Centrum Jeugd en Gezin Ooststellingwerf
…Bouwen aan de toekomst..
1
Voorwoord Ik ben er heel erg trots op dat het tweede jaarverslag van het Centrum voor Jeugd en gezin mag verschijnen. Dit jaarverslag laat op een goede wijze zien wat het CJG nu echt is; een samenwerkingsverband wat echt wil dat er één plan is om de talenten die er zijn bij kinderen, jongeren en gezinnen tot ontplooiing te laten komen. Duidelijk is dat er in de preventieve sfeer een heleboel kan worden gedaan, waardoor die ontplooiing van talenten ook echt plaats kan vinden. Maar het zijn vooral de mensen die in de dagelijkse praktijk aan de slag zijn die natuurlijk het CJG zijn. En naast samenwerken met alle andere kernpartners is het ook noodzakelijk dat er de juiste faciliteiten beschikbaar zijn. Ook daar zijn we het afgelopen jaar in geslaagd. Een steeds bekender wordende en beter gebruikte verwijsindex is belangrijk, maar ook een goed registratiesysteem kan het werk goed ondersteunen. De stappen die er zijn gezet voor en na 11 mei 2011 zijn een goede basis om ook in 2013 volop verder te gaan. Natuurlijk komt er het nodige op de gemeente af, daar waar het gaat om de transformatie jeugdzorg. Maar het geeft ook kansen om nog meer dichtbij de mensen die preventieve zorg te bieden, die nodig is om uiteindelijk talenten te ontwikkelen bij kinderen, jongeren en gezinnen. Namens de kernpartners, Engbert van Esch
2
Inhoudsopgave 1. Beleid en doelstelling ............................................................................................................. 4 1.1 Doelstelling CJG in Ooststellingwerf .............................................................................. 4 1.2 Samenwerkingspartners CJG ........................................................................................... 4 1.3 Leeswijzer ........................................................................................................................ 5 2. CJG-coördinator ..................................................................................................................... 6 3. Overleggen in het CJG ........................................................................................................... 7 3.1 Provinciale/regionale afstemming.................................................................................... 7 3.2 Stuurgroep CJG ................................................................................................................ 7 3.3 Kernteam CJG .................................................................................................................. 8 3.4 Zorgoverleggen .............................................................................................................. 10 4. Toegang tot het CJG............................................................................................................. 12 4.1 Inlooppunten CJG .......................................................................................................... 12 4.2 CJG-website ................................................................................................................... 12 5. Samen zorgen voor de jeugd in Ooststellingwerf ................................................................ 14 5.1 Verwijsindex Fryslân ..................................................................................................... 14 5.2 Preventie jeugd en alcohol ............................................................................................. 15 5.3 Gezinscoach ................................................................................................................... 16 6. Ontwikkelingen 2013 ........................................................................................................... 18 6.1 Jeugdzorg naar gemeenten ............................................................................................. 18 6.2 Passend onderwijs .......................................................................................................... 18 6.3 Kansen en bedreigingen voor het CJG........................................................................... 19 7. Financieel overzicht ............................................................................................................. 20 Cijfermatige bijlage.................................................................................................................. 21
3
1. Beleid en doelstelling Sinds 1 januari 2012 is elke gemeente verplicht om te beschikken over een functionerend Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). Hoe dat lokaal precies wordt vormgegeven is aan de gemeenten zelf. Het streven is om meer in te zetten op preventie om zodoende de toeloop op zwaardere (en duurdere) zorg te verkleinen. De gemeente heeft in dit proces de regierol. In het CJG zijn de onderstaande functionaliteiten opgenomen: - Jeugdgezondheidszorg, GGD Fryslân. Dit is de kern van het CJG (consultatiebureaus). - De vijf functies van het jeugdbeleid (prestatieveld 2 Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO). 1. Informatie en advies; 2. Signalering; 3. Toeleiding naar hulp; 4. Licht pedagogische hulp; 5. Coördinatie van zorg; - Schakel met Bureau Jeugdzorg; - Schakel met Zorg Adviesteams (ZAT)/scholen. 1.1 Doelstelling CJG in Ooststellingwerf In Ooststellingwerf zijn voldoende voorzieningen aanwezig, maar de weg weten te vinden binnen al die voorzieningen kan lastig zijn. Daarnaast kan het grote aanbod van de organisaties en instellingen voor onduidelijkheden zorgen. De doelstelling van het CJG in Oostellingwerf is: - Het bevorderen van het aanbod van hulp die zo dicht mogelijk bij huis, in een lichte vorm en zo kort mogelijk kan worden aangeboden; - Het scheppen van voorwaarden om tot een multidisciplinaire aanpak te komen; - De samenwerking in het CJG is zo georganiseerd dat informatie optimaal wordt gedeeld en jongeren en ouders/verzorgers niet van loket naar loket hoeven te gaan. - Het verbeteren van het signaleren van risicovolle opvoedingssituaties en van de ondersteuning aan kinderen, jongeren en gezinnen door onderlinge afstemming. 1.2 Samenwerkingspartners CJG Het CJG Ooststellingwerf is een samenwerkingsverband van meerdere organisaties. De kernpartners van het CJG zijn: • Jeugdgezondheidszorg, GGD Fryslân. Dit is de kern van het CJG (consultatiebureaus); • Stichting Maatschappelijk Werk Fryslân; • MEE Friesland; • Stichting Scala; • Stichting Comperio; • Stellingwerf college; • CSG Liudger, locatie Waskemeer; • CPO de Tjongerwerven; • Gemeente Ooststellingwerf; • Bureau Jeugdzorg. Samen met deze organisaties wordt het lokale CJG in Ooststellingwerf vorm gegeven. De verantwoording over de uitgevoerde activiteiten en de behaalde resultaten van de organisaties zullen hier niet afzonderlijk toegelicht worden. Dit volgt in de diverse jaarverslagen van de organisaties.
4
In dit jaarverslag beperken we ons tot de highlights van het CJG en daar waar mogelijk wordt aangesloten bij de bestaande verantwoordingsprincipes. Iedere CJG-partner heeft antwoord gegeven op de vraag: Wat is uw beeld bij het CJG in 2012? Alle antwoorden zijn verzameld en gebundeld. 1.3 Leeswijzer Dit is het tweede jaarverslag over het CJG. De opzet en vormgeving van het jaarverslag is geen statisch document. Het CJG is in ontwikkeling en daar sluit het jaarverslag op aan. Het CJG jaarverslag is opgebouwd uit twee delen: 1. Het CJG in beeld. Een gezamenlijk stuk van alle CJG-partners. 2. Het jaarverslag CJG. Opgesteld vanuit de gemeente. Dit jaarverslag dient ter (interne) verantwoording. In deel 1 presenteren de organisaties zich als CJG-organisatie. Dit document kan dan ook breed verspreid worden in de gemeente zodat de inwoners van de gemeente over dit document kunnen beschikken. De verschillende organisaties dienen ieder afzonderlijk van elkaar hun verantwoording in over de resultaten in 2012. In dit jaarverslag schetsen wij het beeld over het functioneren van het CJG. Hierbij zoomen we niet in op de taken en verantwoordelijkheden die de organisaties afzonderlijk hebben, maar de jaarverslagen ontvangt u ter kennisname.
5
2. CJG-coördinator De kerntaak van de coördinator is het verder ontwikkelen, implementeren en monitoren van de processen van het CJG. Hij spoort, indien nodig, instanties aan om te handelen. De coördinator staat boven de partijen. Hij grijpt zo nodig in en hakt knopen door als de hulpverlening dreigt te stagneren. De coördinator kan een instantie sommeren om hulp te realiseren. In het uiterste geval kan bij een dreigende crisis de wethouder als doorzettingsmacht worden ingeschakeld. Van deze bevoegdheid is tot op heden geen gebruik van gemaakt. Daarnaast heeft de CJG-coördinator een belangrijke taak met betrekking tot het verbinden van de CJG-partners. Uitvoering In 2011 is er met name geïnvesteerd in het versterken van de samenwerkingsverbanden. In 2012 is de aandacht verschoven naar procescoördinatie. Dit betekent dat de houding en de rol van de CJG-coördinator ook verandert. In 2011 was de CJG-coördinator meer een collega. Door verschuiving van prioriteiten is de CJG-coördinator nu meer een procesbegeleider. De aandacht gaat niet meer naar de individuele casussen, maar hij geeft nu sturing aan de procescoördinatie. Om de functie van de CJG-coördinator goed vorm te kunnen geven, is het ook noodzakelijk dat er een algemeen telefoonnummer is waar ouders, opvoeders, kinderen en jongeren naartoe kunnen bellen. Nu ligt deze taak nog bij de CJG-coördinator, maar om te kunnen sturen op het proces moet deze taak daar weggehaald worden. Instrument: registatiesysteem In 2012 is het besluit gevallen om ten behoeve van monitoring en procesbewaking binnen het CJG gebruik te gaan maken van het registratieprogramma Kedo (Ketendossier). Met behulp van dit systeem wordt er een grote stap gezet naar meer procesmatig werken. Kedo zorgt ervoor dat de betrokken hulpverleners de informatie (overal en altijd) kunnen raadplegen en daarvoor niet afhankelijk zijn van de telefoon of e-mail. Hierdoor is ook de privacy van de cliënten geborgd. Door de aanschaf van Kedo kan het huidige vergaderprotocol veranderd worden. Alle afzonderlijke casussen hoeven niet meer besproken te worden, omdat de benodigde informatie via het systeem te raadplegen is. Aandacht kan nu gelegd worden op de procesgang. Deze werkwijze sluit aan bij het uitgangspunt van het CJG. Niet de aandacht op inhoudelijke aspecten van de zorg, maar het volgen van het zorgproces. Dit programma wordt nu in een aantal gemeenten in Friesland gehanteerd en vooral de positieve ervaringen van de gemeente Weststellingwerf, die ten behoeve van het sociaal team al langer van dit systeem gebruik maakt, in van invloed geweest om hiertoe over te gaan. Het besluit heeft ook in OWO (Oostellingwerf, Weststellingwerf en Opsterland) gestalte gekregen. Binnen de drie gemeenten wordt vanaf 2013 het systeem gebruikt voor zowel het CJG als voor het sociaal team. Alle betrokken professionals zijn in de maanden januari en februari getraind in het gebruik van Kedo.
6
3. Overleggen in het CJG In het kader van het CJG vindt er op verschillende plaatsen en niveaus afstemming plaats. In dit hoofdstuk worden de verschillende overleggen toegelicht. 3.1 Provinciale/regionale afstemming Het CJG werkt lokaal, maar provinciaal vindt er ook afstemming plaats. De afstemming vindt op verschillende niveaus plaats, zowel op strategisch en tactisch niveau. Op de hoofdlijnen is het CJG in Fryslân gelijk georganiseerd. Hier is voor gekozen omdat een aantal samenwerkingspartners ook provinciaal georganiseerd zijn. Daarom wordt er provinciaal afgestemd om de lokale CJG’s te kunnen ondersteunen. Wat hebben we daarvoor gedaan? Het jaar 2012 is een jaar geweest waarin veel overleg is gepleegd. Namens de gemeente Ooststellingwerf is de beleidsambtenaar bij de regionale overleggen aanwezig geweest. Centrale onderwerpen tijdens de regionale overleggen waren o.a: - Registratiesysteem CJG; - Communicatie CJG; - Resultaatmeting; - CJG en het veiligheidshuis. Wat zijn de resultaten? Veel van de onderwerpen die provinciaal zijn besproken hebben te maken met de ontwikkelingen op het gebied van de jeugdzorg en de daarbij behorende doorontwikkeling van het CJG. Resultaten op dit vlak komen naar verwachting in het jaar 2013 tot uiting. Belangrijk resultaat is dat er consensus is over de wijze waarop we de CJG’s vormgeven, zonder de ‘couleur locale’ uit het oog te verliezen. 3.2 Stuurgroep CJG De stuurgroep CJG komt ongeveer vier keer per jaar bij elkaar. De leden van de stuurgroep CJG zijn: - De gemeente (wethouder), ambtelijk ondersteund door de beleidsmedewerker Samenleving; - Managers van de CJG-organisaties. Wat hebben we daarvoor gedaan? Tijdens de overleggen van de stuurgroep vindt op strategisch niveau vooraf afstemming plaats over de agenda. Iedere organisatie wordt vooraf gevraagd of er nog specifieke onderwerpen zijn die besproken moeten worden. In het jaar 2012 hebben de volgende items de revue gepasseerd: - Registratiesysteem; - Website; - Jaarverslag; - Netwerkstructuur; - Ontwikkelingen.
7
Wat zijn de resultaten? In de stuurgroepvergadering is besproken of het wenselijk is dat er overgaan wordt naar een registratiesysteem voor het kernteam CJG. De stuurgroep stond positief tegenover dit voorstel, mits de gemeente zorgt voor de financiering. Dit heeft er toe geleid dat in 2012 overgegaan is tot de aanschaf van het registratiesysteem Kedo. Belangrijk agendapunt in de stuurgroep is het functioneren van het kernteam CJG. Daarnaast zijn er afspraken gemaakt over het bijhouden van de website. De gemeente doet het beheer van de CJG-website, maar is voor de invulling van de website afhankelijk van de organisaties. Er is afgesproken dat iedere organisatie ieder kwartaal informatie aanlevert voor de website (als er nieuwsberichten zijn). In de praktijk loopt dit nog niet voorspoedig. Hier zal in 2013 extra aandacht voor zijn. 3.3 Kernteam CJG Het kernteam CJG is het overleg op tactisch niveau waar alle zorgsignalen bij elkaar komen van 0 – 23 jaar. Hierbij zitten die partijen rond de tafel die qua kennis en competenties direct ingezet kunnen worden bij de uitvoering van de ontwikkelde plannen van aanpak. Wat hebben we daarvoor gedaan? Het in januari 2012 gestarte kernteam CJG heeft in 2012 een tussentijdse evaluatie gehouden. Ook is duidelijk geworden dat de rol en de verwachtingen van de CJG-coördinator verandert. Wat zijn de resultaten? De uitkomsten van de evaluatie worden naar verwachting in mei 2013 bekend. Wel kunnen er op voorhand een aantal verbeterpunten benoemd worden. De CJG-partners zijn hier dan ook direct mee aan de slag gegaan. Aandachtspunt vanuit de verschillende organisaties is hoe om te gaan met signalen. Het kernteam CJG is niet het juiste podium om ‘losse’ signalen te bespreken. Daarvoor zijn de verschillende zorgoverleggen op casusniveau bestemd. De CJG-coördinator speelt hierin een adviserende rol. Daarnaast zijn alle deelnemers overtuigd van de noodzaak om meer aandacht te besteden aan het item preventie. Voorwaarde hiervoor is dat iedereen hetzelfde verstaat onder preventie en daar zal in 2013 ook concreet vorm aan worden gegeven. Basisvoorwaarde om als kernteam goed te kunnen functioneren is, dat verwachtingen naar elkaar duidelijker moeten worden uitgesproken, omdat we in het team te maken hebben met verschil in functies en posities. Ook de wijze van aanmelding, ontwikkeling plannen van aanpak en public relations zijn voor verbetering vatbaar. Dit kan mogelijk leiden tot een wijziging van de werkwijze en samenstelling van het kernteam.
8
Aantal besproken jongeren 2012
Jongens Meisjes
Meest voorkomende problematiek (2012) 25
Aantal
20
15 Reeks1 10
5
0 Multiproblem
Huiselijk geweld
Alcohol-drugs
Gedrag
Geweld
Problematiek
Toelichting In het Kernteam CJG zijn in 2012 totaal 83 casussen besproken (48 jongens en 35 meisjes). De leeftijd van de jongeren varieert van 1 tot 21 jaar met een top op 12-, 14-, en 17-jarigen. Dit beeld wordt niet bevestigd door het aantal afgegeven signalen in de Verwijsindex. Dit kan verklaard worden door het feit dat nog niet alle organisaties melden in de Verwijsindex. Deze casussen zijn besproken omdat de hulpverlening(dreigde) te stagneren of omdat er behoefte aan afstemming was. De verbeteringen op de samenwerking in Ooststellingwerf zijn nog niet in cijfers uit te drukken. Wel ontstaat er steeds meer het beeld en het besef van het feit dat we het niet alleen kunnen. Die kun je terugzien in verschillende situaties. Bijvoorbeeld: - Het melden in de Verwijsindex. Samen met het schoolmaatschappelijk werk gaat de CJG-coördinator bij de scholen op bezoek; - Functioneren kernteam CJG. - Leveren input voor het jaarverslag: iedere organisatie levert een bijdrage.
9
3.4 Zorgoverleggen Los van de bovenstaande (formele) overlegstructuur vinden er op uitvoeringsniveau zorgoverleggen plaats. Deze zorgoverleggen zijn direct gericht op afstemming van de hulpverlening (operationeel). Afhankelijk van de situatie worden betrokken organisaties uitgenodigd. Wat hebben we daarvoor gedaan? Om te voorkomen dat er veel hulpverleners in een gezin actief zijn, zijn er afspraken gemaakt over de zorgcoördinatie. Hoe gaan we de zorg organiseren, hoe zorgen we ervoor dat er geen dozijn hulpverleners bij de gezinnen over de vloer komen etc. Deze vragen hebben centraal gestaan bij de invulling voor de werkwijze van het CJG.
10
Wat zijn de resultaten? Zorgoverleggen vinden op veel verschillende manieren plaats. Soms is één overleg met één professional voldoende, maar in sommige gevallen is het ook noodzakelijk dat afstemming en overleg nodig is tussen meerdere organisaties. Momenteel wordt niet elk zorgoverleg geregistreerd. Dit komt ook omdat de definitiebepaling over wat een zorgoverleg is, voor iedereen (nog) niet hetzelfde is. In 2013 kan met behulp van het registratiesysteem Kedo de zorgoverleggen vastgelegd worden en gaan we naar één definitiebepaling.
11
4. Toegang tot het CJG 4.1 Inlooppunten CJG Het CJG bundelt de taken op het gebied van opvoed- en opgroeiondersteuning. In de gemeente zijn er momenteel drie inlooppunten gerealiseerd, te weten: • Het gezondheidscentrum in Oosterwolde; • De Kompaan in Oosterwolde; • De Brede school “De Samensprong” in Haulerwijk. Wat hebben we daarvoor gedaan? Bij twee inlooppunten (De Samensprong en het gezondheidscentrum) kunnen ouders en jogneren terecht tijdens de openingstijden van het consultatiebureau. Het aanbod bij het derde inlooppunt (De Kompaan) is uitgebreider. Ook in het jaar 2012 is er weinig gebruik gemaakt van deze inlooppunten. Wat zijn de resultaten? Per 1 november 2012 is er elke donderdag van 12.30 - 13.30 uur een inloopspreekuur Centrum Jeugd en Gezin, locatie consultatiebureau Jeugdgezondheidszorg Oosterwolde. Bezoekers van het inloopspreekuur worden te woord gestaan door jeugdverpleegkundigen. Het inloopspreekuur is bedoeld voor ouders met kinderen in de leeftijd van 0 - 4 jaar, maar ook andere opvoeders en jongeren zijn welkom. Daarnaast blijkt dat de ouders en opvoeders weinig gebruik maken van de inlooppunten. In 2013 wordt opnieuw naar de functionaliteit (in samenhang met de transitie jeugdzorg) van de inlooppunten gekeken. 4.2 CJG-website In 2011 is de CJG-website in het leven geroepen. Deze website fungeert als een digitale balie voor het CJG. Iedereen kan hier terecht, zowel ouders, kinderen als de CJG-professionals. Wat hebben we daarvoor gedaan? De website maakt gebruik van een groot aantal landelijke, zeer deskundige organisaties, maar voor de invulling van het lokale gedeelte is de gemeente zelf verantwoordelijk. Tijdens de stuurgroepvergaderingen met alle CJG-partners is het onderdeel ‘website’ een vast agendapunt geworden. In de praktijk blijkt het lastig om de website continue te vernieuwen. Wat zijn de resultaten? Uit de bezoekersoverzichten van de website van het CJG Ooststellingwerf blijkt, dat de site als informatiebron door de professionals binnen het werkveld weinig wordt gebruikt. Ook de bezoekcijfers van burgers aan de site zijn niet hoog. Dit wordt mede veroorzaakt door het zoekgedrag van informatiezoekers. Zij zoeken niet op plaatsen waar alle opvoedkundige informatie verzameld is, maar ‘googelen’ veel meer per onderwerp (denk aan: bedplassen, jokken, agressie bij kleuters etc.).
12
jan
feb
maart april mei
79
104
60
juni
69
112
juli
aug
74
sept okt
110
183
nov
166
dec
Bezoeken
169
205
98
Pagina's per bezoek
5,61 5,03
5,63 3,08 3,41 4,21 4,07 3,65 4,28 4,47 3,19 3,23
Tijd op website
3,14 3,47
4,48 1,19 2,22
2,5 2,49 2,46 3,19 2,57 1,21 1,18
Veelgestelde vragen
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
2
2
Vragen
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
In 2011 was het gemiddelde aantal bezoekers 71 per maand. Het aantal bezoekers op de site is licht gestegen. In de periode van september tot en met november zijn het aantal bezoeken opvallend hoger. Deze stijging kan verklaard worden door de “Week van de opvoeding”. Zowel in Ooststellingwerf, als in regionaal en provinciaal verband is er aandacht besteed aan de “Week van de opvoeding”. De communicatie hierover is via de CJG-websites verlopen.
13
5. Samen zorgen voor de jeugd in Ooststellingwerf 5.1 Verwijsindex Fryslân De Verwijsindex is een digitaal systeem voor hulpverleners en onderwijzers. Als zij zich zorgen maken over een kind of jongere (tot 23 jaar), geven zij een signaal af in de Verwijsindex. Als één of meer andere professionals een kind of jongere aanmelden, ontstaat er een ‘match'. Hulpverleners kunnen zo in nauwe samenwerking met de ouders, hulp en zorg rond het kind of de jongere op elkaar afstemmen. Hiermee wordt bijgedragen aan het uitgangspunt één gezin – één plan. Ook wordt voorkomen dat er kinderen ‘buiten de boot’ vallen. Wat hebben we daarvoor gedaan? Om scholen beter te informeren is er een gerichte informatieronde langs het gehele onderwijsveld gehouden door het Schoolmaatschappelijk werk, jeugdgezondheidszorg en de coördinator CJG. Deze ronde had als doel om helderheid te verschaffen over de routes van zorgsignalen, verwijsindex en rol van het kernteam CJG. Wat zijn de resultaten? In de cijfermatige bijlage kunt u de resultaten van de Verwijsindex zien. Het aantal afgegeven signalen (en de daarbij behorende matches) zijn ten opzichte van 2011 wel gestegen, maar de implementatie van de verwijsindex is nog niet gereed. Er kunnen nog steeds nieuwe partijen aangesloten worden en de ‘meldingsbereidheid’ van de bestaande partijen kan verbeterd worden. Jaar 2011 2012
Aantal signalen 139 199
Aantal matches 31 59 (waarvan 31 jongens, en 28 meisjes)
Hieronder worden het aantal signalen matches voor 2012 per leeftijd weergegeven. Signalen per leeftijd 2012 30
20 15
Reeks1
10 5
ja ar
ja ar
ja ar
ja ar
ja ar
ja ar
ja ar
ja ar 22
20
18
16
14
12
10
8
ja ar
ja ar 6
4
ja ar 2
ja ar
0
0
Aantal signalen
25
Leeftijd
14
Hieronder worden het aantal signalen matches voor 2012 per dorp weergegeven. Signalen per w oonplaats 140 120 100 80 60 40
D
Ap pe on ls c k e ha rb r El oe k sl oo F H r H au au l e le La rw ng i jk e M dijk e a N k ki ij e ng b O er a k ld O eb o o os e p te rk rw oo R old p av en e F r s W wo as ud ke m ee r
20 0
Matches per woonplaats 2012 40 35
Matches
30 25 20 15 10 5
O ld eb er ko op O os te rw ol de Fr R av en sw ou d W as ke m ee r
ijk
M ak kin ga
H au le rw
A
pp el s
ch a D on ke rb ro ek
0
Woonplaats
5.2 Preventie jeugd en alcohol De preventielessen worden al ruim 20 jaar aangeboden in het basis- en voortgezet onderwijs. Het is ontstaan vanuit het Halt-bureau. Uiteindelijk is deze (extra) taak van dusdanig belang bevonden, dat wij als gemeente hierop zijn blijven investeren. Ook voeren wij als gemeente deze functie nog steeds uit. Daar waar de regierol steeds belangrijk wordt, kan er gediscussieerd worden of de gemeente deze taak nog wel zelf moet uitvoeren.
15
Wat hebben we daarvoor gedaan? Aan alle eerste klassen van het Stellingwerf college en het CSG Liudger te Waskemeer worden de preventielessen aangeboden. In een drietal lessen worden verschillende onderwerpen behandeld. Hoofdthema is criminaliteit. Dit thema wordt onderverdeeld in verschillende onderwerpen. Je kunt daarbij denken aan: - Alcohol en drugs; - Keuzes maken; - Groepsdruk; - Rechtssysteem (strafrecht); - Racisme. Deze lessen zijn zogenaamde ‘doelessen’. Van alle leerlingen wordt een actieve houding verwacht. Door zowel de leerlingen als de leraren wordt aangegeven dat deze lessen zeker een meerwaarde hebben. Door in te spelen op actuele onderwerpen blijven de lessen ook interessant en leerzaam. Wat zijn de resultaten? Op 20 november 2012 is besloten om met ingang van het jaar 2013 € 10.000 extra per jaar beschikbaar te stellen voor preventielessen alcohol- en drugsgebruik op het voortgezet onderwijs. Met de lessen moet de weerbaarheid van middelbare scholieren tegen de verleidingen van alcohol en drugs worden vergroot. Op provinciaal niveau wordt ook uitgebreid aandacht besteedt aan de problematiek rondom Jeugd en alcohol. Zo is in 2008 gestart met de campagne ‘de nuchtere Fries”. Deze projectperiode is nu afgelopen. Gelet op het belang van een gezamenlijke aanpak op dit terrein heeft GGD Fryslân nu het stokje overgenomen van de provincie. GGD Fryslân heeft een nieuw projectvoorstel gedaan voor de aanpak rondom alcohol en drugs en werkt momenteel aan een nadere invulling van het project. Om een ‘vinger in de pap’ te houden neemt een ambtenaar deel aan de provinciale werkgroep om de inhoud en continuïteit te borgen en de belangen voor Ooststellingwerf te vertegenwoordigen. Medio 2013 komt de GGD met een nadere invulling van het project 5.3 Gezinscoach Op 23 november 2010 is het Aanvalsplan Stimuleringsregeling Aandachtsgebieden Fryslân vastgesteld en hebben wij hiervoor subsidie (cofinanciering) ontvangen van de provincie. Met dit plan wordt extra aandacht gegeven aan twee wijken in Oosterwolde, te weten het Haerenkwartier en Oosterwolde-Zuid. Het aanvalsplan is ingedeeld in twee hoofdthema’s, namelijk “ Fijn opgroeien” en “prettig wonen”. De gezinscoach maakt onderdeel uit van het thema “opgroeien”. De gezinscoach leert ouders weer regie te krijgen over zichzelf en het gezin. Zij stapt actief binnen in gezinnen waar meestal (een combinatie van) verschillende problemen speelt. De problemen hebben vaak betrekking op multiproblem-situaties. U kunt hierbij denken aan een combinatie van financiële, opvoeding of psychische aspecten.
16
Wat hebben we daarvoor gedaan? Thuiszorg de Friese Wouden is de organisatie die de gezinscoach levert. Er zijn afspraken gemaakt over de wijze waarop, voor wie en onder welke voorwaarden de gezinscoach ingezet wordt. De gezinscoach is sinds augustus 2011 actief in onze gemeente. Bij de uitvoering is het lastig gebleken om ‘achter de voordeur’ te komen. De gezinscoach heeft in de periode van augustus 2011 tot heden 14 gezinnen ondersteund. Momenteel wordt er met Thuiszorg de Friese Wouden gesproken op welke wijze de gezinscoach meer gezinnen kan ondersteunen. Wat zijn de resultaten? In het kader van de motie Benedictus ten aanzien van de aandachtsgebieden in Ooststellingwerf, is in 2012 gekozen voor een uitbreiding naast de twee betrokken wijken (Haerenkwartier,Oosterwolde-Zuid), wat betreft de inzet van gezinscoaches. Die worden nu in de gehele gemeente ingezet. De coördinator van het CJG wordt hiervoor geraadpleegd en geeft zijn fiat over de inzet. Dit zal in het kader van de transitie jeugdzorg verschuiven naar de indicatieverantwoordelijke(n). Er zijn in 2012 gezinscoaches in 10 gezinnen geplaatst voor in totaal 283,50 uur. De gezinscoaches zijn actief betrokken geweest bij diverse zorgoverleggen en ontwikkelde plannen van aanpak vanuit het kernteam CJG.
17
6. Ontwikkelingen 2013 6.1 Jeugdzorg naar gemeenten De rijksoverheid heeft ingrijpende plannen voor een stelselwijziging binnen de jeugdzorg. De verantwoordelijkheid voor de vrijwillige jeugdzorg, maar ook voor delen van de AWBZ (zoals zorg voor jeugdige licht verstandelijk gehandicapten), moet hierin naar (samenwerkende) gemeenten. Gemeenten krijgen de regie over alle jeugdhulp, waaronder: • De jeugd-GGZ (zowel AWBZ als Zorgverzekeringswet); • provinciale jeugdzorg (waaronder Toegang, Advies- en Meldpunt Kindermishandeling, Kindertelefoon, ambulante en residentiële zorg en pleegzorg); • Gesloten jeugdzorg; • Jeugdreclassering; • Jeugdbescherming; • De zorg voor licht verstandelijk beperkten (jeugd-LVB). Gemeenten blijven ook de taken uitvoeren die zij al deden: • Jeugdgezondheidszorg; • Preventief jeugdbeleid (incl. informatie, advies en signalering); • Licht ambulante hulpverlening; • Toeleiding naar zorg; • Coördinatie van zorg. De gemeenten in Fryslân zetten in op het verder ontwikkelen van het CJG zodat er een sterke basis is wanneer de transitie jeugdzorg van het CJG een nieuwe rol vraagt als brede toegang tot de jeugdzorg. Daar komt nog wel het een en ander bij kijken. Voor welke zorg is indicering nodig en voor welke zorg volstaat professionele verwijzing? Hier moeten we met elkaar over nadenken. Een aantal zaken zal op regionaal, Fries of noordelijk niveau geregeld moeten worden. De transitie jeugdzorg is volop in beweging en heeft het afgelopen jaar veel aandacht gevraagd. Veel bijeenkomsten op lokaal, regionaal en provinciaal niveau. Er komt door deze beweging een zeer grote verantwoordelijkheid richting gemeenten en de vraag dient zich aan, of er wel genoeg tijd en deskundigheid in Ooststellingwerf aanwezig is, om deze taak goed uit te kunnen voeren. Daarom werken wij als gemeente samen om een aantal zaken in OWOverband of RMC-regio te organiseren. 6.2 Passend onderwijs Vanaf 2014 komt er een nieuw stelsel voor passend onderwijs. Uitgangspunt daarbij is dat alle kinderen recht hebben op een passende onderwijsplek. Ook als zij door een handicap of gedragsproblemen extra ondersteuning nodig hebben. Dat kan een plek zijn in het speciaal onderwijs. Of met extra begeleiding op een gewone school. Dit verplicht scholen een passende onderwijsplek te bieden aan alle leerlingen, ook aan die leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. De huidige organisatie van passend onderwijs is complex. Ook is niet altijd duidelijk waar geld voor extra ondersteuning naartoe gaat. Daarom gaan scholen in de regio samenwerken, in een samenwerkingsverband (SWV), om leerlingen een passende plek in het onderwijs te bieden. Het samenwerkingsverband bestaat uit alle reguliere scholen in de regio, scholen voor
18
speciaal basisonderwijs en scholen voor speciaal onderwijs die vallen onder cluster 31 en 4. De scholen die vallen onder cluster 1 en 2 worden landelijk georganiseerd en krijgen een aparte financiering. Zorgplicht De school krijgt een zorgplicht wat inhoudt dat een school een leerling niet zomaar kan weigeren of verwijderen. De school is verplicht om een kind dat wordt aangemeld bij de school of op de school zit, onderwijs te bieden. Niet elke gewone school hoeft alle kinderen op te vangen. Kan een school geen passend onderwijs geven, dan wordt binnen het samenwerkingsverband een andere school gezocht die dit wel biedt. Scholen kunnen zich specialiseren en onderling afspreken wie welke kinderen het beste onderwijs kan bieden. Het onderwijs is een belangrijke bondgenoot voor het CJG. Het ministerie heeft die betekenis vastgelegd in de verplichting van CJG’s om tot goede afstemming met het onderwijs te komen. Afstemming met het onderwijs, omdat de schoolbesturen zelf de inrichting bepalen. 6.3 Kansen en bedreigingen voor het CJG Bij het CJG kunnen ouders, kinderen, jongeren en professionals terecht met hun vragen over opvoeden en opgroeien. En dat zijn er nog al wat, evenals het aantal medewerkers dat vanuit verschillende invalshoeken kan helpen. Het feit dat het CJG erg laagdrempelig is biedt duidelijk kansen. Bedreigingen zitten met name in de huidige versnippering van het hulpverleningsaanbod en de vele overlegstructuren. Ook het onderwijs heeft nog altijd haar eigen overlegstructuren. Inmiddels zijn we in de volgende fase beland en wordt zowel op het gebied van veiligheid als van onderwijs samenwerking gezocht om te voorkomen dat kinderen dubbel besproken worden. Grootste uitdaging is om ervoor te zorgen dat het CJG niet gezien wordt als een nieuwe laag, maar als belangrijke schakel in het totale werkveld.
1
Cluster 1: Scholen voor blinde of slechtziende kinderen (visueel gehandicapte kinderen), mogelijk in combinatie met een andere handicap. Cluster 2: Scholen voor dove kinderen, slechthorende kinderen, kinderen met ernstige spraakmoeilijkheden en kinderen met communicatieve problemen zoals bepaalde vormen van autisme, eventueel in combinatie met een andere handicap. Cluster 3: Scholen voor kinderen met lichamelijke en/of verstandelijke beperkingen, zeer moeilijk lerende kinderen en langdurig zieke kinderen met een lichamelijke handicap, kinderen met epilepsie en meervoudig gehandicapte kinderen die zeer moeilijk leren, in combinatie met een andere handicap. Cluster 4: Scholen voor kinderen met ernstige gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen en voor kinderen verbonden aan pedologische instituten (PI). Pedologische instituten doen onderzoek naar kinderen met ingewikkelde leerproblemen, gedragsproblemen of emotionele problemen. De kinderen krijgen ook behandeling en begeleiding van het instituut.
19
7. Financieel overzicht Hieronder een overzicht van de beschikbare middelen voor het gemeentelijke jeugdbeleid. Om een overzichtelijk geheel te maken van de beschikbare budgetten is er voor gekozen om hierin de structuur van de WMO-begroting te hanteren. Dit zorgt voor een herkenbare structuur. De incidentele uitgaven zijn hieraan toegevoegd.
Structurele middelen * domein 2 Opvoeden en opgroeien Structureel beschikbaar* Centrum voor Jeugd en Gezin
€ 709.587
Jongerenwerk
€ 307.385
Lokaal onderwijsbeleid -Kinderopvang
€ 24.193
-Lokaal stimuleringsbeleid
€ 270.399
-Peuterspeelzaalwerk
€ 335.856
Gezinscoach
€ 50.000
Leerplicht
€ 17.073
Preventielessen
€ 10.000
School maatschappelijk werk
€ 96.100
Vakantiespelen
€ 6.886
Transitie Jeugdzorg
Onbekend Totaal
€ 1.827.479
Budget € 10.000
Periode 2010 - 2012
€ 50.000
2009, Onderhoudskosten zijn opgenomen in begroting
€ 30.000
2011 - 2014
Incidentele uitgaven domein 2 Opvoeden en opgroeien Communicatie Centrum voor Jeugd en Gezin
Skatebaan Subsdie Sport Fryslân tbv coördinatie en uitvoering NASB
* Bedragen zijn gebaseerd op begroting van de WMOuitvoeringsnota “Samen er op af” 2012 – 2016. * Bedragen zijn gebaseerd op de begroting 2013
20
Cijfermatige bijlage In het jaarverslag zijn daar waar mogelijk cijfers weergegeven. Voor de leesbaarheid is er voor gekozen om niet alle cijfers met betrekking tot de Verwijsindex op te nemen in het jaarverslag. Verwijsindex Fryslân Hieronder een overzicht van de organisaties die signalen hebben afgegeven in de Verwijsindex2. Signalen per instantie BJZ Bureau Jeugdzorg Friesland - Hoofdlocatie Leeuwarden CBO Meilân (Hv) - CBS Het Kompas Centrum Jeugd en Gezin Ooststellingwerf - CJG Comperio - OBS Boekhorst CPO de Tjongerwerven - CBS De Akker CPO de Tjongerwerven - CBS In de Kring De Friese Wouden - afdeling Thuisbegeleiding Fier Fryslân - Jongerenspoor Fier Fryslân - Kindspoor Gemeente Ooststellingwerf - Welzijn & Onderwijs GGD Fryslân - Regio 2 JGZ Leeuwarden GGD Fryslân - Regio 6 JGZ Heerenveen GGD Fryslân - Regio 6 JGZ Ooststellingwerf GGD Fryslân - Regio 6 JGZ Weststellingwerf Halt Noord-Nederland - Friesland Jeugdhulp Friesland - Bureau Match Leger des Heils Jeugdzorg & Reclassering - LJ&R MEE Friesland - Heerenveen Roerdomplaan MEE Friesland - Integrale vroeghulp Friesland MOS PSZ - Het Peuterkonijn OSG Singelland - ISK RMC De Friese Wouden - RMC Drachten De Friese Wouden ROC Friese Poort - Drachten locatie Leidijk SMWF Maatschappelijk Werk Fryslân - De Remise Drachten Stichting Scala MW - Scala Hulpverlening, ST, BNW Stichting Scala MW - Scala Maatschappelijk Werk Talant - Mikado Tjallingahiem - Service Bureau TOTAAL
2
Aantal 46 2 3 1 1 3 10 3 5 3 1 5 39 3 1 17 2 2 3 1 2 17 2 14 1 9 2 1 199
Bron: CMO Partoer.
21
