD & BBE

Voor de innovatieprojecten en business cases geldt dat: -

De projecten / betrokken bedrijven en instellingen een goede spreiding kennen over Noord-Nederland. Koppeling met nationale of internationale partners (ook kennisinstellingen) wordt gezocht waar dat economische meerwaarde heeft voor Noord-Nederland.

-

In minimaal 50% van de projecten Noordelijke MKB-bedrijven betrokken zijn.

-

Ze bij voorkeur cross-sectoraal zijn: in elk project is ten minste één Noordelijk bedrijf/instelling uit de sector agrifood (waarbij zowel de belangen van de primaire sector als de voedingsmiddelenindustrie zijn meegenomen) betrokken en ten minste één Noordelijk bedrijf/instelling uit minimaal één van de andere speerpuntsectoren (watertechnologie, energie, healthy ageing, sensortechnologie, chemie). Elk van deze andere speerpuntsectoren is ten minste eenmaal betrokken bij een project in een periode van twee jaar.

-

Kennisinstellingen worden betrokken indien relevant, en dan bij voorkeur de Noordelijke kennisinstellingen.

-

Jaarlijks in totaal minimaal twintig partijen betrokken zijn bij projecten. Daar waar er sprake is van een aantoonbaar werkgelegenheidseffect zal dit gerapporteerd worden.

8

Governance en aansturing Inhoudelijk is er een grote mate van samenhang tussen de programma’s Agrifood en BBE. Voor wat betreft afstemming en (beleid-)beïnvloeding zijn er echter ook thema’s die om verschillende bestuurlijke en beleidsmatige processen vragen. Zo bevat het programma Agrifood diverse onderdelen die vooral het landbouwbeleid betreffen (in de regio, bij het Rijk, maar vooral ook bij de EU). Biobased Economy is thematisch breed en ook gericht op sectoren en branches die weinig raakvlakken hebben met de landbouw. Het is van belang om de bestaande bestuurlijke netwerken zo goed mogelijk te benutten waarbij voor de uitvoering van programma’s en projecten bewust de integratieslag wordt gemaakt.


_____________________________________________________________________________________

AGRIFOOD & BBE

Voorgesteld wordt één geïntegreerde stuurgroep samen te stellen die toeziet op de activiteiten van de clusterorganisatie Agrifood en het netwerk BBE met hierin een: -

Politiek / bestuurlijke thematrekker BBE

-

Politiek / bestuurlijke trekker Agrifood

-

Ambtelijk verantwoordelijke voor AgroAgenda Noord-Nederland / BBE (als adviseur).

-

Vertegenwoordiger van primaire sector (akkerbouw of melkveehouderij)

-

Vertegenwoordiger van de agrifood / verwerkende industrie (groot en MKB)

-

Vertegenwoordiger chemie (groot of MKB)

-

Vertegenwoordiger van een kennisinstelling

Uitgangspunten hierbij zijn: -

Vertegenwoordiging van zowel bedrijfsleven (groot en klein), kennisinstellingen als (betalende) overheden.

-

Combinatie van uiteenlopende, relevante expertise.

-

Personen met helikoptervisie, gezag en netwerk in de regio en/of Den Haag en Brussel.

-

Gericht op strategie, lobby en positionering.

Aandachtspunten voor de stuurgroep zijn de aansluiting van projecten enerzijds met de topsectoren, het GLB en de AgroAgenda Noord-Nederland, anderzijds de financiële verantwoording van de clusterorganisatie Agrifood, de RIS3 strategie, regionale samenwerking en profilering. De verwachting is dat een stuurgroep twee maal per jaar bij elkaar komt.


_____________________________________________________________________________________

AGRIFOOD & BBE

Het speelveld is breed. Nauwe betrokkenheid van het bedrijfsleven is uiteraard eveneens gewenst. De volgende overleg- en rapportagemomenten worden voorgesteld: Wat Afstemmingsoverleg clustermensen met ambtenaren drie provincies

Voortgangsoverleg elk half jaar

Expert groep bedrijfsleven Stuurgroep

Jaarrapportage Mid Term Review

Omschrijving 3-5 personen. Voortgang organisatie, welke afstemming heeft plaatsgevonden in het veld? Welke business cases lopen? Bijstelling nodig? Sparren waar nodig! Etc. Per half jaar een voortgangsoverleg met als basis een schriftelijke voortgangsrapportage op de 4 prestatieafspraken (hoofdlijnen) 4-5 personen. Inhoudelijke sturing 7-8 personen. Politiek + ambtelijk + bedrijven. Aansluiting topsectoren, GLB, AgroAgenda NoordNederland. Financiële verantwoording, regionale samenwerking, profilering Voortgangsrapportage Formele beoordeling

Frequentie elke 6 weken

Gericht op Operationeel afstemmen van taken bijv. projecten wie doen wat, wat zit er in de pijplijn, waar elkaar te helpen, afstemming met andere clusters etc.

Elk half jaar

Tactisch niveau; voortgang polsen. Is er reden tot bijsturing of aanpassing?

Elke 12 weken 2 x per jaar

Inhoudelijke sturing / uitwisseling

Strategisch niveau

Jaarlijks Na 2 jaar

Beoordeling

De nadruk ligt op Output sturing. De Mid Term Review is daarmee een belangrijk instrument voor eventuele strategische aanpassing of wijziging.


_____________________________________________________________________________________

9

AGRIFOOD & BBE

Uitdagingen -

Het organiseren (en op de langere termijn financieel mogelijk maken) van de gewenste samenwerking met o.a. het DPI-VC en LTO Noord.

-

Het organiseren van de noodzakelijke samenwerking tussen partijen in het veld.


_____________________________________________________________________________________

AGRIFOOD & BBE

Bijlage Cluster AgriFood en netwerk BBE Regionale samenwerkingspartners

8

De Noord-Nederlandse Clusters Water Alliance, HANNN, Sensor Universe, Energy Valley De vijf Noord-Nederlandse clusters zijn bezig om tot een nauwere samenwerking te komen als het gaat om bedrijfsgerichte, triple-helix projecten, de zogenaamde cross-overs en activiteiten in de facilitaire en communicatieve sfeer. De inzet is om zoveel mogelijk samen op te trekken en waar nodig eigenstandig op te treden bij een topsector of in het Brusselse. Een voorbeeld daarvan (een eerste stap) is de WATER-link dag met 250 bezoekers in Leeuwarden, voorafgaand aan de nieuwjaarsbijeenkomst van de Water Alliance. Provincies: projectverwerving, projectontwikkeling, projectfinanciering en beleid De provincies Fryslân, Drenthe en Groningen hebben de rol van financier en beleidsmaker, en de rol van projectontwikkelaar in meerdere of mindere mate. De clusterorganisatie Agrifood & BBE voert haar werkzaamheden uit voor de partners, de drie Noord-Nederlandse provincies en de NOM, en bespreekt met hen de voortgang. De clusterorganisatie levert input voor het proces van beleidsontwikkeling bij de vier partners. Op het terrein van projectontwikkeling wordt samen opgetrokken met de provinciale collega’s.

8

Er is een SER Noord advies op komst inzake de samenwerking van intermediairs in NoordNederland. Dit advies zal meegenomen worden in het structureren van de samenwerkingsrelaties in het veld


_____________________________________________________________________________________

AGRIFOOD & BBE

Food Circle De inzet is dat Food Circle het brede netwerk wordt voor de food (en agri) sector. Food Circle moet leiden tot clusters van innovatieve bedrijven die innoveren en nieuwe business cases opzetten. Acties van de clusterorganisatie Agrifood & netwerk BBE op het gebied van BD Food, dito HCA en internationalisatie, gebeuren in afstemming met, samenwerking met en in het kader van Food Circle c.s. In nationale contacten, bijvoorbeeld in het kader van het topsectorenbeleid, wordt samen opgetrokken en versterken we elkaar. Innexus Is het enige cluster van voedingsmiddelenbedrijven in Noord-Nederland. Daarmee wordt als partner opgetrokken ten behoeve de ontwikkeling van meer bedrijfsmatige activiteiten in de voedingsmiddelensector en het enthousiasmeren van niet aangesloten collega bedrijven. Food Future Food Future is een majeur Interreg IV-A, food innovatieproject ter financiering van binationale innovatieprojecten. In het kader van Food Future zijn projectmanagers actief om innovatieprojecten te stimuleren in samenwerking met o.a. de Duitse partner, het DIL. Sinds begin 2012 wordt gewerkt aan afstemming/samenwerking met Food Circle voor het opsporen van innovatieve ambities bij bedrijven. De ambitie is om Food Future 2.0 te ontwikkelen voor de Interreg V periode met een inhoudelijke verbreding naar BioBased. EDG - Eemsdelta Green Eemsdelta Green is de (groene) projectenorganisatie van het bedrijfsleven in het Eemsdelta gebied, waarin diverse partners, waaronder de clusterorganisatie Agrifood & netwerk BBE, elkaar treffen om in dat werkgebied samen op te trekken in, samen te werken aan en afspraken te maken over projecten.


_____________________________________________________________________________________

AGRIFOOD & BBE

Kennistransfer Agro&Groen Noord-Nederland KA&GNN is de organisatie van het groene onderwijs, de Noord-Nederlandse AOC’s en het VHL, waarin wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een bedrijfsen marktgerichter curriculum voor dag- en volwassenenonderwijs. De activiteiten van de clusterorganisatie Agrifood & netwerk BBE op het terrein van de HCA wordt in samenwerking met en aanvulling op KA&GNN gedaan. De clusterorganisatie richt zich voornamelijk op het articuleren van de vraag bij het bedrijfsleven. Dairy Campus / WUR Dairy Campus (WUR), het nationale (praktijk)onderzoekscentrum voor de melkveehouderij in Leeuwarden, is uiteraard partner bij de ontwikkeling van melkveehouderij en zuivel gerelateerde projecten. Het project Smart Dairy Farming is daar een voorbeeld van. Maar ook het project GRASSA speelt zich deels af bij Dairy Campus. KANON Kenniscentrum Akkerbouw Noord Oost Nederland te Valthermond (WUR). De clusterorganisatie Agrifood & netwerk BBE is mede-initiator van KANON en zit de begeleidingscommissie voor. KANON is de partner bij het opzetten van innovaties in het primaire deel van agroketens in haar werkgebied, zoals in het kader van het landbouwinnovatie programma Veenkoloniën. Agenda voor de Veenkoloniën In samenwerking met de Agenda is gewerkt aan de opzet en invulling van het landbouwinnovatie programma Veenkoloniën. En er wordt actieve rol gespeeld in de coördinatie van de opzet en de uitvoering van projecten. PGA&I en Waddenkas Beide organisaties zijn ingesteld, met een gefinancierde kwartiermaker, om innovaties in de glastuinbouw in ZO Drenthe, respectievelijk NW Fryslân te bevorderen. Samen zal gekeken worden naar verbindingen in de regio, en daarbuiten, en met andere sectoren, voor meer samenwerking in nieuwe ontwikkelingen in de glastuinbouw met als voorbeeld de themagroep glastuinbouw van de Water Alliance.


_____________________________________________________________________________________

AGRIFOOD & BBE

Kenniscluster BBE ZO Drenthe (Chemie & Agro) In ZO Drenthe zal in afstemming met de op te zetten aanjaagorganisatie en incubator in Emmen gewerkt worden aan de ontwikkeling van innovaties, business cases en startende bedrijven. Daarnaast wordt de verbinding gelegd met ontwikkelingen elders in de regio en nationaal in de chemie met hernieuwbare grondstoffen als uitgangspunt, bijvoorbeeld in samenwerking met het DPI en andere nationale Biobased Regio’s. Drents Agrocluster De clusterorganisatie Agrifood & netwerk BBE faciliteert het Drents Agrocluster. Samen met de partners provincie Drenthe, LTO Noord Drenthe en PPO wordt het programma voorbereid en uitgevoerd. Doel is om vernieuwing te stimuleren binnen het brede agrocluster netwerk in Drenthe. BiobRUG BiobRUG is de draaischijf tussen de Universitaire kennis en het bedrijfsleven, met nadruk op MKB. De clusterorganisatie is mede initiator en ontwikkelaar van BiobRUG en maakt deel uit van de stuurgroep. Tevens leveren wij ‘casussen’ aan. Centre of Biobased Expertise / Life Science cluster NHL/VHL te Leeuwarden Dit cluster is een belangrijke samenwerkingspartner in innovaties en opleidingen in food en een prominente partij in de Food Circle. Carbohydrate Competence Centre (CCC) en Protein Competence Centre (PCC) Het CCC is het virtuele kenniscentrum voor kennisontwikkeling voor nieuwe toepassingen van koolhydraten, hetzij traditioneel in food, maar zeker in nonfood. Het CCC is partner in de opzet van innovatieprojecten rondom koolhydraten en de clusterorganisatie Agrifood & netwerk BBE werkt met het CCC en Food Circle aan een systematiek voor valorisatie van ontwikkelde kennis, oftewel een mkb-spoor binnen het CCC.


_____________________________________________________________________________________

AGRIFOOD & BBE

Dutch Biorefinery Cluster (DBC) Het Dutch Biorefinery Cluster is een samenwerkingsverband van Nederlandse bedrijven, te weten Avebe, Cosun, Friesland Campina, LambWeston Meijer, en de hele papier en karton industrie. De partners in het Dutch Biorefinery Cluster verwerken reeds decennialang plantaardige grondstoffen tot waardevolle food en non-food producten. Deze tot nu toe onafhankelijke 'groene' ketens zullen in de groeiende Biobased Economy diverse nieuwe producten produceren en daarmee meer waarde halen uit de grondstoffen. De ketens zullen daarin met elkaar verstrengelen en gezamenlijk de kringlopen sluiten. Dit is een initiatief ontstaan in Noord-Nederland. Ecostructuur Philips Drachten Als onderdeel van het project ecostructuur Philips Drachten is de clusterorganisatie Agrifood & netwerk BBE een innovatie project op het gebied van hernieuwbare en gerecyclede grondstoffen voor huishoudelijke apparaten aan het ontwikkelen met ketenpartners in Noord-Nederland (Philips, Lankhorst, Morssinkhof, Omrin en Stenden) Dutch Drying Institute (DDI) Dit is een cluster van bedrijven welke grensverleggende innovaties in het energieverslindende industriële droogproces willen realiseren. Drogen is een hele belangrijke processtap in de biomassa verwerkende industrie, de voedingsmiddelen industrie en anderen. Dus een belangrijk cluster voor de BBE. Het DDI is o.a. gelieerd aan Wetsus. BioBinder BioBinder is projecten aanpakgericht op het smeden van interregionale samenwerking tussen MKB’ers voor ontwikkeling van biobased innovaties en toepassingen leidend tot concrete business cases. Het kent een aantal gelinkte onderdelen; organiseren van themawerksessies (veel interactie / weinig passieve kennisoverdracht, alleen MKB), definitie business cases die uit themawerksessies komen en opzetten consortia, selectie en begeleiding door BioBinder. Initiatief nemers zijn de ROM's en het adviesbureau K+V.


_____________________________________________________________________________________

AGRIFOOD & BBE

Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen De regionale ontwikkelingsmaatschappijen hebben afgesproken om in de BBE tot landelijke afstemming en samenwerking te komen. Ondernemersplein partners (Syntens / KvK nieuw) KvK nieuw wordt door EZ gepositioneerd voor eerstelijns advies voor het MKB. Zo voert Syntens de MKB-loketten uit voor de verschillende TKI’s en kan zij zorgen voor verbinding met TNO. Een landelijk thema van Syntens, passend bij de BBE, is CleanTech. Daarnaast zijn de organisaties die de nieuwe KvK vormen partner in het organiseren van grote BBE bijeenkomsten zoals de 3-daagse in Emmen (2012) en o.a. Green Labs. Syntens heeft succesvolle Green Labs georganiseerd voor het MKB gericht op toepassingen zoals bouwmaterialen. Eén voor composieten volgt. Het advies van SER Noord-Nederland inzake de toekomstige samenwerking van intermediairs in de provincies Drenthe, Fryslân en Groningen wordt van toepassing op de samenwerking. Stenden PRE Stenden PRE richt zich op biopolymeren, upcycling en composieten. Op deze thema’s zal Stenden PRE bij projecten worden betrokken. Contacten lopen op project niveau en er wordt gesproken over gezamenlijke netwerkopbouw. EDR EDR speelt een belangrijke rol in het Interreg IVA project Agrobiopolymeren. Samen met EDR zijn de verkenningen voor een vervolg onder Interreg V opgestart. LTO Noord LTO Noord is een belangrijke partner voor het opzetten en uitvoeren van innovatieve ontwikkelingen in de primaire sector sec. Het is de ambitie van de clusterorganisatie om de band met LTO Noord in de komende tijd sterk te intensiveren. Hanzehogeschool, Stenden PRE, van Hall Larenstein en de BiobRUG (RUG) Met de Hanzehogeschool, Stenden PRE, van Hall Larenstein en de BiobRUG (RUG) wordt gesproken over een één-loket aanpak voor project gerelateerde vragen.


_____________________________________________________________________________________

AGRIFOOD & BBE

Dairy Chain Fryslân Hogeschool Van Hall Larenstein, NHL Hogeschool, Nordwin College, Friesland College, Dairy Campus en University Campus Fryslân hebben in samenwerking met FrieslandCampina, Innexus (netwerk van Food-bedrijven Noord-Nederland), provincie Fryslân en de gemeenten Leeuwarden en Heerenveen het plan Dairy Chain Friesland ‘Dairy in the total foodchain’ opgesteld. Het betreft adequate opleidingen ten behoeve van de totale zuivelketen, van gras tot glas.


_____________________________________________________________________________________

Bijlage Infographic Biobased Economy


AGRIFOOD & BBE

_____________________________________________________________________________________

N.V. NOM Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland Bezoekadres: Paterswoldseweg 810 9728 BM Groningen Postadres Postbus 424, 9700 AK Groningen T (050) 521 44 44 F (050) 521 44 00 E [email protected] I www.nvnom.com

www.nom.nl


AGRIFOOD & BBE

CLUSTERORGANISATIE AGRIFOOD & NETWERK BBE

Recommend Documents