Netwerk Platteland. Netwerk Platteland November 2011

Werkplan 20122012-2013 netwerkteam / Netwerk Platteland

Netwerk Platteland November 2011

INHOUD

PAGINA

Inleiding ................................................................................................................................................... 3 1

2

Achtergrond en aanpak tweejarig werkplan .............................................................................. 5 1.1

Doelenboom ........................................................................................................................ 6

1.2

Strategische consultatie ...................................................................................................... 6

1.3

Een goed bekend en effectief Netwerk Platteland ............................................................. 9

Prioritaire thema’s 2012-2013 ................................................................................................... 10 2.1

Brede toegang tot kennis + ervaring platteland en landbouw.......................................... 10

2.2

Gebiedsfinanciering en de mogelijkheden van Europese fondsen ................................... 11

2.3

Goed functionerende lokale partnerschappen ................................................................. 12

3

Activiteiten ................................................................................................................................. 15

4

Begroting 2012-2013 ................................................................................................................... 19

Werkplan 2012-2013, netwerkteam/Netwerk Platteland, november 2011

2

Samenvatting In 2012 en 2013 staan veranderingen voor het platteland op stapel. POP 2 is in de eindfase, het nieuwe GLB komt eraan. Het voorliggende werkplan schetst de voorgenomen activiteiten voor de laatste 2 jaren van Netwerk Platteland. Toegelicht wordt, hoe het tot stand is gekomen en wat de prioriteiten in de komende twee jaar zullen zijn. Er is vooral aandacht voor de nalatenschap en de afronding, maar ook voor de wijze waarop het Netwerk Platteland vorm wil geven aan de uitvoering van de activiteiten in nauwe wisselwerking met provincies, gebiedsorganisaties en andere partners in het brede veld van plattelandsontwikkeling. In de voorbereiding van het werkplan zijn de provincies betrokken en is er overleg geweest met een vertegenwoordiging van maatschappelijke organisaties over de strategische inzet van het Netwerk Platteland. Verder is het werkplan afgestemd met de opdrachtgevers. Wat opvalt in de maatschappelijke consultatie: • Het ‘spel’ van plattelandsontwikkeling gaat veranderen. Er is grote behoefte aan vernieuwende ideeën, aan partijen bij elkaar brengen (en aan faciliteren van partijen die het gaan uitvoeren). • Een wens bij Veelzijdig Platteland (overkoepeling Agrarische Natuurverenigingen), LTO, Verenigingen van Kleine Kernen en andere organisaties om tot intensievere samenwerking met het NP te komen. De belangrijkste uitkomsten van de verkenning bij de provincies (TPO): • POP-3. Diverse provincies vragen het Netwerkteam te helpen bij voorbereiding op POP-3 (informatiebijeenkomsten, projectideeën). Maar ook: ondersteuning om te denken vanuit kansen en bedreigingen voor het gebied in plaats van denken vanuit middelen. Met provincies nadenken over decentralisatie op platteland in komende jaren. • Nalatenschap. Men vindt het cruciaal dat de werkwijze en de leerpunten overdraagbaar worden gemaakt. Dat helpt ook de zichtbaarheid van het Netwerk versterken. Deze consultaties sluiten duidelijk aan op twee bredere trends, al gesignaleerd in het werkplan 2011: • Gebiedsverantwoordelijkheid en gebiedsfondsen: zeer relevant nu de financiële verhoudingen binnen het Rijk, provincies en gemeenten sterk wijzigen. • Maatschappelijke diensten: bij de herziening van het GLB en POP-3 is er oog voor innovatieve maatschappelijke diensten op het platteland: hoe gaat de vergroening in de praktijk eruit zien. De Nederlandse regering zet in op verduurzaming en op inzet van collectieven met gebiedscontracten. Uit dit geheel aan consultaties komen duidelijke prioriteiten naar voren: • Optimale benutting van kennis en ervaring in platteland en landbouw • Gebiedsfinanciering • Goed functionerende lokale en regionale partnerschappen • Zichtbaarheid en nalatenschap


3

Prioriteit 1. Benutting kennis en ervaring

2. Gebiedsfinanciering

3. Lokale en regionale partnerschappen

4. Zichtbaarheid en nalatenschap

Diensten en producten State-of-the-art-bijeenkomsten Toegang tot nuttige praktijken, ook over gebiedsfinanciering en -organisatie Excursies Standplaats.pl Praktijkkringen Studiebijeenkomsten Artikelen in vakbladen, infobladen en blogs. Nieuwe samenwerkingsverbanden Werkconferentie Website en blog Artikelen in Streek Bijeenkomsten met gebieden Pilots voor nieuwe partnerschappen Relevante Benchmarks Website LinkedIn-groepen PlattelandsParlement Boek “het ideale platteland” Publicatie Gebiedsfinanciering Overdrachtsdocument voor volgend netwerkteam

Om bovenstaande uit te voeren stelt het netwerk voor om • Regelmatig overleggen met TPO bij verdere invulling activiteiten. • Opnieuw een strategische maatschappelijke consultatie organiseren met speciale focus op de kernpunten van de definitieve invulling van het GLB. • Intervisies te organiseren tussen de belangrijkste financiers (Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten) bij het doordenken en schrijven van POP 3. • Maatschappelijke partijen met nieuwe ideeen over gebiedsfinanciering verbinden met provincies. • Een denktank organiseren samen met NCOB (Nederlands Centrum voor Openbaar Bestuur) over gebiedsbestuur en lokale verantwoordelijkheid met voldoende garantie voor bereiken van overheidsdoelen. • Voor het beklijven van de nalatenschap: de ervaring tussen 2006 (eind POP1) en 2007 (begin POP2) geeft aan dat het belangrijk is de nalatenschap ook over te kunnen dragen aan het opvolgende team. Daarvoor is tijdig overleg met opdrachtgevers gewenst.


4

1

Achtergrond en aanpak tweejarig werkplan

In dit hoofdstuk behandelen we kort plaats en rol van het netwerk en netwerkteam, gaan we in op omgeving en ontwikkelingen, en behandelen we de terugkerende vraag over bekendheid van het netwerk. De hoofdlijnen voor de komende twee jaar zijn hierin uitgezet. Verdere afstemming zal in deze periode plaatsvinden aan de hand van de voortgang van de verschillende activiteiten in overleg met de opdrachtgevers, waardoor inspelen op de actualiteiten mogelijk is.

1.1. Netwerk en netwerkteam Als startpunt verwoorden we eerste de huidige plaats en rol van het netwerk en netwerkteam. Het Netwerk Platteland (NP) is een nationaal netwerk van en voor mensen en organisaties die zich inzetten voor een sterk en aantrekkelijk platteland. Het Netwerk Platteland wordt gefaciliteerd door het netwerkteam, met als opdracht, vrij vertaald: 1. Gebiedsontwikkeling versterken – het netwerkteam ondersteunt samenwerking tussen mensen die vanuit maatschappelijke organisaties en overheden betrokken zijn bij gebiedsontwikkeling. 2. Thematische verbindingen leggen – bij plattelandsontwikkeling worden de economie, de fysieke kwaliteit én de sociale aspecten van het platteland zoveel mogelijk in onderlinge samenhang ontwikkeld. In POP-termen gesproken: de vier assen worden verbonden. Dit betekent ook dat we organisaties en belanghebbenden werkzaam in de verschillende assen met elkaar in contact willen brengen. 3. Het netwerk versterken – het netwerkteam brengt partijen bijeen en signaleert kansen voor samenwerking en voor uitwisseling van kennis, ervaringen en goede praktijken. Verder zorgt het netwerkteam voor de profilering van het netwerk (in binnen- en buitenland) door middel van publicaties, nieuwsbrieven en via de website. 4. Internationaal schakelen – het netwerkteam bevordert (internationale) uitwisseling van good and bad project practices en ervaringen in plattelandsontwikkeling. 5. Verder vervult het team - m.i.v. 2010 - een rol in het maatschappelijk debat over POP-3, op verzoek van DG-Agri (en in afstemming met het ministerie EL&I-GLB). Het Netwerk Platteland is per definitie “belangen-loos”. Het heeft wel tot taak signalen te geven over beleid, maar heeft geen politieke of beleidsbeïnvloedende taak. Ook is het geen subsidieloket en geen kennisinstituut dat onderzoek doet of uitzet. Het Netwerk Platteland, dat zijn alle actoren in het platteland: dorpsbewoners, agrarische en andere ondernemers, natuurorganisaties, gemeenteambtenaren, waterschappen, bestuurders etcetera. Het netwerkteam ondersteunt al deze actoren met kennis en informatie. De mate van inzet van de netwerkteamleden varieert sterk per activiteit. Instrumenten Het netwerkteam heeft daarvoor een gereedschapskist met verschillende instrumenten: - Website, weblog en andere web 2.0 tools, digitale nieuwsbrief en magazine - Gevarieerde bijeenkomsten: van kleine workshops tot grote conferenties - Praktijkkringen: een kleine vaste kring van deskundig-betrokkenen rond diverse thema´s. Op nadrukkelijke aanbeveling van wethouders gaan we dit instrument sterker inzetten. Werkplan 2012-2013, netwerkteam/Netwerk Platteland, november 2011

5

-

Denktanks, ateliers en webinars Excursies en veldbijeenkomsten gericht op ontmoeting van verschillende doelgroepen aan de hand van goede praktijken in het veld, met als merknaam standplaats.PL Publicaties

Doelenboom Alvorens met een tweejarig plan te komen heeft het netwerkteam een analyse gemaakt van de netwerk-activiteiten die bijdragen aan doelrealisatie van Plattelandsontwikkeling (nu in POP2). Dit is gebeurd met behulp van een instrument uit de Doelgerichte Actie Planning: de doelenboom. Vooraf is een grondige analyse gemaakt van de onderliggende problemen en hoe die onderling samenhangen. Dus: wat loopt er niet goed, waar zitten knelpunten, of wat moet er beter of anders in de plattelandsontwikkeling in Nederland. Voor elk probleem is een oplossingsrichting genoemd (De analyse van het netwerkteam en de doelenboom blijken heel goed aan te sluiten op de hoofddoelen van de drie assen van POP2 en op de versterkende rol van Leader, de vierde as. Dat laten we zien in bijgaand diagram "Doelenboom Plattelandsbeleid en afgeleide doelen Netwerk Platteland". Op deze manier wordt heel duidelijk hoe het Netwerk Platteland de uitvoering van POP2 helpt versterken. Met het oplossen van -sommige- problemen dragen de Netwerk-activiteiten direct bij aan het realiseren van de subdoelen van POP2 en dus -indirect- die van de hoofddoelen. En dat is precies waarvoor de Europese kaderverordening een nationaal Netwerk en een netwerkteam heeft ingesteld. Tenslotte: een integrale aanpak van gebiedsontwikkeling wordt erg belangrijk gevonden. Een grondige probleemanalyse, daarbij rekening houdend met reeds verwoorde prioriteiten voor het POP3, zal er aan bijdragen om de kwaliteit van het POP3 te versterken.

1.2

Omgeving en ontwikkelingen

Strategische consultatie Het netwerkteam is gevraagd een strategische consultatie te beleggen rondom de vraag wat het belangrijkst is voor de komende twee jaar voor de inzet van het NP. In het verleden werd hiervoor onder andere het LOVP geconsulteerd. Dit is inmiddels opgeheven. Deze consultatie was gericht op signalen uit onze omgeving binnen over maatschappelijke ontwikkelingen op het platteland waar aandacht aan besteed kan worden. Op dinsdag 13 september jl. heeft een tiental deskundigen/stakeholders, met het netwerkteam en enkele opdrachtgevers, nagedacht over de rol van het Netwerk Platteland, de speerpunten en natuurlijk de wisselwerking met verschillende partijen. Er is gesproken over de zichtbaarheid en het profiel van het Netwerk, van gedachten gewisseld over prioritering, gediscussieerd over de vraag of


6

het Netwerk Platteland zou moeten voorsorteren op de volgende EU-begrotingsperiode, en welke communicatiemiddelen benut moeten worden. Kortom: de focus voor de komende tijd. Wat opvalt in de reacties is dat de consultatie kijkt naar brede maatschappelijke trends en ontwikkelingen in het platteland, breder dan het werkveld van het Netwerkteam. In hoeverre dit moet leiden tot verbreding van de opdracht is onderwerp van overleg met de opdrachtgevers Een korte samenvatting van de belangrijkste uitkomsten: •

•

•

•

• •

Het Netwerk Platteland zou helder moeten maken wat het is en wat het betekent voor partijen in een gebied: is het een machtsfactor of meer een beweging. Er blijkt een wens tot intensievere samenwerking met het NP bij Veelzijdig Platteland (overkoepeling Agrarische Natuurverenigingen), LTO, Verenigingen van Kleine Kernen. Hoe gaan we dergelijke samenwerking organiseren? Het NP wordt uitgedaagd: kijk over eigen grenzen heen, de wereld is groter dan beleid: je wordt pas relevant als je zelfs breder dan POP3 gaat kijken. Breng bijvoorbeeld de komende twee jaar het netwerk eens in kaart. Vanuit de opdracht is het Netwerk gericht op de bij plattelandsontwikkeling betrokken organisaties. Dit biedt voldoende ruimte voor de gewenste samenwerkingen. Er gebeurt veel in de sociale media. Het is belangrijk dat er ‘monitors’ zijn van wat er op de golven van online interactie en tijdens fysieke uitwisseling gebeurt. Wat leeft er en hoe spelen we signalen door aan beleid? . Het ‘spel’ van plattelandsontwikkeling gaat veranderen. Er is grote behoefte aan vernieuwende ideeën, aan partijen bij elkaar brengen (en aan faciliteren van partijen die het gaan uitvoeren). De schaalvraag wordt gesteld maar niet eenduidig beantwoord: op welk niveau is het Netwerk het meest effectief? Landelijk of regionaal? En hoe dat te doen? Misschien is de identiteit van een streek iets waarop gericht kan worden, want daar zit energie op. Aandacht voor gemeenten wordt onderstreept. Een sleutel om doelen te realiseren is als overheid met ondernemers en landeigenaren tot samenwerking te komen. Procesadvies: benut de komende 2 jaar om key issues te bepalen van dingen die in de periode na 2013 gaan spelen. En kies daarin 2 of 3 prioriteiten!

Daarnaast heeft Netwerk Platteland de provincies (TPO) en een aantal LEADER-coördinatoren geconsulteerd over hun visie op de rol van het netwerk de komende jaren. De leden van TPO werden de volgende vragen voorgelegd: kunt u zich vinden in de (procesmatige) prioriteiten van het netwerkteam? Welke samenwerkingspartners en inhoudelijke thema's vindt u daarnaast belangrijk? Wat zijn in uw provincie topprioriteiten, of wat zou Netwerk Platteland i uw provincie kunnen oppakken? En tot slot: wat is voor u een goede nalatenschap van het Netwerk Platteland? De belangrijkste uitkomsten: • Prioriteiten. Over het algemeen kan men zich goed vinden in de genoemde prioriteiten. • Een paar kanttekeningen: (1) het punt van toerusting van gemeenten is nog in een pril stadium: het is belangrijk om duidelijk(er) in beeld te hebben wat je ermee wilt bereiken en waar je op inzoomt, anders loop je het gevaar dat je uiteindelijk niets doet. (2) Wat betreft de inzet op lokale partnerschappen zou de nadruk moeten liggen op hoe het in de afgelopen periode georganiseerd was en wat daarin goede en minder goede punten zijn. Werkplan 2012-2013, netwerkteam/Netwerk Platteland, november 2011

7

•

Thema’s. De genoemde prioriteiten per provincie zijn divers en geven in grote lijnen het palet weer waar Netwerk Platteland zich nu mee bezig houdt, zoals krimp en leefbaarheid, stad-landrelaties, transnationale samenwerking. De relatie tussen landbouw en landschapsbeheer in het licht van het GLB wordt genoemd. Duurzame lokale energieopwekking in relatie tot lokaal ondernemerschap wordt meerdere keren genoemd als thema om de komende jaren op in te zetten. • POP-3. Als antwoord op de vraag “Wat kan Netwerk Platteland in uw provincie oppakken” wordt vaak voorbereiding op POP-3 genoemd (informatiebijeenkomsten, projectideeën). Maar ook: ondersteuning om te denken vanuit kansen en bedreigingen voor het gebied in plaats van denken vanuit middelen. • Nalatenschap. Als antwoord op de vraag naar de gewenste nalatenschap worden alle vijf opties ongeveer even vaak genoemd. Met daarbij de kanttekening: “Liever geen rapporten die onderin een la belanden, maar inspirerende bijeenkomsten om de erfenis bij bestuurders en managers tussen de oren te krijgen”. • Samenwerking. Kennisinstellingen en waterschappen worden uitdrukkelijk genoemd als samenwerkingspartners om meer op in te zetten, naast gemeenten, provincies, gebiedscommissies, LEADER-groepen en dorpsorganisaties. • LEADER. Plaatselijke groepen willen graag ondersteuning bij monitoring en evaluatie van hun programma’, ondersteuning in de transitie naar de nieuwe programmaperiode en bij het vormgeven van nieuwe gebiedsprogramma’s en gebiedsvisies. In stand houden van bestaande groepen is geen doel op zich. Ontwikkeling van nieuwe initiatieven moet worden gestimuleerd door communicatie te richten op alle potentiële deelnemende partijen in een gebied. De uitkomsten van deze consultatie plus de reacties vanuit de provincies (TPO leden) en enkele LEADER coördinatoren, hebben mede vorm gegeven aan dit werkplan 2012-2013.


8

Doorlopende zaken en nieuwe ontwikkelingen In deze paragraaf zetten we enkele ontwikkelingen op een rij, die zich in 2011 (of eerder) hebben aangediend en waar we in de 2012 en 2013 in zekere mate aandacht aan willen besteden. Doorslaggevend voor de inzet van het Netwerkteam is het hebben van meerwaarde boven activiteiten van anderen. -

Gebiedsverantwoordelijkheid en gebiedsfondsen De aandacht voor de wijze van gebiedsorganisatie is des te meer relevant nu de financiële verhoudingen binnen het Rijk, provincies en gemeenten sterk wijzigen. Het ILG is geen vanzelfsprekendheid meer. We gaan hier in bijeenkomsten nader op in, mede gebaseerd op ervaringen in verschillende regio’s in Nederland. Hierin is ook aandacht voor het verwerven van financiering voor plattelandsprojecten en voor natuur- en landschapsbeheer. Dit wordt de komende jaren moeilijker dan in de afgelopen jaren. Daarbij kijken we ook naar de (on)mogelijkheden voor het verwerven van private financiering en naar de pilotgebieden waar collectieven aan de slag zijn met gebiedscontracten.

-

Maatschappelijke diensten Bij de herziening van het GLB en POP-3 is er oog voor innovatieve maatschappelijke diensten op het platteland: hoe gaat de vergroening in de praktijk eruit zien. De Nederlandse regering zet in op verduurzaming en op inzet van collectieven, bijvoorbeeld met de pilotgebieden GLB waar collectieven aan de slag zijn met gebiedscontracten. Het zijn goede thema’s voor discussie: hoe zal de tweede pijler worden ingevuld, welke rol spelen provincies hierin? In 2012 zal de hervorming van het GLB verder uitkristalliseren en zullen we betrokken blijven bij het gesprek over dit thema.

1.3

Een goed bekend en effectief Netwerk Platteland

Een terugkerend gespreksonderwerp is de bekendheid van het Netwerk Platteland. Enerzijds wordt geregeld opgemerkt dat het Netwerk Platteland weinig bekend is. Anderzijds kan de vraag worden gesteld of dit een probleem is omdat het de vraag is of er veel tijd en geld moet worden gestopt in imago en bekendheid van een tijdelijk netwerk. Bovendien is te merken dat de bijeenkomsten van Netwerk Platteland goed worden bezocht, het bereik van doelgroepen met communicatiemiddelen naar tevredenheid verloopt en dat we nog steeds door een groot aantal personen en organisaties worden benaderd. Verschillen in aandacht en bekendheid zullen waar nodig actief worden aangepakt. Uit enquêtes onder plattelandsnetwerken in Europa blijkt dat de nationale netwerken een positieve impact hebben op plattelandsontwikkeling. Netwerk Platteland heeft vanaf het begin een eigen monitoring en evaluatie protocol opgesteld om de eigen activiteiten inzichtelijk te maken en de impact van het werk te duiden. Het bereik van de doelgroepen neemt toe (bijv. middels website en Werkplan 2012-2013, netwerkteam/Netwerk Platteland, november 2011

9

magazine) en de bijeenkomsten van Netwerk Platteland worden door deelnemers overwegend positief beoordeeld. Toch worden we als onzichtbaar ervaren op het Nederlandse platteland. Voor de komende jaren is het van belang dat het netwerkteam zich buigt over hetgeen zij na wil laten na 2013. We gaan deze nalatenschap vastleggen: wat we leren van de netwerk-ervaringen tot nu toe, wat moet er staan na 2013, wat is er nodig aan netwerken voor de komende periode plattelandsontwikkeling. Deze analyses (een activiteit die in 2012 de meeste aandacht zal krijgen) vertalen we in heldere signalen en concrete producten die nog meegenomen kunnen worden in de plannen voor na 2014. Een van die producten is een boek over het ‘ideale platteland met de ideale plattelandsgemeenschap.’ We gaan in op de wijze van gebiedsorganisatie, betrokkenheid van burgers en ondernemers, gebiedsfinanciering, ondernemersnetwerken, burgerinitiatieven, etc. Het omvat daarmee ook een bundeling ‘very good practices’. Voor een enkel thema wordt ook over de grens gekeken. Een ander product waarvan we hebben begrepen dat er behoefte aan is, is een vernieuwend document over gebiedsfinanciering. Welke vernieuwende vormen zijn er, welke werken goed, wat zijn succesfactoren.

2

Prioriteiten 2012-2013

Met de aandacht voor de volgende prioriteiten kunnen de Netwerk Platteland activiteiten de sterkste bijdrage leveren aan de realisatie van de doelen van POP2. De thema’s zijn vertaald in activiteiten en vervolgens uitgewerkt naar de systematiek van de kaderverordening.

2.1

Optimale benutting van kennis en ervaring in platteland en landbouw

Mobiliseren van ervaringskennis en het verspreiden ervan blijft een kerntaak van het Netwerk Platteland. Het doel daarvan is een betere uitvoering van het POP2 programma door een verbindende schakel te zijn tussen partijen die de regie voeren op het platteland (de verschillende overheden met hun verschillende taken) en direct betrokkenen (sector en gebiedsorganisaties, ondernemers, bewoners). Wij putten zowel vanuit de veelheid aan wetenschappelijke kennis als uit de ervaringskennis van direct betrokkenen op het platteland. Onze activiteiten zijn erop gericht wetenschappelijke kennis toegankelijk te maken voor professionals. In 2011 hebben we een begin gemaakt met de kruisbestuiving tussen wetenschap en praktijk in een state-of-the-art-bijeenkomst rond krimp. Dit gaan we voortzetten voor andere thema’s. Minstens zo belangrijk is alle verborgen kennis uit de praktijk, opgedaan in POP-projecten of alledaagse plattelandspraktijk. Dit wordt deels al gebundeld in good practices en projectoverzichten, door Netwerk Platteland en DLG. Deze twee databases stemmen we op elkaar af, evenals met de Werkplan 2012-2013, netwerkteam/Netwerk Platteland, november 2011

10

Kansenkaart van Movisie. We zetten ons komende jaren in om de uitwisseling tussen professionals te bevorderen. Het blijkt dat verschillende overheden nog onvoldoende inspelen op elkaars uitvoeringspraktijk en onvoldoende weet hebben van elkaars uitvoeringsinstrumentarium (subsidieregelingen, pilotprojecten). Het beoogde effect van dergelijke uitwisseling is dat mensen tot nieuwe inzichten, beelden en ideeën komen als ze erover praten, nadenken en uitwisselen. Ook voor de direct betrokken belanghebbenden, ondernemers en plattelandsbewoners kan er meer inzicht ontstaan over wat er in hun gebied aan beleidsopgaven ligt. We organiseren deze uitwisselingen onder meer via standplaats.pl-excursies, praktijkkringen en studiebijeenkomsten. Voor de bijeenkomsten vragen we ook een financiële bijdrage van de deelnemers zodat we weten dat er voldoende betrokkenheid bij het thema is, en tevens vergroot het onze mogelijkheden om extra activiteiten te organiseren. De agenda daarvoor laten we mede afhangen van speciale thema’s binnen het POP-programma. Ook thema’s uit de strategische consultatie zijn daarbij in beeld. Indien zich goede (en praktische) kansen voordoen om ook in internationaal verband te komen tot uitwisseling van kennis en ervaring, grijpen we dit aan. Door de internationale ervaringen met de najaarsconferenties en bezoeken van NRN-meeting krijgen we hier steeds meer zicht op. De resultaten uit bijeenkomsten verwerken we in extra middelen zoals artikelen in vakbladen, infobladen en blogs. Een apart voorstel wordt uitgewerkt over het trekken van lessen uit de huidige POP periode en het benchmarken - ook internationaal - van relevante plattelandspraktijken (een onderdeel van de nalatenschap.

2.2

Gebiedsfinanciering en de mogelijkheden van (Europese) fondsen

Als we het positief stellen noemen we het een uitdaging: het blijvend realiseren van maatschappelijke doelen op het platteland met een afname van financiële middelen vanuit de overheid. Dit geldt over de hele linie voor het platteland. De bezuinigingen op natuur en landschap zijn evident, dit zal ook ten kosten gaan van agrarisch natuurbeheer. In de periode vanaf 2013 wil de rijksoverheid de pijler 2 subsidies uit het POP helemaal koppelen aan agrarische activiteiten. Dat betekent een afname van middelen voor plattelandsprojecten. Het is niet waarschijnlijk dat de provincies dit kunnen opvangen omdat zij geacht worden de rijksbezuinigingen op natuur en landschap deels op te vangen. Het is dan ook hoog tijd om alle mogelijke vormen van gebiedsfinanciering te inventariseren. Hier is in 2011 een start mee gemaakt. Dit heeft het inzicht opgeleverd dat er licht overspannen verwachtingen zijn ten aanzien van private financiering van landschapsonderhoud en –herstel. Daarom zal er verder moeten worden gekeken naar nieuwe concepten binnen gebiedsfinanciering, zoals regionale verdienmodellen, gebiedsaandelen, private sponsoring enzovoort. Ook liggen er kansen voor gebiedsorganisaties om financiën uit meerdere nationale en Europese bronnen te integreren. Het NP team houdt ook de komende jaren aandacht voor dit onderwerp en zoekt hierbinnen ook naar nieuwe samenwerkingsverbanden met ‘nieuwe’ partners, inclusief bedrijfsleven. Werkplan 2012-2013, netwerkteam/Netwerk Platteland, november 2011

11

We zien ook kansen in de grote populariteit van het platteland: TV programma’s als Boer Zoekt Vrouw kunnen steevast rekenen op een enorm kijkerspubliek en vakantievormen als ‘Het betere boeren bed’ nemen eveneens aan populariteit toe. De uitdaging is om deze populariteit te vertalen in concrete financiële betrokkenheid. We stemmen, net als in 2011, dit thema af met andere geïnteresseerde organisaties, zoals bijvoorbeeld het Groenfonds en Innovatienetwerk. We beogen hierbij ook nieuwe doelgroepen te betrekken, zoals MKB, banken en ondernemers. Nadat in 2011 de resultaten van een eerste inventarisatie zijn gepubliceerd in het vakblad Landwerk, zullen we in 2012 wederom de resultaten publiceren via eigen middelen, zoals Streek en website, maar mogelijk ook in gezamenlijke (multimedia) uitgave met het Groenfonds. Ervaringen in het land met nieuwe vormen van gebiedsfinanciering zullen worden gedeeld in een werkconferentie. In dit economisch tij verwachten we hier veel belangstelling voor. Een goede verslaglegging (woord en beeld) zorgt ervoor dat de resultaten voor een ieder beschikbaar zijn. We benaderen de deskundigen om over hun werkwijze te publiceren op de Netwerk Platteland-blog.

2.3

Goed functionerende lokale en regionale partnerschappen

Goede partnerschappen worden steeds belangrijker voor een toekomstbestendig platteland. Het NP stelt zich dan ook ten doel om gebiedsorganisaties, met name die organisaties die nu nog geen ervaring hebben met de Leaderwerkwijze, (nieuwe) collectieven en andere gebiedsorganisaties te blijven ondersteunen om tot goed functionerende lokale en regionale partnerschappen te komen met ondernemers en overheden. Het versterken van de organisatiekracht van een gebied is belangrijk voor de uitvoering en cofinanciering van projecten onder POP, alsook voor de voorbereiding op de toekomst. Het NP zal zwaar inzetten op het smeden van nieuwe en onverwachte samenwerkingsverbanden: door het bij elkaar brengen van bijzondere partijen kunnen onverwachte kansen ontstaan. In een eerste bijeenkomst met vertegenwoordigers vanuit ongeveer 8 gebieden hebben we gezien dat de meest relevante vraag is: “ rondom welke uitdagingen organiseer je je gebied” dan: “welke gebiedsorganisatie is de beste voor de uitvoering van POP 3”. In de najaarsconferentie van 2011 wordt aan deze discussie een vervolg gegeven. Tijdens de strategische consultatie werd hierop eveneens aangedrongen. In 2012 zullen we de uitwisseling van kennis en ervaring in gebieden met hun wijze van (re)organisatie, blijven faciliteren. Dit doen we door middel van breed toegankelijke bijeenkomsten waarin we de agenda en thema’s goeddeels door de aanwezigen laten bepalen. Als resultaat van deze bijeenkomsten presenteren we een eindpublicatie over dit thema dat als handvat of leidraad op weg naar een daadkrachtige gebiedsorganisatie ter hand kan worden genomen. Het concreet initiëren (en misschien zelfs ondersteunen) van een aantal pilots rondom creatieve vernieuwende vormen van gebiedsorganisaties zou een taak voor het netwerkteam kunnen zijn in de komende periode. Hiervoor zal aanvullende financiering worden gezocht.


12

Burgerinitiatieven op het platteland en meer verantwoordelijkheid bij de burgers zal in de huidige context nog lange tijd relevant blijven. Dit is een langlopend proces omdat het een verandering van de opstelling van burgers vraagt, maar zeker ook omdat de opstelling van de overheid zal moeten veranderen om nieuwe vormen van burgerparticipatie mogelijk te maken. We brengen nieuwe initiatieven in beeld en analyseren deze op de condities waaronder lokale verantwoordelijkheid effectief is. Relevante bestuurlijke inzichten, opgedaan in de Praktijkkringen, kunnen breder beschikbaar worden gesteld. We willen ook - bijvoorbeeld via benchmarks - vernieuwende concepten op de agenda van overheid en bedrijfsleven zetten. Denk bijvoorbeeld aan verkenning van nieuwe organisatievormen zoals het Engelse Trust-idee voor het platteland. Ook kijken we naar ervaringen in stedelijk gebied, bijvoorbeeld door te verbinden met de Agenda Burgerschap van het ministerie van BZK. De wijze waarop de overheid kan inspelen op burgerinitiatieven is onderwerp van gesprek in het PlattelandsParlement van 2011 en zal ongetwijfeld ook in 2013 op de agenda van het NPP terugkeren. Ook in de tussenliggende periode zal het worden geagendeerd bij overheden. In de komende twee jaren verzamelen we good practices van lokale en regionale partnerschappen en van vormen van burgerinitiatieven in toegankelijk overzicht op de website. Hier koppelen we discussievragen in LinkedIn-groepen aan, om zodoende meer zicht te krijgen op rollen en taken van betrokkenen in deze initiatieven.

In onderstaande tabel hebben we voor de verschillende prioriteiten de in te zetten middelen op een rij gezet. Thema Producten Benutting kennis en ervaring State-of-the-art-bijeenkomsten Projectendatabase goede praktijken Standplaats.pl-excursies Praktijkkringen en studiebijeenkomsten Studiebijeenkomsten Artikelen in vakbladen, infobladen en blogs. Gebiedsfinanciering Nieuwe samenwerkingsverbanden Streek Website en blog (worden bij alle thema’s ingezet) Werkconferentie Lokale en regionale Bijeenkomsten voor geïnteresseerde gebieden partnerschappen (zo mogelijk) Opzetten pilots Benchmarks Website LinkedIn-groepen PlattelandsParlement


13

Zichtbaarheid en nalatenschap

Boek “het ideale platteland” Publicatie Gebiedsfinanciering Overdrachtsdocument voor volgend netwerkteam


14

3

Activiteiten

De activiteiten zijn uitgewerkt volgens de systematiek van de kaderverordening (1698/2005, artikel 68). Gedurende de komende twee jaren vindt verdere detaillering plaats in overleg met diverse netwerkpartners. Voor elke activiteit wordt een kort plan van aanpak gemaakt met benodigd budget.

A1: Planning maken – en per kwartaal concretiseren In de periode 2012-2013 zullen er veel veranderingen optreden. Om in de uitvoering van een tweejarenplan toch actueel te blijven worden de uitvoerende activiteiten en de te verwachten resultaten per kwartaal benoemd met input vanuit TPO en opdrachtgeveroverleg. Dit betekent dat het NP team vaker zal aanschuiven bij TPO om voeling te houden, en regelmatig breed overleg consultatie met relevante partners zal organiseren. Ook wat betreft zichtbaarheid en nalatenschap zal meer overleg nodig zijn.

A2: Opsporen, analyseren en verspreiden van relevante praktijken Projecten opsporen en publiceren uit as 1 tot en met as 4. Daarnaast zoeken we naar specifieke voorbeelden van: • toepassingen van nieuwe sturingsfilosofiën, waardoor de bestuurlijke drukte kan verminderen; • nieuwe financieringsconstructies voor het platteland; • innovatieve samenwerking tussen overheid en lokaal initiatief; • praktijken rondom slim inzetten van de beperkte ambtelijke capaciteit en omgaan met beperktere overheidsmiddelen; Het verspreiden en/of publiceren van de goede voorbeelden zal gaan via de innovatieve projecten database en via publicaties, het onder de aandacht brengen gaat via diverse bijeenkomsten. A2 is een belangrijk onderdeel van het werk van Netwerk Platteland. In 2012 gaan we op zoek naar branche- en belangenorganisaties die mogelijk interesse hebben in het overnemen van bepaalde taken van NP op dit vlak. Dan denken we bijvoorbeeld aan LVKK en MOVISIE.

A3: Uitwisselen van ervaring en kennis via bijeenkomsten en publicaties Dit cluster van activiteiten is nodig voor alle prioriteiten. Het netwerkteam heeft daarvoor een gereedschapskist met verschillende instrumenten, zoals ook al onder 1 al genoemd.

Sociale media Voor de komende periode zien we enkele gebieden waar we extra op willen inzetten: • Doorontwikkeling blog in combinatie met actief community management gericht op groei, versterking en behoud; • Strategische versterking; integratie van ‘het nieuwe werken’ in alle facetten in plattelandsontwikkeling.


15

Bijeenkomsten Bijeenkomsten die al in de planning staan (en waar het Netwerk Platteland aan meewerkt of die door het Netwerk zelf georganiseerd worden) • Najaarsconferentie Netwerk Platteland (najaar 2012) – (A2, A3) • Eindmanifestatie Taskforce Multifunctionele Landbouw (april 2012) (inclusief een internationale bijeenkomst over Multifunctionele Landbouw (2012) • Eindmanifestatie Netwerk Platteland (najaar 2013) • (Partners in het netwerkteam proberen aanvullende fondsen te mobiliseren voor een) Webcampagne (2012) met jongeren over de toekomst van het platteland en landbouw. • PlattelandsParlement 2013 (A4) • Specifiek voor provincies: praktijkkringen, themabijeenkomsten op verzoek van provincies • Op verzoek internationale excursie voor provincies (bijvoorbeeld over krimpvraagstukken in het oosten van Duitsland). (A6) • Voorbereiding op toekomst, met name wat de tweede pijler voor de plattelandsorganisaties betekent dmv bijeenkomsten, debatten, uitwisseling. Naast uitwisseling tussen regio’s en het delen van goede praktijken rond sociale leefbaarheid en krimp stimuleren we ook samenwerking tussen verschillende kernen. Verder gaan we met partner MOVISIE aan de slag met praktijkplaatsen in het sociale domein: locaties waarop zich vraagstukken voordoen die interessant zijn om te volgen, en waarover gepubliceerd kan worden. Deze uitwisseling kan het beste plaatsvinden op provinciaal niveau. Met de provincies kijken we hoe dit kan worden gestimuleerd en hoe provincies en Netwerk Platteland hierin kunnen samenwerken. Deze vorm van samenwerking kan tevens nieuwe ideeën geven voor de rol van provincies als katalysator voor kennisuitwisseling op regionaal, waarmee zij deels taken van Netwerk Platteland in de periode na 2013 kan overnemen. Publicaties Specifieke publicaties die in de planning zitten: functionele verdienmodellen op gebiedsniveau, nieuwe organisatievormen op regionaal en lokaal niveau, nieuwe burgerinitiatieven. Zie link met A2.

A4:

Informeren, adviseren, signaleren en agenderen • • •

•

Inventarisatie van gedachten over de toekomst van het platteland en vervolgactiviteiten afhankelijk van de uitkomst en de vragen die gebiedsorganisaties stellen; Doorgeven van leerpunten van POP2 ten behoeve van volgende periode POP; Nieuwe doelgroepen betrekken bij een integrale aanpak op gebiedsniveau, zoals MKB, banken, belangenorganisaties, regionale ontwikkelmaatschappijen, terreinbeheerders, agrarische natuurverenigingen, groepen burgervrijwilligers in natuur, kennisinstellingen en enkele thematische netwerken; Tevens onderhouden van contacten met het Europese netwerk en de Europese Plattelandsnetwerken t.b.v. deze onderwerpen;


16

•

• A5:

Specifieke trajecten in nauwe samenwerking met provincies rond: maximale uitputting POP2 gelden en rond ondersteuning bij voorbereiding POP3 met lessen uit POP2 en toewerken naar nieuwe gebiedsorganisaties. Beheer website GLB (alsmede afstemming met website NP) Deskundigheidsbevordering ten behoeve van gebiedsontwikkeling

LEADER groepen worden niet (meer) apart ondersteunt maar activiteiten met LEADER PG’s zijn verweven met andere inzet van het NP team.

A6:

Internationaal (TNS)

Dit betreft ondersteuning van samenwerking over de grens. Aandacht blijft nodig, onder meer om onduidelijkheid in de regelgeving weg te halen. De meeste PG’s vinden dat de noodzakelijke –groteinspanning voor TNS te groot is voor het eventuele resultaat dat zij ervan durven te verwachten. Het blijft een zoektocht naar de meest effectieve vorm van TNS en dus ook van de meest nuttige ondersteuning vanuit het NP. Het Netwerk Platteland wil vooral: • • • •

B1:

Nieuwe vormen van samenwerking initiëren en vertalen in projecten, bijvoorbeeld rond stad-landrelaties, rondom voedselstrategieën, samenwerkingverbanden in de landbouw; Tevens samenwerking onderhouden met het Europese netwerk en de Europese Plattelandsnetwerken -en de Europese Commissie DG Agri- op dit punt; Internationale uitwisseling of studiebezoeken aanbieden aan provincies bv rond het krimpvraagstuk (invulling in overleg) Via de najaarsconferentie proberen we (waar mogelijk) ook internationale contacten te leggen en inspiratie uit het buitenland te verkrijgen.

Netwerken, zowel regionaal, nationaal als internationaal

Regionaal lopen de contacten meestal via Plaatselijke Groepen en andere gebiedscommissies, maar ook via ondernemersverenigingen en dorpsraden. Nationaal betreft dit punt contacten met andere nationale netwerken, zoals de Taskforce Multifunctionele Landbouw en het brede netwerk rond MOVISIE. Uit deze netwerkverbanden ontstaan diverse gezamenlijke activiteiten. Ook nemen op nationaal niveau contacten met natuur- en landbouworganisaties toe, zoals met Veelzijdig Platteland en LTO. Internationaal gaat het om de Europese netwerken voor plattelandsontwikkeling, maar ook om de diverse plattelandsorganisatie in met name de buurlanden (België en Duitsland). Wij benutten deze aanknopingspunten voor benchmarking. Rond bepaalde thema’s willen we ook netwerken stimuleren, dmv bijeenkomsten over specifieke inhoudelijke thema’s. Bv bij de najaarsconferentie waar een doel is om ook het regionale netwerk te versterken.


17

B2:

Monitoring en evaluaties

Dit betreft monitoring en evaluatie van de activiteiten van het netwerkteam, op basis van de afgesproken indicatoren -bezoekersaantallen, aantallen abonnementen en tevredenheidsmetingen. Omdat activiteiten per kwartaal worden ingevuld gaan we af en toe een digitale peiling houden onder het adressenbestand naar thema en type bijeenkomsten. Verder noemen we hier ook de sociale media als documentatie die “live”onstaat en goed zicht geeft op waardevolle lessen, voortgang en nieuwe input voor bijsturen. Naast de interne monitoring en evaluatie van het Netwerk Platteland willen we binnen dit thema ook M&E stimuleren bij bv de Plaatselijke Groepen en andere gebiedscommissies. Zelfevaluaties zijn hier ook een onderdeel van. Dit is van belang voor een duidelijk overzicht van de resultaten van POP2. Tot slot zal er in het laatste jaar een eindevaluatie van het Netwerk Platteland worden uitgevoerd.

B3:

Coördinatie en contacten met opdrachtgevers

Afstemming met het Regiebureau POP als vertegenwoordiger van de opdrachtgevers, Twaalf Provinciën Overleg (TPO), het Comité van Toezicht (CvT) POP-2 vindt plaats conform afspraken. Ook de strategische consultatie heeft gevraagd om sterkere afstemming en bredere samenwerking. Er zal vaker overlegd worden met Opdrachtgevers en TPO om in te kunnen spelen op de actualiteit.

C: Projectcoördinatie en beheer Dit betreft financiële en inhoudelijke rapportages, bureauorganisatie, coördinatie van het netwerkteam en projectleiding. Er zal in deze periode extra aandacht zijn voor eindrapportages, accountantsverklaring en voor het coördineren van de productie van de nalatenschap. Ook de overdracht aan een nieuw Netwerk (team) behoort hiertoe.

D: Directe kosten en directe uitvoering in gebieden Voor het faciliteren van het netwerk sluiten we aan bij bestaande structuren, in het bijzonder op regionaal niveau. Ook zoeken we aansluiting bij de dynamiek die er al is in het land. De vele goede initiatieven en projecten leveren een positieve energie die we willen ondersteunen, voeden en verspreiden. Voor een effectieve en efficiënte uitvoering zetten we in op het inschakelen en mobiliseren van het brede netwerk: vooral in de regio, door het toevoegen van tijdelijke mensen (derden), door ‘werk met werk te maken’ en door samenwerking met andere partijen. We hebben hiervoor (al vanaf de start van het netwerk) in de budgetverdeling een reservering van 30% voor directe kosten en uitvoering ‘in de regio’ gemaakt.


18

4

Begroting 2012-2013

De reguliere begroting van Netwerk Platteland bedraagt ruim € 500.000 per jaar (exclusief BTW), voor de laatste twee jaar is er nog ruim €1.000.000 te besteden. Het netwerkteam zoekt ook altijd actief naar medefinanciering om de reikwijdte te vergroten en ambities te realiseren. Zo betalen bijvoorbeeld derden (en deelnemers) mee aan de praktijkkringen en diverse bijeenkomsten, of worden activiteiten gekoppeld aan andere projecten. Het netwerkteam vermeldt en verantwoordt deze additionele fondsen en de betreffende activiteiten in haar rapportages. Veel belangrijke activiteiten zullen in 2012 plaatsvinden of gestart worden. Hiermee is rekening gehouden met de verdeling van het budget. Het budget is verdeeld over twee jaar waarbij het accent op het eerste jaar ligt. Ongeveer 60% van de bestedingen zal plaatsvinden in 2012 en 40% in 2013. Detaillering gebeurt in de uitwerking van het werkplan in activiteiten overzichten en plannen van aanpak. Budget 2012

Directe Uitvoeringstaken

A1

A2

A3 A4

Tweeja renpla n 2012-2013 met kwarta a lplanning va n concrete a ctiviteiten, extra bijeenkoms ten met opdra chtgevers en TPO, brede ma ats chappelijke cons ulta tie, over voortga ng, pla nning a ctiviteiten, zichtba arheid, na la tens chap. Ops poring, a na lys e, verspreiding, uitwis seling goede en overdra a gba re pra ktijken, webs ite en infoloket[i]. Va stleggen va n de geleerde les sen. Speciale publica tie en s peciale bijeenkoms ten (na l a tens cha p) Uitwiss eling van kennis , erva ring, vernieuwende impulsen via ontmoetingen, semina rs, works hops, regiona le ontmoetingen, praktijkkringen. STREEK, digitale nieuws brief, divers e publicaties , website. Informa tie, a dvies, en a gendering / Pla ttela nds Pa rlement 2013 / vernieuwende sa menwerking.. Aa nbevelingen toekomst, na la tens chap

Budget balans

Budget 2013

Directe Directe Inzet NP kosten, Inzet NP kosten, Team uitvoering team uitvoering in gebied in gebied

totaal

57,000

30,000

70,000

50,000

30,000

20,000

10,000

70,000

31,000

20,000

150,000

11,000

75,000

31,000

83,000

43,000

27,000

57,000

40,000

83,000

A5

Des kundigheids bevordering: ondersteuning va n opleiding en scholing va n groepen ten5,000 behoeve va5,000 n kwa liteit va n gebiedsontwikkeling en toekomst. Op zoek na ar een nieuwe genera 0 5,000

A6

Ondersteuning bij sa menwerking / interna tiona a l

52,000

B1

Netwerken: regiona a l, na tiona a l, interna tiona a l

60,000

B2

Monitoring en eva luaties ,

87,000

B3

Coördina tie en conta ct met opdra chtgevers,

40,000

30,000 40,000 27,000 20,000

C

Beheer (projectleiding, burea u, ict, teamoverleg, mana gement, ra pporta ges , overlegverga deringen, coördina tie, a fstemming).

155,000

85,000

Directe kos ten en directe uitvoering in gebieden

360,000 1,000,000

230,000 580,000

190,000

110,200

79,800

190,000

1,190,000

690,200

499,800

1,190,000

D

Totaal excl. BTW BTW Totaal incl. BTW


10,000

40,000

22,000 20,000 60,000 20,000 70,000

5,000

40,000

130,000 420,000

52,000 60,000 87,000 40,000 155,000 360,000 1,000,000

19


20

Netwerk Platteland. Netwerk Platteland November 2011

Recommend Documents