Ci VOM
onder• • • • • •weg
Speciale uitgave CIVOM
Magazine def.indd 1
14-01-14 14:23
Arnold Makel (links) en Ronald Steigenga.
Vaklieden opleiden =
duimschroeven aandraaien Grillige veranderingen in het onderwijsveld aan de ene kant. En razendsnelle innovaties bij alle grote vrachtautofabrikanten. Hoe kun je in dat krachtenveld goeie monteurs opleiden? Door ‘kort op de bal te spelen’ en door ‘helder te communiceren in de driehoek school-leerling-bedrijf’ zeggen Ronald en Arnold.
Magazine def.indd 2
14-01-14 14:23
Bedrijfswagens
Arnold:”We hebben een gezamenlijk belang. Bedrijven willen goeie monteurs, wij willen een hoog slagingspercentage en leerlingen willen later een baan. Dan moet je gezamenlijk optrekken.” Ronald:”Ik maak soms de vergelijking met de ‘marmottenbak’ van het tv-programma de weekendquiz. We moeten de schotjes zó neerzetten dat de leerlingen dat ene poortje inlopen en gewoon een goed diploma halen. Daar winnen we beiden mee.” Arnold:”Wij houden onze leerlingen een duidelijk verhaal voor. Ze worden betaald voor vijf dagen inclusief één dag naar school en nog een aantal extra cursusdagen. Kortom, ze hebben geen klagen.” Ronald:”Als Iveco vandaag een nieuwe wagen introduceert, dan staat die uiteraard morgen niet in de schoolboeken. Importeurs organiseren dus zelf cursussen om onze mensen te updaten. Zo een cursusdag kost al gauw € 1.000,per deelnemer. Geen dagje uit met een stichting dus, maar het gaat om serieus geld. Dan wil ik wel weten of die leerlingen daar kennis hebben opgedaan.”
Ronald:”Ik heb leerlingen elders van een school gehaald omdat ze weigerden inzicht te geven in de resultaten. Zo werkt dat niet bij ons. Ik wil steeds de temperatuur kunnen opnemen. Wij hebben 18 leerlingen op een bestand van 85 monteurs en al die leerlingen zitten om de twee weken hier aan tafel. Hoe gaat het op het werk? op school? thuis..? Het is mij te makkelijk om te zeggen ‘da’s een ‘barrel’ van een leerling’. Als iemand niet goed presteert ga je eerst praten wat er aan de hand is.”
Arnold:”Je probeert elke les toch zo interessant mogelijk te maken…’
Arnold:”Absenties worden direct doorgegeven aan het bedrijf. Dat houdt iedereen scherp.”
‘Je kunt hier een vette boterham verdienen.’
Ronald:”We zijn bezig om vaklieden op de markt te brengen, dan mag je elkaar best de duimschroeven aandraaien. Je hoeft niet ziek te zijn om toch beter te worden!” Arnold:”Ons docententeam voor bedrijfswagens bestaat uit vijf docenten en we gaan er ook op uit. Volgen trainingen bij alle zes grote importeurs. En we lopen stage. Dan meld ik me met m’n overall en werkschoenen en krijg ik ook gewoon werkorders in handen gedrukt.”
Ronald:”Leerling-monteurs moeten doorleren. Ooit willen ze een kinderwagen gaan douwen, en dat gaat niet van een BAT-salaris [het BAT-diploma is het ‘instapdiploma’ voor een bedrijfsautotechnicus]. Je moét je verder specialiseren. Onze producten worden steeds gecompliceerder. Dus hebben we monteurs met achtergrond nodig. We hebben een leuk en innoverend vak-
gebied. Je kunt hier een lekkere, vette boterham verdienen. Maar dan moet je wel kennis hebben; zonder ben je ten dode opgeschreven.”
‘Drie dagen sleutelen geeft gespreksstof voor een jaar.’
Arnold:”Kennis opbouwen gebeurt ook in ons eigen schoolpracticum. Daar kunnen we dingen aanschouwelijk maken. Een thermostaat aan de kook brengen om te laten zien wat er gebeurt als de sensor kapot is. In een werkplaats gebeurt dat niet. Zo’n sensor kost €15,dan ga je niet een half uur aan de slag met een waterkoker. In ons practicum is wel ruimte om te zoeken en te meten…”
Arnold:”Ik hou leerlingen voor dat bedrijven soms eerder de resultaten van een toets weten, dan de leerlingen zelf.”
Ronald (lachend):”Ja, meten is weten. En gokken is dokken, en gissen is missen!”
Ronald:”Als Arnold drie dagen bij ons heeft gesleuteld, dan heeft ie weer voor minstens een jaar gespreksstof. Een heleboel dingen kun je nu eenmaal niet uit een boekje leren.”
Wie zijn Arnold en Ronald? Arnold Makel (docent techniek bij Zadkine) en Ronald Steigenga (vestigingsmanager Iveco Schouten) zijn nauw betrokken bij de CIVOM programmaraad voor Bedrijfswagens. Daar maken ze intussen ‘flink wat meters’ om onderwijs en bedrijfsleven nog beter op elkaar af te stemmen. Ronald zit al een leven lang in transport en techniek. Dat begon bij Defensie waar hij o.a. instructeur 0nderhoud en herstel voor zware rupsvoertuigen was. Daarna ging hij naar bedrijfswagens. Werkte tussendoor een jaartje met personenwagens, maar dat uitstapje naar ‘die Dinky Toys’ beviel slecht, dus hij ging gauw weer terug.
Arnold is gek van techniek en onderwijzer in hart en nieren. Houdt de allerlaatste ontwikkelingen scherp in de gaten: “Als je niet op de hoogte blijft worden de leerlingen je de baas. Dan kun je in de klas alleen nog maar blijven ademhalen en zien te overleven, en dan is onderwijs niet zo leuk meer.”
Magazine def.indd 3
C i V O M onder weg
3
14-01-14 14:23
Okay, het heeft een dikke twee jaar geduurd, maar dan staat er ook wat. CIVOM heeft z’n rol als makelaar tussen bedrijfsleven en beroepsonderwijs in het Rotterdamse ingekleurd en blaast z’n partijtje stevig mee. Daarmee komt ook een eind aan het ‘vissen’ naar techniekleerlingen in dezelfde vijver. In plaats daarvan gaan ze kweken…
Bedrijven denken nu met ons mee
CIVOM: makelaar én kweker
Karin Lentz en Pierre Hennekam
Magazine def.indd 4
14-01-14 14:23
CiVOM
Ja, het aantal jongeren dat kiest voor Techniek is nog steeds gering. Technische opleidingen vissen daardoor allemaal in een vijver met steeds minder vissen. “Dus moet je gaan kweken, zodat er méér vissen in de vijver komen,” is de stelling van CIVOM directeur Pierre Hennekam. “Eén van onze opdrachten is om de aanwas aan de voorkant te vergroten. Zo zijn we begonnen om vmbo-opleidingen meer aan ons te binden.” Pierre gebruikt dit voorbeeld om te illustreren hoe het wat traag tot stand gekomen samenwerkingsverband inmiddels in de praktijk functioneert. En het mooie is dat er steeds meer van die praktische toepassingen uit de bus rollen, zo vult Karin Lentz aan. Zij is adjunct-directeur Techniek op het Albeda College en CIVOM-bestuurslid. Karin:“-
In de kinderschoenen CIVOM werkt nu nog met een investeringsubsidie van de overheid van 4 ton per jaar, maar moet vanaf 2015 zelf z’n broek ophouden. Dat is nog wel een uitdaging, zo moet directeur Pierre Hennekam beamen. “Elke programmaraad moet daarvoor zogenaamde verdienmodellen opstellen. Dat zijn plannen om geld te verdienen waarin onderwijs en bedrijfsleven samen investeren in het onderwijs om enerzijds de instroom te verhogen en anders de kwaliteit van het technisch personeel in de toekomst te verhogen. Denk daarbij aan het verzorgen van aanvullende trainingen naast het reguliere programma en thema avonden voor het bedrijfsleven. Uiteindelijk zal CIVOM zichzelf terug moeten verdienen, maar dat staat nog in de kinderschoenen al zijn de eerste stappen gezet.”
CIVOM heeft o.a. een hybride auto en een landbouwtrekker aangeschaft om de studenten en beginnende werknemers uit het bedrijfsleven vertrouwd én sleutelvaardig te maken met de laatste technieken. Maar Albeda en Zadkine zijn ook gestopt om elkaar vliegen af te vangen. Als wij voor een bepaalde opleiding een klein klasje hebben en Zadkine ook, dan maken we daar nu één klas van. Die doelmatigheid komt het onderwijs ten goede, en bedrijven hebben nu nog maar met één partij te maken en dat is mede te danken aan CIVOM, dat duidelijk als katalysator werkt.”
Grote stappen
Als gezegd, er stroomde flink wat water door de Maas voordat de mbo-onderwijsgiganten Albeda College (50 vestigingen, 20.000 deelnemers) en Zadkine (23 vestigingen, 17.600 deelnemers) het eens waren over hun makelaarsrol binnen CIVOM. Want dat het beter moet tussen technisch onderwijs en bedrijfsleven, daar is iedereen het wel over eens. Maar de vragen ‘hoe?’ en ‘waar te beginnen?’ waren lastiger te beantwoorden. Pierre:”We hebben intussen grote stappen gezet. Er is nu veel meer betrokkenheid over en weer. Als we in het verleden bedrijven vroegen hoe ze het wilden, dan was het antwoord: ‘Huh? Jullie zijn toch van het onderwijs? Wij niet!’. Nu staan er in de verschillende programmaraden bedrijven op die graag met ons meedenken.”
Samenwerking groeit
Uitwisseling van kennis en ervaring, maar ook van wensen en ideeën gebeurt in de zes programmaraden. In de raad Rail zijn o.a. RET, Alstom en HTM vertegenwoordigd – naast Albeda en Zadkine natuurlijk – en in de raad Bedrijfswagens
‘Wij gaan de toppertjes van de toekomst opleiden’ vind je namen terug als Scania, Volvo, Iveco Schouten, Leeuwen trucks, Roteb, Rogam, Innovam en Bovag.
Karin:”De situatie op de arbeidsmarkt zet daar ook toe aan. Er zijn sectoren waar een grote uittocht aan zit te
Elke programmaraad heeft een projectplan geschreven waarin is verwoord wat ze tussen nu en 2015 willen bereiken. De contouren van de samenwerking worden daarmee steeds zichtbaarder. Karin:”Het bedrijfsleven investeert in het onderwijs. Zoals in apparatuur waar het onderwijs het geld niet voor heeft, maar waarvan het wel belangrijk is dat onze leerlingen er mee kunnen werken. Zo heeft Pon Power een scheepsmotor van € 40.000,- geschonken. Maar bedrijven investeren ook door hun medewerkers gastlessen te laten verzorgen over nieuwe technieken waar onze docenten onvoldoende mee op de hoogte zijn. De winst voor het bedrijfsleven is dat wij zo in staat zijn de toppertjes op te leiden waar zij straks behoefte aan hebben.”
Pierre Hennekam
Karin Lentz
Pierre (56) startte zijn carrière in het onderwijs als leraar Duits. Na vijftien jaar voor de klas koos hij voor het management. Bij Zadkine was hij adjunct-directeur en programmamanager met bijzondere belangstelling voor media, kunst en cultuur. Sinds augustus 2012 is hij directeur van CIVOM.
Magazine def.indd 5
komen, en waar straks dus wel nieuwe, goed opgeleide mensen nodig zijn.”
Karin (51) begon haar loopbaan in het jongerenwerk. Daarna werkte ze een aantal jaren in het volwassenenonderwijs. Sinds 1997 is ze aan het Albeda College verbonden, thans als adjunct-directeur Techniek.
C i V O M onder weg
5
14-01-14 14:23
De carrièreladder
bestormen
Bedrijven die hun medewerkers willen helpen bij het verder vormgeven van hun carrière kunnen daarvoor bij CIVOM terecht. Dat verzorgt carrière assessments voor individuele medewerkers. Samen met het bedrijf en de werknemer wordt bepaald waar de ontwikkelwensen èn kansen liggen. Een professioneel advies helpt om meer uit het personeel te halen en om waarde toe te voegen in de vorm van goed opgeleid en gemotiveerd personeel met up-to-date kennis.
Gas geven!
Bij het Albeda College aan de Van der Graftstraat kunnen ze flink gas geven met deze kolossale motor. Dankzij een speciale afzuiginstallatie kunnen de leerlingen er naar hartenlust mee experimenteren en aan sleutelen. Dergelijke zware motoren zijn in gebruik in de scheepvaart en in de industrie, o.a. voor stroomopwekking en aandrijving. Voor in een leslokaal is het apparaat eigenlijk een maatje te groot. Zeker financieel gezien, want zo’n blok kost een lieve duit. Maar dealer Pon Power liet zwaarder wegen dat leerlingen al vroeg vertrouwd raken met dit stuk techniek en schonk een exemplaar aan de programmaraad Verbrandingsmotoren.
Eén op 3.836 km
Eén liter brandstof voor meer dan 3.800 km; dat is het record in de Shell Eco-Marathon. Een internationaal event waarbij studenten strijden om zo zuinig mogelijk te rijden. In mei 2014 vindt de editie in Ahoy Rotterdam plaats en strijden Nederlandse teams met hun eigengebouwde voertuig tegen studententeams uit 24 landen. Albeda College en Zadkine doen mee met de ‘Challenger’. Dat voertuig wordt met steun van CIVOM ontwikkeld in het onderwijs leerbedrijf (OLB) aan de Nikkelstraat in Rotterdam, en daar zijn ook potentiële sponsoren welkom.
Even voorstellen... Steven Cleophas werkt bij Fontys Hogeschool, HTM en zit in de programmaraad Rail. Steven is een zeer gedreven persoon. “Door goed naar het bedrijfsleven te luisteren probeer ik het gat tussen bedrijfsleven en ROC’s te dichten”.
Magazine def.indd 6
‘Go 4 Afrika’ superstage
Je hebt stages en stages. ‘Go 4 Africa’ mag je wel de moeder aller stages noemen. Een team studenten koopt hier een tweedehands auto, knapt ‘m op en rijdt ‘m dan in drie weken tijd naar Dakar in Senegal. Aansluitend lopen ze daar nog eens zeven weken stage om hun kennis over autotechniek over te dragen op de lokale bevolking. En daarna moeten ze – zonder auto! – weer zien terug te keren naar Nederland. Eenvoudig is het allemaal niet, maar wel een ervaring voor het leven, en vandaar dat CIVOM dit project ondersteunt.
14-01-14 14:23
Het schaalmodel van tractor Nieuw Holland T6 kan CIVOM-directeur Pierre Hennekam (rechts) makkelijk met één hand aanpakken. Maar de echte tractor, die achter beide mannen staat, is een ander verhaal.
Schaalmodelletje Het meer dan manshoge gevaarte is geleverd door Voets Tractoren en Werktuigen, en de man links is directeur Simon Voets. De tractor schaal 1:1 wordt bij zowel Albeda College als Zadkine ingezet voor trainingen aan het elektrische- en
Door schade en schande… De carrosserie schade branche heeft het moeilijk. Het aanbod aan schadegevallen daalt en de prijzen staan onder druk. Met name veel middelgrote bedrijven redden het niet. Het gevolg is dat de branche nog maar mondjesmaat personeel in dienst neemt. Had Rotterdam een paar jaar terug nog 150 BBL-ers in opleiding, nu zijn dat er amper 40. Bedrijven hebben simpelweg nu niet het geld mensen op te leiden. Tegelijk zien ze ook aankomen dat er in de toekomst een grote uitstroom zal zijn van oudere werknemers. Reden voor CIVOM om samen met het bedrijfsleven en het onderwijs te werven voor nieuwe leerlingen in september 2014.
hydraulische systeem. Het blauwe gevaarte is speciaal geprepareerd zodat er tal van storingen gesimuleerd kunnen worden. En steevast luidt de opdracht aan de studenten dan:”Zoek jij maar eens uit wat er aan de hand is!”
Thema- en kennisavonden CIVOM houdt met regelmaat voor haar partners, studenten en geïnteresseerden uit de mobiliteitsbranche speciale thema-avonden. Die moeten bijdragen aan kennisontwikkeling en verdere professionalisering. Tijdens de thema- en kennisavonden staan specifieke onderwerpen centraal, zoals metingen verrichten aan elektrische en hybride voertuigen en motorrevisie. Kijk voor het actuele programma op www.civom.nl.
Colofon Uitgave: Centrum voor Innovatief Vakmanschap voor Onderhoud in Mobiliteit (CIVOM) Fotografie: Rhalda Jansen Fotografie Vormgeving: eenop1 | ontwerp en communicatie Teksten: Van der Vliet Communicatie Redactie: Communicatie CIVOM Inlichtingen bij: Sectretariaat CIVOM Telefoon 010-289 22 70
[email protected] Adresgegevens CIVOM Prins Constantijnweg 30 3066 TA Rotterdam Telefoon 010-289 22 70 CIVOM onderweg is te downloaden op www.civom.nl. Wilt u een gedrukt exemplaar ontvangen, stuur dan een email naar
[email protected] (c) 2013
Gepimpte Prius Je ziet ze steeds vaker op de weg, fluisterstille hybride personenwagens aangedreven door krachtige elektromotoren en met een imposant accupakket. En dat vereist compleet andere vaardigheden dan bougies of een brandstofpomp vervangen. Om nog maar te zwijgen over het opsporen van storingen. Om aankomende monteurs met die nieuwe aandrijftechniek vertrouwd te maken, schafte de programmaraad personen-
wagens deze hybride Prius aan. Scholing- en opleidingsinstituut Electude heeft het voertuig zó aangepast dat er actief storingen opgeroepen kunnen worden. De gepimpte Prius wordt ingezet in het reguliere onderwijs en tijdens thema-avonden.
Magazine def.indd 7
C i V O M onder weg
7
14-01-14 14:23
Voor stage
naar Afrika
Nee, een rustig vakantietripje gaat de reis naar Afrika beslist niet worden. Gelukkig maar, vindt Dion Blijlevens (links). Samen met z’n teamgenoten en medeleerlingen Felicia en Lars gaat hij de brandweerbus achter hen in februari naar Gambia brengen. Alle drie doen ze de opleiding tot technisch specialist personenauto’s. Via de stichting Go for Africa, en met steun van CIVOM, gaan ze een zeer bijzondere stage volgen. Leerlingen knappen zelf een tweedehands auto op, rijden die naar Afrika en blijven daar dan nog zeven weken om hun kennis over te dragen op jongeren daar. Dion: “Ik heb er heel veel zin in. Je stapt in een totaal andere wereld waar je midden tussen de mensen komt te staan. Da’s even wat anders dan vakantie.” www.goforafrica.nl
Magazine def.indd 8
14-01-14 14:23
