Citymarketing via Sport

Citymarketing via Sport Topsport als Onderdeel van het Stedelijk Product: Samen naar een Resultaat

__________________________________________________________________________

“Alkmaar: Brug van het Verleden naar de Toekomst” __________________________________________________________________________

Colofon Adviseur: Rowdy Bryant Datum: December, 2009 Opdrachtgever: Sportbureau Alkmaar Soort project: Stageopdracht Opleiding: Johan Cruyff University Stagebegeleider: Paul Bollen

Topsport als onderdeel van het stedelijk product – samen naar een resultaat ©Sportbureau Alkmaar, 2009

2

Voorwoord Alkmaar is een grote regionale stad en heeft vele mogelijkheden op sportief gebied. Zo is AZ een van de bekendste voetbalverenigingen van Nederland. Alkmaar bezit over grote ambitie om een groter product van sport neer te zetten. Er zijn veel veranderingen in de wereld. Eén daarvan is citymarketing en een andere variant is dat topsport een grotere plaats krijgt in het stedelijk product. Om ervoor te zorgen dat topsport die grotere plaats in Alkmaar krijgt moet er een directe relatie gezien worden tussen topsport en citymarketing. Het Sportbureau Alkmaar heeft daarom initiatief genomen tot een onderzoek naar topsport en citymarketing. In dit project wordt gekeken waar de kansen liggen voor Alkmaar om zich te profileren als sportstad en welke stedelijke resultaten dit met zich mee brengt (citymarketing). Bij deze wordt de ambitie voor Alkmaar Sportstad getoond en is het de bedoeling dat na dit project ambitie wordt omgezet in actie.


3

Inhoudsopgave Opdracht

Pagina nummer

-Hoofdstuk 1: Oriëntatie & theoretisch kader..................................................... 1.1 Het project nader omschreven....................................................................... 1.2 Gespreksronde.............................................................................................. 1.3 Wat is citymarketing?..................................................................................... 1.4 Wat is citymarketing via sport?......................................................................

5 5 6 8 8

-Hoofdstuk 2: Citymarketing en sport in Alkmaar............................................... 2.1 Citymarketing, hoe en wat in Alkmaar........................................................... 2.2 Sport, hoe en wat in Alkmaar......................................................................... 2.3 SWOT analyse...............................................................................................

10 10 10 11

-Hoofdstuk 3: Citymarketing, een brug naar de toekomst.................................. 3.1 Fundamenten................................................................................................. 3.2 Bepaling identiteit........................................................................................... 3.3 Bepaling imago.............................................................................................. 3.4 Identiteit en imago in overeenstemming brengen met gewenst imago.......... 3.5 Welke kenmerken passen bij Alkmaar?......................................................... 3.6 Doelgroepen van citymarketing..................................................................... 3.7 Naar een resultaat met de doelgroepen........................................................ 3.8 Strategieën ter verbetering & versteviging van het stedelijk product ............ 3.9 Neerzetten van een organisatie..................................................................... 3.10 Slogan.......................................................................................................... 3.11 Regiomarketing, samenwerkingsverbanden of op eigen houtje?................

12 12 12 13 14 15 17 19 20 21 23 23

-Hoofdstuk 4: Neerzetten van “City of sport & knowledge”……………………… 4.1 Het topsportproduct....................................................................................... 4.2 Doelstelling topsport...................................................................................... 4.3 Fundamenten................................................................................................. 4.4 Intern en extern topsportklimaat.................................................................... 4.5 Topsportaccommodaties................................................................................ 4.6 Topsportevenementen................................................................................... 4.7 Breedtesport.................................................................................................. 4.8 Sport en kennis: de juiste sleutel tot de schat!...............................................

24 24 24 25 27 29 30 31 32

-Hoofdstuk 5: Conclusie.....................................................................................

35

-Hoofdstuk 6: Advies..........................................................................................

36

-Bijlagen..............................................................................................................

37


4

Hoofdstuk 1: Oriëntatie en theoretisch kader 1.1 Het project nader omschreven Aanleiding In de nota “Alkmaar Sportstad” wordt regelmatig geopperd dat Alkmaar zich wil profileren als sportstad. Er is vraag vanuit het Sportbureau Alkmaar om dit nader uit te werken. Opdrachtgever Het Sportbureau Alkmaar is de opdrachtgever van het onderzoek. Dit bureau is één van de uitvoerders van het gemeentelijk sport beleid. De begeleider vanuit het Sportbureau is Paul Bollen. Probleemstelling In de nota voor sport “Alkmaar Sportstad” wordt geopperd dat de stad zich wil profileren als sportstad. Dat blijkt uit de nota “Alkmaar Sportstad” (2008): “Vanuit meerdere invalshoeken wordt gepleit voor profilering als sportstad. Voor de een betekent dat veel grote topsportevenementen, voor de ander een rijk verenigingsleven en goede betaalbare voorzieningen voor de inwoners. In de euforie rondom sport dreigt de gemeente Alkmaar soms teveel zaken op een hoop te vegen; gezondheid, vrije tijdsbesteding, topsport en marketing zijn verschillende grootheden die elkaar kunnen versterken maar ook tegengestelde belangen met zich meedragen”. Hoofdvraag: “Hoe kan topsport een beter en groter onderdeel worden van het stedelijk product van Alkmaar, met als doel sportstad te worden?” Doelstelling Dit project heeft als doel om te kijken waar de mogelijkheden liggen voor Alkmaar om zich te profileren tot een sportstad, als onderdeel van een citymarketingbeleid. Handleiding Om tot de beantwoording van de hoofdvraag te komen is onderzoek noodzakelijk. ¾ Hoofdstuk 1 bestaat uit een kijk op citymarketing en sport door de stakeholders (zie 1.2) en bevat een theoretisch kader. ¾ Hoofdstuk 2 bestaat uit een korte samenvatting van de situatieanalyse die leidt tot een SWOT en strategische bepalingen. ¾ Hoofdstuk 3 heeft als doel om de strategische bepalingen op een dusdanige manier neer te zetten, dat het makkelijk is om te implementeren. ¾ Hoofdstuk 4 bestaat uit de conclusie en bevat de beantwoording van de hoofdvraag. ¾ Hoofdstuk 5 bestaat uit het uiteindelijk advies.


5

1.2 Gespreksronde Er heeft een gespreksronde plaats gevonden met alle directe stakeholders van het sporten citymarketingbeleid. Dit om een goed beeld te krijgen van de opinie tegenover sportstad.

Sport Gemeente: n.a.v. interview met de heer Hans Meijer, wethouder sport gemeente Alkmaar. Er is zeker de ambitie om “sportstad” te worden maar er worden geen concrete acties ondernomen; Sport staat sterk in Alkmaar; Breedtesport grootste onderdeel van sport in Alkmaar; Weinig evenementen met communicatieve waarde; De gemeente ziet weinig markt in topsport. Gemeenteraad: n.a.v. interview met de heer Johan de Voogd, ambtenaar sport. De ambitie om te profileren wordt door de gemeente ondersteund; Alkmaar moet gebruik maken van de regio Noord-Holland Noord; Er zullen sportevenementen moeten komen die media waarde voor de stad creëren en daar zal ook budget voor moeten worden vrij gemaakt; Breedtesport is sterk ontwikkeld; De stad moet keuzes maken op welke kenmerken zij zich profileren. Sportbureau: n.a.v. interviews met de heren Paul Bollen en Marcel Bouw. De ambitie voor sportstad wordt volledig ondersteund door het Sportbureau, de ‘basis’ ligt er met voorzieningen; Alkmaar zou als sportstad als centrum kunnen fungeren in Noord-Holland Noord; Gebrek aan eendracht binnen sportbeleid; Topsport heeft nu geen prioriteit maar behoort wel in het pakket van een sportstad; Sportbureau zou rol topsportondersteuning kunnen vervullen. Sportbedrijf: n.a.v. interview met de heer Hans Hesselink. Wij staan absoluut voor Alkmaar Sportstad: sportimago is sterk, sportcultuur heerst en er zijn al veel inspanningen geleverd (onderwijs voor topsporters en accommodaties); Alkmaar Sportstad is meer een kreet dan dat er daadwerkelijk actie wordt genomen; Accommodaties kunnen beter worden benut voor evenementen; Veel verschillende belangen; AZ & Sportpaleis zijn een eigen organisatie en minder eendracht: Sportbedrijf en Sportbureau niet meer in één kantoor bijvoorbeeld; Creëren van een nieuw bureau die zich bezig houdt met topsport en evenementen, met een budget. Het trekt banden aan met sportbonden en koppelt terug naar de gemeente. Sportraad: n.a.v. interview met de heer Joep Höcker. Alkmaar heeft het zeker in zich om te profileren als sportstad. Faciliteiten zijn er al voldoende; Er zullen meer internationale evenementen moeten komen; Sportraad hoopt dat ook de verenigingen kunnen profiteren van Alkmaar Sportstad; Juist de kleinschaligheid van Alkmaar met voldoende voorzieningen, accommodaties, infrastructuur en een sport minded bevolking zorgt voor het concurrentievoordeel; De stad moet keuzes maken op welke kenmerken zij zich willen profileren.


6

Citymarketing Gemeente: n.a.v. interview met mevrouw Rian van Dam, wethouder en portefeuillehouder van o.a. toerisme. Sportstad als onderdeel van kennisstad, met als doel aantrekken studenten en bedrijven; Kennis van topsport naar breedtesport. Tevens nadruk op het medisch en technisch kader; Op den duur naar citymarketingbeleid; Cultuur, woonomgeving, vlak bij strand & randstad en sportaccommodaties sterkste punten Alkmaar; Studenten en jongeren belangrijke doelgroep. Gemeenteraad: n.a.v. interview met de heer Kees Kraakman, communicatieadviseur van de burgemeester van de gemeente Alkmaar. Het sportbeleid verbeteren in Alkmaar is een ‘inkoppertje’; Alkmaar als sportstad zou mogelijk zijn en een succes kunnen hebben; Communiceren als sportstad naar buiten wellicht niet mogelijk door te veel aan onderscheidende kenmerken. Zakenstad heeft prioriteit; Alkmaar als sportstad zou een mix moeten zijn van breedtesport en topsport; Zeker naar citymarketingbeleid. Dit is een ‘must’ voor elke stad. Stichting Promotie Alkmaar: n.a.v. interview met mevrouw Marieke Böggeman, evenementendesk. Alkmaar als sportstad zeker een mogelijkheid; Momenteel promotiebeleid in plaats van citymarketingbeleid; Huidige sportevenementen geen groot succes op het gebied van mediawaarde en stedelijke ontplooiing; Aantal toeristen naar Alkmaar neemt de afgelopen jaren toe; Geen kwaliteitsbewaking vraag doelgroepen en aanbod gemeente. V.V.V.: n.a.v. interview met mevrouw Baukje Venema, regiomanager. Als de profilering van sportstad een toegevoegde waarde heeft voor de toerist en onderscheidend is, ziet de VVV zeker mogelijkheden voor Alkmaar Sportstad; Vanwege de bereikbaarheid zou Alkmaar zeker een rol kunnen gaan spelen voor een wereldof olympisch evenement. Voorzieningen moeten echter wel getroffen worden waaronder accommodaties; Ons doel is om de toeristische bestedingen op het Schiereiland te verhogen; De toeristen aan Alkmaar komen voornamelijk vanaf de kust en daardoor vervult de stad een regionale functie; V.V.V. vervult tevens een stukje citymarketing door te trachten toeristen te trekken en bedrijven en bewoners producten aan te bieden die ervoor zorgen dat de toetredingsdrempel om van Alkmaar gebruik te maken verlaagd wordt.


7

1.3 Wat is citymarketing? Wat is citymarketing? Citymarketing is de grootst opkomende tool voor een stad om zich te laten zien in de wereld. Niet alleen grote steden maken gebruik van citymarketing maar ook kleinere steden doen aan citymarketing. Bij citymarketing gaat het erom om van een stad merk te maken. Dat merk moet worden gepositioneerd door de identiteit van de stad. Citymarketing valt als volgt te definiëren: “Het verwerven van een onderscheidende relevante positie, ten behoeve van het aantrekken en vasthouden van de juiste bedrijven, bezoekers en bewoners, met de inzet van belangrijke partijen en aansluitend bij het beleid van de stad, wat leidt tot verbondenheid met en inzetbaarheid voor de stad". Waarom citymarketing? P.Kotler (marketeer) zegt dat citymarketing moet omdat “In een wereld waar alles op elkaar lijkt moet een stad zich profileren, onderscheiden en excelleren”. Er zijn nog meer redenen, denk alleen maar aan de globalisering en de verbeterde infrastructuur. Hierdoor reizen mensen sneller en zijn zij minder gebonden aan de eigen stad. Naast dat citymarketing moet in de hedendaagse samenleving, speelt het concurrentievoordeel ook een rol. Via een imago en een identiteit kan een stad zich onderscheiden van de rest. Het imago van een stad kan omschreven worden als het beeld in de publieke opinie (1991, Pellenbarg). Identiteit is iets wat iemand aan het worden is. Wat doen andere steden aan citymarketing? Amsterdam geeft 2 miljoen euro per jaar uit om zich te profileren als creatieve zakenstad. Amsterdam heeft ervoor gekozen om zich te profileren als kennisstad en zakenstad met als onderscheidende combinaties creativiteit, innovatie en handelsgeest. Het uiteindelijke doel van Amsterdam is: “Een onderscheidende, relevante positie verwerven in het brein en hart van geselecteerde doelgroepen, bij de keuze tussen concurrerende bestemmingen, met als resultaat een stijging van het bezoek/gebruik van Amsterdam”.

1.4 Wat is citymarketing via sport? Citymarketing via sport Nu gaan citymarketing en sport gecombineerd worden: citymarketing via sport. Om een goed beeld te creëren van wat het precies is en wat het oplevert zal het onderzoek daar eerst dieper op in gaan. Er is geen theorie voor. De theorie kan wel wat beter gesnapt en gedefinieerd worden door de situatieanalyse. De combinatie van de twee pijlers (citymarketing & sport) moet resultaat op gaan leveren. De situatie analyse heeft de input gegeven om te definiëren wat citymarketing via sport is: “Citymarketing via sport is profileren, excelleren en onderscheiden via het topsportproduct met de pijlers topsportaccommodaties, topsportevenementen en het topsportklimaat (intern en extern) met de ondersteuning van breedtesport en met als doel mediawaarde te creëren wat het behalen van de doelen van citymarketing verbetert met uiteindelijk een vergroting van het bezoek/koopgedrag”.


8

Wat is een sportstad? De gemeente Nijmegen heeft een marktonderzoek (zie bijlage 5) uitbesteed om te weten te komen wat een sportstad is. Hieruit kan de definitie voor een sportstad bepaald worden: “Een sportstad is een stad die zich profileert, excelleert en onderscheid via haar topsportproduct, met de ondersteuning van breedtesport en diensten, met als doel de sporttoerist te bereiken wat het behalen van de doelen van citymarketing verbetert met uiteindelijk een vergroting van het bezoek/koopgedrag”.

Uit de marktanalyse kwam de structuur naar voren hoe een sportstad succes kan hebben. Evenementen, accommodaties en topsport (intern en extern) met de hulp van sponsoring door de gemeente, breedtesportondersteuning en diensten zorgen voor het sportproduct. Dat zorgt voor een vestigingsfactor onder bedrijven, een bruisende stad voor bewoners en een groot sportaanbod voor de sporttoeschouwer. Deze groep kan samen ook wel de sporttoerist worden genoemd. Zij ‘consumeren’ immers sport. Hierdoor helpt het direct bij het behalen van de citymarketing doelstellingen: het zorgt voor een stijging van het bezoek/koopgedrag. Daarnaast kan het sportproduct op allerlei manieren journalistieke waarde creëren. Denk aan evenementen maar ook interviews met topsporters. Hierdoor krijgt de sportkijker en –lezer een beeld van de stad en kan besluiten sporttoeschouwer te worden.


9

Hoofdstuk 2: Citymarketing en sport in Alkmaar 2.1 Citymarketing, hoe en wat in Alkmaar? Alkmaar behoort met haar 93.457 inwoners tot de grotere steden van Noord-Holland. Alkmaar staat vooral bekend als kaasstad. Vanuit de hele wereld komen mensen naar de kaasmarkt, vorig jaar kwamen er maar liefst 105.941 mensen naar toe. De stad staat bekend om haar cultuur, mede door het Stedelijk Museum dat met zijn 35.199 bezoekers een aantrekkingspunt van Alkmaar is. Tot slot staat Alkmaar bekend als winkelstad. De slogan van Alkmaar luidt: “Alkmaar Prachtstad”. Uit de gespreksronde blijkt dat Alkmaar wel een citymarketingbeleid wil maar nog geen maatregelen heeft getroffen. Hierdoor wordt er niet expliciet voor bepaalde doelgroepen gekozen en gaat er veel energie, tijd en geld verloren. Het imago en de identiteit van de stad kunnen verkeerd uitgespeeld worden via de slogan en het stadsbeeld. Die wisselwerking tussen imago en identiteit wordt ook verkeerd uitgespeeld door een wisselende identiteit. Er zijn een aantal uitvoerders van het promotiebeleid. Dit zijn de V.V.V., Stichting Promotie Alkmaar en verscheidene reclamebureaus. De V.V.V. is voornamelijk gericht op regiomarketing van de kust tot Alkmaar terwijl Stichting Promotie Alkmaar juist de stad promoot met onder andere evenementen en promotie in de zin van reclameborden. Dat het huidige beleid niet slecht is blijkt uit cijfers van het aantal toeristen: in 2007 steeg het aantal met 14% en vorig jaar met 4%. Tevens is er een goede werksfeer (weinig werkeloosheid, veel hoog opgeleiden) en beschikt het over de AlkmaarCard ter verlaging van de toetredingsdrempel van Alkmaar.

2.2 Sport, hoe en wat in Alkmaar? ‘Wij kunnen stellen dat sport leeft in Alkmaar’. Zo staat het in de nota voor sport “Alkmaar Sportstad”. Alkmaar heeft een goede uitgangspositie, zo vindt het zelf. Het aantal sportaccommodaties is toegenomen en meerdere bestaande accommodaties zijn of worden aangepast aan de eisen van deze tijd. De vele breedtesportactiviteiten, georganiseerd door het Sportbureau, zorgen voor een draagvlak onder de bewoners. Ondanks veel sterke punten blijkt het niet helemaal voor de wind te gaan. Alkmaar is wel degelijk afhankelijk van AZ als het gaat om mediawaarde via topsport en worden er veel initiatieven genomen maar weinig actie. Er is vanuit de gemeente en vooral vanuit het Sportbedrijf veel vraag naar “Alkmaar Sportstad maar actie blijft uit. Hetzelfde geldt voor het Huis van Sport, die als doel heeft om de uitvoerders van het gemeentelijk sportbeleid samen te voegen. Vooral op het punt evenementen blijft Alkmaar ver achter. De accommodaties worden hiervoor onvoldoende benut en de organisatie van evenementen wordt onvoldoende gestimuleerd in de stad. Alkmaar is nu bezig om topsport te gebruiken voor citymarketing. Op evenementen loopt het flink achter maar qua topsportaccommodaties staat Alkmaar al sterk. Er is de beschikking over een aantal topsportaccommodaties zoals zwembad de Hoornse Vaart, het AZ Stadion, het Sportpaleis en twee sporthallen. Het onderwijs biedt ruimte aan jonge talenten via de LOOT-scholen met speciale sportklassen. Topsport als onderdeel van het stedelijk product – samen naar een resultaat ©Sportbureau Alkmaar, 2009

10

2.3 S.W.O.T. analyse Sterktes

Zwaktes

1: Alkmaar doet aan stadspromotie via de website; www.alkmaarprachtstad.nl. 2: Cultuurstad, winkelstad & kaasstad is sterk ontwikkeld en onderscheidend. 3: AZ heeft veel media waarde als enig Nederlands team in de Champions League (2009/2010). 4: LOOT-Scholen zorgen voor een goede ontwikkeling van topsporters. 5: Breedtesport is sterk ontwikkeld.

1: De instanties betreffende citymarketing en sport gaan elk hun eigen weg zonder krachtig samen te werken. 2: Wisselende onderscheidende kenmerken. 3: Alkmaar heeft geen beleidskader of specialisatie voor citymarketing. 4: Sportaccommodaties worden te weinig benut. 5: Sport voegt momenteel niks toe aan het koopgedrag van de stad.

Kansen

Bedreigingen

1: Creëren van een citymarketing beleidsplan. 2: Westrand creëren tot (top)sportbasis. 3: Sport en kennis versterken elkaar en zorgen voor een groter stedelijk product. 4: Alkmaar kan voor sport een regiofunctie krijgen in Noord-Holland Noord. 5: Sportloket, waarin alle uitvoerders van het sportbeleid worden ondergebracht.

1: De verschillende Centrums voor Topsport en Onderwijs trekken topsporters weg. 2: Indien men geen citymarketingbeleid creëert raakt men achterop de concurrerende steden.


11

Hoofdstuk 3: Citymarketing, een brug naar de toekomst 3.1 Fundamenten Het lijkt een gewoonte van de gemeente om van alles en nog wat te bedenken, het wil overal goed in zijn. Het is goed om op bepaalde punten te profileren maar het wordt allemaal apart van elkaar verricht. Om ervoor te zorgen dat dit probleem op de achtergrond verdwijnt moet een beleid gecreëerd worden die wordt geaccepteerd en voor lange tijd gehanteerd kan worden. Het gaat hier om de creatie van een daadkrachtig citymarketingbeleid. De basis ligt bij citymarketing en sport moet een onderdeel worden van dit geheel. Er zijn een aantal fundamenten voor een citymarketingbeleid: 1: Het merk Alkmaar moet worden uitgedragen door alle beeldbepalende partijen in de stad. 2: Imago en identiteit moeten in één lijn lopen. Wat Alkmaar uit wil stralen moet ook hetgeen zijn wat de bezoeker waarneemt. 3: Maak de propositie waar: beweren, bewijzen en zijn. Indien de stad een onderscheidend kenmerk kiest dan moet het stedelijk beeld daar ook naar zijn. 4: Focus. Om verwarring te voorkomen moet een eendrachtig beleid en eendrachtig product wat daaruit voortkomt, gemaakt en uitgestraald worden.

3.2 Bepaling identiteit Eerst moet gekeken worden waar de sterktes van Alkmaar als stad liggen: wat zijn haar concurrentievoordelen waarmee geprofileerd kan worden? Als eerste moeten de dimensies bepaald worden. De dimensies zijn het beginsel van een citymarketingbeleid. De onderscheidende kenmerken moeten passen bij de dimensies. Het Verhaal van Alkmaar (zie bijlage 6) is de perfecte manier om te kijken hoe Alkmaar zich heeft ontwikkeld in de wereld. Vanuit dat verhaal moeten de dimensies naar voren komen. Dit zijn de volgende drie dimensies; Historie; Handelsgeest; Innovatie.

Duidelijk is dat die dimensies passen bij het verhaal. Wat is Alkmaar dan? De identiteit van Alkmaar moet worden bepaald. Uit al het voorgaande, verschillende onderzoeken en verschillende interviews met stakeholders van Alkmaar, kan Alkmaar als volgt worden neergezet: Winkelstad Stad aan het water Regiostad Zakenstad

Kennisstad Activiteitenstad Kantorenstad Duurzame stad

Traditiestad Sportstad Prachtstad Groene stad

Cultuurstad Historische stad Kunststad Studentenstad


Bereikbare stad Evenementenstad Zorgstad

12

3.3 Bepaling imago Er zijn 2 verschillende imago onderzoeken te onderscheiden. De eerste betreft een toeristisch imago onderzoek en de tweede betreft de reden waarom bezoekers naar Alkmaar komen. ¾ Toeristisch imago Alkmaar (Lagroup Leisure & Arts Consulting i.s.m. ContinuVakantieOnderzoek, 2006) Bezoekers zien meer dan alleen kaas. Tweederde noemt kaas als eerste associatie maar noemt ook historische binnenstad en de sfeer van de stad (beide 20%). Niet-bezoekers zien veeleer kaas als eerste associatie (80%). Daarbij komt nog eens dat 6% geen beeld heeft bij Alkmaar. Hieronder is te zien welke associaties (imago) bezoekers hebben met Alkmaar: 75% van de respondenten noemt ‘kaas’ 10% van de respondenten noemt ‘mooie historische binnenstad’ 10% van de respondenten noemt ‘gezellig, vriendelijk, leuk en sfeervol’ 5% van de respondenten noemt ‘winkelen’ 4% van de respondenten noemt ‘AZ’ 6% van de respondenten heeft geen beeld van Alkmaar Opvallend is dat uit dit onderzoek naar voren komt dat niet-bezoekers Alkmaar als een ver weg gelegen stad zien. Dit betekent dat Alkmaar geen goede relatie legt met het zuiden maar meer met het noorden. ¾ Reden bezoekers om voor Alkmaar te kiezen (“Alkmaar Prachtstad, contouren voor toerisme” 2006-2009) Van de onderzochte steden neemt Alkmaar qua bezoekersaantal de 9e plaats in en staat daarmee boven bijv. Haarlem, Gouda en zelfs Maastricht. Dit komt uit de beleidsnota “Alkmaar Prachtstad, contouren voor toerisme” (2006-2009). Uit dat onderzoek kunnen wij te weten komen waarom de bezoeker naar Alkmaar komt: Activiteiten tijdens bezoek: 79% van de bezoekers komt om te winkelen (hoogste percentage van Nederland). Daarnaast worden bezoeken aan Alkmaar ingevuld met lunchen/dineren in restaurant (34%), op een terrasje zitten (29%), het maken van een stadswandeling (14%) en het bezoek aan een evenement (11%).

Noord-Hollandse steden trekken veel bezoekers uit eigen provincie: 61% van de bezoekers aan Alkmaar komt uit de eigen provincie. Dit is na Hoorn (64%) het hoogste percentage. Dit geldt ook voor de bezoeken: 81% van de bezoeken aan Alkmaar komt uit de provincie NoordHolland (Hoorn 85%). Onder de bezoekers komt 19% van buiten de provincie.

Overig: Uit onderzoek blijkt dat de toeristen aan de kust voor 46% van Nederlandse en 45% van Duitse komaf zijn. 48% van de aan de kust verblijvende toeristen komt een dagje naar Alkmaar. Alkmaar is hiermee de topbestemming voor dagtoerisme vanaf de Noord-Hollandse kust, nog voor Amsterdam.


13

3.4 Identiteit en imago in overeenstemming brengen met gewenst imago: Om tussen alle kenmerken een keuze te maken moet men terugkoppelen naar de drie dimensies (historie, handelsgeest en innovatie), het imago en de identiteit. 1. Investeer niet te veel in kantorenstad/zakenstad. De belangrijkste groepen zijn internationale ondernemingen en de logistieke dienstverlening. De bedrijven willen zich in de Randstad vestigen aangezien daar de grootste doelgroep is. Alkmaar ligt niet op een plek waar verspreiding over het land optimaal verloopt. Het kan nooit de bedrijven binnenhalen die zorgen voor een meerwaarde t.o.v. concurrenten als zakenstad. 2. Kunststad, regiostad & bereikbare stad biedt geen mogelijkheid om te profileren. De eerste wordt nooit genoemd, de tweede is niet onderscheidend genoeg en de derde is niet waar: uit het G-50 onderzoek bleek de infrastructuur slecht bevonden te worden. 3. Zorg voor synergie tussen sport en kennis. Het levert resultaat voor meerdere partijen. Topsporters die studeren en sporten in één stad, zorgt voor een sterk imago als studentenstad. Daarnaast zorgt sport voor een versterking van het bedrijfsleven d.m.v. een vestigingsfactor. Het versterken van het sportproduct zorgt voor meer werkgelegenheid. Indien het sportproduct wordt vergroot met bijvoorbeeld accommodaties stijgt de werkgelegenheid. Door kennis kunnen evenementen beter op de vraag gericht worden.Tot slot, indien goed neer gezet, kan het de sportdeelname onder de bewoners verbeteren: hogere vitaliteit en gezondheid in de stad. Investeer dus in sport (evenementen, topsport en accommodaties) en kennis (HBO, universiteit, kenniswerkers) en zorg voor een nauwe samenwerking. Een mooie naam voor de mix van beide is “City of sport & knowledge “. Het heeft internationale allure en laat zien dat beide componenten ervoor gaan zorgen dat Alkmaar klaar is voor de toekomst. De combinatie is uniek en valt op in de wereld van sport én kennis. 4. Versterken evenementenbeleid maar niet profileren. Alkmaar is een sterke evenementenstad maar dit zonder echte grote evenementen. Zorg voor grote evenementen waar de dimensies op zijn terug te koppelen: historie, handelsgeest en innovatie. Het speelt op de achtergrond een grote rol ter versterking van het stedelijk product. 5. Versterk de positie als stad in de polder en de groene stad. Deze punten zijn nu niet kenmerkend genoeg om mee te onderscheiden maar in de toekomst wel. Andere steden bouwen hun stad vol. Stop zetten van de groei van het aantal bewoners is een goed punt, wel moet het beleid gericht worden om de bewoners te houden (aanbieden leefbaarheid en bruisende stad). 6. Langer vasthouden van de bezoekers. De bezoeker aan Alkmaar is er meestal alleen de ochtend en de middag voor de kaasmarkt en een korte wandeling. Men moet een groter product leveren om toeristen vast te houden en meer te laten besteden. De toerist is volgens het imago onderzoek (3.3) meestal zonder kinderen en relatief oud. Dit betekent dat het product gericht op kinderen en tieners vergroot moet worden. Dit versterkt ook weer de positie als studentenstad. 7. Iets minder vasthouden aan tradities. Hang naar nostalgie en de bekende ‘Doe maar gewoon, dan ben je al gek genoeg mentaliteit’. Men moet ook naar de toekomst kijken. Indien het imago van Alkmaar dit beeld typeert schrikt dit zonder meer bedrijven en bezoekers af. 8. Niet hangen naar enkel de sterke positie als kaasstad en winkelstad. In een RTL uitzending werd Alkmaar neer gezet als een prachtige stad die veel te bieden heeft. De insteek was juist dat iedereen dacht dat Alkmaar slechts kaas te bieden had, en daardoor veel toeristen mis loopt.


14

3.5 Welke kenmerken passen bij Alkmaar? Welke kenmerken passen dan wel bij het imago en de identiteit van Alkmaar? 1. Winkelstad

2. Kaasstad

3. Groen & water 4. Cultuurstad

5. City of sport & knowledge

Alkmaar staat bekend als winkelstad. Als onderdeel van het oude centrum, met haar kleine straatjes is het een echte ‘catcher’ voor toeristen. 64% van de toeristen komt om te winkelen. Alkmaar staat bekend als kaasstad. Zij mogen gerust kaasstad nummer 1 van de wereld genoemd worden. Vanuit de hele wereld komen mensen naar de kaasmarkt, vorig jaar kwamen maar liefst 105.941 mensen naar toe en er zit nog altijd een groei in. De prachtige omgeving, met aan de ene kant het polderlandschap en aan de andere kant de boskant, moet uitgespeeld worden. Het centrum kent veel grachten en het Noord-Hollands Kanaal. Een combinatie van groen en water is uitermate sterk. Met een rijkelijk aanbod van monumenten, een Stedelijk Museum (35.199 bezoekers per jaar), culturele evenementen, de oude binnenstad en de rijke geschiedenis van Alkmaar (bevrijding op Spanjaarden), mag het een culturele stad genoemd worden. Sport leeft in Alkmaar en samen met kennis wordt een uniek product gevormd. Zie verder 3.4

Citymarketing kent 4 strategieën. Elk onderscheidend kenmerk heeft een strategie: 1.Consolidatie: Het kan dat uit onderzoek van de markt en uit onderzoek over het imago de huidige situatie voldoende blijkt. De stad zal vooral bezig zijn met het in stand houden van dit beleid. ¾ Kaasstad: De huidige situatie als kaasstad is voldoende. Men moet wel het huidige beleid en kwaliteit op orde blijven houden. Dit betekent dat geen grootschalige reclamecampagnes of wijzingen in het geleverde product noodzakelijk zijn. ¾ Winkelstad: De huidige situatie als winkelstad is voldoende. Uit onderzoek bleek dat de meeste mensen naar Alkmaar komen om te winkelen. Wel moet ervoor gezorgd worden dat deze mensen blijven komen. 2. Kwaliteitsverbetering: Indien een stad afnemers dreigt de verliezen moet ervoor gezorgd worden dat de stad meer te bieden heeft. Een stad die zich profileert als evenementenstad zal zich dan juist daarop richten. Het is dezelfde strategie maar wel verbeterd. ¾ Groen & water: Bewoners trekken weg naar Heerhugowaard waar meer ruimte is. Alkmaar wordt als overbezet gezien. Het ruimtelijke product moet verbeterd worden. Dit door te stoppen met de groei van Alkmaar. Er moet getracht worden de huidige bewoners te behouden. Dit kan door een groene stad aan te bieden waar ruimte, bomen en parken centraal staan. De component water (Alkmaar met haar grachten), kan als een concurrentievoordeel gezien worden door veel toeristen. Hierop zou een mogelijke strategie zijn om evenementen op het water te organiseren. 3. Expansie: Het kan zijn dat de stad analyseert dat het onvoldoende doelgroepen serveert. De hele strategie richt zich op het aantrekken hiervan. Dit zou kunnen via promotiecampagnes, bijvoorbeeld. ¾ Cultuurstad: De stad blijkt over een groot aantal culturele elementen te beschikken. Toch blijkt uit onderzoek van D.N.A. en RTL dat Alkmaar niet echt gezien wordt om haar cultuur. Hierdoor moet er een strategie ontwikkeld worden om cultuur naar de voorgrond te trekken. Dit kan door een reclamecampagne cultuur. Dit betekent ook dat het product versterkt zou kunnen worden: men zou een museum kunnen bouwen gericht op de historie van Alkmaar. 4. Diversificatie: Dit streeft zowel een verandering in het aanbod als in de vraag na. De stad probeert via een nieuw aanbod van bijvoorbeeld voorzieningen en faciliteiten nieuwe doelgroepen aan te trekken. Vervolgens kunnen er reclamecampagnes opgezet worden. De identiteit en daardoor ook het imago zal veranderen. ¾ City of sport & knowledge: Zowel kennis als sport zijn ondergewaardeerd. Dit streeft dus een verandering in de vraag en aanbod na. Toch bleek dat investeren hierin succes oplevert. Hierdoor zijn nieuwe faciliteiten, accommodaties, evenementen en nieuwe doelgroepen denkelijk. Een voorbeeld van sport is de sporttoerist en een voorbeeld van kennis is de student. Alvorens een product is gecreëerd kan er pas een campagne gevoerd worden.


15


16

3.6 Doelgroepen van citymarketing De doelgroepen zijn zoals dat in hoofdstuk 1: het theoretisch kader is benoemd: bedrijven, bewoners & bezoekers. Dit kan worden aangevuld met studenten. Deze doelgroep komt naar voren bij kennisstad. Samenvattend zijn er de volgende doelgroepen met elk een eigen doelstelling:

Er moeten keuzes worden gemaakt in de doelgroepen. De doelgroepen die gekozen worden, kunnen subdoelgroepen genoemd worden. Er spelen een aantal belangen bij het maken van een keuze: -Wie leveren het meest op (return on investment)? -Waar staat Alkmaar al sterk in? -Welke doelgroepen hebben elkaar nodig en zijn noodzakelijk ter versteviging van de identiteit? -Welke doelgroepen worden het belangrijkst, rekening houdende met de vergrijzing en kredietcrisis? ¾ Bedrijven 1: Kenniswerkers: Het zijn veelal jonge creatievelingen en wetenschappers die zich aangetrokken voelen door een kennisklimaat. Indien een stad naam heeft als een stad waar kennis een belangrijk punt is, zorgt dat voor een vestigingsfactor onder kenniswerkers. Er zullen dus fundamenten moeten worden gelegd om het aantrekkelijk te maken voor kenniswerkers om zich te vestigen in Alkmaar zoals ontmoetingsplaatsen en een open stedelijk klimaat. 2: Sport Related Industry: Bij een sportstad locatie is er vraag van bedrijven die sport gerelateerd zijn of die zich willen identificeren met sport. Dat laatste heet sponsoring via sport en wordt gedaan door een bedrijf die niets met sport heeft te maken maar met de waarden van sport in verband wil worden gebracht. Een (top)sportlocatie heeft een grote vestigingsfactor onder deze bedrijven. Het trekken van deze bedrijven zorgt voor meer werkgelegenheid en een versterking van het imago van sportstad. 3: Creative Industry: Deze groot groeiende sector is belangrijk voor een stad die aan de toekomst wil werken. Het bestaat uit designbedrijven in de media, content producenten, vormgevers, ICT, mode, productie en zakelijke dienstverlening, veelal bestaand uit middelgrote en kleine ondernemingen en veelal geleid door jonge Nederlandse ondernemers (bron: “Citymarketing, de Amsterdamse aanpak”). Dit betekent voor Alkmaar dat het broedplaatsen en incubators voor creatieve bedrijven moet gaan faciliteren. Ook deze sector zorgt ervoor dat men op een juiste manier aan de toekomst kan werken. Topsport als onderdeel van het stedelijk product – samen naar een resultaat ©Sportbureau Alkmaar, 2009

17

¾

Bewoners:

4: Alcmarianen: Alkmaar gaat stoppen met groeien. Hierdoor is vasthouden van de bewoners de grootste taak aangezien er een grote migratie is naar Heerhugowaard. Alkmaar moet sport bevorderen om de vitaliteit, gezondheid en dus leefbaarheid van de bewoners te waarborgen en te verbeteren. Hierdoor stijgt het werkklimaat. Tevens moet de stad zich meer richten op jongeren door actief de volgende doelgroep aan te trekken; 5: Actieve stedelingen: Het zijn bewoners die zich aangetrokken voelen tot faciliteiten en leefmogelijkheden van een bepaalde stad, in dit geval Alkmaar. Het bestaat uit empty nesters (huishoudens met kinderen die uit huis zijn en die terug willen naar Alkmaar), dinki’s (jonge stellen met een dubbel inkomen nog zonder kinderen) homo stellen (geven veel uit aan een stad) en jonge professionals. Door de vergrijzing gaat er een tekort op de arbeidsmarkt plaats vinden. Hierdoor moet het stedelijk klimaat zich veeleer richten op jongeren. ¾ Bezoekers: 6: Kust/stad toerist: Van de mensen die vakantie vieren aan de kust van Alkmaar gaan er veel een dagje naar Alkmaar: 48%. Het doel is om een nog betere relatie te leggen tussen de kust en de stad. Daarnaast moet Alkmaar toeristen vast gaan houden en proberen het imago als ééndagstad te verliezen. Hiertoe moet Alkmaar een groter product leveren waardoor toeristen langer willen blijven. 7: Sporttoerist: Om het bezoek/koopgedrag aan een stad te vergoten kan men een sportproduct leveren. Dit betekent dat men via evenementen maar ook een echt product tracht meer en andere toeristen naar de stad te trekken. Een voorbeeld van een product is een virtuele gaming wereld maar ook sportmusea kan hieronder vallen. Deze sporttoeristen zorgen weer voor een stijging van het bezoek/koopgedrag. De sporttoerist moet aan zijn of haar trekken kunnen komen op de Westrand. Er zijn plannen (zie bijlage 7) om de Westrand als centrum voor sport te laten fungeren. ¾ Studenten 8: Hoog opgeleiden: Het product kennis moet hoogwaardig genoeg zijn om studenten een aantrekkelijk en uitdagend lesaanbod te geven. Een hoge kwaliteit van topsporters op scholen moet er voor zorgen dat studenten zich aangetrokken voelen tot scholen in Alkmaar en met het culturele en evenementen aanbod zich aangetrokken voelen tot de stad. Het gaat erom dat Alkmaar het predikaat krijgt als een stad waar hoog opgeleiden de kans krijgen zich verder te ontwikkelen.

Samenvattend zijn er de volgende doelgroepen en subdoelgroepen:


18

3.7 Naar een resultaat met de doelgroepen: Succes wordt gemeten met het citymarketing fenomeen: “return on the brand”. Vanuit dit begrip zijn er drie pijlers die het absolute, subjectieve en relatieve succes kunnen bepalen. Voor elke subdoelgroep moet dit worden gedaan, met een evaluatie elke 2 jaar. Hierdoor blijft voortdurend monitoring en evaluatie van de doelstellingen.

Voor kenniswerkers kan het volgende voorbeeld worden gegeven: -Mentale positie (subjectief): Spontane bekendheid van Alkmaar als vestigingsplaats voor kenniswerkers en associatie met Alkmaar met de identiteit en de mate van voorkeur voor Alkmaar. -Bezoek/koopgedrag (absoluut): Het aantal kenniswerkers wonend in de regio Alkmaar, als percentage van de totale beroepsbevolking. -Markt positie (relatief): Uit een benchmark kwam naar voren dat Alkmaar in Nederland nr. 3 is qua aantal kenniswerkers als percentage van de totale beroepsbevolking.


19

3.8 Strategieën ter versteviging & verbetering van het stedelijk product: •

Evenementen: De nadruk om het stedelijk product te versterken ligt op evenementen. Dit betekent evenementen in directe relatie met de onderscheidende kenmerken. Het zorgt ook nog eens voor een economische spin-off en een beter imago.

•

Alkmaar Pas & AlkmaarCard; Hierdoor wordt de toetredingsdrempel om gebruik te maken van Alkmaar verlaagd. De pas zorgt voor meer toeristen en daarvan profiteren de winkels ook weer van.

•

Promotie en toerisme: In het toeristisch plan “Alkmaar Prachtstad, contouren voor toerisme” is duidelijk vast gelegd wat men wil bereiken op toeristisch gebied. Dit beleid wordt momenteel door hun uitgevoerd. Zij moeten op dit beleid verder gaan.

•

Monitoring, benchmarking en evaluatie: De eerste stap is onderzoek naar het imago en welke plaats Alkmaar inneemt per doelgroep en onderscheidend kenmerk (benchmarking). De volgende stap is de creatie van het beleid. Hieruit volgen doelstellingen. Deze doelstellingen moeten iedere 2 jaar geëvalueerd worden. Deze doelstellingen kunnen dan worden bijgesteld naar boven of naar beneden. Dit ligt aan de resultaten van de evaluatie. Wanneer er wordt bijgesteld moet men denken welke veranderingen noodzakelijk zijn en of er nieuwe processen en technieken zijn. Hiervoor is onderzoek noodzakelijk en begint de cirkel weer opnieuw. Hieronder is te zien welke fasen er worden doorlopen:


20

3.9 Neerzetten van een organisatie Er is nog meer nodig dan een eendachtig beleid; een eendachtige organisatie. Het moet een combinatie worden van alle directe uitvoerders van het gemeentelijk citymarketingbeleid. De huidige structuur (zie bijlage 9) is gericht op promotie via evenementen en een sportpas. In deze structuur is niets afgestemd op de doelgroepen en wordt het stedelijk product niet benoemd, aangezien daar geen enkele overeenstemming over gemaakt is. De huidige structuur is wel bezoeker gerelateerd. In de geoptimaliseerde structuur zal er meer moeten worden samengewerkt, moeten de onderscheidende kenmerken, de doelgroepen en de strategieën ter versteviging van het stedelijk product een plaats krijgen. Hierdoor komt de volgende structuur naar voren:


21

In de vorige structuur was te zien dat het nieuw op te richten Bureau Alkmaar Citymarketing het middelpunt wordt van citymarketing. De structuur van dit Bureau ziet er als volgt uit:


22

3.10 Slogan “Alkmaar Prachtstad” is nu de slogan. Alkmaar is een mooie stad maar in relatie tot de dimensies historie, handelsgeest en innovatie is het maar een matige slogan. Daarnaast ontstaat er een directe relatie tussen “prachtwijk” en “prachtstad”. “Prachtwijk” is immers de nieuwe benaming voor een probleemwijk / achterstandswijk. Een citymarketingbeleid verander je niet zomaar en dus moet het niet zo zijn dat men achteraf een andere slogan wilt. Een eis is dat het zoveel mogelijk moet laten zien wat de stad heeft (imago en identiteit) en onderscheidend is. Ter overweging kan men nemen: “Brug van het verleden naar de toekomst”. Spontaan komen er 2 dimensies naar boven: historie en innovatie. Deze slogan zegt alles over Alkmaar: water, bruggen, het oude centrum, de toekomst waar kennis en sport centraal staan. Daarnaast is het oude gedeelte ook echt een eiland en alleen met bruggen bereikbaar! Hieronder zijn plaatjes te zien die bij de slogan passen: oud Alkmaar, een brug en iets nieuws wat Alkmaar typeert.

“Alkmaar: Brug van het verleden naar de toekomst” (bronnen: anno.nl, lekkerweg.nl & WorldStadiums.com)

3.11 Ter afsluiting: regiomarketing, samenwerkingsverbanden of op eigen houtje? In hoeverre kunnen steden in Noord-Holland Alkmaar helpen met het leveren van een beter en groter product? Bij regiomarketing (bijvoorbeeld de regio Noord-Holland Noord promoten) verliest men de nadruk op de stad. Gebiedsmarketing betekent dat je een gebied promoot, bijvoorbeeld de provincie. Regio- en gebiedsmarketing gaan verder dan samenwerken. Logisch is om dit niet te doen omdat het te veel af leidt van het eigen stedelijk product. Dat punt wordt toegelicht. Alkmaar krijgt veel toeristen van de kust naar zich toe. Vanuit de gemeente wordt het gebied NoordHolland Noord als grootste kans gezien. Het is niet logisch om afhankelijk te zijn van hetgeen gebeurt in een gebied met een dusdanig laag aantal inwoners, bedrijven, toeristen en studenten. Het moet veeleer een relatie brengen richting het zuiden. Wanneer het gaat om het behalen van de citymarketing doelstellingen moet men trachten verder te kijken. De relatie tussen Amsterdam en Alkmaar is momenteel klein maar bedenk dat er meer kansen op succes liggen. Indien slechts 5% van de toeristen aan Amsterdam een dag of dagdeel aan Alkmaar besteden komen er 400.000 bezoekers! Hierdoor komen er meer stadstoeristen. Om die relatie beter te kunnen leggen, zal er een structuur plan gemaakt kunnen worden. De infrastructuur richting het zuiden is slecht. Dat blijkt uit het onderzoek van G-50 waarvan Alkmaar de 44e plaats inneemt op dat punt. Indien een te duidelijke relatie wordt gelegd tussen Alkmaar en Noord-Holland Noord wordt het voor de toerist duidelijk dat Alkmaar afgelegen ligt en zich afsluit van de Randstad. Deze vorm van een imago moet hoe dan ook vermeden worden d.m.v. een aanvalsstrategie richting het zuiden. Gebruik de regio alleen voor samenwerkingsverbanden om het eigen product te verbeteren, indien het dit niet intern op kan lossen. Een voorbeeld is een samenwerking met het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord. Hierdoor ontstaat er een samenwerking tussen de regio met Alkmaar als hoofdstad. Topsport als onderdeel van het stedelijk product – samen naar een resultaat ©Sportbureau Alkmaar, 2009

23

Hoofdstuk 4: Neerzetten van “City of sport & knowledge” 4.1 Het topsportproduct Nu sport een duidelijke plaats heeft in de stad, wordt het tijd om sportstad nader uit te werken. Dit betekent een omslag van het huidige beleid, die vooral gericht is op de breedtesport. De voordelen die topsport mee brengen zijn enorm, zowel maatschappelijk als stedelijk (citymarketing). Het topsportproduct worden uitgewerkt d.m.v. zeven beleidsterreinen: 1. Fundamenten; 2. Intern topsportklimaat; 3. Extern topsportklimaat; 4. Topsportaccommodaties; 5. Topsportevenementen; 6. Breedtesport ter ondersteuning; 7. Combinatie sport en kennis.

4.2 Doelstelling topsport Er moet een duidelijk doel worden gesteld wat Alkmaar met topsport wil bereiken. Het wil topsport gebruiken voor citymarketing en breedtesport, dat zijn de kernwaarden. Hierdoor kan de doelstelling gedefinieerd worden: “ Het creëren, bevorderen en vernieuwen van het topsportproduct wat moet leiden tot een bijdrage aan de positie van Alkmaar Sportstad en wat tegelijkertijd moet leiden tot een bijdrage aan de stedelijke & maatschappelijke doelstellingen “

Om deze doelstelling te kunnen behalen kunnen een aantal terreinen worden afgebakend waar aandacht aan moet worden besteed: 1. Topsport gebruiken t.a.v. stedelijke ontwikkeling: Sport zorgt voor kansen tot gebiedsontwikkeling. Juist in deze tijd van crisis kan de stad laten zien dat het mee kan met huidige technologieën. 2. Topsport gebruiken t.a.v. promotie van de stad: Topsporters en evenementen zorgen voor media waarde van de stad en dus promotie. Het topsportbeleid moet zich richten op de koppeling tussen Alkmaar en het topsportproduct. In samenwerking met Stichting Promotie Alkmaar kan dit gebeuren op het gebied van evenementen. Topsporters zouden ook maatschappelijk inzetbaar moeten zijn, dat kan alleen met een tegenprestatie zoals een goede school & sport combinatie. 3. Topsport gebruiken om de sporttoerist te bereiken: Het topsportproduct moet de sporttoerist bereiken om als sportstad gezien te worden. Hierdoor moet het over een hoge communicatieve waarde te beschikken, zoals AZ heeft. Dit kan versterkt worden via topsportevenementen. 4. Topsport gebruiken t.a.v. ontwikkeling van de breedtesport: De technologieën, de kennis en de infrastructuur van het topsportklimaat kan over worden gebracht op de breedtesport. Verenigingen kunnen profiteren van nieuwe accommodaties maar kunnen ook leren van topsportverenigingen zoals AZ. Een topsportevenement beschikt over een grote kracht, het kan namelijk de sportbevordering onder bewoners doen groeien d.m.v. randactiviteiten bij het evenement. Wat voordelen zijn voor breedtesport, zijn ook weer voordelen voor topsport. Niet alleen ontstaat er een groot draagvlak voor evenementen en accommodaties maar zijn er ook weer meer doorgroeimogelijkheden naar topsport.


24

5. Topsport gebruiken t.a.v. ontwikkeling in het welzijn van de stad: Een sportstad moet zich ook richten op bewoners en niet alleen maar op (top)sporters. Een sportstad moet ervoor zorgen dat de bewoners gezonder en vitaler worden. Hierdoor kunnen bewoners beter en langer werken. Technieken van topsport kunnen worden toegepast op breedtesporters en bewoners.

6. Topsport gebruiken voor een economische spin-off (commercialisatie sport); Met de huidige mogelijkheden van sport kan zelfs een gemeente (non-profit organisatie) winst maken met sport (d.m.v. sponsoring evenement). Tevens zorgt een evenement voor een stijging van het werkgelegenheid en kan de gemeente investeren in evenementen, accommodaties en topsport zodat het laat zien dat het klaar is voor de toekomst en het geld laat rollen. Hierdoor geeft het een voorbeeld functie in tijde van crisis. 7. Topsport gebruiken voor het behalen van citymarketing doelstellingen: Sport zal als onderdeel moeten worden gezien van een groter geheel; citymarketing. De hoofddoelstelling van sport wordt hierbij om te helpen met het behalen van de doelstellingen van citymarketing (zie 3.6). Dit betekent een goede samenwerking met de uitvoerders van het citymarketingbeleid.

4.3 Fundamenten Er moet begonnen worden met het leggen van de fundamenten. Pas dan kan het topsportproduct in werking worden gezet. De oprichting van een nieuwe Stichting is van belang om het topsportbeleid goed uit te voeren. Deze stichting gaat verder onder de naam Stichting Topsport Bevordering Alkmaar (STBA) en richt zich op topsport (intern en extern) en topsportevenementen. Een tweede fundament is de oprichting van het Huis van Sport die alle partijen onderbrengt: het Sportbedrijf, het Sportbureau en STBA. Vanuit het Huis van Sport moet gezocht worden welke interne partijen van belang zijn voor Alkmaar Sportstad. Denk aan partijen als AZ en het Sportpaleis, wat twee aparte bedrijven zijn. Tijdens de identificatie kan er een begin worden gemaakt met de creatie van een digitaal sportloket. Momenteel zijn het Sportbureau en Sportbedrijf daar mee bezig. Zaak is om even te wachten tot definitief besluit betreffende Alkmaar Sportstad. Er moet ruimte zijn om op het digitaal sportloket het topsportproduct naar voren te laten komen. Tot slot moet de relatie sport en citymarketing uitvergroot worden doordat Bureau Alkmaar Citymarketing (zie 3.1) en het Huis van Sport nauw samen werken. Actie/project

Toelichting

Trekker

Oprichting Stichting Topsport Bevordering Alkmaar Oprichting Huis van Sport

Oprichting STBA, voor sportevenementen- en topsportbeleid Samenwerkingsverband uitvoerders gemeentelijk sportbeleid Samenbrengen partijen voor het samenwerken en uitstralen van één beleid

Gemeente

Creatie topsportbeleid als leidraad voor de uitvoering van het topsportproduct Creatie online community met informatie over Alkmaar Sportstad Samenwerking sport met citymarketing om sport commercieel uit te buiten

Identificatie samenwerking andere interne partijen Creëren topsportbeleid

Digitaal sportloket

Sport als onderdeel van het stedelijk product

Uitvoering / financiering Gemeente

Sportbedrijf, Sportbureau

Gemeente

Huis van Sport

Huis van Sport

Huis van Sport

Huis van Sport, Gemeente Sportbureau, Sportbedrijf

Sportbureau, Sportbedrijf BAC


Huis van Sport, BAC

Nog meer betrokkenen Sportbedrijf, Sportraad, Bureau Alkmaar Citymarketing (BAC) STBA

Sportbureau, -bedrijf, -paleis, AZ, verenigingen, stichtingen, bedrijfsleven Verenigingen, AZ

STBA Gemeente Gemeente

25

Op de vorige pagina staan een aantal punten die nader uitgewerkt moeten worden. Het volgende betreft een geoptimaliseerde organisatiestructuur waarbij de rol van de partijen nader wordt uitgelegd. Er is nog meer nodig dan een eendrachtig beleid. Een sportstad moet een eendrachtig beleid samen uitstralen. De huidige structuur (zie bijlage) biedt minder mogelijkheden. In de nieuwe structuur zal er meer moeten worden samengewerkt en zal elk aspect van het sportproduct een plaats moeten hebben. Het hart van sport wordt gevormd door het Huis van Sport waar alle partijen samen komen. Het Sportbedrijf richt zich op de accommodaties en het Sportbureau op de breedtesport. Stichting Topsport Bevordering Alkmaar is een nieuwe stichting die het sportevenementenbeleid kan opzetten, topsporters coördineert en tracht om sportbonden binnen te halen ter verhoging van het topsportklimaat. Hierdoor wordt elk aspect van een sportstad verdeeld over de organisaties. Hierdoor krijgt men te maken met interne en externe partijen. Zie hieronder de nieuwe structuur:


26

4.4 Intern en extern topsportklimaat Nu de fundamenten zijn gelegd, moet het topsportproduct worden neergezet. Het begint met het interne (eigen klimaat) en externe topsportklimaat (bonden, topsporters van buiten af). Allereerst moeten er voor Alkmaar een aantal kernsporten worden gekozen waar het zich de aankomende jaren op gaat richten. Bij de keuze tussen verschillende sporten is rekening gehouden met topsportaccommodaties, de mogelijkheid tot evenementen, het interne topsportklimaat en het externe topsportklimaat. De nadruk hierop ligt bij het interne topsportklimaat. Er moet namelijk een duidelijke relatie zijn tussen sport en Alkmaar. Hierdoor is het van belang dat de sport die gekozen is ook een topsportvereniging heeft. Er kunnen 5 Kernsporten worden geselecteerd.

Alkmaarse Kernsporten:

Voetbal Wielrennen Zwemmen Judo Trampoline

AZ Alcmaria Victrix, WV Noord-Holland, Ruiter Dakkapellen DAW Stichting Topsport Tom van der Kolk Triffis

Naast de 5 Kernsporten kunnen er ook 2 Groeisporten aan worden gewezen. Dit zijn rugby en hockey. Tot slot zou watersport een Regiosport kunnen worden waarbij het de talenten onderwijs aanbied en een centrale rol speelt. Dit betekent dat Alkmaar 5 Kernsporten, 2 Groeisporten en een Regiosport heeft. De focus moet liggen bij de ondersteuning van de Kernsporten. De Kernsporten moeten dan ook voorrang krijgen bij alle mogelijkheden van ondersteuning vanuit de gemeente. Groeisporten hebben de mogelijkheid om door te stromen naar de Kernsporten indien er een bepaalde waarde is gehaald. Een voorbeeld is het behalen van een hoger niveau.

Het externe topsportproduct zal zich in de eerste jaren voornamelijk moeten richten op jonge topsporters en regionale topsporters. Het kan het centrum worden voor jonge talenten. De mogelijkheid tot een Centrum voor Topsport en Onderwijs (zie bijlage 8A) is er niet. Wel kan men beginnen om hier onderdoor te werken door een aantal sportbonden binnen te halen die nog niet geserveerd worden of onvoldoende geserveerd worden door de C.T.O. De centra richten zich vooral op de ‘echte’ topsporters, de elite. De jeugd vormt daarbij een fantastische kans voor de stad om toch op het punt topsport te profileren. Er is namelijk geen enkele stad die de jeugdige topsporters als uitvalsbasis gebruikt. De basis met het onderwijs ligt er al. Dit kan verder worden uitgewerkt door de regionale functie te gebruiken. Op den duur kan men meerdere sportbonden trekken als het een goede naam heeft. Alkmaar is al bezig met het binnenhalen van de volleybalbond t.a.v. een Regionaal Training Centrum. Voor een sport als trampoline zou er zelfs een Nationaal Training Centrum kunnen komen. Welke mogelijkheden hiervoor zijn, biedt kans voor een nieuw onderzoek. Er moeten ambities worden geformuleerd waar de stad heen wil m.b.t. het externe topsportklimaat: Ambitie 1: binnenhalen 2 nationale sportbonden m.b.t. elite; Ambitie 2: binnenhalen 5 nationale sportbonden m.b.t. jeugd; Ambitie 3: binnenhalen 5 regionale sportorganisaties.


27

Het topsportklimaat moet worden versterkt om de ambities (zie vorige pagina) te behalen. Daarbij komen een aantal bouwstenen naar voren: 1. Onderwijs gericht op topsport: versterken aanbod LOOT-school: Het doel is om het aanbod voor jonge topsporters te vergroten. Daarvoor wordt een duidelijk relatie gelegd tussen sport en onderwijs en het doel van Alkmaar is om deze relatie verder uit te breiden. Het doel is o.a. om de INHolland school uit te breiden voor topsport. 2. Huisvesting: De behoefte van topsporters om naast sport en school ook op locatie te wonen stijgt in hoge mate. Alkmaar is al bezig om via het kennisproduct huisvesting aan te bieden aan topsporters. Via Woonwaard is de gemeente bezig dit te bewerkstelligen. 3. Rol Stichting Topsport Bevordering Alkmaar: De stichting krijgt het doel om topsporters te begeleiden. Hierdoor komt het tussen de bond, NOC*NSF en de topsporter in te staan. Topsportcoördinatoren moeten topsporters identificeren en deze begeleiden in het proces van sport en school maar ook huisvesting.

Actie/project

Toelichting

Trekker

Topsportcoördinatoren

Aanstellen voor de ontwikkeling en uitvoering topsportprogramma Lobbyen bij sportbonden en NOC*NSF ter verhoging van het topsportklimaat Ondersteuning keuze belangrijkste sporten van Alkmaar Mogelijkheid topsporters tot huisvesting in Alkmaar Versterken onderwijs gericht op jonge topsporters ter versterking regionale rol

Binnenhalen sportbonden Ondersteuning Kernsporten, Groeisporten & Regiosport Aanbieden huisvesting topsporters Versterken onderwijsaanbod jonge topsporters

STBA

Uitvoering / financiering Gemeente

Nog meer betrokkenen Huis van Sport

STBA

STBA

Sportservice N-H, NOC*NSF

STBA

STBA

Gemeente Huis van Sport

STBA

Woonwaard, Gemeente, INHolland, SBTA, Gemeente

NOC*NSF

STBA


NOC*NSF, Driemaster, INHolland, Willem Blaeu, Horizon College

28

4.5 Topsportaccommodaties Het Sportbedrijf is de uitvoerder van het gemeentelijk accommodatiebeleid. Samen met Stichting Topsport Bevordering Alkmaar zal dit ook kunnen voor topsportaccommodaties. De grote spreiding van de gekozen sporten over Alkmaar zorgen ervoor dat er een hang is naar een centraal punt waar de sporters en organisaties op terug kunnen vallen. Dat centrale punt kan worden gecreëerd in de Westrand. Met een goede relatie tussen onderwijs en sport wordt het topsportklimaat voor de jeugd bevordert, wat de insteek moet worden. Om aan de bezoeker te laten zien dat Alkmaar een sportstad is moet een uitvalsbasis gecreëerd worden waar sport centraal staat. De meeste bezoekers komen van Amsterdam en de kustregio. Indien men Alkmaar wil betreden komt men enerzijds langs het AZ Stadion en anderzijds langs de Westrand. De Westrand (zie bijlage 7) beschikt over mogelijkheden om uit te groeien tot een (top)sportlocatie. Er liggen plannen klaar om de Westrand uit te breiden met verschillende onderdelen. De ambitie is om onderdeel te worden van het Olympisch plan van het NOC*NSF. Hiermee wordt er een relatie gelegd met het externe topsportklimaat. Het doel van de Westrand is om een grotere aantrekkingskracht te krijgen t.a.v. sportbonden. Er zijn een aantal pluspunten aanwezig voor Alkmaar Sportstad in het plan van de Westrand: D.m.v. de samenvoeging van het Sportbedrijf en Sportbureau wordt de Westrand het centrale aanspreekpunt betreffende sport; D.m.v. naamgeving aan het complex onder de naam Alkmaar Sportstad, straalt Alkmaar uit dat sport een groot onderdeel is van de stad; Het hotel wat er moet komen zorgt voor meer mogelijkheden voor bonden, individuele sporters en selecties om te komen trainen; Meer mogelijkheden voor een vitale bevolking; Versterking relatie tussen werk, onderwijs en sport d.m.v. een campus.

Actie/project

Toelichting

Trekker

Project Westrand uitwerken

Westrand als centraal aanspreekpunt Alkmaar Sportstad Identificeren en trachten samenwerking ter verhoging van het topsportklimaat Locatie onderzoek nieuwe accommodaties passende bij de stad- en sportklimaat Versterken combinatie sport & school gericht op jonge topsporters

Sportbedrijf

Samenwerking met regionale accommodaties Onderzoek naar nieuwe topsportaccommodaties Relatie Westrand – onderwijs versterken voor jonge topsporters

Uitvoering / financiering Bedrijfsleven, Gemeente

Nog meer betrokkenen Sander Douma, Huis van Sport

Sportbedrijf

Huis van Sport

Sportservice N-H, STBA

Sportbedrijf

Sportbedrijf

BAC, STBA bedrijfsleven,

Sportbedrijf, STBA

Gemeente, Sportbedrijf

Huis van Sport, Sportpaleis, AZ


29

4.6 Topsportevenementen Sportevenementen zorgen wellicht voor de grootste voordelen ten aanzien van sport. Het kan namelijk: 1. direct de sporttoerist benaderen; 2. via media de sportkijker en –lezer benaderen; 3. de werkgelegenheid doen stijgen; 4. draagvlak onder bewoners doen vergroten; 5. sportdeelname stimuleren; 6. zorgen voor bovenregionale uitstraling van de stad; 7. een economische spin-off veroorzaken. Deze 7 voordelen kunnen als criteria worden gebruikt. Er moet aan minimaal 5 punten worden voldaan alvorens deze als topsportevenement benoemd mag worden. Er is nog een criteria die daarbij hoort: de organisatie. Zij moeten een goede basis hebben en een duidelijk draaiboek presenteren. De laatste criteria die valt te benoemen is dat het moet passen bij de stad De genoemde voordelen zijn alleen te behalen wanneer er een nauwe samenwerking is met verenigingen (vrijwilligers) en het bedrijfsleven (geld). De gemeente ondersteunt een evenement meestal 1 à 2 jaar, dan zal deze zichzelf moeten kunnen bedruipen. Dit betekent dat het bedrijfsleven een noodzaak is. Wanneer er spontane naamsbekendheid is bij sportgerelateerde bedrijven komen zij naar Alkmaar. Om zich hier te vestigen en/of te investeren. De spontane naamsbekendheid is alleen verkrijgbaar met de relatie citymarketing en sport. Het M4-Future tennistoernooi is een voorbeeld van een huidig topsportevenement. Overige evenementen richten zich vooral op de breedtesport. De gemeente heeft aangegeven dat het niet zelf evenementen binnen gaat halen maar dat het wel open staat voor ideeën. Om dit optimaal te benutten kan Stichting Topsport Bevordering Alkmaar zich inzetten om de organisatie van evenementen te promoten bij verenigingen en evenementen te identificeren. De Stichting zal een adviserende rol hebben naar de gemeente. De gemeente, moet indien het voldoet aan de criteria, een aantal jaar financiële ondersteuning geven. Er moeten 3 à 4 topsportevenementen komen die waarde hebben voor de stad en die daarmee financiële steun krijgen. De Stichting moet trachten om stichtingen op te zetten. Er zijn veel mensen die geïnteresseerd zijn in de organisatie van evenementen maar dat niet alleen kunnen. De samenvoeging van mensen met de wil, liefde en kennis zorgt voor een grotere kans op evenementen. Een voorbeeld van een nieuw evenement is een grote wielerronde. Alkmaar kreeg voor volgend jaar een unieke kans om een rit van de Giro D’Italia te mogen huisvesten. Deze evenementen moeten met beide handen worden aangepakt. Via randactiviteiten kan men winst op financieel maar ook op maatschappelijk gebied bewerkstelligen. Dat is de kracht van topsportevenementen. Actie/project

Toelichting

Trekker

Jeugd topsport evenementen

Identificeren en organiseren Jeugd topsport evenementen Identificeren, binnenhalen en organiseren internationale evenementen Organisatie evenementen promoten bij stichtingen en verenigingen Samenwerking citymarketing voor investeringen vanuit het bedrijfsleven Ter bevordering van het organiseren van evenementen voor bepaalde sporten

STBA

Internationale evenementen Promoten organisatie evenementen Trekken van investeringen vanuit Sport Related Industry Opzetten stichtingen voor organiseren evenementen

STBA, Sportbureau

Uitvoering / financiering STBA, Huis van Sport Sponsoren, STBA, Gemeente STBA, Sportbureau

Nog meer betrokkenen Bedrijfsleven, horeca, Gemeente, SPA, Provincie Bedrijfsleven, horeca, Gemeente, Provincie, Huis van Sport, SPA Verenigingen, stichtingen, SPA

STBA BAC

STBA BAC

Bedrijfsleven, Huis van Sport

STBA

STBA

Huis van Sport, verenigingen

STBA


30

4.7 Breedtesport Breedtesport is de ‘basic’ en verzorgt een uitgangspositie om marktaandeel te verkrijgen als sportstad. Door weer terug te koppelen naar de breedtesport via de drie pijlers, komt men in een cirkel terecht die ervoor zorgt dat iedereen profiteert en tegelijkertijd alle producten verbetert en versterkt worden.

Uit de vorige paragrafen en uit bovenstaand figuur blijkt dat het topsportproduct positieve invloed heeft op de breedtesport. Het is vooral van belang dat topsporters zich inzetten voor de stad en nieuwe accommodaties verenigingen kunnen herbergen. Het topsportproduct levert op deze manier een bijdrage aan het verenigingsleven. Breedtesport is ook belangrijk voor topsport. Verenigingen spelen een grote rol aangezien die er weer voor zorgen dat het topsportproduct versterkt kan worden d.m.v. toestroom naar topsport en een groter draagvlak voor het sportproduct. Tot slot zorgen verenigingen voor vrijwilligers, die bij een evenement hard nodig zijn. Het breedtesport beleid wordt uitgevoerd door het Sportbureau. Met een tweede plaats in de verkiezing van “Sportgemeente van het Jaar”, wordt duidelijk dat het beleid ook goed uitgevoerd wordt. Het Sportbureau zal moeten identificeren welke verenigingen er topsport ambities hebben. Daarnaast moet het zorgen voor een groter draagvlak voor Alkmaar Sportstad door de bewoners meer kans te geven om te sporten. Dit betekent dat het zich als doel stelt om de sportbevordering onder bewoners te doen groeien. Hierdoor is er een grotere toestroom richting topsport en een groter draagvlak voor evenementen. Schoolsport wordt de belangrijkste manier factor in sportdeelname. Door sport te stimuleren op een dusdanig jonge leeftijd, zal sport op den duur nog meer gaan integreren in de samenleving. Tot slot kan het Sportbureau ook een begin gaan maken met sport voor bedrijven. In Heerenveen is een grote vraag hiervoor. Alkmaar zou hier ook op in kunnen spelen, zeker aangezien het grote aantal sporthallen. Die hallen kampen ook nog eens met bezetting problemen, waardoor bedrijven een belangrijke factor kunnen spelen. Actie/project

Toelichting

Trekker

Stimuleren schoolsport

Stimuleren van schoolsport voor een groter draagvlak en groter sportdeelname Ondersteuning met als doel vitaliteit en gezondheid Communicatie naar verenigingen en stichtingen Voortdurende analyse wensen en ambities verenigingen Promoten van sportstad

Sportbureau

Voor vitaliteit en gezondheid, ter verhoging van het werkklimaat.

Sportbureau

Breedtesport ondersteuning Vereniging ondersteuning Identificatie topsportmogelijkheden verenigingen Versterken positie als sportstad Sport onder bedrijven stimuleren en organiseren

Sportbureau Sportbureau Sportbureau

Sportbureau


Uitvoering / financiering Sportbureau, Gemeente

Nog meer betrokkenen Scholen

Sportbureau, Gemeente Sportbureau, Gemeente Sportbureau

Sportraad, bewoners Alkmaar Sportraad, verenigingen, stichtingen Sportraad, SBTA

Sportbureau, SPA Sportbureau, Gemeente

Gemeente Huis van Sport Huis van Sport, bedrijfsleven

31

4.8 Sport en kennis: de juiste sleutel tot de schat! In 3.5 kwam de naam “City of sport & knowledge” naar voren. In het onderzoek “Alkmaar Kennisstad” (TU Delft, 2008), kwam naar voren dat sport een onderdeel moet zijn van kennis. Het is echter zo dat er wederzijdse voordelen te noemen zijn. Het is de bedoeling om een juiste combinatie te vinden. In het onderzoek “Alkmaar Kennisstad” werden vier beleidsterreinen benoemd. In dit onderzoek komen ook vier beleidsterreinen naar voren. Hierdoor ziet de combinatie er als volgt uit:

City of sport & knowledge Topsportaccommodaties Topsportevenementen Topsportklimaat Breedtesport Sportproduct

Energie, water & duurzaamheid Zorgmedisch cluster Gebiedsontwikkeling Fundamenten Kennisproduct

Sport & kennis product Er zijn een aantal punten waar rekening mee moet worden gehouden bij de uitwerking van de combinatie: 1. Zorg voor synergie tussen sport en kennis. De koppeling zorgt voor een uniek product. Kennis is een veelvoorkomend kenmerk bij citymarketing, de combinatie sport en kennis is dat niet. Toch hebben sport en kennis met elkaar te maken. Het kennisproduct gaat over de ontwikkeling van het onderwijsaanbod en gebiedsontwikkeling. Met beide punten heeft het topsportproduct ook te maken. 2. Uitvoering van sport en kennis ligt bij het sportproduct. Toeristen komen niet voor een universiteit (kennis) maar toeristen komen wel voor sportmusea en -evenementen. Kennis zorgt vooral voor een verbetering in de stad; functionaliteit en leefbaarheid. Het uiteindelijke doel is het creëren van media waarde. Dit gebeurt pas wanneer de nadruk van de uitvoering ligt bij het sportproduct. Een voorbeeld komt vanuit de benchmark met Heerenveen (zie bijlage 4) waar een virtuele gaming wereld jaarlijks voor 450.000 bezoekers kan zorgen met een jaaromzet van 10.325.000 euro. 3. Uitspelen van zijdelingse voordelen: Het unieke product werkt stimulerend op zowel stedelijk als maatschappelijk gebied: • Topsporters die studeren en sporten in één stad zorgt voor een sterk imago als kennisstad; • D.m.v. kennis kan het topsportklimaat worden verhoogd met huisvesting en een betere school – sport combinatie; • Sport zorgt voor een versterking van het bedrijfsleven d.m.v. een vestigingsfactor; • Het versterken van het sport- & kennisproduct zorgt voor meer werkgelegenheid; • Het kan de sportdeelname onder bewoners verbeteren; • Sport en kennis kunnen fungeren als aanjager voor stedelijke vernieuwingen (gebiedsontwikkeling); • Door bewoners meer kans te geven om te kunnen sporten stijgt de vitaliteit van de stad; • Een nieuw sportproduct trekt sporttoeristen en zorgt tegelijkertijd voor een groter stedelijk product voor de stadtoerist. 4. De Westrand als centraal punt voor “City of sport & knowledge”: In 3.5 kwam de Westrand naar voren als het centraal punt voor sport. Deze centrale rol kan ook voor kennis plaats vinden. Het is de bedoeling dat er een campus komt met werkgelegenheid, scholing en stageplaatsen. Hierdoor ontstaat er een directe relatie tussen sport en kennis. Dit mede doordat de scholing vooral gericht is op de topsporter. Topsport is duurzaam en één van de kernwaarden van kennis is duurzaamheid. Op de Westrand wordt dit uitgespeeld. Er gaat sterk worden ingezet op energiebesparing en daardoor wordt de lucht ook schoner. Dit betekent een verhoogd topsportklimaat, aangezien topsporters beter kunnen trainen in een goede atmosfeer. Tot slot ontstaat er op de Westrand gebiedsontwikkeling door sport. Gebiedsontwikkeling is één van de kernwaarden van kennis, om de samenhang tussen sport en kennis te benadrukken. Hierdoor krijgt de Westrand een centrale rol en wordt het de belangrijkste factor in het behalen van een marktaandeel als een sport- én kennisstad.


32

In “City of sport & knowledge” worden sport en kennis gecombineerd. De uitwerking hiervan is te zien in onderstaand figuur, waarbij de kenniskant afkomstig is uit het onderzoek “Alkmaar Kennisstad”.


33

Actie/project

Toelichting

Trekker

Bij elkaar brengen partijen sport en kennis

Stimulering koppeling (top) sport aan onderwijs, bedrijfsleven, kennisontwikkeling en -toepassing Versterken diensten topsporter: juridisch & medisch Aanbod verbreden en zorgen voor betere aansluiting MBO- en HBOopleidingen Ontwikkelen futuristische sportproducten met hulp kenniswerkers D.m.v. stedelijke ontwikkeling een centraal punt voor zowel topsport als kennis

Gemeente

Koppeling zorg en sport Verbetering sportgerelateerd opleidingsaanbod Ontwikkeling sport technologische producten Westrand als centraal punt

Uitvoering / financiering Huis van Sport, INHolland, bedrijven MCA

Nog meer betrokkenen Medisch Centrum Alkmaar (MCA), Ontwikkelingsbedrijf N-H Noord STBA, Holland Health, INHolland, VU

INHolland

INHolland, CIOS

Gemeente, Huis van Sport

Huis van Sport

Kenniswerkers

Gemeente

Gemeente

Bedrijfsleven

Huis van Sport, Ontwikkelingbedrijf Noord-Holland Noord

MCA, STBA


34

Hoofdstuk 5: Conclusie

In deze conclusie wordt via drie bouwstenen antwoord gegeven op de hoofdvraag van het project: “Hoe kan sport een beter en groter onderdeel worden van het stedelijk product van Alkmaar, met als doel sportstad te worden?” ¾ Bouwsteen 1: Topsport als onderdeel van citymarketing (het stedelijk product); Topsport moet in directie relatie gezien worden met citymarketing. Sport moet met andere woorden commercieel & maatschappelijk worden benut. Dit betekent dat het topsportproduct, zoals beschreven in hoofdstuk 4, ervoor zorgt dat de doelstellingen van citymarketing (hoofdstuk 3) behaald kunnen worden. Hierdoor valt de doelstelling voor topsport te definiëren: “ Het creëren, bevorderen en vernieuwen van het topsportproduct wat moet leiden tot een bijdrage aan de positie van Alkmaar Sportstad en wat tegelijkertijd moet leiden tot een bijdrage aan de stedelijke & maatschappelijke doelstellingen “ ¾ Bouwsteen 2: Leveren van een geheel topsportproduct Topsport kan een groter onderdeel worden van het stedelijk product in Alkmaar door zich te profileren als een sportstad waar de volgende elementen centraal staan: 1. Fundamenten; 2. Intern topsportklimaat; 3. Extern topsportklimaat; 4. Topsportaccommodaties; 5. Topsportevenementen; 6. Breedtesport ter ondersteuning; 7. Combinatie sport en kennis. In hoofdstuk 3 zijn voor elk element strategieën bepaald. De combinatie van de 7 punten zorgt voor een uniek en sterk product. ¾ Bouwsteen 3: Sport gecombineerd met kennis; Om beter tot een stedelijk resultaat te komen, is sport met kennis gecombineerd. De benaming hiervan is “City of sport & knowledge”. De combinatie van de twee factoren zorgt ervoor dat de doelstellingen voor citymarketing behaald kunnen worden: • Topsporters die studeren en sporten in één stad zorgt voor een sterk imago als kennisstad; • D.m.v. kennis kan het topsportklimaat worden verhoogd met huisvesting en een betere school – sport combinatie; • Sport zorgt voor een versterking van het bedrijfsleven d.m.v. een vestigingsfactor; • Het versterken van het sport- & kennisproduct zorgt voor meer werkgelegenheid; • Het kan de sportdeelname onder bewoners verbeteren; • Sport en kennis kunnen fungeren als aanjager voor stedelijke vernieuwingen (gebiedsontwikkeling); • Door bewoners meer kans te geven om te kunnen sporten stijgt de vitaliteit van de stad; • Een nieuw sportproduct trekt sporttoeristen en zorgt tegelijkertijd voor een groter stedelijk product voor de stadtoerist.


35

Hoofdstuk 6: Advies

De gemeente en de uitvoerders van haar beleid zullen zich af moeten vragen of het mogelijk is om een daadkrachtig citymarketingbeleid en topsportbeleid te creëren zoals in hoofdstuk 3 en 4 staat beschreven. Hierin wordt duidelijk dat er veel strategieën noodzakelijk zijn om tot een gewenst resultaat te komen. Het vergt veel inspanning om alle partijen samen te brengen en citymarketing en topsport zorgen voor een omslag. Citymarketing en topsport eisen een commerciële benadering. Eendracht in het citymarketingbeleid moet worden gehandhaafd om samen tot resultaat te komen. De bedoeling met citymarketing is dat er resultaat wordt geboekt. De stad wil bekijken wat de mogelijkheden van topsport daarvoor zijn. Om een duidelijk marktaandeel te verkrijgen moet Alkmaar de strategische bepalingen die vermeldt staan in de conclusie uitvoeren. Topsport kan een groter onderdeel worden door te combineren met kennis. Kennis kan van topsport een concurrentievoordeel maken. Mocht het zo zijn dat deze ‘beginselen’ in Alkmaar niet kunnen worden uitgevoerd, dan moet de gemeente de beslissing nemen dat citymarketing, in combinatie met topsport, niet mogelijk is. Indien dit wel mogelijk is, zijn de volgende stappen aan te bevelen: ¾ Stap 1: Optimaliseren organisaties:

¾ Stap 2: Identificatie kenniswerkers als combinatie met sport:

¾ Stap 3: Samenbrengen alle partijen sport, kennis & citymarketing:

¾ Stap 4: Creatie topsportbeleid en citymarketingbeleid met doelstellingen:

¾ Stap 5: Uitvoering “City of sport & knowledge”:

¾ Stap 6: Evaluatie:


36

Bijlagen

Bijlage 1: Bronnenlijst 1A: Gesprekspartners -Mw. Marieke Böggeman – evenementendesk Stichting Promotie Alkmaar -Dhr. Hans Meijer – wethouder gemeente Alkmaar -Dhr. Hans Hesselink – Sportbedrijf Alkmaar -Mw. Baukje Venema – regiomanager communicatie V.V.V. -Mw. Rian van Dam – wethouder gemeente Alkmaar -Dhr. Paul Bollen – verenigingsmanager Sportbureau Alkmaar -Dhr. Marcel Bouw – algemeen manager Sportbureau Alkmaar -Dhr. Kees Kraakman – communicatieadviseur burgemeester Alkmaar -Mw. Sietske van Dijk – communicatie afdeling Sportstad Heerenveen -Dhr. Joep Höcker – communicatie Sportraad Alkmaar -Dhr. Johan de Voogd – ambtenaar sport gemeente Alkmaar

1B: Literatuur Philip Kotler, Veronica Wong, John Saunders & Gary Armstrong - Principles of Marketing Fourth European Edition, 2005 Hans Westerbeek, Aaron Smith, Paul Turner, Paul Emery, Christine Green, Linda van Leeuwen en Berend Rubingh – Management van sportaccommodaties en –evenementen Tweede druk, 2007 Mr. Marcel Beerthuizen en Maarten Westermann – Sportsponsorgids Eerste druk, 2006 Hans Westerbeek, Berend Rubingh, David Shilbury en Shayne Quick – strategische sportmarketing Vierde druk, 2007 Pellenbarg, P.H. – imago, identiteit en economische ontwikkeling van regio's. 1991 Wim Lagae – Marketingcommunicatie in de sport Tweede druk, 2006 Gemeente Alkmaar – “Alkmaar Prachtstad”: contouren voor toerisme. Toeristisch plan 2007-2009 2006 Gemeente Alkmaar – “Alkmaar Sportstad”, Beleidskader Sport 2009 en verder 2008 TU Delft en inbo – Alkmaar Kennisstad, keuzes maken en kansen pakken 2008 Marktplan Adviesgroep – Sportbeleidsplan Heerenveen 2006-2009 2006 Sportstad Heerenveen – Sportstad Heerenveen, een fascinerende belevenis 2008 Gemeenteraad Alkmaar – Beleidsnota Evenementenbeleid Raad 2007 Topsport als onderdeel van het stedelijk product – samen naar een resultaat ©Sportbureau Alkmaar, 2009

37

Gemeenteraad Alkmaar – Alkmaar 2030: Een stadsvisie 2008 NOC*NSF – Accreditatiesysteem Topsportcentra 2008 Lagroup Leisure & Arts Consulting en ContinuVakantieOnderzoek (CVO) – Toeristisch Imago Onderzoek Alkmaar 2006

1C: Opleiding: via www.intrahes.hva.nl Strategische sportmarketing en management Door Sybrand Pietersma Sheets Johan Cruyff University jaar 2 semester 1 Sportsponsoring Door Rob van den Heuvel Sheets Johan Cruyff University jaar semester 3

1D: Internet “Citymarketing, de Amsterdamse aanpak” Door gemeente Amsterdam http://amsterdam.nl/gemeente/volg_het_beleid/dossiers/citymarketing “Topsportcentra CTO en NTC” Door NOC*NSF http://www.nocnsf.nl/cms/showpage.aspx?id=627 “Maastricht, de Europese Belofte” Door B&W Maastricht, september 2005 http://www.maastricht.nl/maastricht/servlet/nl.gx.maastricht.client.http.GetFile?id=267927&file=051124 _concluderende_nota_BW_over_citymarketing.pdf “De gemeente als potentiële sponsor” Door Cees van Loon http://www2.sport.nl/attachments/arko/SBM0501p28-29.pdf “Topsport in Alkmaar Sportstad” Door Suzanne Thierry in opdracht van Sportbureau Alkmaar http://www.sportbureau-alkmaar.nl/pg-9066-7-32683/pagina/topsport_in_alkmaar.html “Stad als verkooppraat” Door Alex van der Hulst in opdracht van DePers http://www.depers.nl/binnenland/188782/Stad-als-verkooppraat.html “Bezetting van de L.O.O.T.-afdeling 2008-2009” Door O.S.G. Willem Blaeau Alkmaar http://www.willemblaeu.nl/content/specialisatie/loot/algemeen.asp “Onderzoek spreiding topsport Noord-Hollland” Door Sportservice Noord-Holland http://www.sportservicenoordholland.nl/onnh_news_detail.php?id=196


38

Bijlage 2: Uitwerking kennisprogramma Energie, water en duurzaamheid Actie/project

Toelichting

Trekker

Kennis energie, water en duurzaamheid bundelen Promotie kennisregio m.b.t. energie, duurzaamheid en water Versterken regionale positie op het gebied van energie, water en duurzaamheid Uitwerken ontwikkelingsstrategie

Kennis inventariseren en bundelen Noord-Holland Noord promoten en lobby optuigen Lobby naar provincie en rijk starten om de positie van Alkmaar te versterken Uitwerken van projecten zoals de duurzaamheidsweek en ontwikkelen van biogas rijden

Paviljoen 2030 Paviljoen 2030

Actie/project Koppeling zorg en sport

Uitvoering / financiering Paviljoen 2030 Paviljoen 2030

Gemeente Alkmaar

Gemeente

Bedrijfsleven

Fondsen werven

Toelichting

Trekker

Bepalen koppeling MCA,sportcluster en life science park Bepalen wensen uitbreiding MCA en creatie zorgcluster Verbeteren uitbreiden topopleidingen Holland Health

Medisch Centrum Alkmaar MCA

Uitvoering / financiering MCA

Voor de ontwikkeling en uitvoering actieprogramma zorg Inventariseren en ontwikkelen huisvestingbehoefte medische studenten

Gemeente Alkmaar

Nog meer betrokken Bedrijfsleven, INHolland, kennisinstellingen Gemeente, bedrijfsleven, KvK, Ondernemend Alkmaar, INHolland Regiogemeenten, Provincie Noord-Holland, KvK, Ontwikkelingsbedrijf N-H Noord Gemeente, KvK, INHolland, Ontwikkelingsbedrijf N-H Noord

Zorgmedisch cluster

Gebiedsontwikkeling MCA Versterken onderwijsaanbod

Aanstellen gemeentelijk accountmanager zorg Huisvesting medische studenten

MCA

MCA

Nog meer betrokken Sportorganisaties, Holland Health, INHolland, VU Gemeente, zorgaanbieders

MCA, Foreest Medical School, Holland Health Gemeente

Universiteiten, INHolland

Woonwaard

Woonwaard, Gemeente, MCA

Foreest Medical School

Uitvoering / financiering Gemeente, Woonwaard, INHolland, KVK INHolland, Gemeente Gemeente

Nog meer betrokken

Woonwaard INHolland

Gemeente, Woonwaard InHolland, Gemeente

INHolland, bedrijfsleven

INHolland

INHolland, Gemeente, studenten

Holland Health, MCA

Gebiedsontwikkeling Overstad Actie / project

Toelichting

Trekker

Samenwerkingsverband partijen

Opzetten verband partijen gebiedsontwikkeling Overstad Ontwikkelen locatie INHolland Overstad Verbinding Overstad & binnenstad Studentenkamers voor woningbouw Onderscheidende voorzieningen voor studenten Ontwikkelen sociaal netwerk studenten

Gemeente

Ontwikkelen nieuwe locatie INHolland Verbinding binnenstad Aanbieden studentenkamers Ontwikkelen voorzieningen studenten Opzetten evenementen en studenten verenigingen

INHolland Gemeente


Ontwikkelingsbedrijf N-H Noord, Bedrijfsleven Studenten INHolland

Studenten, huidige voorzieningen, bedrijfsleven Culturele instellingen en sportbedrijven 39

Versterken Alkmaars fundament Versterken cultureel fundament Uitwerken woningbouwprogramma Aanstellen gemeentelijk accountmanager

Kennisbasis uitbreiden

Faciliteren creatieve broedplaatsen

Promotie kwaliteiten

Verbeteren en uitbreiden cultureel aanbod studenten Voor hoog opgeleiden (studenten) Accountmanager voor de ontwikkeling en uitvoering actieprogramma studenten Zoeken verbindingen met instellingen buiten de regio

Gemeente

Faciliteren van broedplaatsen en incubators voor creatieve bedrijven Promotie van de bestaande kwaliteiten van de regio

Gemeente

Woonwaard Gemeente

Gemeente

Gemeente

Gemeente, culturele instellingen Gemeente, Woonwaard Gemeente

Horeca

Gemeente, INHoland, Ontwikkelingsbedrijf N-H Noord Gemeente Ontwikkelingsbedrijf N-H Noord KVK, Ontwikkelingsbedrijf N-H Noord

Bedrijfsleven, KvK, ECN Petten, Holland Health

INHolland, MCA INHolland

Bedrijfsleven

Alle partijen

Bijlage 3: Beleid sport & citymarketing (interne analyse) 3A. Beleidskader citymarketing Missie: Alkmaar te laten sprankelen en met evenementen een structurele bijdrage te leveren aan de dynamiek en het economische, culturele en maatschappelijke klimaat van de stad Alkmaar en aan de betekenis daarvan voor bewoners, bezoekers en bedrijven. Doelstelling: Het toeristisch beleid is er op gericht om meer mensen naar Alkmaar te trekken, mensen vaker te laten komen, mensen langer in de stad te houden en meer te laten besteden. Meer bestedingen leiden uiteindelijk tot een toenamen van het werkgelegenheid. 3B. Beleidskader sport Missie: Alkmaar wil een vitale stad zijn waarin de inwoners volop participeren Visie: Alkmaar ziet sport via 4 verschillende punten; Sport om de sport, als basisvoorziening. Doel: De inwoners van Alkmaar een levendig en behaaglijk sportklimaat bieden. Strategie: Investeren in kwalitatief hoogwaardige, bij voorkeur multifunctionele, accommodaties die tegen een aanvaardbare eigen bijdrage voor sporters beschikbaar zijn. Drempels moet worden weg genomen om te kunnen sporten op welk niveau dan ook. Sport als middel Doel: Het bereiken van maatschappelijke doelstellingen via sport, zoals opvoeding en integratie. Strategie: Projecten als Sporthero, die als doel heeft om overgewicht te bestrijden bij kinderen. Sport als prestatie, de topsport Doel: De topsporters naar een hoger niveau; nationaal en internationaal niveau Strategie: De gemeente levert een bijdrage bij het combineren van studie en sport en speelt een facilitaire rol door accommodaties op het topsportklimaat af te stemmen. Sport als citymarketing Doel: Mogelijkheid voor de stad Alkmaar om zich te onderscheiden uit het grote geheel. Strategie: Verwezenlijking van het DSB stadion, wedstrijd zwembad de Hoornse Vaart, de ijsbaan en het sportcomplex Oosterhout zodat deze over voldoende faciliteiten beschikken om nationale en internationale evenementen te waarborgen. Topsport als onderdeel van het stedelijk product – samen naar een resultaat ©Sportbureau Alkmaar, 2009

40

Toekomst: 7 kaders waarvan er één directe invloed op het onderzoek heeft. ¾ Kader 6: Topsport & citymarketing. Doel: Het creëren van een topsportvriendelijk klimaat voor talenten en het benutten van de (top)sport voor de promotie van de stad Alkmaar. Kernactiviteiten: • Bevorderen hulp vanuit onderwijs: er zijn momenteel vier onderwijsinstellingen met een speciaal programma voor de sporttalenten. Dit zijn de Driemaster, Willem Blaeu College, Horizon College en INHOLLAND; • Onderhouden en verbeteren van accommodaties om topsporttalenten verder te laten ontwikkelen en het is daarnaast een mogelijkheid om grote evenementen te huisvesten; • Inzetten sport voor stadspromotie; • Huisvesten grote evenementen.

3C. Evaluatie Alkmaar Evaluatie beleid – Onderzoek D.N.A. (1 tot 10) en Hogeschool (11 tot 14)

Observaties DNA 1. Met uitzondering van de kaasmarkt ontbreken grootschalige of spraakmakende evenementen. Het gaat daarbij niet zozeer om meer, maar vooral om beter. 2. Het aanbod aan evenementen in de brede zin is goed. In de periode vanaf de herfst- tot en met de kerstvakantie is een impuls wenselijk. Hetzelfde geldt voor de jeugd. 3. Er is dringend behoefte aan meer samenhang, afstemming en onderlinge samenwerking. En binding van functies en een duidelijk kader wordt gemist. 4. Alkmaar is op het gebied van evenementen geen uitnodigende gemeente. Het ontbreekt aan een wervende, stimulerende aanjager. 5. Er wordt onvoldoende relatie gelegd tussen evenementen en de naamsbekendheid en identiteit van Alkmaar. 6. Alkmaar heeft sportaccommodaties van hoog niveau, die onvoldoende worden benut. 7. Het succes van Alkmaar 750 jaar is nauwelijks voortgezet. 8. Vanuit het werkveld en de gemeente komt naar voren dat de ambitie op het gebied van evenementen groeiende is. De tijd is rijp om deze ambitie te koppelen aan daadkracht. 9. Bij kernwaarden/identiteit wordt kaas aarzelend benoemd. Water, winkels, sport, monumenten zijn veel genoemd, naast aanduidingen als handel, historie en de typische Doe maar gewoon-mentaliteit. Deze kernwaarden geven de stad het huidige profiel. 10. Bij programmering rond evenementen is thematisering en clustering van belang. Ook een mix van cultuur, sport en uitgaan en het aantrekken van gemengde doelgroepen. 11. De inwoners vinden het aanbod voldoende, wel kan de attractiewaarde hoger. In het algemeen zijn ze positief over de veiligheid in de stad tijdens evenementen. 12. Evenementen zijn belangrijk voor de sociale cohesie: sfeer in de stad en plezier voor de inwoners zijn belangrijke meerwaarden van evenementen. 13. Meer aandacht is nodig voor de doelgroep Jongeren, onder meer door verbeteren informatievoorziening. 14. Kaasstad en Winkelstad en in mindere mate Historische stad zijn als stadskenmerken het meest ingebed. De meeste attractieve evenementen zijn AZ, de kaasmarkt en Koninginnedag met de vrijmarkt. Topsport als onderdeel van het stedelijk product – samen naar een resultaat ©Sportbureau Alkmaar, 2009

41

Bijlage 4: Benchmark (Externe analyse)

Introductie Heerenveen is de meest opvallende sportstad van Nederland. Niet alleen zijn zij de enige die zich echt willen profileren als sportstad, het behaalt ook nog echt succes. Dat voor een stad met amper 40.000 inwoners. Qua status als sportstad ligt het nier ver achter de miljoenensteden als Rotterdam en Amsterdam. Hoe kan een kleine stad als Heerenveen een dusdanig groot marktaandeel bemachtigen?

Sportstad Heerenveen: Hoe en waarom? Waarom deelname SC Heerenveen? • Stadionuitbreiding van 14.000 naar 26.000/28.000 zitplaatsen; • Meer faciliteiten voor de zakelijke markt en de consumentenmarkt; • Genereren van financiële middelen t.b.v. voetbal. Waarom deelname De Friesland Zorgverzekeraar? • Inspelen op nieuwe ontwikkelingen in de gezondheidszorg voor zowel de zakelijke-, als de particuliere markt, zo mogelijk als trendsetters. • Het realiseren van gezondheidsconcepten op het gebied van – arbeid & gezondheid; – particulier & gezondheid; – Life-style; – Sport & gezondheid. Sportstad Heerenveen dient als vliegwiel daartoe. Waarom deelname Friesland College? • Het creëren van trendsettende onderwijsconcepten zoals praktijk gestuurd leren; • Beschikken over een bijzonder aantrekkelijke leeromgeving; • Een ‘up to date’ sportcentrum voor praktijklessen van het CIOS; • Samenwerken met belangrijke en innovatieve marktleiders; • Het realiseren van samenwerking met het noordelijke bedrijfsnetwerk. Wat doet Sportstad Heerenveen? • Managen van het bouwproject; • Managen, exploiteren en onderhouden van het complex; • Managen en exploiteren van het sportcentrum; • Parkmanagement: - parkeren; - schoonmaak, afvalsturing en groenonderhoud; - energiebeheer; - spraak en data. • Citymarketing.


42

Accommodaties Het grote topsport complex beschikt over de volgende accommodaties & diensten: 1: Sportcentrum: In dit sportcentrum is een zwemcomplex, een sporthal met 7 grote hallen, twee moderne squash banen en tot slot een Dojo voor vechtsporten. 2: Gezondheidsboulevard: De boulevard richt zich op mensen die gezond willen functioneren op het werk, thuis en in de sport. Er zijn verschillende partijen actief, arbeids- en sportgerelateerd. 3: Lifestylepassage: Alles op het gebied van persoonlijke verzorging, beweging, sport, gezondheid, voeding en paramedische zorg is hier aanwezig. 4: Friesland College: Het College is een R.O.C. voor beroepsonderwijs en volwasseneneducatie. Het heeft een nieuw onderwijsconcept ontwikkeld waarin praktijk gestuurd leren centraal staat. 5: Abe Lenstra Stadion: Het stadion is de thuisbasis van het eerste en tweede voetbalelftal van SC Heerenveen. Naast stadion beschikt ook over een vergader-, congres-, en evenementencentrum. Een verdere uitbreiding naar 44.000 zitplaatsen ligt in het verschiet op het moment dat Nederland het WK 2018 krijgt toegewezen. Ook is men flink bezig met toekomstige accommodaties/producten: 6: Wetenschappelijk instituut voor Bewegingstechnieken: Sportstad Heerenveen is met de aanwezigheid van topsport, breedtesport en revalidatie uitstekend goed gepositioneerd als locatie voor een hieraan gerelateerd onderzoeksinstituut: Wetenschappelijk Insituut voor Bewegingstechnieken. Uitgangspunt binnen dit instituut is dat door het inzichtelijk maken van voorspellende gedrag- en bewegingspatronen de mogelijkheid ontstaat voor zowel de patiënt, de onderzoekers als de clinicus te kiezen om zaken anders te zien en bestaande zienswijzen te doorbreken met als resultaat werkelijk effectief te zijn in het nemen van de juiste beslissingen. Voorspellend inzicht en begrijpen is beter dan genezen en maakt kosten beheersbaar. 7: Sport Experience Center: De kracht van activiteiten wordt gebundeld in het Sport Experience Center (SEC) dat als motto heeft: ‘Verleiden tot sporten en gezond leven’. Het SEC is opgebouwd uit een aantal onderdelen: -Horeca; -Winkels; -Hotel- congres faciliteiten; -Virtueel sportcentrum; -Sportmuseum; -Filmtheater (sportgerelateerd). De onderdelen spreken allemaal voor zich, op het virtuele sportcentrum na. In het SEC komen bezoekers op een aantrekkelijk en educatieve wijze in aanraking met diverse sporten. Door gebruik te maken van kennis en kunde van het Wetenschappelijk Instituut voor Bewegingstechnieken, de kennis van virtual gaming bij de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en de in het Noorden van Nederland aanwezige sensorkennis wordt een virtuele sportwereld gecreëerd. De bezoeker kan hiermee met of tegen Sven Kramer of SC Heerenveen sporten. Het aantrekkelijke van (virtueel) sporten met topsporters en de laagdrempelige wijze waarop dit gebeurt, stelt de bezoeker in staat nieuwe sporten uit te proberen, of bekende sporten een nieuw leven in te blazen, met als doel sport te stimuleren.

Evenementen De rol van de gemeente bij sportevenementen is faciliterend. Het initiatief voor de organisatie ligt bij een vereniging/stichting, sportbond of particuliere ondernemer. De gemeente kan besluiten een eenmalige financiële bijdrage te leveren aan een evenement. Dat is onder meer afhankelijk van de beschikbaarheid van middelen in de “bufferpot” en de mate waarin het evenement past volgens de richtlijnen (spelregels) gebruik bufferpot– en projectensubsidies.


43

Breedtesport De focus van Sportstad Heerenveen ligt nog altijd bij de breedtesport. Sport in scholen wordt het meest gestimuleerd. Met de oprichting van het C.I.O.S. in Sportstad Heerenveen zijn hier meer mogelijkheden toe. Daarnaast zet Sportstad zich in voor gehandicapten door deze als onderdeel te zien van de doelgroepen die gebruik kunnen maken van de faciliteiten in Sportstad Heerenveen. Een nieuw fenomeen wat Sportstad in het leven heeft geroepen, is Bizzyfit. De lifestyleprogramma’s van BizzyFit Club zijn speciaal ontwikkeld om de conditie en mentale gesteldheid van werknemers te verbeteren. Daarmee ook de fitheid en weerstand en van de organisatie. Bizzyfit betekent minimaal één keer per week lekker sporten. Bijgestaan door een professioneel begeleidingsteam. Met volop aandacht voor de behoeften en wensen van elke individuele deelnemer.

Topsport Topsport is belangrijk voor Heerenveen. Het draagt bij aan nationale en internationale bekendheid en promotie van de gemeente Heerenveen. Noodzaak is een hechte band tussen breedtesport en topsport. Sterke en brede breedtesportverenigingen vormen de basis voor topsport. Topsport is uit te splitsen in drie onderdelen: • topsportbeoefening en talentontwikkeling; • topsportaccommodaties; • topsportevenementen. Centrum voor Topsport en Onderwijs (CTO): Het Ministerie van VWS heeft in samenwerking met NOC*NSF de ambitie geformuleerd om Nederland structureel bij de top 10 sportlanden van de wereld te laten (blijven) behoren. Zij constateren dat daarvoor een nationaal talentontwikkelingsprogramma een belangrijke investering is, met name op het gebied van facilitaire ondersteuning. Eén van de daaruit volgende acties is het opzetten van vier Centra voor Topsport en Onderwijs. Er moet aan de volgende eisen worden voldaan: 1: Locatie met opleidingsprogramma’s voor talenten en topsporters van tenminste zes sportbonden, binnen vier jaar uitgroeiend naar minimaal tien sportbonden; 2: Onderwijskolom (elk niveau) aansluitend op de verschillende training- en wedstrijdprogramma’s met sport als primaire tijdsbesteding; 3: Breed pakket collectieve facilitaire voorzieningen: mentale begeleiding, topsportmedische voorzieningen, fysieke training, voeding, innovatie en juridische ondersteuning; 4: Voorzieningen voor huisvesting, ook voor trainingspartners, gastteams en gastsporters; 5: Alle faciliteiten (zo veel mogelijk) op een locatie met minimaal verlies aan reistijd; 6: Samenwerking met Olympische Netwerk op basis van convenant; 7: Aanstelling talentcoaches op CTO. Sportbonden: Eén van de vereisten voor de CTO status is de samenwerking met minstens zes sportbonden doorgroeiend naar tien. In Heerenveen zijn 7 bonden getrokken. Dit zijn de bonden voor schaatsen, gymnastiek, judo, voetbal, zwemmen en bobsleeën.

Commercieel resultaat De naamsbekendheid en profilering van Heerenveen hangt in belangrijke mate samen met sport. De verrichtingen van de SC Heerenveen en de schaatsevenementen in Thialf zijn de dragers van dat imago. Het binnenhalen van commerciële sportevenementen en sporten leisuregerelateerde bedrijvigheid draagt bij aan de bekrachtiging en mogelijke versterking van het Sportstadimago. Tevens draagt dit bij aan de versterking van de economische structuur van de gemeente. Immers, bedrijven zoeken bewust naar gemeenten met een goed vestigingsklimaat. Vandaar het belang van bijvoorbeeld kwalitatief goede sportvoorzieningen. In dit kader bezien wij sport dan ook als een belangrijke vestigingsfactor. De relatie tussen sport en economie werkt echter twee kanten op. Naast het hanteren van (het imago van de Heerenveense) sport als vestigingsplaatsfactor en dus als schepper van werkgelegenheid hebben werknemers aan de andere kant de sport ook nodig om gezond te blijven (en om te kunnen blijven werken en participeren in de samenleving). Op de volgende pagina is de structuur te zien hoe Heerenveen tot resultaat wil komen met het profileren als sportstad.


44

De toekomst op commercieel vlak ziet er goed uit. Van Assendelft en Partners heeft becijferd dat een Sport Experience Center in Heerenveen op een bezoekersaantal van ongeveer 350.000 tot 450.000 per jaar kan rekenen. Op basis van de attractiewaarde geeft het de aanbeveling voor een entree van 19,50 euro wat, inclusief een geschatte 10 euro aan horeca en merchandising zou leiden tot een jaaromzet van tenminste 10.325.000 euro. Vergeleken met het dagtoerisme in Nederland waren er in 2007 ruim 31 miljoen dagtoeristen in Friesland, dit is 3,5% van het totale dagtoerisme in Nederland. Dit betekent dat het SEC 1% van de huidige Friese dagtoeristen op bezoek zou moeten krijgen om de bovenstaande doelstelling te behalen, waarbij het zeer waarschijnlijk is dat het SEC een positieve werking zal hebben op het aantal dagtoeristen. Samenvattend zijn er de volgende voordelen door Sportstad Heerenveen voor de stad: • Herhuisvesting van scholen; • Concentreren van sportaccommodaties om beter te kunnen exploiteren; • Invulling verbindingsgebied met Skoatterwâld; • Heerenveen als bovenregionaal centrum; • Vliegwiel t.b.v. economie in Heerenveen; • 350.000 tot 450.000 bezoekers d.m.v. trekken sporttoerist; • Creëren van werkgelegenheid.

Evaluatie De evaluatie verloopt als volgt: • jaarlijks overzicht hoe de voortgang is van de actiepunten uit de nota; • ontwikkeling ledenaantallen bij verenigingen nauwlettend volgen; • periodieke rapportage over voortgang verenigingsondersteuning; • via periodiek (een of tweemaal per jaar) overleg met de sportaanbieders (verenigingen • en anderen) inzicht in functioneren sportaanbieders; • periodieke rapportage over schoolsport; • informatie van GGD Fryslân over gezondheid en bewegen in Friesland en Heerenveen.

Toekomst De huidige basis van Sportstad Heerenveen wordt daarbij uitgebreid met een Centrum voor Topsport en Onderwijs, een Sport Experience Center in combinatie met een hotel met congresfaciliteiten een Wetenschappelijk Instituut voor Bewegingstechnieken en de nieuwe schaatstempel Thialf. Tevens vindt een doorontwikkeling plaats op het gebied van energie en duurzaamheid in het Sportstadgebied. Daarmee ontstaat er een unieke infrastructuur voor topsport, breedtesport, bezoekers & revalidatie. Deze ontwikkeling zal niet alleen leiden tot een verbetering van de positie van Heerenveen als sportstad maar tevens een positieve wending geven aan de economische ontwikkelingen in en rond Heerenveen en de wereld van energie en duurzaamheid rondom Sportstad Heerenveen. De combinatie van sport, cultuur en bedrijvigheid maakt het mogelijk dat het centrum van Heerenveen zich ontwikkelt tot een bruisende ontmoetingsplek voor bewoners en bezoekers. Dit leidt niet alleen tot een verhoging van het aantal bezoekers van Heerenveen en daarmee een versterking van de regiofunctie en bovenregionale functie maar het zal ook investeringen uitlokken van bedrijven die deze bezoekers als doelgroep hebben en zich graag op zichtlocatie hiervan willen vestigen. Vanuit economisch oogpunt leidt een bundeling van activiteiten tevens tot een kostenbesparing voor de individueel betrokken partijen. Het doel voor de toekomst is om een duidelijke relatie te leggen tussen Sportstad Heerenveen en het centrum van de stad. Dit beeld zou vervolmaakt worden met het vestigen van het nieuwe Thialf in de directe nabijheid van het Abe Lenstra Stadion. Topsport als onderdeel van het stedelijk product – samen naar een resultaat ©Sportbureau Alkmaar, 2009

45

Bijlage 5: Sportstad onderzoek Nijmegen “Ten behoeve van de actualisatie van de Beleidsnota sport voor de periode 2007-2010 wil het college van B&W graag weten wat voor beelden, wensen en ideeën Nijmegenaren bij Nijmegen als sportstad hebben (Rapportage Nijmegen sportstad, 2007)”. De deelvraag die van belang is voor dit onderzoek luidt; -Wat verstaan Nijmegenaren in het algemeen onder een sportstad? 43% vindt dat er geen enkele sportstad is; 8.5% vindt dat Rotterdam sportstad is; 6.7% vindt dat Amsterdam sportstad is; 5.1% vindt dat Eindhoven sportstad is; 2.6% vindt dat Heerenveen sportstad is; 2.1% vindt dat Arnhem/Papendal sportstad is; 1.4% vindt dat Nijmegen een sportstad is; 28% weet het niet. -Wanneer mag men zich sportstad noemen? 68%: Er zijn een aantal topsportclubs; 67%: Er vinden een aantal belangrijke sportevenementen plaats; 57%: De stad is vaak in het nieuws vanwege sport; 51%: Er zijn een aantal belangrijke topsportaccommodaties; 33%: Er zijn veel sportclubs; 27%: Er zijn veel sportaccommodaties; 25%: Er is veel aandacht voor het stimuleren van topsport; 19%: Vanwege de topsporters die er wonen; 15%: Er is veel aandacht voor sportdeelname in het algemeen.

Bijlage 6: Het verhaal van Alkmaar (Beleidsnota evenementen, 2006) 1254: Alkmaar krijgt stadsrechten en is een kleine stad omgeven door water. Waterbeheersing wordt geleidelijk opgepakt (1e windwatermolen, bedijkingen). 1573: Alkmaar bouwt in vestingwerken en verdedigt zich tegen de Spanjaarden die worden gekeerd door het water (Van Alkmaar de Victorie!). In Alkmaarse Gouden eeuw zorgt vernieuwingsdrang voor belangrijke innovaties (droogmakerijen). De aanval op het water wordt vanuit Alkmaar ingezet. Het nieuw gewonnen land levert veel producten op (w.o. kaas). De handelsfunctie van de stad bloeit op door het kleinschalig ambacht en de detailhandel. 18e en 19e eeuw: Aanleg van het Noord-Hollands Kanaal. Door waterverbindingen neemt de betekenis van de stad voor de regio toe (groothandel en centrumvoorzieningen ontwikkelen zich). 20e eeuw: Veel nieuwe inwoners zijn aangetrokken door de woon- en leefkwaliteit van Alkmaar en zijn omgeving (ruimte, groen, water, ligging bij zee), zorgen voor veel dynamiek. Grootschalige stadsuitbreidingen en nieuwe werkgelegenheid zorgen voor een breed draagvlak voor centrumvoorzieningen (naast winkelvoorzieningen groeien culturele, recreatieve, en sportvoorzieningen). Alkmaar wordt een complete centrumstad voor een grote regio. 21e eeuw: De ambitie is om met innovatie kracht het oude met het nieuwe te verbinden en de stad met zijn historie en zijn schoonheid een dynamische toekomst te bieden (Alkmaar 2030).


46

Bijlage 7: Topsportlocatie Westrand Uit de strategiebepalingen bleek dat er een nieuwe accommodatie noodzakelijk is op de Westrand. Men is al bezig met de uitwerking van het idee om daar een accommodatie neer te zetten. Wanneer iets dieper op dit project gekeken wordt, blijkt dat een accommodatie slechts een klein onderdeel is van het plan. Het volgende staat op de site www.westrandalkmaar.nl: De prachtige stad Alkmaar verdient een waardige entree. Het gebied dat bekend staat als Westrand Alkmaar kan deze functie uitstekend vervullen. De Westrand biedt op dit moment een veelvoud aan accommodaties. Wanneer de verschillende sportfuncties beter op elkaar aansluiten, zal de entree van Alkmaar een bijzondere uitstraling krijgen. Om dit doel te bereiken is een totaalplan ontwikkeld waarin sport, ontspanning en beleving centraal staan. Dit plan is een voorlopige studie en geen architectonische tekening. De volgende aandachtspunten maken het plangebied tot een prachtige ruimte voor sporters en recreanten: • Verbetering infrastructuur; • Verduidelijking faciliteiten; • Ruime parkeergelegenheid: 1300 plaatsen; • Werkgelegenheid: 1000 arbeidsplaatsen; • Leer- en stageplaatsen; • Goede bereikbaarheid; • Gunstige ligging; • Hoog kwaliteitsniveau; • Duurzaamheid.

Deelprojecten Cultureel evenementen centrum: Het Cultureel Evenementen Centrum wordt een multifunctioneel complex met drie hallen. Door de grote verscheidenheid aan culturele evenementen die geboden zullen worden, zal er een breed publiek aangesproken worden. De belangrijkste pijlers zijn: Evenementen, feesten, theater, kinderen, muziek, cultuur congressen & horeca. Sporthotel: Om in topvorm te blijven zijn twee elementen vereist: oefening en rust. Even bijkomen van een training, goed voorbereiden op een wedstrijd en baden in comfort kan in het Sporthotel. Hier kunnen de nationale en internationale sporters even heerlijk tot rust komen. Het nabijgelegen Welness Center biedt een uitstekende aanvulling op het hotel. De ligging van het hotel is ideaal: de ring, het strand en de stad bevinden zich nabij. Naast sporters kunnen ook zakenmensen die op locatie aanwezig zijn voor vergaderingen en bijeenkomsten van de faciliteiten van het Sporthotel gebruik maken. Verblijfsmogelijkheden; vergaderruimtes; ligging langs de ring; nabij centrum en strand; arrangementen met Wellness. Wellness Center: Zowel sporters en trainers als congresbezoekers en hotelgasten zijn van harte welkom. Uiteraard is iedereen zo nu en dan toe aan een dagje lekker ontspannen. Aangezien er in Alkmaar en omstreken nog geen dergelijk centrum is, vervult het Wellness Center eveneens een regionale functie. Door de aangename ligging nabij de kust zullen ook toeristen een interessante doelgroep zijn. Ontspanningsmogelijkheden; restaurant; perfecte ligging aan de westelijke ring; werkgelegenheid: 100 tot 150 arbeidsplaatsen; ambitie duurzaam energiegebruik. Parkeervoorziening: De gemeente wil het verkeer in en rond de binnenstad zo veel mogelijk terugbrengen. Een parkeervoorziening in de Westrand biedt uitkomst. Zowel de gebruikers van de sportaccommodaties als de forenzen en bezoekers van de stad kunnen hun auto kwijt in de ruime parkeervoorziening. Collectieve parkeerfunctie; combinatie met transfervoorziening; voor zowel sporters als forenzen en bezoekers. Sportpaleis: Het Huidige Sportpaleis, bestaande uit de wielerbaan, het mountainbiketerrein en de sportzalen, zal worden uitgebreid waardoor kantoorcomplexen gerealiseerd worden. Sport, evenementen en bedrijven krijgen elk een plekje in het Sportpaleis. Wielerbaan; mountainbiketerrein; sportzalen; evenementen; kantoorcomplexen.


47

McDonald's: McDonald’s past volgens de uitvoerders van het plan prima binnen de sportfunctie. Bovendien is er voor verkeer dat via de N9 reist vanaf motel Akersloot tot aan Den Helder verder geen eetgelegenheid. Een laagdrempelig restaurant als McDonald’s is daarom welkom. Werkgelegenheid: 100 arbeidsplaatsen; ruime parkeergelegenheid; prettig in combinatie met andere functies; gunstige ligging aan de westelijke ring. Multifunctionele gemeentelijke sportaccommodatie: Het complex is inmiddels 30 jaar oud en is toe aan upgrading, aanpassing en uitbreiding. Op initiatief van het Sportbedrijf is door middel van trendanalyse en interviews onder huidige en potentiële nieuwe gebruikers een haalbaarheidsstudie verricht. Hieruit blijkt dat er behoefte is aan verdubbeling van de sporthalcapaciteit en aan mogelijkheden om naast bestaande functies een aantal functies toe te voegen. Het gaat daarbij om de huisvesting voor sportonderwijs, voor sportorganisaties die in Alkmaar actief zijn en een trampolinehal. Daarnaast is herpositionering van de entree en de horecafunctie noodzakelijk. De moderne sporthal zal worden voorzien van voldoende kleedkamers en door middel van zakwanden opgedeeld kunnen worden in 6 kleinere sportruimten ter grootte van een gymzaal. Er ontstaat daarmee wederom een modern multifunctioneel sportcomplex dat toegerust is voor de komende decennia. Omdat deze plannen perfect in het integrale plan voor de Westrand geïntegreerd kunnen worden is besloten om deze belanghebbende plannen in de planvorming te integreren zodat ook aan de wensen van de gemeente voldaan kan worden.

Bijlage 8: Verdeling topsporters 8A. Centra voor Topsport en Onderwijs (CTO) en Nationaal Training Centra (NTC): NOC*NSF is haar Olympisch plan gaan uitbreiden met Centra voor Topsport en Onderwijs. Er worden drie verschillende programma’s onderscheiden bij een Centrum voor Topsport en Onderwijs: Senioren -1 topsportprogramma, senioren opleidingsprogramma en een combinatie: Senioren en senioren -1 programma. Men kan er dus voor kiezen om topsportbegeleiding te bieden en / of een onderwijsprogramma. Er zijn 4 C.T.O. en 3 Nationale Training Centra (NTC):

Senioren -1 Volleybal (enkel heren) Honkbal (enkel heren) Voetbal (enkel dames)

Senioren Moderne vijfkamp, rolstoelbasketbal (enkel heren), aangepast atletiek

C.T.O. Amsterdam Senioren en senioren -1 Zwemmen Roeien

C.T.O. Papendal Senioren -1 Handbal, volleybal (enkel dames), handboog

Senioren en senioren -1 Taekwando, wielersport, atletiek, schermen, tafeltennis. badminton

Senioren -1 Judo Zwemmen

C.T.O. Heerenveen Senioren en senioren -1 Langebaan- & shorttrackschaatsen Turnen

Senioren -1 Judo Honkbal (heren)

C.T.O. Eindhoven Senioren en senioren -1 Zwemmen langebaan en open water Turnen, schoonspringen, trampoline Nationale Training Centra (NTC)

Beachvolleybal Den Haag Triatlon Sittard Waterpolo Utrecht


48

8B. Verdeling topsporters naar sport en regio Noord-Holland Noord Kop van NoordHolland 1 Hippisch 2 Basketbal 3 Watersport 4 Wielrennen 5 Judo 5 Zwemmen 5 Tafeltennis 8 Handbal 9 Atletiek

NoordKennemerland 1 Base- en softbal 2 Wielrennen 3 Schaatsen 4 Atletiek 4 Judo 4 Gym 7 Voetbal 8 Tennis 8 Watersport

10 Schaatsen 10 Golf 10 Skiën

10 Tafeltennis

West-Friesland 1 Schaatsen 2 Wielrennen 3 Watersport 4 Judo 5 Volleybal 6 Atletiek 6 Bridge 6 Bobslee 6 Handboogschieten 6 Skaten

8C. Bezetting van de L.O.O.T.-afdeling 2008-2009 Willem Blaeu Alkmaar: 63 AZ verschillende niveaus Badminton 1 Golf 1 Basketbal 2 Handbal 1 Judo 9 KNVB 14 Haarlem, Volendam, Ajax, Telstar 9 Paardrijden 2 Rugby 1 Schaatsen 16 Skiën 11 Softbal 22 Tennis 12 Trampoline 5 Turnen 2 Wielrennen 5 Zwemmen 25 TOTAAL 201


49

Bijlage 9: Huidige structuren 9A. Citymarketing

9B. Sport


50

Citymarketing via Sport

Recommend Documents