CEVORA

CEVORA Studie over de sector en de beroepen Trends van de verhuursector en beroepen van de subsector verhuur van motorvoertuigen in België

www.cevora.be Studie in opdracht van CEVORA gezamenlijk uitgevoerd door CEVORA en LENTIC (HEC-Ecole de gestion de l’Université de Liège) Maart 2012

CEVORA vzw - opleidingscentrum van het ANPCB (PC218)

Trends van de verhuursector en beroepen van de subsector ‘verhuur van motorvoertuigen’ in België

studie

Inhoudsopgave Inleiding........................................................................................................................................................... 2 Methodologie.................................................................................................................................................. 3

1. Algemeen overzicht van de sector 1.1 1.2

Kwantitatieve benadering........................................................................................................................ 5 1.1.1 De arbeidsmarkt in de verhuursector.......................................................................................... 6 1.1.2 De ondernemingen................................................................................................................... 22 Kwalitatieve benadering......................................................................................................................... 27 1.2.1 Algemene tendensen................................................................................................................ 27 1.2.2 De subsector verhuur van motorvoertuigen............................................................................... 29

2. Beroepen, vaardigheden en opleidingspraktijken 2.1 2.2

5

32

De sector vandaag................................................................................................................................ 32 2.1.1 Beroepen.................................................................................................................................. 32 2.1.2 Vaardigheden............................................................................................................................ 36 2.1.3 Opleidingspraktijken.................................................................................................................. 37 En in 2020 ?.......................................................................................................................................... 37 2.2.1 Scenario’s................................................................................................................................. 37 2.2.2 Nieuwe beroepen...................................................................................................................... 39 2.2.3 Opleidingsacties........................................................................................................................ 40

Besluit 41 Bijlage 1 : Samenstelling van de verhuursector.......................................................................................... 42 Bijlage 2 : Methodes van de openbare tewerkstellingsdiensten om de knelpuntberoepen te bepalen....... 45 Bibliografie..................................................................................................................................................... 48

1

studie


Inleiding CEVORA, het vormingscentrum van het ANPCB, heeft als opdracht de werknemers van het Paritair Comité 218 te vormen en te begeleiden. Dankzij een grondige kennis van de verschillende sectoren die deel uitmaken van het paritair comité, kunnen de strategische en operationele doelstellingen worden aangepast op gebied van vorming en begeleiding van de werknemers. Dit document bestudeert de verhuursector (NACE-code 771)2. Aan de hand van een toekomstgerichte contingentiebenadering heeft deze monografie niet enkel als doel om de sociaal-economische en technologische uitdagingen waarmee de ondernemingen uit de sector geconfronteerd worden te beschrijven. Deze monografie beoogt ook een inventaris te maken van de verschillende vertegenwoordigde beroepen en wil eventuele verbanden tussen deze sociaal-economische en technologische uitdagingen en de beroepen observeren. Eerst wordt de context van de sector beschreven met behulp van kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren. Het aantal ondernemingen, de omvang ervan, de verdeling van de werkgelegenheid, aanbod van en vraag naar werk in de sector worden aangekaart, alsook de toestand van de markt en de innovaties waaraan voorrang wordt gegeven. In een tweede fase worden de problemen van de sleutelberoepen (centrale en typische functies), de knelpuntberoepen en de vormingspraktijken onderzocht. De in dit deel verzamelde informatie moet de gelegenheid bieden om, indien nodig, de vormingsreferentiemodellen van CEVORA voor de sector te wijzigen of aan te vullen zodat er vormingsmodules kunnen worden aangeboden. Deze laatste zijn afgestemd op de werkelijke behoeften van de ondernemingen en werknemers. Wij willen alle deskundigen die wij in het kader van dit onderzoek ontmoet hebben graag bedanken.

1 2

2

Op basis van de nomenclatuur NACE-BEL 2008. Omwille van toegankelijkheidsredenen werd er beslist om bepaalde vragen slechts in functie van de subsector van de verhuur van voertuigen (NACE-code 77.1) aan te kaarten, vooral wat de kwalitatieve aspecten betreft.


studie

Methodologie Deze studie van de verhuursector is opgebouwd rond een transversale methodologie die bestaat uit 3 fasen :

1. Beschrijving van de context - De eerste stap in de beschrijving van de context is een verzameling van kwantitatieve gegevens (gegevens van RSZ, VDAB/FOREM/ACTIRIS, …) en een literatuuronderzoek (activiteitenverslagen, artikels over de huidige situatie van de sector, …). Het doel van deze fase is om een algemeen kader te schetsen van de sector en van de werkgelegenheid binnen deze sector.

2. Onderzoek van de trends - Er werden verkennende face-to-face gesprekken gevoerd met belangrijke spelers. Door deze ontmoeting met de mensen op de werkvloer wilden we de opkomende algemene praktijken, de innovaties en de te verwachten veranderingen opsporen. We hebben zeven personen ontmoet : 2 leden van werkgeversfederaties, 2 trainers die samenwerken met de verhuurondernemingen, 1 opleidingsconsulent van CEVORA en 2 vakbondsvertegenwoordigers. De thema’s die werden aangekaart, waren de socio-economische en technologische evolutie van de sector, de impact van deze evoluties op de beroepen uit de sector en de eventuele aanpassingen die moeten worden aangebracht op het vlak van opleidingen, sensibilisering en vaardigheden. - Om consistent te zijn, hebben we de volgende onderzoeksfasen uitsluitend gericht op de studie van de subsector ‘verhuur van motorvoertuigen’. Deze sector op zich is goed voor 45% van de bedienden uit de verhuursector. - Op basis van de informatie die werd verzameld tijdens de verkennende gesprekken werden er toekomstgerichte scenario’s uitgewerkt met fictieve ondernemingen waarbij de grote trends van de sector werden geïllustreerd. De belangrijkste thema’s voor deze scenario’s waren de automatisering van de processen, de zorg om het milieu, partnerschappen en aangepaste opleidingen. Deze thema’s werden vervolgens voorgelegd aan een focusgroep (werkgroep) bestaande uit 4 deelnemers die dicht bij de mensen op de werkvloer staan (HR Manager, Training Manager, General Manager). Deze personen werken voor grote ondernemingen die representatief zijn voor de autoverhuursector. Zij hebben zich kunnen positioneren ten opzichte van de fictieve scenario’s ; ze konden de scenario’s valideren of er commentaar op geven. Dankzij deze scenario’s werd ook het debat geopend rond de trends in de sector en de toekomst van de beroepen.

3. Onderzoek van de knelpuntberoepen en van de opleidingspraktijken - Om zo gedetailleerd en zo doelgericht mogelijk informatie te verzamelen over de sector, werden in tien ondernemingen uit de sector uitvoerige face-to-face gesprekken gevoerd. We hebben de referentiepersonen ontmoet op de hoofdzetel van de ondernemingen of op kantoor. Ze oefenden de volgende functies uit : 1 agentschapmanager, 6 personeelsverantwoordelijken, 1 commercieel directeur, 1 field manager, 1 sales manager. Het gesprek ging over de positie van de onderneming binnen de sector, de beroepen (sleutelberoepen, nevenberoepen, knelpuntberoepen), de gevraagde vaardigheden en de opleidingspraktijken. Deze thema’s werden besproken voor twee tijdstippen : hoe de situatie van vandaag is en hoe de situatie waarschijnlijk zal zijn in 2020.

3

studie


De bedoeling van deze methodologie is om op een prospectieve en kwalitatieve manier de noden van de ondernemingen te benaderen en de grote trends van de sector te identificeren. De beschikbare kwantitatieve gegevens voor de sector vullen de kwalitatieve informatie aan.

4


studie

1. Algemeen overzicht van de sector 1.1 Kwantitatieve benadering3 Classificatie van de verhuursector Volgens de activiteitennomenclatuur NACE-BEL 2003 van het Nationaal Instituut voor de Statistiek wordt de verhuursector de NACE code 71 toegekend met als omschrijving ‘Verhuur van machines en werktuigen zonder bedieningspersoneel en van overige roerende goederen’. Volgens de NACE-BEL 2008 nomenclatuur is de toegeschreven NACE code 77 met als omschrijving ‘Verhuur en lease’. Volgens de classificatie van 2003 bestaat de verhuursector uit de volgende subsectoren : 71.100 Verhuur van auto’s 71.200 Verhuur van overige transportmiddelen 71.300 Verhuur van overige machines en werktuigen 71.400 Verhuur van overige roerende goederen In subsector 71.1 wordt de verhuur van personenauto’s en van lichte bestelwagens opgenomen. Subsector 71.2 omvat de verhuur van overige transportmiddelen voor vervoer te land, op rivieren, op zee of in de lucht. Subsector 71.3 betreft de verhuur van machines en werktuigen voor de industrie, de bouwsector, de landbouw en de informatica. Subsector 71.4 heeft op zijn beurt betrekking op de verhuur van verschillende consumptiegoederen (zoals dvd’s, vaatwerk of sportartikelen) en medisch en paramedisch materieel. Volgens de classificatie van 2008 bestaat de verhuursector uit de volgende subsectoren : 77.100 Verhuur en lease van motorvoertuigen 77.200 Verhuur en lease van consumentenartikelen 77.300 Verhuur en lease van andere machines, werktuigen en andere materiële goederen 77.400 Lease van intellectuele eigendom en vergelijkbare producten, met uitzondering van werken onder auteursrecht Subsector 77.1 neemt deze keer de verhuur van alle motorvoertuigen voor vervoer over land op, met uitzondering van caravans en motorhomes. Subsector 77.2 heeft op zijn beurt betrekking op de verhuur van verschillende consumptiegoederen (zoals dvd’s, vaatwerk of sportartikelen) en medisch en paramedisch materiaal. Subsector 77.3 betreft de verhuur van machines en werktuigen aan de industrie, de bouwsector, de landbouw en de informaticasector, naast de verhuur van alle transportmiddelen die niet zijn gedekt door subsector 77.1. Voor de subsector 77.4, een nieuwe subsector, gaat het om de verhuur van intellectuele eigendom waarop geen auteursrechten van toepassing zijn.

3

Het punt 1.1, dat de kwantitatieve gegevens uitwerkt, is opgesteld door de studiedienst van CEVORA.

5

studie


Bepaalde kwantitatieve variabelen in dit verslag werden verkregen bij instellingen die de nomenclatuur van 2003 nog gebruiken om hun gegevens te genereren, terwijl andere gebruik maakten van de nomenclatuur van 2008. Duidelijker gesteld : de gegevens over de werkgelegenheid binnen de verhuursector zijn afkomstig van de RSZ en volgen de nomenclatuur NACE-BEL 2003 tot en met 2007. Vanaf 2007 volgen ze de nomenclatuur van NACE-BEL 2008 (de gegevens van het jaar 2007 zijn dus beschikbaar onder beide nomenclaturen). De gegevens over zowel vraag naar als aanbod van de werkgelegenheid in de verhuursector zijn afkomstig van de verschillende openbare tewerkstellingsdiensten (VDAB, Forem en Actiris) en volgen nog altijd de nomenclatuur NACE 2003. De cijfers over de ondernemingen ten slotte zijn afkomstig van de ADSEI en volgen de nomenclatuur NACE 2003 tot in 2007 en de NACE-BEL 2008 vanaf 2008. Omwille van die verschillen werden de vergelijkingen met de nodige omzichtigheid gemaakt, en dan vooral op het niveau van de evoluties per subsector4. Toch moet worden opgemerkt dat in het geval van de verhuursector de variatie tussen beide nomenclaturen relatief gering is. De weinige nieuwe activiteiten in de verhuursector die de nomenclatuur NACE-BEL 2008 volgen (zoals deze van de subsector 77.4), hebben inderdaad slechts betrekking op heel weinig bedienden en ondernemingen. De overgang van de nomenclatuur NACE-BEL 2003 naar die van de NACE-BEL 2008 hield vooral een herstructurering van de NACE-codes van de sector in.

1.1.1 De arbeidsmarkt in de verhuursector In de eerste paragraaf van dit gedeelte stellen we het profiel van de arbeidsmarkt in verhuursector tussen 2005 en 2010 op5. Hiervoor worden een aantal parameters onder de loep genomen. In de allereerste plaats spitsen we ons toe op de werkgelegenheid binnen deze sector en daarbij besteden we bijzondere aandacht aan de bedienden. In een tweede paragraaf bekijken we enerzijds de arbeidsvraag (het aantal werkaanbiedingen afkomstig uit de sector) en anderzijds het arbeidsaanbod (het aantal niet-werkende werkzoekenden met als hoofdberoep de hierboven vermelde beroepen)6. Tot slot vergelijken we vraag en aanbod met elkaar en onderzoeken we de verhoudingen ervan.

Werkgelegenheid Om een beeld te krijgen van de werkgelegenheid in de verhuursector, baseren we ons in de eerste plaats op gegevens van de RSZ. Het gaat enkel over bedienden. Arbeiders en personen die een ander statuut hebben, worden hier niet besproken.

4 5 6

6

De tabellen en grafieken waar subsectoren vermeld staan bevatten enkel de gegevens vanaf 2008, waarvoor de categorisatie via de nomenclatuur NACE-BEL 2008 beschikbaar is. Omwille van uiteenlopende redenen, konden we jammer genoeg niet alle informatie voor alle jaren verkrijgen voor bepaalde variabelen. Bovendien zijn voor bepaalde variabelen slechts de gegevens van de laatste jaren opgenomen door de structurele veranderingen aan de NACE-nomenclatuur in 2007. We hebben enkel gegevens over de werkaanbiedingen en de werkzoekenden van de beroepen uit het paritair comité 218. Dit betekent dat het hier niet alle aanbiedingen en werkzoekenden uit de sector betreft.


studie

Aantal bedienden Op 31 december 2010 bedroeg het aantal bedienden in de verhuursector 4.940, waarvan 4.275 tot het ANPCB behoorden (ofwel 86,6%). De laatste jaren heeft de sector een constante en beperkte groei van het aantal bedienden gekend, behalve tussen 2008 en 2009, wat waarschijnlijk te wijten was aan de daling van de economische activiteit door de crisis van de subpremies. Tabel 1 : Aantal bedienden in de verhuursector en in de algemene economie 2005

2006

Sector in het ANPCB

3.989

Privésector Totaal ANCPB Totaal privésector

2007

2008

2009

2010

4.196

4.359

4.252

4.275

4.918

5.098

4.912

4.940

406.021

413.356

401.902

404.451

1.429.844

1.459.966

1.450.243

1.455.901

Nace 2003

Nace 2008

4.018

4.074

4.530

4.656

4.780

371.662

385.785

1.337. 079

1.374.897

Bron : RSZ (eigen bewerking)

Aandeel bedienden In het algemeen is ongeveer 2/3 van alle werknemers uit de private verhuursector een bediende. Dit is relatief hoger dan in de privésector in zijn geheel, waar het cijfer rond 55% ligt. Dit wijst erop dat deze sector meer werknemers met een bediendestatuut tewerkstelt dan het gemiddelde. Toch merken we twee bijzondere ontwikkelingen op waardoor deze twee aantallen dichter bij elkaar komen : in de verhuursector gaat het aandeel van de bedienden effectief in dalende lijn tussen 2007 en 2010, terwijl in de privésector net het omgekeerde gebeurt. De verhuursector ‘normaliseert’ zich dus, maar blijft toch eerder een bediendesector. Tabel 2 : Aandeel bedienden in de totale private verhuursector en in de algemene economie 2007

2008

2009

2010

Privésector

67,9%

66,0%

65,1%

64,8%

Totaal privésector

54,0%

54,6%

54,7%

54,7%


7

studie


Indeling van de bedienden volgens geslacht Het aandeel mannelijke bedienden in deze sector is altijd al hoger geweest dan het aandeel vrouwelijke bedienden. Bovendien is het aandeel van de mannen de laatste jaren beperkt, maar constant gestegen. De huidige aantallen zijn betrekkelijk gelijk aan de aantallen in het ANPCB als geheel, maar hellen in vergelijking met de privésector in zijn geheel toch meer over naar de mannelijke kant. Grafiek 1 : Indeling van de bedienden in de verhuursector volgens geslacht

2005

56%

44%

2006

57%

43%

2007

57%

43%

2008

57%

43%

2009

58%

42%

2010

58%

42%

0%

10%

20%

30%

40%

Mannen

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Vrouwen


Grafiek 2 : Indeling van de bedienden in de verhuursector / in het ANPCB / in de privésector volgens geslacht in 2010

Verhuur 2010

58%

42%

ANPCB 2010

59%

41%

Bedienden privé-sector 2010

45%

55%

0%

10%

Mannen Bron : RSZ (eigen bewerking)

8

20%

30%

40%

50%

Vrouwen

60%

70%

80%

90%

100%


studie

Indeling van de bedienden volgens werkregime In de verhuursector had het voltijdse werkregime tussen 2005 en 2010 de overhand. Bovendien heeft het de laatste jaren aan belang gewonnen : tot 79% van de bedienden in 2010. Tabel 3 : Indeling van de bedienden in de verhuursector volgens werkregime 2005

2006

2007

2008

2009

2010

Voltijds

75%

75%

*

78%

76%

79%

Deeltijds

25%

25%

*

22%

24%

21%

* Op het moment waarop we de gegevens hebben opgevraagd, waren de cijfers over het werkregime in 2007 niet beschikbaar bij de RSZ. Bron : RSZ (eigen bewerking)

Indeling van de bedienden volgens werkregime en volgens geslacht Tussen 2005 en 2010 was het voltijdse regime gangbaar voor de mannen ; het schommelde gedurende de hele periode tussen 86% en 89%. De meeste vrouwen in de sector werken voltijds, maar in mindere mate in vergelijking met de mannen (60 tot 63% tijdens deze periode). Tabel 4 : Indeling van de bedienden in de verhuursector volgens werkregime en volgens geslacht 2005

2006

2007

2008

2009

2010

Voltijds

Deeltijds

Voltijds

Deeltijds

Voltijds

Deeltijds

Voltijds

Deeltijds

Voltijds

Deeltijds

Voltijds

Deeltijds

Mannen

86%

14%

86%

14%

*

*

89%

11%

86%

14%

89%

11%

Vrouwen

61%

39%

60%

40%

*

*

63%

37%

62%

38%

62%

38%

* Op het moment waarop we de gegevens hebben opgevraagd, waren de cijfers over het werkregime in 2007 niet beschikbaar bij de RSZ. Bron : RSZ (eigen bewerking)

Indeling van de bedienden volgens subsector Tabel 5 illustreert de indeling van de bedienden uit de verhuursector volgens subsector van tewerkstelling. In 2007 komt de nieuwe nomenclatuur NACE-BEL 2008 tot stand en de subsectoren van de verhuur ondergaan veranderingen. De grafiek toont dus enkel gegevens vanaf 2008, om interpretatieconflicten tussen beide nomenclaturen te vermijden7. Uit de analyse van de tabel blijkt dat de subsectoren ‘verhuur van motorvoertuigen’ en ‘verhuur van machines en werktuigen’ de overgrote meerderheid van de bedienden uit de sector tewerkstellen (tussen 80% en 83% tijdens de volledige bestudeerde periode). De subsectoren blijven van jaar tot jaar ongeveer even belangrijk.

7

De gegevens van 2007 die we van de RSZ hebben gekregen, maakten nog gebruik van de nomenclatuur NACE-BEL 2003 en dat is dan ook de reden waarom wij enkel de gegevens vanaf 2008 tonen.

9

studie


Tabel 5 : Indeling van de bedienden uit de verhuursector volgens subsector 2008

2009

2010

77.1 : Verhuur en lease van motorvoertuigen

45%

45%

45%

77.2 : Verhuur en lease van consumentenartikelen

16%

13%

13%

77.3 : Verhuur en lease van andere machines, werktuigen en andere materiële goederen

35%

38%

38%

77.4 : Lease van intellectuele eigendom en vergelijkbare producten, met uitzondering van werken onder auteursrecht

4%

4%

4%

100%

100%

100%

77 : Verhuur en lease Bron : RSZ (eigen bewerking)

Indeling van de bedienden volgens subsector en volgens geslacht Uit onderstaande tabel blijkt dat de indeling volgens geslacht bij bepaalde subsectoren van de verhuur meer gelijk is dan bij andere. Hoewel in de subsectoren van de verhuur van motorvoertuigen (77.1) en van consumentenartikelen (77.2) het aandeel mannen en vrouwen vrij gelijk verdeeld is, zijn er in de verhuur van andere machines en werktuigen (77.3) en de lease van intellectuele eigendom (77.4) toch heel wat meer mannen dan vrouwen tewerkgesteld. Tabel 6 : Indeling van de bedienden uit de verhuursector volgens subsector en volgens geslacht 2008 Mannen

2009 Vrouwen

Mannen

2010 Vrouwen

Mannen

Vrouwen

77.1

52,40%

47,60%

53,10%

46,90%

52,7%

47,3%

77.2

52,90%

47,10%

50,60%

49,40%

49,9%

50,1%

77.3

64,80%

35,20%

66,10%

33,90%

66,9%

33,1%

77.4

69,20%

30,80%

64,90%

35,10%

60,3%

39,7%


Indeling van de bedienden volgens gewest We kunnen vaststellen dat de meeste bedienden in de verhuursector zijn tewerkgesteld in ondernemingen waarvan de hoofdzetel in Vlaanderen is gevestigd (ongeveer 60%). In vergelijking met de twee andere gewesten hebben deze de laatste jaren bovendien een stijging gekend van het aantal bedienden. De ondernemingen met een zetel in de hoofdstad stellen bijna een derde van de bedienden in deze sector tewerk, terwijl de rest werkt in ondernemingen met een zetel in Wallonië.

10


studie

Grafiek 3 : Indeling van de bedienden uit de verhuursector volgens gewest waar de hoofdzetel van de onderneming is gevestigd 100% 90%

11%

11%

11%

10%

11%

11%

57%

57%

59%

61%

59%

63%

32%

32%

30%

29%

30%

26%

2005

2006

2007

2008

2009

2010

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

Wallonië

Vlaanderen

Brussel


Indeling van de bedienden volgens subsector en volgens gewest Algemeen kunnen we het volgende vaststellen : in elke subsector stellen de ondernemingen met hun zetel in Vlaanderen de meeste bedienden tewerk. Daarentegen stellen de ondernemingen met een zetel in Wallonië het minste aantal bedienden tewerk, behalve in de subsector ‘verhuur van consumentenartikelen’ (31,2% in 2010). Bovendien stijgt het aantal bedienden dat in ondernemingen in Wallonië werkt binnen deze sector. De rest van de bedienden uit deze sector werkt in Brusselse bedrijven. Grafiek 4 : Indeling van de bedienden uit de verhuursector volgens subsector en volgens gewest waar de hoofdzetel van de onderneming is gevestigd

2010

77.1 77.2 77.3 77.4 2009

77.1 77.2 77.3 77.4 2008

77.1 77.2 77.3 77.4 0%

10%

20%

Vlaamse Regio

30%

40%

Waalse Regio

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Brussels Hoofdstedelijk Gewest


11

studie


Ter herinnering : dit zijn de subsectoren van de verhuursector onder de nomenclatuur NACE-BEL 2008 : 77.100 Verhuur en lease van motorvoertuigen 77.200 Verhuur en lease van consumentenartikelen 77.300 Verhuur en lease van andere machines, werktuigen en andere materiële goederen 77.400 Lease van intellectuele eigendom en vergelijkbare producten, met uitzondering van werken onder auteursrecht

Indeling van de bedienden volgens ondernemingsgrootte Tussen 2008 en 2010 is het aandeel bedienden in functie van de ondernemingsgrootte relatief gelijk gebleven in de verhuursector. Zoals we kunnen zien, werken de meeste bedienden van deze sector in middelgrote ondernemingen (bijna 30% enkel in de categorie 100-199 werknemers) en al helemaal niet in zeer grote ondernemingen (meer dan 500 werknemers). Deze concentratie in de middelgrote ondernemingen en het gebrek aan zeer grote ondernemingen verschilt van het gemiddelde van het ANPCB (waar de bedienden relatief homogeen zijn verdeeld tussen de verschillende grootteklassen) en van de situatie in de privésector (waar er zeer veel bedienden werken in zeer grote ondernemingen). Grafiek 5 : Indeling van bedienden uit de verhuursector volgens ondernemingsgrootte 100%

≥1000

90%

500 tot 999

80%

200 tot 499

70%

100 tot 199

60%

50 tot 99

50%

20 tot 49

40%

10 tot 19

30%

5 tot 9

20%

<5

10% 0% 2008 Bron : RSZ (eigen bewerking)

12

2009

2010


studie

Grafiek 6 : Indeling van bedienden uit de verhuursector / het ANPCB / de privésector volgens ondernemingsgrootte (2010) 100%

≥1000

90%

500 tot 999

80%

200 tot 499

70%

100 tot 199

60%

50 tot 99

50%

20 tot 49

40%

10 tot 19

30%

5 tot 9

20%

<5

10% 0% Verhuur

ANPCB

Privé-sector


Indeling van bedienden volgens subsector en volgens leeftijdscategorie Onderstaande grafiek toont, voor het jaar 2010, de indeling van de bedienden in functie van hun leeftijd, zowel voor de volledige verhuursector als voor elk van de subsectoren. De bedienden van de sector lijken over het algemeen tussen 25 en 44 jaar oud te zijn (ongeveer 65% voor alle sectoren behalve voor de verhuur van consumentenartikelen – 77.2 – waar het percentage ongeveer 57% bedraagt). In die subsector (77.2) lijken de bedienden het jongst te zijn, met ongeveer 25% jonger dan 25 jaar, terwijl dat voor de andere sectoren onder de 9% blijft. Daarentegen zijn de bedienden het oudst in de subsector ‘verhuur van machines en werktuigen’ (77.3), met bijna 30% bedienden van 45 jaar of ouder. Grafiek 7 : Indeling van de bedienden volgens leeftijdscategorie en volgens subsector (2010) 80% 70%

<25

60%

25-44

50%

45+

40% 30% 20% 10% 0% 77

77.1

77.2

77.3

77.4


13

studie



Aandeel oudere bedienden De problematiek van de ouder wordende werkkrachten komt in de hele economie voor. Als we de aandelen bekijken van de werknemers die ouder zijn dan 45, 50 en 55 jaar, dan stellen we evenwel vast dat de verhuursector in vergelijking met het gemiddelde van het ANPCB minder wordt getroffen door ouder wordende bedienden en zelfs nog minder dan de volledige privésector. Zo zijn er bijvoorbeeld 35% 45-plussers in de privésector, terwijl er ‘maar’ 26% zijn in de verhuursector (of dat nu in het ANPCB of daarbuiten is). De bedienden uit de sector zijn dus over het algemeen jonger dan in de andere sectoren. Grafiek 8 : Aandeel van bedienden ouder dan 45 jaar volgens leeftijdscategorie (2010)8 40% 35% Sector in het ANPCB

30%

Sector in de privé-sector

25%

Totaal ANPCB

20%

Totaal privé-sector

15% 10% 5% 0% 45+

50+

55+


8

14

Ter informatie : de curves van ‘Sector in het ANPCB’ en ‘Sector in de privé-sector’ liggen op elkaar.


studie

Vraag en aanbod Om de arbeidsmarkt in kaart te brengen, moeten verschillende aspecten worden belicht. Een van deze aspecten, namelijk het aantal bedienden en hun kenmerken, werd al onder de loep genomen. In deze paragraaf bestuderen we het marktprincipe van vraag en aanbod. We bedoelen hiermee het aantal werkaanbiedingen dat bij de gewestelijke diensten voor arbeidsbemiddeling binnenloopt. In tweede instantie onderzoeken we de profielen van de personen in de beroepsbevolking die beschikbaar zijn voor het invullen van deze vacatures. Daardoor kunnen we de profielen van vraag en aanbod met elkaar vergelijken om op die manier eventuele spanningen te achterhalen. In dit hoofdstuk moeten we echter één punt goed voor ogen houden : de beroepen waarvoor de vraag en het aanbod van tewerkstelling hier worden geanalyseerd, zijn de beroepen van de bedienden uit het ANPCB. Gegevens over de andere bediendeberoepen, en ook over andere soorten statuten, zijn jammer genoeg niet beschikbaar. Dit betekent dat het hier niet alle werkaanbiedingen en werkzoekenden uit de sector betreft.

De vraag Aantal werkaanbiedingen In onderstaande tabel zien we dus per gewest de werkaanbiedingen uit de verhuursector voor de beroepen van het ANPCB. Deze gewestelijke indeling is vergelijkbaar met de gewestelijke indeling van het aantal bedienden van de sector, m.a.w. tussen 65% en 70% voor Vlaanderen, tussen 15% en 25% voor Wallonië en tussen 10% en 15% voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Tijdens de bestudeerde periode is er een lichte evolutie merkbaar : het aandeel van de aanbiedingen afkomstig uit het Waalse Gewest stijgt (24% in 2010) ten nadele van de twee andere gewesten die een sterke daling hebben gekend (vooral Vlaanderen) van het aantal aanbiedingen tussen 2008 en 2009. De verhouding tussen de werkaanbiedingen en het aantal ANPCB-bedienden uit de sector bedraagt ongeveer 1 op 10. Dit lijkt te wijzen op een turn-over van ongeveer 10% van de bedienden uit de verhuursector, als we enkel de werkaanbiedingen door de openbare tewerkstellingsdiensten in aanmerking nemen9. Tabel 7 : Aantal werkaanbiedingen van de verhuursector volgens gewest Vlaanderen

Wallonië

2007

433

102

Brussel 79

2008

453

101

104

2009

305

94

63

2010

291

111

52

Bron : VDAB, Forem & Actiris (eigen bewerking)

9

De bedrijven kunnen immers op zoek gaan naar personeel via andere kanalen dan de openbare tewerkstellingsdiensten.

15

studie


Grafiek 9 : Aantal werkaanbiedingen van de verhuursector volgens gewest 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0

2007 Vlaanderen

2008

2009 Wallonië

2010 Brussel


De werkaanbiedingen uit de verhuursector zijn talrijker voor bepaalde beroepen dan voor andere. In onderstaande tabel staan, voor elk gewest, de 5 beroepen waarvoor tussen 2007 en 2010 de meeste vacatures werden vrijgegeven. Het gaat vooral om commerciële beroepen en, in mindere mate, om administratieve beroepen. Tabel 8 : Top 5 van de beroepen met de meeste werkaanbiedingen volgens gewest10 Vlaanderen

Wallonië

Brussel

Verkoper (132)

Agent administratif d’entreprise (70)

Administratief bediende (50)

Commercieel bediende (122)

Agent de stockage et de la répartition de marchandises (62)

Maatschappelijk assistent (38)

Administratieve bediende (112)

Représentant en véhicules (42)

Bediende commerciële diensten (klantencontacten, aankoopdienst, verkoopondersteuning) (37)

Klantendienstmedewerker – verkoopsassistent (81)

Secrétaire bureautique spécialisé (41)

Hulpbediende (18)

Onderhoudstechnicus van telecommunicatienetten (71)

Attaché commercial en biens d’équipements professionnels (29)

Vertegenwoordiger diensten (8) Verkoper van motorvoertuigen (8)


10

16

De ‘vertegenwoordigers van diensten’ en ‘verkopers van motorvoertuigen’ hebben hetzelfde aantal werkaanbiedingen gekregen, wat verklaart waarom er voor Brussel 6 beroepen op de lijst staan.


studie

Indeling van werkaanbiedingen volgens vereist opleidingsniveau en volgens gewest Het opleidingsniveau dat de werkgevers uit de verhuursector eisen, vertoont in 2010 een structuur die min of meer gelijk is tussen de gewesten.Toch zien we een aantal verschillen. In de drie gewesten is namelijk voor het merendeel van de werkaanbiedingen geen vereist opleidingsniveau gepreciseerd (ongeveer 40% van de aanbiedingen in Vlaanderen en Brussel en 55% van de aanbiedingen in Wallonië). Dit kan op meerdere zaken wijzen, zoals bijvoorbeeld het feit dat de werkgevers uit de sector het opleidingsniveau niet als een belangrijk criterium beschouwen. Maar er zijn uiteraard ook andere interpretaties mogelijk. Wanneer de werkaanbiedingen wel melding maken van een bepaald minimaal opleidingsniveau, zoeken de ondernemingen in elk gewest ongeveer evenveel mensen met een diploma van de eerste cyclus van het hoger onderwijs als mensen met een diploma hoger secundair onderwijs. Het grootste verschil tussen de gewesten ligt in de opleidingsniveaus die lager zijn dan het hoger secundair onderwijs : in Vlaanderen zijn slechts enkele werkaanbiedingen bestemd voor mensen die enkel het lager secundair onderwijs hebben afgemaakt, terwijl in Wallonië en vooral in Brussel heel wat meer aanbiedingen bestemd zijn voor mensen die de secundaire school niet hebben afgemaakt en zelfs enkel het basisonderwijs hebben voltooid. Grafiek 10 : Indeling van de werkaanbiedingen uit de verhuursector volgens het verwachte opleidingsniveau en volgens gewest (2010) 100% 90% 80%

7. Niet bekend

70%

6. Hoger Onderwijs 2e en 3e cyclus (master et doctoraat)

60%

5. Hoger Onderwijs 1e cyclus (bachelor)

50%

4. Stage/Werkplekleren

40%

3. Hoger Secundair Onderwijs

30%

2. Lager Secundair Onderwijs

20%

1. Basisonderwijs

10% 0% Vlaanderen

Wallonië

Brussel


17

studie


Werkaanbiedingen voor knelpuntberoepen De eerste onderstaande tabel toont het aantal werkaanbiedingen voor knelpuntberoepen11 binnen de werkaanbiedingen van de verhuursector. De tweede tabel geeft het aandeel weer van deze aanbiedingen binnen het geheel van werkaanbiedingen uit de sector. Omdat elk gewest de knelpuntberoepen aan de hand van een verschillende methodologie bepaalt12 (sommige al wat strikter dan andere13), is het moeilijk om een vergelijking te maken tussen de verschillende gewesten. We bestuderen de situatie niettemin voor elk gewest afzonderlijk. In Vlaanderen verandert de evolutie van de werkaanbiedingen in de verhuursector voor knelpuntberoepen elk jaar van richting ; er is niet echt een trend uit op te maken. Maar toch lijkt het jaar 2009 duidelijk een scharnierjaar te zijn, met het grootste aantal werkaanbiedingen voor knelpuntberoepen in Vlaanderen voor de hele periode, terwijl het totale aantal werkaanbiedingen met een derde daalt. Dezelfde situatie doet zich voor in Wallonië, hoewel het aantal desbetreffende werkaanbiedingen er heel beperkt is. In Brussel is de situatie complexer, maar ook daar kunnen we niet echt een trend vaststellen. In 2008 is het aantal werkaanbiedingen voor knelpuntberoepen het hoogst, maar in 2010 wint het aandeel van dezelfde werkaanbiedingen aan belang, wat vooral te wijten is aan de zeer sterke daling van het totale aantal werkaanbiedingen in de sector. Tabel 9 : Aantal werkaanbiedingen uit de verhuursector voor knelpuntberoepen Vlaanderen

Wallonië

Brussel

2007

157

10

27

2008

105

9

35

2009

170

21

20

2010

103

23

24


Tabel 10 : Aandeel van de werkaanbiedingen uit de verhuursector voor knelpuntberoepen Vlaanderen

Wallonië

Brussel

2007

36,3%

9,8%

34,2%

2008

23,2%

8,9%

33,7%

2009

55,7%

22,3%

31,7%

2010

35,4%

20,7%

46,2%


11 12 13

18

De knelpuntberoepen zijn beroepen die moeilijk ingevuld raken. In bijlage 2 aan dit verslag vindt u de verschillende methodes die werden ontwikkeld door de Belgische openbare tewerkstellingsdiensten over de bestudeerde periode om de knelpuntberoepen te bepalen. FOREM hanteert de strengste statistische criteria om de knelpuntberoepen te bepalen ; het is ook deze dienst die als enige een bepaald aantal types werkaanbiedingen uit zijn berekeningen uitsluit.


studie

Hoewel er elk jaar heel wat unieke werkaanbiedingen afkomstig zijn uit de sector, zijn er ook een aantal werkaanbiedingen voor knelpuntberoepen voor de hele periode. Deze zijn opgenomen in de onderstaande tabel. Hoewel de benamingen anders zijn, zijn er in de drie gewesten beroepen terug te vinden die verwant zijn met het beroep van een vertegenwoordiger. Tabel 11 : Belangrijkste knelpuntberoepen onder de werkaanbiedingen in de verhuursector Vlaanderen

Wallonië

Brussel

Callcentermedewerker

Attaché commercial en biens d’équipements professionnels

Bediende commerciële diensten (klantencontacten, aankoopdienst, verkoopondersteuning)

Technicus netwerkbekabeling

Attaché commercial en biens de consommation auprès des entreprises

Vertegenwoordiger diensten

Bediende planning en logistiek

Attaché commercial en services auprès des entreprises

Verkoper van motorvoertuigen

Technisch-administratief bediende Commercieel bediende Filiaalhouder of handelszaakbeheerder Technicus Ingenieur Support - informatica Vertegenwoordiger Verkoper Bron : VDAB, Forem & Actiris (eigen bewerking)

Het aanbod Indeling van de niet-werkende werkzoekenden per gewest De onderstaande grafiek toont de indeling per gewest van werkzoekenden die als hoofdberoep één van de beroepen uit de bovenstaande werkaanbiedingen hebben aangegeven. Er zijn ongeveer evenveel desbetreffende werkzoekenden in Vlaanderen en in Wallonië (iets meer dan 40% voor elk gewest), iets minder dan 20% van deze werkzoekenden woont in Brussel. Als we de aandelen vergelijken met de aandelen voor de werkaanbiedingen uit de verhuursector, dan merken we op dat het aandeel van de Vlaamse werkzoekenden (44% in 2010) heel wat minder groot is dan het aandeel van de werkaanbiedingen in hetzelfde gewest (64% in 2010). In Wallonië vinden we de meeste werkzoekenden terug voor het grootste deel van de periode. Het aandeel in Brussel is min of meer gelijk. Als we afgaan op de professionele wensen van de werkzoekenden lijkt het dus gemakkelijker om in de verhuursector in Vlaanderen werk te vinden dan in Wallonië, aangezien er minder mensen zijn die in aanmerking komen voor elke functie.

19

studie


Grafiek 11 : Indeling van de desbetreffende niet-werkende werkzoekenden per gewest 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

2007 Vlaanderen

2008 Wallonië

2009

2010

Brussel


Indeling van de niet-werkende werkzoekenden volgens bereikt opleidingsniveau De drie onderstaande grafieken tonen per gewest de indeling van de werkzoekenden die in aanmerking komen voor de werkaanbiedingen in functie van het bereikte opleidingsniveau. De indeling is bij de gewesten vrij gelijkaardig, maar toch merken we een klein verschil op tussen Waalse werkzoekenden en de andere werkzoekenden. Deze laatste lijken een lager algemeen opleidingsniveau te hebben : ongeveer 40% van hen heeft geen diploma hoger secundair onderwijs behaald, terwijl dat aandeel maar 30% bedraagt in de twee andere gewesten. Als we de indeling volgens vereist opleidingsniveau van de werkaanbiedingen uit de verhuursector (nadat we er de werkaanbiedingen hebben uitgehaald waarvoor geen opleidingsniveau gepreciseerd was) vergelijken met de indeling volgens het opleidingsniveau van de desbetreffende niet-werkende werkzoekenden, stellen we vooral verschillen vast op het vlak van hogere studies. In Wallonië (waar hogere studies jaar na jaar steeds meer gevraagd worden) en in Vlaanderen is het verschil tussen het aandeel van de werkaanbiedingen die minstens een diploma hoger onderwijs vereisen (46% in Wallonië en 47% in Vlaanderen in 2010) en het aandeel van de werkzoekenden die hogere studies hebben gevolgd (14% in Wallonië en 19% in Vlaanderen in 2010) inderdaad relatief groot. Het verschil is minder groot in Brussel (38% werkaanbiedingen die een hoger niveau vragen en 24% werkzoekenden die dit opleidingsniveau hebben). Niettemin moeten we voor ogen houden dat hier geen rekening wordt gehouden met het aandeel van de werkaanbiedingen waarvoor geen vereist opleidingsniveau is gepreciseerd (wat de laatste jaren relatief belangrijk is geworden) en dat het mogelijk is dat voor een deel van deze aanbiedingen een dergelijk opleidingsniveau uiteindelijk niet door de werkgever wordt vereist.

20


studie

Grafiek 12 : Indeling van de desbetreffende niet-werkende werkzoekenden in Wallonië volgens bereikt opleidingsniveau 100% 6. Andere

90%


80%

4. Hoger onderwijs

70%

3. Secundair 3de graad

60%

2. Secundair 2de graad

50%

1. Basisonderwijs

40% 30% 20% 10% 0% 2007

2008

2009

2010

Bron : Forem (eigen bewerking)

Grafiek 13 : Indeling van de desbetreffende niet-werkende werkzoekenden in Brussel volgens bereikt opleidingsniveau 100%

7b. Andere studies (buiten hoger onderwijs)

90%

7a. Andere studies (hoger onderwijs)

80% 70%

6. Hoger Onderwijs 2e en 3e cyclus (master en doctoraat)

60% 50% 30%

5. Hoger Onderwijs 1e cyclus (bachelor) 4. Stage/Werkplekleren

20%


40%


10%

1. Basisonderwijs

0% 2007

2008

2009

2010

Bron : Actiris (eigen bewerking)

21

studie


Grafiek 14 : Indeling van de desbetreffende niet-werkende werkzoekenden in Vlaanderen volgens bereikt opleidingsniveau 100%


90%

6. Hoger Onderwijs 2e en 3e cyclus (master en doctoraat)

80%

5. Hoger Onderwijs 1e cyclus (bachelor)

70% 60%


50%


40%


30%

1. Basisonderwijs

20% 10% 0% 2007

2008

2009

2010

Bron : VDAB (eigen bewerking)

1.1.2 De ondernemingen In het vorige gedeelte hebben we de situatie op de arbeidsmarkt in de verhuursector van de laatste jaren geschetst. In het volgende gedeelte analyseren we de ondernemingen binnen deze sector. Vanuit deze optiek, buigen we ons over het ondernemerschap in de verhuursector. De aandacht gaat hierbij naar het aantal actieve, opgerichte en verdwenen ondernemingen.

Ondernemers in de verhuursector Om een beeld te krijgen van het aantal ondernemers in de verhuursector baseren we ons op cijfers met betrekking tot het aantal actieve, opgerichte en verdwenen ondernemingen in de laatste jaren. De meest recente cijfers dateren van 2009.

22


studie

Actieve ondernemingen

Aantal actieve ondernemingen Het aantal actieve ondernemingen14 in de sector evolueerde tussen de 900 en de 1.000 bedrijven gedurende de hele periode. Het aantal ondernemingen is relatief stabiel gebleven, hoewel de sector 37 ondernemingen verloor in 2009 (3,85% van het totaal) om zo uit te komen op een totaal van 923 ondernemingen. De economie in zijn geheel is ook stabiel gebleven wat de ondernemingen betreft, in elk geval tussen 2007 en 2009, met ongeveer hetzelfde aantal werkgevers voor de twee jaren. Grafiek 15 : Aantal actieve ondernemingen in de verhuursector en in de totale economie 1200 1000 800 Verhuursector 600

Totale economie (*300)

400 200 0 2005

2006

2007

2008

2009

Bron : ADSEI (eigen bewerking)

Indeling van de actieve ondernemingen volgens subsector Het zijn vooral ondernemingen die hun activiteit uitoefenen in de subsectoren ‘verhuur van machines en werktuigen’ (44,9% in 2009) en ‘verhuur van consumentenartikelen’ (36,6% in 2009) die we in de sector terugvinden. De overige ondernemingen verhuren vooral motorvoertuigen. De ondernemingen in de nieuwe NACE-code 77.4 zijn zeer beperkt in aantal (2 ondernemingen in 2009). Bijna de volledige daling van het aantal ondernemingen die in 2009 heeft plaatsgevonden, deed zich voor in de subsector verhuur en lease van consumentenartikelen (77.2). Tabel 12 : Indeling van de actieve ondernemingen uit de verhuursector volgens subsector 77.1 : Verhuur en lease van motorvoertuigen

2008

2009

17,2%

18,2%

77.2 : Verhuur en lease van consumentenartikelen

38,9%

36,6%

77.3 : Verhuur en lease van andere machines, werktuigen en andere materiële goederen

43,9%

44,9%

77.4 : Lease van intellectuele eigendom en vergelijkbare producten, met uitzondering van werken onder auteursrecht

0,1%

0,2%

77 : Verhuur en lease

100%

100%


14

Onder de actieve bedrijven verstaan we de werkgever die in het betreffende jaar verhuur als hoofdactiviteit hebben (wat bepaald wordt door de NACE-code).

23

studie


Indeling van de actieve ondernemingen per gewest De ondernemingen in het Vlaamse Gewest maken met een aandeel dat hoger ligt dan 60% het grootste deel uit van de ondernemingen in de verhuursector. Op de tweede plaats staan de Waalse ondernemingen (met ongeveer 22,5%) en tot slot de Brusselse (met ongeveer 12,5%)15. Het aandeel van de Vlaamse ondernemingen is lichtjes gestegen (+ 2 procentpunten) tussen 2005 en 2009, net als dat van de Waalse ondernemingen (+ 1,5 procentpunt) ten nadele van de ondernemingen uit de hoofdstad. Interessant om weten is dat, hoewel er meer Waalse dan Brusselse ondernemingen zijn, Wallonië minder bedienden telt. Dit lijkt erop te wijzen dat de Waalse ondernemingen in de verhuursector veel minder bedienden tewerkstellen dan de Brusselse ondernemingen. Grafiek 16 : Indeling van de actieve ondernemingen in de verhuursector per gewest 100% 90%

15%

14%

12%

12%

12%

22%

22%

23%

24%

24%

63%

64%

65%

64%

64%

2005

2006

2007

2008

2009

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

Brussel

Wallonië

Vlaanderen


Indeling van de actieve ondernemingen volgens subsector en volgens gewest De volgende grafiek toont de indeling van de actieve ondernemingen uit de verhuursector in functie van de subsector en het gewest voor de jaren 2008 en 2009. De belangrijkste subsectoren verschillen volgens regio: in Wallonië zijn het de ondernemingen van de verhuur van consumentenartikelen (45,98%) en de verhuur van machines (45,54%) die zij aan zij op de eerste plaats staan, terwijl in Vlaanderen de subsector verhuur van machines op kop staat (44,66%). In Brussel is het de subsector verhuur van consumentenartikelen die het belangrijkst is (42,74%). De subsector waar de meeste variatie is tussen de regios, is de autoverhuursector: ongeveer 20% van de Vlaamse en Brusselse bedrijven oefenen deze activiteit uit, terwijl in Wallonië slechts 8% van de ondernemingen hetzelfde doet. Deze subsector is dus ondervertegenwoordigd in de Waalse regio in vergelijking met de andere twee regios.

15

24

Sinds 2007 zijn ongeveer 8 ondernemingen in het buitenland gevestigd (en zijn dus niet meer opgenomen in de huidige grafiek). Het gaat vooral om ondernemingen van de autoverhuursector.


studie

Grafiek 17 : Indeling van de actieve ondernemingen uit de verhuursector volgens subsector en volgens gewest

2009

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

77.1 77.2

Waalse Regio

77.3 77.4

Vlaamse Regio

2008

Brussels Hoofdstedelijk Gewest Waalse Regio Vlaamse Regio 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%



Oprichting van ondernemingen Aantal opgerichte ondernemingen Naast het aantal actieve ondernemingen is ook het aantal nieuwe, opgerichte ondernemingen een goede indicator voor het economische klimaat van een sector. Het gemiddeld aantal gecreëerde ondernemingen tussen 2005 en 2009 bedraagt ongeveer 35, waarbij in 2006 40 nieuwe ondernemingen werden opgericht en in 2009 dit aantal 30 was. Er is dus een daling geweest van ongeveer 17% tussen 2005 en 2009. Deze daling blijft relatief zwak en het aantal nieuwe bedrijven tussen 2007 en 2009 blijft redelijk stabiel (31, 33 en 30 nieuwe ondernemingen). De laatste jaren is er ook een positieve evolutie geweest van nieuwe bedrijven in Vlaanderen en Wallonië, terwijl er in Brussel een negatieve evolutie was. Binnen de algemene economie is het aantal opgerichte ondernemingen de laatste jaren drastisch gedaald, wat de indruk zou kunnen wekken dat er in vergelijking met de andere sectoren meer nieuwe ondernemingen in de verhuursector worden opgericht.

25

studie


Grafiek 18 : Aantal opgerichte ondernemingen in de verhuursector en in de algemene economie 45 40 35 30 25

Verhuursector

20

Totale economie (*2000)

15 10 5 0 2005

2006

2007

2008

2009


Verdwenen ondernemingen Aantal verdwenen ondernemingen Het aantal verdwenen ondernemingen16 in de verhuursector is gedurende de hele periode relatief laag gebleven en is slechts een klein beetje geëvolueerd. Vanaf 2007 is het jaarlijkse aantal verdwijningen stabiel gebleven op 12 ondernemingen. Grafiek 19 : Aantal verdwenen ondernemingen in de verhuursector en in de algemene economie 35 30 25 20

Verhuursector Totale economie (*1000)

15 10 5 0 2005

2006

2007

2008

2009


16

26

Ondernemingen kunnen uit een sector verdwijnen om tal van uiteenlopende redenen : ze kunnen failliet gegaan zijn, een andere hoofdactiviteit hebben, enz.


studie

1.2 Kwalitatieve benadering 1.2.1 Algemene tendensen Verhuur van voertuigen, verhuur van sportartikelen, verhuur van dvd’s, verhuur van machines, verhuur van kledij en juwelen, verhuur van medisch materiaal, verhuur van planten, verhuur van tenten … en verhuur van windmolens. Het gamma van producten dat kan worden verhuurd, is zeer veelzijdig. Behalve de tendens dat de consumenten steeds meer huren (dat is voordeliger dan kopen als het om een welbepaald gebruik gaat en als er zeer recente producten worden aangeboden) in plaats van kopen, is het gevaarlijk om algemene tendensen proberen af te leiden voor al deze activiteiten. Toch kunnen verschillende vaststellingen worden aangetoond. Uit de kwantitatieve gegevens17 blijkt dat drie subsectoren belangrijker zijn in termen van het aantal bedienden : de verhuur van consumentenartikelen, de verhuur van machines en de verhuur van motorvoertuigen.

De verhuur van consumentenartikelen Wat de sector verhuur van consumentenartikelen betreft : met uitzondering van de activiteiten die ingedeeld zijn als ‘verhuur van andere consumentenartikelen’ en die niet precies kunnen worden omschreven, verhuren meer dan de helft van de ondernemingen video’s en/of dvd’s. Toch lijkt het erop dat de sector volop evolueert en dat de indicatoren een neerwaartse trend vertonen voor de videotheken “Many video stores have been forced to close and, in shrinking numbers, chain stores, local specialty outlets, and automated distribution are the city’s mainstays, accompanied by unregulated, illegal, and/or ephemeral forms of distribution that continue to emerge in the margins left by industry-sanctioned business practices” (Jacobson, 2010, p. 8). De ineenstorting van de verkoopprijzen van dvd’s, de videoprogramma’s op aanvraag (VOD) en de digitalisering van de dragers zijn allemaal nieuwe technologieën waardoor de sector verplicht wordt zijn positie te herzien door bijvoorbeeld de verhuur van dvd’s via internet aan te bieden of door over te schakelen op de verhuur van videospelletjes. “Tijdens het laatste kwartaal van 2011 heeft Netflix [Amerikaans streamingbedrijf dat dvd’s verhuurt] meer dan 220 000 nieuwe abonnees verwelkomd voor haar onbeperkte streamingdienst. Uiterst positieve cijfers voor de onderneming, die van mening is dat de streamingmarkt in werkelijkheid veel meer opbrengt dan alleen maar de verhuur van dvd’s. Deze laatste is immer een dure business omwille van de kosten” (Froment, 2012). Op het internet en in de Franse pers worden de dalende omzet en de sluiting van grote spelers ter sprake gebracht : “Ondanks een uitgebreid netwerk, een groot en goedkoop aanbod, en een erkend kwaliteitsvol onthaal en advies kon de groep CPFK, marktleider van de videoverhuur in Frankrijk (met de merken Vidéo Futur, Cinebank en Vidéo Pilote), niet ontsnappen aan de crisis die al twee jaar lang de sector van de videoverhuur treft, en dat is vooral te wijten aan piraterij op het net” (Beaulieu, 2008). In België is deze activiteitenbranche goed voor het tweede grootste aantal actieve bedrijven (36,6%) maar verklaart het ook de meerderheid van de daling van het aantal bedrijven in 200918.

17 18

Cf. tabel 5 Cf. tabel 12

27

studie


De evolutie van de sector toont de opkomst van nieuwe ondernemingsvormen voor verhuur op afstand “Notably, the move to by-mail DVD delivery services and to video-on-demand removes the need for start-ups to operate costly traditional retail stores. This radically alters the economics of the industry” (Fox, 2011, p.3). Ook het gebruik van nieuwe geautomatiseerde technologieën voor het beheer van de zendingen kan een invloed hebben op de vaardigheden en de beroepen van de sector : “Automated processing includes highspeed sorting machines that read bar codes on each DVD that is being returned, cataloging the DVD title and the details of the customer who returned it” (Fox, 2011, p. 5). Door de terbeschikkingstelling van films op afstand ten slotte wordt de rol van de verdelers hergedefinieerd. Door deze technologie kunnen filmproducenten nu zelf hun media verdelen “As movies increasingly become virtual products, the possibilities for media conglomerates to bypass video rental companies increases” (Fox, 2011, p. 14).

De verhuur van machines De sector van de verhuur van machines is cyclisch en is rechtstreeks gelinkt aan de bouwsector. Zonder werkzaamheden heeft de verhuur van machines immers geen enkele bestaansreden. Deze activiteit vormt een bijkomende dienst die wordt ontwikkeld en aangeboden in het kader van een specifieke activiteit. Er is een trend bij bepaalde markten om zich te diversifiëren door een bijkomende dienst aan te bieden die in een eerste activiteit is geïntegreerd (in dit geval de bouw). “With the advent of ubiquitous IT solutions and mutual industry needs from both manufacturing and service sectors, it is a generalizable hypothesis that manufacturing and service will be provided as an integrated service package to consumers” (Kim, 2011, p. 3). Concreet betekent dit dat de sombere jaren 2008-2009 ervoor hebben gezorgd dat de verhuur van machines een daling van de groei heeft gekend. Maar toch ziet het er naar uit dat de sector in 2011 zijn dynamiek heeft teruggevonden in Frankrijk : “In een economische context die gunstig is voor de bouwsector in 2011 kent de activiteit van de verhuurders van DLR [‘Distributeurs, Loueurs et Réparateurs de matériel de bâtiments et travaux publics’ (Verdelers, Verhuurders en Herstellers van materiaal van gebouwen en openbare werken)] opnieuw een groei, met als resultaat een stijgende omzet van 13% in vergelijking met 2010” (DLR, 2012, p. 1). Ook de verwachtingen voor 2012 lijken positief te zijn : “Dankzij gunstige omstandigheden kunnen de vakmensen ondanks de aangekondigde economische stagnatie optimistisch blijven voor 2012.” (DLR, 2012, p. 1). De kortetermijnuitdaging van de sector bestaat erin geld te verzamelen om de parken te vernieuwen en recent en uitstekend materiaal te kunnen blijven aanbieden : “De gemiddelde levensduur van het park wordt in 2011 geschat op 62 maanden en blijft stijgen (3 keer meer dan in 2010)” (DLR, 2012, p. 2).

De verhuur van motorvoertuigen Hoewel de verhuur van dvd’s en van machines ook grondig zou kunnen worden bestudeerd, wordt het vervolg van deze monografie uitsluitend gewijd aan de verhuur van motorvoertuigen, de beroepen binnen deze sector, de gevraagde vaardigheden en de opleidingspraktijken. Deze keuze werd gemaakt in functie van het hoge aantal bedienden (45% van de verhuursector19) en van de grootte van de ondernemingen in deze sector.

19

28

Cf. tabel 5


studie

1.2.2 De subsector verhuur van motorvoertuigen De verhuur van motorvoertuigen gaat in België terug tot de jaren 50. In die tijd waren het vooral gelegenheidsgaragisten die deze activiteit uitoefenden om hun voertuigen op het einde van hun levensduur nog nuttig te maken. De sector bouwt zich professioneel uit en de verhuurders nemen snel in aantal toe. Zo ontstond in 1957 de eerste beroepsorganisatie. Hun doel : het vertrouwen van de klant winnen door zich te verenigen. De sector ontwikkelt zich en beetje bij beetje divergeren de vragen van de ondernemingen en van de particuliere klanten. De sector wordt opgesplitst in twee grote activiteiten die verschillend, maar ook complementair zijn : de verhuur op korte en op lange termijn (Renta, 2010).

De verhuur op korte termijn Beschrijving De verhuur op korte termijn richt zich zowel tot particulieren als tot ondernemingen en behelst over het algemeen huurovereenkomsten die variëren tussen 1 uur en 365 dagen. De klant kan tijdens de duur van de huur gebruikmaken van een volledige service met inbegrip van verzekering, bijstand, onderhoud en onbeperkt aantal kilometers (voor de overeenkomsten met een hele korte duur). Het contactpunt (de plaats waar de verhuurder op korte termijn en de klant elkaar kunnen ontmoeten) is hoofdzakelijk gevestigd in de verhuurkantoren, verdeeld over verschillende strategische punten.

Markt, ondernemingen In 2010 stonden de kortetermijnverhuurders in voor meer dan 15.000 voertuigen in België. De markt lijkt continu te groeien, maar werd toch hard getroffen door de wereldwijde economische crisis van 2008-2009. De kortetermijnverhuur is inderdaad zeer cyclisch en hangt zeer sterk af van de economische schommelingen. Vooral op de luchthaven en in de Business to Business-relaties vinden we de kortetermijnactiviteiten. Beroepsen toeristische verplaatsingen van buitenlanders in België, bedrijfswagens in het kader van overeenkomsten van bepaalde duur, vervangwagens bij een verzekeringsovereenkomst, aanloopwagens in afwachting van een leasingvoertuig : de kortetermijnverhuur is zeer uiteenlopend. De bedrijven die representatief zijn voor deze activiteit (Europcar, Hertz, Avis, Rent-a-car, Sixt, Budget, Athlon car lease,…) maken deel uit van grote internationale groepen en hebben heel wat kantoren in België. Er bestaan ook lokale KMO’s die een verhuurdienst aanbieden om te voldoen aan een zeer tijdelijke mobiliteitsbehoefte, zoals de verhuur van bestelwagens. Ten slotte hebben de kortetermijnverhuurders hun wil geuit om te kiezen voor steeds milieuvriendelijkere vloten en voor compacte motoren. De voertuigen worden heel regelmatig vervangen ; de gemiddelde anciënniteit bedraagt slechts enkele maanden.

29

studie


Uitdagingen De prijzenconcurrentie is heel sterk in de kortetermijnsector. Deze concurrentie wordt vooral gedragen door het gemak waarmee op het internet kan worden gereserveerd. De klant kan op die manier heel gemakkelijk vergelijken en snel en vlot de voordeligste tarieven kiezen. De winstmarges worden steeds kleiner. We maken uit de verschillende gesprekken op dat de ondernemingen het eens zijn over de tendens om zich te differentiëren in de service en de formules die ze de klant aanbieden. Op middellange termijn betekent de kortetermijnverhuur een alternatief voor eigendom, vooral in de stad. De kosten van een voertuig, de parkeerkosten en de steeds hogere brandstofprijzen zijn inderdaad allemaal stimuli voor de particulieren om te kiezen voor een alternatieve manier om zich te verplaatsen. De kortetermijnverhuur van voertuigen kiest voor een aanbod dat steeds sterker op de klant wordt afgestemd (zoals verhuur per uur, ‘fun’- of ‘prestige’-modellen en ‘familiepakketten’ die een verzekering aanbieden voor een bijkomende bestuurder en kinderzitje, enz.) en hij wordt steeds vaker dagelijks gebruikt naargelang de verplaatsingsbehoeften. Als we de milieutrends bekijken, dan zien we dat alle verhuurders elektrische wagens overwegen die al voorzichtig worden getest door bepaalde maatschappijen. Maar de catalogusprijs van de voertuigen is hoog en de infrastructuur om dit soort markt (oplaadpalen) te ontwikkelen, is momenteel ontoereikend. Zoals we al hebben vermeld, bestaat naast de verhuur op korte termijn ook de langetermijnverhuur (of leasing).

De verhuur op lange termijn Beschrijving De overeenkomsten voor langetermijnverhuur worden meestal afgesloten voor een duur van 37 tot 48 maanden. Hoewel ze hoofdzakelijk bestemd zijn voor ondernemingen, bestaan ze in bepaalde vormen ook voor particulieren. Ze hebben als voordeel dat de kosten voor de financiering worden uitbesteed, net als het beheer van het wagenpark. De verhuurders bieden tal van formules voor langetermijnverhuur aan die kunnen worden samengevat in twee grote leasetypes : de financiële leasing (een soort krediet met koopoptie als de overeenkomst afloopt) en de operationele leasing (soort verhuur zonder koopoptie als de overeenkomst afloopt, maar wel met een volledig dienstenpakket). De diensten die in de maandelijkse afbetalingen van de operationele leasing inbegrepen zijn, kunnen bijvoorbeeld de volgende zijn : - de belastingen (inverkeersstellingsbelasting + verkeersbelasting); - de verzekering; - de vervangwagen (mobiliteitsdienst); - de herstelling en het onderhoud; - de banden; - de brandstof.

30


studie

Deze voertuigen kunnen zowel beroepsmatig als privé worden gebruikt. De verhuurder blijft eigenaar van het voertuig en kan het op het einde van de overeenkomst doorverkopen. De huur wordt berekend op basis van het soort voertuig, de duur van de overeenkomst, het aantal afgelegde kilometers en de restwaarde van het voertuig. De verhuurder vertegenwoordigt één enkele tussenpersoon die een heel gamma van diensten aanbiedt in één enkele factuur, wat het operationele en administratieve beheer van de ondernemingen die klant zijn lichter maakt. Vanuit fiscaal oogpunt worden de huurgelden in de boekhouding als ‘off-balance’ opgenomen en dat is een voordeel voor de onderneming. Ten slotte zien de ondernemingen minder risico in de langetermijnverhuur dan in de interne aankoop van deze voertuigen, want de verhuurders hebben nu eenmaal een klare kijk op de automarkt.

Markt, ondernemingen De markt van de langetermijnverhuur bestaat voor uit grote financiële groepen (Lease plan, KBC autolease, ALD Automotive, Alphabet, Arval, Athlon Car Lease, Belfius Auto Lease,…). Er bestaan ook ‘captive’ maatschappijen die gelinkt zijn aan de automerken en die hun financieringen rechtstreeks via de garages aanbieden (D’Ieteren lease, BMW financial service, P.S.A. finance, MBFS, …). Dankzij de verticale integratie van de leasingactiviteit in de activiteit van de constructeurs kunnen de restwaarden van de voertuigen heel precies worden berekend, bijvoorbeeld in functie van de nieuwe te verwachten modellen. Bijgevolg kan er een scherpe huurprijs aan de klant worden voorgesteld. “The manufacturer’s proprietary durability knowledge about part design and testing results could provide captive lessors advantages over independent competitors in anticipating depreciation” (Pierce, 2011, p. 9) De volledige langetermijnverhuur staat in 2011 in België in voor een park van meer dan 300.000 voertuigen. Ondanks een moeilijkere periode in 2008-2009 kan er opnieuw een groei worden vastgesteld. De evoluties van de fiscaliteit op het vlak van CO2-uitstoot zijn zeer belangrijk voor de sector en de ondernemingen. De fiscale aftrekbaarheid van de voordelen van alle aard wordt immers berekend op basis van de CO2-uitstoot. Zo is, volgens de normen van 2010, een voertuig met bijvoorbeeld een uitstoot tussen 0 en 60g sinds 2010 voor 100% fiscaal aftrekbaar. En wat nog beter is, een volledig elektrisch voertuig is voor 120% aftrekbaar.

Uitdagingen De langetermijnverhuurders die we tijdens de gesprekken hebben ontmoet, overwegen sereen het groeipotentieel van de sector. In de eerste plaats betekent een auto die als voordeel aan bedienden wordt gegeven een reële factor om hem/haar aan te trekken en te behouden. Daarnaast zijn er ook nieuwe marktsegmenten, nieuwe communicatievormen en nieuwe diensten die nog moeten worden verkend. Voorbeelden daarvan zijn het gebruik van internet als bijkomend distributienet, de ontwikkeling van nieuwe mobiliteitsvormen (autodelen, elektrische auto’s, …) en diensten die nog meer op ondernemingen zijn afgestemd. Klanttevredenheid en klantenbinding zijn de stokpaardjes van de verhuurders. En daarom is de deskundigheid van hun medewerkers van primordiaal belang.

31

studie


2. Beroepen, vaardigheden en opleidingspraktijken Deze rubriek wil de beroepen, de gevraagde vaardigheden en de opleidingspraktijken binnen de ondernemingen uit de sector verhuur van motorvoertuigen (NACE 77.1) nader onderzoeken. Om een toekomstgerichte benadering te stimuleren, werd er aan de ondernemingen tijdens de rechtstreekse gesprekken gevraagd om hun huidige situatie in beeld te brengen, maar ook om zich uit te spreken over waar ze in 2020 zullen staan op het vlak van beroepen. Ze hebben de ‘sleutelberoepen’, m.a.w. de beroepen die typisch en specifiek zijn voor de activiteit, moeten definiëren, alsook de ‘nevenberoepen’, de beroepen die noodzakelijk zijn voor de onderneming, maar die niet specifiek zijn voor de sector. En ten slotte werd ook de kwestie van de ‘knelpuntberoepen’ aangekaart ; dat zijn beroepen die een onderneming maar moeilijk ingevuld krijgt.

2.1 De sector vandaag 2.1.1 Beroepen Deze rubriek beschrijft uitvoerig de beroepen uit de sector van de verhuur van motorvoertuigen en hun huidige specifieke kenmerken. Er werd een opsplitsing gemaakt tussen de activiteiten van de langetermijn- en van de kortetermijnverhuur, die van elkaar verschillen op gebied van beroepen en gevraagde kwalificaties.

De beroepen van de langetermijnverhuur De beroepen van de langetermijnverhuur volgen minutieus een cyclus aankoop - onderhoud – doorverkoop van een voertuig, net zoals een particulier deze cyclus zou kunnen doorlopen. Om meer duidelijkheid te scheppen, kunnen deze beroepen worden ingedeeld in 3 grote onderafdelingen : de verkoop (‘front office’), de operationele beroepen (‘back office’) en de ondersteuning. De beroepen van de verkoop, die hoofdzakelijk uit verkopers bestaan, zitten boordevol uitdagingen. Ze vertegenwoordigen de onderneming en dragen het imago uit naar de klanten. Zij zijn de belangrijkste en enige fysieke link tussen de klant en de verhuurder. De operationele beroepen zijn even belangrijk. Ook al zijn deze functies wijdverspreid in andere soorten ondernemingen, in de sector van de langetermijnverhuur gaan ze gepaard met een niet te verwaarlozen technische bagage. Er wordt van de bediende verwacht dat hij/zij op zijn minst een bijzondere affiniteit vertoont met autotechniek. De ondersteunende functies ten slotte zijn niet specifiek voor het beroep van de langetermijnverhuur, maar ze zijn wel onontbeerlijk voor een goede werking van de onderneming. De volgende tabel geeft een samenvatting van alle bediendeberoepen die tijdens de gesprekken met de ondernemingen en/of in de focusgroep werden aangehaald. Deze tabel is niet exhaustief, ook al lijkt hij ons representatief te zijn voor alle beroepen die door de deelnemers tijdens het onderzoek werden aangehaald.

32


Verkoop

studie

Consultant/externe verkoper : klant bezoeken, advies, aanbod, klant binnenhalen Accountmanager/interne verkoper : contactpunt tussen de klant, de dagelijkse bestuurder en de onderneming voor langetermijnverhuur. Beheer van de parken, informatie, klantenbinding, het behoud van de klant Marketing, innovation and communication : kennis van de markt, van de behoeften van de klanten, ontwikkeling van nieuwe producten

Operations

Modeler/Market risks : berekening van de huurgelden op basis van de restwaarde van de auto, het geplande aantal kilometers, de banden, de prijs van het onderhoud,… Purchaser/bestellingen : aankoop van het voertuig bij de garage. Puur onderhandelen, aankoop van banden, tankkaarten, opvolging van de leveringstermijnen van nieuwe voertuigen Customer care / Callcenter operator : de klant en de dagelijkse bestuurder helpen en ondersteunen Onderhoud/technisch bediende : overeenkomst met de garages in het geval van door de klant gevraagde herstellingen, expertise bij geschillen, opvolging van de voertuigen,… Verzekeraar : productie, beheer van schade, interacties met de verzekeraars, contacten met de carrosseriebouwers,... Logistiek medewerker : beheer van de levering en overname van voertuigen aan het begin en het einde van de overeenkomst, voorbereiding voor de doorverkoop (soms uitbesteed) Remarketer : verkoop van de voertuigen aan de best mogelijke prijs op het einde van de overeenkomst op de markt van tweedehandsvoertuigen

Ondersteuning

Receptionist(e)/secretaris of secretaresse Administratief medewerker Beheerder personeelszaken IT-consultant Boekhouder, financieel bediende Jurist

Sommige van deze beroepen blijken ‘specifiek’ te zijn voor de verhuursector, terwijl andere eerder ‘nevenberoepen’ en transversale beroepen zijn. Sommige beroepen werden ook door de ondernemingen aangehaald als ‘knelpuntberoepen’. Dat betekent dat de ondernemingen uit de sector echte rekruteringsmoeilijkheden ondervinden voor deze beroepen. Deze tweedeling kan verschillen van onderneming tot onderneming. Zo ondervinden bijvoorbeeld de ondernemingen uit de langetermijnverhuur die verbonden zijn aan een bankgroep minder rekruteringsmoeilijkheden omdat de groep als geheel over een niet te verwaarlozen rekruteringsreserve beschikt. Hierna vindt u een overzicht met de hierboven beschreven beroepen. De beroepen die tijdens de gesprekken spontaan werden genoemd als beroepen ‘met rekruteringsmoeilijkheden’ staan in een aparte rubriek vermeld. De andere beroepen, waarover in die optiek niet specifiek iets werd gezegd, staan in de rubriek ‘geen rekruteringsmoeilijkheden’.

33

studie


Overzicht van de beroepen uit de langetermijnverhuur

Rekruteringsmoeilijkheden

Specifieke beroepen

Transversale beroepen

Bediende technisch onderhoud

Receptionist(e)/secretaris of secretaresse IT-consultant Boekhouder, financieel deskundige

Geen rekruteringsmoeilijkheden

Verzekeraar

Beheerder personeelszaken

Consultant/externe verkoper

Administratief medewerker

Accountmanager/interne verkoper

Jurist

Modeler (marktrisico’s)

Manager marketing, innovation and communication

Aankoper Customer care/callcenter operator Logistiek medewerker Remarketer

Uit dit overzicht blijkt dat bepaalde beroepen (specifieke beroepen of transversale beroepen) bijzondere aandacht verdienen op het vlak van rekrutering : - De moeilijkheden om een bediende technisch onderhoud aan te werven in de langetermijnverhuur is te verklaren doordat het hoofdzakelijk een administratieve functie is en geen praktische functie. Het blijkt dat kandidaten met een technische opleiding liever op het terrein werken en rechtstreeks met de voertuigen in contact komen. Deze taken zijn voor hen demotiverend. Bovendien hebben ze niet altijd een administratieve opleiding achter de rug. De ondernemingen hebben dus tijdens de gesprekken twee oplossingen ter sprake gebracht : op zoek gaan naar een kandidaat met technische ervaring die (als gevolg van bijvoorbeeld een arbeidsongeval of op het einde van zijn loopbaan) een fysiek minder belastende functie wil uitoefenen ofwel een administratief bediende een technische opleiding laten volgen. - Het beroep van receptionist is intensief en de druk is constant. Tweetaligheid is een vereiste, waardoor de juiste en gemotiveerde profielen vrij zeldzaam zijn. - Boekhouders, juristen en IT-deskundigen worden veel gevraagd. Hun aanvankelijke specifieke opleiding kan moeilijk worden gegeven door de onderneming of via een gerichte opleiding.

De beroepen van de kortetermijnverhuur In tegenstelling tot de bedrijven uit de langetermijnverhuur waar de beroepen gecentraliseerd zijn, zijn de beroepen binnen de grote bedrijven uit de kortetermijnverhuur verspreid over twee geografische entiteiten : de zetel en de kantoren. In de kantoren bevinden zich de ‘front office’-beroepen ; deze vormen het rechtstreekse contactpunt tussen de klant en het imago van het bedrijf. Ook de meer operationele beroepen die de voertuigen onderhouden of leveren zijn hier te vinden. Polyvalent zijn is het kernidee van deze beroepen. De uurroosters hangen af van waar het kantoor gevestigd is (variabele werkuren in de luchthavens, gewone werkuren in de stad). Op de hoofdzetel worden de traditionelere ‘back office’-taken uitgevoerd ; het beheer van het wagenpark en het onderhoud van de voertuigen (indien deze activiteit niet is uitbesteed). De volgende beschrijvingen, die zeker niet de ambitie hebben om exhaustief te zijn, vatten alle beroepen samen die tijdens de gesprekken door de vertegenwoordigers van de kortetermijnverhuur en van de focusgroep werden vermeld.

34


Kantoor

studie

Verhuurbediende : onthaal, telefonische bijstand, reserveringen, contracten, ter beschikkingstelling van voertuigen, opvolging van de klanten en van de klachten, opvolging van de voertuigen en van het onderhoud ervan Chauffeur/voorbereidingsbediende : wassen en leveren van de voertuigen. Dit beroep wordt in bepaalde ondernemingen uitbesteed.

Hoofdzetel

Specifieke beroepen : Verzekeraar : beheerder van schadegevallen/expert in schadegevallen Beheerder klantendossiers Logistiek expert : beheer van het wagenpark Technicus Ondersteunende beroepen : Receptionist(e) Boekhouder en factureringsbediende Jurist Beheerder personeelszaken IT-consultant

Aan de ondernemingen die we hebben gezien, werd ook gevraagd om deze beroepen in functie van hun ‘specifiek karakter’ of ‘transversaal karakter’ een plaats te geven in de sector van de kortetermijnverhuur. De beroepen die tijdens de gesprekken spontaan werden genoemd als beroepen ‘met rekruteringsmoeilijkheden’ staan in een aparte rubriek vermeld. De andere beroepen, waarover in die optiek niet specifiek iets werd gezegd, staan in de rubriek ‘zonder rekruteringsmoeilijkheden’.

Overzicht van de beroepen uit de sector verhuur van motorvoertuigen op korte termijn

Rekruteringsmoeilijkheden

Specifieke beroepen

Transversale beroepen

Verhuurbediende

IT-consultant

Chauffeur Logistiek expert Geen rekruteringsmoeilijkheden

Technicus

Jurist

Beheerder klantendossiers

Beheerder personeelszaken

Verzekeraar

Boekhouder Receptionist

Het zijn de specifieke operationele beroepen die de kern uitmaken van de activiteit van de kortetermijnverhuurder, die als knelpuntberoep werden gedefinieerd. - De moeilijkheid om verhuurbediendes en chauffeurs te vinden, is te verklaren door de variabele uurroosters in bepaalde kantoren en ook door de druk die de werknemers ervaren. De relaties met de klanten, de vele taken en de zeer intense activiteitenperiodes over hele korte tijdspannes (‘spitsuren’) leiden bij de bedienden tot vermoeidheid en ontmoediging. - Het beroep van logistiek expert is van essentieel belang in de ondernemingen van de kortetermijnverhuur. De organisatie van het wagenpark en het ter beschikking stellen van de voertuigen zijn zeer complexe taken. Voor de uitvoering ervan is er een gebrek is aan deskundigen.

35

studie


- Ook IT-beroepen worden veel gevraagd. De onlinetechnologie om te reserveren en de klantencontacten te beheren, wordt steeds belangrijker. Momenteel besteden bepaalde ondernemingen deze taken uit omdat die zeer periodiek zijn en er dus geen voltijdse werkkracht voor nodig is. Maar ze willen deze taken op termijn wel in de onderneming zelf uitvoeren. Dankzij deze overzichten kunnen de beroepen worden aangeduid waarbij bijzondere aandacht kan worden besteed aan opleiding en rekrutering. Deze pijnpunten die door de ondernemingen werden aangehaald, zijn ook terug te vinden in de tabel met de kritieke beroepen waarop de aandacht werd gevestigd tussen de werkaanbiedingen van de verhuursector20 door de VDAB, Forem en Actiris (beroepen in de verkoop, in de logistiek, in informatica, technisch-administratieve functies, …). De sector van de verhuur van motorvoertuigen geeft echter aan dat het, naast een tekort aan beroepen, meer te kampen heeft met een groot gebrek aan vaardigheden.

2.1.2 Vaardigheden De ondernemingen uit de algemene sector verhuur van voertuigen (korte en lange termijn) hebben tijdens de gesprekken te kennen gegeven dat ze specifieke vaardigheden willen vinden. Het gaat hier om 3 types : kennis (theoretische kennis), knowhow (omzetten in de praktijk) en persoonlijke vaardigheden (gedrag). In functie van de soorten beroepen21 kunnen ze als volgt worden onderverdeeld : Beroepen zonder vereiste kwalificatie

Geschoolde beroepen

Talenkennis (tweetaligheid/drietaligheid)

Talenkennis (tweetaligheid)

Technische bagage

Ervaring (economie of financiën)

Geïnteresseerd zijn in opleidingen

Commerciële feeling

Motivatie

Communicatievaardigheid

Flexibiliteit

Autonomie

Mobiliteit

Een open geest

Assertiviteit

Gevoeligheid voor de ondernemingscultuur

Vertrouwen

Deze gevraagde vaardigheden zijn vooral kennis en persoonlijke vaardigheden, met uitzondering van de technische bagage. Ze zijn niet eigen aan de sector verhuur van auto’s. En toch zijn ze essentieel. Naast een tekort aan beroepen haalt de sector ook een gebrekkige talenkennis aan, alsook geen motivatie en doorzettingsvermogen bij een hoog werkritme (vooral bij jongeren) en een weigerachtige houding tegenover opmerkingen en feedback. Om toch maar gemotiveerde en flexibele profielen te vinden, zijn de compromissen legio : tewerkstelling van gepensioneerden die nog zin hebben om te werken (meer beschikbaarheid en flexibiliteit), tewerkstelling van jongeren die aan hun allereerste baan beginnen (vlottere aanpassing aan de onderneming), deeltijds thuiswerk, overeenkomsten van 39 uur met bijkomende verlofdagen, aanbod van opleidingen op maat, enz.

20 21

36

Cf. tabel 11 De beroepen zonder vereiste kwalificatie zijn beroepen waarvoor geen specifiek diploma of kwalificerende studiecyclus nodig is (bijv. : verhuurbediende, chauffeur). De geschoolde beroepen vereisen een bepaalde expertise die over het algemeen kan worden behaald met één studiecyclus (bijv. : logistiek expert, jurist, boekhouder), maar niet noodzakelijkerwijs.


studie

Ook de talenkennis is een transversaal thema. Zowel op kantoren als op de hoofdzetel is tweetaligheid/drietaligheid een noodzaak. Het lijkt erop dat zich hier een actiepunt aftekent voor CEVORA. De ondersteuning van het aanbod van opleidingen in gedrag en talen kan een antwoord zijn op de geuite behoeften (cf. punt 2.2.3 Opleidingsacties).

2.1.3 Opleidingspraktijken De opleidingspraktijken in de verhuurondernemingen kunnen in drie types worden samengevat : intern georganiseerde opleidingen die hoofdzakelijk bedoeld zijn om de werknemers de cultuur van de onderneming bij te brengen, de klassieke algemene opleidingen en ten slotte de specifieke, zeer gerichte opleidingen die bestemd zijn voor heel gespecialiseerde bedienden. Interne opleidingen

Organisatie van een opleidingsparcours van een paar dagen voor elke nieuwkomer. Focus op de werking en de waarden van de onderneming, het organigram, op de werking van de interne software, maar ook de verkoop en het product, de ‘soft skills’,... Ook de kennis wordt regelmatig geactualiseerd. Deze interne opleidingscellen, die ‘ontwikkelingscentrum’ of ‘lease academy’, enz. worden genoemd, worden bezield door specifieke trainers, managers of externe trainers. Bij kleine ondernemingen of kantoren wordt de theorie in het opleidingscentrum gegeven ; de coaching gebeurt tijdens het uitoefenen van de functie zelf door een ervaren werknemer.

Algemene opleidingen

In functie van de behoeften van de bediende en van zijn/haar functie worden een aantal algemene opleidingen aangeboden. Redactie, telefonische gesprekken, kantoor-automatisering, talen, coaching, enz. worden aangeboden. Deze opleidingen worden meestal door een externe trainer, in de onderneming of daarbuiten gegeven. Ze kunnen ook onder de vorm van e-learning worden georganiseerd.

Specifieke opleidingen

Er wordt een beroep gedaan op verschillende externe firma’s om opleidingen te geven in zeer specifieke domeinen (actualisering van juridische en financiële kennis, van vaardigheden inzake management,... )

2.2 … En in 2020 ? Het vorige punt handelde over de beroepen uit de autoverhuursector zoals die momenteel bestaan. Maar CEVORA wil de sector ook op een toekomstgerichte manier benaderen. Daarom werd aan de ondernemingen gevraagd om zich in het jaar 2020 in te leven en zich op het vlak van vaardigheden en opleidingen uit te spreken over de eventuele ontwikkelingen, nieuwe beroepen en beroepen die verdwijnen.

2.2.1 Scenario’s Om het beeld te testen dat de kaderleden zich van de situatie van de sector en van hun onderneming binnen een tiental jaren vormen, werden tijdens uitvoerige gesprekken 4 scenario’s aan hen voorgesteld. Deze werden voorgelegd aan alle ondernemingen ; zowel aan bedrijven met kortetermijnactiviteiten als aan bedrijven met langetermijnactiviteiten. Deze scenario’s stellen een fictieve onderneming in 2020 voor naar het beeld van de grote te verwachten trends voor de sector.

37

studie


Een samenvatting van de scenario’s : Scenario opleiding ‘Train the trainer’ :

Een externe opleidingsinstelling stelt aan de onderneming voor om één enkele bediende op te leiden die op zijn beurt zijn collega’s intern zal opleiden.

Scenario technologische evolutie ‘Automatisering’ :

De kantoren van deze onderneming voor kortetermijnverhuur zijn volledig geautomatiseerd, van de reservering tot het terugbrengen van het voertuig.

Scenario milieuaspecten ‘Gecombineerde mobiliteit’ :

Deze verhuurder werkt samen met andere ondernemingen. Hij stelt een eenvoudig gecombineerd abonnement voor waarmee, naast het gebruik van een voertuig, ook gebruik kan worden gemaakt van andere vormen van openbaar vervoer (trein, tram, bus, fiets, …)

Scenario uitdagingen voor het management ‘Een moeilijke rekrutering’ :

Bij de verhuurder wordt de rekrutering georganiseerd voor een frontofficefunctie. Er worden vier kandidaten verwacht. Eén kandidaat annuleert de afspraak, een andere denkt dat de functie te moeilijk is, nog een andere kan zich niet vinden in de uurroosters en de laatste wil meer verdienen.

We hebben aan de ondernemingen gevraagd om een standpunt in te nemen ten opzichte van de verschillende scenario’s. Ter illustratie hebben we een aantal fragmenten uit de gesprekken in cursief overgenomen : - Opleiding is een essentieel punt voor 2020. De voorkeur gaat uit naar interne opleidingen omdat op die manier de identiteit van de onderneming wordt overgebracht, je niet te zichtbaar bent voor de concurrenten en omdat de kwaliteit van de opleiding wordt gegarandeerd. - Men verwacht technologische evoluties (automatisering van bepaalde verhuurfasen, elektrische voertuigen, prestaties van het internetsysteem). “Je moet op de technologische trein springen”. De reactie op dit scenario over een volledig geautomatiseerd station is evenwel unaniem bij de ondernemingen die we ontmoet hebben : “Onze meerwaarde is onze dienstverlening”, “Het valt nog af te wachten wat we aan interactie verliezen”, “De menselijke waarde valt weg terwijl dat nu net onze meerwaarde is”, “Onze dienstverlening vraagt menselijke contact”. Als blijkt dat de technologische evolutie een onvermijdelijke tendens is, zal deze gepaard gaan met een menselijke dienstverlening. De kwestie van de elektrische voertuigen combineert de bezorgdheid om het milieu met de technologische evolutie. Volgens de ondernemingen “moet de overheid de aanzet geven tot de goedkeuring en plaatsing van palen”, want momenteel zijn er maar heel weinig. Bovendien “is een elektrisch voertuig nog heel duur. Momenteel moet je rijk zijn om zoveel geld te willen uitgeven voor het milieu”. Op gebied van vaardigheden moeten de onderhoudsberoepen ook mee evolueren met de technologische ontwikkelingen en moeten mensen worden opgeleid in de kenmerken van een elektrische motor. - Het onderwerp van de alternatieve mobiliteit in 2020 spreekt de ondernemingen het meeste aan. “Binnenkort wordt ons beroep mobiliteitsconsultant”. Stimuleren van een lagere CO2-uitstoot, ecocoaching, oplossingen voor alternatieve mobiliteit aangepast aan de behoeften van de klant, elektrische voertuigen,… Allemaal verschillende strategieën, maar met één gemeenschappelijk doel : mobiliteitsoplossingen voorstellen. De eerste uitdaging bestaat erin om de dienst aan te bieden die het meest aan de geuite behoeften is aangepast. Een gecombineerd abonnement kan een antwoord bieden op de behoeften van een onderneming, maar zal niet het antwoord zijn op alle behoeften van alle ondernemingen. “Vaardigheden zullen nodig zijn. Dat moet worden georganiseerd op logistiek vlak ; dit zijn zeer complexe modellen en het gaat in de richting van consulting”.

38


studie

- De uitdagingen voor het management op vlak van het beheer van de personeelszaken die er vandaag al zijn (cf. punt 2.1.2), worden ook als uitdagingen beschouwd voor het jaar 2020. De belangrijkste punten die werden aangehaald, zijn het bevorderen van het welzijn op het werk, het beheer van de relationele vaardigheden, de motivatie en de bekommernissen van de bedienden, ervoor zorgen dat bedienden blijven en het beheer van de sleutelberoepen die niet ingevuld raken. “Je moet beantwoorden aan de flexibiliteit die de functies eisen, maar ook gehoor geven aan de vraag naar flexibiliteit van de bedienden”. Het gebruik van technologieën voor communicatie op afstand (tabletten, smartphones,…) werd spontaan ter sprake gebracht : “De ondernemingen moeten in deze middelen investeren”, “Het is interessant om weten hoe je met deze communicatiemiddelen op de juiste manier moet communiceren”. Ten slotte moet de sector zich volgens de ondernemingen profileren om doeltreffend te kunnen rekruteren. “Ons beroep geniet geen zichtbaarheid als mogelijke job. We worden verward met de banken en de auto’s. Maar we bevinden ons tussen beide. Niemand weet hoe rijk ons beroep is”. Over het algemeen werden de scenario’s ‘uitdagingen voor het management’ en ‘moeilijke rekrutering’ als het meest representatief aangeduid inzake bekommernissen voor 2020. De ondernemingen nemen een voorzichtige positie aan tegenover nieuwe beroepen, de gedaanteverwisseling of het verdwijnen van beroepen tegen 2020. Als aanvulling op de scenario’s is er bij de ondernemingen een wijdverspreid idee ontstaan : de evolutie van de sector wordt verwacht in de producten en de dienstverlening, niet in de beroepen. Toch is het waarschijnlijk dat een evolutie van de producten en de diensten op zijn minst zal leiden tot een evolutie van de beroepen, als het al geen radicale verandering is.

2.2.2 Nieuwe beroepen Niet alleen de evolutie van de gevraagde vaardigheden wordt in de verf gezet, er ontstaan ook een aantal tendensen i.v.m. de evolutie van de beroepen. Voor de langetermijnverhuurders wordt de administratief bediende / jurist één van de sleutelberoepen. Bij steeds sterker gepersonaliseerde leasingcontracten is een gerichte juridische expertise al vereist vanaf dat de contracten worden opgesteld. Ook de analyseberoepen22 zullen de komende jaren van cruciaal belang zijn, zowel op korte als op lange termijn. De ondernemingen willen de operationele kant van hun beroep achter zich laten en over echte analysevaardigheden beschikken om zich op de markt te kunnen positioneren en om nieuwe mobiliteitsoplossingen aan de klanten te kunnen aanbieden. De kortetermijnondernemingen zien de IT-beroepen als sleutelberoepen voor de sector in 2020. Het internet wordt een steeds veelzijdiger reservatiekanaal ; dit impliceert het onderhoud en ontwerp van internetsites.

22

De personen die analyseberoepen (bijv. mobiliteitsconsultant) uitoefenen, analyseren het aanbod, de behoeften en de nieuwe trends, en stellen nieuwe antwoorden en een strategischere visie van de locatie voor.

39

studie


2.2.3 Opleidingsacties Over het algemeen waarderen de ondernemingen de opleidingen van CEVORA. Een gevarieerd aanbod van kwaliteitsvolle opleidingen en een niet al te grote investering zijn de belangrijkste troeven van CEVORA. Toch werden er een aantal praktische beperkingen aangehaald. Zo is het bijvoorbeeld voor kleine ondernemingen onmogelijk om hun bedienden een externe opleiding te laten volgen. Dit onderwerp werd niet verder uitgediept omdat een evaluatie van de acties van CEVORA niet tot de doelstellingen van de enquête bij de ondernemingen behoorde. Met de enquête wouden we wel een goed zicht krijgen op de sector en de beroepen ervan. Dankzij de verzamelde gegevens kan een algemeen kader van het referentiemodel van de opleidingen uit de sector worden geschetst en kunnen mogelijke richtingen voor toekomstige opleidingen worden voorgesteld. In de eerste plaats kan een sensibiliserings- en communicatieactie omtrent de rijkdom van de sector verhuur van motorvoertuigen en de veelzijdigheid van de beroepen in de sector bij de werkzoekenden en de jongeren op het einde van hun schoolloopbaan de ondernemingen waarschijnlijk helpen om hun zichtbaarheid te verbeteren en gemakkelijker te rekruteren. Taalvaardigheden zijn gegeerd in de sector (vooral Frans, Nederlands en Engels). Het is dus van fundamenteel belang dat het aanbod van taalopleidingen behouden blijft. Ook de algemene ‘soft’ opleidingen, zoals kantoorautomatisering, verkoop, enz. worden gewaardeerd. Omdat de ontwikkeling van technische vaardigheden hoofdzakelijk intern wordt georganiseerd op basis van de eigen strategieën en systemen van de onderneming, kan ondersteuning door CEVORA worden overwogen voor specifieke, maar transversale kwesties (bijvoorbeeld de fiscale actualiteit). Voor de opleidings- en sensibiliseringsacties met betrekking tot specifieke knelpuntberoepen (boekhouder, jurist, logistiek expert, IT-bediende) kan worden samengewerkt met de scholen of kunnen geïntegreerde opleidingen worden gegeven (opleidingen buiten en binnen de onderneming). Milieuaspecten worden momenteel besproken en staan op het programma voor de komende jaren. Men kan anticiperen op de kennisgolf die gepaard gaat met deze tendens door zowel algemene en informatieve als uitvoerige en volledige opleidingen voor de bedienden die specifiek in dit domein zullen moeten werken. Ten slotte zal een programma ‘train the trainer’ essentieel zijn. Dit programma dient rekening te houden met de behoeften van de bedienden ter ondersteuning van human resources. Ronde tafels in de vorm van thematische ontmoetingen of uitwisselingen van goede praktijken in samenwerking met deskundigen van andere ondernemingen uit de sector of uit andere sectoren, maar ook uit andere domeinen zoals arbeidssociologen of -psychologen, kunnen een kostbare meerwaarde vormen.

40


studie

Besluit De analyse in dit verslag bestaat uit twee delen : een kwantitatief deel betreffende de volledige verhuursector op basis van beschikbare statistieken enerzijds en anderzijds een kwalitatief deel betreffende de specifieke kenmerken van de verhuur van motorvoertuigen aan de hand van interviews met bevoorrechte getuigen en met een focusgroep. Door op deze manier tewerk te gaan, m.a.w. twee benaderingen die elkaar voeden, was het mogelijk om duidelijk de realiteit van de werkvloer te vatten. Dankzij de contingentiebenadering van CEVORA en Lentic was het mogelijk om bepaalde vaardigheidsbehoeften aan het licht te brengen, een inventaris op te stellen met de verschillende beroepen uit de sectoren van de korte- en langetermijnverhuur en ook een overzicht te maken dat deze beroepen als ‘sleutelberoepen’ of ‘transversale beroepen’ bestempelde. Deze benadering richtte zich op de autoverhuursector en had de verbetering van het opleidingsaanbod als doelstelling. De verschillende ontmoetingen (verkennende ontmoetingen, ontmoetingen in groep en persoonlijke ontmoetingen) met de hoofdrolspelers uit de sector hebben ons toegelaten om een toekomstgerichte dimensie af te leiden met de bijzonderheden, de huidige bekommernissen en de uitdagingen tegen 2020. Het gaat goed met de sector verhuur van motorvoertuigen. De evoluties op de markt zijn positief zowel voor de lange- als de kortetermijnverhuur en er zijn wel degelijk ontwikkelingsstrategieën. Bovendien worden de ondernemingen door ontwikkelingen op gebied van milieu en technologie in de sector verplicht om voorrang te geven aan de analyseberoepen en persoonlijk advies aan de klant. De vaardigheden vertalen zich hoofdzakelijk in persoonlijke vaardigheden, terwijl flexibiliteit en autonomie steeds meer in trek zijn.

41

studie


Bijlage 1 : Samenstelling van de verhuursector In de volgende tabellen vindt u de volledige samenstelling van de verhuursector aan de hand van de NACE 71-codes (nomenclatuur NACE-BEL 2003) en NACE 77 (nomenclatuur NACE-BEL 2008). Hier vindt u de details van de sector. NACE-BEL 2003 71 711 7110 71100 7110001 7110002 7110003 712 7121 71210 7121001 7122 71220 7122001 7123 71230 7123001 713 7131 71310 7131001 7131002 7132 71320 7132001 7132002 7133 71330 7133001 7133002 7134 71340 7134001 7134002 7134003 7134004 7134005 7134006 714 7140

42

Verhuur van machines en werktuigen zonder bedieningspersoneel en van overige roerende goederen Verhuur van auto’s Verhuur van auto’s Verhuur van auto’s Verhuur op korte termijn van personenauto’s zonder chauffeur Operationele leasing van personenauto’s zonder chauffeur De verhuur of operationele leasing van lichte bestelwagens (max. 3,5 t) zonder chauffeur Verhuur van overige transportmiddelen Verhuur van overige transportmiddelen voor vervoer te land Verhuur van overige transportmiddelen voor vervoer te land De verhuur en de operationele leasing van transportmiddelen voor vervoer te land, zonder chauffeur, met uitzondering van personenauto’s en lichte vrachtwagens : spoorwegmaterieel, vrachtauto’s, trekkers,… Verhuur van schepen Verhuur van schepen De verhuur en de operationele leasing van transportmiddelen voor vervoer over water zoals vrachtschepen, cargo’s enz. zonder bemanning Verhuur van luchtvaartuigen Verhuur van luchtvaartuigen De verhuur en de operationele leasing van transportmiddelen voor luchtvervoer, zonder piloot Verhuur van overige machines en werktuigen Verhuur van landbouwmachines en -werktuigen Verhuur van landbouwmachines en -werktuigen De verhuur van landbouwtractoren en motoculteurs De verhuur en machines van werktuigen voor de landbouw, veeteelt, bosbouw, zonder bedieningspersoneel (= verhuur van de producten die worden vervaardigd in groep 29.3) Verhuur van machines en installaties voor de bouwnijverheid Verhuur van machines en installaties voor de bouwnijverheid De verhuur en operationele leasing van machines en installaties voor de burgerlijke en utiliteitsbouw en voor de weg- en waterbouw, zonder bedieningspersoneel (kranen, betonmolens, enz.) De verhuur van steigers en werkplatforms zonder optrekken en afbreken Verhuur van kantoormachines en computers Verhuur van kantoormachines en computers De verhuur en operationele leasing van kantoormachines, incl. computers, zonder bedieningspersoneel : computerapparatuur, duplicators, fotokopieermachines, schrijfmachines, tekstverwerkers, enz. Verhuur van standaardprogrammatuur Verhuur van overige machines en werktuigen Verhuur van overige machines en werktuigen Verhuur en operationele leasing zonder bedieningspersoneel van motoren, turbines, compressoren, gereedschapswerktuigen Verhuur en operationele leasing zonder bedieningspersoneel van radio- en televisie- en communicatieapparatuur Verhuur en operationele leasing zonder bedieningspersoneel van meet- en regelapparatuur Verhuur en operationele leasing zonder bedieningspersoneel van overige apparatuur voor wetenschappelijke, commerciële en industriële doeleinden, incl. verkoopautomaten Verhuur en operationele leasing zonder bedieningspersoneel van tenten voor tentoonstellingen, bedrijfsfeesten, concerten enz. Verhuur en operationele leasing zonder bedieningspersoneel van speelautomaten en al dan niet elektronische spelen voor cafés, casino’s, enz. Verhuur van overige roerende goederen Verhuur van overige roerende goederen


71401 7140101 7140102 71402 7140201 7140202 71403 7140301 71404 7140401 71405 7140501 7140502 71406 7140601 7140602 7140603 71407 7140701 71408 7140801 7140802 7140803 7140804 7140805

studie

Verhuur van machines, apparatuur en handgereedschap voor doe-het-zelvers Verhuur van machines en doe-het-zelfmaterieel Verhuur van gazonmaaiers Verhuur van videocassettes en -banden, dvd’s, cd’s en grammofoonplaten Verhuur van videocassettes en -banden Verhuur van cd’s, grammofoonplaten, enz. Verhuur van televisietoestellen en andere audio- en videoapparatuur Verhuur van televisietoestellen en andere audio- en videoapparatuur Verhuur van vaat- en glaswerk, keuken- en tafelgerei, elektrische huishoudapparaten~ en huishoudelijke benodigdheden, enz. Verhuur van vaat- en glaswerk, keuken- en tafelgerei, elektrische huishoudapparaten, enz. Verhuur van textiel, kleding en schoeisel Verhuur van textiel, kleding en schoeisel Verhuur van theaterkostuums, carnavalskleding, ceremoniekleding, sieraden, enz. Verhuur van sport- en kampeerartikelen Verhuur van sport- en kampeerartikelen Verhuur van fietsen Verhuur van pleziervaartuigen Verhuur van medisch en paramedisch materieel Verhuur van medisch en paramedisch materieel Verhuur van overige roerende goederen voor persoonlijk of huishoudelijk gebruik Verhuur van decors Verhuur van boeken en tijdschriften Verhuur van bloemen en planten Verhuur van muziekinstrumenten Verhuur van overige roerende goederen voor persoonlijk of huishoudelijk gebruik, n.e.g.

NACE-BEL 2008 77 771 7711 77110 7711001 7711002 7711003 7712 77120 7712001 772 7721 77210 7721001 7721002 7721003 7722 77220 7722001 7722002 7729 77291 7729101 7729102 77292 7729201 77293 7729301 77294

Verhuur en lease Verhuur en lease van motorvoertuigen Verhuur en lease van personenauto’s en lichte bestelwagens (< 3,5 ton) Verhuur en lease van personenauto’s en lichte bestelwagens (< 3,5 ton) Verhuur op korte termijn van personenauto’s zonder chauffeur Operationele leasing van personenauto’s zonder chauffeur Verhuur of operationele leasing van lichte bestelwagens (max. 3,5 t) zonder chauffeur Verhuur en lease van vrachtwagens en overige motorvoertuigen (> 3,5 ton) Verhuur en lease van vrachtwagens en overige motorvoertuigen (> 3,5 ton) Verhuur en operationele leasing van transportmiddelen voor vervoer te land, zonder chauffeur, met uitzondering van personenauto’s en lichte bestelwagen : spoorwegmaterieel, vrachtauto’s, trekkers, enz. Verhuur en lease van consumentenartikelen Verhuur en lease van sport- en recreatieartikelen Verhuur en lease van sport- en recreatieartikelen Verhuur van sport- en kampeerartikelen Verhuur van fietsen Verhuur van pleziervaartuigen Verhuur van videobanden, dvd’s en cd’s Verhuur van videobanden, dvd’s en cd’s Verhuur van videocassettes en -banden Verhuur van cd’s, grammofoonplaten, enz. Verhuur en lease van andere consumentenartikelen Verhuur en lease van machines, apparatuur en handgereedschap voor doe-het-zelvers Verhuur van gereedschapswerktuigen en doe-het-zelf materiaal Verhuur van gazonmaaiers Verhuur en lease van televisietoestellen en andere audio- en videoapparatuur Verhuur van televisietoestellen en andere audio- en videoapparatuur Verhuur en lease van vaat- en glaswerk, keuken- en tafelgerei, elektrische huishoudapparaten en andere huishoudelijke benodigdheden Verhuur van vaat- en glaswerk, keuken- en tafelgerei, elektrische huishoudapparaten, enz. Verhuur en lease van textiel, kleding, sieraden en schoeisel

43

studie


7729401 7729402 77295 7729501 77296 7729601 77299 7729901 7729902 7729903 7729904 773 7731 77310 7731001 7731002 7732 77320 7732001 7732002 7733 77330 7733001 7733002 7734 77340 7734001 7735 77350 7735001 7739 77391 7739101 77392 7739201 77393 77394 77399 7739901 7739902 7739903 7739904 774 7740 77400

44

Verhuur van textiel, kleding en schoeisel Verhuur van theaterkostuums, carnavalskleding, ceremoniekleding, sieraden, enz. Verhuur en lease van medisch en paramedisch materieel Verhuur van medisch en paramedisch materieel Verhuur en lease van bloemen en planten Verhuur van bloemen en planten Verhuur en lease van andere consumentenartikelen, n.e.g. Verhuur van decors Verhuur van boeken en tijdschriften Verhuur van muziekinstrumenten Verhuur van overige roerende goederen voor persoonlijk of huishoudelijk gebruik, n.e.g. Verhuur en lease van andere machines en werktuigen en andere materiële goederen Verhuur en lease van landbouwmachines en -werktuigen Verhuur en lease van landbouwmachines en -werktuigen Verhuur van landbouwtractoren en motoculteurs Verhuur en machines van werktuigen voor de landbouw, veeteelt, bosbouw, zonder bedieningspersoneel (= verhuur van de producten die worden vervaardigd in groep 29.3) Verhuur en leasing van machines en installaties voor de bouwnijverheid en de weg- en waterbouw Verhuur en leasing van machines en installaties voor de bouwnijverheid en de weg- en waterbouw Verhuur en lease van machines en installaties voor de burgerlijke en utiliteitsbouw en voor de weg- en waterbouw, zonder bedieningspersoneel (kranen, betonmolens, enz.) Verhuur van steigers en werkplatforms zonder optrekken en afbreken Verhuur en lease van kantoormachines, inclusief computers Verhuur en lease van kantoormachines, inclusief computers Verhuur en operationele leasing van kantoormachines, incl. computers, zonder bedieningspersoneel : computerapparatuur, duplicators, kopieermachines, schrijfmachines, tekstverwerkers, enz. Verhuur van standaardprogrammatuur Verhuur en lease van schepen Verhuur en lease van schepen Verhuur en operationele leasing van transportmiddelen voor vervoer over water zoals vrachtschepen, cargo’s enz. zonder bemanning Verhuur en lease van luchtvaartuigen Verhuur en lease van luchtvaartuigen Verhuur en operationele leasing van transportmiddelen voor luchtvervoer, zonder piloot Verhuur en lease van andere machines en werktuigen en andere materiële goederen, n.e.g. Verhuur en lease van speel-, amusement-, en verkoopautomaten Verhuur en operationele leasing zonder bedieningspersoneel van speelautomaten en al dan niet elektronische spelen voor cafés, casino’s, enz. Verhuur en lease van tenten Verhuur en operationele leasing zonder bedieningspersoneel van tenten voor tentoonstellingen, bedrijfsfeesten, concerten enz. Verhuur en lease van caravans en motorhomes Verhuur en lease van woon- en bureelcontainers en dergelijke accommodatie Verhuur en lease van andere machines en werktuigen en andere materiële goederen Verhuur en operationele leasing zonder bedieningspersoneel van motoren, turbines, compressoren, gereedschapswerktuigen Verhuur en operationele leasing zonder bedieningspersoneel van radio- en televisie- en communicatieapparatuur Verhuur en operationele leasing zonder bedieningspersoneel van meet- en regelapparatuur Verhuur en operationele leasing zonder bedieningspersoneel van overige apparatuur voor wetenschappelijke, commerciële en industriële doeleinden, incl. verkoopautomaten Lease van intellectuele eigendom en vergelijkbare producten, met uitzondering van werken onder auteursrecht Lease van intellectuele eigendom en vergelijkbare producten, met uitzondering van werken onder auteursrecht Lease van intellectuele eigendom en vergelijkbare producten, met uitzondering van werken onder auteursrecht


studie

Bijlage 2 : Methodes van de openbare tewerkstellingsdiensten om de knelpuntberoepen te bepalen Dit rapport bevat elementen over de knelpuntberoepen per gewest tussen 2007 en 2010. Het leek relevant om de methodologie die elke regionale openbare tewerkstellingsdienst tijdens deze periode gebruikte en ook de eventuele ontwikkelingen in de methodologie voor te stellen, om de gegevens daaromtrent in dit rapport beter te kunnen interpreteren.

VDAB Tussen 2007 en 2010 is de algemene methodologie van de Vlaamse openbare tewerkstellingsdienst slechts op één punt veranderd : in 2007 waren de werkaanbiedingen die werden bestudeerd bij het opstellen van de jaarlijkse lijst met knelpuntberoepen enkel de werkaanbiedingen uit het ‘vaste circuit’, m.a.w. werkaanbiedingen van onbepaalde of lange duur. Vanaf 2008 werden de aanbiedingen uit het ‘tijdelijke circuit’, m.a.w. de aanbiedingen voor tijdelijke contracten zoals uitzendwerk, studentenjobs, enz. wel opgenomen in de analyse. Wat de structuur van de algemene methodologie betreft, zijn de gevolgde etappes om een lijst met de knelpuntberoepen op te stellen dezelfde gebleven : - een kwantitatieve etappe, gebaseerd op statistische criteria ; - een tweede etappe, waarbij de tijdens de eerste etappe opgestelde lijst wordt vergeleken met het advies van specialisten van de arbeidsmarkt ; - een derde etappe, waarbij de tijdens de twee voorafgaande etappes opgestelde lijst wordt vergeleken met het advies van de sectorverantwoordelijken van de VDAB en van sectororganisaties. De volgende statistische criteria werden gehanteerd tijdens de eerste etappe : - een minimale hoeveelheid van 9 aanbiedingen die tijdens het jaar worden opgevolgd ; - een vervullingsgraad voor de aanbiedingen van het desbetreffende beroep die lager moet liggen dan het gemiddelde van alle beroepen ; - vervullingstijd over de functies moet hoger liggen dan het gemiddelde van alle beroepen OF de periode dat de functies vacant zijn, moet hoger liggen dan het gemiddelde van alle beroepen. De waarden van de laatste twee criteria, die gebaseerd zijn op jaarlijkse gemiddelden, veranderen elk jaar. Toch zijn de waarden van deze criteria, over de volledige bestudeerde periode, slechts weinig geëvolueerd.

45

studie

Trends van de verhuursector en beroepen van de subsector ‘verhuur van motorvoertuigen’ in België BIJLAGEN

FOREM Tussen 2007 en 2010 is de structuur van de algemene methodologie van de Waalse openbare tewerkstellingsdienst niet veranderd. In de eerste plaats hebben we de werkaanbiedingen met betrekking tot uitzendwerk, studentenjobs, onderwijs, enz. uitgesloten. Vervolgens hebben we jaarlijks op basis van deze aanbiedingen de knelpuntberoepen bepaald. Daarbij hebben we twee etappes gevolgd : - een kwantitatieve etappe, gebaseerd op statistische criteria ; - een kwalitatieve etappe, waarbij de tijdens de eerste etappe opgestelde lijst werd vergeleken met het advies van de rekruteringsconsultants van elke regionale directie van de Forem. De volgende statistische criteria werden gehanteerd tijdens de eerste etappe : - een minimale hoeveelheid van 20 aanbiedingen die tijdens het jaar worden opgevolgd ; - een vervullingsgraad voor de aanbiedingen van het desbetreffende beroep die lager moet liggen dan het gemiddelde van alle beroepen ; - vervullingstijd over de functies moet hoger liggen dan het gemiddelde van alle beroepen. De waarden van laatste twee criteria, die gebaseerd zijn op jaarlijkse gemiddelden, veranderen elk jaar. Toch zijn de waarden van deze criteria, over de volledige bestudeerde periode, slechts weinig geëvolueerd, met uitzondering van de vervullingstijd in 2010. Deze is namelijk gedaald van 35 dagen in 2009 tot 24 dagen in 2010, omwille van een wijziging in de toegepaste methodologie voor de berekening van dit criterium. Dat jaar stappen we over van een berekening die tot dan toe werd gebaseerd op de aangiftes van de werkgever op een realistischere berekening op basis van het aantal dagen tussen de datum waarop de aanbieding werd gelanceerd en de datum waarop die door de consultant werd afgesloten. Dankzij deze nieuwe automatische berekeningsvorm, kunnen we nu bovendien alle aanbiedingen volgen en niet langer slechts een deel ervan.

46


studie

ACTIRIS Tussen 2007 en 2010 is de algemene methodologie van de Brussels openbare tewerkstellingsdienst helemaal niet geëvolueerd. De volgende twee etappes werden gevolgd bij het bepalen van de jaarlijkse lijst met de knelpuntberoepen : - een kwantitatieve etappe, gebaseerd op statistische criteria ; - een kwalitatieve etappe, waarbij de tijdens de eerste etappe opgestelde lijst werd vergeleken met het advies van de Actiris-consultants uit de afdeling ‘Werkgevers’. De volgende statistische criteria werden gehanteerd tijdens de eerste etappe : - een minimale hoeveelheid van 15 aanbiedingen die tijdens het jaar worden opgevolgd ; - een vervullingsgraad voor de aanbiedingen van het desbetreffende beroep die lager moet liggen dan het gemiddelde van alle beroepen ; - vervullingstijd over de functies moet hoger liggen dan het gemiddelde van alle beroepen. De waarden van de laatste twee criteria, die gebaseerd zijn op jaarlijkse gemiddelden, veranderen elk jaar. Toch zijn de waarden van deze criteria, over de volledige bestudeerde periode, slechts weinig geëvolueerd.

47

studie


Bibliografie ARVAL, ‘Jaarverslag 2010-2011’, website : http ://www.arval.be BEAULIEU P., 2008, « Vidéo Futur a déposé le bilan », Franchise magazine [online]. Website : http ://www.franchise-magazine.com/actualite/breves/video-futur-a-depose-le-bilan-3790.html BONNEFOND M., « VOD, la vidéo à la demande se trace un bel avenir », Euromag [online]. Website : http ://www.leuromag.com/vod-la-video-a-la-demande-se-trace-un-bel-avenir_a6424.html DATAMONITOR “ The Hertz Corporation. Hertz Corporation SWOT Analysis” [serial online]. 09/11. Beschikbaar op URL Business Source Premier : http ://www.ebscohost.com DLR, Fédération Française des Distributeurs, Loueurs, Réparateurs, « Bilan de la location de matériel de BTP en 2011 : le secteur renoue avec la croissance », website : http ://www.dlr.fr EUROPCAR, ‘Jaarresultaten 2007’, website : http ://www.europcar.be Renta, De Belgische Federatie van Voertuigen Verhuurders, ‘Jaarverslag 2010’, website : http : //www.renta.be FOX M., ELBENNI A., 2011, “An Analysis of the United States Video Rental Industry with a Focus on Legal Issues : Part One” working paper available at SSRN : http ://ssrn.com/abstract=1845851 FROMENT E., 2012, « Le DVD assuré d’une mort lente et douloureuse ? », Geeko, Le soir.be [online]. Website : http ://geeko.lesoir.be/2012/01/26/le-dvd-assure-dune-mort-lente-et-douloureuse JACOBSON B., NEVES J., 2010, “A Business without a Future ? The Parisian Vidéo-Club, Past and Present”, Media Fields Journal, 1(1). J.M., « La fermeture annoncée du vidéoclub de quartier. » Le Monde [serial online]. 30/09/2008, p. 25. Geraadpleegd op http ://www.Ebscohost.com KIM J., 2011, “Manufacturing or service ? Market saturation and cycles of over-investment as a clue to future of service economies”, Technological Forecasting and Social Change, Volume 78, Issue 8, pages 1345-1355 PIERCE, L., 2011, “Organizational Structure and the Limits of Knowledge Sharing : Incentive conflict and Agency in Car Leasing”. Working paper available at SSRN : http ://ssrn.com/abstract=1572062 RAZEMON O., “Louer une voiture pour une heure : Dans le sillage des formules d’autopartage, Avis va lancer à Paris une offre de location à très courte durée. » Le Monde, April 10, 2007., p. 22. SAINT JACQUES S., « La fin du vidéoclub du coin ? », cyberpresse [online]. Website : http ://moncinema. cyberpresse.ca/nouvelles-et-critiques/nouvelles/nouvelle-cinema/8747-la-fin-du-videoclub-du-coin.html Syndicat National Des Loueurs de Voitures en longue durée (France), « Veille économique du marché de la location longue durée », 2e trimester 2010, website : http ://www.snlvld.com

48


studie

49

www.cevora.be

Cevora vzw wordt paritair beheerd door de sociale partners van het ANPCB : ACLVB-CGSLB, BBTK-SETCa, CNE, LBC-NVK, VBO-FEB en de hierbij aangesloten federaties en UNIZO.

Cevora vzw - V.U. : René Spaey, E. Plaskylaan 144, 1030 Brussel - 20120619

Cevora vzw is het vormingscentrum van het Paritair Comité 218 (ANPCB). Elk jaar organiseert Cevora een brede waaier van opleidingen. Deze zijn toegespitst op de behoeften van de ondernemingen en staan open voor alle bedienden van het ANPCB.

CEVORA

Recommend Documents