castellum DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT VAN DE VERENIGING VOOR LOKALE GESCHIEDENIS VAN KALKEN EN LAARNE BESTUUR

castellum DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT VAN DE VERENIGING VOOR LOKALE GESCHIEDENIS VAN KALKEN EN LAARNE BESTUUR Erevoorzitter: Voorzitter: Secretaris en redactiesecretaris: Penningmeester: Bibliothecaris: Leden

Jonkheer de Pessemier ‘s Gravendries, Slot van Laarne, 9270 Laarne Marcel Meys, Kruisenstraat 31, 9270 Kalken, tel. 09 367 55 06 André Van De Sompel, Kruisenstraat 70, 9270 Kalken, tel. 0477 39 58 06 e-mail: [email protected] Lieven Hanselaer, Koffiestraat 61, 9270 Kalken Antoon Afschrift, Brandemanstraat 93, 9270 Laarne Eric Balthau, Termstraat 80, 9270 Laarne Dirk Clerick, Nerenweg 72, 9270 Kalken Luc De Ruyver, Apostelhuizen 8a, 9270 Kalken Johan R.J. De Wilde, Varensbos 29, 9920 Lovendegem Felix Waldack, J. Van De Veldestraat 7, 9270 Kalken, tel. & fax 09 367 80 92 - e-mail: [email protected] Verantwoordelijke uitgever: Marcel Meys, Kruisenstraat 31, 9270 Kalken

JAARGANG XXVII — NR. 3 — SEPTEMBER 2010

2

BIBLIOTHEEK van de Vereniging voor Lokale Geschiedenis van Kalken en Laarne (gevestigd in een van de gemeentelijke lokalen in de Keistraat 5, 9270 Laarne). Openingsuren: * elke tweede zaterdag van de maand (behalve juli en augustus) van 10.00 tot 12.30 uur. * na afspraak met Antoon Afschrift: 09 369 46 26.

AFGEVAARDIGDE bij het Verbond van de Kringen voor Heemk­unde in OostVlaanderen: Marcel Meys, Kruisenstraat 31, 9270 Kalken CONTACTADRES en RUILEXEMPLAREN: André Van De Sompel, Kruisenstraat 70, 9270 Kalken ADRESWIJZIGINGEN, NIEUWE ABONNEMENTEN en LIDMAATSCHAP CASTELLUM: Gewoon lid: € 10,00 Steunend lid: € 16,00 Erelid: € 25,00 Beschermend lid: € 50,00 Rekeningnummer: 393-0430850-65 Castellum, Koffiestraat 61, 9270 Kalken Tel. 09 367 83 30 De lijst van de beschermheren of -vrouwen, van de ereleden en de steunende leden zal jaarlijks in het laatste Castellumnummer verschijnen. De auteurs zijn verantwoordelijk voor de inhoud van hun bijdrage. Teksten mogen worden overgenomen mits vermelding van de bron en de auteur, en het toezenden van een exemplaar.

3

Editoriaal. Editoriaal. Na een drukke zomerperiode verschijnt dit nummer later dan gepland. drukke zomerperiode verschijnt 2010 dit nummer dan gepland. OpNa eeneen geslaagde Open Monumentendag rond delater maalderij van de Bonting­ Op een geslaagde Open Monumentendag 2010 rond de maalderij de molen, op de grens Kalken – Lokeren – Overmere, volgde een al even van aangename Bontingmolen grens Kalken Lokeren – Overmere volgdevan eenKalkenal viering van vijftig op jaardeKalkense reuzen–Stien en Lies ter gelegenheid even aangename viering van vijftig jaar Kalkense reuzen Stien en Lies ter kermis 2010. gelegenheid van Kalkenkermis 2010. Ter gelegenheid van die activiteiten zetten bestuursleden een tandje bij om voor elk Ter gelegenheid van die activiteiten zetten bestuursleden een tandje bij om vanvoor die activiteiten nummer van van het platteland te krijgen. elk van dieeen activiteiten een Vruchten nummer van Vruchten van klaar het platteland klaar te krijgen.

Illustratie Illustratie1.1.Voorblad Voorbladbrochure brochure “Open Monumentendag “Open Monumentendag2010”. 2010”. Vruchten van het Platteland Vruchten van het Plattelandnr. nr.23. 23.

Illustratie 2. Voorblad brochure Illustratie 2. Voorblad brochure “De “De Kalkense Reuzen Stien en Lies Kalkense Reuzen Stien en Lies vijftigjaar”. jaar”. vijftig Vruchtenvan vanhet hetPlatteland Plattelandnr.nr.24. 24. Vruchten

De De editie OMD 2010 2010 was een de roos. De roos. eigenaars de maalderij editie OMD wasschot eeninschot in de De van eigenaars van delangs de maalderij Vogelzangstraat loon naar werk. Niet alleen hadden Pieter Sutter en langs kregen de Vogelzangstraat kregen loon naar werk. NietDealleen Elshadden BaeyensPieter er voor dat Els de eigenlijke maalderij in een gerestaureerd gebouw Degezorgd Sutter en Baeyens er voor gezorgd dat de eigenlijke beschermd kwam te staan, ze zorgden er ook voor dat de bezoekers op de Open Monumentendag zelf heel aangenaam ontvangen werden.

maalderij in een gerestaureerd gebouw beschermd kwam te staan, ze maalderij gebouw kwam te staan, ze zorgden er in ookeen voorgerestaureerd dat de bezoekers op debeschermd Open Monumentendag zelf heel 4 zorgden er ook voor dat de bezoekers op de Open Monumentendag zelf heel aangenaam ontvangen werden. aangenaam ontvangen werden.

Illustratie 3. Molenaar Cyriel Aper van de vereniging Levende Oost-Vlaamse Molens geeft een gesmaakte uitleg bij het maalprocédé.

Illustratie 4. Zicht op op de de tentoonstelling Laarnse molens molens in Illustratie 4. Zicht tentoonstellingrond rondKalkense Kalkense en en Laarnse Illustratie 4. Zicht op de tentoonstelling rond tent. Kalkense en Laarnse molens in de gemeentelijke in de gemeentelijke tent. de gemeentelijke tent.

5 In het thema van Openmonumentendag kwamen op het laatste moment twee documenten vrij. Een ervan geeft het kapelletje weer dat stond in de uiterste hoek van het In het thema van Openmonumentendag kwamen op het laatste moment twee Overmeerse grondgebied, op de hoek van de Bontinkstraat met de Lokerstraat, op documenten vrij. Een ervan geeft het kapelletje weer dat stond in de uiterste de grens met Lokeren (zie illustratie 5). Het moest (onnodig) plaatsmaken voor de hoek van het Overmeerse grondgebied, op de hoek van de Bontinkstraat met aanleg van de E3/E17, omstreeks 1965.

de Lokerstraat, op de grens met Lokeren (zie illustratie 5). Het moest (onnodig) plaatsmaken voor de aanleg van de E3/E17, omstreeks 1965.

Illustratie Bewonersuit uitde deBontinkstraat Bontinkstraat en kapelletje Illustratie 5. 5. Bewoners en omgeving omgevingaan aanhethet kapelletje van Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand. van Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand. Verzameling familie Rogiers – Bracke. Verzameling familie Rogiers – Bracke. Een tweede foto toont bewoners van de wijk De Kruisen te Kalken met de Kruisen-

Een tweede foto toont bewoners van de wijk De Kruisen te Kalken met de molen op de achtergrond. De foto is te dateren midden de jaren 1930 (zie illustratie 6). Kruisenmolen op de achtergrond. De foto is te dateren midden de jaren 1930 (zie illustratie 6).

6

Illustratie 6. 6. Vier jonge dames en een op eenop boomstronk op de weide Illustratie Vier jonge dames enmeisje een meisje een boomstronk op devan Henri De langs de huidige Dendermondsesteenweg, weide vanCoene Henri(1905-1994), De Coene, gelegen waar klompenmaker Basiel De Wannemaeker waar Basiel De Wannemaeker (1897-1960) bomen zijnklompenmaker voorraad bomen legde, met de Kruisenmolen opzijn de voorraad achtergrond. legde, met de Kruisenmolen op de achtergrond. Vlnr. voorlopig onbekend meisje, Liesbeth Cours (x Arthur Hanselaer), Vlnr.:Aline voorlopig onbekend meisje, Cours Couché Couché (x Cyriel VanElisabeth Hoorde), Julia(1916-1995), Lauwaet enAline Maria (1914-1994), Julia Lauwaet (1912-2006) en Maria Crommelinck (1914-1994). Crommelinck. Oorspronkelijkeverzameling verzameling familie Oorspronkelijke familieVervaet Vervaet– Blancquaert. - Blancquaert. De werking rond de Kalkense reuzen en die rond de reuzen uit de omliggende geDe werking rond de Kalkense reuzen en die rond de reuzen uit de meenten is gelijklopend. Er moet gezorgd worden voor degelijke “huisvesting”, draomliggende gemeenten is gelijklopend. Er moet gezorgd worden voor gers, vervoer, onderhoud en promotie. De zorg voor het algemene ontspanningspatridegelijke “huisvesting”, dragers, vervoer, onderhoud en promotie. De zorg monium lijkt dus niet zo vanzelfsprekend. De vereniging Met Vlag en Wimpel, Feest voor het algemene ontspanningspatrimonium lijkt dus niet zo in Kalken zorgde ervoor dat tijdens het feestjaar 50 jaar Kalkense reuzen die “lange vanzelfsprekend. Metstonden. Vlag Een en publicatie, Wimpel, Feest in Kalken mannen” regelmatigDe in devereniging belangstelling een tentoonstelling zorgde ervoor dat tijdens het feestjaar 50 jaar Kalkense reuzen die “lange en een vereremerking door het Laarnse gemeentebestuur omkaderden die werking mannen” regelmatig (zie illustraties 2 en 7). in de belangstelling stonden. Een publicatie en een tentoonstelling omkaderden die werking (zie illustraties 2 en 7).

7

Illustratie 7. 7.De Stienen enLies Lieswerden werden Illustratie DeKalkense Kalkense reuzen reuzen Stien opop Kalkenkermiszaterdag 2010 door het Laarnse gemeentebestuur vereremerkt. Kalkenkermiszaterdag 2010 door het Laarnse gemeentebestuur vereremerkt. Foto Foto Paul Paul Verbaere. Verbaere. We zoudenbijna bijna vergeten datditintijdschriftnummer dit tijdschriftnummer twee interessante We zouden vergeten dat in twee interessante bijdragen bijdragen werden. opgenomenopgenomen werden. Antoon Afschrift de de geschiedenis van de Dorpsstraat 4 in het 4Laarnse Antoon Afschriftbrengt brengt geschiedenis vanwoning de woning Dorpsstraat in het dorpscentrum voor het voetlicht. Het grootste deel van zijn bijdrage is gewijd aan de Laarnse dorpscentrum voor het voetlicht. Het grootste deel van zijn bijdrage bewoners het zogenaamde “onderpastoorsen notarishuis”.“onderpastoorsHet overzicht van die is gewijdvanaan de bewoners van het zogenaamde en bewoners en eigenaars beperkt zich voor wat betreft de exacte persoonlijke gegevens notarishuis”. Het overzicht van die bewoners en eigenaars beperkt zich voor tot debetreft periodedekort na WO I. Antoon besteedt aan enkele wat exacte persoonlijke gegevensook totaandacht de periode kort nabouweleWO I. menten. De inspanningen van de onderzoeksgroep van waardevolle in de Antoon besteedt ook aandacht aan enkele bouwelementen. Degebouwen inspanningen schoot van onze vereniging werpen daarmee vruchten af. van de onderzoeksgroep van waardevolle gebouwen in de schoot van onze Genealoog Luc Haeghens gingvruchten op zoek naar vereniging werpen daarmee af. zijn roots. Hij geeft niet zozeer het resultaat van zijn weer, maar naar brengtzijn ookroots. het verhaal van de zoektocht Genealoog Lucopzoekingswerk Haeghens ging op zoek Hij geeft niet zozeer naar zijn voorouders. Deze bijdrage illustreert dat stamboomonderzoek nooit het resultaat van zijn opzoekingswerk weer, maar brengt ook het verhaalovervan haast en zeer degelijk moet uitgevoerd worden. Bovendien is contact tussen gelijkgede zoektocht naar zijn voorouders. Deze bijdrage illustreert dat stemden aanbevolen en kan het internet een bepaalde richting aangeven. stamboomonderzoek nooit overhaast en zeer degelijk moet uitgevoerd Bij het gebruik van gegevens via het internet moet echter opgelet worden: niet zelden worden. Bovendien is contact tussen gelijkgestemden aanbevolen en kan blijkt de bronvermelding onbestaand of onvoldoende. De onderzoeker dreigt de voeinternet eenbronnenmateriaal bepaalde richting aangeven. ling met het totaal te verliezen.

8 Tijdens de maand juni 2010 is Gaston Poelman ons ontvallen. Misschien is hij voor velen een nobele onbekende omdat hij ongeveer zestig jaar lang in Gent verbleef. Wanneer we erbij vertellen dat Gaston in 1959 aan de basis lag van de kermisgrap waaruit de Kalkense reuzen Stien en Lies gesproten zijn, dan zal er toch een lichtje opgaan. We eindigen met een oproep tot financiering om een betere conservatie van de charterverzameling van het Gentse Stadsarchief mogelijk te maken. André Van De Sompel

9 WONEN IN DE DORPSSTRAAT TE LAARNE.

WONEN IN DE DORPSSTRAAT TE LAARNE. DEEL 2. DEEL 2. EN NOTARISHUIS. HUIS NR. 4: HET ONDERPASTOORSHUIS NR. 4: HET ONDERPASTOORS- EN NOTARISHUIS. Antoon Afschrift. Antoon Afschrift Inleiding. Inleiding. In deze bijdrage behandelen we in de artikelenreeks Wonen in de In deze bijdrage behandelen we in de artikelenreeks Wonen de Dorpsstraat Dorpsstraat te Dorpsstraat te Laarne de geschiedenis van het tweede huis,innu Laarne nr. 4. de geschiedenis van het tweede huis, nu Dorpsstraat nr. 4. Het vanaf 1764 1764 tot 1919 door onderpastoors en notarissen.en In de Hethuis huiswerd werd vanaf totbewoond 1919 bewoond door onderpastoors tweede helft In vandedetweede twintigste eeuw het gebouw nieuwe bestemmingen. notarissen. helft vankreeg de twintigste eeuw kreeg het gebouw Het onderging meerdere verbouwingen zodat hetmeerdere niet langerverbouwingen het statige onderpastoorsnieuwe bestemmingen. Het onderging zodat het en notarishuis maar een handelshuis werd.van weleer bleef, maar niet langervan het weleer statigebleef, onderpastoorsen notarishuis een handelshuis werd. 1. Het gebouw. 1. Het gebouw.

Illustratie 1. De Dorpsstraat van Laarne, begin van de twintigste eeuw, met Illustratie Devroegere Dorpsstraat van Laarne, van de twintigste eeuw, met naast1.het Schepenhuis, “het begin onderpastoors- en notarishuis”. naast Fragment het vroegere Schepenhuis, “het onderpastoorsen notarishuis”. van postkaart uit verzameling Vereniging voor Lokale Fragment van postkaart uit verzameling Geschiedenis van Kalken Vereniging en Laarne. voor Lokale Geschiedenis van Kalken en Laarne.

10 Het gebouw werd opgetrokken op het erf van het oude Schepenhuis en er van afgescheiden door een hoge muur. Het precieze bouwjaar hebben we niet kunnen achterhalen, maar dat is vermoedelijk tussen 1760 en 1764. In het archief van het kasteel HetLaarne gebouw op het erf van het oude Schepenhuis er van zijnwerd geen opgetrokken rekeningen aangetroffen die betrekking hebben op hetenbouwvanWel afgescheiden een hoge muur.Het Hetoudste precieze bouwjaar jaar. vonden wedoor vijf pachtcontracten. contract dateerthebben van 28we april niet kunnen achterhalen, maar dat is vermoedelijk tussen 1760 en 1764. In 1764, drie jaar vóór het bouwjaar dat op het fries van het gemeentehuis vermeld staat. hetgebouw archief is van het kasteel Laarne zijn rekeningen aangetroffen Het uiteraard niet van zo imposant als geen het schepenhuis, maar vertoontdie toch betrekking hebben het bouwjaar. Wel vonden we vijf periode pachtcontracten. stijlelementen die er opopwijzen dat beide gebouwen in dezelfde opgetrokken Het oudste kunnen zijn. contract dateert van 28 april 1764, drie jaar vóór het bouwjaar dat op het fries van het gemeentehuis vermeld staat. Het gebouw is uiteraard niet zo imposant als het schepenhuis, maar vertoont toch stijlelementen die er op wijzen dat beide gebouwen in dezelfde periode zijn.

Illustratie2.2.De DeDorpsstraat Dorpsstraatvan vanLaarne, Laarne,begin begin van van de de twintigste twintigste eeuw, Illustratie eeuw, met met naast het gemeentehuis “het onderpastoors- en notarishuis”. naast het gemeentehuis “het onderpastoors- en notarishuis”. VerzamelingVereniging Verenigingvoor voor Lokale Lokale Geschiedenis Geschiedenis van Verzameling van Kalken Kalken en enLaarne. Laarne.

11

Illustraties3 3enen4.4.Links Linkshet hetnotarishuis notarishuisvóór vóór 1948, 1948, Illustraties rechtshet hethuidige huidigegebouw. gebouw. rechts Foto links: VerzamelingVereniging Verenigingvoor voor Lokale Lokale Geschiedenis Foto links: Verzameling vanKalken Kalkenen enLaarne. Laarne. van Fotorechts: rechts:Antoon AntoonAfschrift. Afschrift. Foto De huis en en de de tuintuin bleef onveranderd tot 1948: een poortje met een Detoegang toegangtottothethet huis bleef onveranderd tot 1948: een poortje met smeedijzeren een mooi smeedijzeren hekhoge ernaast. Een hoge muur scheidde desite mooi hek ernaast. Een muur scheidde de eigendom af van de eigendom af van deLet siteopvan het Schepenhuis. Let om op paarden de ijzeren diemavan het Schepenhuis. de ijzeren staaf die diende aanstaaf vast te diende om op paarden aan 3). vast te maken (zie pijl op illustratie 3). ken (zie pijl illustratie Op2828julijuli 1948 werden de echtgenoten Edmond De Velde-Martha Op 1948 werden de echtgenoten Edmond Van De Van Velde-Martha Rosalia TonRosalia Tondeleir Van het danburgershuis af werd heteen burgershuis deleir eigenaars vaneigenaars het pand.van Vanhet danpand. af werd handelshuis. een handelshuis. Edmond Van er een er garage in en baatte Edmond Van De Velde richtte er De eenVelde garagerichtte in en baatte een winkel uit vanermoeen winkel uitenvan motorfietsen (moto’s en bromfietsen). Dat en bracht torfietsen (moto’s bromfietsen). Dat bracht noodzakelijke aanpassingen verbounoodzakelijke en verbouwingen met zich mee. wingen met zichaanpassingen mee. Devoorkant voorkant heringericht. Het raam rechtse werd tot De vanvan het het huis huis werd werd heringericht. Het rechtse werdraam verbouwd verbouwd tot deur. De twee linkse ramen werden vervangen door één. Ophuis deur. De twee linkse ramen werden vervangen door één. Op de stoep vóór het de stoep het huis kwam een benzinepomp te staan. kwam eenvóór benzinepomp te staan. Hettoegangspoortje toegangspoortje smeedijzeren verdwenen de ruimte tussen Het enen hethet smeedijzeren hekhek verdwenen en deenruimte tussen het huis het huis en de muur met het Schepenhuis werd bebouwd. Die bijbouw werd en de muur met het Schepenhuis werd bebouwd. Die bijbouw werd ingericht als veringericht als verkoopplaats met poort en uitstalraam koopplaats – garage met poort–engarage uitstalraam (zie illustratie 5). (zie illustratie 5). in 1960 het huis werd verkocht aan Lucien Van Der Stichel-De Smet kwam er Toen Toen in 1960 het huis werd verkocht aan Lucien Van Der Stichel-De Smet een kledingwinkel. kwam eengevel kledingwinkel. Vóór deer oude werd omstreeks 1961 een bakstenen façade geplaatst. Vóór de oude gevel omstreeks 1961 Nadien een bakstenen façade geplaatst. De benzinepomp werdwerd uitgebaat tot in 1978. verdween de benzinepomp. De woning veranderde nog enkele malen van bestemming en huurder.

De benzinepomp werd uitgebaat tot in 1978. Nadien verdween de benzinepomp. 12 De woning veranderde nog enkele malen van bestemming en huurder. 1978 vestigde gemeentelijke administratie het voorste gedeelte InIn1978 vestigde de de gemeentelijke administratie zich zich in hetinvoorste gedeelte en bleef er tot worden kon verhuisd naar het nieuwe gemeentehuis, eren tot bleef kon verhuisd naar het worden nieuwe gemeentehuis, omstreeks 2000. Sindsomstreeks Sindsdien wordt er een frituurrestaurant . uitgebaat (zie dien wordt er2000. een frituurrestaurant in uitgebaat (zie illustratie 4)1in illustratie 4)1.

Illustratie 5. 5. HetHet handelspand metmet benzinestation BP BP en verkoopplaats-garage Illustratie handelspand benzinestation en verkoopplaatsmetgarage uithangtekst “Essence”. Detail uit prentkaart uitgegeven Valère door Vervaet, met uithangtekst “Essence”. Detail uit prentkaart door uitgegeven schilder-behanger, Laarne.Laarne. Verzameling Petrus De Wilde. Valère Vervaet, schilder-behanger, Verzameling Petrus De Wilde.

1

Getuigenis mevrouw S. Van Der Stichel - De Smet, september 2010, waarvoor van harte dank.

————— 1 Getuigenis mevrouw S. Van Der Stichel - De Smet, september 2010, waarvoor van harte dank.

13

Illustraties 6a en b. De percelen 69a/b en 70a/b vóór en na de wijzigingen van 1844. Er werd toen een gebouwtje opgericht (3,5m x 1,6m) aan de oostzijde, tegen de muur die de eigendom afsloot van de site van het Schepenhuis. Een tweede gebouw werd opgetrokken aan de noordwestzijde (6,9m x 2,3m), in het verlengde van het woonhuis. Gent, Archief van het Kadaster, mutatieschets 1844/5.

Illustraties 7a en b. b. en De 70c/d percelen 69d/e enna 70c/d Illustraties 7a en b. DeIllustraties percelen7a 69d/e vóór enen de wijzigingen van 1948. en De percelen 69d/e 70c/d Links: de situatie vóór 1948. De aanbouw aan de noordwestzijde werd geïnte­ greerd in het hoofdgebouw. Rechts: de situatie na 1948. Het gebouw tegen de scheidingsmuur is verdwenen en de toegang tot het gewezen “notarishuis” is dichtgebouwd met een garage. E), grenzend Illustraties en stuk b. De 69d/eaan en de 70c/d De eigendom werd verdeeld.7aHet (69percelen Achterstraat, werd op 27 juli 1948 verkocht aan Etablissements Fernand Hanus N.V. Gent, Archief van het Kadaster, mutatieschets 1948/8.

Illustraties 7a en b. De percelen 69d/e en 70c/d

14 In het huidige interieur zijn nog sporen te vinden van het oorspronkelijke gebouw. Zo heeft het stucplafond in de woonkamer gelijkaardige profielen als die van het plafond in het oude Schepenhuis. Er zijn ook nog enkele oude deuren met massief koperen deurklinken. De het kelder is nog interieur in oorspronkelijke (zie illustraties tot 12). de plaats, waar In huidige zijn nogstaat sporen te vinden10van het In oorspronkelijke zich het bureau van de bevond,in bevindt zich nog steeds de brandkast met een gebouw. Zo heeft hetnotaris stucplafond de woonkamer gelijkaardige profielen zware metalen deur. als die van het plafond in het oude Schepenhuis. Er zijn ook nog enkele

oude deuren met massief koperen deurklinken. De kelder is nog in oorspronkelijke staat (zie illustraties 10 tot 12). In de plaats, waar zich het bureau van de notaris bevond, zien we nog de brandkast met een zware metalen deur.

Illustratie 8. Het oude Illustratie 8. met eiken consoles onder deIllustratie 9. plafond moerbalken Het oude plafond met eiken consoles onder de moerbalken Koperen klink. (detail in inzet). (detailIllustratie in inzet). 9. Koperen klink.

15

Illustraties 10 en 11. De kelder van het gebouw: de keldertrap en de vloer.

Illustraties 10 en 11. De11.kelder vanvan hethet gebouw: vloer. Illustraties 10 en De kelder gebouw:de de keldertrap keldertrap enen de de vloer.

16

Illustratie 12. De kelderruimte.

Illustratie 13. Een oude dakkapel. Illustratie 13. oude dakkapel. Foto’s illustraties tot 13: Antoon Afschrift. Illustratie 13.8Een Een oude dakkapel.

17 2. De eigenaars van de site en van het gebouw. De eerste eigenaar en tevens de bouwheer was baron Theodore van Vilsteren, heer van Laarne (1724-1792). Na zijn dood werd het gebouw eigendom van de familie Christijn de Ribaucourt. De diverse kadastrale leggers vermelden volgende eigenaars: – Kadastrale legger van 18191. Artikel 500, sectie C 70, gebouw. Eigenaar: Prosper Christijn, graaf de Ribaucourt. – Kadastrale register van 18352. Artikel 475, sectie C 70, gebouw en sectie C 69, tuin. Eigenaar: Prosper Christijn, graaf de Ribaucourt. – Kadastrale register Gent3. Mutatie/a art. 475/1052, sectie C 70b, gebouw, 1844, verkoop. Eigenaar: Van Noten Edouard, vicaire. Mutatie/a Art. 475/1052, sectie C 70b, gebouw, 1854, verkoop. Eigenaar: De Wilde François, notaris. – Poppkaart 1863. Artikel 1052, sectie C 69a/b, tuin en sectie C 70a/b, huis. Eigenaar: De Wilde Franciscus, gemeentesecretaris, Laarne. – Kadastrale register Gent. Mutatie/b Art. 1052/2088, 1899. Eigenaar: De Wilde-Van Hoecke Victor, notaris te Schaarbeek, 1899. – Kadastrale register Gent. Mutatie/c Art. 2088/2196, 1919. Eigenaar: Weldadigheidsbureau Laarne, Walrave-Cantillon, brouwer, 1904. Walrave-Van Bogaert, brouwer, 1919. – Kadastrale legger Gent. Mutatie/d Art. 2196/2935. Eigenaar: Tondeleir Frans Edouard, schoenmaker, 1947. – Edmond Van De Velde-Tondeleir, garagist, 1948. – Lucien Van Der Stichel-De Smet, kleermaker, 19604.

————— 1 Laarne, Gemeentearchief Laarne (GAL), nr. 21 (Kadastrale legger 1819). 2 Laarne, GAL, nr. 23 (Kadastrale legger 1835). 3 Gent, Ministerie van Financiën, Archief van het Kadaster, Laarne. 4 Met dank aan mevrouw S. Van Der Stichel-De Smet voor de inzage van de koopakte.

18 3. De bewoners. Volgens de kadastrale legger van 18195 was baron Prosper de Ribaucourt eigenaar van het pand (huis met tuin) naast het schepenhuis. Het huis was in eerste instantie een onderpastoorhuis. Het werd namelijk bewoond door tien opeenvolgende onderpastoors van de Sint-Machariusparochie en later nog door een elfde. 1. J. E. de Weir(d)t, onderpastoor in Laarne van 1764 tot 1774, pachtbrief opgemaakt in 17646. 2. Joannes de Smet, onderpastoor in Laarne van 1774 tot 1783, pachtbrief opgemaakt in 17747. 3. Carolus Bracke, onderpastoor in Laarne van 1783 tot 1788, pachtbrief opgemaakt in 17838. 4. Petrus Blanquaert, onderpastoor in Laarne van 1788 tot 1805, pachtbrief opgemaakt in 17889. 5. Judocus van Buynder, onderpastoor in Laarne van 1805 tot 1813, pachtbrief opgemaakt in 180510. 6. Joannes Antonius Vercauteren, onderpastoor in Laarne van 1813 tot 181811. 7. Laurentius Van Impe, onderpastoor in Laarne van 1818 tot 182112. 8. Francies Cobbaert, onderpastoor in Laarne van 1821 tot 182913. 9. Joannes Franciscus Velleman, onderpastoor in Laarne van 1829 tot 183214. 10. Benedictus Brys, onderpastoor in Laarne van 1832 tot 184115. 11. Eduardus van Noten, onderpastoor in Laarne van 1841 tot 185416. 3.1. J. E. De Weir(d)t. Op 28 april 1764 werd door Guilliame Vander Moere, greffier der prochie ende ba­ ronnie van Laerne, bekent in qualiteit van ontfanger van den heere Baron17, en J. E. De Weir(d)t, onderpastoor van de Machariusparochie, een huurcontract ondertekend voor een huys met d’erfve palende ten oosten aan het Schepenhuis, waarvan het is afgeleyt ende gesepareert, ten westen Jan Baptiste Leman, ten noorden weduwe Joannes Vliebergh. ————— 5 De Ruyver L., Laarne, Bebouwde percelen en hun eigenaar in 1819, Gent, 2006. 6 Laarne, Archief Kasteel van Laarne (AKL), archiefnummer 1160. 7 Laarne, AKL, archiefnummer 190.20. 8 Laarne, AKL, archiefnummer 331.47. 9 Laarne, AKL, archiefnummer 331.59. 10 Laarne, AKL, archiefnummer 1159. 11 Schokkaert L., Biografisch repertorium van de priesters van het bisdom Gent 1802-1997, Leuven, 1997, deel II, nr. 6074, p. 574. 12 Schokkaert L., o.c., deel II, nr. 5618, p. 534. 13 Schokkaert L., o.c., deel I, nr. 719, p. 75. 14 Schokkaert L., o.c., deel II, nr. 6023, p. 569. 15 Schokkaert L., o.c., deel I, nr. 499, p. 55. 16 Schokkaert L., o.c., deel II, nr. 5766, p. 547. 17 Theodore Joseph Frans Xavier Gisleen van Vilsteren was baron van Laarne tot aan zijn overlijden in 1792.

19 De huur ging in op 1 mei 1764 en gold voor een termijn van zes jaar, tenware de huurder gepromoveerd of door zijn overheid overgeplaatst werd. De huurder verplichtte er zich toe alle glazen vensters te onderhouden en de eigendom af te leveren zoals hij hem ontvangen heeft. De huurprijs werd bepaald op seven ponden, thien schellingen grooten courant vrije suyver gelt sjaers. 3.2. J. De Smet. In 1774 werd onderpastoor J. E. De Weir(d)t overgeplaatst en vervangen door onderpastoor J. De Smet, die op 14 december 1774, praktisch onder dezelfde voorwaarden, het huurcontract overnam. De eigenaar, baron van Vilsteren, had echter verbeteringen aan het huis aangebracht waardoor de jaarlijkse huurprijs verhoogd werd tot negen pond groten courant: … ter causen den heere proprietaris eenighe plaetsen van het verheurde huys heeft doen plafonneeren, alsmede eenighe veranderingen van gerievelijck ende ciraet daer aen doen gebeuren, soo belooft den heer heurder in consideratie van dien voor jaerlijcksche pachtsomme te betaelen tot neghen ponden grooten courant in plaets van acht ponden thien schellyngen grooten …18 . 3.3. C. Bracke. Op 15 maart 1783 werd Carolus Bracke aangesteld als onderpastoor van de SintMachariusparochie te Laarne ter vervanging van onderpastoor J. De Smet. Carolus Bracke werd geboren te Kalken op 20 maart 1747 als zoon van Petrus en Anna Bracke. Na het overlijden van Anna Bracke hertrouwde Petrus met Cornelia Colpaert uit Lede. Het gezin telde naast Carolus nog vijf kinderen: Maria Judoca (°Kalken, 22 april 1743), Jacobus Franciscus (Kalken, 31 maart 1745 - 22 april 1812), Joanna Isabella (°Kalken, 12 mei 1749), Maria Dorothea (Kalken, 5 februari 1753 22 december 1791) en Petrus Franciscus (Kalken, 24 januari 1755 - 31 maart 1790)19. Carolus werd priester gewijd op 9 december 1771 en aangesteld tot onderpastoor te Hamme op 20 juni 1774. Op 15 maart 1783 werd hij onderpastoor benoemd te Laarne, waar hij bleef tot juli 1788. Hij promoveerde tot pastoor van Nieuwkerke op 12 juli 1788. Pastoor Bracke maakte een bewogen tijd mee tijdens de priestervervolgingen van 1797. Hij weigerde de eed van haat aan het koningschap af te leggen en verborg zich te Gent bij aartsdiaken en kapittelvicaris De Waepenaert. In 1799 werd hij ontdekt en opgesloten in het Rasphuis, waar hij verbleef tot de sluiting van het Concordaat van 1801. Hij overleed te Kalken op 5 september 1827 20. ————— 18 Laarne, AKL, archiefnummer 190.20. Blijkbaar was er tussendoor nog een huurprijsverhoging met één pond. 19 De Ruyver L., Kalken, St.-Denijsparochie. Dopen 1797-1900, Gent, 1998. 20 Schokkaert L., o.c., deel I, nr. 406, p. 46. Van Bavegem J.-B., Het martelaarsboek, Gent, 1875, p. 191-192.

20 De onderpastoor ondertekende het huurcontract op de dag van zijn aanstelling, 15 maart 1783. Als noorderburen staan in het contract de kinderen Joannes Vliebergh vermeld. De jaarlijkse pachtsom bleef onveranderd negen ponden groten courant21. 3.4. P. Blanquaert. Petrus Blanquaert volgde Carolus Bracke op. Hij werd geboren te Zele op 4 juni 1749 en priester gewijd op 10 juni 1775. Hij was eerst deservitor van de Sint-Annaparochie te Hamme (1780) en daarna onderpastoor te Lotenhulle (1781). Volgens de gegevens van Schokkaert22 werd hij pas in 1790 tot onderpastoor te Laarne benoemd. Dat blijkt niet te kloppen. Het pachtcontract werd namelijk al ondertekend op 4 augustus 1788, datum die perfect aansluit bij het vertrek van onderpastoor Bracke. Ook Petrus Blanquaert weigerde de eed van haat aan het koningschap te ondertekenen. Hij werd door de Commissaire du Directoire als “dangereux” aangeduid en eveneens opgesloten in het Rasphuis te Gent23. Op 17 augustus 1805 werd hij pastoor benoemd te Gontrode, waar hij overleed op 26 april 1816. Het pachtcontract was in grote lijnen identiek aan de drie vorige, maar vermeldde enkele details in verband met aanplantingen in de tuin en verbeteringen aan het woonhuis: … dan alsoo den heer verhuerder van intentie is te planten ende queecken eenige bomkens op de verhuerden gront sal in cas t’sijnen afscheeden eenige bevonden worden die mogen naer hem trecken ende transporteren ofte wel overlaeten aen den heere propietaris ofte aen commenden pachter bij prijsie dan of te doen bij mannen hun dies verstaende inde te kiesen ende alsoo den heer pachter heeft betaelt het ijserwerck dienende tot het oeil-de-boeuf gemaeckt in het voorplaetsken van den verhuerden huyse sal het selve ijserwerck bij sijnder vertreck oock mogen naer hem nemen ofte moeten overgenomen worden door den aencommenden pachter ende in cas van refus door den heer propietaris bij prijsie als vooren …24 . 3.5. J. Van Buynder. Judocus Van Buynder was onderpastoor te Laarne van 1805 tot 1813, in opvolging van Petrus Blanquaert. Hij werd geboren te St-Gillis-Waas op 22 september 1766. Op 18 juli 1813 werd hij onderpastoor te Heusden. Hij overleed te Sint-Niklaas op 8 september 1852. ————— 21 Laarne, AKL, archiefnummer 331.47. 22 Schokkaert L., o.c., deel I, nr. 272, p. 34. 23 Afschrift A., Twee brieven van J.-B. Peeters, pastoor van Laarne en deken van Dendermonde, van uit het gevangeniseiland Rhé, in Castellum, jaargang XIX, nr. 1, 2002, p. 4. 24 Laarne, AKL, archiefnummer 331.59. Het betreft hier een oeil-de-boeuf, een rond, ovaal of achthoekig klein lichtvenster in de gevel. Het werd verwijderd tijdens de verbouwingen van 1948.

21 Guillaume Vander Moere bood hem op 11 september 1805, als griffier en ontvanger van baron Prosper Christijn de Ribaucourt, een gelijkaardig huurcontract aan als zijn voorgangers voor het huis naast het Schepenhuis. Interessant is de omzetting van de negen ponden groten courant (Ancien Regime) naar de in de Franse Tijd geldende munt: zevenennegentig francs vijfennegentig centiemen of vierenvijftig guldens courant. 3.6. J. A. Vercauteren. Joannes Antonius Vercauteren volgde Judocus Van Buynder op als onderpastoor op 8 juli 1813. Hij werd geboren te Sint-Niklaas en trad in bij de Karmelieten. Hij was eerst onderpastoor te Zele (1805-1813), vervolgens te Laarne (1813-1818) en werd ten slotte pastoor benoemd te Doornzeledries op 1 januari 1818. Hij overleed op 31 december van hetzelfde jaar. Het oudste bevolkingsregister dateert van 181825, zodat we geen administratief bewijs van zijn verblijf in het huis naast het Schepenhuis hebben gevonden. Er kan echter geen twijfel bestaan dat hij wel degelijk daar woonde. 3.7. L. Van Impe. Laurentius Van Impe werd geboren te Nieuwerkerken op 14 maart 1785. Hij weigerde als seminarist de bisschopsbenoeming van de la Brue te aanvaarden in 1813 en werd opgesloten in Wezel. Op 16 maart 1814 werd hij priester gewijd en achtereenvolgens onderpastoor benoemd te Sint-Maria-Oudenhove (1814), Herzele (18141815), Drongen (1815-1818) en Laarne (1818-1821). Op 11 december werd hij pastoor te Idegem (1821-1826), daarna te Sint-Martens-Leerne (1826-1837) en ten slotte, in 1853, pastoor van het Begijnhof van Dendermonde. Hij overleed te Nieuwerkerken op 11 januari 1853. In de index van 1818 staat “het gezin” ingeschreven onder de nummers 243 en 244: – Van Impe Laurent, 33 ans, vicaire, délogé à Ideghem. – De Bock Marie, 54 ans, servante, délogé à Lokeren. 3.8. F. Cobbaert. Franciscus Cobbaert was afkomstig van Lovendegem, waar hij op 26 januari 1792 werd geboren. Hij werd priester gewijd in Doornik op 19 december 1818 en was van 1819 tot 1821 onderpastoor te Melden. Op 11 december 1821 werd hij pastoor benoemd te Laarne. Hij nam zijn intrek in woning naast het gemeentehuis en verbleef er tot einde mei 1829. Op 1 juni van dat jaar werd hij pastoor te IJzendijke. Vanaf 31 maart 1834 was hij pastoor te Sint-Lievens-Houtem, waar hij overleed op 10 oktober 1875.

————— 25 RAB, Toegang Inventaris van het modern archief van de gemeente Laarne. Oud bestand, 17971930 (GM) 19/24, Index per wijk, nummer en gezin, 1818.

22 De bevolkingsindex van de Hollandse tijd (zonder jaartal) vermeldt als bewoners van het huis nr. 1226: – Cobbaert Francies, 31 jaar, Lovendegem, onderpastoor. – Rogiers Jeannne Marie, 75 jaar, Lovendegem, moeder. – De Bock Isabelle, 35 jaar, Wakken, dienstmeid. 3.9. J. F. Velleman. Joannes Francies Velleman werd geboren te Sint-Niklaas op 10 mei 179527. Hij werd priester gewijd in Mechelen op 1 juni 1825. Hij was achtereenvolgens coadjutor in Denderbelle (1825-1826), onderpastoor in Ingooigem (1826-1829) en werd op 11 maaart 1829 benoemd tot onderpastoor in Laarne. Hij bleef er tot maart 1832. Daarna was hij nog onderpastoor in Kluizen (1832-1841) en kapelaan in de SintNiklaasparochie in Gent (1841). Hij overleed te Gent op 24 juli 186228. In het bevolkingsregister van 1829 staan voor het huis nr. 12 ingeschreven29: – Velleman Johannes Franciscus, onderpastoor, jonkman, geboren te Sint-Niklaas 10 mei 1795 (sic), laatste woonst Ingooigem, aankomst 20 maart. – Velleman Virginie, particuliere, ongehuwd, geboren te Kortrijk 30 mei 1804, laatste verblijf Gent, aankomst 20 maart. – Velleman Coleta, particuliere, ongehuwd, geboren te Kortrijk 7 april 1806, laat­ ste verblijf Gent, aankomst 20 maart. 3.10. B. Brys. De opvolger van onderpastoor Velleman was Benedictus Brys, geboren te Kruibeke (sic) op 17 februari 1791. Hij werd priester gewijd in Mechelen in september 1823. Op 15 oktober 1823 werd hij onderpastoor benoemd te Kalken (1823-1832) en op 14 maart 1832 te Laarne. Hij bleef tot maart 1841, waarna hij op 5 maart 1841 pastoor werd benoemd te Vosselaar. Hij overleed er op 8 juni 186230. Het bevolkingsregister van 1837 vermeldt31: – Brys Benedictus, geboren te Temse (sic)32 , onderpastoor. – Marans Joanne Marie, 40 jaar, geboren te Petegem, meid. Dat zelfde jaar 1837 verhuisde de onderpastoor naar het nieuwe onderpastoorhuis, even verder aan de overkant van de straat, bij het begin van de dreef. Van dan af werd de woning een notarishuis. ————— 26 RAB, Laarne, Toegang GM 19/26, Bevolkingsregister Laarne 1829. 27 Geboortedatum uit het bevolkingsregister Laarne. Volgens Schokkaert werd Velleman geboren op 20 mei 1796. 28 Schokkaert L., o.c., deel II, nr. 6023, p. 569. 29 RAB, Laarne, Toegang GM 19/26, Bevolkingsregister Laarne, 1829. 30 Schokkaert L, o.c., deel I, nr. 499, p. 55. 31 RAB, Laarne, Toegang GM 19/27, Bevolkingsregister Laarne, 1837. 32 Op het gedachtenisprentje, zie illustratie 13, staat als geboorteplaats Kruibeke vermeld.

23

Illustratie 14.14. Gedachtenisprentje Brys(1791-1862). (1791-1862). Illustratie Gedachtenisprentjepriester priester Benedictus Benedictus Brys 3.11. B. Droesbeke. Anthonius Bernardus (ook Benoît) Droesbeke werd geboren te Eeklo op 27 augustus 1796, als zoon van Charles en Petronilla Georgia Kloeckaert (overleden te Eeklo op 20 februari 1813). Hij kreeg zijn opleiding van notarisklerk tot notaris bij Casimir Bauwens, die toen in het ouderlijke huis

24 3.11. B. Droesbeke. Anthonius Bernardus (ook Benoît) Droesbeke werd geboren te Eeklo op 27 augustus 1796, als zoon van Charles en Petronilla Georgia Kloeckaert (overleden te Eeklo op 20 februari 1813). Hij kreeg zijn opleiding van notarisklerk tot notaris bij Casimir Bauwens, die toen in het ouderlijke huis woonde, op de hoek van de Dorpsstraat en de huidige Hoogstraat, de latere villa Pyfferoen. Op 25 oktober 1826 huwde hij in de parochiekerk van Laarne met Amelie Bauwens, geboren te Laarne op 12 oktober 1789. Amelie was de zus van notaris Casimir en het jongste kind van baljuw Jean François Bauwens en Joanna Maria De Baere. Ze werd gedoopt in de Sint-Machariuskerk, op 12 oktober 1789. Peter was Petrus Franciscus Van den Bossche, baljuw van Overmere, meter Maria Catharina Jacobs (Kalken)33. In 1837 stond het huis geregistreerd onder het huisnummer 8 en was het bewoond door het gezin Droesbeke - Bauwens, de dienstmeid Joanne De Sweemer en de knecht Josephus Scheire. Kort daarna nam Francies De Wilde er zijn intrek als notarisklerk. Hij verhuisde naar Gent op 5 mei 1841. De knecht Nicaise Verniers voor een korte tijd ingeschreven, van 16 januari tot 29 juli 1841, werd vervangen door Fredericus Haeghens. In 1844 werd de eigendom verkocht aan Edouard Van Noten, onderpastoor te Laarne van 26 maart 1841 tot 27 februari 1854. Bij zijn vertrek verkocht hij het pand aan notaris Francies De Wilde. Bevolkingsregister 183734. Huis nr. 8, 1 gezin, 4 personen. – Brys Benedictus, geboren te Temse (sic), onderpastoor. – Marans Joanne Marie, 40 jaar, geboren te Petegem, meid – Droesbeke Antoine Benoît, °Eeklo, 17.11.1796, 41 jaar, notaris, burgemeester, gehuwd. – Bauwens Amelie, °Laarne, 41 jaar, gemalin. – De Sweemer Joanne, °Gent, 25 jaar, meid, ongehuwd, vertrek: Oostakker, 1839. – Scheire Josephus, °Laarne, 25 jaar, knecht, ongehuwd. – De Wilde François, °Laarne, 17.05.1816, 24 jaar, notarisklerk, landmeter, onge­ huwd, vertrek: Gent, 05.05.1841. – Verniers Nicaise, °Waregem, 22 jaar, knecht, ongehuwd, aankomst: Waregem, 16.01.1841, vertrek: Waregem, 29.07.1841. – Haeghens Fredericus, °Laarne, 22 jaar, knecht, ongehuwd. Notaris Droesbeke was ook actief in de gemeentelijke administratie en de gemeentepolitiek. Toen Pieter Jozef Walrave op 23 november 1830 afstand deed van de post ————— 33 Eeckhout F., Laarne, dopen (Sint-Macharius) 1594-1812, Gent, 2006. 34 RAB, Laarne, Toegang GM 19/27, Bevolkingsregister Laarne, 1837.

25 van gemeentesecretaris werd hij op 4 december 1830 vervangen door Droesbeke. Vanaf 30  maart 1836 ondertekende Droesbeke de raadsverslagen als burgemeester van Laarne. Dit was echter tijdelijk, want op 18 augustus 1836 werd bij Koninklijk Besluit Francies Peeters benoemd tot burgemeester. Droesbeke legde op 29 oktober van het zelfde jaar terug de eed af als secretaris. Het burgemeesterschap van Peeters was echter van korte duur. Hij overleed namelijk op 2 februari 1837. Als secretaris werd hij vervangen door Raphaël De Noter. Bij de eedaflegging en installatie van de nieuwe gemeenteraad, bleef A.B. Droesbeke burgemeester. Hij behield de functie tot 29 maart 1843, dag waarop August Walrave werd geïnstalleerd als burgemeester. Tijdens de raadszitting van 15 april 1843 nam Antoine Benoît Droesbeke eervol ontslag als ontvanger van het armenbestuur. Daarna komt zijn naam niet meer voor in de raadsverslagen, waaruit we kunnen afleiden dat dit zijn laatste politieke functie was35. Korte tijd nadien (einde 1843, begin 1844) verhuisde de familie Droesbeke-Bauwens naar de Recolettenlei in Gent. De notaris werd ingeschreven als particulier zonder beroep. Op 28 januari 1854 kwamen zijn twee jongere broers, Alexander en Napoleon, zijn overlijden melden. Alexander Droesbeke, geboren in 1798, was deurwaarder bij het Hof van Beroep en woonde in de Savaanstraat. Napoleon Droesbeke, geboren in 1807, was eveneens deurwaarder en woonde in de Struifstraat. Amelie Bauwens bleef achter als een gefortuneerde weduwe. Ze was een van de belangrijkste grondeigenaars van Laarne: 38,3450 hectare bebouwde en onbebouwde eigendommen36. Ze overleed op 74-jarige ouderdom te Gent, op 17 mei 1864. 3.12. E. Van Noten. Het notarishuis werd in 1844 verkocht aan priester Eduardus Van Noten. Van Noten was afkomstig van Vrasene waar hij geboren werd op 13 mei 1809. Hij werd priester gewijd op 15 december 1836 en was achtereenvolgens onderpastoor te Steenhuize (1837-1839) en Overmere (1836-1841). Op 26 maart 1841werd hij onderpastoor benoemd te Laarne en op 23 mei 1854 pastoor te Gontrode37. Bevolkingsregister 1847-186638. Folio 16, huis 13. 1. Van Noten Eduardus, °Vrasene, 37 jaar, 13.05.1809. Priester, onderpastoor. Vertrek: Gontrode, 23.05.1854. 2. Derde Constantia, °Overmere, 40 jaar. Ongehuwd. Meid. Vertrek: Gontrode, 23.05.1854. ————— 35 GAL, Beraadslagingen gemeenteraad, volume 1836–1852. 36 Popp P.C., Atlas Cadastral Parcellaire, legger gemeente Laarne, artikel 233. 37 Schokkaert L. (ed.), o.c., deel II, nr. 5766, p. 547. 38 RAB, Laarne, Toegang GM 19/28, Bevolkingsregister Laarne, 1847-1866.

26 3.13. F. De Wilde. In 1854 werd notaris Francies De Wilde de nieuwe eigenaar en bewoner van het huis. Francies De Wilde begon zijn beroepscarrière als hulpsecretaris van gemeentesecretaris Raphaël De Noter. Op 11 september 1843 werd hij door de gemeenteraad aangesteld als secretaris ter vervanging van De Noter, die ontslag had genomen. Op dat ogenblik was Francies de Wilde naast beëdigd landmeter ook kandidaat-notaris. Zijn opleiding kreeg hij bij zijn buurman, notaris Antoine Benoît Droesbeke. Francies’ aanstelling tot gemeentesecretaris werd op 20 september 1843 goedgekeurd door de Bestendige Deputatie39. Op 20 oktober 1858 huwde notaris De Wilde met Sidonie Bogaert. Het paar kreeg vijf kinderen: Alice, geboren te Laarne, 16 juli 1859, Victor, geboren te Laarne, 12 juli 1860, Maria, geboren te Laarne, 5 maart 1862, Martina, geboren te Laarne, 10 mei 1863 en ten slotte Jules, geboren te Laarne, 9 september 1864. Veel gezinsgeluk was Francies De Wilde niet toebedeeld. Alice overleed, amper vijf jaar oud, op 28 juni 1864 en Maria stierf, anderhalf jaar oud, op 15 november 1863. Zijn echtgenote Sidonie Bogaert stierf te Gent op 15 oktober 1864. Tot overmaat van ramp overleed zijn jongste dochtertje, Martina, op 8 februari 1865, tweeënhalf jaar oud. Na de geboorte van het oudste kind, Alice, werd op 29 september 1859 de uit Nederland afkomstige Debbie Cornelius, geboren te Waal (Utrecht), ingeschreven als dienstbode ter vervanging van Sylvia Antheunis uit Lokeren, die op 14 juni 1858 naar Gent vertrok. Bevolkingsregister 1847-186640. Folio 16, huis 13, na het vertrek van onderpastoor Eduardus Van Noten. 1. De Wilde Francies, °Laarne, 17.05.1816. Notaris. x Gent, 20.10.1858. 2. Antheunis Sylvia Rosalia, °Lokeren, 08.05.1826. Ongehuwd. Meid. Vertrek: Gent, 14.06.1858. 3. Debbie Cornelius, °Hul in Waal, Utrecht, 02.09.1819. Dienstbode. Aankomst: Gent, 29.09.1859. Vertrek: Heusden. 4. Bogaert Sidonie Josepha Maria, °Zomergem, 17.07.1831, †Gent, 15.10.1864. Particuliere. Echtgenote van 1. Aankomst: 20.11.1858. ————— 39 Afschrift A., Wonen in de Dorpsstraat, deel 1, het achttiende-eeuwse gemeentehuis, in Castel­ lum, jg. XXVII, nr.1, 2010, p. 19-51, pp. 30-31. 40 RAB, Laarne, Toegang GM 19/28, Bevolkingsregister 1847-1866.

27 5. De Wilde Alice Marie Judoca Joanna Francisca, Laarne, 16.07.1859 - 28.06.1864. Dochter. 6. De Wilde Victor Marie Joseph °Laarne, 12.07.1860. Zoon. 7. De Wilde Maria Josephina Colette, Laarne, 05.03.1862 - 15.11.1863. Dochter. 8. De Wilde Martina Josephina Maria, Laarne, 10.05.1863 - 08.02.1865. Dochter. 9. De Wilde Jules Charles Marie, °Laarne, 09.11.1864. Zoon. In het bevolkingsregister van 1867-1880 kreeg het huis het nummer 16 en staat notaris Francies De Wilde vermeld als eigenaar van het pand. Hij woonde er met zijn twee kinderen, Victor en Jules en de dienstmeid Marie De Veirman. Marie De Veirman werd geboren te Kalken op 10 januari 1835, als dochter van Casimirus en Albertina Van Brussel. Ze overleed te Laarne op 8 oktober 1895 en werd er begraven op 11 oktober 189541. Bevolkingsregister 1867-188042. Folio 16, huis 16. 1. De Wilde Francies, °Laarne, 17.05.1816. Weduwnaar van vrouw Sidonia Josepha Maria Bogaert; Notaris. Eigenaar van het pand. 2. De Wilde Victor Marie Joseph, °Laarne, 12.07.1860. Zoon van 1. Scholier. 3. De Wilde Jules Charles Marie, °Laarne, 09.09.1864. Zoon van 1. Zonder. 4. De Veirman Marie, °Kalken, 1836. Dienstmeid.

————— 41 De Ruyver L., Laarne, Sint-Machariusparochie, begrafenissen 1812-1918, Gent, 2010. 42 RAB, Laarne, Toegang GM 19/33, Bevolkingsregister Laarne, 1867-1880.

28 In 1881 was notaris Francies De Wilde vijfenzestig geworden. Zijn beide zonen bereidden zich voor om de fakkel van hun vader over te nemen: Victor, was ingeschreven als student en werd vermoedelijk kort nadien notaris. Zijn broer Jules was kandidaat-notaris en verliet het ouderlijke huis op 20 augustus 1887, waarschijnlijk om als notaris een eigen studie te beginnen. Op 14 juni 1890 huwde Victor met Marguerite Marie Thérèse Van Hoecke uit Gent, dochter van de Gentse architect Emiel Van Hoecke-Peeters43. Marie De Veirman was nog steeds de dienstmeid. Het verblijf van dienstmeid Marie Louise Scheire was duidelijk van korte duur: in het vorige register was ze niet ingeschreven en ze vertrok op 31 maart 1881 naar Schellebelle. Bevolkingsregister 1881-1890/I44. Folio 19, huis 19. 1. De Wilde Francies, °Laarne, 17.05.1816. Weduwnaar van Bogaert Sidonie Jozefa Marie. Rustend notaris. 2. De Wilde Victor, Marie Jozef, °Laarne, 17.07.1860. Student, notaris. x Gent, 14.06.1890. Van Hoecke Marguerite Marie Thérèse, Gent, Begijnhofboulevard 20. 3. De Wilde Jules Charles Marie, °Laarne, 09.09.1864. Kandidaat-notaris. Vertrek: 20.08.1887. 4. De Veirman Marie, °Kalken, 1836. Dienstmeid. 5. Scheire Marie Louise, °Wetteren, 1860. Dienstmeid. Vertrek: Schellebelle, 31.03.1881. 6. Van Hoecke Margaretha Maria Theresia. Bijzondere. Echtgenote van 2. Aankomst: 12.08.1890. Op 21 februari 1891 overleed notaris Francies De Wilde. Amper twee maanden later, op 9 april, werd zijn eerste kleinzoon geboren. In het gezin van Victor en Margaretha De Wilde-Van Hoecke werden van 1891 tot 1898 zes kinderen geboren: 9 april 1891, Jules Marie Frans, 1 juni 1892, Raphaël Marie Joseph, 16 juni 1894, Marcel Marie Ernest, 26 december 1895, Etienne Marie ————— 43 Van Doorne G., Baillieul B., E.A., De veelzijdige Van Hoecke, Gent, 2002. 44 GAL, Bevolkingsregister Laarne, 1881-1890.

29 Antoon, 1 september 1897, Antoine Marie Prosper, 22 oktober 1898, Marie Antoinette Ernestine Hélène. Raphaël overleed op 22 maart 1897. Weer volgden de dienstmeiden elkaar snel op: Marie Coleta Daelman, Bertha De Vos, Ursula Clinckspoor, Irena Everaert, Theresia Heirman en Marie de Veirman. Ursula Clinckspoor, geboren te Schellebelle op 28 november 1874, als dochter van Franciscus en Nathalia Van De Velde, was de echtgenote van Achilleus Constantinus Maria Van Hoecke45. Bevolkingsregister 1891-1900/I46. Folio 19, huis 18. 1. De Wilde Francies, Laarne, 17.05.1813 - 21.02.1892. Weduwnaar van Sidonie Josepha Marie Bogaert. Rustend notaris. 2. De Wilde Victor Marie Joseph, °Laarne, 20.07.1860. x Gent, 11.06.1890. Zoon van 1, man van 3. Notaris. 3. Van Hoecke Margaretha Maria Theresia, °Gent, 04.03.1870. Schoondochter van 1, vrouw van 2. Bijzondere. 4. De Wilde Jules Marie Frans, °Laarne, 09.04.1891. Zoon. 5. De Wilde Raphaël Marie Joseph, Laarne, 01.06.1892 - 22.03.1897. 6. De Wilde Marcel Marie Ernest, °Laarne, 16.06.1894. Zoon. 7. De Wilde Etienne Marie Antoon, °Laarne, 26.12.1895. Zoon. 8. De Wilde Antoine Marie Prosper, °Laarne, 01.09.1897. 9. De Wilde Marie Antoinette Ernestine Hélène, °Laarne, 22.10.1898. Dochter. 10. Daelman Marie Coleta, °Laarne, 26.12.1875. Dienstmeid. Aankomst: Gent, 03.05.1900. 11. De Vos Bertha, °Gent, 22.02.1876. Meid. Vorig: Gent, 13.12.1899.

————— 45 De Ruyver L., Laarne, Sint-Machariusparochie, begrafenissen 1812-1918, Gent, 2010. 46 GAL, Bevolkingsregister Laarne, 1891-1900.

30 12. Clinckspoor Ursula, °Schellebele, 28.11.1874. Dienstmeid. Vorig: Gent, 13.12.1899. 13. Everaert Irena, °Nazareth, 12.12.1875. Dienstmeid. Aankomst: Gent, 18.08.1896. Vertrek: Gent, 13.02.1897. 14. Heirman Theresia, °Laarne, 29.04.1866. Dienstmeid. Aankomst: Gent, 28.04.1896. Vertrek: Gent, 07.10.1897. 15. De Veirman Marie, °Lokeren, 1835. Dienstmeid. Aankomst: Laarne, 08.12.1895. 3.14. V. De Wilde. Het volgende register toont bijna dezelfde familiesamenstelling. De jongste zoon, Antonius Marie Prosper, overleed op 12 december 1897, 3 maand en 10 dagen oud. Verder was er, zoals voorheen, de regelmatige wisseling van dienstpersoneel. Daarbij valt de indienstneming van de Franstalige Thérèse Doyen uit Luik op. Dit laat vermoeden dat de kinderen in het Frans werden opgevoed, wat in dit milieu gebruikelijk was, mogelijk in het vooruitzicht van een definitief vertrek naar Brussel (Schaarbeek). De gegevens van het kadaster vermelden inderdaad de eigenaar Victor De Wilde-Van Hoecke als notaris te Schaarbeek in 1899. Hij bleef echter gedomicilieerd te Laarne in de periode 1910-1920. In 1904 werd het huis verkocht aan het Weldadigheidsbureau van Laarne, op naam van Walrave-Cantillon, brouwer. Het betreft hier Marie Agnes Cantillon (Diest, 7.01.1828 - 05.05.1910), tweede echtgenote en erfgename van burgemeester/brouwer August Walrave (Laarne, 30.10.1812 - 17.01.1888)47. Na haar overlijden van kwam de eigendom op naam van de weduwe van brouwer Jules Walrave (Laarne, 18.01.1851 - 31.07.1918), Marie Adelaïde Désirée Van Bogaert. Jules was gemeenteraadslid van af 1903, schepen van 1908 tot 1912 en voorzitter van het armenbestuur.

————— 47 Krachtens het huwelijkscontract, verleden voor mr. Verreyd te Diest op 21 april 1853, wordt het ons duidelijk dat er aanneming is van wettige gemeenschap. Weduwe Agnes Cantillon zal dan ook begiftigd zijn met het vruchtgebruik op gans zijn nalatenschap, Peynsaert D., August Walraeve (1812-1888), onuitgegeven proefschrift, nr. 233, 1978, RUGent.

31 Bevolkingsregister 1901-1910/I48. Folio 19, huis 20. 1. De Wilde Victor Marie Joseph, °Laarne, 20.07.1860. x Gent, 14.06.1890. Notaris. 2. Van Hoecke Margaretha Maria Thérèse, °Gent, 04.03.1870. Vrouw van 1. Zonder beroep. 3. De Wilde Jules Marie Frans, °Laarne, 09.04.1891. Zoon. 4. De Wilde Marcel Marie Ernest, °Laarne, 16.06.1894. Zoon. 5. De Wilde Stephaan Marie Antoon, °Laarne, 26.12.1895. Zoon. 6. De Wilde Marie-Antoinette Ernestine Hélène, °Laarne, 22.10.1898. Dochter. 7. De Vos Marie Bertha, °Gent, 22.07.1876. Kindermeid. Vertrek: Gent, Bestormstraat 17, 25.04.1903. 8. De Cock Marie Rosalie, °Heusden, 06.12.1882. Keukenmeid. Aankomst: Gent, Citadellaan 105, 26.11.1903. Vertrek: Gent, Kortrijksesteenweg 279, 06.04.1905. 9. De Jaegher Marie Romanie, °Hansbeke, 13.04.1882. Keukenmeid. Aankomst: Hansbeke, Dorp 104, 25.09.1903. Vertrek: 24.10.1907. 10. Cosijns Marie Mathilde Augusta, °Petegem-Deinze, 17.09.1876. 11. Dienstmeid. Aankomst: Gent, Citadellaan 105, 26.11.1803. Vertrek: Gent, Kortrijksesteenweg 279. 12. Neyrinck Clemence, °Knesselaere, 27.05.1870. Dienstmeid. Aankomst: Knesselaere, Eentveld 11, 07.03.1904. Vertrek: Gent, Heirneslaan 23, 07.06.7906. 13. Doyen Thérèse Eliza Josepha, °Luik, 02.08.1881. Dienstmeid. Aankomst: Luik, Grandebiche 99. Vertrek: Ixelles, Champs Elysées 29, 27.04.1904.

————— 48 GAL, Bevolkingsregister Laarne, 1901-1910.

32 Tussen 1910 en 1920 begonnen de kinderen van notaris Victor De Wilde het ouderlijke huis te verlaten: de ongehuwde zoon Jules vertrok op 6 februari naar Klerken (Houthulst), de eveneens ongehuwde dochter Marie-Antoinette verhuisde op 8 mei 1915 naar de Hoogstraat in Gent. Ze had echter haar domicilie in Schaarbeek, zoals overigens de hele familie. Het notarishuis in de Dorpsstraat werd behouden als tweede verblijfplaats. Als enige meid bleef Augusta Van Acker over. Zij zorgde waarschijnlijk voor het dagelijks onderhoud van de woning. Augusta Van Acker werd geboren te Laarne op 26 december 1879, als dochter van Joseph Bernard en Legrand Clementina. Ze huwde te Laarne op 08.05.1919 met verver Medardus Vliebergh49. In 1919 werd op het kadaster de eigendom ingeschreven op naam van de weduwe van Jules Walrave (overleden op 31 juli 1918), mevrouw Marie Adelaïde Désirée Van Bogaert (geboren te Hamme, 19.11.1889, overleden te Laarne, 31.07.1918). Bevolkingsregister 1911-1920/ I50. Folio 4, huis 4 1. De Wilde Victor, Marie, Joseph, °Laarne, 17.07.1860. x Gent, 14.06.1890. Notaris. 2e verblijf: Laarne, hoofdverblijf en domicilie: Schaarbeek. Vertrek: 12.11.1919, schrapping: 21.11.1919. 2. Van Hoecke Margaretha, Marie-Thérèse, °Gent, 04.03.1870. Vrouw van 1. Domicilie: Schaarbeek, 2e verblijf: Laarne. Vertrek: Hoogstraat Gent, 08.05.1915, schrapping: 20.05.1915. 3. De Wilde Jules, Marie, Frans, °Laarne, 29.04.1891. Zoon, ongehuwd. Vertrek: Clercken (Houthulst): 06.02.1916. 4. De Wilde Marcel, Marie, Ernest, °Laarne, 16.06.1894. Zoon, ongehuwd. 5. De Wilde Stephaan, Marie, Antoon, °Laarne, 26.12.1895. Zoon, ongehuwd. Hoofdverblijf: Schaarbeek Vertrek: Schaarbeek, 12.11.1919, schrapping: 21.11.1919. 6. De Wilde Marie-Antoinette, Ernestine, Hélène, °Laarne, 22.10.1898. Dochter, ongehuwd. Domicilie: Schaarbeek. Vertrek: Gent, Hoogst raat, 08.05.1915, schrapping: 20.05.1915. —————

————— 49 De Ruyver L., Laarne, Sint-Machariusparochie, dopen 1812-1910, Gent, 2010. 50 GAL, Bevolkingsregister Laarne, 1911-1920.

33 7. Van Acker Augusta, Honorina, °Laarne, 26.12.1879. Meid, ongehuwd. 3.15. C. Billiet. In 1921 nam het gezin Billiet-Dalmotte zijn intrek in het huis nummer 4. Constant Billiet was meestergast in de weverij van de fabriek Hanus en woonde sinds 3 november 1911 te Laarne, in de Lange Meire, vlakbij de fabriek. Hij zou zijn loopbaan in diezelfde fabriek beëindigen in een leidinggevende functie in de weverij. Constant was in het sociale leven bekend als fervent duivenmelker. Bevolkingsregister 1921-193051. Folio 24, huis 4. 1. Billiet Constant Polydoor, °Gent, 20.05.1882. Meestergast in de weverij. x te Gent, 22 maart 1902. Ingeschreven op 3.11.1911. 2. Dalmotte Coralia Joanna Maria, °Gent, 08.04.1879. Vrouw van 1. 3. Hieronymus Billiet, °Gent, 17.06.1902. Zoon, wever. x Kalken, 08.03.1928. 4. Albert Billiet, °Gent, 10.10.1907. Zoon, wielrenner. Vertrek: Gent, Maria Hendrikaplein, 10, 17.01.1939. 5. Rachel Billiet, °Oudenaarde, 30.05.1909. Dochter. Vertrek: St.-Amandsberg, Prinses Elisabethlaan 44, 17.12.1929. 6. Van Laen Maria Helena, °Kalken, 13.08.1904. Schoondochter, vrouw van 3. Vorig adres: Koffiestraat, Kalken. Vertrek: 09.03.1928.

————— 51 GAL, Bevolkingsregister Laarne, 1921-1930.

Schoondochter, vrouw van 3. Vorig adres: Koffiestraat, Kalken. Vertrek: 09.03.1928. 34

Illustratie 15. Profwielrenn Foto uit CAST Laarne, 1991

Illustratie 15. De tweede zoon, Albert, Profwielrenner Albert Billiet. was een succesvolle , Laarne Herzien, Laarne, 1991,was p. 94. hij vooral ac Foto uit Castellum 1929 tot 1945. Als amateur zijn profcarrière bleef hij hoofdzakelijk ba De tweede zoon, Albert, was eenboekte succesvollehij professionele wielrenner van 1929 tot successen als zesdaagsencoureur. In t 1945. Als amateur was hij vooral actief op de weg, maar tijdens zijn profcarrière bleef hij hoofdzakelijk baanwielrenner. Zijn grootste successen boekte hij als zesdaagsencoureur. In totaal reed hij 31 zesdaagsen, waarvan hij er 12 won: 7 met Albert Buysse als ploegmaat en telkens 1 met Omer De Bruycker, Camile de Kuysscher, Werner Grundahl Hansen, Cor Wals en Karel Kaers52. Constant en Coralie Billiet-Dalmotte en kinderen waren de laatste bewoners van het onderpastoor- en notarishuis als burgershuis. Daarna veranderde de woning van bestemming en uitzicht. ————— 52 http://nl.wikipedia.org/

35 Bronnen. Niet-gepubliceerde bronnen. Beveren. – Rijksarchief, Laarne, Toegang GM 19/24, 19/26, 19/27, 19/28, 19/33, Bevolkingsregisters 1837, 1847-1866, 1867-1880. Gent. – Ministerie van Financiën, Archief van het Kadaster, Laarne. Laarne. – Gemeentearchief Laarne, Bevolkingsregisters 1881-1930, Kadastrale leggers 1819 en 1935 en Beraadslagingen gemeenteraad 1836-1852. – Archief Kasteel Laarne, nrs. 190.20, 331.47, 331.59, 1159, 1160. – Verzameling Vereniging voor Lokale Geschiedenis van Kalken en Laarne. Peynsaert D., August Walraeve (1812-1888), proefschrift, nr. 233, 1978, RUGent.

Mondelinge bronnen. Mevrouw S. Van Der Stichel-De Smet, september 2010.

Gepubliceerde bronnen. Afschrift A, Twee brieven van J.-B. Peeters, pastoor van Laarne en deken van Dendermonde, van uit het gevangeniseiland Rhé, in Castellum, jg XIX, nr. 1, 2002, p. 3-30. Afschrift A., Wonen in de Dorpsstraat, deel 1, het achttiende-eeuwse gemeentehuis, in Castellum, jg. XXVII, nr. 1, december 2010, p. 19-51. De Ruyver L., Kalken, St.-Denijsparochie. Dopen 1797-1900, Gent, 1998. De Ruyver L., Laarne, Bebouwde percelen en hun eigenaar in 1819, Gent, 2006. de ruyver l., Laarne, Sint-Machariusparochie, begrafenissen 1812-1918, Gent, 2010. De Ruyver L., Laarne, Sint-Machariusparochie, dopen 1812-1910, Gent, 2010. Eeckhout F., Laarne, dopen (Sint-Macharius) 1594-1812, Gent, 2006. http://nl.wikipedia.org/ Popp P.C., Atlas Cadastral Parcellaire, Laarne, ca. 1863. Schokkaert L, Biografisch repertorium van de priesters van het bisdom Gent 1802-1997, Leuven, 1997. Van Bavegem J.-B., Het martelaarsboek, Gent, 1875. Van Doorne G., Baillieul B., e.a., De veelzijdige Van Hoecke, Gent, 2002

36 Bijlage. Pachtcontract van 1764. 1 mei 1764: pachter J. E. De Weirt, onderpastoor. Den onderschreven Guilliame Vander Moere greffier der prochie ende baronnie van Laerne bekent in qualiteyt van ontfanger vanden heere Baron van t’selve Laerne, heere van Aertslaere, ter Straeten, enz. wel ende deughdelijck verheure ende in pachte gegeven thebben aen ende in proffijte van heer ende mre J. E. De Weirt, pbre tegenwoordig onderpastor deser prochie ende Baronnie van Laerne, die van gelijcken van voorn. Vander Moere in sijne voorseyde qualiteyt verclaert in heure ende in pachte aenveert thebben een huys met d’erfve daermede gaende alsoo het selve gestaen ende gelegen is binnen de prochie ende Baronnie van Laerne in het dorp paelende van oosten den voorseyden heere Baron met het Schepenhuys waer uyt deze erfve is geleyt, suyt het voornoemde dorp ofte plaetse, west nu Jan Baptiste Leman ende noort de weduwe Joannes Vliebergh met welcke groote ende gelegentheyt den heer pachter te vreden is te weten soo de selve erfve als nu afgeleyt ende gesepareert is vande gonne van het voornoemde Schepenhuys, dit voor eenen termijn van ses achtereenvolghende jaeren waervan het eerste inganck nemen sal den eersten meye toecommende seventhien hondert vierentsestigh ende sal over het eerste jaer vervallen ende verschijnen ten gelijcken daege seventhien hondert vijfentsestigh ende alsoo voort den voorn. termijn van ses jaeren gedeurende tenwaere den heer heurder gedeurende den selven tijde ghepromoveert ofte van sijne euverheyt geropen (sic) wierde tot een ander plaetse, sal in sulck gheval met sijn vertreck desen pacht commen te cesseren, dat omme ende voor de somme van seven ponden thien schellinghen grooten courant sjaers vrije suyver gelt boven alle prochie lasten soo van pointijnghen settijnghen als andersints geene uytgesteken mochte ghereseveert die gedeurende den voornoemden termijn van ses jaeren ofte tot het vertreck vanden heer heurder tot concurentie van hondert vijftigh roeden sullen commen gevraeght ende ensal ommeghestelt te worden den heer pachter tsijnen aencommen niet moeten betaelen eenighen prijs van pachters recht die tsijnen afscheeden oock geenen en sal vermogen te pretenderen voorts sal den heer heurder gedeurende hij hetselve huys sal bewoonen verobligeert sijn te onderhauden alle glaese vensters van het voornoemde huys ende tsijnen afscheeden stellen in behoorlijcken staet die tsijnen aencommen alsoo sullen overgelevert worden, alles sonder diminutie op de jaerlijcksche pachtsomme aldus gedaen onder belofte ende verbant als naer rechte deser 28e april 1764. J. E. De Weirt Vicep: in Laernen G. Vander Moere

37

STAMBOOMONDERZOEK NAAR DE FAMILIE HAEGHENS. Luc Haeghens. Ik bin der in, ick moet der doer, al waeren der duysent haeghens voer1. 1. De familienaam. De meest voorkomende spellingsvormen van de familienaam zijn HAGENSHAGHENS-HAEGENS-HAEGHENS. Hierbij valt op dat in de parochieregisters de eerste twee schrijfwijzen vooral opduiken in de zeventiende eeuw. ‘Haeghens’ komt, voor zover mij bekend, een eerste keer voor in een akte van 28 januari 1624: mitsgaders jan haeghens bailliu ende hubrecht vaillant insetenen van Raveschoot2. Aangezien de spelling nog niet gestandaardiseerd was, komen soms verschillende vormen voor in éénzelfde akte. Occasioneel vinden we een A(E)GENS, zonder “H”. De “e” nà de “a” duidt op een open lettergreep, de genitief-s op “kind van”. Ook een verlatijnste vorm werd teruggevonden, zoals gebruikelijk was bij wetenschappers: Den lust-hof der medecijnen: inhoudende den gront van alle cranckheden ende ghebreken. Beschreven ende nagelaten by den welgeleerden Medecijn D. Ioannes Hagius, ende nu eerst in het licht ghebracht door zijnen sone Matthijs Haghens3. De variant ‘Haeghens’ komt bijna enkel nog in België voor, ‘Haghens’ is nagenoeg volledig verdwenen.

————— 1 Meijer G. J., Ghemeene Duytsche Spreckwoorden: Adagia oft Proverbia ghenoemt, in Oude Nederlandsche spreuken en spreekwoorden, s.l., 1836, p. 8. De verklaring van de versregel is zoiets als: alle hindernissen (haeghens) moeten overwonnen worden, al waren het er duizend. 2 Rijksarchief Beveren (RAB), Inventaris van het oud archief van Wetteren, nr. 184: processen en wetten van Wetteren tegen de wet en de inwoners van de Heerlijkheden Ertbuer en Raveschoot, 1611-1624, folio 3 recto. 3 Haghens J. en M., Den lust-hof der medecijnen: inhoudende den gront van alle cranckheden ende ghebreken. Beschreven ende nagelaten by den welgeleerden Medecijn D. Ioannes Hagius, ende nu eerst in het licht ghebracht door zijnen sone Matthijs Haghens, Dordrecht, 1616.

38 De betekenis van de naam vinden we in het standaardwerk van Debrabandere4: Hagen(s), Haagen, Haagensen, Haeg(h)en(s): 1. Patr(oniem). Vleivorm van Germ(aanse). VN Haga “haag”. Hagabard (Dip, 338), Hagbarn (OGN, 148), Haganingus (GN, 16), Hacco, Hagilo (MORLET, 1). Vgl. 1382 Mathijs Haghebaren, Gullegem (DEBR. 1970, 171); 1298 Lai Haghen, 1294 Stas Haghe, Kales (GYSS. 1963, 41); 1401 Jan Haghen; 1403 Reynere Haghens, Antw. (ANP 181, 190). 2. Metr(oniem). Vleivorm van een bakervorm van de VN Hadewijch. 1510 Hadwi­ gis dicta vulgariter Haga, Geertruidenberg (MNT, 271). Liggen de roots in Vlaanderen, boven de Moerdijk of elders? Louter gebaseerd op de geografische spreiding en het aantal naamdragers is de kans groot dat we uiteindelijk in Nederland uitkomen. Het valt bij gebrek aan bronnenmateriaal echter niet te achterhalen of er sprake is van nauwe verwantschappen. Mogelijk zijn op verscheidene plaatsen in het oude Europa families met éénzelfde naam ontstaan. www.familienaam.be, gebaseerd op het Rijksregister van 1998, telt 292 naamgenoten. Ze wonen vooral in het Antwerpse, Lokeren, Kalken en Laarne en in de Waalse regio van Dinant/Ciney. www.familienaam.nl telt er 592. Het Duitse www.verwandt.de 237, het Franse www. infobel.com/fr/france 11 en het Zwitserse www.verwandt.ch 13. Het zal niet verbazen dat ook naamgenoten, voornamelijk uit Nederland en Duitsland, op het einde van de negentiende en begin twintigste eeuw hun geluk zochten in Noord-Amerika. Zo vinden we in de Passenger Records van Ellis Island (New York ————— 4 Debrandere F., Woordenboek van de familienamen in België en Noord-Frankrijk, Brussel, 1993 (deel A-K), p. 634. De gebruikte afkortingen in dit uittreksel: VN: voornaam. Patroniem: voornaam gebaseerd op de naam van de vader. Metroniem: voornaam gebaseerd op de naam van de moeder. ANP: De Nave F., De oudste Antwerpse lijsten van nieuwe poorters (1390-1414), 1973. Dip: Gysseling M., Koch A.C.F., Diplomata Belgica ante annum millesimum centesimum scripta, Brussel, 1950. OGN: Mansion J., Oud-Gentsche Naamkunde, 's-Gravenhage, 1924. GN: Tavernier – Vereecken C., Gentse naamkunde van ca. 1000 tot 1523. Een bijdrage tot de kennis van het oudste Middelnederlands, Brussel, 1968. GYSS 1963: Gysseling M., Het oudste register van wettelijke passeringen van Eksaarde (13491360). MORLET I: Morlet M.-Th., Les noms de personnes sur le territoire de l'ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. I. Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-romaniques, Paris, 1972. DEBR. 1970: Debrabandere F., Studie van de persoonsnamen in de kasselrij Kortrijk 13501400, Handzame, 1970. MNT: Van Loon J., Bijdrage tot de morfeemgeschiedenis en -geografie der Nederlandse toena­ men, Handzame, 1981.

13. Het zal niet verbazen dat ook naamgenoten, voornamelijk uit Nederland en Duitsland, op het einde van de negentiende en begin twintigste eeuw hun geluk zochten in Noord-Amerika. Zo39vinden we in de Passenger Records van Ellis Island (New York City) 78 naamgenoten. De Australische telefoongids bevat 22 naamgenoten. City) 78 naamgenoten. De Australische telefoongids bevat 22 naamgenoten. De oudste mij bekende naamgenoten komen voor in een akte van 28 maart De oudste mij bekende naamgenoten komen voor in een akte van 28 maart 1305. 1305. Hierbij geeft de Hemiksemse Sint-Bernardsabdij grond op het SintHierbij geeft de Hemiksemse Sint-Bernardsabdij grond op het Sint-Wilibrordsveld in Wilibrordsveld in Antwerpen in erfpacht aan petrus filius hugonis dictis Antwerpen in erfpacht aan petrus filius hugonis dictis haghens. haghens.

Illustratie1.1.Uittreksel Uittrekseluit uit de de akte akte van van 28 28 maart maart 1305: 1305: Illustratie “petrus filius hugonis dictis haghens”. petrus filius hugonis dictis haghens. 5 RijksarchiefAntwerpen Antwerpenen en“Antwerpsch “Antwerpsch Archievenblad”, Archievenblad”, deel Rijksarchief deel36, 36,p.p.36 365. . In het Land van Dendermonde komt de familienaam ook al vroeg voor. In het register van hoofdcijnsplichtigen van de Sint-Baafsabdij van Gent, uit de tweede helft van de5 veertiende eeuw, staat voor Kalken ene Egidius HAGENS vermeld en zijn dochter Beveren, Rijksarchief Antwerpen, Chartarium Sint-Bernardsabdij te Hemiksem, charters 6 Elysabeth, 1142-1774.gehuwd met Jacob de Stene . Het Antwerpsch Archievenblad is een reeks die in zowat alle Antwerpse wetenschappelijke bibliotheken te vinden is. De akte wordt ook vermeld op het “Fonds Plaisier”, Deel I (1292-1446). Dat “fonds” is een website op het internet, waarop personen genealogische informatie plaatsen uit voornamelijk Antwerpse archieven: www.ping.be/~ma479346/fonds_plaisier.htm.

————— 5 Beveren, Rijksarchief Antwerpen, Chartarium Sint-Bernardsabdij te Hemiksem, charters 11421774. Het Antwerpsch Archievenblad is een reeks die in zowat alle Antwerpse wetenschappelijke bibliotheken te vinden is. De akte wordt ook vermeld op het “Fonds Plaisier”, Deel I (1292-1446). Dat “fonds” is een website op het internet, waarop personen genealogische informatie plaatsen uit voornamelijk Antwerpse archieven: www.ping.be/~ma479346/fonds_plaisier.htm. 6 Balthau E., Hoofdcijnsplichtigen van de Sint-Baafsabdij van Gent in Laarne en Kalken in de tweede helft van de 14e eeuw, in Castellum, jg. XXVI, nr. 4, december 2009, p. 9-72, pp. 26.

In het Land van Dendermonde komt de familienaam ook al vroeg voor. In het register van hoofdcijnsplichtigen van de Sint-Baafsabdij van Gent, uit de tweede helft van de veertiende eeuw, staat voor Kalken ene Egidius 40 HAGENS vermeld en zijn dochter Elysabeth, gehuwd met Jacob de Stene6.

Illustraties 2 en 3. Uittreksels uit het register van de Hoofdcijnsplichtigen van Illustraties 2 en 3. Uittreksels uitvan hetGent register van deen Hoofdcijnsplichtigen de Sint-Baafsabdij in Laarne Kalken. van de Sint-Baafsabdij van Gent in Laarne en Kalken. Rijksarchief Gent (RAG), Fonds Sint-Baafs en Bisdom, R41, folio 59r-63r. Rijksarchief Gent (RAG), Fonds Sint-Baafs en Bisdom, R41, folio 59r-63r. 2. Zoektocht naar mijn roots. 2. Zoektocht naar mijn roots. De boeiende zoektocht naar mijn voorouders startte in 1979 toen grootvader Willy De boeiende zoektocht naar mijn voorouders startte in 1979 toen grootvader me de originele huwelijksakte gaf van landbouwer Sebastianus HAEGHENS, een betWilly me de originele huwelijksakte gaf van landbouwer Sebastianus overgrootvader die in 1867 trouwde met Philomena De Kesel in Kalken. De vergeelde HAEGHENS, een bet-overgrootvader die in 1867 trouwde met Philomena akte zat gewikkeld in plastic folie om die te beschermen tegen de tand des tijds, en De Kesel in Kalken. De vergeelde akte zat gewikkeld in plastic folie om die vermeldde de namen van zijn ouders, Bartholomeus HAEGHENS en Coleta Baeten. te beschermen tegen de tand des tijds, en vermeldde de namen van zijn ouders, Bartholomeus HAEGHENS en Coleta Baeten. Ik vroeg alle naamgenoten uit de telefoongids per brief naar hun familiegeschiedenis. Slechts enkelen bleken geïnteresseerd. Gelukkig waren er broers en zussen bij Ik vroeg alle naamgenoten uit de telefoongids per brief naar hun uit Laarne, die me op een zondagnamiddag uitnodigden op een kopje zelfgemalen familiegeschiedenis. Slechts enkelen bleken geïnteresseerd. Gelukkig waren koffie. Al vele generaties woont de familie er op een boerderij, nu gelegen naast de er broers en zussen bij uit Laarne, die me op een zondagnamiddag verkaveling Haeghensgoed. uitnodigden op een kopje zelfgemalen koffie. Al vele generaties woont de Uit hun goedbewaarde documenten bleken ze nazaten te zijn van Ludovicus HAEGfamilie er op een boerderij, nu gelegen naast de verkaveling Haeghensgoed. HENS, een broer van Bartholomeus. Beiden waren kinderen van het echtpaar LiviUit hun goedbewaarde documenten bleken ze nazaten te zijn van Ludovicus nus Franciscus en Maria Catharina Verherbruggen. Die Livinus Franciscus bleek op HAEGHENS, een broer van Bartholomeus. Beiden waren kinderen van het zijn beurt een zoon van Joannes Franciscus HAEGHENS en Isabella Theresia Vanden echtpaar Livinus Franciscus en Maria Catharina Verherbruggen. Die Branden. De plaats en datum van hun huwelijk bleven lang onbekend, totdat we Isabella vonden als doopmeter van een nichtje. De dienstdoende pastoor schreef er als 6 BALTHAU E., Hoofdcijnsplichtigen van de Sint-Baafsabdij van Gent in Laarne en Kalken commentaar “ex In die periode werd meestal in de2009, gemeente in de tweede bij helft vanHamme”. de 14e eeuw, in Castellum, jg. XXVI, nr.gehuwd 4, december p. 9-72,van depp.bruid, 26. een weetje dat eens te meer aantoont dat bij deze hobby details belangrijk zijn. Vorig jaar kreeg ik een mail van hun neef Joseph HAEGHENS, wiens vader was uitgeweken naar Dinant. Die Waalse tak staat intussen ook vermeld op GeneaNet. Gewapend met de gegevens uit Laarne, trok ik als tiener met mijn grootvader naar het Gentse Rijksarchief in het Geeraard de Duivelsteen. In de leeszaal kregen we inzage in de originele staten van goed uit Kalken van 1734 tot 1792, de parochie-

41 registers voor de dopen (1604-1796), huwelijken en begrafenissen (die van 1636 tot 1662 -een volledige generatie- zijn helaas in de loop der tijden verdwenen) en de alfabetische klappers uit de regio7. Het speurwerk leverde een duidelijk beeld op van de verspreiding van naamgenoten midden de zeventiende en de achttiende eeuw in naburige gemeenten zoals Destelbergen, Heusden, Laarne, Lokeren, Massemen, Overmere, Schellebelle, SintNiklaas, Westrem, Wetteren, Zaffelare, Zele en Zeveneken. Het is opvallend hoe Kalken een centrale rol speelt wanneer we verder terugkeren in de tijd. Zo vinden zowel de Franse, Waalse als Lokerse takken er hun oorsprong. Alles werd genoteerd op fiches om zoveel mogelijk naamgenoten in kaart te brengen. Een té ambitieus plan dat al gauw een enorme puzzel vormde waarvan de laatste stukken ons steeds weer zouden ontglippen. Het onderzoek naar de rechtstreekse voorouders raakte op een dood spoor, omdat de vermoedelijke vader van Joannes Franciscus, ene Joannes, in 1717 huwde met een naamgenote, Joanna HAEGHENS. In haar staat van goed stond er wel te lezen: Staet ende Inventaris in baeten ende commeren bleven ende bevonden ten sterfhuyse van joanna haeghens filia jacqs. overleden binnen de prochie van Calcken den 26 januari 1751 … den welcken desen staet doet maect ende overgheeft jan haeghens filius jans hauder ende langhstlevenden thaeren sterfhuyse ghebleven van sijnen ende haeren eersten bedde dat aen pieter haeghens jan frans ende theresia haeghens alle drij bij…. Maar wie was dan de moeder van Joannes? Verscheidene kandidates passeerden de revue, maar we kregen geen uitsluitsel. De familienaam kwam relatief veel voor in de streek, dus het hoeft niet te verwonderen dat tot zes keer naamgenoten werden aangetroffen die met elkaar trouwden. Enkel in 1656 bij Jacobus en Joanna HAEGHENS moest de Kerk een dispensatio (toelating) verlenen wegens een nauwe verwantschap. Wellicht huwde hij met zijn achternicht. Mijn grootvader Willy overleed in 1995. Mijn interesse deemsterde langzaam weg. Het keerpunt kwam er tijdens een surfsessie in 2007: via het Digitaal Archief van de afdeling VVF–Gent kocht ik publicaties van de Kalkense doopregisters en de staten van goed8. Menige uren werden ’s avonds thuis doorgebracht met het uitpluizen van die uitgebreide werken. Op GeneaNet vond ik verrassend een deel van mijn eigen stamboom, opgemaakt door ene Willy (!) HAEGENS. Was er dan toch leven na de dood? Het bleek achteraf een naamgenoot uit Overmere. Zijn echtgenote, mevrouw Christel Foncke, verrichtte de opzoekingen. Marcel Meys, wiens kwartierstaat deels overlapt met mijn stamboom, bevestigde onze denkpiste: Joannes HAEGENS en Joanna HAEGHENS waren wel degelijk de ouders ————— 7 De parochieregisters zijn nu enkel nog te raadplegen op microfiche in RAB. 8 Meys M., Vanrolleghem N., Kalken. Staten van Goed 1612-1700, Gent, 2005. Eeckhout F., Kalken. Dopen (Sint-Denijs) 1604-1796, Gent, 2007.

42 van Joannes Franciscus. Meer zelfs, Joannes bleek een zoon van J(o)an(nes) HAGHENS en Livina Van Aerde (zie staat van goed waarvan uittreksel afgebeeld in illustratie 4).

Illustratie 4. Uittreksel uit de Staat van Goed van Jan Haghens, 1685. Illustratie 4. Uittreksel uit de Staat van Goed van Jan Haghens, 1685. Transcriptie: Transcriptie: “Inventaris endeende staetstaet vanvan goede die midts dezen maeckt endeende overgheeft Lievijne Inventaris goede die midts dezen maeckt overgheeft Van Aerde fa Livinus houderigghe ghebleven ten sterfhuyse van Jan haghens Lievijne Van Aerde fa Livinus houderigghe ghebleven ten sterfhuyse van fs Jan Jacques overleden binnen de prochie van Calckene denCalckene iiii Juni 1685 den haghens fs Jacques overleden binnen de prochieopvan op den voornoemde achterghelaeten heeftachterghelaeten zes kinderen te weten Jacques oudttexvi jaeren, iiii Juni 1685 den voornoemde heeft zes kinderen weten Elisabet i4 jaer, jaer, christiaen jaer,Jan Janneken jaer, pitronelle Jacques oudtJan xvixii jaeren, Elisabet i4vijaer, xii jaer,vier christiaen vi jaer, viiii maenden binnenvier houwel(ijk) met de voorn houderigghe gheprocreerd Janneken jaer, pitronelle viiii maenden binnen houwel(ijk) danof met dewetteg voorn gheprocreerd danof wetteg voochden syn Livinus voochden synhouderigghe Livinus Scheere en Jan Van Aerde ter wiens presentie desen staet is Scheeremet en assistentie Jan Van Aerde ter wiens presentie desen is ghemaeckt met ghemaeckt van Pieter Bauwens Baillliu enstaet zyn de voorn houderigghe assistentiedie vandeze Pieter Baillliuaen en myn zyn de voornBailliu houderigghe en en en voochden staetBauwens presenterende heeren Burghmre voochden dezeprochie staet presenterende aen myn heeren Bailliunaerschreven Burghmre en…”9 Schepenen derdie voorn als oppervoochden inder manieren

————— 9 RAB, Oud Archief Kalken (OAK), nr. 205 (1685-1695).

Schepenen der voorn prochie als oppervoochden inder manieren 9 Schepenen der voorn prochie als oppervoochden inder manieren naerschreven... naerschreven...9 43 Deze laatste Joannes was op zijn beurt een zoon van Jacobus (Jacques) Deze laatsteenJoannes zijn beurtIn een van goed Jacobus (Jacques) HAGHENS Judoca was Van op Beerelaere. zijn zoon staat van (1661) trof ik Deze laatste Joannes was Van op zijn beurt een In zoon van Jacobus (Jacques) HAGHENS HAGHENS en Judoca Beerelaere. zijn staat van goed (1661) trof ik mijn stam-overgrootouders aan, Jan HAGENS en zijn tweede vrouw Livina enmijn Judoca Van Beerelaere. In zijn staat van goed (1661) trof ik mijn stam-overgrootstam-overgrootouders aan,Raveschoot Jan HAGENS en zijngehuwd tweede met vrouw Livina Van Zijpe. Jan was bailliu van en eerder Christina ouders aan, Jan HAGENS zijn Raveschoot tweede vrouw Van Zijpe.met JanChristina was bailliu Van Zijpe. Janbaljuw was bailliu van enLivina eerder gehuwd Bauwens. De waseneen ambtenaar belast met de rechtspraak door de van Raveschoot en eerder gehuwd met Christina Bauwens. baljuw wasdoor een ambBauwens. De was een Raveschoot ambtenaar belast metenclave deDe rechtspraak de landsheer, en baljuw de heerlijkheid was een binnen Kalken, tenaar belast met de rechtspraak door de 10 landsheer, en de heerlijkheid Raveschoot landsheer, en de heerlijkheid Raveschoot was een enclave binnen Kalken, die bestuurlijk afhing van Wetteren . Hij is momenteel de oudst 10. Hijbekende 10 was een enclave binnen die bestuurlijk van Wetteren is momendie bestuurlijk afhingKalken, van Wetteren . Hij afhing is momenteel de oudst bekende voorvader in mannelijke lijn. teel de oudst bekende voorvader in mannelijke lijn. voorvader in mannelijke lijn.

Illustratie 5. Uittreksel uit Staat van Goed van Jacobus Haghens, 166111. Transcriptie: “jacques haghens fs jans - Staet en Inventaris ghemaeckt ten sterfhuijse van jacob haghens S(aliger memori)e overleden binnen deser prochie op den laetsten Marty 1658 Wiens ziele Godt Almachtich genadich weze”.

Illustratie6.6.Uittreksel Uittrekseluit uitStaat Staatvan vanGoed Goed van van Jacobus Jacobus Haghens, Haghens, 1661. 1661. Illustratie Transcriptie: “Item ten ii noch een stuck zaijlant genaempt tkievitte goet geleghen Illustratie 6. Uittreksel uit Staat van Goed van Jacobus Haghens, 1661. … in de kerckstraete groot omtrent 670 roeden noort js. van aerde oost pr hagens belast met bijlevijngh aen lievijne van zijpe we jan hagens”. 9

RAB, Oud Archief Kalken (OAK), nr. 205 (1685-1695).

910 Hiermee zijnArchief weEnige opKalken degegevens grens van de zestiende-zeventiende eeuw beland.jg.Verder SCHEPENS E., overnr. de205 heerlijkheid Raveschoot, in Castellum, VII, nr.teRAB, Oud (OAK), (1685-1695). 10 2, Sjuni 1990, pp. 4-26/79-95. CHEPENS E.,tijd Enige gegevens over de heerlijkheid Raveschoot, in Castellum, jg. VII, nr. ruggaan in de wordt moeilijk, omdat de bronnen uit het Ancien Régime vóór SCHEPENS E.,pp. Het leen- en renteboeknuvan het leenhof en de heerlijkheid Raveschoot 2, juni 4-26/79-95. 1600 in1990, deze plattelandsgemeente eenmaal schaars zijn. Zo starten de veelgeomstreeks in Castellum, jg. IX, nr. 1, maart p. 5-66. S CHEPENS 1767, E., Het leen- en renteboek van het 1992, leenhof en de heerlijkheid Raveschoot 11 bruikte in jg. 1604 en de staten van goed pas in 1635. De akten in RAB,parochieregisters OAK, (1639-1673). omstreeks 1767,nr.in202 Castellum, IX, nr. 1, maart 1992, p. 5-66. 11

RAB, OAK, nr. 202 (1639-1673).

————— 10 Schepens E., Enige gegevens over de heerlijkheid Raveschoot, in Castellum, jg. VII, nr. 2, juni 1990, pp. 4-26/79-95. Schepens E., Het leen- en renteboek van het leenhof en de heerlijkheid Raveschoot omstreeks 1767, in Castellum, jg. IX, nr. 1, maart 1992, p. 5-66. 11 RAB, OAK, nr. 202 (1639-1673).

44 het RA Beveren van de Heerlijkheid van Kalken en den Nieuwengaver, zoals de wettelijke passeringen, gaan terug tot 1517. Er wacht enthousiaste genealogen met een grondige kennis van het Laat-Middelnederlands in schrift én taal nog veel werk. 3. De stamreeks. De stamreeks omvat twaalf honkvaste generaties verspreid over zes eeuwen. De spelling uit het doopregister werd gehanteerd. (legende: °geboren, = gedoopt, x gehuwd, xx 2e huwelijk, †overleden) I. Stam-overgrootouders Joannes HAGENS († voor 31/03/1658) x Christiana BAUWENS xx Livina VAN ZIJPE In leven 09/03/1661 (woonden op een hofstede bij de cruijcen, nu Kruisenstraat te Kalken12) 7 kinderen: Jacobus, Petrus, Dionisius, Catharina, Elisabeth, Livina en Maria II. Stam-grootouders Jacobus (Jacques) HAGHENS °ca 1600 †Kalken 31/03/1658 x Judoca (Jossina) VAN BEERELAERE = Kalken 10/04/1614 (in leven 31/03/1658) (woonden op een behuijsde hofstede in de schrieck, nu Schriekstraat te Kalken) 6 kinderen: Elizabetha, Christina, Joannes, Livinus, Joanna en Petrus III. Stam-ouders Joannes HAGHENS °Kalken 29/01/1640 = Kalken 30/01/1640 (doopheffers: Simeon De Bruckere en Livina Van De Zype) †Kalken 04/06/1685 x Kalken 20/06/1668 Livina VAN AERDE (getuigen: Joes Bontinc en Gululmus Bauwens) °Kalken 04/05/1642 †Kalken 12/05/1719 7 kinderen: Jacobus, Elisabeth, Joannes, Livinus, Christianus, Joanna en Petronilla ————— 12 De wijk De Kruisen omvatte vroeger ook de gebouwen rond het kruispunt met de huidige hoofdweg Gent-Dendermonde. Die woning kan dus ook langs de huidige Dendermondsesteenweg en zelfs in het begin van de Schriekstraat gelegen zijn. Mogelijk lag die woning zelfs in het deel van de Bieststraat dichtstbij de huidige Kruisenstraat.

45 IV. Oud-betovergrootouders Joannes HAEGENS °Kalken 07/09/1673 (doopheffers: Joannes Colman en Livina Bauwens) †Kalken 14/06/1753 x Kalken 12/01/1717 Joanna HAEGHENS (getuigen: Jacobus Staelens en Jacobus Lammens) ° en = Kalken 20/11/1691 †Kalken 28/01/1751 4 kinderen: Petrus, Theresia Jacoba, Joannes Franciscus en Bartholomeus V. Oud-overgrootouders Joannes Franciscus HAEGHENS ° en = Kalken 17/01/1722 (doopheffers: Joannes De Wilde en Elizabetha Haeghens) †Kalken 05/06/1796 x Hamme 18/03/1756 Isabella Theresia VANDEN BRANDEN °Hamme 03/09/1729 (Frans Haegens en Isabella Van Brand woonden in Kalkendorp tijdens de Franse volkstelling van 1796) 5 kinderen: Livinus Franciscus, Emmanuel, Catharina Petronella, Joanna Petronella en Theresia VI. Oud-grootouders Livinus Franciscus HAEGHENS (landsman) ° en = Kalken 27/12/1756 (doopheffers: Livinus Temmerman en Francisca Van Den Brande) †Kalken 10/07/1837 x Overmere 01/06/1795 Maria Catharina VERHERBRUGGEN °ca 1771 †Kalken 15/02/1830 (woonden in de Schriek tijdens de volkstelling) 7 kinderen: Theresia, Petrus Joannes, Ludovicus (voorouder van de familie in Laarne) Bartholomeus, Sebastianus, Josepha Fransisca en Livina Fransisca

46 VII. Oud-ouders Bartholomeus HAEGHENS (landbouwer) °Kalken 25/04/1802 (doopheffers: Bartholomeus Haegens en Joanna Theresia De Wilde) †Kalken 23/01/1876 x Kalken 03/11/1831 Coleta BAETEN (getuigen: Joannes Franciscus Baeten en Josepha Francisca Haegens) °Kalken 10/06/1809 †Kalken 07/02/1848 10 kinderen: Livina Fransisca, Sebastianus, Bernardus, Livinus, Josepha Fransisca, Edmondus, Placidus, Bernardus, Albina en nomen nescio (naamloos) VIII. Bet-overgrootouders Sebastianus (“pépé Tsjoan”) HAEGHENS (landbouwer) °Kalken 21/12/1833 = 22/12/1833 (doopheffers: Petrus Joannes Haegens en Anna Catharina Baeten) †Gent 05/02/1917 x Kalken 24/07/1867 met Philomena DE KESEL (getuigen: Franciscus De Kesel en Josepha Francisca Haeghens) °Kalken 19/09/1841 (woonden in de Koffiestraat te Kalken) 12 kinderen: Emma Justina, Maria Roumania, Emma Fransisca, Aemilius, Maria Elodia, Henricus, Cyrillus en Achilles (tweeling), Marie Justina, Evaristus, Irma Cordula en Irma Caecilia Valentina IX. Overgrootouders Achilles HAEGHENS (buschauffeur) ° en = Kalken 08/02/1879 (doopheffers: Eugenius Huycke en Francisa De Gelder) † Gent 21/07/1948 x Gent Sint-Jacobs 06/08/1910 Honorinne Stephania DE WOLF °St.Gillis-bij-Dendermonde 02/05/1888 †Gent 29/08/1960 1 kind: Sebastianus X. Grootouders Sebastianus Willy HAEGHENS (bedrijfsleider) °Gent 27/06/1913 †Gent 18/09/1995 x Gent 18/04/1936 Gabrielle Octave Hortensia DE GRAVE °Borsbeek 29/07/1911 †Gent 25/03/1996 1 kind: Freddy

47 XI. Ouders Freddy Achiel HAEGHENS (leraar) °Gent 28/08/1938 x Gent 11/07/1963 Monique Henriette Emilienne DE LOOSE °Gent 12/11/1940 1 kind: Luc XII. Proband Luc Marcel Willy HAEGHENS (bediende) °Sint-Amandsberg (Gent) 29/12/1963 4. Situering van het woongebied dankzij gedigitaliseerd kaartmateriaal.

Illustratie 7. Situering van devan woning van oud-grootvader Livinus Franciscus Illustratie 7. Situering de woning van oud-grootvader Livinus Haeghens in de Schriekstraat. Fragment uit de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Franciscus Haeghens in de Schriekstraat. Fragment uit de Kabinetskaart van 13 Nederlanden of de Ferrariskaart, ca. 1785 de Oostenrijkse Nederlanden of de Ferrariskaart, ca. .178513. ————— 13 http://belgica.kbr.be/nl/coll/cp/cpFerrarisCarte_nl.html. In het midden van de kaart in illustratie 7 zien

we de Crusen, een zijstraat (of wijk) van de huidige Dendermondsesteenweg, waar stam-overgrootvader Jan Hagens woonde. Aan de overzijde van het kruispunt ligt de Schrick straete, waar de hofstede van zijn zoon Jacobus zich bevond. In deze straat werd de locatie van de woning van oud-grootvader Livinus Franciscus

48

In het midden van de kaart in illustratie 7 zien we de Crusen, een zijstraat (of wijk) van de huidige Dendermondsesteenweg, waar stam-overgrootvader Jan Hagens woonde. Aan de overzijde het kruispunt de Schrick de hofstede François, Section E,van N°30, maison,ligtclasse 6, 4straete, porteswaar et fenêtres. van zijn zoon Jacobus zich bevond. In deze straat werd de locatie van woning In de staat van goed van Livinus Franciscus Haeghens de (12/02/1838) la van oud-grootvader Livinus Franciscus HAEGHENS omcirkeld. In de belastingslijst we: ... eene behuysde beschuurde en bestalde zoo de zelve met alle h Contribution Foncière: Matrice de Rôle de la Contribution Foncière et celle des batimenten drooge en groene catteylen gestaen en gelegen is te Calcken a Portes et Fenêtres de la Commune de Calcken rédigée en conformité des instructi­ de sur Schriekstraet, zijnde eene woonste als groot in erve tweeLivin hectaren t ons le Cadastre (11/10/1819) werdtwee die omschreven Art. 234, Haegens François, Section E, N°30, maison, classe 6, 4 portes et fenêtres. centiaren palenden oost de weduwe d'heer Andries DeSmet, zuyd juffro In staat van goed van Livinus Franciscus Haeghens (12/02/1838) we: …ende eene noord dede weduwe DeSmet, west het dreefken hiermede lazen gaende behuysde beschuurde en bestalde zoo de zelve met alle hare batimenten drooge en Schriekstraet ... groene catteylen gestaen en gelegen is te Calcken aen de Schriekstraet, zijnde eene Veertig jaar later woonde zijn oudste zoon palenden er. Dat oost blijkt uit de kadastr twee woonste groot in erve twee hectaren tien centiaren de weduwe leggerAndries van DeSmet, 1860: Art. 1282, Haeghens Petrus-Joannes (wonende Kalk d’heer zuyd juffrouw de weduwe DeSmet, west het dreefken hier­ mede gaende ende noord de Schriekstraet … landbouwer), Sectie E, Perceel 30b, huis, opp. 1 are, klasse 12 en Perc Veertig jaar later woonde zijn80 oudste er. Dat . uit de kadastrale legger van 30a, huis, opp. 12 are ca, zoon klasse 8 14blijkt 1860: Art. 1282, Haeghens Petrus-Joannes (wonende Kalken, landbouwer), Sectie E, Perceel 30b, huis, opp. 1 are, klasse 12 en Perceel 30a, huis, opp. 12 are 80 ca, klasse 814.

Illustratie 8. Situering van de hofstede van Petrus Joannes Haeghens in de Illustratie 8.Uittreksel Situering vanPlan de parcellaire hofstede de van Petrus Joannes Haeghens in d Schriekstraat. uit het la commune de Calcken de 15 Schriekstraat.deUittreksel hetdePlan parcellaire de la Poppkaart commune. de Calck l’arrondissement Termonde, uit canton Wetteren, de zogenaamde

de l'arrondissement de Termonde, canton de Wetteren, de zogenaamde

————— 15 Poppkaart 14 De Ruyver L., Kalken, Bebouwde percelen en hun eigenaars in. 1819 en rond 1860, Gent, 2006, p. 29. 15 http://www.kbr.be/collections/cart_plan/collections/collections_nl.html#cadastre.

5. Ongekende mogelijkheden via internet.

49 5. Ongekende mogelijkheden via internet. Nadat ik tijdens de warme zomer van 2009 in de bibliotheek van de Universiteit Gent, de Boekentoren van Henry van de Velde, enkele missing links vond in de jaargangen van het tijdschrift Castellum, was de tijd rijp om alles in een blog te gieten, die organisch blijft groeien. Dankzij het internet is de stamboomkunde de laatste tien jaar in een ware stroomversnelling geraakt. Sommige initiatieven zijn waardevol voor de geneanaut: – Google Books is een digitale bibliotheek van ingescande boeken, waarbij men de integrale tekst van werken zonder auteursrecht gratis kan inzien of zelfs downloaden in pdf-formaat. Tal van prestigieuze universiteiten stelden reeds hun catalogus van oude en zeldzame werken ter beschikking. Ook de Universiteit Gent trad in 2007 toe tot dit project; – Google Alerts stuurt via email automatisch updates van de nieuwste resultaten gebaseerd op een zoekopdracht, bijv. een familienaam; – Op het genealogisch forum [email protected] kunnen alle leden specifieke vragen stellen ivm hun opzoekingen; – Geïnteresseerden kunnen ook hun website laten opnemen in www.stamboomgids. nl. Maandelijks ontvangt men dan per mail een overzicht van de nieuwkomers. Voor meer achtergrondinformatie zoals uitgebreide takken, heraldische gegevens, en familieverhalen verwijs ik graag naar www.bloggen.be/haeghens. Ik doe tevens een oproep naar lezers die over bijkomende informatie beschikken, of meer inlichtingen wensen, aarzel niet om een bericht te posten op www.bloggen.be/ haeghens of mail naar [email protected]. Bronnen. Niet gepubliceerde bronnen. – Beveren. Rijksarchief Beveren (RAB). Inventaris van het oud archief van Wetteren, nr. 184. Oud Archief Kalken (OAK), nrs. 202 en 205. – Beveren. Rijksarchief Antwerpen (RAA). Chartarium Sint-Bernardsabdij te Hemiksem, charters 1142-1774. – Gent. Rijksarchief Gent (RAG). Fonds Sint-Baafs en Bisdom, R41.

50 Literatuur. Balthau E., Hoofdcijnsplichtigen van de Sint-Baafsabdij van Gent in Laarne en Kalken in de tweede helft van de 14e eeuw, in Castellum, jg. XXVI, nr. 4, december 2009, p. 9-72. Debrabandere F., Woordenboek van de familienamen in België en Noord-Frankrijk, Brussel, 1993. De Ruyver L., Kalken, Bebouwde percelen en hun eigenaars in 1819 en rond 1860, Gent, 2006. Eeckhout F., Kalken. Dopen (Sint-Denijs) 1604-1796, Gent, 2007. Haghens J. & M., Den lust-hof der medecijnen: inhoudende den gront van alle cranckhe­ den ende ghebreken. Beschreven ende nagelaten by den welgeleerden Medecijn D. Io­ annes Hagius, ende nu eerst in het licht ghebracht door zijnen sone Matthijs Haghens, Dordrecht, 1616. http://belgica.kbr.be/nl/coll/cp/cpFerrarisCarte_nl.html. http://www.kbr.be/collections/cart_plan/collections/collections_nl.html#cadastre. www.ping.be/~ma479346/fonds_plaisier.htm. Meijer G. J., Ghemeene Duytsche Spreckwoorden: Adagia oft Proverbia ghenoemt, in Oude Nederlandsche spreuken en spreekwoorden, s.l., 1836. Meys M., Vanrolleghem N., Kalken. Staten van Goed 1612-1700, Gent, 2005. Schepens E., Enige gegevens over de heerlijkheid Raveschoot, in Castellum, jg. VII, nr. 2, juni 1990, pp. 4-26/79-95. Schepens E., Het leen- en renteboek van het leenhof en de heerlijkheid Raveschoot omstreeks 1767, in Castellum, jg. IX, nr. 1, maart 1992, p. 5-66.

51

Voor een betere conservatie van de charterverzameling.

Voor een betere conservatie van de charterverzameling.

HetGentse Gentse Stadsarchief bezit zeer rijke charters verzameling chartersoorHet Stadsarchief bezit een zeer een rijke verzameling middeleeuwse middeleeuwse oorkonden). konden). Maarze zeworden wordenopgevouwen opgevouwenininenveloppes enveloppesbewaard: bewaard:dus dusniet nietecht echtininoptimale optimaleomMaar omstandigheden. standigheden. Metde desteun steunvan vandedeKoning KoningBoudewijnstichting Boudewijnstichtingprobeert probeert’t ’t Archief. Gent Met Archief. Gent onon Files Files vzw (dat is de Vriendenkring van het Stadsarchief) nu de middelen te vzw (dat is de Vriendenkring van het Stadsarchief) nu de middelen te verzamelen om verzamelen om hieraan te verhelpen. hieraan te verhelpen. Het is de bedoeling de charters vlak te maken en te monteren op zuurvrij Het is deook bedoeling de charters vlak tegefixeerd maken en te monteren op zuurvrij karton; karton; de wassen zegels moeten worden om verder afbrokkelen ook de wassen zegels moeten gefixeerd worden om verder afbrokkelen tegen te gaan. tegen te gaan. Van de charters wordt daarna een digitale opname gemaakt. Zo zullen ze gemakkeVan de charters wordt daarna een digitale opname gemaakt. Zo zullen ze lijker geraadpleegd kunnen worden hoevenen zehoeven niet telkens opnieuw voorschijn gemakkelijker geraadpleegd kunnenenworden ze niet telkensteopnieuw gehaald worden. te voorschijn gehaald worden.

De Destad stadGent Gentdraagt draagtbij. bij. In middelen aanwezig om om de bewaaromstandigheden van de Inhet hetStadsarchief Stadsarchiefzijn zijndede middelen aanwezig de bewaaromstandigheden van de te charters te verbeteren, voor de behandeling ervandeontbreekt charters verbeteren, maar voormaar de behandeling ervan ontbreekt expertise.de expertise. Een erkende restaurateur vlakt de charters. Hij heeft aan het personeel van het StadsEen erkende restaurateur vlakt de charters. Hijcharters heeft aan personeel vankunnen het archief en enkele vrijwilligers geleerd hoe ze de methet melinexstroken Stadsarchief en enkele geleerd opgebouwd hoe ze dein de charters metHet monteren op zuurvrij karton.vrijwilligers Zo wordt knowhow instelling. melinexstroken kunnen monteren zuurvrij karton. Zo wordt knowhow digitaliseren gebeurt door de fotograafopvan het Stadsarchief. opgebouwd in de instelling. Het digitaliseren gebeurt door hetvoor In dit stadium worden de charters nog niet gerestaureerd: datde is fotograaf een (dure)van zaak Stadsarchief. later. In stad dit stadium worden charters nogenniet datpersoneel. is een (dure) zaak De Gent betaalt de de materiaalkost de gerestaureerd: opleiding van het voor later. Maar om de kosten van het vlakken van de charters te betalen, moeten we beroep De stad Gent betaalt de materiaalkost en de opleiding van het personeel. doen op uw steun. Maar om de kosten van het vlakken van de charters te betalen, moeten we beroep doen op uw steun.

52 U steunt toch ook!? De Koning Boudewijnstichting heeft hiervoor een projectrekening geopend. Ze controleert de besteding van het ingezamelde geld, en vooral: de schenkers krijgen een fiscaal voordeel. Voor giften vanaf € 30,00 krijgt u een fiscaal attest. Als u € 150,00 stort, wordt u bovendien meter of peter van een geconserveerd charter en krijgt u een print ervan. We rekenen op uw overschrijving op rekening 000-0000004-04 van de Koning Boudewijnstichting; vergeet niet erbij te vermelden L82195 – Archief Gent on Files vzw. U kunt ook surfen naar de website www.kbs-frb.be; bij online een gift over maken kiest u dan ons project. Meer informatie bij ‘t Archief. Gent on Files vzw, Annemie De Porre, Dulle-Grietlaan 12 9050 Gent-Gentbrugge, 09 266 57 60.

53

In Memoriam Gaston Poelman (1924-2010). André Van De Sompel. Gaston werd geboren in Kalken en beleefde zijn jeugd in en rond de herberg Koninklijke Harmonie in de Koffiestraat te Kalken. Hij kwam er van jongsaf in aanraking met muziek en toneel en zo met de ganse toenmalige Kalkense gemeenschap. In 1933 trok hij naar school in Wetteren en in 1939 volgde hij in het Provinciaal Handels- en Taalinstituut in de Gentse Savaanstraat boekhouding en secretariaat. Eenmaal dat diploma op zak, brak de oorlog uit. In het decembernummer van 2006 van het tijdschrift Castellum verhaalde hij zijn belevenissen tijdens de vlucht van Kalkense jongeren naar het Franse Bressac1. Gaston vertrouwde in zijn Flitsen uit het leven van Gaston Poelman een andere gebeurtenis tijdens WO II aan het papier toe. In de zaal thuis lagen 80 Duitse soldaten op stapelbedden. Ik werd door hen goed begroet. Ons gezin was door het Duitse leger bezet en we moesten op onze tellen letten want wij mochten hen niet de indruk geven dat ze niet welkom waren. En dat voelden ze niet want ik, de zoon, sprak goed Duits en dat gaf de doorslag. Maar ze wisten niet dat die zoon alle informatie verzamelde en bewust optekende en dat die informatie via zijn oom Maurice Tondeleir en de commandant van de weerstand (Gilbert Kerre uit Berlare) rechtstreeks naar Londen werd geseind. Later, in 1944, werd nonkel Maurice aangehouden en in Dora (Buchenwald) … verbrand. Ik kon ontsnappen nadat ik drie maanden was ondergedoken te Sint-Amandsberg omdat ik opgespoord werd. De bevrijding in september heeft mij ook bevrijd. In het leven is geluk een grote weldoener. Na WO II trok Gaston opnieuw naar Gent, maar hij hield nauw contact met Kalken en zijn directe familie. Vanaf 1947 was hij tewerkgesteld bij de Bank van de Société Générale de Belgique. Hij hield van grappen maken en dat zou in 1959 leiden tot een Kalkenkermisgrap: hij zou zich als vrouw verkleden en zich als de Gentse verloofde van een van zijn beste vrienden voordoen bij diens ouders. Dat de verkleedpartij tijdens dat bezoek niet door de goedgelovige ouders ontdekt werd, leidde tot een ongezien volksgebeuren met een toneelstuk en de creatie van de Kalkense reuzen Stien en Lies, genoemd naar de ouders-slachtoffers. Gaston schreef tijdens de jaren 1960 drie toneelstukken en enkele revues met de Kalkenkermisgrap van 1959 als uitgangpunt. Hij bracht daarin een deel van het Kalkense volksleven tot leven.

————— 1 Poelman G., Verslag van een geëvacueerde naar Frankrijk bij het begin van de Tweede Wereldoorlog. Een oorlogsdocument, in Castellum, jg. XXIII, nr. 4, december 2006, p. 5-21.

slachtoffers. Gaston schreef tijdens de jaren 1960 drie toneelstukken en enkele revues met de Kalkenkermisgrap van 1959 als uitgangpunt. Hij bracht daarin een deel van het Kalkense volksleven tot 54 leven. Gaston zette naar het einde van de jaren 1960 de activiteiten in Kalken stop Gaston het einde 1960 de activiteiten in Kalken stop te omGent, zich om zichzette toenaar te leggen op van zijnde jobjaren bij de Generale Bankmaatschappij toe te leggen op zijn job bij de Generale Bankmaatschappij te Gent, in het Centraal in het Centraal Agentschap op de Kouter, waar hij vanaf 1970 publicAgentschap op de Kouter, relations-officer werd. waar hij vanaf 1970 public-relations-officer werd.

Illustratie 1. Getekend zelfportret van Gaston Poelman,

Illustratie 1. Getekend zelfportret van Gaston Poelman, ondertekend met Gapo. ondertekend met Gapo. Tijdens de periode 1972-1984 organiseerde hij niet minder dan 79 tentoonstellingen Tijdens de onderwerpen, periode 1972-1984 organiseerde hij niet minder rond tal van maar de geschiedenis, folklore en cultuur van dan Gent 79 en tentoonstellingen rond tal van onderwerpen, maar de geschiedenis, folklore onmiddellijke omgeving nam er een belangrijke plaats in. Zijn culturele voetafdruk enGent cultuur van Gent en onmiddellijke omgeving namvanerverenigingen een belangrijke in is belangrijk te noemen. Hij was actieve medewerker zoals plaats in. Zijn culturele in Gent belangrijk te noemen. Hij was de Sint-Jorisgilde, de Ode voetafdruk van de Belleman, hetisArchiefen Documentatiecentrum actieve medewerkervzw, vanhet verenigingen zoals de Sint-Jorisgilde, de Ode van Gent Poppenspelstad Europees Figurentheatercentrum, de Vereniging van de Belgische Circusvrienden, de Koninklijke Roeivereniging Sport Gent, K.M. de Melomanen, het Dr. O.J. De Gruyterjuweel, Journalisten publiceren zelf en de Gentsche Sosseteit, enz … Dat hij echter zijn Kalkense roots allerminst vergat, moge blijken uit volgende anekdotes. Michel Casteels, alias journalist Piet Korrel, beschreef tijdens een toespraak een

55 bezoek aan Kalken met Gaston Poelman als gids. Zo nam hij mij eens mee voor een avondlijk bezoek aan Kalken-Zeehaven. Hij parkeerde zijn wagen nabij een soort stort en vertelde, terwijl hij met zijn vinger in het duister wees, waar destijds de zeeschepen meerden, waar de vissershaven was en waar de nu verdwenen vuurtoren stond. Ik was zo onder de indruk dat ik niet wist of ik moest lachen of schreien2. Gaston stak graag de draak met een van zijn vrienden die havenkapitein in de haven van Gent was. Ook Kalken had ooit een haven(tje) … Gaston speelde blijkbaar ook een rol in het herwaarderen van de muziekmars Dra­ gon Gantois. We laten Gaston in zijn specifieke verhalende stijl aan het woord3: Ik ben 30 jaar spelend lid en enkele jaren bestuurslid geweest van de Konink­ lijke Harmonie Sint-Cecilia van Kalken. (…) Voor de laatste oorlog en tot in de 50-tiger jaren speelden wij regelmatig de Dragon Gantoise want die mars was in Kalken onverslijtbaar. Iedere muzikant speelde ze met gemak van bui­ ten. Zo hoor ik nog de chef zijn overblijvende manschappen samenroepen in een of ander café van een kermiswijk waar we op uitstap waren: “We pakken den Dragon want ’t is al donker buiten!” In die jaren kwamen we er zelfs mee naar Gent, naar de Gentse feesten. We speelden vele jaren op uitnodiging de maandagavond op de Korenmarkt van 20 tot 23 uur, om dan met de Braban­ çonne het vuurwerk aan te schieten. Natuurlijk speelden we telkens de “Dragon Gantois”, maar geen Gentse kat die daar weet van had. (…) Geen enkele Gentse muziekmaatschappij kende noch speelde die mars. Kalken bleek zo de enige muziekmaatschappij te zijn die de Gentse draak in haar repertorium bezat. La­ ter verdween ze dan ook voorgoed samen met andere uitgespeelde marsen in de vergankelijkheid. Toen ik in 1980 ook het spektakel meemaakte van de herplaatsing van de draak op het belfort (het spektakel met de helikopter) hoorde ik in gedachten de bei­ aard de ‘Dragon Gantois’ klepelen ter verwelkoming van de draak. En ik droop ietwat weemoedig af; omdat ik zo graag de Dragon Gantois had horen spelen, maar maak dat maar aan de Gentenaars wijs. Ik speelde ze dan maar voor mij­ zelf en verdween neuriënd in de massa, want ik ken de ‘Dragon Gantois’ van ’t begin tot het einde van buiten. En dan gebeurde dit. We zeggen en schrijven 1985 Gentse Feesten! Traditiege­ trouw ben ik altijd aanwezig op de vooropening in het museum van Volkskunde aan de Kraanlei bij Gustaaf Weze en zijn ploeg (het huidige Huis van Alijn). Op het programma stond de officiële opening van een tentoonstelling ‘De Gente­ naar rond zijn Belfort’. Op het kiosk speelde het koperensemble van de Gentse ————— 2 Casteels M., Toespraak, ter gelegenheid van de oppensioensstelling van Gaston Poelman, Gent, 23 maart 1984. 3 Poelman G., Den Dragon Gantois … terug van weggeweest, in publicatie van de Gentse Beiaardclub, s.d., p. 7-9.

56 Politieharmonie vrolijke Vlaamse liederen (…). En weer kwam de Dragon Gan­ tois mijn gemoed tergen. Ik dacht dat de mars van de draak van het belfort hier had moeten gespeeld worden. En toen begon ik ernstig navraag te doen links en rechts. Zonder resultaat. De mars van de Gentse Draak was blijkbaar door niemand gekend. Bij velen kwam mijn verhaal ongeloofwaardig over… en ik werd geprikkeld. Uiteindelijk belde ik naar Kalken en kreeg Hubert De Gelder aan het appa­ raat. Hubert is spelend lid en bestuurslid van de Harmonie en zorgt zowat voor het archief. En ja hoor, er waren nog een twintigtal diverse partijen aanwezig. De directie of partituur had zijn broer Luc De Gelder, de huidige dirigent van vader op zoon. Enkele dagen later vond ik alles in mijn brievenbus. Ik bekeek en bewonderde de originele partijen, geplakt en gebruind, maar toch in goede staat. Ze lagen als relikwieën in mijn handen. Ik stelde nu ook voor het eerst vast dat die mars officieel uitgegeven was bij Cranz in Brussel en gecomponeerd door César Michiels, ter gelegenheid van de wereldtentoonstelling te Gent in 1913. Later vernam ik dat die César Michiels een Gentenaar was, maar eigen­ lijk als componist niet bekend. Wel zou hij in die tijd dirigent geweest zijn van de ‘Harmonie du Rabot’. Enkele dagen later heb ik het ganse pak (de originele stukken) aan onze stadsarchivaris Johan Decavele toevertrouwd, met een bege­ leidend briefje vanwege het bestuur van de Koninklijke Harmonie van Kalken, als schenking aan het Gentse stadsarchief. Toen ik mijn collega Jacques Redel, bestuurslid en later voorzitter van de Bei­ aardkring ‘Clocke Roeland’ mijn verhaal vertelde, keek hij mij ook weeral ongeloofwaardig aan. Maar hij had reden, want hij kende ook de grap van die kapitein van Kalken-Zeehaven. Half wantrouwend vroeg hij mij: ‘Geef mij ne keer een kopie van dienen Dragon Gantois, ‘k zal er ne keer mee bij Jos D’Hollander gaan’. Zo gezegd, zo gedaan. Het resultaat was, dat stadsbeiaar­ dier Jos D’Hollander de ‘Dragon Gantois’ met nog 17 andere melodieën op een CD4 plaatste. (…) Gaston was zich ten volle bewust van het feit dat zorg diende gedragen te worden voor ons verleden, voor grote en kleine dingen. Hij gaf dan ook het voorbeeld. Hij verzamelde gegevens over zichzelf in relatie tot Gent en Kalken. Dat kan misschien egocentrisch lijken, maar hij was tenslotte een zelfbewuste man en heel fier op wat hij bereikt had. Hij zorgde ervoor dat familieleden en vrienden, waartoe ik mezelf ook wel een beetje reken, zorg gingen dragen voor zijn erfenis. Hij kon als geen ander iemand motiveren het geen hij of zij beleefd had, te bewaren voor het nageslacht. Het belang van ————— 4 De CD Carillon of the Belfry of Ghent bevat inderdaad het muziekstuk De Gentse Draak van César Michiels. Uitvoerders zijn Jos en Geert D’hollander, 1988.

57 persoonlijk archief maakte hij mij nog eens duidelijk tijdens ons laatste gesprek op 9 april 2010 te Gent. Gastons persoonlijk archief droeg in niet onbelangrijke mate bij tot het maken en publiceren van een uitgebreide studie over de Kalkense reuzen Stien en Lies (zie het editoriaal). Vandaar dat we extra zorg moeten dragen voor de recent verzamelde documenten die als basis voor die studie dienden.

Illustratie 2. Gaston Poelman op 15 april 2000 ter gelegenheid van de viering veertig jaar Kalkense reuzen Stien en Lies. Gaston, van harte bedankt. Dankbaar geput uit het door Gaston Poelman eigenhandig verzamelde materiaal in de bundel Flitsen uit het leven van Gaston Poelman, 22 maart 2004.

58

Castellum Driemaandelijks tijdschrift van de VERENIGING VOOR LOKALE GESCHIEDENIS VAN KALKEN EN LAARNE. Dienst Wettelijk Depot nr. B.D. 40.652. Oplage: 320 exemplaren. Omslagillustratie:

Zicht op een deel van Laarne Dorp, met ongeveer in het midden huis Dorp nr. 4 met benzineverkooppunt. Postkaart uitgegeven door Valère Vervaet, Schilder – behanger, Laarne. Verzameling Petrus De Wilde.

INHOUD. Editoriaal. André Van De Sompel  . ............................................................................... 3 Wonen in de Dorpsstraat te Laarne. Deel 2. Huis nr. 4: Het onderpastoors- en notarishuis. Antoon Afschrift  .......................................................................................... 9 Stamboomonderzoek naar de familie Haeghens. Luc Haeghens  ............................................................................................. 37 Voor een betere conservatie van de charterverzameling van het Gentse Stadsarchief.  ......................................................................................... 51 In Memoriam Gaston Poelman. André Van De Sompel  . ............................................................................... 53 Inhoud.  .............................................................................................................. 58

Rechtzetting in artikel Van De Sompel A., Grasduinen in Aalsterse en Wase kranten. Onverwachte bronnen voor het dagelijkse leven te Kalken en Laarne, periode midden 19de – midden 20ste eeuw, Castellum, jg. XXVII, nr. 2, juni 2010, p. 9-54, pp. 16: Het gaat hier niet over een bewoner van het Kasteel van Laarne, maar wel over een bewoner van het kasteel van de familie Rooman d’Ertbuer in de Breestraat, wijk Klein-Gent dat toen nog tot Laarne behoorde.