checklist borstvoeding
Inleiding U gaat binnenkort bevallen, of u bent bevallen en verblijft samen met uw kind in het OLVG (op de kraam- of kinderafdeling). U heeft besloten borstvoeding te gaan geven. Uw kind kan door omstandigheden niet aan de borst drinken? Dan kunt u toch moedermelk geven door te kolven. Informatie over verschillende manieren van kolven, leest u in de kolfbrochure. In deze folder leest u hoe u borstvoeding kunt geven. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Stel deze dan aan de verpleegkundige. Deze kan u eventueel doorverwijzen naar de verloskundige, arts of lactatiekundige. Een lactatiekundige is gespecialiseerd in borstvoeding, en u kunt bij haar altijd terecht voor vragen over borstvoeding. Op de afdeling Verloskunde, Neonatologie en Kindergeneeskunde zijn de verpleegkundigen opgeleid om uitleg te geven over borstvoeding, en u hierbij te helpen. Het OLVG is een baby-friendly-hospital en bezit het WHO/UNICEF certificaat Zorg voor Borstvoeding.
Tip Gebruik de checklist achter in de folder. U kunt deze zelf invullen, of door de verpleegkundige laten invullen. In uw medisch dossier noteren wij de gemaakte afspraken. Wij doen ons best om u en uw baby een goede start te geven op het gebied van borstvoeding.
2
De 10 vuistregels voor het welslagen van borstvoeding De kraamafdeling van het OLVG heeft in 2000 als eerste ziekenhuis van Nederland het WHO/Unicef certificaat voor borstvoeding gekregen. Dit certificaat wordt uitgereikt door de Stichting Zorg voor Borstvoeding. Als een ziekenhuis gecertificeerd is, betekent dit dat het ziekenhuis voldoet aan de 10 internationale vuistregels, opgesteld door de WHO/Unicef. Hieronder de 10 vuistregels voor het welslagen van borstvoeding waarvoor alle moeder- en kindzorginstellingen dienen zorg te dragen: 1. dat zij een beleid ten aanzien van borstvoeding op papier hebben, dat standaard bekend gemaakt wordt aan alle betrokken medewerkers. 2. dat alle betrokken medewerkers de vaardigheden aanleren, die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van dat beleid. 3. dat alle zwangere vrouwen voorgelicht worden over de voordelen en de praktijk van borstvoeding geven. 4. dat u binnen een uur na de geboorte van uw kind geholpen wordt met het geven van borstvoeding. 5. dat u uitleg krijgt over hoe u uw kind aan kunt leggen en hoe u de
melkproductie in stand kunt houden, zelfs als uw kind van u gescheiden moet worden. 6. dat uw kind geen andere voeding dan borstvoeding krijgt, noch extra vocht, tenzij op medische indicatie. 7. dat u en uw kind dag en nacht bij elkaar op een kamer mogen blijven (“rooming-in”). 8. dat borstvoeding op verzoek wordt nagestreefd. 9. dat aan kinderen die borstvoeding krijgen geen speen of fopspeen gegeven wordt. 10. dat er borstvoedingsbegeleidingsgroepen (moedergroepen) gevormd kunnen worden en dat u bij ontslag naar deze groepen verwezen wordt.
3
Checklist Geboortedag en tijd: ________________________ dag om ___________ uur Naam zoon/dochter: ______________________________________________ Medisch verantwoordelijke: ___________________ ___________________
Kinderarts Verloskundige
Minimaal 1 uur huid-op-huidcontact gehad Heeft succesvol aan de borst gedronken Krijgt bijvoeding
ja ja ja
nee nee nee
Vitamine K gekregen Paracetamol gekregen
ja ja
nee nee
Besproken met moeder Onderwerp Datum Rooming in Vroege voedingssignalen Voeden op verzoek, 8-12 keer per 24 uur, nachtvoedingen Aanleggen, hoe verloopt een voeding (1e borst goed leeg laten drinken) Voedingshoudingen Dagelijks huid-op-huidcontact (zeker indien lage temperatuur kind of bij borstvoedingsproblemen) Waarom geen fopspeen (missen voedingssignalen, aanleren verkeerde zuigtechniek) Nadelen bijvoeding (steriliteit van de darmen voor 2 weken weg na 1 kunstvoeding -> risico op infecties is groter) Borstvoedingsorganisaties, internetsites, mamacafe’s 4
Paraaf
Voedingssignalen • Zuigbehoefte: hap-, mond-, tong- of lipbewegingen en/of zoeken met het mondje. • Wakker worden: bewegen met het lijfje, zwaaien of maaien met de handjes, de handjes naar het mondje brengen en eventueel beginnen met zuigen, smakgeluidjes, mopperen, minder oppervlakkig ademen • Huilen is een laat voedingssignaal. U mag nu eerst uw kind troosten. Een huilend kind drinkt niet goed aan de borst door verkeerd gebruik van de tong. Hygiëne: handen wassen voor voeding, borsten 1 x daags wassen zonder zeep. Let op! • Geen alcohol zo lang u borstvoeding geeft. • Niet roken in combinatie met borstvoeding. • U gebruikt medicijnen? Overleg altijd met uw arts of verloskundige! Advies: Eet gevarieerd en gezond, drink voldoende, 10 mcg vit D suppletie.
5
Dag 1,1e 24 uur, datum: ______________________________________
Kind Heeft minimaal 8-12 keer aan de borst gedronken Maakt goede zuigbewegingen aan de borst Slikt hoorbaar Voedingen zijn van normale duur (niet te lang of te kort) Is na de voeding tevreden Krijgt bijvoeding (moedermelk of kunstvoeding) Heeft minimaal 1 x geplast Heeft minimaal 1 x meconium geloosd Temperatuur tussen de 36.5 – 37.5 graden Fladdert niet/incidenteel
ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja
nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee
Moeder Heeft de informatie uit de folder begrepen Huid-op-huid contact gehad Ervaart geen pijn bij het voeden Heeft pijnlijke tepels/tepelkloven Is gestart met kolven
ja ja ja ja ja
nee nee nee nee nee
Bijvoeden / kolven; waarom? ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ Vragen moeder en afspraken rondom borstvoeding/kolven ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________
6
Dag 1 (0-24u)
Doel Plassen Poepen
Ochtend 6u 7u 8u 9u 10u 11u
Middag 12u 13u 14u 15u 16u 17u
Avond 18u 19u 20u 21u 22u 23u
Nacht 0u 1u 2u 3u 4u 5u
Minimaal 6-8 voedingen / 24 uur
7
Dag 2, 2e 24 uur, datum: _____________________________________
Kind Gewichtsverlies is < 10 % (vanaf 7% gewichtsverlies BV evalueren) Heeft minimaal 8-12 keer aan de borst gedronken Maakt goede zuigbewegingen aan de borst Slikt hoorbaar Voedingen zijn van normale duur (niet te lang of te kort) Is na de voeding tevreden Krijgt bijvoeding (moedermelk of kunstvoeding) Heeft minimaal 2 x geplast Heeft minimaal 2 x meconium/overgangsontlasting geloosd Temperatuur tussen de 36.5 – 37.5 graden Fladdert niet/incidenteel Moeder Heeft de informatie uit de folder begrepen Huid-op-huid contact gehad Ervaart geen pijn bij het voeden Heeft pijnlijke tepels/tepelkloven Heeft gestuwde borsten/ervaart verandering in de borsten Is gestart met kolven
ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja
nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee
ja ja ja ja
nee nee nee nee
ja
nee
Bijvoeden / kolven; waarom? ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ Vragen moeder en afspraken rondom borstvoeding/kolven ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________
8
Dag 2 (24-48u)
Doel Plassen Poepen
Ochtend 6u 7u 8u 9u 10u 11u
Middag 12u 13u 14u 15u 16u 17u
Avond 18u 19u 20u 21u 22u 23u
Nacht 0u 1u 2u 3u 4u 5u
Minimaal 8-12 voedingen / 24 uur
9
Dag 3, 3e 24 uur, datum: _____________________________________
Kind Gewichtsverlies is < 10 % (vanaf 7% gewichtsverlies BV evalueren) Heeft minimaal 8-12 keer aan de borst gedronken Maakt goede zuigbewegingen aan de borst Slikt hoorbaar Voedingen zijn van normale duur (niet te lang of te kort) Is na de voeding tevreden Krijgt bijvoeding (moedermelk of kunstvoeding) Heeft minimaal 3 x geplast Heeft minimaal 2 x meconium/overgangsontlasting geloosd
ja ja ja ja ja ja ja ja ja
nee nee nee nee nee nee nee nee nee
Moeder Heeft de informatie uit de folder begrepen Huid-op-huid contact gehad Ervaart geen pijn bij het voeden Heeft pijnlijke tepels/tepelkloven Heeft gestuwde borsten/ervaart verandering in de borsten Is gestart met kolven
ja ja ja ja ja ja
nee nee nee nee nee nee
Bijvoeden / kolven; waarom? ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ Vragen moeder en afspraken rondom borstvoeding/kolven ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________
10
Dag 3 (48-72u)
Doel Plassen Poepen
Ochtend 6u 7u 8u 9u 10u 11u
Middag 12u 13u 14u 15u 16u 17u
Avond 18u 19u 20u 21u 22u 23u
Nacht 0u 1u 2u 3u 4u 5u
Minimaal 8-12 voedingen / 24 uur
11
Dag 4, 4e 24 uur, datum: _____________________________________
Kind Geen gewichtsverlies meer Heeft minimaal 8-12 keer aan de borst gedronken Maakt goede zuigbewegingen aan de borst Slikt hoorbaar Voedingen zijn van normale duur (niet te lang of te kort) Is na de voeding tevreden Krijgt bijvoeding (moedermelk of kunstvoeding) Heeft minimaal 4 x geplast Heeft minimaal 3 x groen/gele ontlasting geloosd
ja ja ja ja ja ja ja ja ja
nee nee nee nee nee nee nee nee nee
Moeder Heeft de informatie uit de folder begrepen Huid-op-huid contact gehad Ervaart geen pijn bij het voeden Heeft pijnlijke tepels/tepelkloven Heeft gestuwde borsten/ervaart verandering in de borsten Is gestart met kolven
ja ja ja ja ja ja
nee nee nee nee nee nee
Bijvoeden / kolven; waarom? ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ Vragen moeder en afspraken rondom borstvoeding/kolven ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________
12
Dag 4 (72-96u)
Doel Plassen Poepen
Ochtend 6u 7u 8u 9u 10u 11u
Middag 12u 13u 14u 15u 16u 17u
Avond 18u 19u 20u 21u 22u 23u
Nacht 0u 1u 2u 3u 4u 5u
Minimaal 8-12 voedingen / 24 uur
13
Afspraken bij ontslag, datum: ______________________________________
Denkt u aan de borstvoedingsorganisaties (zie brochure Borstvoeding)! U kunt daar terecht met al uw vragen over borstvoeding. ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ Tot slot Alle medewerkers van de afdelingen verloskunde, neonatologie en de kinderafdeling van het OLVG wensen u een plezierige kraamperiode en uw kind de beste start met borstvoeding! Vragen? Heeft u vragen over de checklist? Neem dan contact op met Antoinette van Geemen, Leonie van Rutten of Karlijn Moes, lactatiekundigen via
[email protected] of via de verpleegkundige.
14
Ruimte voor aantekeningen
15
onze lieve vrouwe gasthuis postbus 95500 1090 hm amsterdam (020) 599 91 11 www.olvg.nl algemene voorwaarden, kijk op www.olvg.nl/algemene_voorwaarden klacht of opmerking, ga naar www.olvg.nl/klacht
Redactie en uitgave Marketing en Communicatie december 2013/verloskunde/301-1026/ 2013621