Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
Quality, Health, Safety & Environment Amsterdamseweg 53 3812 RP Amersfoort Postbus 47 3800 AA Amersfoort Telefoon 033 - 467 15 11 Fax 033 - 467 17 88
[email protected] www.wolterendros.nl
Carbon Footprint Rapport 2012-Q1+Q2
Datum opgesteld
26 september 2012 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434 Blad Auteur(s)
J.P.T. Janssen N.R. Sandelowsky
0434
1 van 32
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
Quality, Health, Safety & Environment Amsterdamseweg 53 3812 RP Amersfoort Postbus 47 3800 AA Amersfoort Telefoon 033 - 467 15 11 Fax 033 - 467 17 88
1
Management summary
4
2 2.1 2.2
Verantwoording Overeenstemming Verwijzingsoverzicht rapportage en ISO 14064-1
6 6 6
3 3.1 3.2 3.3
Omschrijving van de organisatie Inleiding Missie Bedrijfshistorie
7 7 8 8
4
Beleid
9
5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5
Boundary 2012-Q1+Q2 Centrale Bedrijfsonderdelen Vestigingen Dochteronderneming Deelnemingen C-aanbieders/concernrelaties (nwe input Ronald)
11 11 11 12 12 12
6 6.1 6.2 6.3 6.4
Energiegebruik Soorten en hoeveelheden Alternatieve brandstoffen Aardgas Elektriciteit
15 15 16 16 17
7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.6.1 7.6.2. 7.7 7.8 7.9
De carbon footprint Carbon Footprint 2012-Q1+Q2 Verslagperiode en referentiejaar Verantwoordelijke persoon Contactpersoon Uitsluitingen Correcties en wijzigingen Correcties Wijzigingen Onzekerheden Kwantificeringsmethoden en conversiefactoren Verificatie
18 18 19 19 19 19 19 19 20 20 22 23
8 8.1 8.2 8.2.1
Doelen en maatregelen 2012 Doelstellingen Maatregelen Scope 1 Te nemen maatregelen om directe emissie te beperken Scope 2 te nemen maatregel om indirecte emissie te verminderen
24 24 24
[email protected] www.wolterendros.nl
Datum opgesteld
26 september 2012 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
8.2.2
0434
24 25
Blad
2 van 32
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 3 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
9 9.1 9.1.1 9.1.2
26 26 26
9.1.3 9.2 9.2.1 9.3 9.3.1 9.3.2 9.3 9.4
Voortgang en effect Voortgang en effect reductiemaatregelen voor scope 1 Vervangen van de VW Caddy door de Skoda Fabia Extra inzetten van elektrische scooter voor stadsverkeer in plaats van de auto Verwarming 1 °C lager Voortgang en effect reductiemaatregelen voor scope 2 Het gebruik van energiezuinige T5 TL verlichting Evaluatie CO2 – emissie verandering per scope Evaluatie CO2 emissie verandering scope 1 Evaluatie CO2 emissie verandering scope 2 Voortgang doelstelling per scope en totale CO2 – emissie Vergelijking van de vestigingen onderling
10
Wijzigingen
32
26 27 27 27 28 28 29 30 30
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 4 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
1 Management summary In het kader van de CO2 – prestatieladder is de carbon footprint 2012-Q1+Q2 van Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V. opgesteld. De totale CO2 – emissie voor Q1 en Q2 van 2012 bedraagt 3.854 ton CO2 en is onderverdeeld in directe emissies (3532 ton CO2) en indirecte emissies (321 ton CO2). Tabel 1 geeft de verandering in CO2 – emissie weer ten opzichte van 2010-Q1+Q2
Directe CO2 – emissie, scope 1 Indirecte CO2 – emissie, scope 2 Totale CO2 – emissie
CF 2010-Q1+Q2
CF 2012-Q1+Q2
Verandering t.o.v. 2010-Q1+Q2
ton CO2
ton CO2
ton CO2
%
3.398,90
3.532,25
133,35
3,92%
1.224,69
321,86
-902,83
-73,72%
4.623,59
3.854,11
-769,48
-16,64%
Tabel 1: CO2-emissie 2010-Q1+Q2 in vergelijking met 2012-Q1+Q2
Uit tabel 1 kan worden geconcludeerd dat in scope 1 een toename in CO2 – emissie heeft plaats gevonden. Tevens moet worden opgemerkt dat een behoorlijke reductie in scope 2 is gerealiseerd. Dit komt door toepassing van de reductiemaatregel: het gebruik van de energiezuinige T5 TL-verlichting en door het toepassen van de windkrachtcertificaten per 1 januari 2011. Het effect van de reductiemaatregelen per scope Reductiemaatregelen voor scope 1 In de directieverklaring 2012 zijn doelstellingen voor CO2 – reductie in 2012 per scope omschreven samen met de maatregelen om deze doelstellingen te verwezenlijken. Binnen deze rapportage wordt het effect van de maatregelen geprognosticeerd voor 2012. De maatregelen voor de doelstelling m.b.t. scope 1, 10 ton CO2 – reductie t.o.v. 2010, zijn als volgt: Vervanging VW Caddy door Skoda Fabia Elektrische scooter voor stadsverkeer in plaats van VW Caddy Verwarming 1°C lager Het gewenste effect van de eerste maatregel, vervanging van de VW Caddy door Skoda Fabia, wordt naar verwachting in 2012 ruim gehaald. De prognose voor 2012 is gebaseerd op de leascontracten van de Caddy’s, die in Q3Q4 af zullen lopen en worden vervangen door fabia’s icm te verwachten gereden km. De elektrische scooters inzetten voor stadsverkeer in plaats van VW Caddy (tweede maatregel) heeft zoals verwacht een te verwaarlozen effect op de reductie doelstelling voor scope 1. De bijdrage aan de reductiedoelstelling voor scope 1 zal 0.00061 % bedragen. De derde maatregel (t.b.v. vermindering van de directe emissie, scope 1) blijkt in de meeste vestigingen te worden toegepast. Gebleken is dat het effect van de maatregel groter is dan verwacht. De mogelijke oorzaken liggen hiervoor bij:
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 5 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
De forse stijging van de productie uren. De stijging van de productie uren is groter dan verwacht waardoor het effect van de maatregel groter is dan verwacht. De vestigingen voeren de maatregel ambitieus uit. I.p.v. 1 graad lager bv 2 graden. De toename van de productie uren verloopt niet recht evenredig met de toename in aardgasverbruik. Reductiemaatregelen voor scope 2 De maatregel voor de doelstelling m.b.t. scope 2, 1,3 ton CO2 – reductie t.o.v. 2010 heeft betrekking op het gebruik van energiezuinige verlichting. De verwachting is dat het doel van deze maatregel in 2012 ruim wordt gehaald. Er is zelfs een verhoogd effect waarneembaar. Mogelijke oorzaken hiervan: T8 TL verlichting is eerder vervangen dan verwacht. Meer verlichting vervangen door energiezuinige Energiezuiniger kantoor apparatuur (PC en dergelijke) waardoor elektra verbruik in 2012 t.o.v. 2010 is gereduceerd. Voortgang doelstelling per scope en totale CO2 - emissie Tabel 2 geeft de doelstelling en prognose voor 2012, zowel absoluut als relatief, per scope en voor de totale CO2 – emissie van Wolter & Dros weer. De CO2 – emissie per scope over 2012 is geprognotiseerd op basis van extrapolatie van de emissies in 2012-Q1+Q2 (tabel 1), en de uitgangspunten voor aardgas- en elektriciteitsverbruik conform analyse van de reductiemaatregelen.
CF 2010
Per scope ton CO2/jaar
Prognose effect reductiemaatregels 2012
Doelstelling 2012
%
Van totaal ton CO2 /jaar
%
Per scope %
Van totaal ton CO2 /jaar
%
Directe CO2 – emissie, scope 1
6.614,48
-0,16%
-10,73
-0,12%
-1,31%
- 86,37
- 0,96%
Indirecte CO2 – emissie, scope 2
2.396,45
-0,05%
-1,30
-0,01%
-0,33%
-7,99
-0,09%
Totale CO2 – emissie
9.010,93
-12,03
-0,13%
-94,36
-1,05%
Tabel 2: Evaluatie doelstellingen
Uit tabel 2 kan de conclusie worden getrokken dat alle doelstellingen voor 2012 voor zowel scope 1 als scope 2 worden behaald, indien de prognose voor de totale CO2 –emissie van 2012 uitkomt.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 6 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
2 Verantwoording 2.1 Overeenstemming Deze rapportage voldoet aan de eisen zoals omschreven in ISO 14064-1, paragraaf 7.3.1. 2.2 Verwijzingsoverzicht rapportage en ISO 14064-1 Tabel 3 geeft weer waar de vereiste onderdelen van een carbon footprint rapportage conform ISSO 14064-1 in dit rapport terug te vinden zijn. ISO 14064-1, paragraaf 7.3.1
Rapportage, paragraaf
a) Beschrijving van de organisatie b) Verantwoordelijke persoon
3 Omschrijving van de organisatie 7.3 Verantwoordelijke persoon 7.4 Contactpersoon 7.2 Verslagperiode en referentiejaar 5 Boundary 7.1 Carbon Footprint 2012-Q1+Q2 7.5 Uitsluitingen 8.1 Doelstellingen 8.2 Maatregelen 9 Voortgang en effect 7.5 Uitsluitingen 7.1 Carbon Footprint 2012-Q1+Q2 7.2 Verslagperiode en referentiejaar 7.6 Correcties en wijzigingen 7.8 Kwantificeringsmethoden en conversiefactoren 7.6.2 Wijzigingen 7.8 Kwantificeringsmethoden en conversiefactoren 7.1 Carbon Footprint 2012-Q1+Q2 7.8 Kwantificeringsmethoden en conversiefactoren 7.7 Onzekerheden 2 Verantwoording 7.9 Verificatie
c) Verslagperiode d) Boundary e) Directe emissie f) Biomassa g) Reductie directe emissie
h) Uitsluitingen i) Indirecte emissie j) Basisjaar en referentiejaar k) Wijzigingen l) Kwantificeringsmethoden m) Wijzigingen in Kwantificeringsmethoden n) Conversiefactoren
o) Onzekerheden p) Verklaring van overeenstemming q) Verificatie
Tabel 3: Verwijzingsoverzicht Carbon Footprint Rapport en ISO 14064-1
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 7 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
3 Omschrijving van de organisatie 3.1 Inleiding Wolter & Dros is een technisch dienstverlener werkzaam in de utiliteit, de woningbouw, de zorg, het onderwijs en de industrie. Advies, integraal ontwerp, engineering, realisatie en beheer van technische installaties voor verwarming, ventilatie, koeling en sanitair vormen ons dienstenpakket. Met 1800 medewerkers en een netwerk van vestigingen in Nederland, behoort Wolter & Dros tot de top drie van technische dienstverleners in haar vakgebied. Wolter & Dros is een werkmaatschappij van vastgoed-, bouw- en techniekconcern TBI te Rotterdam. Figuur 1 Locaties Wolter & Dros
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 8 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
3.2 Missie Wolter & Dros laat zich inspireren door wat mensen in het dagelijks leven nodig hebben om zich goed en gezond te voelen. Wolter & Dros ontwikkelt daarvoor innovatieve comfortconcepten. Geïntegreerde totaal oplossingen voor optimaal comfort, veiligheid en gebruiksgemak. Duurzame oplossingen waar het gaat om energiegebruik, kwaliteit, levensduur, hergebruik en dus de exploitatiekosten. Zo ontstaat een rendabel evenwicht tussen ontwerp, leefbaarheid en duurzaamheid. 3.3 Bedrijfshistorie In het jaar 2000 heeft Wolter & Dros haar 125 - jarig bestaan gevierd. In 1875 werd het bedrijf in Amsterdam opgericht door de heer H.J. Wolter. Een eenmanszaak met een leveringsprogramma dat bestond uit het ontwerpen en leveren van centrale verwarmings- en ventilatiesystemen. In 1906 werd door de heer Wolter, de heer A. Dros aangetrokken als mededirecteur van het inmiddels naar Amersfoort verhuisde bedrijf. In 1916 ging de heer Wolter met pensioen en zette de heer Dros de zaak alleen voort. In 1963 werd Wolter & Dros overgenomen door de N.V. OGEM. Binnen OGEM groeide het aantal medewerkers van Wolter & Dros door fusies en overnames tot boven de 1200. Vanaf begin jaren tachtig tot en met 2002 verricht Wolter & Dros haar activiteiten als werkmaatschappij van TBI Holdings B.V. te Rotterdam. In 2003 wordt TBI Techniek B.V. opgericht, een samenwerkingsverband tussen zes installatietechnische zusterbedrijven van TBI. Tot op projectniveau zijn de kennis en expertise binnen de TBI-bedrijven optimaal gesynchroniseerd en gebundeld. Naast het hoofdkantoor in Amersfoort heeft Wolter & Dros in 2007 het Belevingscentrum geopend, een hypermodern centrum waar bezoekers comfort in de breedste zin van het woord kunnen beleven. Per 1 januari 2010 zijn de woningbouwactiviteiten van Wolter & Dros ondergebracht onder een nieuwe Besloten Vennootschap ‘Wolter & Dros Woningbouw B.V.’ met de handelsnaam ‘Comfort Partners’. Comfort Partners is ontstaan uit de vestigingen van Wolter & Dros Aquatherm in Groningen en Houten en de vestigingen van Wissink Installatietechniek B.V. in Zoetermeer en Zwaag.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 9 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
4 Beleid
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 10 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 11 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
5 Boundary 2012-Q1+Q2 De organizational boundary van Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V is weergegeven in figuur 2.
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V. 5.1 Centrale bedrijfsonderdelen Locatie 1: Amsterdamseweg 53 Centrale Diensten Fabriek/CMV
5.2 Vestigingen Locatie 1: Amsterdamseweg 53 Wolter & Dros Centraal Technisch Bureau Fabriek/CMV
Locatie 2: Amsterdamseweg 51, De Voorsprong Belevingscentrum Technisch Facilitair Management
Locatie 2: Amsterdamseweg 51, De Voorsprong Wolter & Dros Amersfoort Overige vestigingen Wolter & Dros Amsterdam Wolter & Dros Arnhem Wolter & Dros Enschede Wolter & Dros Groningen Wolter & Dros Goes Wolter & Dros Haaglanden Wolter & Dros 's-Hertogenbosch Wolter & Dros Maastricht-Airport Wolter & Dros Rotterdam Wolter & Dros Rotterdam-Industrie (vh Botlek) Wolter & Dros Terneuzen Wolter & Dros Venlo Wolter & Dros Warnsveld
5.3 Dochteronderneming Comfort Partners met de vestigingen: Comfort Partners Groningen Comfort Partners Houten Comfort Partners Maastricht (per 1-3-2012) Comfort Partners Zoetermeer Comfort Partners Zwaag
5.5. C-aanbieders ICR/W&D BAM techniek v.o.f. Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V. TBI Direct B.V.
5.4 Deelnemingen Locatie 2: Amsterdamseweg 51, De Voorsprong TBI Direct B.V.
Fig. 2 Organizational Boundary Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V. Q1 + Q2 2012
Figuur 2: Organizational Boundary Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V. 2012-Q1+Q2
5.1 Centrale Bedrijfsonderdelen Centrale Bedrijfsonderdelen van Wolter & Dros zijn gevestigd op de locatie Amersfoort. Deze bestaat uit Locatie 1 Hoofdkantoor, gelegen aan de Amsterdamseweg 53 te Amersfoort. Huisvesting van onder meer de Centrale Diensten (CD) en Fabriek/CMV. Onder CD vallen: - Directie en Directiesecretariaat; - Controlling en Centrale Administratie (CA); - Presentatie en Marketing Communicatie (PMC); - Quality, Health, Safety & Environment (QHSE); - Personeel & Organisatie (P&O); - Facilitaire Zaken (FZ); - Informatie en Communicatie Technologie (ICT); - Technisch Advies en Ontwikkeling (TAO); - Inkoop coördinatie (IC). Locatie 2 De Voorsprong, gelegen aan de Amsterdamseweg 51 te Amersfoort, naast het hoofdkantoor. Hier zijn een aantal landelijke opererende bedrijfsonderdelen gevestigd. 5.2 Vestigingen Naast vestiging Wolter & Dros Centraal Technisch Bureau (loc 1)en vestiging Amersfoort (loc 2) zijn er een aantal vestigingen verspreid over diverse locaties in Nederland.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 12 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
5.3 Dochteronderneming Comfort Partners is een volle dochteronderneming van Wolter & Dros en realiseert en onderhoudt installaties in woningen. Comfort Partners opende in maart 2013 een vijfde vestiging in Maastricht in het pand van Wolter & Dros vestiging Maastricht. 5.4 Deelnemingen Projectvof’s
Wolter & Dros neemt deel in diverse projectvof’s. Deze vof’s zijn aangegaan met derden ten behoeve van de uitvoering van één project. De inzet van huisvesting, medewerkers, outillage, materieel en technische uitrusting wordt volledig vanuit de eigen al bestaande Wolter & Dros organisatie geleverd. Het aandeel verbruik en emissie is volledig opgenomen in de Carbon Footprint van Wolter & Dros. In de laatste kolom van tabel 6 is aangegeven in welk deel van de Carbon Footprint de betreffende deelneming is opgenomen. Overige deelnemingen
Bij deelnemingen in de vorm van een BV of stichting wordt de inzet van medewerkers, outillage, materieel en technische uitrusting meestal vanuit een afzonderlijke afdeling of locatie van Wolter & Dros geleverd. Het aandeel verbruik en emissie is dan ook als afzonderlijk bedrijfsonderdeel opgenomen in de Carbon Footprint van Wolter & Dros. 5.5 C-aanbieders/concernrelaties Op basis van de A/C-leveranciersanalyse volgens de laterale methode beschreven in de CO2-Prestatieladder zijn de relevante bedrijfsonderdelen weergegeven in tabel 4. Naam
Opgenomen in de boundary van Wolter & Dros
Croon Elektrotechniek B.V. HVL Elektrotechniek BV Building Technologies Maintenance V.O.F. Koopmans Service & Onderhoud B.V. Acto Informatisering B.V. WTH Vloerverwarming B.V. TBI Direct BV Hazenberg BV MDB B.V. Aannemingmij. JP van Eesteren BV Fri-jado super service Comfort Partners TBI Holdings B.V.
Nee, is zelf gecertificeerd Nee, is zelf gecertificeerd Ja Nee, is zelf gecertificeerd Nee, is zelf gecertificeerd Nee, is zelf gecertificeerd Ja Nee, is zelf gecertificeerd Nee, is zelf gecertificeerd Nee, is zelf gecertificeerd Nee, is zelf gecertificeerd Ja Nee, geen hiërarchische zeggenschap
Tabel 4: C-leveranciers opgenomen in de boundary
In tabel 5 is weergegeven welke leveranciers uit de crediteurenadministratie van Wolter & Dros, door de A/C-analyse zijn aangemerkt als concernleverancier. Leveranciers die zelf gecertificeerd zijn voor de CO2-Prestatieladder worden door Wolter & Dros niet meegenomen in de Carbon Footprint van Wolter & Dros omdat deze leveranciers hun eigen Carbon Footprint rapporteren.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 13 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
Leveranciers waar Wolter & Dros (gedeeltelijke) zeggenschap over heeft zijn meegenomen in de Carbon Footprint van Wolter & Dros. TBI Holdings B.V. is een leverancier die niet gecertificeerd is voor de CO2Prestatieladder. Het spreekt voor zich dat Wolter & Dros als dochteronderneming van TBI Holdings B.V. geen zeggenschap heeft over de holding. Daarnaast bedraagt de omzet van TBI Holdings B.V. bij Wolter & Dros slechts 0,03%. Relevante bedrijfsonderdelen
Statutaire naam
KvK nr
BTW nr
van Wolter & Dros
Boundary
Voor 2012 Q1/Q2 in
2011
2012
CF als(naam), voor(%)
Centrale bedrijfsonderdelen Locatie 1:- Centrale diensten
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
Centrale Diensten, 100
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
Fabriek/CMV,100
Wolter & Dros Amersfoort
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
Amersfoort, 100
Wolter & Dros
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
CTB, 100
Wolter & Dros Arnhem
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
Arnhem, 100
Wolter & Dros Amsterdam
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
Amsterdam, 100
Wolter & Dros Rotterdam
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
Rotterdam Industrie,
Wolter & Dros Den Helder
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Nee
nvt
Wolter & Dros Enschede
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
Enschede, 100
Wolter & Dros Groningen
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
Groningen, 100
Wolter & Dros Goes
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
Goes, 100
Wolter & Dros Haaglanden
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
Haaglanden, 100
Wolter & Dros ‘s-Hertogenbosch
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
’s-Hertogenbosch, 100
Wolter & Dros Leeuwarden
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
Leeuwarden, 100
Wolter & Dros Maastricht-Airport
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
Maastricht, 100
Wolter & Dros Rotterdam
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
Rotterdam, 100
Wolter & Dros Terneuzen
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
Terneuzen, 100
Wolter & Dros Warnsveld
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V.
31006867
NL001739244B01
Ja
Ja
Warnsveld, 100
Comfort Partners Houten
Wolter & Dros Woningbouw B.V.
32157437
NL821152282B01
Ja
Ja
Comfort Partners, 100
Comfort Partners Groningen
Wolter & Dros Woningbouw B.V.
32157437
NL821152282B01
Ja
Ja
Comfort Partners, 100
Comfort Partners Maastricht
Wolter & Dros Woningbouw B.V
32157437
NL821152282B01
Nee
Ja
Comfort Partners, 100
Comfort Partners Zoetermeer
Wolter & Dros Woningbouw B.V.
32157437
NL821152282B01
Ja
Ja
Comfort Partners, 100
Comfort Partners Zwaag
Wolter & Dros Woningbouw B.V.
32157437
NL821152282B01
Ja
Ja
Comfort Partners, 100
IDET *
Stichting IDET
11046054
NL808249903B01
Ja
Nee
nvt
TBI Direct *
TBI Direct B.V.
32129930
NL818876566B01
Ja
Ja
Centrale Diensten, 100
Blanxx *
Blanxx B.V.
17282938
nvt
Nee
Nee
Nvt
Croon Wolter & Dros Vastgoed **
Croon Wolter & Dros Vastgoed v.o.f.
32076581
nvt
Ja
Ja
Centrale Diensten, 100
CWI **
Croon Wolter & Dros Infratechniek v.o.f
24292689
nvt
Ja
Ja
Centrale Diensten, 100
CWF **
Croon Wolter & Dros Facilities v.o.f.
31006867
nvt
Nee
Nee
nvt
Building Technologies
Building Technologies Maintenance v.o.f.
52717909
nvt
Nee
Nee
nvt
Maintenance **
(opgericht 1-4-2011)
Locatie 2: - Belevingscentrum, -Technisch Facilitair Management -Duurzame Energie Projecten Locatie 1: - Fabriek/CMV Vestigingen
Centraal Technisch Bureau
Industrie (v/h Botlek)
100
Dochteronderneming Comfort Partners
Deelnemingen (St. /BV) Locatie II, Amsterdamseweg 51
Deelnemingen (projectvof’s)
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 14 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
Relevante bedrijfsonderdelen
Statutaire naam
KvK nr
BTW nr
van Wolter & Dros
Boundary
Voor 2012 Q1/Q2 in
2011
2012
CF als(naam), voor(%)
ICR W&D/BAM Techniek **
ICR W&D/BAM techniek v.o.f.
32127929
nvt
Nee
Nee
nvt
Installatiecombinatie Jeroen
Installatiecombinatie Jeroen Bosch
17215249
nvt
Nee
Nee
nvt
Bosch Ziekenhuis **
Ziekenhuis v.o.f.
Installatiecombinatie New
Installatiecombinatie New Babylon v.o.f.
27314917
nvt
Nee
Nee
nvt
Bouwcombinatie J.P van
Bouwcombinatie J.P van Eesteren – TBI
34245945
nvt
Nee
Nee
nvt
Eesteren – TBI Techniek **
Techniek vof
Installatiecombinatie Komfort **
Installatiecombinatie Komfort v.o.f.
24464440
nvt
Nee
Nee
nvt
ICP (Instandhoudingscombinatie
Instandhoudingscombinatie Prinsenhof v.o.f
32092180
nvt
Nee
Nee
nvt
CSWE **
Combinatie Croon-Spie Wolter & Dros v.o.f.
24484402
nvt
Nee
Nee
nvt
Bouwcombinatie Heijmerink -
Bouwcombinatie Heijmerink - Wolter & Dros – nvt
nvt
Nee
Nee
nvt
Wolter & Dros - Croon **
Croon v.o.f.
Croon Wolter & Dros Vastgoed
Croon Wolter & Dros Vastgoed v.o.f.
32076581
nvt
Nee
Nee
nvt
CWI **
Croon Wolter & Dros Infratechniek v.o.f
24292689
nvt
Nee
Nee
Nvt
Maincontracting CWJP **
Maincontracting CWJP VOF
55184324
nvt
Nee
Nee
Nvt
RUN Services vof
nvt
nvt
Nee
Nee
nvt
Babylon **
Prinsenhof)* *
(per 15 -4-2012) RUN Services ** (per 1-1- 2012)
Tabel 5: Boundary 2012-Q1+Q2 *) Stichting of BV die gelieerd is aan Wolter & Dros, met eigen huisvesting, medewerkers, outillage, materieel en technische uitrusting, en waarvan de Carbon Footprint verdisconteerd is in de Carbon Footprint van de eigen Wolter & Dros organisatie en/of participanten wordt geleverd. **) Projectvof waarvan Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V. penvoerder is en waarvoor huisvesting, medewerkers, outillage, materieel en technische uitrusting geheel vanuit de eigen Wolter & Dros organisatie en/of participanten wordt geleverd.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 15 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
6 Energiegebruik 6.1 Soorten en hoeveelheden Elke vestiging van Wolter & Dros verbruikt elektriciteit voor verlichting en ICT. Ook worden de gebouwen verwarmd. Hiervoor wordt hoofdzakelijk gebruik gemaakt van aardgas. Het gebouw van vestiging Botlek wordt elektrisch verwarmd met een warmtepomp. Het gebouw van vestiging Comfort Partners Houten is aangesloten op een collectief verwarmingssysteem met warmtepompen. Voor beide locaties geldt dat de hiervoor benodigde elektrische energie is meegenomen in het elektriciteitsverbruik van de vestigingen. Tabel 6 geeft een overzicht van de gebruikte energiesoorten per vestiging. Figuren 3 en 4 geven inzicht in het elektriciteit- en aardgasverbruik per vestiging.
Tabel 6: Energiesoorten per vestiging
x
x x
x
x
x x
x x
Energiestromen zakelijk vliegen kerosine
LPG
x x x x
x
Energiestromen scooters
Benzine
x x x x
x
Energiestromen auto's
Diesel
x x x
x x x x x
WKO Opslag
x
Noodstroom
x x x x x x x x x x x x x x x x x
Wind
x x x x x x x x x x x x x x x x x
Stadsverwarming
Elektriciteit
Vestigingen Amersfoort Hoofdkantoor (CTB) Amersfoort Amsterdam Arnhem Botlek Den Helder Enschede Goes Groningen Haaglanden Leeuwarden s-Hertogenbosch Maastricht Venlo Rotterdam Terneuzen Warnsveld Dochterondernemingen Comfort partners Groningen Comfort partners Houten Comfort partners Zoetermeer Comfort partners Maastricht Comfort partners Zwaag Deelnemingen/ Samenwerking TBI Direct Belevingscentrum TFM DEP
Aardgas
Energiestromen t.b.v. bedrijfsactiviteiten
Elektriciteit
Energiestromen ingenieursbureau Wolter & Dros B.V
x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x
x x x x x
x x x x x
x x x x x
x x x x
x x x x
x x x x
x x x x
x X
x
x x x x x x x x x x x x x x x x x
Opmerkingen
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 16 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
6.2 Alternatieve brandstoffen Als alternatieve brandstoffen (energiebronnen) zijn aan te merken: windenergie, bodemenergie (warmte- en koudeopslag) en elektrisch vervoer met scooters. 6.3 Aardgas Figuur 3: Aardgasverbruik per vestiging
Fabriek/CMV hebben in 2012 Q1, samen 62.666 mn3 aardgas verstookt. Dit getal valt buiten figuur 3. Figuur 3 geeft voor 2012-Q1+Q2 het aardgasverbruik per kwartaal per vestiging weer in mn3. In de grafiek is duidelijk te zien dat elke vestiging in Q1 een hoger aardgasverbruik hebben dan in Q2. De verklaring hiervoor is dat de gemiddelde buitentemperatuur in Q1 een stuk lager ligt dan in Q2. Dit zorgt ervoor dat meer aardgas is verbruikt om de gebouwen te verwarmen. Vestigingen Groningen, Comfort Partners Groningen en Comfort Partners Zwaag, beschikken over een warmte- en koudeopslag systeem (WKO) met elektrisch gedreven warmtepompen. Hierdoor is het aardgasgebruik in verhouding met een andere vestiging van gelijke omvang (bijv. Goes) met name in Q1 lager. Hier tegenover staat een hoger elektriciteitsverbruik in Q1. Het kantoor in Amersfoort beschikt ook over een WKO, maar deze wordt gebruikt voor koeling, waardoor het gebruik ervan niet bijdraagt aan de reductie van het aardgasverbruik. Voor de vestigingen Venlo en Botlek geldt dat verwarming plaatsvindt door middel van warmtepompen, waardoor geen aardgas wordt verbruikt. Voor de vestiging CP Houten geldt dat gebruik wordt gemaakt van stadsverwarming en dus dat geen aardgas wordt verbruikt (stadsverwarming wordt verrekend met Eneco). Per 1 februari 2012 is de vestiging CP Den Helder gesloten, waardoor een minimaal verbruik zichtbaar is. Per 1 april 2012 is de vestiging CP Maastricht opgericht.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 17 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
6.4 Elektriciteit
Figuur 4: Elektriciteitsverbruik per vestiging
Fabriek/CMV hebben samen in Q1 236.091 kWh elektriciteit verbruikt en in Q2 211.951 kWh. Deze getallen vallen buiten figuur 4. Figuur 4 geeft voor 2012 Q1-Q2, het elektriciteitsverbruik per kwartaal per vestiging weer in kWh. Het elektriciteitsverbruik is bij het overgrote deel van de vestigingen vrijwel onafhankelijk van het kwartaal. Daar waar een relatief grote afwijking tussen de kwartalen Q1-Q2 bestaat, wordt dit veroorzaakt door bijvoorbeeld: • levering van warmte door WKO in combinatie met een warmtepomp (vestigingen Groningen en Comfort Partners Groningen); • levering van warmte door stadsverwarming waarbij het energieverbruik van de warmtepomp met Eneco wordt verrekend (vestiging Comfort Partners Houten). • electrische verwarming door middel van warmtepompen (in de vestiging Botlek). De vestigingen Groningen en Comfort Partners Groningen laten in Q2 juist een vermindering van het elektriciteitsverbruik zien aangezien gebruik wordt gemaakt van een warmtepomp in combinatie met de WKO. Vestiging Botlek laat ook een vermindering zien van het elektriciteitsverbruik in Q2. Oorzaak hiervan is dat Botlek elektrisch verwarmd met behulp van de wandpomp.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 18 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
7 De carbon footprint 7.1 Carbon Footprint 2012-Q1+Q2 Figuur 5 geeft de carbon footprint weer voor 2012-Q1+Q2 factor
CO2-em issie factor eenheid
bron
hoeveelheid
eenheid
2012-Q1+Q2 bron
Scope 1: Directe emissie
3533,20
Brandstoffen
386,97
- Aardgas
1.825,00 g CO2 / mn3
1
205.613,47 mn3
- Diesel
3.135,00 g CO2 / liter
4
60,00 liter
(C2H2)
3.145,00 g CO2 / kg
2
- Koolzuur dekgassen (CO2)
1.000,00 g CO2 / kg
- Propaan
- Acetyleen
(C3H8)
Opgave W&D
R407C
375,24
Aanname W&D10
0,19
1.374,00 kg
Airproducts Linde gas
4,32
2
7.094,00 kg
Airproducts Linde gas
7,09
2.990,00 g CO2 / kg
3
42,00 kg
Airproducts Linde gas
0,13
1.775,00 kg CO2 / kg
1
0,00 kg
Airco en koeling - HFK
CO2-emissie [ton]
0,00 Opgave W&D
Wagenpark
0,00 3146,23
- Benzine
2.780,00 g CO2 / liter
1
119.342,00 liter
Athlon
331,77
- Diesel
3.135,00 g CO2 / liter 1.860,00 g CO2 / liter
1
897.753,00 liter
Athlon
2814,46
1
0,00 liter
Athlon
- LPG Scope 2: indirecte emissie Elektriciteitsgebruik - Groene stroom
0,00 321,86 23,22
15,00 g CO2 / kWh
1
1.548.332,53 kWh
Opgave W&D
Privé auto's voor zakelijk verkeer
23,22 297,87
- Benzine-auto, klasse <1,4 liter
185,00 g CO2 / km
1
10.060,00 km
Opgave W&D
1,86
- Benzine-auto, klasse 1,4 - 2,0 liter
220,00 g CO2 / km
1
60.433,00 km
Opgave W&D
13,30
- Benzine-auto, klasse >2,0 liter
305,00 g CO2 / km
1
0,00 km
Opgave W&D
0,00
- Diesel-auto, klasse <1,7 liter
155,00 g CO2 / km
1
10.744,00 km
Opgave W&D
1,67
- Diesel-auto, klasse 1,7 - 2,0 liter
195,00 g CO2 / km
1
98.912,00 km
Opgave W&D
19,29
- Diesel-auto, klasse > 2,0 liter
265,00 g CO2 / km
1
40.995,00 km
Opgave W&D
10,86
- LPG-auto
175,00 g CO2 / km
1
16.152,00 km
Opgave W&D
2,83
- Personenauto, brandstoftype niet bekend
210,00 g CO2 / km
1
1.181.278,60 km
Opgave W&D
248,07
- Afstand < 700 km
270,00 g CO2 / reizigers km
1
0,00 km
Opgave W&D
0,00
- Afstand 700 - 2.500 km
200,00 g CO2 / reizigers km 135,00 g CO2 / reizigers km
1
3.844,34 km
Opgave W&D
0,77
1
0,00 km
Opgave W&D
0,00
Zakelijk vliegen
- Afstand > 2.500 km
0,77
Figuur 5: Carbon Footprint 2012-Q1+Q2
Bronnen: 1 2 3 4
Handboek CO2 – prestatieladder 2.1 versie 18 juli 2012 BI conversieberekeningen maart 2010 Conversiefactor SKAO Diesel t.b.v. NSA 68 kVA gebruik o.b.v. nodige testen
Scope 1 omvat de directe CO2-emissie, waartoe worden gerekend brandstoffen voor verwarming en generatoren, koudemiddelen voor airco en koeling, en het wagenpark van zakelijke auto’s. De directe CO2-emissie bedraagt 3.533 ton. Scope 2 omvat het elektriciteitsverbruik, het zakelijk gebruik van privé auto’s en zakelijk vliegverkeer. De indirecte CO2-emissie (scope 2) bedraagt 322 ton CO2. De CO2-emissie van scope 1 en 2 tezamen over 2011 bedraagt 3.855 ton CO2, verdeeld over de onderdelen zoals aangegeven in figuur 6. Uit figuur 6 kan worden opgemerkt dat het wagenpark van Wolter & Dros het overgrote deel van de CO2emissie veroorzaakt, gevolgd door gebruik van brandstoffen en privé auto’s voor zakelijk verkeer.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 19 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
Figuur 6: Verdeling CO2-emissie 2012-Q1+Q2 naar soort emissie
7.2 Verslagperiode en referentiejaar Dit Carbon Footprint rapport over 2012 omvat de periode vanaf 01 januari 2012 tot en met 30 juni 2012. Het referentiejaar is 2010. 7.3 Verantwoordelijke persoon De verantwoordelijke persoon voor de Carbon Footprint is de heer ir. J.M. Kuling, directeur. 7.4 Contactpersoon De contactpersoon voor de Carbon Footprint is de heer ing. J.P.T. Janssen, exploitatiebeheerder duurzame energieprojecten. Amsterdamseweg 53 3812 RP Amersfoort Postbus 47 3800 AA Amersfoort Telefoon 033 - 467 15 11 Telefax 033 - 461 17 88 mail
[email protected] 7.5 Uitsluitingen Biomassa wordt niet toegepast. 7.6 Correcties en wijzigingen 7.6.1 Correcties
De volgende correcties zijn toegepast op eerdere rapportages:
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 20 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
• In de rapportages over 2008 en 2009 was scope 3 emissie opgenomen in “De Carbon Footprint”, terwijl scope 3 geen deel uitmaakt van de Carbon Footprint. Scope 3 is verwijderd uit de rapportages en uit de Carbon Footprint. • Koudemiddelen die door Wolter & Dros worden geleverd aan klanten waren in de rapportages over 2008 en 2009 ten onrechte toegekend aan scope 1. • Carbon Footprint 2010-Q1: toevoeging van groene stroom en wijziging van de conversiefactoren voor elektriciteit van de opgaven van de leveranciers naar ‘andere leverancier’ conform de CO2 ladder. Dit tezamen heeft een verlaging van de CO2-uitstoot tot gevolg van 2.504 ton naar 2.499 ton. • Carbon Footprint 2010-Q2: toevoeging van groene stroom en wijziging van de opgave van brandstofverbruik voor het wagenpark door Athlon. Dit tezamen heeft een verlaging van de CO2-uitstoot tot gevolg van 2.171 ton naar 2.126 ton. • Carbon Footprint 2008, 2009 en 2010 Q1 tot en met Q4: wijziging van conversiefactoren conform CO2 – prestatieladder 2.0 versie 23 juni 2011 en toevoeging van groene stroom. • Er is een nota van wijzigingen opgesteld voor Carbon Footprint rapport 2010, 2011-Q1+Q2, 2011. 7.6.2. Wijzigingen
De volgende wijzigingen zijn opgetreden na 2008: • Het gebouw van de vestiging Haaglanden is uitgebreid per 1 augustus 2010. • Het gebouwen van de vestigingen Groningen Comfort Partners en Zwaag Comfort Partners hebben een WKO met elektrische warmtepomp. • Stadsverwarming voor het gebouw van Comfort Partners in Houten is in 2008 en 2009 niet opgenomen in de Carbon Footprint. Dit is een afwijking van ca. 0,1% op de totale Carbon Footprint van heel Wolter & Dros wat verwaarloosbaar is geacht. Vanaf 2010 is dit aandeel wel verdisconteerd. • Wolter & Dros heeft groencertificaten van Essent ingekocht voor de periode 1 januari 2011 tot en met 1 januari 2012. Het betreft windkracht 220 waarbij een conversiefactor van 15 g CO2/kWh van kracht is. • Met ingang van 2011-Q2 is de locatie Venlo operationeel. • Met ingang van 2012- Q2 is locatie Botlek verhuisd van de Venkelweg naar de Eemhavenweg. 7.7 Onzekerheden 1.
Van de warmte- en koudeopslaginstallaties (WKO) voor de gebouwen van Groningen, Comfort Partners Groningen, Hoofdkantoor en Comfort Partners Zwaag is verondersteld dat deze emissieloos zijn, maar de benodigde elektriciteit om de warmte of koude in de grond op te slaan en weer op te pompen is wel meegenomen in het energieverbruik.
2.
Stadsverwarming Houten wordt afgerekend op verbruikte m3 warm water. Het energieverbruik en de emissie zijn berekend in de vorm van elektriciteit welke door de warmtepomp van Eneco is gebruikt.
3.
Aflees, schrijf- en communicatiefouten kunnen niet worden uitgesloten. Het effect op langere termijn zal gering zijn omdat zulke fouten bij een volgende opnamecyclus weer worden gecompenseerd. Tevens vindt een jaarlijkse controle plaats met de jaarlijkse energieafrekeningen van de energiebedrijven.
4.
De gegevens van het brandstofgebruik van het eigen wagenpark zijn aangeleverd door de leasemaatschappij.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 21 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
De gegevens zijn verkregen op basis van de brandstofpassen die aan de betreffende voertuigen zijn gekoppeld. De kilometerregistratie is minder nauwkeurig aangezien niet elke berijder na het tanken de kilometerstand consequent invoert. Daarom is gekozen om op basis van de door de leasemaatschappij aangeleverde brandstofgegevens de CO2-emissie te bepalen. 5.
De meetgegevens van het aardgas- en elektriciteitsgebruik komen van de comptabele aardgasmeter zoals door de netwerkleverancier is aangebracht. Deze worden betrouwbaar geacht.
6.
De meterstanden worden vanaf 1 juni 2010 per gebouw maandelijks afgelezen van de comptabele meter door de contactpersoon en doorgegeven voor de verwerking in de Carbon Footprint berekening. Jaarlijks worden de opgeven maandstanden getoetst aan de ontvangen jaarafrekening van de betreffende leverancier.
7.
In november 2012 wordt gestart met het op afstand uit leesbaar maken van de hoofd elektriciteit- en aardgasmeters van de Wolter & Dros vestigingen. De meet data wordt digitaal gepresenteerd op een web portal. De gegevens van de web portal worden betrouwbaar geacht.
8.
De maandelijkse meterstanden voor 1 juni 2010 worden voor aardgas gevonden door het totaal verbruik van het voorgaande jaar te vergelijken met het aantal graaddagen van dat jaar. Hieruit volgt een factor uitgedrukt in de hoeveelheid aardgas per graaddag. Door per maand deze factor te vermenigvuldigen met het aantal graaddagen van die maand, volgt het aardgasgebruik voor die maand.
9.
Voor elektriciteit is het totaal gebruik van een vorig jaar genomen en in twaalf gelijke stukken verdeeld.
10. Er zit een onnauwkeurigheid in de onderlinge verdeling van de verschillende bedrijfsactiviteiten in de panden aan de Amsterdamseweg 51 en 53 te Amersfoort. Op basis van het geschatte aandeel in vloeroppervlak is het maandelijks aardgasgebruik toegerekend. Deze methodiek gaat niet op voor elektriciteit, hier is op basis van het opgesteld elektrisch vermogen de verdeling gemaakt. 11. Medewerkers die hun privé auto inzetten voor Wolter & Dros ontvangen hiervoor een vergoeding per zakelijk gereden kilometer. Op basis van de door de salarisadministratie opgeven gereden kilometers en de door de eigenaar opgeven autoklasse is berekend tot hoeveel CO2-emissie dit heeft geleid. 12. Voor het maandelijks testen van het NSA voor TBI Direct en TFM wordt diesel gebruikt. Het verbruikte aantal liters diesel wordt niet geregistreerd maar door een berekening geschat. Basis van de berekening is de tijdsduur van de test en het gemiddelde verbruik van de noodstroomaggregaten tijdens de testen. 13. Voor de gebruikte gassen is er een raamovereenkomst afgesloten met Air Products en Linde gas. Deze leveranciers geven periodiek op hoeveel zij per gassoort hebben geleverd, deze hoeveelheden worden verwerkt in de Carbon Footprint.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 22 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
Incidenteel kan voorkomen dat iemand bij een andere leverancier een flesje gas koopt ‘om een klusje af te maken’ en deze kosten declareert, dan is deze hoeveelheid niet bekend en wordt dit niet meegerekend in de Carbon Footprint. Per 1 juli 2011 wordt de afgenomen hoeveelheid gassen van Linde gas herleid vanuit de afnamelijst welke online kan worden geraadpleegd. 7.8 Kwantificeringsmethoden en conversiefactoren De conversiefactoren zijn volgens de opgaaf uit de CO2-Prestatieladder 2.1 d.d. 18 juli 2012 toegepast, met uitzondering van de volgende posten. Lasgassen Tabel 7 geeft een overzicht van de gehanteerde conversiefactoren voor het gebruik van lasgassen weer. (emissie factor propaan is conform het prestatieladder handboek)
Tabel 7: Conversiefactoren lasgassen Bron: Business Improvement Conversieberekening, 09 maart 2010.
Stadsverwarming Houten Uitgangspunten: • De WKO met warmtepomp wordt geëxploiteerd door Eneco. • Eneco betrekt de benodigde elektriciteit uit eigen net. • Het rendement van een dergelijke installatie > 10 kW bedraagt COP 3,66 (bron: Cijfers en tabellen 2007, Senternovem, blz. 40, tabel “Kentallen van warmtepompen”). • Gemiddeld specifiek vermogen van kantoren is 38 W/m³ bij een gemiddeld aantal vollasturen van 1250 uur/jaar (bron: Cijfers en tabellen 2007, Senternovem, blz. 32, tabellen “Ketelvermogen op basis van gebouwinhoud” en “Vollasturen op basis van ketelvermogen”). • Een kantoor heeft een gemiddelde verdiepingshoogte van 2,7 meter. • Conversiefactor grijze stroom is 455 g/kWh (Bron: ProRail CO2-Prestatieladder). Conversiefactor • Per m² vloeroppervlak is 38*2,7*1250= 128,3 kWh/jaar aan warmte nodig. • Om deze warmte met de WKO/WP te maken is 128,3/3,66=35,1 kWh/m2 elektriciteit nodig. • De conversiefactor van de stadsverwarming in Houten is 35,1 kWh/(m2.jaar) * 455 g/kWh = 15.971 g/(m2.jaar)
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 23 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
7.9 Verificatie De Carbon Footprint Rapportage 2012-Q1Q2 is niet geverifieerd door een externe partij. De laatst geverifieerde rapportage is het Carbon Footprint Rapport 2011.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 24 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
8 Doelen en maatregelen 2012 8.1 Doelstellingen Door toenemende bedrijfsactiviteiten zal de CO2 – emissie van Wolter & Dros een stijgende lijn vertonen t.o.v. 2010. Om de toename in CO2 – emissie te beperken worden jaarlijks reductiedoelstellingen geformuleerd met bijbehorende maatregelen. De reductiedoelstelling van Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V. voor 2012 ten opzichte van 2010 zijn weergegeven in tabel 8. CF 2010 Doelstelling 2012 Per scope
Directe CO2 –emissie, scope 1 Indirecte CO2 – emissie, scope 2 Totale CO2 –emissie
Van totaal
ton CO2/jaar
%
ton CO2 /jaar
%
6.614,48
-0,16%
-10,73
-0,12%
2.396,45
-0,05%
-1,30
-0,01%
-12,03
-0,13%
9.010,93
Tabel 8: reductiedoelstelling 2012
8.2 Maatregelen Het totale maatregelen pakket die Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V. neemt in 2012 om de reductiedoelstelling te realiseren zijn gericht op: • Het wagenpark, wat ca. 65% van de totale emissie veroorzaakt in 2010; • De verwarming, wat ca. 8% van de totale emissie veroorzaakt in 2010; • Het elektriciteitsgebruik inclusief verlichting, wat ca. 18% van de totale emissie veroorzaakt in 2010. 8.2.1
Scope 1 Te nemen maatregelen om directe emissie te beperken
1 Vervangen van de VW Caddy door de Skoda Fabia Dit levert ten opzichte van 2010 bij de in 2012 te verwachte vervangingen, een besparing op van 5,7 ton CO2; een bijdrage van 0,085% aan de reductiedoelstelling van 0,16% voor scope 1. 2 Extra inzetten van elektrische scooter voor stadsverkeer in plaats van de auto Dit levert ten opzichte van 2010 bij de in 2012 te verwachte extra inzet, een besparing op van 0,03 ton CO2; een bijdrage van 0,00045% aan de reductiedoelstelling van 0,16% voor scope 1. 3 Verwarming 1 °C lager Dit levert ten opzichte van 2010 een besparing op van 5 ton CO2; een bijdrage van 0,075% aan de reductiedoelstelling van 0,16% voor scope 1.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 25 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
8.2.2
Scope 2 te nemen maatregel om indirecte emissie te verminderen
4 Het gebruik van energiezuinige T5 TL verlichting Dit levert ten opzichte van 2010 bij de in 2012 verwachte vervangingen een besparing op van 1,30 ton CO2, een bijdrage van 0,05 % aan de reductiedoelstelling van 0.05% voor scope 2.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 26 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
9 Voortgang en effect 9.1 Voortgang en effect reductiemaatregelen voor scope 1 9.1.1 Vervangen van de VW Caddy door de Skoda Fabia
Tabel 9 geeft de voortgang en het effect van deze maatregel weer. Vervangen van VW Caddy door Skoda Fabia Doelstelling 2012
CO2 verandering t.o.v. 2010 (ton CO2) Bijdrage aan reductiedoelstelling scope 1 (-0,16%)
2012-Q1+Q2
Prognose 2012
-5,70
-14,38
-47,05
-0,085%
-0,22%
-0,71%
Tabel 9 Voortgang en effect vervangen van VW Caddy door Skoda Fabia
Toelichting: Voor het bepalen van de reductiedoelstelling is uitgegaan van aflopende lease contracten. Naast aflopende leasecontracten zijn nieuwe medewerkers aangenomen die gelijk een Fabia (in plaats van een caddy) hebben gekregen en zijn gaan rijden. Hierdoor is het effect groter dan gedacht. De prognose voor 2012 is gebaseerd op de leascontracten van de Caddy’s, die in Q3Q4 af zullen lopen en worden vervangen door fabia’s icm te verwachten gereden km. De gereden km zijn gebaseerd op gemiddelde afstand fabia in Q1Q2. Conclusie: Op basis van de prognoses kan worden gesteld dat de reductiedoelstelling van CO2 t.o.v. 2010 naar verwachting ruim wordt gehaald. 9.1.2 Extra inzetten van elektrische scooter voor stadsverkeer in plaats van de auto
Wolter & Dros maakt gebruik van enkele elektrische scooters. Hierdoor wordt gebruik van auto’s voor stadsverkeer vermeden. De verwachting is dat de scooters in 2012 10% meer gebruikt worden dan in 2011. Uit de km standen van 2012-Q1+Q2 blijkt dat de scooters 17,6% meer gebruikt worden dan in 2011. De verwachting is dat deze trend zich doorzet in heel 2012. Tabel 10 geeft de geprognosticeerde vermeden CO2 – emissie in 2012 weer door extra inzet van elektrische scooters. Bij de beschouwing van tabel 9 kan de conclusie worden getrokken dat het inzetten van de scooters een te verwaarlozen effect heeft op het behalen van de reductiedoelstelling voor scope 1. Extra inzet van elektrische scooters voor stadsverkeer Doelstelling 2012
CO2 verandering t.o.v. 2010 (ton CO2) Bijdrage aan reductiedoelstelling scope 1 (-0,16%)
2012-Q1+Q2
Prognose 2012
-0,03
-0,04
-0,04
-0,00045%
-0,00061%
-0,00061%
Tabel 10: Vermeden CO2 – emissie door gebruik van elektrische scooters
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 27 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
9.1.3 Verwarming 1 °C lager
Op het moment van schrijven was het aardgas bekend tot juni 2012. Het verbruik van de overige maanden is geëxtrapoleerd om een prognose voor 2012 te verkrijgen. Om het aardgas- en elektriciteitsverbruik van 2010 en 2012 goed met elkaar te kunnen vergelijken, wordt gecompenseerd met graaddagen en productie-uren. 2010 was namelijk een kouder jaar dan 2012. In 2012 zijn echter meer productieuren gemaakt. Onder een productie-uur wordt verstaan: het werkelijk aantal gewerkte uren voor alle werknemers van Wolter & Dros. Dit zijn dus alle beschikbaar uren verminderd met alle verlofdagen, roostervrijdagen, fondsdagen, ziekte, sociaal arbeidsongeschikt, WIA, vorstverlet en/of stakingen van alle werknemers. De productie-uren zijn maatgevend voor de CO2 – emissie van Wolter & Dros. Verwarming 1°C lager Doelstelling 2012
CO2 verandering t.o.v. 2010 (ton CO2) Bijdrage aan reductiedoelstelling scope 1 (-0,16%)
2012-Q1+Q2
Prognose 2012
-5,00
-34,66
-39,28
-0,075%
-0,52%
-0,59%
Tabel 11: Voortgang en effect verwarming 1°C lager.
Tabel 11 geeft de voortgang en het effect van de maatregel weer. Uit beschouwing van tabel 11 blijkt dat de verwachting is dat de doelstelling voor 2012 zal worden gehaald. Uit tabel 11 blijkt dat het effect van de maatregel groter is dan verwacht. De mogelijke oorzaken liggen hiervoor bij: De forse stijging van de productie uren (indien niet wordt gecompenseerd met productie uren stijgt het aardgasverbruik). De stijging van de productie uren is groter dan verwacht waardoor het effect van de maatregel groter is dan verwacht. De vestigingen voeren de maatregel ambitieus uit. I.p.v. 1 graad lager bv 2 graden. De toename van de productie uren verloopt niet recht evenredig met de toename in aardgasverbruik. 9.2 Voortgang en effect reductiemaatregelen voor scope 2 9.2.1 Het gebruik van energiezuinige T5 TL verlichting
Deze maatregel wordt geëvalueerd aan de hand van de vergelijking van het elektriciteitsverbruik van Wolter & Dros verminderd met elektriciteit ten behoeve van koeling en verwarming. De vergelijking van het overgebleven elektriciteitsverbruik met het elektriciteitsverbruik van 2010 zal het effect van de toepassing van T5 TL verlichting moeten weergeven. Het blijft echter wel een benadering. Indien in 2012 t.o.v. 2010 energiezuinigere kantoorapparatuur wordt gebruikt zal dit het elektriciteitsverbruik ook reduceren.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 28 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
De vestingen Warnsveld en Comfort Partners Zoetermeer hebben aangegeven in 2012 de verouderde T8 TL verlichting te vervangen door de energiezuinige T5 TL verlichting. Het elektriciteitsverbruik ten behoeve van koeling en verwarming zijn voor 2012 gecompenseerd met behulp van graad- en koeldagen om de invloed van het klimaat in 2012 t.o.v. 2010 te neutraliseren. Tevens is het totale elektriciteitsverbruik in 2012 gecompenseerd met behulp van productie uren om het effect van de verhoogde bedrijfsactiviteiten in 2012 te neutraliseren. Op het moment van schrijven was het verbruik tot en met Q2 bekend. Aangenomen is dat het verbruik in 2012 dezelfde beweging maakt als het verbruik in 2010. Met behulp van deze aanname is een prognose voor het totale elektriciteitsverbruik in 2012 gemaakt. Tabel 12 geeft de voortgang en het effect van de maatregel weer. Het gebruik van energiezuinig T5 TL verlichting Doelstelling 2012
CO2 verandering t.o.v. 2010 (ton CO2) Bijdrage aan reductiedoelstelling scope 2 (-0,05%)
2012-Q1+Q2
Prognose 2012
-1,30
-3,52
-7,99
-0,05%
-0,15%
-0,33%
Tabel 12: Het gebruik van energiezuinige T5 TL verlichting
Tabel 12 laat zien dat het doel van deze maatregel in 2012 ruim wordt gehaald. Er is zelfs een verhoogd effect waarneembaar. Mogelijke oorzaken hiervan: T8 TL verlichting is eerder vervangen dan verwacht. Meer verlichting vervangen door energiezuinige Energiezuinigere kantoor apparatuur (PC en dergelijke) waardoor elektra verbruik in 2012 t.o.v. 2010 is gereduceerd. 9.3 Evaluatie CO2 – emissie verandering per scope 9.3.1 Evaluatie CO2 emissie verandering scope 1
Tabel 13 geeft de CO2 – emissie en verandering in CO2 – emissie weer over de periode 2012- Q1+Q2 in vergelijking met 2010-Q1+Q2 in ton CO2.
Directe CO2 – emissie, scope 1 Indirecte CO2 – emissie, scope 2 Totale CO2 – emissie
CF 2010-Q1+Q2
CF 2012-Q1+Q2
Verandering t.o.v. 2010-Q1+Q2
ton CO2
ton CO2
ton CO2
%
3.398,90
3.533,20
134,3
3,95%
1.224,69
321,86
-902,83
-73,72%
4.623,59
3.855,06
-768,53
-16,62%
Tabel 13: Verandering CO2 – emissie per scope t.o.v. 2010-Q1+Q2
Uit tabel 13 kan worden herleid dat in scope 1 een toename in CO2 – emissie heeft plaats gevonden. Tabel 14 geeft de verandering in CO2 – emissie weer voor de indirecte emissieposten binnen scope 1 over de periode 2012- Q1+Q2 in vergelijking met de periode 2010-Q1+Q2.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 29 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
Indirecte emissies
CF 2010-Q1+Q2
CF 2012-Q1+Q2
Verandering t.o.v. 2010 Q1+Q2
Scope 1
ton CO2
ton CO2
ton CO2
%
Brandstoffen 426,93
386,97
-39,96
-9,36%
50,72
0,00
-50,72
-100%
2.921,25
3.146,23
224,98
7,70%
3.398,90
3.533,20
134,3
3,95%
Airco en koeling Wagenpark Totaal Tabel 14: Verandering CO2 – emissie scope 1 t.o.v. 2010-Q1+Q2
Bij het component brandstoffen is de constatering dat sprake is van een reductie in CO2 - emissie. Oorzaak van deze reductie is het aardgasgebruik ten behoeve van, hoofdzakelijk, ruimteverwarming. 2010-Q1+Q2 was een koudere periode dan 2012Q1+Q2. Hierdoor is de CO2 – emissie ten gevolge van aardgasgebruik gereduceerd. Toepassing van de maatregel verwarming 1°C lager heeft ook tot een reductie van het aardgasverbruik geleid. Het gebruik van koudemiddelen zorgt voor een CO2 –emissie waar Wolter & Dros vrijwel geen invloed op kan uitoefenen. De koelmachines en warmtepompen ten behoeve van klimaatinstallaties vergen onderhoud waarbij in sommige gevallen koudemiddel wordt toegevoegd. 2010-Q1+Q2 is een periode waarin onderhoudswerkzaamheden gepland waren. Dit in tegenstelling tot 2012-Q1+Q2. De toename in CO2 – emissie door het wagenpark is te wijten aan de toename van het aantal service & onderhoud medewerkers van Wolter & Dros. Deze medewerkers hebben allen een lease auto. Tevens zijn over de periode 2012Q1+Q2 de productie-uren, t.o.v. 2010-Q1+Q2 toegenomen. Dit weegt zwaarder dan de reductie door de maatregel vervanging VW Caddy door Skoda Fabia. Uit tabel 14 kan worden herleid dat de toename in CO2 – emissie voor scope 1 te wijten is aan het wagenpark. 9.3.2 Evaluatie CO2 emissie verandering scope 2
Tabel 13 geeft een opmerkelijk hoge reductie in CO2 – emissie weer voor scope 2. Tabel 15 geeft de verandering in CO2 – emissie weer voor de indirecte emissieposten binnen scope 2 over de periode 2012- Q1+Q2 in vergelijking met de periode 2010-Q1+Q2. Indirecte emissies
CF 2010-Q1+Q2
CF 2012-Q1+Q2
Verandering t.o.v. 2010 Q1+Q2
Scope 2
ton CO2
ton CO2
ton CO2
%
Elektriciteitsgebruik Privé auto’s voor zakelijk gebruik Zakelijk vliegen Totaal
859,25
23,22
-836,03
-97,30%
351,17
297,87
-53,30
-15,18%
14,27 1.224,69
0,77 321,86
-13,50 -902,83
-94,60% -73,72%
Tabel 15: Verandering CO2 – emissie scope 2 2012-Q1+Q2 t.o.v. 2010-Q1+Q2
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 30 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
Uit tabel 15 kan worden herleid dat de reductie in CO2 – emissie voor scope 2 veroorzaakt wordt door een reductie in de CO2 – emissie ten gevolge van hoofdzakelijk het elektriciteitsgebruik. De volgende oorzaken liggen hieraan ten grondslag: Toepassing van de maatregel groene stroom met gebruik van windkracht 220 certificaten. Reductie van het elektriciteitsverbruik door vervanging van de verouderde T8 TL verlichting door de energiezuinige T5 TL verlichting. Tabel 15 geeft tevens een reductie in CO2 – emissie weer voor privé auto’s voor zakelijk gebruik en zakelijk vliegen. Reductie van de CO2 – emissie voor privé auto’s is te wijten aan toename in flexwerken en het stimuleren van gebruik van openbaar vervoer. De reductie in CO2 – emissie voor zakelijk vliegen is te wijten aan een afgerond project in het buitenland. 9.4 Voortgang doelstelling per scope en totale CO2 – emissie Tabel 16 geeft de doelstelling voor 2012, zowel absoluut als relatief, per scope en voor de totale CO2 – emissie van Wolter & Dros weer. In tabel 19 wordt daarnaast het verwachte effect van de reductiemaatregelen vergeleken met de doelstellingen. Hieruit blijkt dat, indien de prognose uitkomst, alle doelstellingen ruimschoots worden behaald. . CF 2010
Doelstelling 2012
Prognose effect reductiemaatregels 2012
Per scope ton CO2/jaar
Directe CO2 –emissie, scope 1 Indirecte CO2 – emissie, scope 2 Totale CO2 – emissie
%
ton CO2 /jaar
Van totaal
Per scope
%
%
Van totaal ton CO2 /jaar
%
6.614,48
-0,16%
-10,73
-0,12%
-1,31%
-86,37
- 0,96%
2.396,45
-0,05%
-1,30
-0,01%
-0,33%
-7,99
-0,09%
-12,03
-0,13%
-94,36
-1,05%
9.010,93
Tabel 16: Evaluatie doelstellingen
9.5 Vergelijking van de vestigingen onderling Onderstaand figuur 7 geeft de totale CO2-uitstoot van scopes 1 en 2 per vestiging per productie-uur weer. Op basis van dit resultaat kunnen vestigingen onderling met elkaar worden vergeleken. De fabriek met het centrale magazijn zorgen samen met comfort partners voor de hoogste CO2- emissie per productie-uur. Oorzaak voor de fabriek is de verhouding tussen productie-uren en energiegebruik. Het energiegebruik is hoog in vergelijking met andere vestigingen en de productie-uren laag. Comfort partners heeft een hoge uitstoot per productie-uur. De oorzaak hiervan is de hoge uitstoot door gebruik van lease auto’s en een relatief laag aantal productie – uren.
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 31 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
Figuur 7: Totale CO2 – emissie per productie – uur
Datum opgesteld
Blad
26 september 2012 32 van 32 Datum gewijzigd
25 april 2013 Referentie
0434
10
Wijzigingen
Na de publicatie van versie 25 april 2013 zijn in dit rapport geen wijzigingen aangebracht.