Cluster: Beleid Team: Gebiedsontwikkeling
Verslag
Bijeenkomst Duurzame accommodaties
Datum: Tijd: Plaats: Aanwezig: Namens de gemeente:
28-04-2015 19.30 – 21.30 uur Gemeenschapshuis Limbricht
Vertegenwoordigde organisaties:
1.
Corry de Koster (projectmanager) Eugene Lebon (stadsdeelmanager) Rachelle Gulikers (gespreksleider) Tuurhoes Guttecoven JV ’t Waeske Fanfare Concordia KBO Einighausen Muziekvereniging Limbricht Fanfare Vriendenkring Schutterij St. Salvius VV de Doale G.B.L. Carna Einighausen Fanfare Guttecoven Wijkplatform Guttecoven KV Gazelle Gemeenschapshuis Limbricht Kasteel Limbricht
Introductie
Rachelle Gulikers heet iedereen namens de gemeente Sittard-Geleen van harte welkom op deze bijeenkomst. Het doel van deze avond is om samen na te denken en te praten over de toekomst maatschappelijke accommodaties binnen de gemeente. De maatschappij verandert, hetgeen effect heeft op organisaties en de accommodaties waarin zij gehuisvest zijn. Voorbeelden van deze ontwikkelingen zijn de vergrijzing, de afname van het aantal kinderen, digitalisering en veranderingen in de vrijetijdsbesteding. Dat leidt soms al tot toename van leegstand van maatschappelijke accommodaties. De gemeente wil een totaalplan maken met als doel dat maatschappelijke organisaties hun activiteiten in de toekomst kunnen blijven uitvoeren in geschikte en betaalbare accommodaties. De gemeente wil samen met de organisaties nadenken over dit probleem. Daarvoor is een enquête verspreid onder 1100 bekende maatschappelijke organisaties en verenigingen, waarin gegevens worden gevraagd en meningen worden verzameld. Een enquête bevat vaak voorgeprogrammeerde antwoorden en laat weinig ruimte voor creativiteit en discussie. Daarom zijn deze bijeenkomsten georganiseerd. In samenspraak met de stadsdeelmanagers is per cluster van dorpen en wijken een dwarsdoorsnede van maatschappelijke organisaties uitgenodigd. 2.
Presentatie
Corry de Koster geeft als projectmanager een presentatie over de bestuursopdracht Duurzame accommodaties in onze gemeente. Dit project is een vervolg op de Leefbaarheidagenda 2025 uit 2013 voor het onderdeel maatschappelijke voorzieningen.
Er wordt een filmpje getoond dat de ontwikkelingen rond de veranderende bevolkingssamenstelling en maatschappij en het effect op maatschappelijke accommodaties illustreert. In dit filmpje is zichtbaar dat sinds 2013 er al diverse ontwikkelingen hebben plaatsgevonden die hebben geleid tot wijziging van het gebruik van gebouwen. Eind 2015 moet er een totaalplan klaar zijn, dat er voor zorgt dat maatschappelijke organisaties hun activiteiten in de toekomst kunnen blijven uitvoeren in accommodaties die daarvoor geschikt en te betalen zijn. Als van een accommodatie weinig gebruik wordt gemaakt is of de huur hoog en raken organisaties daardoor in de problemen, of de eigenaar legt er te veel op toe en krijgt de exploitatie niet rond. Bij goed gebruik kan er een gezonde balans ontstaan. In dit totaalplan worden de uitgangspunten uit de Leefbaarheidsagenda 2025 voor het onderdeel maatschappelijke voorzieningen verder uitgewerkt. Die uitgangspunten zijn bijv.: Wordt een voorziening goed gebruikt, dan is er draagvlak, dus bestaansrecht. Maar wanneer er sprake is van goed gebruik, staat niet omschreven. Ook het bundelen van activiteiten en verenigingen in bestaande voorzieningen is zo’n uitgangspunt. Maar daarvoor is nodig dat er een beeld is van de noodzakelijke spreiding per functie. Niet iedere buurt of kern heeft bijv. een grote sporthal nodig. De overblijvende gebouwen moeten geschikt zijn op de lange termijn en multifunctioneel gebruikt kunnen worden. Daarvoor is er afstemming en samenwerking nodig met allerlei partijen. Er is een plan van aanpak gemaakt dat bestaat uit de volgende deelonderwerpen Wat hebben we nu aan activiteiten en organisaties (vraag) en accommodaties (aanbod)? Wat zijn trends en ontwikkelingen? Wat is de verwachte vraag en benodigd aanbod in 2025? Is sprake van een mismatch (te veel, te weinig, niet geschikt)? Wat is vervolgens de aanpak? Wie moet hierbij betrokken worden en welke uitgangspunten worden gehanteerd? Voor dit laatste onderdeel wordt gevraagd mee te denken in het interactieve deel van deze bijeenkomst. Met de eerste onderwerpen is al een start gemaakt. De inventarisatie van het huidige aanbod aan accommodaties laat zien dat er 600 accommodaties binnen de gemeente aanwezig zijn. Hiervan zijn 200 accommodaties gemeentelijk bezit. In die accommodaties zijn circa 1100 organisatie actief. Getoond wordt een kaartje van het cluster Limbricht met de accommodaties in dat gebied en een voorbeeld van de kenmerken, die van gebouwen en gebruikers verzameld zijn (te weten gemeenschapshuis Limbricht en de KBO St. Salvius). Daarbij wordt nader ingegaan op een nog in te vullen scorekaartje, de gemeentelijke bijdrage in de kosten en de bezettingsgraad. Als het systeem helemaal gevuld is, is er ook een beeld van welke ruimten er in de stad op bepaalde dagdelen nog beschikbaar zijn. Alle 1100 organisaties worden binnenkort weer aangeschreven en gevraagd naar hun gebruik van accommodaties en de tevredenheid daarover. Voor wat betreft trends en ontwikkelingen moet niet alleen gekeken worden naar bevolkingsopbouw, maar ook correctiefactoren worden toegepast, die het gevolg zijn van veranderingen in de samenleving of specifieke kenmerken van een gebied. Zo zal het aantal ouderen bij ongewijzigde omstandigheden in 2015 gestegen zijn naar 126% en in 2040 naar 144%. Maar dit procentuele aantal mag niet doorgerekend worden in het aantal beschikbare plaatsen in verzorgingstehuizen, vanwege het beleid om ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen
2
3.
Vragen naar aanleiding van de presentatie
Wordt ook gemeten wat de waarde en het belang van de accommodaties in kleine kernen is? Jazeker, iedere buurt heeft een bepaald DNA, waardoor de effecten van veranderingen kunnen verschillen. Dit is een onderdeel dat ook in vrijwel iedere bijeenkomst naar voren is gekomen en wordt meegenomen in het hele proces. Wordt er een verslag rondgestuurd? Alle informatie wordt samengevat in een verslag en verspreid onder alle genodigden. Dit geeft goed weer hoe het zit met het verenigingsleven en accommodaties, maar hoe zit het verder met de leefbaarheid zoals het behouden van pinautomaten en winkels? Het onderdeel Duurzame Accommodaties is een van de onderdelen die de leefbaarheid in een buurt kunnen beïnvloeden. Tijdens deze bijeenkomst gaan we vooral aan de slag met de maatschappelijke accommodaties. De betreffende voorzieningen die worden benoemd zijn belangrijk voor de leefbaarheid van een wijk, kern of dorp, maar maken onderdeel uit van andere trajecten. 4.
Interactief programma
Na de presentatie wordt het interactief onderdeel van de bijeenkomst toegelicht. Er wordt de deelnemers verzocht om aan statafels in 4 groepen te brainstormen over 4 thema’s. Elke groep gaat met twee thema’s aan de slag. Het eerste thema is het thema waar een groep blanco meet aan de slag gaat en het tweede thema gaat elke groep aanvullen of corrigeren van een vorige groep. Elk onderdeel duurt 10 minuten. Na het interactieve deel worden de bevindingen plenair teruggekoppeld. Iedere groep presenteert zelf de verzamelde inzichten en ideeën aan alle deelnemers.
5.
Inbreng per thema en toelichting
Thema 1: Actie en door wie a. Moet er in verband met toekomstige ontwikkelingen nu al actie ondernomen worden? Ja, want je moet als organisatie tijdig meepraten zodat het je niet overkomt. Je moet mee de regie houden. b. Welke rol en houding hebben de maatschappelijke organisaties daarin? Gezamenlijk overleg tussen organisaties (bv. welk gebouw gebruikt wordt) Goed volgen wat de ontwikkelingen zijn via raadsleden, wijkplatformen e.d. Zorgen voor leefbaarheid en welzijn c. Welke rol verwachten jullie van de gemeente? Goede communicatie Goed luisteren Partijen bij elkaar brengen Respect voor elkaars mening Thema 2: Optimaal gebruik en draagvlak a. Welke kwantitatieve en kwalitatieve factoren spelen mee om te spreken van een voldoende gebruik? Multifunctioneel gebouw Flexibel reageren op leefbaarheid In eigen kern Kwaliteit gebouw ten aanzien van de benodigde activiteiten Bezettingsgraad Minstens voldoen aan de wettelijke eisen
3
b. Wanneer is er sprake van optimaal gebruik? Als iedere doelgroep gebruik maakt van de accommodatie Als de bezettingsgraad hoog genoeg is Als kosten en baten in verhouding zijn Thema 3: Clustering van accommodaties a. Wat zijn randvoorwaarden voor een accommodatie? Accommodatie moet geschikt (te maken) zijn voor de activiteiten (grootte van de ruimte, voldoende opslag, en specifiek eisen) Bereikbaar Alle activiteiten moeten plaats kunnen vinden op de dagdelen dat de vereniging deze activiteiten al uitvoert b. Wat zijn voordelen van mogelijke clustering van accommodaties/gebouwen? Efficiënter Kostenbesparend Besparen belastinggeld (betekent het geven van hogere subsidies) Samenwerking tussen vereniging c. Wat zijn nadelen en oplossingsrichtingen? Te hoge bezettingsgraad waardoor ad-hoc activiteiten niet meer plaats kunnen vinden Verlies aan identiteit Bereikbaarheid (naar een ander dorp moeten verplaatsen) Oplossingsrichting: gebouwen multifunctioneel maken Thema 4: Selectiecriteria bij meerdere gebouwen Welke criteria zou u laten meewegen als een keuze gemaakt moet worden tussen verschillende accommodaties in een gebied? Bereikbaarheid: openbaar vervoer, parkeergelegenheid voor fiets en auto, de kilometer afstand van de kern moet niet te ver zijn. Toegankelijkheid voor ouderen of gehandicapten Bouwkundige staat moet voldoen aan de huidige normen Multifunctioneel, duurzaamheid, energiezuinig Exploitatiekosten: betaalbaar voor huurder en verhuurder Voor iedere doelgroep geschikt Voor grote en kleine verenigingen (niet alleen grote ruimtes) Toelichting: Wanneer het wegvallen van een centrale accommodatie ervoor zou zorgen dat een dorp zonder accommodatie komt te zitten, moet er gelet worden op een evenwichtige spreiding om zo de leefbaarheid tot stand te houden. Hou hierbij ook rekening met eventuele particuliere ruimtes (denk aan cafés met een zaaltje). Ieder dorp zou minimaal moeten beschikken over een accommodatie die geschikt is als ontmoetingspunt. 6.
Afronding
Nadat alle groepjes aan elkaar hebben gepresenteerd wat hun bevindingen zijn, wordt het programma gezamenlijk afgerond. Rachelle Gulikers vat de belangrijkste uitkomsten samen en roept alle deelnemers op tot betrokkenheid en samenwerking met betrekking tot dit thema. Tijdens deze bijeenkomst hebben de deelnemers van diverse organisaties en verenigingen elkaar leren kennen en kennis uitgewisseld. In de toekomst is dat steeds meer nodig om tot een passende invulling van de accommodaties te komen. Rachelle Gulikers vraagt aan een aantal deelnemers hoe zij de avond hebben ervaren en deze reacties zijn positief. Aanvullingen: het thema drie D’s (Dentralisatie WMO, Jeugdzorg en Participatiewet), waarvoor de gemeente verantwoordelijk is en de transformatie waarbij meer verantwoordelijkheid wordt gelegd bij de burger. Ook dat kan van invloed zijn op maatschappelijke voorzieningen. Commerciële instellingen als Carna en Kasteel Limbricht zijn ook uitgenodigd, omdat ze een rol (kunnen) spelen voor maatschappelijke activiteiten. Maatschappelijke organisaties
4
willen vaker commerciële activiteiten organiseren. Dit is een punt van aandacht voor het stuk. Het beleid moet gericht zijn op het grotere geheel en ook oog hebben voor commerciële leegstand. Er wordt geconstateerd dat de ouderen in de meerderheid zijn, terwijl we over de toekomst praten. Corry de Koster geeft aanzich dit te realiseren. Bij de Leefbaaheidagenda werd in het kader van de maatschappelijke stage hier vorm aan gegeven. Daarvoor was helaas de tijd nu te kort.
Sittard-Geleen Cluster/Team
29-4-2015 Beleid, Gebiedsontwikkeling
5
