CaravanCultuurCourant - 5 Een greep uit de bezienswaardigheden die we onderweg verzamelden Druk op Ctrl-L, doorbladeren met pijltjestoets en eruit met Esc
Erik Fraikin & Rian van der Sluis
Vijfstuks stuks Vijf
Paray-le-Monial Tegenover de imposante Romaanse kerk (CCC nr. 3) staat in het park een opmerkelijke beeldengroep. Op 11 november 1918 zwegen de wapens na ruim vier jaar oorlog voeren. De Eerste Wereldoorlog was voorbij. Een soldaat is uit de loopgraven teruggekeerd naar zijn dorp. De lauwerkrans en de palmtak waarmee de vrouwen hem verwelkomen, lijken niet echt zijn aandacht te trekken. Hij richt zijn blik omhoog, naar de mannenfiguur op de sokkel. De vrouwen volgen zijn ogen en begrijpen wat de soldaat voelt. De man op de sokkel is ook een soldaat en staat hier al bijna 50 jaar. Hij draagt dan ook een uniform dat al tientallen jaren niet meer voldoet aan de eisen van de moderne oorlogvoering. Deze soldaat vocht in de Frans-Pruisische oorlog van 1870 – 1871. In die strijd werd Frankrijk door de Duitsers in korte tijd verpletterd. De Fransen hebben in hun onmacht moeten toezien hoe bij het vernederende vredesverdrag de Elzas en een groot deel van Lotharingen aan Duitsland werden afgestaan. Aan de inzet van de Franse soldaten werd niet getwijfeld en alleen al daarom werden er voor hen monumenten opgericht. Zo ook hier in Paray-le-Monial. De oorlog waar de teruggekeerde soldaat in vocht werd gewonnen door Frankrijk en zijn bondgenoten. Bij het vredesverdrag dat volgde, werden de destijds ontnomen gebieden dan ook weer teruggegeven aan Frankrijk.
En juist vanwege dit resultaat kijkt de soldaat de oud-strijder aan alsof hij zeggen wil: “We hebben de verloren gebieden weer terug!”
De titel Le Retour onderaan op het monument is voor tweeërlei uitleg vatbaar.
Tubbergen In de nadagen van zijn keizerrijk had Napoleon nogal eens te kampen met Kozakken. Als onderdeel van de geallieerde strijdmacht hield dit woeste ruitervolk zich bezig met het opjagen van de Fransen in de richting van Parijs. Onderweg deden de Kozakken Nederland aan. In november 1813 stormden zij op hun doldrieste bevrijdingstocht Twente binnen. Het onbesuisde gedrag van deze Kozakken verontrustte het Twentse volk en al snel rezen er bedenkingen jegens deze enthousiaste bevrijders. In een boek over de Franse tijd in Twente staat een citaat van een ooggetuige: “Het waren ruwe en onzindelijke gasten die verzot waren op jenever en brandewijn met peper gekruid. Zelfs oude vetkaarsen werden door hen als een lekkernij beschouwd.” Vandaag de dag kun je bij de Tubbergse bakkers een zogenaamde Kozak kopen. Dat is een marsepeinachtige lekkernij voor bij de koffie. Meestal wordt de Kozak gepresenteerd in de vorm van een dikke schijf. Zonder overmatige fantasie is deze delicatesse te bezien als een plak die met één flinke houw van een zwaard is afgehakt van een dikke, ronde vetkaars. Wij kennen helaas niemand die ons kan bevestigen dat de zeer smakelijke Kozak deze historische oorsprong heeft.
Clermont-en-Argonne Wanneer je in de ban bent geraakt van de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog en je hebt gelezen over de deportaties en de erbarmelijke omstandigheden waarin vele honderdduizenden mensen gevangen werden gehouden, dan kan het niet anders of je probeert je een beeld te vormen van de miserabele leefsituatie en de concentratiekampen. Zonder foto’s, documentaires en verslagen van ooggetuigen kan dat niet, maar zelfs met deze mogelijkheden is het bij lange na niet mogelijk om écht in te voelen hoe het was om één van hen te zijn. Gelukkig maar, eigenlijk. Bij iedere gedenksteen, plaquette of herdenkingsplek die we onderweg tegenkomen houden we halt, bekijken het monument en lezen de teksten. Niet zelden zijn het mooi gekozen woorden of treffende passages uit beroemde gedichten. En altijd met de bedoeling de bezoeker een ogenblik stil te laten staan bij het feit dat hij in deze tijd van de herkregen vrijheid kan genieten. Heel soms -zoals hier in Clermont- stuit je ineens op een beeldengroep die treffend lijkt op het plaatje dat zich in je hoofd ontwikkelde tijdens het lezen van al die boeken. Hoe indrukwekkend dit monument ook is, de werkelijkheid was vele malen erger. Een monument brengt nooit de chaos, de geur, het kermen of de satanische blik van de Duitse bewakers over.
Evora Zolang de panden van Kruidvat en Blokker niet op de Werelderfgoedlijst worden gezet, zullen er in Nederland weinig plaatsen zijn die een redelijke kans maken op de status beschermd historisch stadsgezicht. Dit maakt ons land tot een moeilijk werkgebied voor één van onze ambitieuze projecten: herkenningspunten in steden! Zodra we in een plaats van enig formaat komen, proberen we een foto te maken die zo typerend is, dat wij de plaats later aan de hand van die foto meteen voor de geest kunnen halen. Dat kan een gebouw zijn, maar ook een plein, een standbeeld of een park. In ieder geval moet het iets karakteristieks zijn.
Dat is moeilijker dan het lijkt. Soms lukt het gewoon niet en geven we de strijd op. In het Portugese Evora bleek het geen enkel probleem. Het centrum van de stad is beschermd en alle wegen lopen naar het plein op de top van de heuvel. Deze heuveltop wordt gedomineerd door een fantastische ruïne van een tempel uit de Romeinse tijd. Hij heeft wel wat onderhoudswerk ondergaan en is deels heropgebouwd, maar toch. Eén blik op de foto van deze tempel en het bezoek aan Evora staat ons weer glashelder voor ogen. Maar welke plaats het was waar de kerk tussen de Etos en de Bruna stond ingeklemd, daar kan ik maar niet op komen.
Leotoing Misschien is het ook wel eens goed om te vermelden dat het beslist niet altijd meevalt om steeds weer op pad te zijn om de tastbare herinneringen uit de Europese geschiedenis op te sporen. Regelmatig hebben we het loodzwaar tijdens de erbarmelijke wandeltochten naar de ruïnes, de Romaanse kerken en de monumenten. Oververmoeid en geestelijk zwaar overbelast zetten we ons na zo een slopende dag aan de verplichte administratie. Een lijdensweg als de onze laat zich niet beschrijven. Deze foto illustreert enigszins de zware omstandigheden waarin wij werken. ;-)
Tot slot Dank voor de belangstelling voor deze editie van onze krant. Deze CaravanCultuurCourant is niet bedoeld als reclamefolder maar … mochten de verhaaltjes en de foto’s je aanspreken, kijk dan ook eens op de website van onze reisgidsen:
Een aantal van de behandelde locaties komt daar namelijk in voor. Trouwens, ken je iemand die interesse heeft in de toezending van deze Courant, geef ons gerust het emailadres door.
