DSM Nederland B.V. Jaarverslag 2010
Change
Een integraal perspectief.
DSM, de Life Sciences en Materials Sciences-onderneming
Our purpose is to create brighter lives for people today and generations to come.
Om maximale duurzame en winstgevende groei voor ‘het nieuwe DSM’ te genereren, zal DSM gebruikmaken van vier ‘aanjagers van groei’:
We connect our unique competences in Life Sciences and Materials Sciences to create solutions that nourish, protect and improve performance.
• Snelgroeiende Economieën • Innovatie • Duurzaamheid • Acquisities & Partnerships
Deze missie wordt gedragen door de duurzaamheidswaarden van DSM, verankerd in de People – Planet – Profit benadering. DSM richt zich op de triple bottom line van economische prestaties, kwaliteit van de leefomgeving en sociale verantwoordelijkheid en streeft ernaar deze elementen gelijktijdig en in gelijke mate te realiseren om zodoende voor alle stakeholders waarde te creëren. De Triple P-benadering is DSM’s richtsnoer bij al zijn activiteiten. De benadering vormt ook de basis voor de in 2010 geïntroduceerde DSM Code of Business Conduct (de verzamelde bedrijfsprincipes van DSM). Om zijn missie in praktijk te brengen heeft DSM voor de periode 2010-2015 de concernstrategie ‘DSM in motion: driving focused growth’ geformuleerd, die zich als volgt laat samenvatten: Gebruikmakend van zijn unieke kennis en kunde op het gebied van Life Sciences en Materials Sciences, en van de kruisbestuiving tussen die twee gebieden, wil DSM voorzien in onvervulde behoeften die voortvloeien uit drie belangrijke maatschappelijke trends wereldwijd: • Mondiale Verschuivingen • Klimaat & Energie • Gezondheid & Welzijn
DSM opereert als één onderneming: One DSM. De businessgroepen, die de bouwstenen van de onderneming vormen, worden versterkt met regionale organisaties en verder geoptimaliseerd via Functional Excellence-groepen en Shared Services. Dankzij deze opzet beschikt DSM over een organisatie die wereldwijd op hoog niveau opereert en die DSM in staat stelt zijn doelen te bereiken en zijn ambities te realiseren. Om een werkelijk mondiale leider te worden op het gebied van Life Sciences en Materials Sciences, brengt DSM zijn cultuur in lijn met zijn business en strategie met behulp van de DSM Change Agenda. Hierdoor wordt de onderneming: • meer extern gericht, • met een sterkere resultaatverantwoordelijkheid, en • met meer inspirerend leiderschap om richting te geven aan DSM’s verdere ontwikkeling Dit alles op basis van een gezamenlijk gedragen geloof in duurzaamheid en de waarde van diversiteit en internationalisatie. De DSM-merkbelofte Bright Science. Brighter Living.™ symboliseert de bovenstaande belangrijkste elementen in de ontwikkeling van DSM. De portfoliotransformatie naar Life Sciences en Materials Sciences is voltooid, de nieuwe strategie met een focus op groei is in uitvoering, het cultuurveranderingsproces is in volle gang, en DSM laat zich in alles leiden door zijn waarden, daarbij opererend als één onderneming: One DSM.
DSM – Bright Science. Brighter Living.™ Koninklijke DSM N.V. is een mondiale onderneming die vanuit wetenschappelijke basis actief is op het gebied van gezondheid, voeding en materialen. Door zijn unieke competenties in Life Sciences en Materials Sciences met elkaar te verbinden bewerkstelligt DSM economische welvaart, milieuverbetering en maatschappelijke vooruitgang en creëert daarmee duurzame waarde voor al zijn stakeholders. DSM ontwikkelt innovatieve oplossingen voor voeding, bescherming en prestatieverbetering in wereldwijde markten zoals voeding en voedingssupplementen, persoonlijke verzorging, diervoeder, geneesmiddelen, medische materialen, auto’s, verf, elektrotechniek en elektronica, life protection, alternatieve energie en biogebaseerde materialen. DSM’s 22.000 werknemers realiseren een netto jaaromzet van circa € 9 miljard. DSM is genoteerd aan NYSE Euronext. Meer informatie is te vinden op www.dsm.com
DSM in vogelvlucht Life Sciences Nutrition
Pharma
Voortgezette waardegroei Het cluster Nutrition bestaat uit DSM Nutritional Products (DNP) en DSM Food Specialties (DFS). De activiteiten op het gebied van voeding en voedingsingrediënten bedienen de markten voor voedingsmiddelen, diervoeders en cosmetica en de farmaceutische industrie. De activiteiten zijn gebaseerd op een diepgaand inzicht in de behoeften van klanten en markten. Met klantspecifieke formuleringsactiviteiten op meer dan 44 locaties en een marketing/verkooporganisatie die in ruim 60 landen actief is, is customer intimacy een belangrijke succesfactor. De technische expertise binnen het cluster is gebaseerd op toepassingskennis en innovatie waarbij marktbehoeften worden vertaald in producten en diensten met nieuwe voordelen. De technologieën binnen het cluster Nutrition zijn breed en maken gebruik van DSM’s competenties op het gebied van biotechnologie (inclusief fermentatie), chemische procestechnologie en deeltjestechnologie. DSM is ’s werelds grootste vitaminenproducent en beschikt over vooraanstaande posities in de ingrediëntenmarkten voor voedings- en gezondheidsproducten voor mens en dier en persoonlijke verzorging.
Emerging Business Areas DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
Partnerships benutten voor groei Het cluster Pharma omvat de businessgroepen DSM Pharmaceutical Products (DPP) en DSM Anti-Infectives (DAI). Voor rapportagedoeleinden behoort de businessunit DSM BioSolutions tot DPP. DPP is een van ‘s werelds meest vooraanstaande onafhankelijke leveranciers aan de farmaceutische industrie. Veel van de medicijnen die wereldwijd worden verkocht bevatten bestanddelen die door DSM zijn geproduceerd. DAI is een van de weinige producenten en verkopers van op bèta-lactam gebaseerde werkzame bestanddelen voor geneesmiddelen met wereldwijde vestigingen. De businessgroep maakt gebruik van de nieuwste milieuvriendelijke (enzymatische en watergebaseerde) productietechnieken.
De Emerging Business Areas (EBA’s) van DSM zijn nieuwe, innovatieve platforms voor groei op basis van het combineren van DSM’s competenties op het gebied van Life Sciences en Materials Sciences. DSM Biomedical ontwikkelt nieuwe oplossingen op materiaalbasis voor fabrikanten van medische hulpmiddelen en biofarmaceutische producten. Deze oplossingen bestaan uit coatings, platforms voor gecontroleerde medicijnafgifte en een breed scala aan biomedische materialen voor toepassing in medische implantaten.
De activiteiten van DSM zijn ondergebracht in businessgroepen die samenhangende product/marktcombinaties vertegenwoordigen. De businessgroepdirecteuren rapporteren rechtstreeks aan de Raad van Bestuur. Voor rapportagedoeleinden zijn de activiteiten onderverdeeld in vier clusters. Daarnaast rapporteert DSM over een aantal andere activiteiten, die zijn ondergebracht in Other activities.
Materials Sciences Performance Materials
Groeien met duurzame, innovatieve oplossingen Het cluster Performance Materials omvat de businessgroepen DSM Engineering Plastics (DEP), DSM Dyneema (DD) en DSM Resins (DR). Deze businessgroepen zijn gespecialiseerd in de productie van technologisch geavanceerde, hoogwaardige producten die zijn toegesneden op de wensen van de klant. DSM wordt gezien als een bedrijf dat een voortrekkersrol speelt bij het creëren en introduceren van duurzame innovatieve oplossingen. De hoogwaardige materialen van DSM worden gebruikt in een breed scala aan eindmarkten: de automobielen luchtvaartindustrie, elektrische apparaten en elektronica, de scheepvaartindustrie, sport en vrije tijd, de verf- en coatingindustrie en de bouwsector.
Polymer Intermediates
Versterking van achterwaartse integratie voor DSM Engineering Plastics Het productcluster Polymer Intermediates bestaat uit caprolactam en acrylonitril, die worden geproduceerd door DSM Fibre Intermediates (DFI). Deze producten zijn belangrijke grondstoffen voor synthetische vezels en kunststoffen. Caprolactam is een belangrijke grondstof voor het door DSM Engineering Plastics geproduceerde polyamide 6. DFI is wereldwijd de grootste merchant producent van caprolactam en de op twee na grootste merchant producent van acrylonitril. Daarnaast produceert de businessgroep ammoniumsulfaat, natriumcyanide, cyclohexanon en diaminobutaan.
DSM Bio-based Products & Services creëert oplossingen voor de biologische omzetting van grondstoffen voor de productie van biogebaseerde chemische producten en materialen, en ontwikkelt technologieën die de productie van tweede generatie biobrandstoffen mogelijk moeten maken. DSM Advanced Surfaces biedt oplossingen voor de ontwikkeling en toepassing van slimme coatings met prestatieverhogende en/of verfraaiende eigenschappen voor een breed scala en toepassingen, bijvoorbeeld in inlijstglas, zonnepanelen en toepassingen in de verlichtingsindustrie. DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
Kerngegevens 2010 Netto-omzet, doorlopende activiteiten (x miljoen)
€ 8.176 Investeringen en acquisities (x miljoen)
Nettowinst, doorlopende activiteiten1 (x miljoen)
Bedrijfsresultaat, doorlopende activiteiten1 (x miljoen)
€ 752
€ 484 Dividend per gewoon aandeel
Nettowinst per gewoon aandeel
€ 476 € 3,03 Omzet in snelgroeiende economieën in % van totale omzet
Nettowinst, totaal DSM (x miljoen)
€ 507 Extra omzet uit innovatie ten opzichte van 2005 (x miljoen, geschat)
€ 1,35 €1.280
Omzet in China (x miljoen)
Middelen uit bedrijfsactiviteiten, totaal DSM (x miljoen)
ECO+ producten in % van innovatiepijplijn
89
37 $ 1.631 € 1.103 ECO+ producten in % van lopende activiteiten (schatting ultimo jaar)
Broeikasgasemissies, totaal DSM (x miljoen ton)
5,2 21.911
40 Frequentie-Index rapporteerbare ongevallen (per 100 medewerkers)
0,57 1
Personeel (ultimo jaar)
DSM in Nederland Netto-omzet naar herkomst Netto-omzet naar bestemming Kapitaalinvesteringen Totaal activa Personeel
(€ miljoen) (€ miljoen) (€ miljoen) (€ miljoen) (FTE per einde jaar)
Personeelsbetrokkenheid – positieve en neutrale scores opgeteld (in %)
90
2010
2009
2.941 (36% van totaal DSM) 544 (7% van totaal DSM) 124 1.480 6.602
2.195 (33%) 490 (7%) 147 1.562 7.136
Vóór bijzondere posten
Toekomstgerichte uitspraken Dit document kan toekomstgerichte uitspraken bevatten met betrekking tot de toekomstige (financiële) resultaten en positie van DSM. Dergelijke uitspraken zijn gebaseerd op huidige verwachtingen, inschattingen en prognoses van DSM en de informatie die de onderneming momenteel ter beschikking staat. Voorbeelden van toekomstgerichte uitspraken zijn expliciete of impliciete uitspraken met betrekking tot de strategie van de onderneming, schattingen van omzetgroei, financiële resultaten, kostenbesparingen en toekomstige ontwikkelingen in bestaande activiteiten alsmede de impact van toekomstige acquisities, en de financiële positie van de onderneming. Deze uitspraken kunnen inschattingen zijn die het management heeft gemaakt op basis van informatie afkomstig van gespecialiseerde bureaus of adviseurs. DSM waarschuwt de lezer dat dergelijke uitspraken onderhevig zijn aan bepaalde risico’s en onzekerheden die moeilijk zijn in te schatten. Men dient dan ook te beseffen dat de feitelijke resultaten en posities van de onderneming door allerlei factoren materieel kunnen afwijken van de uitspraken. Deze factoren zijn onder meer de volgende (de lijst is niet volledig): trends en omstandigheden in de macro-economie, de markt en de bedrijfswereld, concurrentie (inclusief concurrentie uit lagekostenlanden), juridische claims, het vermogen van de onderneming om intellectuele eigendom te beschermen, veranderingen in wetgeving, veranderingen in valutakoersen en rentepercentages, veranderingen in belastingtarieven, pensioenkosten, grondstof- en energieprijzen, personeelskosten, de implementatie van de concernstrategie, het vermogen van de onderneming om acquisitiemogelijkheden te onderkennen en te realiseren en de geacquireerde bedrijven vervolgens met succes te integreren, het vermogen van de onderneming om voorgenomen desinvesteringen, besparingsoperaties, herstructureringen of voordelen te realiseren, het vermogen van de onderneming om nieuwe markten te ontwikkelen of nieuwe producten of technologieën te onderkennen, te ontwikkelen en succesvol op de markt te brengen, economische en/of politieke veranderingen en andere ontwikkelingen in de landen en markten waarin DSM actief is. Hierdoor kunnen DSM’s feitelijke toekomstige prestaties, positie en financiële resultaten materieel afwijken van de plannen, doelstellingen en verwachtingen die in dergelijke toekomstgerichte uitspraken zijn verwoord. Afgezien van wettelijke verplichtingen wijst DSM elke verplichting om de in het Integrated Annual Report gedane uitspraken te actualiseren af. De Nederlandse taalversie van dit document is leidend.
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
1
Inhoud 1 3 4
Kerngegevens 2010 Voorwoord Directeur DSM Nederland B.V. 2010 in het kort
6
DSM in motion: driving focused growth
18 18 18 18 18 18 19 19 19 19 20 20 20 20 21 21 24
Mensen Pearl voltooid CAO, pensioen en salaris Duurzame inzetbaarheid Meer stage- en Wajongplekken Actief Mobiliteitscentrum Alfa vrijwel afgerond Arbeidsmarkt en onderwijs: relaties versterken Invoering gezondheidsmanagement Psychosociaal onderzoek Vitale mensen Medezeggenschap in 2010 Commitment voor kwaliteit Groen licht voor bio-proeffaciliteit Chemelot: samenwerking en overnames Grafieken, geconsolideerd DSM NL, 2009 en 2010 Bijlage
26 26 26 26 26 26 28 30 30 32
Milieu Milieu-incidenten in Nederland in 2010 DSM onderscheiden voor CO2-reductie Voortgang in veiligheid, gezondheid en milieu DSM Resins in Schoonebeek maakt schoon She Award 2010 Grafieken – DSM NL en DSM Totaal, geconsolideerd 2005-2010
36 36
DSM Nederland: organisatie en missie Colofon
Markten Belangrijkste ontwikkelingen van 2010 Vision 2010
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
2
Voorwoord Geachte lezer, De DSM Nederland agenda in 2010 stond in het teken van twee cruciale ontwikkelingen. Enerzijds ging veel tijd en energie naar het opvangen van de negatieve effecten van de economische en financiële crisis, die met name in de eerste maanden van 2010 nog merkbaar waren. Anderzijds werd veel aandacht geschonken aan nieuwe opties voor de toekomst. Ik ben blij te kunnen constateren dat DSM in Nederland dankzij de inzet van velen het verslagjaar als efficiënter en slagvaardiger bedrijf heeft kunnen afsluiten. In de context van de nieuwe strategie van DSM kunnen nieuwe stappen worden gezet. De organisatie van DSM in Nederland is sneller door de crisis gekomen dan een jaar geleden werd verwacht. Alle besparings- en cashdoelen zijn ruim gehaald. In enkele segmenten hebben we onze marktposities versterkt. De organisatie is goed op koers gebleven en op een aantal gebieden zijn de verwachtingen overtroffen. Hoewel enkele activiteiten in 2010 ook nog de effecten van de crisis bleven ondervinden, was de gang van zaken voor DSM in Nederland over het jaar als geheel relatief bevredigend. Eind 2010 kon voor een periode van 18 maanden een nieuwe CAO en een nieuwe pensioenregeling met een looptijd van 5 jaar voor alle DSM-medewerkers in Nederland worden afgesloten. Modernisering van het arbeidsvoorwaardenpakket heeft in 2010 verder vorm gekregen en zal in 2011 worden doorgezet, evenals de verdere harmonisering van de CAO’s die voor zeven eenheden in Nederland worden afgesloten.
Tegelijk moeten we hard blijven werken aan de efficiency. Daartoe zijn programma’s zoals Alfa en het nieuwe project Apollo 2.0 ingericht. Alfa heeft geleid tot meer slagvaardigheid, kwaliteit en snelheid; het grootschalige ICT-project Apollo 2.0 gaat in 2011 van start. Met deze programma’s, in combinatie met voortgaande versterking in innovatie en duurzaamheid, bouwen we concurrentievoordeel op en verstevigen we de uitgangsposities voor het geval de macro-economische ontwikkelingen blijken tegen te vallen.
De medezeggenschapsorganen hebben in 2010 op diverse fronten constructieve bijdragen geleverd. Adviezen zijn onder meer uitgebracht ten aanzien van het stroomlijnproject Alfa, het opvangen van de recessie-effecten, het Pearl-project en integraal gezondheidsmanagement.
Succesvolle uitvoering van onze strategie vraagt ook om cultuurverandering, meer openheid en effectievere manieren van samenwerken. In dat kader zijn in 2010 diverse projecten gelanceerd. Cultuurverandering is een zaak van langere adem, maar de eerste positieve signalen waren in 2010 al zichtbaar.
In 2010 werd het Pearl-project afgerond. Activiteiten die niet tot de kern van het nieuwe DSM als Life Sciences en Materials Sciencesonderneming behoren zijn in de voorbije periode ondergebracht bij nieuwe eigenaren, waar ze strategisch goed passen. Nadat eerder in het verslagjaar DSM Agro, DSM Melamine en Sarlink® werden verkocht, volgde eind 2010 de overdracht van DSM Special Products en werd een accoord bereikt over de verkoop van het resterende deel van DSM Elastomers (Keltan®). In totaal waren bij Pearl 426 in Nederland actieve medewerkers betrokken.
Voor DSM als geheel was 2010 een sterk jaar, en ook DSM Nederland heeft zich uitstekend geweerd. De opgaande lijn die zich tijdens het verslagjaar aftekende was daar het beste bewijs van. Er is veel ‘positief vermogen’ aan de oppervlakte gekomen, en aangezien we een financieel gezonde en strategisch sterke onderneming zijn, heb ik er het volste vertrouwen in dat we in 2011 die lijn verder kunnen doorzetten. Ik dank alle medewerkers bij DSM en alle belanghebbenden en ga ervan uit dat we in 2011 als een nog efficiënter, innovatiever en duurzamer bedrijf van ons kunnen doen spreken.
Mede door de voortgaande globalisering is het voor DSM in Nederland van groot belang zich verder te bewijzen als onderneming die haar klanten als innovatieve en duurzame partner terzijde kan staan. Als kennisrijk bedrijf zijn wij in staat echt te innoveren, processen te verbeteren en met duurzame oplossingen te komen. Dit verslag biedt een beknopt overzicht van wat er op deze gebieden in 2010 in Nederland aan werk is verzet.
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
Jos L. Schneiders, President DSM Nederland B.V.
3
2010 in het kort 15 05 ROB KIRSCHBAUM ONTVANGT GIULIO NATTA AWARD Rob Kirschbaum, Vice-President Open Innovatie bij DSM en voordien directeur bij diverse materiaalactiviteiten, ontvangt de prestigieuze Giulio Natta Award 2010 voor zijn jarenlange inspanningen en grote verdiensten op gebied van innovatie en geavanceerde materialen. De onderscheiding is vernoemd naar professor Giulio Natta. Hij won in 1963 de Nobelprijs voor de chemie.
20 01 SLUITING DSM SPECIALTY INTERMEDIATES DSM Specialty Intermediates B.V. (DSI) in Sittard kondigt aan de bedrijfsactiviteiten van DSI uiterlijk per 31 december 2010 te beëindigen. Per 1 juli 2010 wordt gestopt met de productieactiviteiten op industrieterrein Chemelot in Sittard-Geleen. De sluiting leidt tot een verlies van 37 arbeidsplaatsen. 28 01 PRINCIPEAKKOORD DSM en de vakbonden (FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen, Vakbond De Unie, Regiovakbond ABW en Synergo/vhp) bereiken een principeakkoord over de CAO’s van DSM in Nederland. Het akkoord wordt met een positief advies ter goedkeuring aan de vakbondsleden voorgelegd. De CAO’s gelden voor de periode van juni 2009 tot en met december 2010.
14 06 PROEFFACILITEIT BIOGEBASEERDE PROCESSEN IN DELFT Met de toekenning van ondersteuning door de Nederlandse overheid is er zekerheid over de bouw van een Bioprocess Pilot Facility in Delft. Daar kunnen bedrijven en kennisinstellingen uit de hele wereld testen of en hoe hun ideeën voor biogebaseerde processen ook op grotere schaal haalbaar zijn. De stap van laboratoriumschaal naar industriële schaal is namelijk een bottleneck bij het omzetten van biogebaseerde reststromen, zoals landbouwafval, naar grondstoffen voor bouwmaterialen, chemische en farmaceutische producten en biobrandstoffen. De proeffaciliteit is onderdeel van een project waaraan diverse partijen in totaal zo’n € 100 miljoen bijdragen.
10 03 CONSORTIUM De Provincie Limburg, DSM Nederland B.V. en Universiteit Maastricht/Maastricht UMC+ gaan samen optrekken bij de verdere ontwikkeling van de Chemelot Campus in Sittard-Geleen. Een plan wordt uitgewerkt om versterkte groei van deze campus en een verdubbeling van het aantal kenniswerkers te realiseren.
28 06 DOORBRAAK IN TWEEDE-GENERATIE BIOBRANDSTOFFEN DSM realiseert twee technologische doorbraken die tweedegeneratie biobrandstoffen een stap dichterbij brengen. Dergelijke biobrandstoffen worden gemaakt op basis van landbouwafval of niet-eetbare gewassen die worden geteeld op grond die ongeschikt is voor voedingsgewassen. Door DSM ontwikkelde enzymen blijken in staat deze biomassa aanzienlijk efficiënter in suikers om te zetten dan de bestaande technieken. Bovendien heeft DSM een giststam ontwikkeld die alle belangrijke suikers uit biomassa kan om zetten in ethanol, momenteel ‘s werelds meest gebruikte biobrandstof. DSM werkt samen met klanten en partners om de productie van biobrandstof op lokale basis te organiseren. Daarmee worden omvangrijke productstromen vermeden en worden het brandstofproductieproces en de benodigde conversietechnologie geïntegreerd.
30-03 DSM AGRO EN DSM MELAMINE NAAR ORASCOM DSM en Orascom Construction Industries (OCI) bereiken overeenstemming over de verkoop van DSM Agro en DSM Melamine aan OCI (met terugwerkende kracht) per 1 januari 2010 voor een bedrag van EUR 310 miljoen, exclusief liquide middelen en vrij van schuld. 12 04 DIAMANT ONDER DE KUNSTSTOFFEN DSM verviervoudigt de productie van Stanyl® ForTiiTM, een van ‘s werelds meest innovatieve polymeren en een vinding uit eigen huis. Met name vanuit de elektronicasector, de verlichtingsindustrie en de medische wereld is de belangstelling voor dit nieuwe materiaal zeer groot. Overigens, ook in de nieuwste modellen van Porsche wordt de nieuwe kunststof gebruikt.
30 06 OLYMPIC TEAM CHALLENGE Op initiatief van Zilveren Kruis Achmea en NOC*NSF gaat een programma van start om de medewerkers van bedrijven in Nederland in Olympische vorm te krijgen. DSM doet mee. Met dat programma kunnen deelnemers samen met hun collega’s gedurende 6 maanden aan hun vitaliteit en gezondheid werken. Andere deelnemers zijn onder meer De Lotto, Randstad, Ernst & Young en NS. Het startschot klinkt op sportcomplex Papendal.
14 04 NIEUWE MATERIALEN UIT BIOLOGISCHE GRONDSTOFFEN Als antwoord op de toenemende schaarste aan fossiele grondstoffen, de milieu-impact van het gebruik van deze grondstoffen en de groeiende behoefte aan materialen uit biologische grondstoffen, introduceert DSM twee nieuwe biogebaseerde producten: Palapreg® ECO P55-01, een hars voor auto-onderdelen, en EcoPaXX™, een hoogwaardige kunststof. Beide producten worden ten doop gehouden op beurzen in Parijs en Detroit. Palapreg ® ECO P55-01 is ondertussen al toegepast in de carrosserie van karts die worden gebruikt bij Formula Zero, ‘s wereld eerste en door de Formula One Association (FIA) goedgekeurde race-evenement waarbij 100% schone waterstofmotoren worden gebruikt.
23 07 ONDERHOUD De NOx-verwijderings installatie van de caprolactamfabrieken van DSM Fibre Intermediates wordt een aantal dagen uit bedrijf genomen voor onderhoudswerkzaamheden.
16 04 OPEN INNOVATIE DSM Resolve (een service-unit van DSM) en Maastricht Instruments B.V., een bedrijf dat voortkomt uit het Maastricht Universitair Medisch Centrum+, zetten een gezamenlijk open innovatieplatform op voor industriële en academische Research & Development.
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
15 09 SARLINK GAAT NAAR TEKNOR APEX Overeenstemming is bereikt over de verkoop van de businessunit Thermoplastic Elastomers (Sarlink®), onderdeel van de businessgroep DSM Elastomers, aan Teknor Apex Company.
4
01 10 BEVLOGEN Vandaag gaat de derde editie van DSM’s wereldwijde bevlogenheidsonderzoek onder medewerkers van start. De resultaten van eerdere onderzoeken leidden al tot verbeteringen op diverse fronten en naar verwachting zullen de uitkomsten van dit derde onderzoek, beschikbaar in januari 2011, opnieuw verbeterpunten aan het licht brengen. De medewerkers kunnen in hun eigen taal aan het onderzoek meedoen, zowel ‘online’ als op papier.
14 12 KELTAN®-ACTIVITEITEN DSM ELASTOMERS VERKOCHT AAN LANXESS – TRANSFORMATIE AFGEROND DSM zet de laatste stap in de verdere transformatie naar een Life Sciences en Materials Sciences-onderneming; overeenstemming is bereikt over de voorgenomen verkoop van het resterende deel van DSM Elastomers (Keltan®) aan LANXESS, een leidende onderneming in rubbers en kunststoffen. Circa 400 medewerkers gaan na de definitieve verkoop naar verwachting over.
05 10 STRIJD VOOR BETERE VOEDING DSM-bestuursvoorzitter Feike Sijbesma ontvangt de Humanitarian of the Year Award van de United Nations Association of New York, een zusterorganisatie van de Verenigde Naties. De onderscheiding wordt uitgereikt vanwege DSM’s verdiensten bij de bestrijding van ondervoeding (met name ‘verborgen honger’) in een aantal ontwikkelingslanden.
16 12 DSM SPECIAL PRODUCTS NAAR EMERALD PERFORMANCE MATERIALS De circa 125 medewerkers van DSM Special Products (DSP), gevestigd in Rotterdam en Sittard, gaan over naar Emerald Performance Materials. DSP produceert onder meer Purox® B en Purox® S, ingrediënten die in voeding voor mens en dier maar ook in industriële toepassingen worden gebruikt.
20 10 WERELD OPEN IN DELFT DSM in Delft doet mee aan Kinderdag en zet zijn deuren open, onder meer die van het Food Innovation Center. Kinderen maken smaakjes voor chips, bakken broodjes en maken kennis met de wereld van kaas, melk en yoghurt. Vier dagen later is DSM Delft ook van de partij bij de Delftse Wetenschapsdag, die plaatsvindt in het kader van de jaarlijks terugkerende Oktober Kennismaand. Dit publieke evenement, vooral gericht op kinderen, trekt zo’n 2000 bezoekers.
17 12 WERELDWIJDE JOINT VENTURE IN ANTI-INFECTIVA DSM Anti-Infectives (DAI), met onder meer een belangrijke concentratie van activiteiten in Delft, bereikt een overeenkomst met de Chinese Sinochem Group om een 50/50-joint venture op te richten waarin DAI zal worden ondergebracht. Het hoofdkantoor van de joint venture wordt gevestigd in Hong Kong. De wereldwijd circa 2000 medewerkers van DAI worden in de nieuwe organisatie ondergebracht. DSM Anti-Infectives is wereldmarktleider in betalactam antibiotica en maakt gebruik van uiterst innovatieve biotechnologie.
04 11 ABSOLUTE TOP DSM behoudt zijn toppositie in de Dow Jones Sustainability Index voor de chemiesector. DSM voerde de duurzaamheidsranglijst ook al aan in 2004, 2005, 2006 en 2009, zowel Europees als wereldwijd.
20 12 Nieuw CAO-akkoord DSM en de vakbonden (FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen, Vakbond De Unie, Regiovakbond ABW en Synergo/vhp) bereiken een akkoord over de CAO’s van DSM in Nederland. De ingangsdatum is 1 januari 2011, de looptijd van de CAO is achttien maanden. Tevens is een nieuwe uitvoeringsovereenkomst voor de pensioenen opgenomen met een geldigheid van 5 jaar.
30 11 SUBLIEME SUMMIT DSM’s tweedaagse Innovation Summit 2010 gaat van start in de Cruise Terminal in Rotterdam. Honderden specialisten wisselen kennis en ervaringen uit, en maken zich op voor de nieuwe doelstellingen die DSM in het kader van zijn nieuwe strategie voor de komende jaren heeft vastgelegd.
21 12 Martek De aankoop van Martek, een in de Verenigde Staten gevestigde producent van hoogwaardige producten van microbiële oorsprong die de gezondheid en het welzijn via de voeding bevorderen, wordt de eerste grote acquisitie van DSM na de succesvolle transformatie van DSM tot Life Sciences en Materials Sciences-onderneming. Deze transactie is geheel in lijn met de strategie die DSM heeft geformuleerd voor zijn Nutrition-cluster (‘voortzetting van waardegroei’) en voegt een nieuw groeiplatform toe op het gebied van gezonde en natuurlijke ingrediënten voor zuigelingenvoeding en andere toepassingen in voedingsmiddelen en dranken, waarbij de nadruk ligt op meervoudig onverzadigde vetzuren zoals microbieel Omega-3 DHA (docosahexaeenzuur) en Omega-6 ARA (arachidonzuur).
30 11 BAANBREKENDE VERNIEUWERS In diezelfde Cruise Terminal vindt ook de Special Awards Day plaats. Diverse DSM’ers worden beloond voor hun prestaties op het gebied van technologie, wetenschap en kennis. Prijzen worden uitgereikt voor de DSM Innovation Awards, de Intellectual Property Awards, de Research Award, de DSM Scientific Publication Award en de X-Factor Champion Award. 10 12 OPRUIMEN DSM Resins in Schoonebeek gaat bodemverontreinigingen op de locatie verder opruimen. De verontreiniging is ontstaan in de jaren ’60 en ’70 bij de bedrijfsactiviteiten van de rechtsvoorganger van DSM. De voorgenomen sanering vindt plaats bij de voormalige SNB I fabriek.
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
5
DSM in motion: driving focused growth DSM kent een lange geschiedenis van succesvolle transformatie. Vanaf het begin in 1902, toen de Nederlandse overheid de onderneming oprichtte als staatsmijnbouwbedrijf, via een beurs-genoteerde producent van (bulk)chemicaliën tot het DSM van vandaag: een Life Sciences en Materials Sciences onderneming die actief is op het gebied van gezondheid, voeding en materialen.
DSM’s strategie speelt in op belangrijke mondiale trends die op verschillende manieren van invloed zijn op economieën, mensen en markten. Door zich op deze trends te focussen zal DSM zijn klanten beter kunnen ondersteunen bij het ontwikkelen van oplossingen die huidige en toekomstige behoeften vervullen. Een belangrijke oorzaak van deze mondiale trends is de voortdurende groei – van zo’n 7 miljard mensen nu tot naar schatting 9 miljard in 2050 – en veroudering van de wereldbevolking, in combinatie met de toenemende consumptie. De drie belangrijkste wereldwijde maatschappelijke trends die de drijvende kracht vormen achter DSM’s huidige strategie zijn mondiale verschuivingen, klimaat en energie, en gezondheid en welzijn.
DSM zag al heel vroeg in dat verandering noodzakelijk was. In de jaren ’30 slaagde de onderneming erin een bijproduct van de mijnbouw om te zetten in een winstgevend product, ammoniak, een basisgrondstof voor de productie van stikstofmeststoffen. Dit was de eerste stap in een diversificatieproces dat er uiteindelijk voor heeft gezorgd dat DSM de sluiting van de steenkolenmijnen in Nederland met succes overleefde.
Mondiale verschuivingen DSM’s klanten weten dat de wereld sneller verandert dan ooit – en dat dit gepaard gaat met verschuivingen in de vraag naar hun producten, verschuivingen in bevolkingsconcentraties en woonvormen, en nieuwe verbanden tussen mensen. Door verstedelijking en groeiende welvaart ontwikkelen mensen nieuwe eetgewoonten en geven ze meer uit aan huisvesting, vervoer, lifestyle-producten en energie. Dat zijn allemaal gebieden waarop de chemische industrie duurzame oplossingen te bieden heeft.
Na de Tweede Wereldoorlog vormde DSM zich geleidelijk om tot een producent van (bulk)chemicaliën. In 1970 waren chemicaliën en kunstmest de belangrijkste activiteiten van de onderneming. Daarna werd de aandacht gericht op de petrochemie. In 1989 werd DSM geprivatiseerd en kreeg de onderneming een beursnotering. Inmiddels had er ook een diversificatie naar hoogwaardige kunststoffen en fijnchemie plaatsgevonden. DSM werd een hybride onderneming die actief was in bulkchemie, fijnchemie en speciale chemische producten.
Om een idee te geven van het enorme marktpotentieel in de snelgroeiende economieën: in 2009 was in de ontwikkelde landen de vraag naar chemieproducten per hoofd van de bevolking zes keer zo hoog als in de snelgroeiende economieën. Verder stijgt wereldwijd de vraag naar natuurlijke hulpbronnen, en daarmee ook het verbruik ervan, waardoor er nog meer behoefte is aan manieren om zuinig met die hulpbronnen om te springen, recycling, en hernieuwbare oplossingen. Industriële biotechnologie is een belangrijke technologie bij het zoeken naar oplossingen voor mondiale uitdagingen met betrekking tot voedsel- en energiezekerheid en de toegang tot voedsel en energie. Verschillende nieuwe technologieën, vooral in de communicatieindustrie, hebben een grote invloed op de samenleving en de manier waarop mensen zich gedragen, en dus op de consumptiepatronen.
De afgelopen twaalf jaar zijn er belangrijke veranderingen gerealiseerd in de portfolio, zoals de verkoop van de petrochemische activiteiten en de acquisitie van ondernemingen als Gist-brocades, Catalytica, Roche Vitamins and Fine Chemicals en NeoResins. Met de verkoop van de activiteiten op het gebied van basischemicaliën in de afgelopen drie jaar en de veranderingen die binnen de organisatie zijn doorgevoerd, is deze transformatie voltooid. DSM is nu een Life Sciences en Materials Sciences-onderneming die klaar is voor een nieuwe groeifase en een nieuw tijdperk ingaat. Een belangrijk onderdeel van de strategie was erop gericht van Life Sciences en Materials Sciences activiteiten met een aantrekkelijk groeipotentieel te maken, niet alleen afzonderlijk maar ook in combinatie. Er zijn veel mogelijkheden voor kruisbestuiving tussen Life Sciences en Materials Sciences – intern de X-factor genoemd. DSM is ervan overtuigd dat biotechnologie, een techniek die traditioneel wordt geassocieerd met Life Sciences, in toenemende mate een rol zal spelen bij de ontwikkeling van nieuwe, groenere en schonere (bio)materialen, terwijl performance materials steeds meer zullen worden ingezet in medische toepassingen op het gebied van Life Sciences.
Klimaat en energie Klimaatverandering is een realiteit, en energieproductie en -efficiency behoren tot de belangrijkste uitdagingen voor de toekomst. Tegen die achtergrond streven DSM’s klanten naar duurzame waardeketens met een hoger rendement, minder afval, een lager energieverbruik en minder uitstoot van broeikasgassen. Ook is er een groeiende focus op alternatieve, hernieuwbare grondstoffen, die mogelijk worden dankzij met behulp van industriële biotechnologie geproduceerde chemische bouwstenen, materialen of energie.
In deze nieuwe fase gaat DSM doen wat de onderneming heeft beloofd: de kwaliteit van leven voor huidige en toekomstige generaties verbeteren, zich focussen op gerichte groei en een werkelijk mondiale onderneming worden. In de missie van de onderneming is de kernwaarde ingebed dat DSM’s activiteiten moeten bijdragen aan een duurzamere wereld. Dat is DSM’s kompas bij het streven naar duurzame waardecreatie voor alle stakeholders langs drie dimensies tegelijk: People, Planet en Profit, oftewel mens, milieu en economie.
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
Gezondheid en welzijn Voorkomen is beter dan genezen. Veel van de huidige gezondheidsproblemen en het bijbehorende medicijngebruik worden veroorzaakt door voedingsgewoonten en/of levensstijl. Klanten moeten inspelen op belangrijke gezondheidsbehoeften – met goede voeding, met medicijnen of met oplossingen voor een gezondere
6
(Earnings before Interest, Tax, Depreciation and Amortization – EBITDA) tot een niveau van € 1,4 – 1,6 miljard en een toename van het bedrijfsresultaat als percentage van het gemiddeld geïnvesteerd vermogen (Return on Capital Employed − ROCE) tot meer dan 15%.
levensstijl. De bevolking van veel landen overal ter wereld vergrijst en overal staat de gezondheidszorg onder druk om kosten te besparen. Tegelijkertijd stijgt de vraag naar gezondheidszorg in de snelgroeiende economieën. Voedselzekerheid en toegang tot goede voeding worden in toenemende mate gezien als essentieel voor de geestelijke en lichamelijke ontwikkeling van de bevolking, zowel in het Westen als in het Oosten, en er is een groeiende vraag naar veilige en gezonde voedingsmiddelen en medicijnen.
Strategische en financiële doelstellingen Rendementsdoelstellingen 2013 - EBITDA € 1,4 – 1,6 miljard - ROCE > 15%
DSM in motion: driving focused growth DSM in motion: driving focused growth markeert de overgang van een tijdperk van intensieve portfoliotransformatie naar een strategie gericht op het maximaliseren van duurzame en winstgevende groei van ‘het nieuwe DSM’. De huidige activiteiten vormen de nieuwe kern van DSM in Life Sciences en Materials Sciences.
Omzetdoelstellingen 2015 - Autonome omzetgroei 5-7% per jaar - Omzet in China van USD 1,5 miljard naar > USD 3 miljard - Omzet in snelgroeiende economieën van ~32% richting 50% van de omzet - Omzet uit innovatie van ~12% naar 20% van de omzet
De hierboven beschreven maatschappelijke trends vormen de drijvende kracht achter DSM’s focus op Life Sciences (Nutrition en Pharma) en Materials Sciences (Performance Materials en Polymer Intermediates), en de onderneming richt zich op de ontwikkeling van innovatieve en duurzame oplossingen om te voorzien in de onvervulde behoeften die uit deze trends voortvloeien.
Aspiraties met betrekking tot Emerging Business Areas voor 2020 - Totale omzet EBA’s > € 1 miljard De doelstelling voor de omzet uit innovatie – die voortaan wordt gemeten als de omzet uit innovatieve producten en toepassingen die in de laatste vijf jaar zijn geïntroduceerd – bedraagt ongeveer 20% van de totale netto-omzet in 2015.
DSM heeft de ambitie om de unieke kansen in Life Sciences en Materials Sciences volledig te benutten door gebruik te maken van vier groei-aanjagers (Snelgroeiende Economieën, Innovatie, Duurzaamheid en Acquisities & Partnerships) en deze alle vier naar een hoger niveau te brengen. Tegelijkertijd wil DSM maximaal gebruikmaken van de mogelijkheden om de vier groeiaanjagers elkaar wederzijds te laten versterken en een groter aantal belangrijke businessmogelijkheden te genereren.
Voor de periode 2011-2015 kunnen kapitaalinvesteringen worden verwacht die op een vergelijkbaar niveau liggen als in de periode van de versnelde Vision 2010-strategie (gemiddeld € 500 - 550 miljoen per jaar). Voor de gehele periode zullen de investeringen naar verwachting € 2,5 - 2,7 miljard bedragen, waarvan circa USD 1 miljard in China. Daarnaast streeft DSM ernaar het werkkapitaal als percentage van de netto-omzet beneden de 19% te houden.
Regionale organisaties, functional excellence-groepen en gemeenschappelijke diensten zorgen voor een verbeterde performance van de businessgroepen die samen ‘One DSM’ vormen. DSM zal inspelen op regionale businesskansen en synergieën en zal in de gehele organisatie, wereldwijd, invulling geven aan het streven naar ‘excellence’.
Voor de Emerging Business Areas (EBA’s) streeft DSM naar een gecombineerde omzet van meer dan € 1 miljard in 2020. Op het gebied van duurzaamheid zijn een aantal ambitieuze doelstellingen en aspiraties geformuleerd. Voor 2011-2015 zijn de volgende ambities voor waarde creërende duurzaamheidsperformance vastgesteld:
Om deze strategie te ondersteunen zal het in gang gezette cultuurveranderingsprogramma (gericht op externe oriëntatie, prestatieverantwoordelijkheid en inspirerend leiderschap) verder worden verankerd, waarbij de nadruk zal liggen op samenwerking en snelheid van uitvoering. Dit alles op basis van duurzaamheid (DSM’s kernwaarde) en een geloof in diversiteit, inclusief internationalisatie.
- Dow Jones Sustainability Index: toppositie (SAM Gold Class, wat betekent dat de totaalscore ten minste 75% is en het verschil met de SAM sectorleider minder dan 5%) - ECO+ (innovatie): minstens 80% van pijplijn is ECO+ - ECO+ (lopende activiteiten): van ~34% richting 50% - Energie-efficiency: 20% verbetering in 2020 vergeleken met 2008 - Emissies van broeikasgassen: -25% (absoluut) in 2020, vergeleken met 2008 - Engagement Survey: richting High Performance Norm1 - Diversiteit & Mensen: nader te definiëren in 2011
DSM heeft zichzelf ambitieuze doelen gesteld voor de komende strategieperiode. Nu zijn transformatie is afgerond kan DSM zich richten op groei en groeiversnelling. De onderneming heeft hoge aspiraties, die zijn gebaseerd op een inschatting van de kansen, vooral in snelgroeiende economieën. Voor 2013 heeft DSM twee rendementsdoelstellingen geformuleerd: een stijging van de som van bedrijfsresultaat plus afschrijvingen
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
1
7
De High Performance Norm is samengesteld uit de bovenste 25% werknemersscores van de geselecteerde externe benchmark-organisaties.
Snelgroeiende Economieën: van ‘reaching out’ naar ‘truly global’ Alles wijst erop dat in het komende decennium snelgroeiende economieën zoals China, India, Brazilië en Rusland en andere opkomende gebieden de belangrijkste aanjagers van de wereldeconomie zullen zijn.
- de capaciteiten, de infrastructuur en het management in de regio’s te versterken om de business te laten profiteren van regionale inzichten en om groei en innovatie in de regio’s te ondersteunen. Verder heeft DSM de rol van president ingevoerd in China, India, Japan, Latijns-Amerika, Rusland en de Verenigde Staten. De verantwoordelijkheid voor regionale groei en synergie wordt toegewezen aan specifieke leden van de Raad van Bestuur.
DSM heeft met al zijn activiteiten actief ingespeeld op groeikansen in de snelgroeiende economieën. In de afgelopen vijf jaar is het aandeel van deze economieën in de omzet gestegen van 22% in 2005 tot ongeveer 32%. De laatste jaren heeft DSM een sterke lokale aanwezigheid opgebouwd in verschillende regio’s. Een significante factor in dit opzicht is dat DSM de ambitieuze Vision 2010-doelstelling van USD 1,5 miljard (was eerst USD 1,0 miljard en werd in 2007 verhoogd) voor de omzetgroei in China zelfs wist te overtreffen.
Innovatie: van ‘het bouwen van de machine’ naar verdubbeling van de output Sinds de aankondiging in 2005 dat DSM sterk ging inzetten op innovatie als onderdeel van de Vision 2010- strategie heeft de versterkte aandacht voor innovatie zich in ruime mate uitbetaald, zoals blijkt uit het feit dat talrijke mijlpalen werden behaald. De meest tastbare daarvan is dat DSM de doelstelling van € 1 miljard extra omzet uit innovatie in 2010 vergeleken met 2005 ruimschoots heeft gehaald ondanks de sterke tegenwind sinds het vierde kwartaal van 2008. Verder heeft DSM grote vooruitgang geboekt bij het verbeteren van de innovatieactiviteiten en -cultuur in de onderneming en is het jaarlijkse aantal nieuwe productintroducties aanzienlijk opgevoerd (van ongeveer 25 in 2006 tot een stabiel aantal van ongeveer 60 per jaar nu).
DSM heeft nu de ambitie om deze aanpak te verbreden en versneld te gaan groeien in meerdere economieën en regio’s. Verwacht wordt dat het aandeel van de snelgroeiende economieën in de totale nettoomzet tussen nu en 2015 richting 50% zal stijgen, en dat ruim 70% van de groei van DSM in de periode tot en met 2015 zal plaatsvinden in snelgroeiende economieën. DSM zal sterk gefocust blijven op China en verwacht dat zijn omzet in China zal stijgen van USD 1,5 miljard tot meer dan USD 3,0 miljard in 2015. Ter ondersteuning van deze groei is DSM van plan in deze strategieperiode USD 1 miljard te investeren in China. DSM gaat ook zijn aanwezigheid in andere markten versterken, met een verdubbeling of zelfs verdriedubbeling van de omzet in India, Latijns Amerika en Rusland.
Daarnaast vormen de Emerging Business Areas (EBA’s) sterke platforms voor langetermijngroei die de beschikbare competenties in Life Sciences en Materials Sciences optimaal combineren. DSM wil het proces van waardecreatie uit innovatie in een hogere versnelling brengen. Dat zal onder meer zichtbaar worden in een nog hogere innovatiesnelheid en dus in een nieuwe, uitdagende innovatiedoelstelling en een ambitieus groeiperspectief voor de EBA’s DSM Bio-based Products & Services, DSM Biomedical en DSM Advanced Surfaces.
Om deze groeiambities waar te maken zal DSM zijn organisatie op verschillende punten moeten aanpassen, zodat besluitvorming en innovatie op lokaal niveau gemakkelijker worden. DSM stelt zich nu ten doel zijn activiteiten werkelijk te internationaliseren, waardoor de onderneming dichter bij zijn belangrijkste markten en klanten zal gaan opereren. De regionale activiteiten worden versterkt en diversiteit en innovatie worden bevorderd.
Daarnaast zal DSM in de gehele onderneming een platformbenadering voor innovatie invoeren. Een lijst van deze platforms is opgenomen in het hoofdstuk over innovatie dat begint op pagina 71 van het Integrated Annual Report. De focus op de EBA-programma’s Personalized Nutrition en Specialty Packaging zal worden verminderd en deze zullen worden voortgezet met partners, afgestoten of naar andere DSM-onderdelen worden overgebracht.
De sterkere regionale infrastructuur zal worden gecombineerd met heldere verantwoordelijkheden voor regionale groei op bestuursniveau. DSM is van plan om in de komende twee jaar: - een dubbele standplaats te creëren voor leden van de Raad van Bestuur met verantwoordelijkheid voor de regionale groei in Azië en de Verenigde Staten; - het hoofdkantoor van de businessgroepen DSM Fibre Intermediates, DSM Engineering Plastics en DSM Anti-Infectives te verplaatsen naar Azië; - het hoofdkantoor van DSM Biomedical te verplaatsen naar de Verenigde Staten; - de activiteiten op het gebied van biobrandstoffen, een onderdeel van DSM Bio-based Products & Services (voorheen DSM White Biotechnology), te verplaatsen naar de Verenigde Staten; - nieuwe Innovation Centers te vestigen in China en India; - de bestaande Innovation Centers in de VS en Japan uit te breiden;
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
DSM definieert zijn innovatiedoelstelling voortaan op een nieuwe manier die beter aansluit op wat andere innovatieve bedrijven gebruiken: als percentage van de omzet dat wordt gegenereerd door nieuwe producten en toepassingen die in de laatste vijf jaar zijn geïntroduceerd. Deze doelstelling komt in de plaats van een absolute hoeveelheid extra omzet uit innovatie. DSM wil de omzet uit innovatie verhogen van 12% naar 20% van de totale omzet in 2015. Dit weerspiegelt het streven naar verdere stimulering van innovatieve groei, naast portfoliovernieuwing en een hogere innovatiesnelheid. Voor de gecombineerde omzet van de EBA’s is de doelstelling meer dan € 1 miljard in 2020.
8
Duurzaamheid: van verantwoordelijkheid naar business driver DSM kiest bewust voor een bredere benadering van duurzaamheid. Van een interne waarde en een instrument waarmee een verantwoorde bijdrage aan de samenleving kan worden geleverd is duurzaamheid uitgegroeid tot strategische aanjager.
DSM’s aandeelhouders waarbij tegelijkertijd DSM’s ECO+ doelstellingen om oplossingen te leveren voor wereldwijde maatschappelijke behoeften. DSM’s People-strategie zal meetbaar betere oplossingen opleveren om behoeften te vervullen en de kwaliteit van leven te verbeteren. De onderneming zet zich in voor de ontwikkeling van internationaal erkende maatstaven voor zijn impact op mensen en gaat een dialoog aan met gemeenschappen, overheden en samenlevingen overal ter wereld om inzicht te krijgen in de behoeften op gebieden zoals gezondheid, voeding en productprestaties. Daarnaast gaat DSM verder investeren in innovatie met betrekking tot DSM’s competenties en portfolio om te voorzien in menselijke basisbehoeften, bijvoorbeeld in projecten om verborgen honger en ondervoeding te bestrijden.
DSM’s strategie is nauw verbonden met de missie van de onderneming om een betere kwaliteit van leven te creëren voor huidige en toekomstige generaties, en daarom is DSM trots op zijn sterke track record voor wat betreft duurzaamheidsprestaties. DSM is van mening dat duurzaamheid de komende decennia de belangrijkste onderscheidende factor en bron van toegevoegde waarde zal zijn en dat DSM zich in een unieke positie bevindt om nieuwe waarde creërende mogelijkheden te benutten.
DSM gaat de creativiteit van zijn steeds mondialer en diverser wordende organisatie benutten om ECO+ innovatie te bevorderen en de ambitieuze doelstellingen voor de ECO+ omzet in 2015 te halen. Daarbij wordt voortgebouwd op DSM’s sterke ECO+ innovatieplatform, met bijvoorbeeld coatings voor zonnecellen, watergedragen verven, biogebaseerde materialen, halogeenvrije kunststoffen, enz. Daarnaast werkt DSM samen met leveranciers aan verbetering van de totale voetafdruk van de waardeketens waarin de onderneming actief is.
DSM heeft nieuwe en ambitieuze aspiraties geformuleerd voor duurzaamheid: in 2015 zullen ECO+-producten goed zijn voor meer dan 80% van de omzet uit innovatie en tegen de 50% van de totale netto-omzet uit lopende activiteiten (vergeleken met naar schatting 34% in september 2010). De kwalificatie ECO+ is gebaseerd op het oordeel van interne experts, dat tot stand is gekomen na evaluatie van diverse impactcategorieën waarbij voor een groeiend aantal producten een levenscyclusanalyse is toegepast. De impactcategorieën die DSM toepast zijn menselijke gezondheid, de kwaliteit van ecosystemen en natuurlijke hulpbronnen. Dankzij deze ontwikkelingen wordt DSM een industrieleider en een voorkeurspartner bij het creëren van waarde via duurzaamheid. Om deze ambitieuze doelen te bereiken wordt duurzaamheid in toenemende mate ingebed in alle activiteiten van DSM.
DSM’s Profit-doelstelling omvat het vertalen van innovatieve duurzame oplossingen in sterke waardecreërende businesses die voorzien in onvervulde behoeften. Door de versterkte focus op inzicht in (maatschappelijke) behoeften zal DSM de winstgevendheid van zijn ECO+ businesses en Peopleoplossingen op verschillende manieren verhogen. Dat gebeurt onder meer door te voorzien in de behoefte aan schonere en groenere technologieën, door specifiek op snelgroeiende economieën gerichte producten te ontwikkelen en door duurzaamheid als criterium te hanteren bij acquisities en partnerships. Base of the Pyramid en Cradle to Cradle® zijn voorbeelden van duurzame businessmodellen.
Wereldwijde trends zoals bevolkingsgroei en toenemende welvaart (ook in snelgroeiende economieën), de druk op natuurlijke hulpbronnen, overexploitatie en vervuiling creëren uitdagingen die op elk niveau moeten worden aangepakt: - Responsible care: verbetering van DSM’s eigen ecologische voetafdruk door middel van initiatieven om energieverbruik, emissies en afvalproductie te verminderen - Innovatieve nieuwe producten: het ontwikkelen van nieuwe producten die duidelijke ecologische (ECO+) of maatschappelijke voordelen bieden vergeleken met mainstream alternatieven - Creëren van duurzame waardeketens: verbetering van de ecologische voetafdruk in een gehele waardeketen door verbetering van inkoop, processen en/of producten - Andere inrichting van waardeketens: toepassing van innovatieve technologieën en partnerships om nieuwe, fundamenteel andere oplossingen te bedenken die het aanzien van de industrie veranderen
Om het winstpotentieel van Triple P te benutten voor zijn business gaat DSM Triple P volledig integreren in zijn organisatie, activiteiten en verslaglegging. In de businessplanning- en innovatieprocessen en bij de kwartaalreviews van alle businesses wordt bijvoorbeeld rekening gehouden met Triple P en de uitkomsten van stakeholder engagement. De businessgroepen gaan duurzaamheidsorganisaties opzetten en verder uitbouwen. In 2011 wordt een Sustainability Advisory Board bestaande uit een divers samengestelde en internationale groep externe experts opgericht om advies te geven en als klankbord te fungeren voor de Raad van Bestuur.
DSM streeft met zijn geïntegreerde Triple P-benadering naar waardecreatie voor alle stakeholders langs drie dimensies tegelijk: - People: het verbeteren van de kwaliteit van leven door middel van DSM’s activiteiten en innovaties - Planet: het verbeteren van de milieu-impact van DSM’s activiteiten en producten (ECO+) - Profit: het creëren van winstgevende businesses en waarde voor
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
Acquisities & Partnerships: van ‘portfoliotransformatie’ naar ‘driving focused growth’ Door niet-kernactiviteiten te desinvesteren en door selectieve acquisities te doen heeft DSM zich getransformeerd tot een onderneming die zich volledig focust op Life Sciences en Materials Sciences.
9
de business of partner een leidende positie moet toevoegen of versterken en waarde moet toevoegen aan DSM voor wat betreft technologische en/of marktcompetenties.
Sinds 2007 heeft de onderneming Stamicarbon, DSM Energy, DSM’s belang in Noordgastransport, Citric Acid Europe, Thermoplastic Elastomers (Sarlink® van DSM Elastomers), DSM Special Products, DSM Agro en DSM Melamine verkocht. Voor de verkoop van de Keltan®business van DSM Elastomers is een overeenkomst getekend en voor de activiteiten met betrekking tot maleïnezuuranhydride en afgeleide producten loopt het verkoopproces nog.
DSM is ook op zoek naar mogelijkheden ter versterking van competenties en marktposities voor de andere drie strategische aanjagers van groei: uitbreiding in Snelgroeiende Economieën, Innovatie en Duurzaamheid.
Zoals veel andere ondernemingen is DSM voorzichtig geweest met acquisities tijdens de financiële crisis en de economische teruggang. In de periode 2007-2009 zijn echter wel een aantal kleinere acquisities en durfinvesteringen gedaan. Om een paar voorbeelden te geven: in 2008 kocht DSM The Polymer Technology Group, een biomedische onderneming, waardoor toegang werd verkregen tot waardevolle kennis en klantrelaties in de biomedische markt. Met de acquisitie van Pentapharm in 2007 verwierf DSM een leidende positie in de ontwikkeling en productie van actieve ingrediënten voor de persoonlijke verzorgingsindustrie.
DSM stelt alles in het werk om zijn Single-A kredietwaardigheidsrating te behouden, en daarom is het voornaamste financiële criterium dat iedere acquisitie vanaf het begin moet bijdragen aan de winst per aandeel en aan de realisatie van de andere financiële doelstellingen. In het uitzonderlijke geval dat er zich een zeer aantrekkelijke overnamemogelijkheid voordoet van een omvang die de financiële ratio’s onder druk zou zetten, kan DSM bereid zijn een tijdelijke afwijking te accepteren van de kredietmaatstaven die passen bij de beoogde kredietbeoordeling. DSM is echter van mening dat een Single-A kredietwaardigheidsrating noodzakelijk is om te zorgen dat de onderneming te allen tijde voldoende financiële en strategische flexibiliteit bezit. Na een dergelijke acquisitie zou DSM’s beleid erop gericht zijn de balans en de onderliggende financiële kengetallen zodanig te managen dat de ratio’s binnen korte tijd weer voldoen aan de Single-A status.
DSM Venturing heeft momenteel voor ongeveer € 60 miljoen geïnvesteerd in veelbelovende ondernemingen en leidende durfkapitaalfondsen. DSM stelt per jaar tot € 30 miljoen beschikbaar voor investeringen in venturing-activiteiten. In 2010 bereikte DSM overeenstemming over de overname van Bayers industriële premixbusiness in Korea terwijl de acquisitie van de polyamide 6 polymeerfabriek van Nylon Polymer Company, LLC in de Verenigde Staten werd afgerond. Ook de ruil van de Novamid™ polyamidebusiness van Mitsubishi Chemical Corporation tegen DSM’s Xantar® polycarbonaatbusiness werd afgerond.
Er zijn uitzonderingen op het criterium ten aanzien van de winst per aandeel. Bij acquisities van kleine, innovatieve groeiactiviteiten kan dat criterium bijvoorbeeld misschien minder relevant zijn. Het combineren van groei-aanjagers DSM’s vier strategische groei-aanjagers zijn stuk voor stuk belangrijk, maar ze versterken elkaar ook. Door meerdere aanjagers met elkaar te combineren kan DSM een groter aantal businessmogelijkheden met groot potentieel genereren.
DSM heeft ook op veel gebieden joint ventures en partnerships gevormd, met als meest recente voorbeelden de joint venture met Roquette voor biobarnsteenzuur en een samenwerkingsovereenkomst met de Australische regering voor het ontwerpen, bouwen en bedrijven van de eerste grote Australische productiefaciliteit voor biofarmaceutica. De onderneming beschikt over de kennis en de middelen – mensen en financiën – om te investeren in geselecteerde acquisities en partnerships.
In 2009 opende DSM de DSM China Campus in Shanghai om de lokale competenties op het gebied van research & development te versterken. Deze researchfaciliteit, DSM’s grootste en belangrijkste buiten Europa en de VS, fungeert als incubator voor DSM’s lokale innovatiecompetentie.
De overeenkomst met Sinochem Group voor de vorming van een 50/50 wereldwijde joint venture voor de businessgroep DSM Anti-Infectives is een van de eerste mijlpalen die DSM heeft aangekondigd na de formulering van de nieuwe strategie. In december 2010 kondigde DSM de voorgenomen overname aan van Martek, een Amerikaanse producent van hoogwaardige producten van microbiële oorsprong die gezondheid en welzijn bevorderen via voeding. Dit wordt DSM’s eerste grote acquisitie na de succesvolle transformatie tot een Life Sciences en Materials Sciences-onderneming.
De voorgenomen acquisitie van een belang van 51% in AGI Corporation (Taiwan) stelt DSM in staat om niet alleen zijn platform voor UV-technologie (een innovatieve en milieuvriendelijke technologie) te versterken, maar ook zijn positie in snelgroeiende economieën uit te breiden. Dat betekent dat bij deze acquisitie alle vier de groei-aanjagers een rol spelen. Organisatie en cultuur Om alle vier de groei-aanjagers op het beoogde hogere niveau te brengen, transformeert DSM zijn organisatie en cultuur zodat er een werkelijk mondiale organisatie wordt gecreëerd en de onderneming zijn strategische ambities kan verwezenlijken. Door regionale businesses te
Elke potentiële acquisitie of partnership wordt door DSM beoordeeld aan de hand van strenge criteria op het gebied van strategie, financiën en duurzaamheid. Bij het screenen wordt een eerste selectie gemaakt op basis van de strategische fit. Op de zo verkregen shortlist worden de financiële criteria toegepast. Een belangrijk strategisch criterium is dat
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
10
versterken en meer bevoegdheden te verlenen zal DSM lokale marktinzichten en relaties verdiepen. Tegelijkertijd zorgt de ‘One DSM’benadering en -filosofie voor steeds verdere verbetering van kennisuitwisseling en samenwerking tussen businesses, functies en regio’s, zodat de onderneming de voordelen van diversiteit ten volle kan benutten.
DSM is op weg om een werkelijk mondiale organisatie te worden met meerdere dynamische regionale centra die zich elk op lokale/regionale markten en klantbehoeften focussen. Daarbij wordt diversiteit gezien en gewaardeerd als een sleutelfactor die de onderneming helpt zich aan te passen aan een onzekere, snel veranderende wereld en als een bron van nieuw innovatiepotentieel.
‘One DSM’ is een wereldwijde inspanning om een sterk presterende organisatie met goede netwerken te creëren waarmee DSM zijn doelstellingen en ambities kan realiseren. De businessgroepen, met een focus op klanten en markten, zijn de primaire bouwstenen, zowel in organisatorisch opzicht als vanuit businessoogpunt. De regionale organisaties zullen de businessgroepen versterken door infrastructuur en kennis en kunde te verschaffen die de business ondersteunt. Verder zorgen de regionale organisaties ook voor lokale innovatie in geselecteerde landen en vormen zij het gezicht van DSM tegenover externe stakeholdergroepen. De regionale organisaties dragen gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor versnelde groei van de omzet.
De ‘One DSM’-filosofie verschaft een sterk platform ter ondersteuning van internationalisatie en ter bevordering van waarde creërend gedrag. De gemeenschappelijke missie, de kernwaarde en de businessprincipes maken integraal deel uit van ‘One DSM’. In 2010 is de DSM Code of Business Conduct uitgerold in de DSM-organisatie, waarbij ondernemingsbreed gebruik werd gemaakt van een e-Learning tool. Zie pagina 51 van het Integrated Annual Report voor meer informatie hierover. Met het cultuurveranderingsprogramma behoudt DSM zijn focus op externe oriëntatie en innovatie, prestatieverantwoordelijkheid en inspirerend leiderschap op basis van een gezamenlijk geloof in duurzaamheid en diversiteit. Ook gaat DSM meer nadruk leggen op: - samenwerking: DSM-ers gaan beter samenwerken met collega’s, klanten, partners, de overheid, regelgevende instanties en andere belangrijke opinieleiders; - snelheid: het wordt gemakkelijker om kennis uit te wisselen, te leren en informatie te versturen, zodat er sneller en effectiever besluiten kunnen worden genomen; - nieuwe manieren van werken: flexibele werkwijzen en een bijbehorende flexibel beleid worden ingevoerd.
Dit alles wordt ondersteund en geoptimaliseerd door Functional Excellence-groepen (waarin de functionele expertise en implementatiekennis van de gehele onderneming wordt gebundeld) en gemeenschappelijke diensten (die op specifieke gebieden efficiënte diensten van hoge kwaliteit verlenen binnen de gehele onderneming). Samenwerking tussen businesses en regio’s, effectieve kennisuitwisseling, leren en open innovatie zullen tot synergie leiden. Functional excellence wordt geïmplementeerd door middel van een wereldwijde benadering.
Verdere internationalisatie van DSM’s personeel en van het hogere management is een eerste noodzaak om van DSM een werkelijk mondiale onderneming te maken.
De transformatie van DSM’s organisatie wordt verder ondersteund door DSM’s cultuurveranderingsprogramma, dat een gemeenschappelijk inzicht heeft gecreëerd in essentiële DSM-waarden en principes die tot groei leiden:
Een nieuw merk voor een nieuw tijdperk DSM’s transformatie tot een Life Sciences en Materials Sciencesonderneming die actief is op het gebied van gezondheid, voeding en materialen is nu afgerond. Daarom is de introductie van een nieuw concernmerk een logische stap. Het nieuwe merk laat heel duidelijk zien – aan klanten, leveranciers, aandeelhouders, de samenlevingen waarin de onderneming actief is en de DSM-werknemers – dat DSM een bladzijde heeft omgeslagen. Het nieuwe merk is een symbool van de overgang van de onderneming naar ‘het nieuwe DSM’, een Life Sciences en Materials Sciences-onderneming die inspeelt op belangrijke mondiale maatschappelijke trends.
- Externe oriëntatie en innovatiegedrevenheid: DSM dichter bij klanten, leveranciers, partners en andere invloedrijke instanties, zoals nietgouvernementele organisaties en vele externe partijen, brengen - Prestatieverantwoordelijkheid: ambitieuze doelstellingen formuleren, resultaten leveren, leren van fouten, zowel individueel als collectief - Inspirerend leiderschap: de complementaire en consistente combinatie van richting aangeven met ambitie en passie, besluiten nemen op basis van een gezond gevoel van urgentie, en verbindingen leggen met mensen door authenticiteit, betrokkenheid en een sterke motivatie te tonen.
Het nieuwe merk weerspiegelt de algehele positionering – intern en extern – van de onderneming. Het staat voor het nieuw gecreëerde DSM (de Life Sciences en Materials Sciences-onderneming) en de DSM-cultuur (die zich aanpast aan de nieuwe portfolio). Bovendien vertegenwoordigt het de waarden van DSM en de One DSM-filosofie en sluit het aan bij de missie om een betere kwaliteit van leven te creëren voor huidige en toekomstige generaties.
DSM’s cultuurveranderingsprogramma zal verder worden uitgerold met de nadruk op samenwerking en snelheid van uitvoering. Dit alles op basis van duurzaamheid (DSM’s kernwaarde) en een geloof in diversiteit, inclusief internationalisatie. Bij DSM ligt de focus bij diversiteit nu op gender, nationaliteit en achtergrond. Onderzoek heeft aangetoond dat dit de sterkste onderscheidende factoren zijn bij het creëren van een meer gebalanceerde mix van gedrag en mindsets.
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
11
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
12
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
13
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
14
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
15
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
16
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
17
Mensen Pearl voltooid DSM’s strategische focus op Life Sciences en Materials Sciences heeft ertoe geleid dat een aantal activiteiten, waarvan een belangrijk deel in Limburg gevestigd is, aan nieuwe eigenaren is overgedragen. Dit verkoopproces, Pearl, is in 2008 op gang gebracht, ondervond enige vertraging als gevolg van de financieel-economische recessie in 2009 en begin 2010, maar kon desondanks binnen de vooraf bepaalde looptijd met succes worden afgesloten. In 2009 is Stamicarbon verkocht aan het Italiaanse Maire Tecnimont. DSM Energy, dat geen onderdeel vormde van Pearl, werd overgedragen aan TAQA Abu Dhabi National Energy Company PJSC. In 2010 werden de resterende stappen gezet. DSM Agro/Melamine werd verkocht aan Orascom Construction Industries (OCI). De businessunit Thermoplastic Elastomers (Sarlink®), onderdeel van de businessgroep DSM Elastomeren, werd overgedragen aan Teknor Apex Company. Per einde van het verslagjaar volgde de verkoop van DSM Special Products aan Emerald Performance Materials en werd de verkoop van de resterende activiteiten van DSM Elastomeren (Keltan®) aan LANXESS aangekondigd. Het aantal betrokken DSMmedewerkers in Nederland was 426. De voltooiing van het Pearlproject markeert het einde van het transformatieproces waarmee DSM zich heeft omgevormd tot onderneming die zich volledig richt op Life Sciences en Materials Sciences. DSM is nu begonnen aan een nieuwe fase, met een zeer nadrukkelijke focus op verdere groei in Life Sciences en Materials Sciences alsmede de kruisbestuiving tussen beide sectoren. De totale opbrengst van de desinvesteringen zal naar verwachting circa € 1,2 miljard bedragen.
Per 1 januari 2011 gaan de salarissen met 1,5% omhoog. Op 1 januari 2012 stijgen de salarissen met 1%. Daarnaast krijgt iedere medewerker op 1 april 2011 een eenmalige uitkering van 0,5% van het jaarinkomen. De bestaande regelingen voor resultaatbeloning blijven vooralsnog ongewijzigd. Het streven is om de regelingen aan te passen en gelijk te maken voor alle DSM-onderdelen in Nederland. Duurzame inzetbaarheid In 2011 zal een project van start gaan om de duurzame inzetbaarheid van medewerkers te stimuleren. Die inzetbaarheid is belangrijk vanwege de snelle technologische ontwikkelingen en internationalisering, de toenemende dynamiek én de schaarste op de arbeidsmarkt, demografische ontwikkelingen, de verhoging van de pensioenleeftijd en de flexibilisering van de arbeidsduur. De in 2010 ingevoerde Career Management-beoordelingsmethode (PDR) voor medewerkers vanaf niveau C38 (of vergelijkbare niveaus in Nederland) wordt in 2011 geëvalueerd. Op basis daarvan zal de invoering van Career Management voor niveaus onder C38 of vergelijkbaar vanaf 2012 worden bekeken. Meer stage- en Wajongplekken Ter versterking van de relaties met het onderwijs is in 2010 ook meer aandacht gegeven aan stagiaires. Doelstelling is om in 2011 het aantal (excellente) stagiaires dat na afloop van een stage bij DSM komt werken te vergroten van 10% naar 20% van het totaal. In 2010 werden bij DSM zo’n 200 stages vervuld. DSM wil ook kansen bieden aan jongeren die moeilijk toegang hebben tot de arbeidsmarkt en plaatste daarom in 2010 vijf Wajongers, die allen een tijdelijk dienstverband aangeboden kregen. In het kader van de nieuwe CAO die DSM begin 2011 heeft afgesloten, is bepaald dat DSM zich zal inspannen om in 2011 het aantal Wajongplekken uit te breiden naar 15.
CAO, pensioen en salaris DSM Nederland en de vakorganisaties sloten eind 2010 een definitief akkoord over nieuwe CAO’s voor de zeven sociale eenheden van DSM in Nederland. Pensioen is daar een onderdeel van. De ingangsdatum is 1 januari 2011, de looptijd van de CAO is achttien maanden. De nieuwe pensioenafspraak heeft een looptijd van 5 jaar. DSM en de vakorganisaties concludeerden dat er nog onvoldoende gemeenschappelijk draagvlak is voor één CAO voor DSM in Nederland. In 2011 zal het onderwerp verder worden besproken. De pensioenregeling gaat over van een eindloon regeling naar een middelloonregeling. Het opbouwpercentage is vastgesteld op 2%. Verder is overeengekomen de pensioenleeftijd vanaf 1 januari 2012 te verhogen naar 66 jaar, in lijn met landelijke ontwikkelingen. De pensioenpremie moet omhoog om de regeling betaalbaar te houden. DSM betaalt in 2010 2%, in één keer. De medewerkers betalen 1% extra. Daarmee gaat de jaarlijkse premie omhoog van 21% naar 22%. De “versleeprechten” (een compensatiemaatregel voor het wegvallen van de prepensioenregeling) blijven bestaan. De staffel om de indexering te berekenen wordt met 5 procentpunten verhoogd. Dat betekent dat minder snel wordt overgaan tot indexatie, zodat het pensioen schokbestendiger wordt. Aan de pensioenrechten die tot nu toe zijn opgebouwd, verandert niets.
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
Actief Mobiliteitscentrum Met het oog op de financieel-economische crisis werd in 2009 voor de Limburgse regio het Mobiliteitscentrum opgericht. Doel van dit centrum was primair om boventallige medewerkers te begeleiden bij het vinden van nieuw werk, binnen of buiten DSM. In 2010 is naast de boventalligen bovendien veel aandacht geschonken aan loopbaanbemiddeling en aan de begeleiding van langdurig arbeidsongeschikten. In 2009 en 2010 is in totaal voor ruim 220 kandidaten bemiddeld. Voor circa 145 medewerkers is intussen een oplossing gevonden, voor de overige kandidaten worden de trajecten in 2011 gewoon vervolgd. Voor circa 90% van de betrokkenen is gemiddeld binnen een half jaar een passende oplossing gevonden, binnen of buiten DSM. Het Mobiliteitscentrum hanteert een eigen begeleidingsconcept. Ter ondersteuning wordt maximaal gebruik gemaakt van individuele en collectieve trainingen, beoordelingen en interim-functies. Het Mobiliteitscentrum wordt tenminste voor de looptijd van de nieuwe, vanaf begin januari geldende CAO voortgezet.
18
Alfa vrijwel afgerond In 2009 en 2010 is onder de noemer ‘Alfa’ gewerkt aan verdere stroomlijning, verbetering van de klantgerichtheid en verlaging van de kosten van activiteiten binnen de DSM Nederland organisatie. Bij DSM Nederland Communicatie zijn enkele arbeidsplaatsen vervallen en is de organisatie opnieuw ingericht. Bij DSM Nederland Human Resources is het aantal arbeidsplaatsen eveneens teruggebracht en zal de herinrichting van de betreffende activiteiten in de periode 2010-2011 gefaseerd worden uitgevoerd. Ook na 2011 zal voor de Human Resources-activiteiten binnen DSM Nederland mede in het kader van DSM’s nieuwe concernstrategie worden gekeken naar nauwere samenwerking en mogelijke integratie met de activiteiten die op dit terrein door het hoofdkantoor en de businessgroepen worden ontplooid.
Expertise, maar in ieder geval één van de twee. Nauwere relaties tussen industrie en onderwijs, een inspirerende dynamiek voor de kenniswerkers op de Campus en een versterkte aantrekkingskracht van de Euregio zullen daarvan de resultaten zijn. Ook zal DSM betrokken blijven bij programma’s zoals JetNet. In 2010 werden een aantal scholen in het kader van dit project verwelkomd. Momenteel nemen landelijk zo’n 60 ondernemingen en 170 scholen deel aan JetNet. Verdere uitbreiding staat op het programma, mede ook om de wachtlijsten onder scholen terug te dringen. Daarnaast zal een bijdrage worden geleverd om meer excellentie te bevorderen. Aan de op de Zuid-Nederlandse regio gerichte en mede door DSM gefinancierde activiteiten rond ‘Maak het in de Techniek’ namen eind 2010 circa 30 bedrijven deel.
Arbeidsmarkt en onderwijs: relaties versterken Vanwege de veranderingen bij DSM in Nederland, de behoefte aan een aantrekkelijk werkgeversprofiel en de blijvende vraag naar nieuwe technisch geschoolde medewerkers en ander talent op een krappe arbeidsmarkt, heeft de onderneming in 2010 op tal van manieren de samenwerking met onderwijs en betrokken overheden geïntensiveerd. Lopende programma’s werden versterkt en nieuwe initiatieven zijn ontplooid, samengepakt in een meerjarenprogramma dat voorziet in de behoeftes van onze businessgroepen. In 2011 zal dit programma vorm krijgen in nieuwe samenwerkingen met onder meer MBO- en HBO-instellingen.
Invoering gezondheidsmanagement Nadat in 2009 op concernniveau nieuw, gestandaardiseerd beleid ten aanzien van integraal gezondheidsmanagement werd opgesteld, is in 2010 een begin gemaakt met de uitvoering daarvan. De DSM Arbodienst in Nederland heeft als taak het nieuwe gezondheidsbeleid in Nederland concreet vorm te geven, binnen de kaders van de Nederlandse wetgeving. DSM hecht grote waarde aan een gezonde, inspirerende werkplek voor alle medewerkers, mede in het licht van DSM’s profiel als werkgever. Naast het project Vitality@DSM, zie verderop, is het dossierbeheer in 2010 gesystematiseerd en zijn diverse procedures efficiënter ingericht. De verwachting is dat er in 2012 van alle DSMmedewerkers een gezondheidsdossier zal zijn. Bovendien is een meer consistente methodiek ontwikkeld ten aanzien van de inventarisatie en de analyse van verzuimcijfers. Het hele jaar door zijn daartoe trainingen van bedrijfsartsen op de diverse locaties in Nederland georganiseerd. Het ziekteverzuim kwam in 2010 uit op 3,3% (2009: 3,6%).
Ook het ‘Teach First’-concept is in 2010 ingezet om de banden met het onderwijs te versterken, het docententekort te bestrijden en jonge mensen te interesseren voor het bedrijfsleven, in het bijzonder de chemie. In navolging van ervaringen die in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten zijn opgedaan, krijgen jong afgestudeerden de mogelijkheid om zich zowel binnen het onderwijs als het bedrijfsleven te oriënteren: de betreffende afgestudeerden staan dan enkele dagen voor de klas en nemen deel aan projecten en cursussen binnen een bedrijf naar keuze. In 2010 namen in Nederland 15 personen deel aan Teach First, waarvan 2 onder de hoede van DSM. Ze werkten onder meer aan lesstof over NutriRice®, met vitamines en mineralen verrijkte rijst die DSM in het kader van de samenwerking met het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties heeft ontwikkeld. DSM onderkent de voordelen van Teach First voor alle betrokkenen en zal in 2012 wederom aan dit project deelnemen.
Psychosociaal onderzoek In samenwerking met de locaties en in nauw overleg met de Centrale Ondernemingsraad is in 2010 ook de zogeheten psychosociale audit (PSA) ontwikkeld. Met dit instrument wordt onderzoek gedaan naar onder meer mentale en fysieke arbeidsbelasting, werkstress en ongewenst gedrag op de werkplek. Vertrouwensmedewerkers zijn opgeleid die op de respectieve locaties van DSM in Nederland hun ondersteunende rol gaan vervullen. Ook zal de Tripod-methode, tot dusverre met name in gebruik als analyse-instrument bij fabrieksincidenten, worden ingezet om problemen te onderkennen en op te lossen. De nieuwe aanpak, waarbij het management een wezenlijke voortrekkersrol zal vervullen, moet vanaf het eerste kwartaal van 2011 concreet beslag krijgen.
Specifiek voor het technisch MBO en HBO heeft DSM zich in 2010 ingespannen voor de oprichting van het Centrum voor Innovatief Vakmanschap (MBO) en het Centrum voor Expertise (HBO) voor het sleutelgebied chemie op de Chemelot Campus. Voor het HBO zal één nieuw centrum in Nederland worden geopend, voor het MBO twee. Begin januari 2011 werd bekendgemaakt dat de Chemelot Campus de vestiging tegemoet kan zien van wellicht zowel het Centrum voor Innovatief Vakmanschap als het Centrum voor
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
19
Vitale mensen Vitality@DSM is een vrijwillig, praktisch programma om tot gedragsverandering op het gebied van gezondheid te komen. Medische keuringen, vraaggesprekken, vragenlijsten en persoonlijke begeleiding vormen hiervan belangrijke onderdelen. Voeding, beweging, stress en herstel zijn de vier thema’s waarmee wordt gewerkt. In 2010 hebben wereldwijd ruim 3300 medewerkers deelgenomen aan Vitality@DSM, waarvan circa 2000 in Nederland. Doelstelling is om uiterlijk in 2015 alle DSMmedewerkers wereldwijd de mogelijkheid te hebben geboden om aan het programma deel te nemen. Metingen in 2010 hebben laten zien dat de bereidheid tot gedragsverandering duidelijk aanwezig is, en dat het bewustzijn van de risico’s van een ongezonde leefstijl sterker is geworden, zowel binnen fabrieken als in de kantooromgeving. Uit steekproeven is gebleken dat circa 40% van de deelnemers al binnen enkele weken zijn of haar leefen voedingsgewoontes verandert; circa 80% van de betreffende medewerkers blijkt zich na een jaar die nieuwe gewoontes definitief eigen gemaakt te hebben. Achmea is een van de ondernemingen die met DSM samenwerken om het belang van een gezonde leef- en werkstijl bij de medewerkers onder de aandacht te brengen en gedragsverandering te stimuleren.
de diverse in Nederland actieve ondernemingsraden. Nadat in 2009 al de nodige vorderingen waren gemaakt, is in 2010 energie gestoken in de verdere invoering van Commitment voor kwaliteit richting lokale overlegorganen en in scholing/opleiding van betrokken medewerkers. Ook is de organisatie van de medezeggenschap onder de loep genomen. Naast een aantal structuuraanpassingen is besloten om halverwege 2011 de Groepsondernemingsraad (GOR) DSM Limburg B.V. op te heffen. De medezeggenschap zal vanaf die datum vormgegeven worden door de COR, de GOR DSM Resins en de circa 20 in Nederland actieve Ondernemingsraden. Commitment voor kwaliteit heeft inmiddels tot de eerste resultaten geleid. Bij DSM Food Specialties werd eind vorig jaar besloten om de inrichting van de businessgroep om te vormen van een gecentraliseerde organisatie naar aansturing op basis van een regionale aanpak vanuit business units. Dat had onder meer voor de verkooporganisatie flinke gevolgen. De Ondernemingsraad in Delft is in een vroeg stadium door de directie ingelicht, en op basis van wederzijds vertrouwen is een traject van nauwe samenwerking uitgezet. Ook niet OR-leden hebben binnen de Wet op de Ondernemingsraden als experts op relevante gebieden inhoudelijke bijdrages geleverd. Het eindadvies rond de voorgenomen herinrichting kon binnen een maand worden afgerond. De kwalitatief betere en snellere besluitvorming droeg ook bij aan verkorting van de mogelijke onzekerheid onder de medewerkers. Een vergelijkbaar adviestraject is gevolgd ten aanzien van het eind vorig jaar genomen besluit tot oprichting van een 50/50joint venture door DSM Anti-Infectives en de Chinese Sinochem Group.
Medezeggenschap in 2010 De Centrale Ondernemingsraad (COR) heeft in het kader van het Pearl-project advies uitgebracht rond de verkoop van DSM Agro/ DSM Melamine, Sarlink® en DSM Special Products. Het adviestraject rond de verkoop van het resterende deel van DSM Elastomers (Keltan®) liep eind 2010 nog. In het kader van de herinrichting van de organisatie van DSM Nederland B.V. in het Alfaproject heeft de COR zich gebogen over de gevolgen hiervan voor een aantal onderdelen, met name Human Resources Nederland en DSM Nederland Communicatie. Ook is geadviseerd omtrent de verdere inrichting van integraal gezondheidsmanagement c.q. de positie van de DSM Arbodienst. De COR heeft advies uitgebracht ten aanzien van de ruil van DSM’s Xantar ® polycarbonaat-activiteiten tegen de Novamid® polyamideactiviteiten van Mitsubishi Chemical Corporation. Ook liep een adviestraject in het kader van de nieuwe concernstrategie inzake de samenwerking van DSM Anti-Infectives met de Chinese Sinochem Group. Begin 2011 werd bovendien een integraal oordeel rond de nieuwe concernstrategie uitgebracht, met speciale aandacht voor de posities van DSM in Nederland. Ook heeft de COR samen met de directie en commissarissen van DSM Nederland aandacht besteed aan DSM’s cultuurveranderingsprogramma.
Groen licht voor proeffaciliteit voor biogebaseerde processen Mede door toegezegde steun van de Nederlandse overheid is er in 2010 zekerheid gekomen over de bouw van een Bioprocess Pilot Facility op de DSM-locatie in Delft. Bedrijven en kennisinstellingen uit de hele wereld kunnen daar testen of en hoe hun ideeën voor biogebaseerde processen ook op grotere schaal haalbaar zijn. De stap van laboratoriumschaal naar industriële schaal is namelijk een bottleneck bij het omzetten van biogebaseerde reststromen, zoals landbouwafval, naar grondstoffen voor bouwmaterialen, chemische en farmaceutische producten en biobrandstoffen. De proeffaciliteit is onderdeel van een groot onderzoeksproject waar in totaal zo’n € 100 miljoen in wordt gestoken door Europese fondsen, Nederlandse overheden, kennisinstellingen en het bedrijfsleven, waaronder DSM. BE-Basic – een consortium van overheid, wetenschappelijke instituten en bedrijven in Nederland – is initiatiefnemer van het onderzoeksproject en coördineert de inspanningen van bedrijven en universiteiten. De verwachting is dat de eerste productietesten in de loop van 2011 mogelijk zullen zijn.
Commitment voor kwaliteit Begin 2008 kwam Commitment voor kwaliteit uit de startblokken. Dit project, gestart door de overlegorganen en de directie van DSM Nederland, richt zich op verbetering van de kwaliteit en versnelling van de besluitvorming binnen het interne overleg en
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
20
Chemelot: samenwerking en overnames Het 800 hectare grote Chemelot-terrein bij Geleen – dat bestaat uit het Industrial Park voor chemische productie en de Campus voor onderzoek en businessontwikkeling – heeft zich in 2010 verder ontwikkeld. Zo werd gewerkt aan de consortiumvorming met Universiteit Maastricht/Maastricht UMC+ en Provincie Limburg. Na de ondertekening van een intentieverklaring om gezamenlijk extra energie te gaan steken in de verdere ontwikkeling van de Campus, heeft een projectgroep onder leiding van de kwartiermaker Consortium Chemelot Campus een Masterplan opgesteld. Begin 2011 werd dit plan definitief gemaakt en aan Minister Verhagen (Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie) aangeboden. Naast de consortiumpartijen worden ook andere partijen betrokken. Dat zijn onder meer LIOF, Stedelijk Netwerk ZuidLimburg, Brainport Zuidoost-Nederland, overheden, vakorganisaties en tal van kennis-, onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Doel is de Chemelot Campus te ontwikkelen tot dé Euregionale en internationale vestigingsplaats voor bedrijven, onderwijs- en onderzoeksorganisaties in ‘geavanceerde chemie’, zoals activiteiten op het gebied van hoogwaardige (biogebaseerde) materialen voor de elektronicasector, de automobielindustrie en de medische industrie, alsmede biotechnologie en biosynthese.
Eind 2010 werd met LANXESS overeenstemming bereikt over de voorgenomen verkoop aan LANXESS van de Keltan® -activiteiten van DSM Elastomers, inclusief de EPDM-fabriek op het Industrial Park. De verplaatsing van de Salpeterzuurfabriek 6 van IJmuiden naar Chemelot, waarmee in 2009 door DSM Agro was begonnen, werd in 2010 door OCI Nitrogen voltooid. Nieuwe toetreders op de Chemelot Campus waren NLISIS Chromatography, Avantium, Mitsubishi Engineering-Plastics, SciTe en Ekompany Agro. NLISIS ontwikkelt producten op het gebied van gaschromatografie en Avantium bouwt een testfabriek voor een nieuwe generatie groene materialen en brandstoffen. Mitsubishi Engineering-Plastics verleent ondersteuning aan klanten in Europa en SciTe ontwikkelde een instrument voor polymerenonderzoek. Ekompany bouwt een proefinstallatie voor het maken van langzaam werkende meststoffen. Er zijn in 2010 op Chemelot zeven nieuwe bedrijven bij gekomen. Er hebben zich sinds 2005 44 nieuwe bedrijven gevestigd, waarvan 16 op het Industrial Park en 28 op de Campus. Voor de kantoren en gebouwen werd het DSM CiTY-project, ter modernisering van kantoor Sittard, dat in 2009 van start ging, verder voorbereid. Het kantoor Mauritspark in Geleen werd aan de grootste huurder OCI Nitrogen verkocht. Ook werd in 2010 grond aan Rijkswaterstaat verkocht ten behoeve van het Spoedaanpakproject A2 Maasbracht-Geleen van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het gaat hierbij om de verbreding van de A2/A76, inclusief de aanleg van een fly-over op het knooppunt Kerensheide.
Begin 2010 werden DSM Agro en DSM Melamine overgenomen door Orascom Construction Industries. Deze onderdelen gaan voortaan door het leven als OCI Nitrogen. De ammoniak-, salpeterzuur-, kunstmest-, ureum- en melaminefabrieken op het Industrial Park zijn deel van de betreffende overname.
DSM Special Products Rotterdam DSM Pharma Chemicals Venlo
DSM Engineering Plastics Emmen
DSM Biologics 4.011
4.458
DSM NeoResins
1.023 526 456 300 0 154 132
129 25 10
664 76 47 25 16
16 4 3 26
217 98 61 33
512 448 300 125 176 116
•
0
1.001
1.250
•
2.500
DSM Resins
DSM Gist
•
3.750
DSM Limburg
•
5.000
•
Ontwikkeling personeelsbezetting in 2010 (Totaal ultimo jaar: 6.602)
Formele bezetting op 01.01.2010
In dienst getreden
Uit dienst getreden
Formele bezetting op 31.12.2010
Totaal: 7.136
Totaal: 458
Totaal: 992
Totaal: 6.602
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
21
2.500
3.059
•
3.750
DSM Limburg
DSM Resins
DSM Special Products Rotterdam
Totaal: 4.011
Totaal: 526
Totaal: -
DSM Gist
DSM NeoResins
DSM Pharma Chemicals Venlo
Totaal: 1.023
Totaal: 456
Totaal: 154
DSM Engineering Plastics Emmen
DSM Biologics
•
5.000
•
Personeelsbezetting naar geslacht ultimo 2010 (Totaal: 6.602)
Totaal: 132
Man
Vrouw
Totaal: 4.970
Totaal: 1.632
57
952 367 119 109 17 11
143 75
-
407 347 283
•
0
656
1.250
•
Totaal: 300
3.176
DSM Resins
DSM Special Products Rotterdam
Totaal: 4.011
Totaal: 526
Totaal: -
DSM Gist
DSM NeoResins
DSM Pharma Chemicals Venlo
Totaal: 1.023
Totaal: 456
Totaal: 154
DSM Engineering Plastics Emmen
DSM Biologics
0 71 0
796 94 60 146 158
0 5 0
39 21 35 7 16
78 132
0
•
0
Totaal: 132
Totaal: 300
908 431 303 126
1.000
•
2.000
•
3.000
DSM Limburg
•
4.000
•
Personeelsbezetting naar soort dienst ultimo 2010 (Totaal: 6.602)
Dagdienst
Wisseldienst
Volcontinudienst
Totaal: 5.154
Totaal: 123
Totaal: 1.325
Totaal: 526
DSM Gist
DSM NeoResins
DSM Pharma Chemicals Venlo
Totaal: 1.023
Totaal: 456
Totaal: 154
DSM Engineering Plastics Emmen
DSM Biologics
DSM Special Products Rotterdam Totaal: -
Totaal: 132
735
768
•
Totaal: 300
420
30 t/m 34 jaar
35 t/m 39 jaar
40 t/m 49 jaar
50 t/m 54 jaar
55 en ouder
Totaal: 452
Totaal: 626
Totaal: 784
Totaal: 2.374
Totaal: 1.171
Totaal: 1.195
www.dsm.com
22
3
-
t/m 29 jaar
DSM Nederland Jaarverslag 2010
52
72 45 53
202 -
34 10
83 53 93
-
47 36
163
185 186 120
272 70 77 19 9 31
64 49 7 10 35
158
140
239
•
0
88 52 46 8 2 17
250
•
321
500
DSM Resins
Totaal: 4.011
•
750
DSM Limburg
•
1.000
1.528
Personeelsbezetting naar leeftijd ultimo 2010 (Totaal: 6.602)
DSM Special Products Rotterdam
Totaal: 47
Totaal: 129
DSM Gist
DSM NeoResins
DSM Pharma Chemicals Venlo
Totaal: 76
Totaal: 25
Totaal: 25
DSM Engineering Plastics Emmen
DSM Biologics
125
DSM Resins
Totaal: 664
Totaal: 10
Totaal: 16
0
Overig
Totaal: 18
Totaal: 10
Totaal: 107
Totaal: 18
Totaal: 178
Totaal: 661
DSM Limburg
DSM Resins
DSM Special Products Rotterdam
Totaal: 4.011
Totaal: 526
Totaal: -
DSM Gist
DSM NeoResins
DSM Pharma Chemicals Venlo
Totaal: 1.023
Totaal: 456
Totaal: 154
DSM Engineering Plastics Emmen
DSM Biologics Totaal: 132 3.414
•
60 - 79%
80 - 99%
100%
Totaal: 169
Totaal: 302
Totaal: 620
Totaal: 5.511
Ziekteverzuim 2010 DSM Nederland: 3,31% (2009; 3,6%)
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
23
144 88
297 178 56 42 9 7 31
< 60%
-
187 58 23 18 2 2 12
432 379 286
113 19 15 17 3 1 1
•
12
Ontslag door werknemer
• •
0
8 3
Ontslag door bedrijf
Totaal: 300
1.000
17
(pre)pensioenen
768
2.000
4
Overlijden
•
3.000
11 9
15 6
WIA
Aantal medewerkers naar soort dienstverband ultimo 2010 (Totaal: 6.602)
4.000
27
32 25 1
2 1 0 0 0
8
6
11 0 0 0
9 0 0 0 1
1 0 1 0
0 0 1
3 0 5 0 1 0
•
0
15
25
•
50
•
75
•
76
87
•
100
DSM Limburg
469
Aantal uitdiensttredingen naar reden in 2010 (Totaal: 992)
Bijlage
Ontwikkeling personeelsbezetting in 2010 Sociale eenheid DSM Limburg DSM Gist DSM Resins DSM NeoResins DSM Engineering Plastics Emmen DSM Special Products Rotterdam DSM Pharma Chemicals Venlo DSM Biologics Totaal
Formele bezetting op 31.12.2009* 4458 1001 512 448 300 125 176 116 7136
In dienst Uit dienst Formele bezetting getreden getreden op 31.12.2010 217 664 4011 98 76 1023 61 47 526 33 25 456 16 16 300 4 129 0 3 25 154 26 10 132 458 992 6602
* Correctie van saldo + 14 medewerkers t.o.v. het Jaarverslag DSM Nederland 2009 vooral geconcentreerd bij DSM Resins
Personeelsbezetting naar geslacht ultimo 2010 Sociale eenheid DSM Limburg DSM Gist DSM Resins DSM NeoResins DSM Engineering Plastics Emmen DSM Special Products Rotterdam DSM Pharma Chemicals Venlo DSM Biologics Totaal
man 3059 656 407 347 283 - 143 75 4970
vrouw 952 367 119 109 17 - 11 57 1632
Totaal 4011 1023 526 456 300 154 132 6602
Personeelsbezetting naar soort dienst ultimo 2010 Sociale eenheid DSM Limburg DSM Gist DSM Resins DSM NeoResins DSM Engineering Plastics Emmen DSM Special Products Rotterdam DSM Pharma Chemicals Venlo DSM Biologics Totaal
DSM Nederland Jaarverslag 2010
Soort dienst Dagdienst Wisseldienst Volcontinudienst 3176 39 796 908 21 94 431 35 60 303 7 146 126 16 158 - - - 78 5 71 132 - 132 5154 123 1325
www.dsm.com
24
Totaal 4011 1023 526 456 300 154 6602
Personeelsbezetting naar leeftijd ultimo 2010 Sociale eenheid
Leeftijdsklasse t/m 29 30 t/m 34 35 t/m 39 40 t/m 49 50 t/m 54
DSM Limburg DSM Gist DSM Resins DSM NeoResins DSM Engineering Plastics Emmen DSM Special Products Rotterdam DSM Pharma Chemicals Venlo DSM Biologics Totaal
239 88 52 46 8 - 2 17 452
321 140 64 49 7 - 10 35 626
420 158 70 77 19 - 9 31 784
1528 272 185 186 120 - 47 36 2374
55 e.o.
Totaal
735 163 83 53 93 - 34 10 1171
768 202 72 45 53 - 52 3 1195
4011 1023 526 456 300 154 132 6602
Ontslag door werknemer
Overig
Totaal
76 32 25 15 6 4 11 9 178
469 27 17 8 3 125 12 - 661
664 76 47 25 16 129 25 10 992
Aantal uitdiensttredingen naar reden in 2010 Reden ontslag Sociale eenheid WIA Over- (pre) Ontslag lijden pensioen door bedrijf DSM Limburg 15 9 87 8 DSM Gist - - 11 6 DSM Resins - - 3 2 DSM NeoResins 1 - - 1 DSM Engineering Plastics Emmen 1 1 5 - DSM Special Products Rotterdam - - - - DSM Pharma Chemicals Venlo 1 - 1 - DSM Biologics - - - 1 Totaal 18 10 107 18
Aantal medewerkers naar omvang van het dienstverband ultimo 2010 Sociale eenheid
Omvang dienstverband <60%
60-79%
80-99%
100%
113 19 15 17 3 - 1 1 169
187 58 23 18 2 - 2 12 302
297 178 56 42 9 - 7 31 620
3414 768 432 379 286 - 144 88 5511
DSM Limburg DSM Gist DSM Resins DSM NeoResins DSM Engineering Plastics Emmen DSM Special Products Rotterdam DSM Pharma Chemicals Venlo DSM Biologics Totaal
Ziekteverzuim 2010 DSM Nederland: 3,3% (2009: 3,6%)
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
25
Totaal 4011 1023 526 456 300 - 154 132 6602
Milieu Milieu-incidenten in Nederland in 2010 Hoewel DSM zich tot het uiterste inspant op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu, kunnen incidenten nooit worden uitgesloten. Deze paragraaf biedt een kort overzicht van de belangrijkste incidenten die in 2010 in Nederland plaatsvonden.
Voortgang in veiligheid, gezondheid en milieu Conform DSM’s wereldwijde aanpak werkt de onderneming in Nederland aan uiteenlopende initiatieven om de prestaties in veiligheid, gezondheid en milieu op het hoogst mogelijke niveau te brengen. Zowel voortgaande technische verbeteringen in fabrieken, als programma’s gericht op aanscherping van het bewustzijn en gedragsverandering, maken daar deel van uit. DSM reikt jaarlijks interne onderscheidingen uit voor locaties die de beste prestaties neerzetten. In 2010 werd die onderscheiding, de DSM Safety Award, voor 2009 toegekend aan DSM Melamine Europe in Sittard-Geleen. De winnaar van 2010 wordt in het tweede kwartaal 2011 bekend gemaakt. Ook wisselen de diverse locaties meer en meer kennis en ervaring uit, die in voorkomende gevallen tevens wordt ingezet om de veiligheidsprestaties in ondermeer ziekenhuizen en gezondheidsinstellingen te verbeteren.
Bij Sitech in Sittard-Geleen lekte zo’n 15.000 liter zwavel uit een pijpleiding die van de nabijgelegen haven naar Geleen loopt. De zwavel werd opgeruimd en er waren geen gevolgen voor het milieu. Bij DSM NeoResins in Waalwijk ontsnapte een gaswolk, bestaand uit water en monomeren, als gevolg van een defect in een fabriek. Het openbare leven ondervond hinder van het incident maar er was geen schade voor betrokkenen en omwonenden. Bij DSM Agro in Sittard-Geleen deed zich een potentieel ernstig incident voor. Bij de verplaatsing van de salpeterzuurfabriek viel een container als gevolg van een kabelbreuk van een hoogte van 1 meter naar beneden. Bij het distributiecentrum van DSM Nutritional Products (Venlo) was eveneens sprake van een potentieel ernstig incident; een vrachtwagenoplegger kantelde tijdens het uitladen door een vorkheftruck. De chauffeur bleef ongedeerd. DSM kwalificeert beide laatste incidenten als Serious Near Miss en heeft Tripodanalyse toegepast.
De werkzaamheden ten aanzien van de Europese registratie van stoffen (REACH) liggen op schema. In 2010 is door de bevoegde autoriteiten een inspectie uitgevoerd op een Nederlandse locatie, waarin dit is bevestigd. DSM Resins in Schoonebeek maakt schoon In het Drentse Schoonebeek heeft DSM Resins eind 2010 bodemverontreinigingen op de locatie verder opgeruimd. De verontreiniging is ontstaan in de jaren ’60 en ’70 bij de bedrijfsactiviteiten van de rechtsvoorganger van DSM. Eerder werden al diverse verontreinigingen verwijderd en de afrondende saneringsactiviteiten vonden plaats bij de voormalige SNB I fabriek. Bodemonderzoek in 2010 bracht de verontreiniging bij die fabriek aan het licht. De verontreiniging bevond zich uitsluitend op het terrein van DSM en vormde geen bedreiging voor omwonenden of gebruikers van het bedrijfsterrein. De verontreinigde grond is afgraven, afgevoerd en vervangen door schone grond.
Ten slotte vonden in 2010 op de locatie van DSM Anti-Infectives en DSM Food Specialties (beide Delft) en bij DSM Fibre Intermediates (Sittard-Geleen) ongevallen plaats waar medewerkers letsel opliepen. Uitgebreidere rapportage van DSM ten aanzien van veiligheid, gezondheid en milieu wordt verstrekt via www.dsm.com. DSM onderscheiden voor CO2-reductie DSM Pharmaceutical Products (DPP), producent van tussenproducten voor medicijnen, is in Parijs onderscheiden met een Europese Outsourcing Award vanwege de ontwikkeling van een verkorte procesroute naar een tussenproduct voor een geneesmiddel waarbij de CO2-uitstoot sterk werd verminderd. Met de nieuwe route, gebaseerd op een combinatie van biokatalyse en homogene katalyse, vergt het proces maximaal nog vijf stappen, terwijl de betrouwbaarheid en kwaliteit onverminderd hoog blijven en de CO2-uitstoot met circa 50% afneemt. De nieuwe route is in Geleen ontwikkeld door DSM Innovative Synthesis met behulp van de zogeheten InnoSynTM route scouting services.
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
SHE Award 2010 Een deskundige jury op het gebied van SHE (Safety, Health & Environment oftewel Veiligheid, Gezondheid & Milieu) heeft onlangs de winnaars geselecteerd van de SHE Award en de SHE Improvement Award voor 2010. De fabriek van DSM Resins in Schoonebeek won de SHE Award omdat ze duidelijk uitstijgt boven de gestelde eisen. De fabriek van DNCC (DFI) in Nanjing (China) ontving de SHE Improvement Award. Het selectieproces leverde vijf sterke nominaties op, waaruit de fabriek van DSM Resins in Schoonebeek als duidelijke winnaar tevoorschijn kwam. De fabriek krijgt de prijs vanwege zijn goed ontwikkelde SHE-systeem, dat op alle onderdelen goed scoort en duidelijk verder gaat dan de voorschriften. Zeer goed zijn onder meer de gecertificeerde, op gedrag gebaseerde SHE-benadering, de betrokkenheid van de medewerkers, de leefstijltraining die de
26
medewerkers aangeboden krijgen, de goede manier waarop de fabriek relaties met belanghebbenden onderhoudt en de uitstekende initiatieven om de milieu-effecten van de locatie te verminderen. De jury wil tevens een speciale vermelding toekennen aan DSM Desotech Hoek van Holland. Deze locatie werd dit jaar voor de vijftiende keer genomineerd voor de SHE Award. De locatie won de Award weliswaar niet (de concurrentie is groot), maar is er blijkbaar al die tijd in geslaagd om te voldoen aan de nominatiecriteria. Dat betekent dat de locatie consequent zeer goed presteert op SHE-gebied en beschikt over een robuust SHE-beheerssysteem.
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
27
Stof (t)
NOx (t)
DSM Nederland
DSM wereldwijd
DSM Nederland 5.000
•
2.000
•
5.100
DSM wereldwijd 4.900
5.000 4.500
3.750
2.500
3.500
•
•
1.500
•
1.600
1.250
350
2007
2006
2008
1.475 1.350
1.325
500
20 0
2005
1.500
200
168
•
0
185
180
135
115
450
2009
•
•
500
•
1.525
600 500
•
2.600 1.000
2010
2005
2007
2006
2008
2009
2010
N2O (t)
SO2 (t)
15.000
2.500
10.000
5.000
12.100 10.100
9.300
7.500
1.400
1.400
•
1.000
13.700 10.370
1.700
DSM wereldwijd
•
2.300
•
2.000
•
20.000
3.500
•
•
3.000
DSM Nederland
DSM wereldwijd
•
4.000
•
DSM Nederland
4.600
70
55
55
39
66
0
• 2005
2007
2006
2008
2009
2005
2010
VOS (t)
2008
2009
2010
30.000
•
22.500
5.000
•
15.000
2.500
•
7.500
1.050
1.100
1.050
1.500
7.500 1.070
DSM Nederland Jaarverslag 2010
2007
2008
2009
www.dsm.com
2010
2005
28
19.900
7.600 2.250
•
2006
21.600
11.100
970 0
2005
•
9.900
DSM wereldwijd
•
DSM Nederland
•
10.400
8.000
0
2007
2006
5.500
•
DSM wereldwijd 10.700
•
11.500
7.500
2.000
CZV (t)
DSM Nederland 10.000
5.000
2.350
2.350
2.150
1.800
7.200 2.100
•
0
50
4.400 2.500
•
2.100
2006
2007
2008
2009
2010
Storten gevaarlijk afval (t)
Storten niet gevaarlijk afval (t)
DSM Nederland
DSM wereldwijd
DSM Nederland
DSM wereldwijd
80.000
60.000
•
•
8.000
•
8.300
48.900
46.400
•
40.000
•
4.000
4.050
•
62.700 6.000
37.400
28.200
100 200 2005
600 20
600 20 2007
2006
75
17
2008
5
2009
0
2005
2006
1.235
2007
926
2008
489
2009
2010
•
15
DSM wereldwijd
78 70
63
10,7
•
37
36
32
10
6,8
32 5
18
10,1
9,5
•
74
49 36
20
•
DSM Nederland
•
DSM wereldwijd
77
50
1.460
Broeikasgassen (Mt)
DSM Nederland 100
1.550
1.300
2010
Energie (PJ)
25.300
•
•
20.000
6,4
7,3
6,6
5,7 3,8
•
0
•
2.000
•
2.850
5,2
3,8
0
•
0
2005
2007
2006
2008
2009
2010
2005
Klachten (#)
200
•
150
•
DSM Nederland
0
99
47
96
92
• •
50
DSM wereldwijd
39
79
78
24
38
44 12
27
•
100
2005
2006
DSM Nederland Jaarverslag 2010
2007
2008
2009
www.dsm.com
•
2,0
2010
29
2006
2007
2008
2009
2010
Markten Belangrijkste ontwikkelingen van 2010
Vooral bij Polymer Intermediates ontwikkelden de prijzen zich zeer goed.
Algemeen De sterke financiële resultaten over 2010 weerspiegelen DSM’s focus op innovatie en klanten wereldwijd, en DSM’s aanpak van kosten en cash. DSM werd bij dat alles geholpen door een verbeterend economisch klimaat. Binnen de Life Sciences-activiteiten bleef de Nutrition-business zeer goed presteren, terwijl bij Pharma verbetering nodig is. De activiteiten binnen Materials Sciences lieten gedurende het jaar een significante verbetering zien, met een recordresultaat voor Polymer Intermediates.
Netto-omzet, doorlopende activiteiten in € miljoen Nutrition Pharma Performance Materials Polymer Intermediates Other activities Totaal
Het jaar 2010 vormde de afsluiting van een periode waarin DSM zich heeft getransformeerd tot een onderneming die zich helemaal op Life Sciences en Materials Sciences richt. DSM heeft met succes zijn Vision 2010-strategie afgerond, inclusief de verkoop van de resterende niet-kernactiviteiten binnen de beloofde termijn. Vervolgens is DSM, via een reeks belangrijke transacties, begonnen aan het opzetten van additionele sterke groeiplatforms voor de volgende fase in zijn strategie ‘DSM in motion: driving focused growth’. Voorbeelden zijn de aangekondigde acquisitie van Martek en de aangekondigde joint venture met Sinochem voor de antiinfectives business. DSM heeft er vertrouwen in dat 2010 de basis heeft gelegd voor de realisatie van zijn nieuwe strategische doelstellingen op het gebied van groei en winstgevendheid, en stelt daarom nu voor om het dividend te verhogen van € 1,20 naar € 1,35 in plaats van de in september 2010 aangekondigde € 1,30.
3.005 739 2.507 1.398 527 8.176
2.824 721 1.823 849 508 6.725
Nutrition Zowel de omzet als het bedrijfsresultaat lag in 2010 boven het niveau van 2009. De autonome omzetgroei was 2%, vooral dankzij hogere volumes. Het bedrijfsresultaat van DSM Nutritional Products en DSM Food Specialties nam verder toe dankzij goede marktomstandigheden, uitstekend presterende fabrieken, een goede beheersing van de kosten en gunstige valutakoersen. Het cluster bleef zich focussen op zijn “waarde boven volume”-strategie. Pharma De autonome omzetontwikkeling was -1%. Het vergeleken met 2009 veel lagere bedrijfsresultaat werd voornamelijk veroorzaakt door DSM Pharmaceutical Products, dat bleef kampen met moeilijkheden als gevolg van een geringe vraag vanuit farmaceutische ondernemingen, vertraagde goedkeuringsprocedures en het wegvallen van enkele grote contracten. Het verbeterde resultaat van de doorlopende activiteiten van DSM Anti-Infectives woog niet geheel op tegen het verlies van marge als gevolg van de beëindiging van de productie van clavulaanzuur in 2009.
DSM’s focus op cash bleef een hoge prioriteit. De middelen uit bedrijfsactiviteiten bedroegen € 1,1 miljard. In combinatie met de opbrengst uit desinvesteringen en het voorzichtige investeringsbeleid zorgde dit voor een nettoschuld van minus € 108 miljoen ultimo jaar. DSM heeft daarmee een uitstekende uitgangspositie om zijn strategische ambities te realiseren. Met 19% was de autonome omzetontwikkeling in 2010 zeer sterk vergeleken met 2009. Nutrition liet een sterke volumegroei zien, bij enigszins lagere prijzen. Bij gelijkblijvende wisselkoersen bleef de omzet bij Pharma vrijwel onveranderd. Bij Materials Sciences stegen de volumes zeer sterk en waren de activiteiten van de meeste businesses terug op het niveau van voor de crisis.
www.dsm.com
2009
Het bedrijfsresultaat was € 752 miljoen, 74% hoger dan in 2009. Na een resultaatgroei van 17% in 2009 realiseerde Nutrition in 2010 een groei van 9%. Dit weerspiegelt het vermogen van Nutrition om zijn marktpositie te versterken op basis van zijn innovatie- en differentiatiestrategie in combinatie met een goede bedrijfsvoering. De resultaten voor Pharma waren lager. Dit had te maken met de aanhoudende problemen in de farmaceutische industrie en het eenmalige effect van griep-gerelateerde activiteiten op het gebied van steriele vaccins in 2009. Het bedrijfsresultaat voor Performance Materials was substantieel beter dan in 2009 en kwam uit boven het niveau van 2008. Polymer Intermediates presteerde uitstekend en realiseerde zijn beste resultaat ooit. Bij zowel caprolactam als acrylonitril was dit te danken aan marges.
De resultaten over 2010 lieten een zeer sterke verbetering zien ten opzichte van het recessiejaar 2009. Met uitzondering van Pharma verbeterden alle activiteiten hun resultaten. De verbeterde businessomstandigheden en de snelle maatregelen die DSM nam als reactie op de economische teruggang resulteerden in het beste bedrijfsresultaat ooit voor de activiteiten die samen de nieuwe DSM-portfolio vormen. Voor de meeste activiteiten was de eerste helft van het jaar beter dan de tweede helft, doordat in de eerste helft hernieuwde vooraadopbouw plaatsvond verderop in de bedrijfskolom en doordat de valutakoersen veel gunstiger waren.
DSM Nederland Jaarverslag 2010
2010
Performance Materials De autonome omzetgroei bedroeg 31%. Daarmee lieten alle drie de businessgroepen een zeer sterk herstel zien ten opzichte van het zwakke jaar 2009. Bij DSM Dyneema bleven de prijzen gelijk, maar bij de andere businessgroepen stegen ze duidelijk.
30
De totale middelen aangewend voor investeringen bedroegen in 2010 € 416 miljoen. Dit was € 41 miljoen minder dan in 2009 (€ 457 miljoen).
De omzetstijging werkte door in het bedrijfsresultaat, dat significant verbeterde, vooral dankzij hernieuwde voorraadopbouw verderop in de bedrijfskolom in de eerste helft van het jaar. De tweede helft van het jaar werd beïnvloed door gestegen grondstofprijzen.
Ten opzichte van ultimo 2009 daalde de nettoschuld met € 938 miljoen, resulterend in een nettoschuld van minus € 108 miljoen. Ultimo 2010 was er voor € 837 miljoen geïnvesteerd in hoog-renderende termijndeposito’s (looptijd 3 tot 6 maanden), die in het kasstroomoverzicht worden verantwoord als ‘Kortlopende beleggingen’.
Polymer Intermediates De autonome omzetgroei was 59% dankzij zeer goede marktomstandigheden voor zowel caprolactam als acrylonitril, die de basis vormden voor een historisch hoog bedrijfsresultaat. Bedrijfsresultaat plus afschrijvingen (EBITDA), doorlopende activiteiten in € miljoen Nutrition Pharma Performance Materials Polymer Intermediates Other activities Totaal
2010
2009
702 65 299 229 (134) 1.161
655 91 174 36 (122) 834
Duurzaamheid DSM is van mening dat duurzaamheid in de komende decennia een belangrijke onderscheidende factor en bron van toegevoegde waarde zal zijn. Alle duurzaamheidsdoelstellingen van DSM’s Vision 2010-strategie zijn gehaald. In 2010 daalden zowel het totale energieverbruik als de emissies van broeikasgassen (in CO2-equivalenten) met 22%. De daling was vooral een gevolg van desinvesteringen. De energie-efficiency in 2010 was 8% beter dan in 2005, waarmee de doelstelling is gehaald.
Other activities Het bedrijfsresultaat bleef op hetzelfde niveau als in 2009. Tegenover hogere projectgerelateerde kosten stonden hogere resultaten voor enkele resterende niet-kernactiviteiten.
In 2010 hield DSM zijn derde wereldwijde Employee Engagement Survey. Vergeleken met het tweede onderzoek, dat in 2009 werd gehouden, verbeterde de mate van betrokkenheid van de medewerkers (het percentage dat ‘positief’ scoorde) met drie procentpunt. Met deze score zit DSM binnen acht procentpunt van de externe betrokkenheidsbenchmark van sterk presterende ondernemingen (met 79% ‘positief’), en dat is de klasse waartoe DSM wil behoren.
Financiele resultaten De nettofinancieringslasten bedroegen in 2010 € 93 miljoen, € 18 miljoen minder dan in 2009.
In 2010 waren 89% van DSM’s innovaties ECO+ oplossingen, vergeleken met 78% in 2009. DSM behaalde in 2010 wederom de toppositie op het gebied van duurzaamheid in de mondiale chemische sector volgens de Dow Jones Sustainability Index, net als in 2004, 2005, 2006 en 2009.
De belastingdruk over het gehele jaar (doorlopende activiteiten) bedroeg 24%. Over het gehele jaar kwamen de bijzondere posten (na belastingen) uit op een verlies van € 40 miljoen.
Als onderdeel van de nieuwe strategie, DSM in motion: driving focused growth, heeft DSM de ambitie uitgesproken om de volgende stap te zetten op het gebied van duurzaamheid, van verantwoordelijkheid naar business driver. Meer informatie hierover kan worden gevonden in het hoofdstuk DSM in motion: driving focused growth.
De nettowinst vóór bijzondere posten bedroeg € 547 miljoen. Dit was € 303 miljoen hoger dan in 2009. De totale nettowinst steeg ten opzichte van 2009 met € 170 miljoen en kwam uit op € 507 miljoen. De nettowinst per aandeel bedroeg in 2010 € 3,03, tegenover € 2,01 in 2009.
Vanaf het eerste kwartaal van 2011 gaat DSM een aantal duurzaamheidskentallen rapporteren. Tegelijk met de cijfers over 2010 publiceert DSM ook zijn eerste Integrated Annual Report, een combinatie van jaarverslag en Triple P verslag. De transparantie waarmee DSM over duurzaamheid rapporteert is eens te meer tot uitdrukking gekomen in de toekenning van de GRI A+ status aan het Integrated Annual Report.
Dankzij DSM’s sterke focus op cash bedroegen de middelen uit bedrijfsactiviteiten over het gehele jaar 2010 € 1.103 miljoen. Het operationeel werkkapitaal (doorlopende activiteiten) als percentage van de netto-omzet daalde van 18,6% ultimo 2009 naar 17,9% ultimo 2010.
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
31
Vision 2010
Omvorming van de activiteitenportfolio In de afgelopen drie jaar heeft DSM zich door de verkoop van nietkernactiviteiten en door selectieve acquisities omgevormd tot een onderneming die zich geheel richt op Life Sciences en Materials Sciences.
Er is een eind gekomen aan het tijdvak waarvoor DSM de strategie Vision 2010 – Building on Strengths had geformuleerd. Kort samengevat bouwde deze strategie voort op DSM’s track record voor wat betreft transformatie van de portfolio en werd de focus op Life Sciences en Materials Sciences er versneld mee aangescherpt. Deze focus werd gevoed door vier belangrijke maatschappelijke trends: klimaatverandering, gezondheid en welzijn, functionaliteit en performance, en opkomende economieën.
Desinvesteringen DSM heeft de verkoop van DSM Agro en DSM Melamine aan Orascom Construction Industries afgerond. Het vroegere DSM Agro, nu OCI Agro, produceert ammoniak en kunstmest met een hoog stikstofgehalte voor grasland en landbouwgewassen en is daarmee marktleider in Nederland en een van de marktleiders in Duitsland, Frankrijk en België. Het vroegere DSM Melamine, nu OCI Melamine, is de grootste melamineproducent ter wereld. In 2009 realiseerden de twee businessgroepen met 779 medewerkers een gezamenlijke omzet van € 489 miljoen.
Een belangrijk onderdeel van de strategie was erop gericht van Life Sciences en Materials Sciences activiteiten met een aantrekkelijk groeipotentieel te maken, niet alleen afzonderlijk maar ook in combinatie. Er zijn veel mogelijkheden voor kruisbestuiving tussen Life Sciences en Materials Sciences – intern de X-factor genoemd. DSM is ervan overtuigd dat biotechnologie, een techniek die traditioneel wordt geassocieerd met Life Sciences, in toenemende mate een rol zal spelen bij de ontwikkeling van nieuwe, groenere en schonere (bio)materialen, terwijl hoogwaardige materialen steeds meer zullen worden ingezet in medische toepassingen op het gebied van Life Sciences.
DSM heeft Citrique Belge verkocht aan Adcuram (Duitland). DSM rapporteerde een boekverlies van circa € 40 miljoen als gevolg van deze transactie, hoewel de verkoopprijs, afgezet tegen de winst van het bedrijfsonderdeel, alleszins redelijk is. Circa 250 medewerkers gingen na afronding van de verkoop over naar de nieuwe eigenaar.
De Emerging Business Areas creëren groeiplatforms die zijn gebaseerd op de sterktes en synergieën die samenhangen met DSM’s posities in Life Sciences en Materials Sciences.
Een andere desinvestering die werd afgerond was die van DSM Special Products B.V., dat werd verkocht aan Emerald Performance Materials (eigendom van een dochteronderneming van Sun Capital Partners). DSM Special Products maakt onder andere Purox® B en Purox® S, ingrediënten die worden gebruikt in voedingsmiddelen en diervoeder, evenals in allerlei industriële toepassingen. Verder produceert de onderneming het gezondheidsbevorderende diervoederingrediënt VevoVitall®, dat door DSM Nutritional Products verkocht blijft worden. DSM Special Products had ongeveer 125 medewerkers in Rotterdam en SittardGeleen, die na afronding van de verkoop allen naar de nieuwe eigenaar overgingen.
Tot de belangrijkste bouwstenen van de in september 2007 aangekondigde versnelde Vision 2010-transformatie behoren het in hoger tempo omvormen van de activiteitenportfolio, het formuleren van ambitieuze nieuwe doelstellingen, maatregelen die betrekking hebben op de aandeelhouders van DSM en een versterking van DSM’s Triple P-beleid. Niet alleen is de Vision 2010-doelstelling om tussen 2006 en 2010 € 1 miljard extra omzet te genereren uit innovatie ruimschoots gehaald, DSM is er ook in geslaagd om het aantal nieuwe producten te verhogen.
De businessunit Thermoplastic Elastomers (Sarlink®), een onderdeel van de businessgroep DSM Elastomers, is verkocht aan Teknor Apex Company. In het vierde kwartaal van 2010 rapporteerde DSM een bescheiden boekwinst op deze transactie. Ongeveer 90 medewerkers gingen na afronding van de verkoop over naar de nieuwe eigenaar.
DSM wordt nu gezien als technologieleider op het gebied van tweede-generatie biobrandstoffen en biogebaseerde materialen. Door alert, krachtig en effectief in te spelen op de veranderende economische omstandigheden (door zich te focussen op kosten, cash en werkkapitaal en de nettoschuld te verkleinen) zonder van de uitgezette koers af te wijken (door zich te blijven concentreren op klanten, innovatie en DSM’s kernwaarde: duurzaamheid) is DSM, zoals uit de resultaten blijkt, als een sterkere onderneming uit de periode van economische teruggang tevoorschijn gekomen.
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
DSM bereikte ook overeenstemming over de verkoop van het resterende deel van DSM Elastomers aan LANXESS voor een bedrag van € 310 miljoen, exclusief liquide middelen en vrij van schuld. De voorgenomen verkoop zal naar verwachting in de eerste maanden van 2011 worden afgerond, afhankelijk van de voortgang van de gebruikelijke goedkeurings- en meldingsprocedures bij toezichthoudende en andere instanties.
32
DSM heeft het volledig eigendom verkregen van de polyamide 6 (PA6) polymerisatiefabriek van Nylon Polymer Company LLC (NPC) in Augusta (Georgia, Verenigde Staten. DSM Chemicals North America en Shaw Industries waren voorheen joint venture-partners in NPC. Voor DSM Engineering Plastics betekent de verwerving van het volledig eigendom van de PA6 polymeerfabriek een belangrijke stap in zijn strategie om zijn geografische bereik te vergroten, onder andere door uitbreiding in Zuid-Amerika. De onderneming realiseert hierdoor ook volledige integratie in de PA6-keten, inclusief caprolactam, polymeer en compounds, in Noord-Amerika.
DSM verwacht na de closing een boekwinst van ruim € 100 miljoen te rapporteren als gevolg van de transactie. Circa 420 werknemers zullen na afronding van de verkoop overgaan naar de nieuwe eigenaar. De aangekondigde desinvestering van DSM Elastomers markeert de laatste stap in de transformatie van DSM, die begon met de aankondiging in september 2007 van een desinvesteringsprogramma als onderdeel van het versnelde Vision 2010-programma. De totale opbrengst van de desinvesteringen inclusief die van de voorgenomen verkoop van DSM Elastomers zal naar verwachting circa € 1,2 miljard bedragen.
DSM Engineering Plastics heeft de overname van de Novamid® polyamide-activiteiten van Mitsubishi Chemical Corporation in ruil voor DSM’s Xantar ® polycarbonaatactiviteiten afgerond. Voor beide activiteiten bedraagt de netto-jaaromzet circa € 90 miljoen. De ruil past goed in de strategie van beide ondernemingen.
Acquisities In december 2010 maakten DSM en Martek Biosciences Corporation bekend dat zij een definitieve overeenkomst hebben gesloten waarbij DSM alle uitstaande gewone aandelen Martek zal verkrijgen voor USD 31,50 per aandeel in contanten voor een totaal bedrag van ongeveer USD 1.087 miljoen. De transactie is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen van DSM en wordt ondersteund door de Board of Directors van Martek.
DSM Biologics, een businessunit van DSM Pharmaceutical Products, heeft de bedrijfsmiddelen en bijbehorende business van de Rhobust™ technologie voor farmaceutische en andere toepassingen van Upfront Chromatography A/S (Denemarken) overgenomen. Hierdoor heeft DSM Biologics alle rechten verkregen voor de commercialisering van de Rhobust™technologie op diverse gebieden, inclusief de farmaceutische industrie.
De eerste stap van deze transactie, het biedingsproces, werd op 18 februari 2011 succesvol afgerond, en de transactie werd eind februari 2011 afgerond.
DSM Nutritional Products heeft Microbia, Inc. in Lexington (Massachusetts, Verenigde Staten) overgenomen van Ironwood Pharmaceuticals, Inc. Microbia is een succesvolle R&D-specialist op het gebied van industriële biotechnologie. De onderneming heeft een technologieplatform ontwikkeld waarmee natuurlijke carotenoïden van hoge kwaliteit (inclusief bèta-caroteen en canthaxanthine), voedingsmiddelen en andere specialtymaterialen en -chemicaliën kunnen worden geproduceerd uit hernieuwbare grondstoffen.
De aankoop van Martek, een in de Verenigde Staten gevestigde producent van hoogwaardige producten van microbiële oorsprong die de gezondheid en het welzijn via de voeding bevorderen, was de eerste grote acquisitie van DSM na de succesvolle transformatie van DSM tot Life Sciences en Materials Sciences-onderneming. Deze transactie is geheel in lijn met de strategie die DSM heeft geformuleerd voor zijn Nutrition-cluster (‘voortzetting van waardegroei’) en voegt een nieuw groeiplatform toe op het gebied van gezonde en natuurlijke ingrediënten voor zuigelingenvoeding en andere toepassingen in voedingsmiddelen en dranken, waarbij de nadruk ligt op meervoudig onverzadigde vetzuren zoals microbieel Omega-3 DHA (docosahexaeenzuur) en Omega-6 ARA (arachidonzuur).
Partnerships DSM heeft overeenstemming bereikt met Sinochem Group over de oprichting van een 50/50 wereldwijde joint venture waarin de businessgroep DSM Anti-Infectives wordt ondergebracht. De transactie is afhankelijk van het verkrijgen van goedkeuring van de regelgevende instanties (ook in China) en de gebruikelijke goedkeuringsprocedures bij de mededingingsautoriteiten in de EU en elders. Daarnaast zal de ondernemingsraden van DSM worden gevraagd om advies uit te brengen over de voorgenomen transactie. De partijen verwachten dat de transactie in het tweede kwartaal van 2011 kan worden afgerond. De overeenkomst zal dan met terugwerkende kracht per 1 januari ingaan.
DSM heeft bekendgemaakt dat de onderneming van plan is om voor ongeveer € 48 miljoen een belang van 51% te verwerven in de Taiwanese onderneming AGI Corporation (AGI) door middel van een inschrijving op nieuw uit te geven aandelen in combinatie met een openbaar bod op bestaande aandelen, onder voorbehoud van goedkeuring door AGI en de succesvolle afronding van de gebruikelijke goedkeurings- en meldingsprocedures. AGI levert een breed scala aan milieuvriendelijke, onder invloed van UV (ultraviolet) licht uithardbare harsen en andere producten, die worden gebruikt in coatings voor papier, hout en kunststof en in inkten voor grafische toepassingen.
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
Als onderdeel van de joint venture-overeenkomst zal Sinochem Group een kapitaalbelang van 50% nemen in DSM Anti-Infectives voor een totaal bedrag van € 210 miljoen in contanten, exclusief liquide middelen en vrij van schuld.
33
DSM verschaft geen kapitaal maar levert de technologische expertise voor het ontwerp en opzetten van de activiteiten en gaat bij de productie gebruikmaken van zelf ontwikkelde technologieën.
Het hoofdkantoor van de joint venture wordt gevestigd in Azië. Het huidige personeel van DSM Anti-Infectives, in totaal circa 2000 mensen wereldwijd, gaat over naar de nieuwe entiteit. De joint venture zal alle huidige activiteiten van DSM AntiInfectives wereldwijd gaan omvatten.
DSM en DuPont hebben bekendgemaakt dat ze zijn overeengekomen een joint venture op te richten voor de ontwikkeling, productie en commercialisatie van geavanceerde biomedische materialen voor chirurgische toepassingen. Hiervoor moet nog goedkeuring worden verkregen van de Europese Unie. DSM en DuPont nemen elk een aandeel van 50% in de joint venture, die Actamax Surgical Materials LLC komt te heten.
DSM en Roquette Frères, een wereldwijde producent van zetmeel en afgeleide producten, hebben een joint venture-overeenkomst getekend voor de productie, commercialisatie en marktontwikkeling van bio-barnsteenzuur, afhankelijk van goedkeuring van de regelgevende instanties en succesvolle afronding van de meldingsprocedures. De vorming van de joint venture is een nieuwe stap na de succesvolle samenwerking tussen DSM en Roquette in het kader van een overeenkomst voor gezamenlijke ontwikkelingsactiviteiten.
De joint venture gaat zich richten op de markt voor chirurgische materialen voor wondafdichting, barrièremiddelen tegen verkleving en kleefmiddelen voor het afdichten van wonden. Met meer dan 100 miljoen operaties per jaar is dit een grote en onderbediende markt. De resultaten van veel chirurgische ingrepen zouden positief beïnvloed kunnen worden door de volgende generatie materialen die de joint venture aan het ontwikkelen is.
De twee ondernemingen werken sinds begin 2008 samen aan de ontwikkeling van fermentatietechnologie voor de productie van barnsteenzuur op biologische basis. De eerste testhoeveelheden van deze hernieuwbare en veelzijdige chemische bouwsteen – die wordt toegepast bij de productie van polymeren, harsen en veel andere producten – zijn al geproduceerd in een in 2009 gebouwde demonstratiefabriek in Lestrem (Frankrijk). De positieve resultaten van deze samenwerking hebben tot de vorming van de nieuwe joint venture geleid.
Prestaties meten In de periode 2006-2010 heeft DSM zijn portfolio sterker en duidelijker gefocust. Tegelijkertijd is de Vision 2010-strategie succesvol afgerond, ondanks de sterkste economische teruggang van de laatste 70 jaar.
DSM en het Nederlandse biofarmabedrijf Crucell N.V., dat inmiddels is overgenomen door Johnson & Johnson, hebben een uitbreiding aangekondigd van de activiteiten in hun bestaande joint venture, het PERCIVIA PER.C6® Development Center in Cambridge (Massachusetts, Verenigde Staten). Deze onderneming wordt van ontwikkelcentrum omgevormd tot een volwaardige biofarmaceutische onderneming voor de ontwikkeling van op PER.C6® gebaseerde ‘bio-better’ eiwitten en monoklonale antilichamen en voor wereldwijde licentiëring van de PER.C6® menselijke cellijn voor de productie door derden van monoklonale antilichamen en andere eiwitten. De joint venture, waarin DSM en Crucell evenveel aandelen bezitten, krijgt als naam PERCIVIA LLC.
Bij het formuleren van de doelstellingen van de versnelde Vision 2010-strategie werd ervan uitgegaan dat zich geen algemene economische en marktcondities zouden voordoen die specifiek voor DSM een nadelige invloed zouden hebben. DSM heeft de meeste (zij het niet alle) doelstellingen van de versnelde Vision 2010-strategie gehaald, inclusief de doelstellingen ten aanzien van de omzet in China, de omzet uit innovatie en de EBITDA-marge voor Nutrition en de duurzaamheidsdoelstellingen. Een doelstelling die niet werd gehaald was de EBITDA-marge voor het cluster Pharma, dat de laatste jaren te maken heeft gehad met aanzienlijke problemen en een veranderende markt. De EBITDA-marges voor Performance Materials en Polymer Intermediates stegen in 2010 maar de doelstellingen werden niet helemaal gehaald, hoewel de EBITDAmarge voor Polymer Intermediates in 2010 hoger was dan de doelstelling voor de gehele Vision 2010-periode.
DSM Biologics heeft voorlopige overeenkomsten getekend voor de vorming van een partnership met de regering van Queensland en die van het Gemenebest Australië voor het ontwikkelen, bouwen en bedrijven van de eerste grote Australische productiefaciliteit voor biofarmaceutische medicijnen op basis van zoogdiercellen. Deze fabriek, met een oppervlak van meer dan 6500 vierkante meter, komt in Brisbane te staan en gaat diensten verlenen op het gebied van procesontwikkeling op basis van zoogdiercellen en cGMP (current Good Manufacturing Practices) klinische en commerciële productie. De Australische regering verschaft het benodigde kapitaal voor de fabriek, die deel uitmaakt van het Queensland 10 Year Biotechnology Strategic Plan.
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
De volgende tabel geeft de doelstellingen van Vision 2010 en de voortgang die in 2010 is geboekt bij het bereiken daarvan.
34
Doelstellingen Vision 2010 Realisatie 2010
DSM is trots dat de in Vision 2010 geformuleerde doelstelling om in 2010 ten opzichte van 2005 € 1 miljard extra omzet uit innovatie te genereren ruimschoots is gehaald. In 2010 werd voor circa € 1.280 miljoen aan omzet uit innovatie gerealiseerd, tegenover ongeveer € 810 miljoen in 2009.
Doelstelling 2010
Autonome omzetgroei 19%1 gemiddeld > 5% per jaar EBITDA / netto-omzet per cluster: - Nutrition 23,4% > 18% - Pharma 8,8% > 19% - Performance Materials 11,9% > 17% - Polymer Intermediates 16,4% > 13% Groei uit innovatie € 1,3 miljard €1 miljard Omzet in China USD 1,6 miljard USD 1,5 miljard CFROI 9,2% WACC (7,5%) + 100 basispunten
Een aanvullende doelstelling was dat DSM een intrinsiek innovatieve onderneming moest worden, met innovatiepraktijken van de hoogste orde, een bovengemiddeld rendement op de investeringen in innovatie en medewerkers bij wie innovatie in het bloed zit. Meer informatie over DSM’s vorderingen op het gebied van innovatie is te vinden vanaf pagina 71 van het Integrated Annual Report. Uitbreiding in opkomende economieën DSM bleef groeien in opkomende economieën. Uitgedrukt als percentage van de totale omzet steeg de omzet in de opkomende economieën (Centraal- en Oost- Europa, Latijns-Amerika, China en Emerging Asia Pacific) van 32% in 2009 naar 36% in 2010. In 2005 bedroeg dit percentage 20%. In het kader van de nieuwe concernstrategie zal DSM vanaf 2011 rapporteren over snelgroeiende economieën, waarmee economieën met een sterk groeiend BNP worden bedoeld.
Duurzaamheid Alle op schema - Behoud toppositie op belangrijke duurzaamheidsranglijsten - Bereiken van leiderschap in industriële (witte) biotechnologie - Voortdurende verbetering van ecologische voetafdruk - Meer divers personeelsbestand - Vermindering energieverbruik per eenheid product met 8% in de periode 2005-2010 Total shareholder return 130% vs. Boven het 146% voor gemiddelde van de referentiegroep referentiegroep 3
Hoewel er duidelijk verschillen bestaan tussen de diverse opkomende economieën, heeft DSM’s versterkte focus op deze landen rendement opgeleverd.
1) Gemiddelde over de periode 2006-2010: 5% 2) Gemiddelde over de cyclus 2006-2010: 9,2% 3) Total shareholder return 2006-2010 DSM: 131%, referentiegroep 151%. De referentiegroep bestaat uit AkzoNobel, BASF, Clariant, Danisco, DuPont, EMS Chemie Holding, Kerry, LANXESS, Lonza Group, Novozymes, Rhodia en Solvay 4) Gerealiseerd in vier van de vijf Vision 2010-jaren
DSM heeft al een aantal jaren een belangrijke positie in China. Dit land is zich aan het omvormen van de werkplaats van de wereld tot een van de toonaangevende wereldeconomieën met de hoogste groeicijfers, waarin innovatie een steeds belangrijkere rol speelt. China is een van de grootste markten ter wereld geworden, wat gepaard ging met een stijgende vraag naar Life Sciences en Materials Sciences-producten.
Aandeelhouderswaarde Een overzicht van de koersontwikkeling van het aandeel DSM in 2010 is te vinden op pagina 134 van het Integrated Annual Report.
De economische welvaart en de sterke binnenlandse vraag, gestimuleerd door sterk stijgende inkomens, zullen naar verwachting de economische groei aandrijven in de komende decennia. In 1998 bedroeg DSM’s omzet in China minder dan USD 100 miljoen. In 2005 was dat meer dan verzesvoudigd naar meer dan USD 600 miljoen.
De onderneming stelde de Jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor een verhoogd dividend vast te stellen van € 1,35 per gewoon aandeel, waarvan € 0,40 reeds was uitgekeerd als interim-dividend. Dit is 12,5% meer dan het dividend over 2009. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 28 april 2011 bekrachtigde dit voorstel. Meer informatie over DSM’s dividend is te vinden op pagina 64 en op pagina 134 van het Integrated Annual Report.
De laatste jaren heeft DSM in China groeicijfers van gemiddeld rond 20% per jaar gerealiseerd. In 2010 bedroeg de omzet in China USD 1.631 miljoen, 37% meer dan in 2009 en een nieuw record voor de onderneming. DSM is trots dat de omzetdoelstelling voor 2010 – oorspronkelijk USD 1 miljard, maar in 2007 verhoogd naar USD 1,5 miljard – is overtroffen. De onderneming wil de omzet in China verder opvoeren naar USD 3,0 miljard in 2015.
Marktgedreven groei en innovatie Marktgedreven groei en innovatie was een van de pijlers van DSM’s Vision 2010-strategie en heeft een significante groeibijdrage geleverd. In 2010 bedroeg de autonome omzet uit doorlopende activiteiten 19%, waarvan 13% door hogere volumes en 6% door hogere prijzen. De gemiddelde autonome omzetgroei in de periode 2006-2010 bedroeg 5%.
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
35
DSM Nederland: organisatie en missie
Colofon
DSM Nederland B.V. is een serviceorganisatie en 100% dochter van Koninklijke DSM N.V. en is de houdstermaatschappij van de Nederlandse DSM-dochtermaatschappijen die actief zijn in Nederland. De directeur van DSM Nederland fungeert als bestuurder van de Centrale Ondernemingsraad volgens de Wet op de Ondernemingsraden.
Dit is een uitgave van DSM Nederland Communicatie. Concept en redactie: DSM Nederland Communicatie Don Croonenberg, www.thebitterend.nl Heeft u vragen of suggesties? Stuur een bericht naar
[email protected]
DSM Nederland vervult een aantal ondersteunende taken voor de bedrijfsactiviteiten van DSM in Nederland en richt zich op de vertegenwoordiging van DSM in Nederland naar diverse externe belanghebbenden. Tot het takenpakket behoren: sociaaleconomisch beleid en arbeidsverhoudingen, overleg met de sociale partners, het Arbobeleid, public affairs en communicatie, vertegenwoordiging in externe overlegorganen, arbeidsmarkt en onderwijs, en ontwikkelingen op de diverse locaties in Nederland.
DSM Nederland Communicatie Postbus 43 6130 AA Sittard © DSM Nederland BV 2011 Alle rechten voorbehouden. Overname van (gedeeltes van) teksten is onder bronvermelding toegestaan.
DSM Nederland bestaat uit: • Directie • HR DSM Nederland • Arbodienst DSM • DSM Nederland Communicatie • Shared Services Center • Chemelot / Industrial Site & Campus De Raad van Commissarissen van DSM Nederland: F. Sijbesma, voorzitter CEO/Voorzitter van de Raad van Bestuur van Koninklijke DSM N.V. E. Rongen Voormalig directeur DSM Limburg B.V. M. Vliegenthart Voormalig staatssecretaris van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Vervult meerdere toezichthoudende functies. H. Janssen, secretaris
DSM Nederland Jaarverslag 2010
www.dsm.com
36