Cijfers over Hoogvliet
Gemeente Rotterdam Stadsontwikkeling, afdeling Wonen december 2011
1
Inleiding
Deze reader geeft feitelijke informatie over Hoogvliet op een aantal onderwerpen. Daarbij gaat het om de woningvoorraad, de bevolking en een aantal sociaal-economische aspecten. Waar mogelijk is een uitsplitsing gemaakt naar een lager schaalniveau. In de meeste gevallen Noord en Zuid, soms echter ook op buurtniveau. Tevens wordt Hoogvliet zoveel mogelijk in perspectief geplaatst met Rotterdam als geheel (excl. Rozenburg), buurgemeenten Spijkenisse, Albrandswaard, Schiedam, Vlaardingen en de deelgemeente Pernis. Peildatum van de gegevens is over het algemeen 1 januari 2011. Gepresenteerde trendgegevens hebben betrekking op een periode sinds het jaar 2000.
Cijfers over Hoogvliet
2
2
Inhoudsopgave
1
Inleiding......................................................................................................................................2
2
Inhoudsopgave...........................................................................................................................3
3
Woningvoorraad .........................................................................................................................4 3.1
Omvang voorraad...............................................................................................................4
3.2
Ontwikkeling voorraad........................................................................................................4
3.3
Eigendomsverhoudingen....................................................................................................5
3.4
Typologie ...........................................................................................................................6
3.5
Toekomstige ontwikkeling...................................................................................................7
3.6
Woningwaarde ...................................................................................................................8
3.7
Sociale huursegment........................................................................................................10
3.8
Koopmarkt........................................................................................................................11
4
Bevolking..................................................................................................................................16 4.1
Omvang ...........................................................................................................................16
4.2
Prognoses........................................................................................................................17
4.3
Leeftijdsopbouw ...............................................................................................................18
4.4
Migratie............................................................................................................................20
4.5
Inkomen ...........................................................................................................................21
Cijfers over Hoogvliet
3
3
Woningvoorraad
3.1 Omvang voorraad Op 1 januari 2011 telde Hoogvliet 16.322 woningen. Sinds het jaar 2000 is de voorraad per saldo met 694 woningen gekrompen. Op wijkniveau zijn er ook positieve saldo’s: Digna Johannapolder en Tussenwater in de CBS-buurt Hoogvliet noord en Stadshart en Zalmplaat in de CBS-buurt Hoogvliet zuid in omvang toegenomen. De overige wijken zijn gelijkgebleven of flink gekrompen. Tabel 3.1
aantal woningen per wijk, 2000 en 2011
gebied
wijk
2000
Hoogvliet-noord
Nieuw Engeland
1.093
785
358
651
293
Westpunt
1.723
1.427
-296
Oudeland
2.147
1.864
-283
965
1.198
233
28
28
0
6.314
5.953
-361
Digna Johannapolder
Tussenwater Gadering Totaal Hoogvliet-noord Hoogvliet-zuid
Stadshart
2011
verschil -308
682
703
21
Middengebied
1.350
1.346
-4
Boomgaardshoek
2.114
2.116
2
Meeuwenplaat
3.100
2.566
-534
3.456
3.638
182
Totaal Hoogvliet-zuid
Zalmplaat
10.702
10.369
-333
Hoogvliet totaal
17.016
16.322
-694
Bron: COS
3.2 Ontwikkeling voorraad De krimp van de woningvoorraad in Hoogvliet sinds het jaar 2000 bedraagt 4%. Buurgemeenten en Rotterdam als geheel zijn in die tijd juist gegroeid. Rotterdam bijvoorbeeld met 3%, Spijkenisse met 6% en Albrandswaard zelfs met 56%. Binnen Hoogvliet valt op dat de CBS-buurt Zuid zich recent iets heeft hersteld. Dit komt door de oplevering van de projecten rond de Tarbotstraat. Ook opvallend is de aanvankelijke toename in Hoogvliet Noord. Die wordt veroorzaakt door opleveringen in Digna Johannapolder. De sterke afname die daarop volgde, komt door de sloopwerkzaamheden in Nieuw Engeland en Oudeland. Grafiek 3.2.1
ontwikkeling voorraad 2000 tm 2011 (index: 2000 = 100)
110%
105%
100%
95% 94%
97%
103% Rotterdam
102%
Hoogvliet Zuid
Albrandswaard
Spijkenisse
Hoogvliet
103%
Hoogvliet Noord
156%
Vlaardingen
106%
Schiedam
96% 90%
Bronnen: CBS en COS
Cijfers over Hoogvliet
4
Bovenstaande grafieken laten de saldo-ontwikkeling zien. De kwaliteitsslag die met de herstructureringsoperatie is ingezet, komt hierin onvoldoende tot uitdrukking. De afgelopen tien jaar zijn immers 3.241 woningen gesloopt en 2.535 woningen toegevoegd. Met name de sloopaantallen steken enorm af tegen wat in de referentiegemeenten is gebeurd; uitzondering is Schiedam. Grafiek 3.2.2
sloop en oplevering periode 2000 tm 2010
4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 Hoogvliet
Spijkenisse
Albrandsw aard
gesloopt
Schiedam
Vlaardingen
Pernis
nieuw bouw opgeleverd
Bronnen: CBS, COS en Stadsontwikkeling
3.3 Eigendomsverhoudingen De Hoogvlietse voorraad bestaat in 2011 voor 62% uit huurwoningen en voor 38% uit woningen in de koopsector. Het aandeel koop is drie procentpunt hoger dan in Rotterdam als geheel. Bij de referentiegemeenten is het aandeel koop soms (aanzienlijk) groter. Daar staat tegenover dat in Hoogvliet in het jaar 2000 nog 77% van de voorraad uit huurwoningen bestond; een verschil dus van 15% in tien jaar tijd. Overigens heeft ook Rotterdam als geheel een grote afname van de huurvoorraad doorgemaakt (12%). Belangrijk onderscheid is dat de daling in Rotterdam mede is veroorzaakt door een groot aantal verkopen, terwijl de afname in Hoogvliet vooral het gevolg is van sloop. Noot: data van buurgemeenten over eigendom hebben in deze tabel peildatum 1-1-2010. Tabel 3.3
woningvoorraad totaal en naar eigendomsvorm (aantal en aandeel) totaal
aantal koop
huur
aandeel onbekend
koop
huur
Hoogvliet
16.322
6.163
10.124
35
38%
62%
Spijkenisse
32.145
17.361
14.784
38
54%
46%
9.995
6.357
3.379
41
65%
35%
Schiedam
35.587
17.458
18.053
47
49%
51%
Vlaardingen
34.653
14.863
19.203
205
44%
56%
2.184
1.452
670
62
68%
32%
Albrandswaard
Pernis Hoogvliet Noord Hoogvliet Zuid Rotterdam (excl. Rozenburg)
5.953
2.637
3.314
2
44%
56%
10.369
3.526
6.810
33
34%
66%
297.312
97.358
192.242
7.712
35%
65%
Bronnen: CBS en COS
Cijfers over Hoogvliet
5
3.4 Typologie In het jaar 2000 bestond de Hoogvlietse voorraad voor 49% uit eengezinswoningen. Begin 2011 was dat opgelopen tot 56%. Tabel 3.4.1
aantal en aandeel van woningtype, 2000 en 2011 aantal 2000
aandeel 2011
2000
2011
eengezinswoningen
8.264
9.147
49%
56%
appartementen
8.752
7.175
51%
44%
Bron: COS
Er is geen significant onderscheid in verhoudingen tussen de CBS-buurten Noord en Zuid. Binnen die buurten is dat wel degelijk het geval. Grafiek 3.4.2 toont het aandeel eengezinswoningen per wijk in de jaren 2000 en 2011. De opvallende daling in Digna Johannapolder heeft te maken met de oplevering van appartementen rond de Sara Burgerhartweg en langs de Aveling. Grafiek 3.4.2
aandeel eengezinswoningen op wijkniveau in 2000 en 2011
100% 2000 2011
75%
50% 25%
Hoogvliet-noord
Zalmplaat
Meeuwenplaat
Boomgaardshoek
Middengebied
Stadshart
Gadering
Tussenwater
Oudeland
Westpunt
Nieuw Engeland
Digna Johannapolder
0%
Hoogvliet-zuid
Bron: COS
Vergeleken met Rotterdam en Schiedam is het aandeel eengezinswoningen in Hoogvliet zeer hoog, maar nog wel 9% lager dan in Spijkenisse. Vermeldenswaardig is dat het aandeel in Spijkenisse daalt, dus dat de verschillen in de toekomst kleiner zullen worden. Noot: in verband met afwijkende methoden van berekening zijn de gemeenten Vlaardingen en Albrandswaard in de onderstaande vergelijking buiten beschouwing gelaten. Tabel 3.4.3
aandeel eengezinswoningen in de woningvoorraad, 2011
gemeente
eengezins
Hoogvliet
56,0%
Rotterdam
23,6%
Spijkenisse
65,2%
Schiedam
30,5%
Bronnen: COS en de gemeenten Spijkenisse en Schiedam
Cijfers over Hoogvliet
6
3.5
Toekomstige ontwikkeling
Hoogvliet Op de Zalmplaat is onlangs de sloop afgerond van de Dura Coignet blokken en in Oudeland wordt momenteel nog gesloopt. Bij elkaar gaat het om enkele honderden woningen. De rode balk (‘sloop’) in bovenstaande grafiek loopt zodoende op tot dicht in de buurt van de 4.000 woningen. Vanwege de slechte marktomstandigheden is aannemelijk dat hij voorlopig op dat niveau blijft steken. De gele balk (‘opleveringen’) heeft het moeilijker, maar ook die stijgt de komende tijd. Tabel 3.51
nieuwbouwprogramma Hoogvliet
status
project
Recent opgeleverd:
·
Maastuinen (19 eengezinswoningen)
Oplevering aanstaande:
·
Buitenban (111 appartementen voor senioren).
In aanbouw:
·
Nieuwe Buren (55 eengezinswoningen)
·
Park van Oeden fase 3a (11 eengezinswoningen)
·
Klaproos (7 eengezinswoningen)
Start nog dit jaar:
·
Heerlijk Houtingen (124 eengezinswoningen en 76 appartementen)
In de pijplijn, start mogelijk op korte termijn:
·
Daarom Oudeland fase 1 (58 eengezinswoningen)
·
Woonpark fase 1 (totale plan omvat 38 eengezinswoningen)
·
Laatste fases Park van Oeden (20 eengezinswoningen en 20 tweekappers).
·
Parkbuurt fase 1 (30 eengezinswoningen)
Bron: Stadsontwikkeling
Andere gemeenten De beste manier om gevoel te krijgen bij de actuele woningbouwproductie in buurgemeenten, is op basis van bouwvergunning. Het CBS houdt op gemeenteniveau bij voor hoeveel woningen een vergunning is verleend, maar nog geen oplevering heeft plaatsgevonden. Enige nuance bij de cijfers is op zijn plaats: van sommige woningen is de bouw mogelijk nog niet gestart. Tabel 3.5.2
woningen in aanbouw, stand 1 juli 2011
gemeente
niet opgeleverd, wel vergund
Rotterdam
5.965
Spijkenisse
787
Albrandswaard
246
Schiedam
660
Vlaardingen
302
Bron: CBS
Over het bouw- (en sloop-)programma zijn voor de periode 2010 tm 2014 afspraken gemaakt tussen de Stadsregio en afzonderlijke gemeenten. Rotterdam en Schiedam hebben deze afspraken weliswaar nog niet getekend, maar toch aantallen aangeleverd. Deze zijn in tabel 3.5.3 verwerkt. Onder invloed van de economische crisis zullen de genoemde aantallen mogelijk versneld moeten worden herijkt. Dit geldt in het bijzonder voor Vlaardingen. Tabel 3.5.3
op te leveren woningen periode 2010 tm 2014
gemeente
opleveringen nieuwbouw
Rotterdam
12.600
Spijkenisse
1.415
Albrandswaard
422
Schiedam
865
Vlaardingen
1.699
Bron: memo stadsregio Rotterdam, 6 juni 2011
Cijfers over Hoogvliet
7
Prognose De landelijke PRIMOS-prognose (zie ook het onderwerp ‘bevolking’) biedt een andere manier om naar de toekomstige voorraad te kijken. Gebaseerd op woningbehoeften en bevolkingsontwikkelingen, doet dit model uitspraken over kwantitatieve overschotten en tekorten. Zo blijkt Spijkenisse de enige referentiegemeente te zijn waar een overschot aan woningen ontstaat. Tabel 3.5.4
verwachte woningoverschotten en tekorten, periode tot 2040
Rotterdam Spijkenisse Albrandswaard Schiedam Vlaardingen
2010-‘20
2020-‘30
2030-‘40
cumulatief
-14.066
-15.349
-16.432
-45.847
-40
1.094
1.789
2.843
-103
-89
-81
-273
-1.373
-1.322
-1.383
-4.078
-441
-371
-734
-1.546
Bron: ABF Research, PRIMOS prognose 2011
Een kwantitatief overschot, zoals in Spijkenisse, betekent overigens niet dat er geen woningproductie meer plaatsvindt. Als gevolg van veranderende woonwensen en een verouderende bestaande voorraad zal het echter (moeten) gaan om sloop/nieuwbouw. Voor de periode tot 2030 is de verwachte behoefte aan nieuwbouwwoningen in de referentiegemeenten, in twee blokken van tien jaar, als volgt: Tabel 3.5.5
verwachte behoefte aan nieuwbouwwoningen, periode tot 2030 2010-‘20
2020-‘30
cumulatief
Rotterdam
25.312
21.097
46.409
Spijkenisse
1.032
519
1.551
20
20
40
Schiedam
1.433
1.284
2.717
Vlaardingen
1.669
1.344
3.013
Albrandswaard
Bron: ABF Research, PRIMOS prognose 2011
3.6 Woningwaarde Via de Woonmonitor wordt in Hoogvliet al geruime tijd de ontwikkeling van de voorraad gevolgd, ondermeer uitgesplitst naar woningwaarde. Dit gebeurt door wijzigingen (sloop, nieuwbouw en verkoop) af te zetten tegen een vastgestelde beginsituatie, peildatum 1-1-1999. Grafiek 3.6.1
verhouding goedkoop (blauw), middelduur (geel) en duur (rood) in 1999 en 2010
1%
3%
34%
44%
53%
65%
Bron: Woonmonitor Hoogvliet 2010
Cijfers over Hoogvliet
8
Volgens de Woonmonitor 2010 zou het goedkope segment op dat moment 53% van de voorraad uitmaken. Corporaties hebben aangegeven deze uitkomst te betwijfelen; hij zou te hoog zijn. Daarom volgt hieronder een nieuwe berekening van de huidige situatie, gebaseerd op opgaven van corporaties zelf, bekende WOZ-waarden en een aantal aannames over de particulier huursector. De nieuwe berekeningswijze lijkt de corporaties gelijk te geven. Zo komt de procentuele verhouding goedkoop-middelduur-duur per 1 januari 2011 uit op 33-54-13, tegenover 53-44-3 volgens de Woonmonitor. De grote verschillen zijn ondermeer te verklaren doordat prijsklassengrenzen in de tussentijd zijn verschoven en geen indexering van de beginsituatie heeft plaatsgevonden. Tabel 3.6.2
voorraad naar prijs en eigendom, absoluut (afgerond op tientallen) en procentueel in 2011 aantal
goedkoop
corporatiehuur < € 554 particuliere huur < € 554 koopwoningen < € 140.000
subtotaal goedkoop middelduur
corporatiehuur € 554 tot € 800 particuliere huur € 554 tot € 800 koopwoningen € 140.000 tot € 245.000
subtotaal middelduur duur
aandeel
4.120
25%
540
3%
660
4%
5.320
33%
3.320
20%
500
3%
5.000
31%
8.820
54%
corporatiehuur vanaf € 800
980
6%
particuliere huur vanaf € 800
700
4%
koopwoningen vanaf € 245.000 subtotaal duur
500
3%
2.180
13%
Gehanteerde uitgangspunten en aannames bij deze tabel: - Conformerend aan de Stadsregio, ligt de grens voor goedkope koop op € 140.000 (was voorheen € 181.000) - Opgave corporaties voor goedkope segment is 3.500 woningen plus een x-aantal nog te slopen woningen - Corporatiewoningen met een huur vanaf € 652 zijn in twee gelijke delen verspreid over het middeldure en dure segment - WOZ-waarde bij koopwoningen, peildatum 1-1-2009 (taxatiedatum 1-1-2008) - Verdeling van particuliere huurwoningen gebaseerd op beperkte steekproef Het resultaat gevisualeerd als taartdiagram, ziet als als volgt uit. De respectievelijk veel grotere en veel kleinere aandeel duur en goedkoop springen in het oog. Grafiek 3.6.3
verhouding goedkoop (blauw), middelduur (geel) en duur (rood) in 2011
13% 33%
54% Bronnen: COS, Woonbron en Vestia
Indien de bovengrens van goedkope koop op € 181.000 wordt gesteld, verschuiven 1.650 woningen (10% van het totaal) van middelduur naar goedkoop. Zodoende is de verhouding goedkoopmiddelduur-duur 43-44-13 (%).
Cijfers over Hoogvliet
9
3.7
Sociale huursegment
Informatie van Woonnet Rijnmond over het woonruimteverdeelsysteem geeft inzicht in het functioneren van de sociale huurmarkt in Hoogvliet en de referentiegemeenten. Een rechtstreekse vergelijking van cijfers is echter niet mogelijk, omdat woningzoekenden binnen Rotterdam dubbel geteld kunnen worden (mensen kunnen in meerdere deelgemeenten op een woning reageren). Op gemeenteniveau wordt dat gecorrigeerd. M.a.w. gemeenten zijn vergelijkbaar, deelgemeenten onderling ook, maar gemeenten en deelgemeenten niet. Wat wél mogelijk is, is een vergelijking van trends. Zo valt op dat de marktdruk, een indicator voor hoeveel mensen “in de rij staan” voor een woning, in Hoogvliet en alle referentiegemeenten sinds 2008 oploopt. Uitzondering is Spijkenisse. Daar is de druk erg laag en er zit bovendien nauwelijks ontwikkeling in. Anders gezegd, een woningzoekende in het sociale segment kan in Spijkenisse snel aan een woning komen. De wachtrij voor een woning is er kort. Tabel 3.7.1
marktdruk sociale huurwoningen, periode 2005 tm 2010
Hoogvliet Spijkenisse Albrandswaard Schiedam Vlaardingen Rotterdam
2005 34 8 35 21 18
2006 30 7 57 25 16
2007 18 6 19 18 11
2008 9 7 56 18 12
2009 15 9 37 36 18
2010 26 8 48 37 18
10
9
7
6
12
11
Bron: Woonnet Rijnmond, bewerking COS
Ook de betrekkelijk lage inschrijfduur in Spijkenisse bevestigt het beeld dat men er makkelijk aan een woning komt. Cijfers over de inschrijfduur zijn overigens niet voor alle referentiegemeenten en Hoogvliet bekend. Tabel 3.7.2
benodigde inschrijfduur in maanden, periode 2008 tm 2010
Spijkenisse Schiedam Vlaardingen Rotterdam
2008 26 47 43
2009 30 52 48
2010 35 54 50
43
47
50
Bron: Woonnet Rijnmond, bewerking COS
Cijfers over Hoogvliet
10
3.8
Koopmarkt
Bestaande bouw – aantal transacties Het aantal transacties in de bestaande voorraad loopt sinds het begin van de economische crisis (derde kwartaal 2008) terug. Grafiek 3.8.1 laat zien om welke aantallen het in Hoogvliet gaat. Let wel, dit de transacties die via NVM-makelaars hebben plaatsgevonden, wat de laatste jaren in Rotterdam overeenkomt met 70 tot 80% van alle verkopen. Voor Hoogvliet is niet bekend, hoe groot het aandeel van de NVM is. De lage waarden in de beginperiode doen vermoeden dat het aandeel is gegroeid. Grafiek 3.8.1
aantal transacties via NVM-makelaars in Hoogvliet, januari 2004 tm september 2011
300 appartementen
250
eengezinsw oningen
200 150 100 50 0 2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011*)
Bron: NVM
Voor buurgemeente Spijkenisse ziet het plaatje er anders uit. Daar heeft de NVM vermoedelijk al langer een groot marktaandeel. Grafiek 3.8.1
aantal transacties via NVM-makelaars in Hoogvliet, januari 2004 tm september 2011
700 appartementen
600
eengezinsw oningen
500 400 300 200 100 0 2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011*)
Bron: NVM
Bestaande bouw – prijsontwikkeling Hoogvliet heeft een zeer lage vierkante meterprijs. Deze ligt fors lager dan bij de referentiegemeenten, met uitzondering van Spijkenisse. Daarmee zijn de prijs én de ontwikkeling door de jaren heen buitengewoon overeenkomstig. In beide gebieden kost een bestaande eengezinswoning op dit moment ruim € 1.550 per vierkante meter.
Cijfers over Hoogvliet
11
Grafiek 3.8.2
gemiddelde prijs/m2 eengezinswoningen, periode januari 2002 tm september 2011
€ 2.500 € 2.000 € 1.500 € 1.000 € 500
Hoogvliet
Spijkenisse
Albrandsw aard
Schiedam
Vlaardingen €2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011*)
Bron: NVM
Bij appartementen zijn de verschillen tussen de referentiegemeenten aanmerkelijk kleiner. Alleen de gemeente Albrandswaard is fors duurder. De overige gemeenten schommelen rond de € 1.700 per vierkante meter. Inmiddels is het aantal transacties van appartementen in Hoogvliet echter zodanig laag, dat geen betrouwbare uitspraak meer te doen is. Grafiek 3.8.4
gemiddelde prijs/m2 appartementen, periode januari 2002 tm september 2011
€ 2.500 € 2.000 € 1.500 € 1.000 € 500
Hoogvliet
Spijkenisse
Albrandsw aard
Schiedam
Vlaardingen €2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011*)
Bron: NVM
Bestaande bouw – looptijd De economische crisis heeft, behalve voor het aantal transacties, ook gevolgen voor de looptijd van woningen. Het duurt steeds langer om een woning te verkopen. In de referentiegemeenten is de looptijd al snel meer dan 250 dagen. Met name in Albrandswaard kost het verkopen van een huis veel tijd. Dat was ook vóór de crisis al het geval, vermoedelijk wegens sterke concurrentie van de nieuwbouwproductie. Op dit moment is de gemiddelde verkooptijd van een bestaande eengezinswoning in Albrandswaard opgelopen tot bijna een jaar. Hoogvliet valt in grafiek 3.8.3 positief op. Het aantal dagen dat een bestaande eengezinswoning te koop staat, bedraagt op dit moment gemiddeld 165 dagen. Dat aantal is opvallend stabiel. De crisis heeft in Hoogvliet ogenschijnlijk geen effect op de looptijd, wel op de omvang van het aanbod.
Cijfers over Hoogvliet
12
Grafiek 3.8.3
gemiddelde looptijd eengezinswoningen, periode januari 2000 tm september 2011
400 350 300
Hoogvliet
Spijkenisse
Albrandsw aard
Schiedam
Vlaardingen
250 200 150 100 50 0 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010 2011*)
Bron: NVM
Qua looptijd van bestaande appartementen onderscheid Hoogvliet zich minder van de referentiegemeenten. Lange tijd zijn de ontwikkelingen gelijk opgegaan. Daarna was in 2010 een sterke stijging te zien. Maar als gevolg van het lage aantal transacties in 2011 zijn over de recente ontwikkeling in Hoogvliet (en dat geldt ook voor Albrandswaard) geen betrouwbare uitspraken te doen. Grafiek 3.8.5
gemiddelde looptijd appartementen, periode januari 2000 tm september 2011
400 350 300
Hoogvliet
Spijkenisse
Albrandsw aard
Schiedam
Vlaardingen
250 200 150 100 50 0 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010 2011*)
Bron: NVM
Cijfers over Hoogvliet
13
Nieuwbouw Terugkijkend over een periode sinds 2004, valt op dat het aanbod nieuwbouwwoningen in Hoogvliet fors is; zeker in verhouding tot het aantal verkopen, zo blijkt uit grafiek 3.8. Over de hele periode genomen, was het aanbod per kwartaal gemiddeld 185 woningen en werden er per kwartaal 22 woningen verkocht. Momenteel is het aanbod ongeveer 150 woningen en ligt het aantal verkopen op ongeveer 20 stuks per kwartaal. Grafiek 3.8.6
woningverkopen nieuwbouw, periode eerste kwartaal 2004 tm derde kwartaal 2011
350 300 250 200 150 100
aanbod begin kw artaal nieuw op markt in kw artaal
50
verkocht in kw artaal
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
kw3
kw1 kw2
kw4
kw2 kw3
kw4 kw1
kw3
kw1 kw2
kw4
kw2 kw3
kw4 kw1
kw3
kw2
kw4 kw1
kw2 kw3
kw1
kw3 kw4
kw1 kw2
kw4
kw3
kw1 kw2
0
2011
Bron: Stadsontwikkeling
Uit de grafiek blijkt ook dat de markt zeer ongelijkmatig is gevoed met nieuwe projecten. In de beginperiode lukte het nog om veel woningen tegelijk op de markt te brengen en af te zetten (Tuinkamer, Noorderbaken, Grienden). De piek van nieuw aanbod en verkopen ging redelijk gelijk op. Bij ander projecten, soms met grote aantallen tegelijk, was dat minder succesvol. Zo werd de piek van nieuwe woningen eind 2007 veroorzaakt door de start verkoop van de woningen aan de Tarbotstraat. Het aantal verkopen viel tegen en in 2010 zijn de resterende woningen verhuur (met succes) genomen. Dat verklaart weer de afname van het aanbod in 2010. Op dit moment bestaat het aanbod te koop staande nieuwbouwwoningen in Hoogvliet vrijwel volledig uit eengezinswoningen. Er is weinig “besmet” (lang lopend aanbod) meer op de markt. De verkoop van nieuwe projectent vertoont wisselend succes, maar er lijkt een stijgende lijn in te zitten. Prijsstelling nieuwbouw Een scherpe prijs is altijd al kenmerkend geweest voor Hoogvliet. Dat geldt zowel voor bestaande woningen als voor nieuwbouw. Dit geldt met name voor eengezinswoningen. Gemiddeld kost een nieuwbouw eengezinswoning in Rotterdam € 2.300/m2. In Hoogvliet ligt dat lager: ongeveer € 2.150/m2. Grafiek 3.8.7 (op de volgende pagina) vergelijkt de vierkante meterprijs van eengezinswoningen in Hoogvliet, Charlois en Nesselande met het gemiddelde van Rotterdam. Prijzen zijn vrij-op-naam en geïndexeerd. De categoriën op de horizontale as hebben betrekking op de woninggrootte (klein is minder dan 100m2, compact is 100 tot 125m2, ruim is 125 tot 160 m2, etc).
Cijfers over Hoogvliet
14
Grafiek 3.8.7
gemiddelde m2-prijs van nieuwbouw eengezinswoningen, periode 2000 tm 2010
€ 3.500 € 3.000 € 2.500 € 2.000 egw R'dam totaal
€ 1.500
egw Nesselande € 1.000
egw Hoogvliet egw Charlois
€ 500 €klein
compact
ruim
royaal
luxueus
Bron: Stadsontwikkeling
Opvallend is dat de vierkantemeterprijs bij grotere woningen in Hoogvliet zeer sterk daalt en ver onder het stedelijk gemiddelde zak. De consument krijgt zéér veel waar voor zijn geld.
Cijfers over Hoogvliet
15
4
Bevolking
4.1 Omvang Onder invloed van de herstructurering krimpt de Hoogvlietse bevolking. Zo wonen er bijna 2.300 mensen minder dan in het jaar 2000. Op 1 januari 2011 had Hoogvliet 34.051 inwoners. Daarvan wonen er 12.589 in Hoogvliet Noord en 21.462 in Hoogvliet Zuid. Tabel 4.1.1
aantal inwoners per wijk, 2000 en 2011
gebied
wijk
Hoogvliet-noord
Nieuw Engeland
2000
verschil
1.771
898
1.392
494
3.288
2.941
-347
Digna Johannapolder Westpunt
2011
2.173
-402
Oudeland
4.257
3.169
-1088
Tussenwater
2.746
3.235
489
65
81
16 -838
Gadering Totaal Hoogvliet-noord
13.427
12.589
Stadshart
1.089
1.075
-14
Middengebied
3.426
3.290
-136
Boomgaardshoek
5.905
5.444
-461
Meeuwenplaat
5.596
4.625
-971
Zalmplaat
6.881
7.028
147
Totaal Hoogvliet-zuid
22.897
21.462
-1435
Hoogvliet totaal
36.324
34.051
-2273
Hoogvliet-zuid
Bron: COS
Uitgedrukt als percentage, is het aantal inwoners in Hoogvliet sindsdien met 6,3% gedaald. Ter vergelijking: Rotterdam als geheel is na een daling weer duidelijk aan het groeien; de fusie met de gemeente Rozenburg buiten beschouwing latend. Bij de referentiegemeenten zien we dat Vlaardingen een vergelijkbare mate van krimp heeft doorgemaakt als Hoogvliet. Albrandswaard is juist sterk gegroeid. Hier is een duidelijke correlatie met de oplevering van woningen op grote uitleglocaties als Portland. Opmerkelijk is tot slot de situatie in Spijkenisse. Daar is de bevolking, na een aanvankelijke groei, acht jaar op rij gekrompen en inmiddels ruim 1% kleiner dan in het jaar 2000. Dit is des te opmerkelijker, omdat de woningvoorraad in dezelfde periode fors is gegroeid. Grafiek 4.1.2
ontwikkeling bevolking 2000 tm 2011 (index: 2000=100)
110%
105%
100%
95% 100,9% Rotterdam
93,7% Hoogvliet Zuid
93,8% Hoogvliet Noord
96,9% Vlaardingen
100,2% Schiedam
150,3% Albrandswaard
98,9% Spijkenisse
Hoogvliet
93,7% 90%
Bronnen: CBS en COS
Cijfers over Hoogvliet
16
4.2 Prognoses Er zijn diverse prognosemodellen. Meest bekende zijn PRIMOS (van ABF Research) en PEARL (van het Planbureau voor de Leefomgeving). Eerstgenoemde wordt al ruim 25 jaar gebruikt bij de voorbereiding en monitoring van het woningbouwbeleid van het Rijk. Het tweede model is de afgelopen jaren als tegenhanger ontwikkeld. Het baseert zich minder op woonvoorkeuren en meer op recente socio-demografische ontwikkelingen. Beide modellen hebben hun sterke kanten. De meest recente PEARL prognose (2011) gaat uit van een bevolkingsgroei van bijna 8% in Rotterdam over de periode tot 3035. Daarna treedt krimp op. Vlaardingen en Albrandswaard blijven groeien, terwijl Schiedam redelijk stabiel blijft. Spijkenisse valt op doordat het blijft krimpen. Grafiek 4.2.1
bevolkingsprognose tot 2040 (index: 2012 = 100)
115 Rotterdam
110
Albrandsw aard 105
Schiedam Spijkenisse
100
Vlaardingen
95
90 2012
2015
2020
2025
2030
2035
2040
Bron: CBS / PBL, PEARL prognose 2011
De PRIMOS prognose laat vergelijkbare tendensen zien. Significant verschil is echter dat Albrandswaard na een groei in eerste jaren terugvalt tot de huidige omvang. Van blijvende groei is in dit model geen sprake. Ook krijgt Rotterdam pas iets later (na 2040) met krimp te maken. Onderstaande afbeelding komt uit de PRIMOS prognose. Ze laat de bevolkingsontwikkeling van afzonderlijke gemeenten in Zuid-Holland zien. Percentages geven het verschil aan tussen 2010 en 2040. Positief is groei, negatief is krimp. Figuur 4.2.2
bevolkingsontwikkeling, verschil 2040 t.o.v 2010 (Hoogvliet omcirkeld)
Bron: ABF Research, PRIMOS prognose 2011
Cijfers over Hoogvliet
17
Uit bovenstaande grafiek zou kunnen worden geconcludeerd dat Hoogvliet groeit. Dat is niet terecht. Het model is tot op gemeenteniveau bruikbaar. Op een lager schaalniveau moeten we uitgaan van het eigen model van het Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS). De meest recente versie daarvan stamt uit 2009. Voor Hoogvliet laat de prognose vanaf 2020 een stabilisatie van de bevolking zien op een kleine 35.000 inwoners. Dat komt overeen met een lichte daling t.o.v. 2009 en een groei van 2% t.o.v. 2011. Grafiek 4.2.3
ontwikkeling en prognose bevolking Hoogvliet tot 2025 (prognose lichter gekleurd)
36.500 36.000 35.500 35.000 34.500 34.000 33.500 33.000 2000
2005
2009
2015
2020
2025
Bron: COS bevolkingsprognose 2009-2025
Kanttekening bij deze uitkomst is dat er weliswaar rekening is gehouden met de economische crisis, maar dat het meegenomen bouw- en sloopprogramma nog altijd zeer omvangrijk en weinig gefaseerd was. 4.3 Leeftijdsopbouw Huidige situatie De leeftijdsopbouw in Hoogvliet Noord en –Zuid is opvallend verschillend van elkaar. Waar in Hoogvliet Noord veel huishoudens in de leeftijd tussen 35 en 55 jaar oud wonen, wordt Hoogvliet Zuid gekenmerkt door een zeer hoog aandeel huishoudens in de leeftijd vanaf 55 jaar. Grafiek 4.3.1
leeftijd hoofdbewoner
60% <35 35-55
50%
55+ 40% 30% 20% 10%
da m R ot te r
lie t-z ui d H oo gv
vl ie t-n oo rd H oo g
Pe rn is
ar di ng en Vl a
Sc hi ed am
Al br an ds w aa rd
Sp ijk
en is se
0%
Bronnen: CBS en GBA
Cijfers over Hoogvliet
18
Voor het grote aandeel 55-plussers in Hoogvliet Zuid zijn twee verklaringen: er wonen veel “empty nesters” in de eengezinswoningen en er staan veel complexen met zorg- of ouderenwoningen. Op zichzelf is een hoog aandeel senioren (vitaal of zorgbehoevend) in de huursector niet vreemd. De mate waarin zich dit in Hoogvliet voordoet, is echter wel groter dan in Rotterdam als geheel, zo laat de volgende grafiek zien. Grafiek 4.3.2
leeftijd hoofdbewoner naar eigendomsvorm woning
100%
75% 55 plus
50%
tot 55 jaar 25%
0% huur
koop
Hoogvliet noord
huur
koop
huur
Hoogvliet zuid
koop
Rotterdam
Bron: GBA
Prognose Op basis van de bevolkingsprognose van het COS is op de schaal van Hoogvliet geen grote verschuiving qua leeftijdsopbouw te verwachten. Voor de buurgemeenten ligt dat anders. Uit de PEARL prognose 2011 blijkt dat met name Spijkenisse en Albrandswaard met sterke vergrijzing te maken krijgen. In beide gemeenten is de komende dertig jaar sprake van een verdubbeling van het aandeel 65-plussers. Grafiek 4.3.3
verwachte ontwikkeling aandeel 65-plussers
35% 2011
30%
2020
2030
2040
25% 20% 15% 10% 5%
R ot te rd am
Vl aa rd in ge n
Sc hie da m
Al br an ds w aa rd
Sp ijk en is se
0%
Bronnen: CBS/PBL, PEARL Prognose 2011
Cijfers over Hoogvliet
19
4.4
Migratie
Buitenstedelijk Hoogvliet kent een aantal duidelijk binnenlandse migratierelaties. In absolute aantallen is de verhuisstroom van en naar Spijkenisse het grootst. Goede tweede is de gemeente Albrandswaard. Schiedam, Vlaardingen, Hellevoetsluis en Barendrecht volgen op ruime afstand. Die relaties zijn significant, maar niet erg groot. Hoogvliet raakt bijvoorbeeld meer mensen kwijt gebieden buiten de stadsregio dan aan de genoemde gemeenten. Vaak wordt verondersteld dat Hoogvliet veel inwoners verliest aan Spijkenisse. Tabel 4.4.1, die het saldo van vestigers en vertrekkers per jaar over de periode sinds 2000 laat zien, lijkt het tegendeel te bewijzen. Over een langere periode bezien, is de relatie met Spijkenisse stabiel. Dat geldt niet voor gemeenten als Barendrecht en Albrandswaard. Met name deze laatste heeft veel inwoners uit Hoogvliet weggetrokken. Grafiek 4.4.1
migratiesaldo Hoogvliet <> buurgemeenten, periode 2000 tm 2010 (personen)
150 100 50
Albrandsw aard Barendrecht
0 2000
2001
-50
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Schiedam Spijkenisse
-100
Vlaardingen
-150 -200 -250 Bron: COS
De samenstelling van de verhuisstromen is weliswaar verschillend, maar niet verrassend. Richting de meer stedelijke gemeenten gaat het vaak om alleenstaanden. De meer dorpse gemeenten trekken vooral gezinnen aan. Binnenstedelijk Kijken we naar de grootste verhuisstromen tussen Hoogvliet en andere delen van Rotterdam, dan vallen vier deelgemeenten op: Charlois, Feijenoord en IJsselmonde op de zuidoever van de Maas en Delfshaven op de noordoever. Grafiek 4.4.2 op de volgende pagina illustreert dit duidelijk.
Cijfers over Hoogvliet
20
Grafiek 4.4.2
migratiesaldo Hoogvliet <> deelgemeenten, periode 2000 tm 2010 (personen)
200
100
0 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
-100
-200
-300
Delfshaven
Feijenoord
IJsselmonde
Charlois
overige deelgemeenten -400 Bron: COS
Er lijkt een duidelijk causaal verband tussen de omvang van verhuisstromen en de omvang van de sociale huursector in de betreffende deelgemeenten. Dit valt ondermeer af te leiden uit het migratieoverschot in het jaar 2000, toen de herhuisvesting in het kader van de herstructurering op gang kwam. De opvallend grote overschotten vanuit ‘overige deelgemeenten’ in later jaren is daartoe ook te herleiden. Het gaat vaak om de deelgemeente Prins Alexander. 4.5 Inkomen Ten opzichte van Rotterdam als geheel heeft Hoogvliet minder lage en meer middeninkomens. Het aandeel hogere inkomens is echter vergelijkbaar of lager in de stad. Ook is lager dan in alle referentiegemeenten, met Albrandswaard als grootste verschil. Van de grotere gemeenten wonen in Spijkenisse verhoudingsgewijs veel midden- en hoge inkomens. Grafiek 4.5.1
inkomensverdeling 2008
60 50 40
laag (40)
30
midden (40) hoog (20)
20 10
da m R ot te r
Ho og vli et N oo rd H oo gv lie tZ ui d
Pe rn is
Vl aa rd in ge n
Sc hi ed am
Sp ijk en is se Al br an ds wa ar d
0
Bronnen: CBS en COS, RIO2008
Cijfers over Hoogvliet
21
De hoogte van het inkomen kan ook worden uitgedrukt in het besteedbaar inkomen en het gestandaardiseerde inkomen. Laatstgenoemde maakt de meest zuivere vergelijking mogelijk, omdat daarbij verschillen in grootte en samenstelling van het huishouden worden gecorrigeerd. Een groter huishouden heeft immers een hoger inkomen nodig dan een kleiner huishouden om op een vergelijkbaar welvaartsniveau te komen. Zo blijkt de CBS-buurt Hoogvliet Noord het laagste inkomen te hebben van alle referentiegebieden. Ook Hoogvliet Zuid ligt slechts een fractie boven het Rotterdams gemiddelde, wat op zijn beurt weer het laagste is van de referentiegemeenten. Tabel 4.5.2
huishoudeninkomen 2008 besteedbaar
gestandaardiseerd
Hoogvliet Noord
€ 29.300
€ 20.600
Hoogvliet Zuid
€ 30.400
€ 21.700
Rotterdam
€ 29.200
€ 21.600
Spijkenisse
€ 33.800
€ 23.400
Albrandswaard
€ 42.700
€ 28.500
Schiedam
€ 30.600
€ 22.000
Vlaardingen
€ 31.000
€ 22.300
Bronnen: CBS en COS, RIO2008
Cijfers over Hoogvliet
22