REFERENTIEKADER ONTWIKKELINGSDOELEN TAALVAARDIGHEID ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS
SECUNDAIR ONDERWIJS
HANDLEIDING COMPUTERPROGRAMMA
Centrum voor Taal en Migratie Werkgroep Anderstalige Nieuwkomers
Handleiding
Deze website biedt u een interactief hulpmiddel om het ‘referentiekader ontwikkelingsdoelen voor anderstalige nieuwkomers’ te raadplegen en te gebruiken. Achtergrondinformatie over de indeling van het referentiekader in categorieën en contexten vindt u via het algemeen menu onder de hoofding “achtergrondtekst”. Onder de hoofding ‘synopsis’ vindt u een opsomming van de vijftien algemene doelen op één blad. Ten slotte kan u onder de hoofding ‘overzicht’ ook een volledig gestructureerd overzicht van de doelen raadplegen. U kan met dit programmma alle algemene doelen raadplegen. Maar u kan ook algemene doelen koppelen aan contexten, en zo een persoonlijke selectie van concretiseringen én de bijhorende voorbeelden visualiseren. Deze lijst kan u dan op het scherm bekijken en eventueel afdrukken. Bij het selecteren van concrete doelen en contexten zijn verschillende combinaties mogelijk. U vindt hieronder enkele mogelijkheden. - U kan concrete doelen en voorbeelden visualiseren die horen bij één taalhandeling in één bepaalde context. - U kan concrete doelen en voorbeelden visualiseren die horen bij één algemeen doel in meer dan één of in alle contexten. - U kan alle concrete doelen en voorbeelden visualiseren in één bepaalde context.
1. Eén algemeen doel in één context selecteren We beginnen met een eenvoudig voorbeeld. Stel: u wil een overzicht van de concrete doelen die horen bij het algemeen doel “de leerlingen kunnen een voorstel of uitnodiging mondeling of schriftelijk begrijpelijk formuleren” in de context “informele contacten” (AD12 in context 2).
Schermafbeelding 1 Op het eerste scherm ziet u links een kolom met als titel ‘algemene doelen’ en rechts een kolom met als titel ‘contexten’. (zie Schermafbeelding 1)
3
Handleiding
Onder de hoofding ‘algemene doelen’ kan u twee subcategorieën van algemene doelen onderscheiden: ‘informatie verwerven, verwerken, uitwisselen’ enerzijds en ‘appellerende boodschappen begrijpen en formuleren’ anderzijds. Het algemeen doel in ons voorbeeld, “de leerlingen kunnen een voorstel of uitnodiging mondeling of schriftelijk begrijpelijk formuleren”, is een appellerende boodschap. Om de algemene doelen op te roepen die onder ‘appellerende boodschappen’ ressorteren, klikt u dat titeltje aan. Er klapt dan een blad met de doelenlijst open (zie Schermafbeelding 2). Deze algemene doelen worden aangegeven met de afkorting AD, gevolgd door een nummer (voor appellerende boodschappen zijn dit de nummers 8 tot 15). Het algemeen doel “de leerlingen kunnen een voorstel of uitnodiging mondeling of schriftelijk begrijpelijk formuleren”, vindt u onder nummer 12 (AD12). Selecteer dit doel door het selectievakje naast AD12 aan te klikken. (= stap 1) De algemene doelen worden geconcretiseerd in verschillende contexten. Om deze concretiseringen op te roepen, selecteert u één of meerdere algemene doelen en één of meerdere contexten. Onder de hoofding ‘contexten’ staan vier contexten aangegeven: (zie Schermafbeelding 2) Context 1A: Schoolse redzaamheid: participeren aan klas- en schoolgebeuren Context 1B: Schoolse redzaamheid: relevante vaardigheden verwerven Context 2: Informele contacten op school en daarbuiten Context 3: Maatschappelijke redzaamheid Om de context ‘informele contacten op school en daarbuiten’ te selecteren, klikt u het selectievakje naast context 2 aan. (= stap 2)
Stap 2
Stap 1
Stap 3
Schermafbeelding 2 Rechts onderaan het scherm ten slotte ziet u drie knoppen met de instructies ‘toon doelenlijst’, ‘toon checklist’ en ‘wissen’. (zie Schermafbeelding 2) Klik nu de knop ‘Toon doelenlijst’ aan om een selectie van concretiseringen te bekomen. (= stap 3)
4
Handleiding
Op het scherm ziet u de concretisering van dit doel in deze context. (zie Schermafbeelding 3)
Schermafbeelding 3 Resultaatscherm ‘toon doelenlijst’ van dichterbij bekeken Het resultaatscherm van een selectie van doelen, geeft de geselecteerde concretiseringen met daarbij telkens extra informatie. Bovenaan wordt telkens het algemeen doel aangegeven waaronder de concretisering ressorteert. Daaronder wordt de geselecteerde context herhaald. Zo kan de gebruiker de geselecteerde doelen situeren binnen het referentiekader. Onder de concretiseringen volgen telkens ook voorbeelden. Meestal is dit een minder complex voorbeeld, voorafgegaan door een - , en een complexer voorbeeld, voorafgegaan door een +. Soms is er enkel een minder complex of enkel een complexer voorbeeld. Om terug naar het eerste scherm te gaan, en de selectie te wissen, kan u klikken op de knop rechtsboven ‘terug naar het formulier’. Wil u teruggaan naar het vorige scherm zonder de selectie te wissen, moet u de ‘terug’-knop van uw browser gebruiken. ( ) Dit is soms handiger, vooral als u maar een kleine wijziging wil aanbrengen in de selectie.
2. Eén taalhandeling in één context selecteren U wil een overzicht van de concrete doelen die horen bij de taalhandeling “informatie begrijpen en informatie uitwisselen” in de context “schoolse redzaamheid: leren / relevante vaardigheden verwerven” (TH 2 in context 1B). Klik op het titeltje ‘informatie verwerven, verwerken, uitwisselen’ om de doelen die hieronder ressorteren te visualiseren. De lijst met algemene doelen is onderverdeeld in taalhandelingen. Taalhandelingen worden aangeduid door de afkorting TH, gevolgd door een nummer. Er zijn vijftien algemene doelen, ondergebracht onder zeven taalhandelingen. U kan een taalhandeling op twee manieren selecteren. Ofwel selecteert u alle doelen van een taalhandeling door het selectievakje voor deze taalhandeling aan te vinken. In dat geval worden de algemene doelen die onder deze taalhandeling ressorteren, automatisch mee aangevinkt. Ofwel
5
Handleiding
selecteert u alle afzonderlijke algemene doelen door het vakje voor de doelen aan te vinken (zie Schermafbeelding 4). Selecteer daarna de Context 1B (‘schoolse redzaamheid: relevante vaardigheden verwerven’). Klik ten slotte op de knop ‘toon doelenlijst’.
Stap 2
Stap 1 Stap 3
Dit is het resultaat:
Schermafbeelding 5 De lijst met concrete doelen en voorbeelden afdrukken. Op het moment dat u de lijst met concrete doelen en voorbeelden op het scherm heeft, kan
6
Handleiding
u deze afdrukken via de afdrukknop van uw browser ( ) of via het menu File – Print. Enkel de productieve (of de receptieve) doelen laten verschijnen. Bovenaan de lijst met concretiseringen ziet u ook twee opties: productieve doelen verbergen en receptieve doelen verbergen. Indien u hier klikt op ‘productieve doelen verbergen’, verdwijnen alle doelen die de vaardigheden spreken en schrijven impliceren. Indien u hier klikt op ‘receptieve doelen verbergen’, verdwijnen alle doelen die de vaardigheden luisteren en lezen impliceren. Hieronder ziet u het resultaat als u — in het voorbeeld op schermafbeelding 5 — op ‘productieve doelen verbergen’ klikt. U ziet dan alleen de receptieve doelen, die de vaardigheden luisteren en lezen impliceren.
Schermafbeelding 6
3. Voorbeelden van enkele andere selecties 1. selectie van TH 1 in context 1A
Schermafbeelding 7
7
Handleiding
2. selectie van AD 02 in context 1B en context 3
Schermafbeelding 8
3. selectie van AD 12 in de vier contexten
Schermafbeelding 9
8
Handleiding
4. selectie van TH 2 in context 1A en context 2
Schermafbeelding 10
4. Opmerkingen: ■ Het volstaat niet om enkel een taalhandeling of algemeen doel aan te vinken en daarna het vakje met de doelenlijst aan te klikken. In dat geval krijgt u een foutmededeling (zie Schermafbeelding 11). U moet namelijk zowel een taalhandeling of algemeen doel als een context aanduiden.
Schermafbeelding 11 ■ Als u de twee categorieën ‘Informatie verwerven, verwerken, uitwisselen’ en ‘Appellerende boodschappen uitwisselen’ aanklikt, kan u al rollend de volledige lijst van algemene doelen bekijken. ■ Indien u taalhandelingen of algemene doelen van de twee subcategorieën tegelijk wil selecteren, moet u eerst de twee subcategorieën laten openklappen. Als u eerst doelen van de categorie ‘informatie’ aanduidt en dan de categorie ‘appellerende boodschappen’, verdwijnt de selectie die u onder de categorie ‘informatie’ maakte. ■ Om alle concretiseringen te verkrijgen van één bepaalde context, dient u alle taalhandelingen te selecteren en één context naar keuze. 9
Handleiding
■ Niet elk algemeen doel heeft in elke context een corresponderende concretisering. Soms heeft één algemeen doel ook twee of drie concretiseringen per context. ■ U kan uw selectie wissen via de knop ‘Wissen’.
Schermafbeelding 12 ■ Om de volledige lijst van concretiseringen te verkrijgen, dient u alle taalhandelingen en alle contexten aan te vinken. U krijgt dan telkens een opsomming van de relevante concretiseringen per algemeen doel en per context (zie Schermafbeelding 13). U kan deze volledige doelenlijst afdrukken via de afdrukknop van uw browser (
) of via het menu File – Print.
Schermafbeelding 13 Optie toon checklist Het programma biedt ook de mogelijkheid om evaluatieformulieren af te printen. U kan hiertoe doelen selecteren zoals in voorgaande beschreven. In plaats van op het kadertje ‘toon doelenlijst’ klikt u in dat geval op het kadertje ‘toon checklist’.
Schermafbeelding 14. 10
Handleiding
U krijgt dan opnieuw een lijst van concretiseringen, deze keer echter voorzien van ruimte om aan te geven in hoeverre een bepaalde leerling de geselecteerde doelstellingen heeft behaald. De leerkracht kan hier aangeven of de leerling het doel niet, op elementair niveau of op gemiddeld of gevorderd niveau beheerst. Omdat de evaluatie meestal per vaardigheid gebeurt, worden de doelen hier - in tegenstelling tot in de algemene doelenlijst - zo nodig opgesplitst. Voorbeeld: U selecteert algemeen doel 14: de leerlingen begrijpen mondelinge of schriftelijke feedback zodat ze gepast kunnen reageren en context 1B: participeren aan klas en schoolgebeuren. Klikken op de knop ‘Toon doelenlijst’ geeft het volgende resultaat:
Schermafbeelding 15 Klikken op de knop ‘Toon checklist’ geeft het volgende resultaat:
Schermafbeelding 16 U kan deze evaluatieformulieren afdrukken via de afdrukknop van uw browser ( ) of via het menu File – Print. Op deze afdruk kan u de naam van de leerling, de datum of periode en eventuele opmerkingen noteren.
11
Handleiding
12
