CaravanCultuurCourant - 1 Een greep uit de bezienswaardigheden die we onderweg verzamelden Druk op Ctrl-L, doorbladeren met pijltjestoets en eruit met Esc
Erik Fraikin & Rian van der Sluis
Vijfstuks stuks Vijf
Amsterdam Het valt niet mee om op een doordeweekse dag in de Linnaeussstraat een foto te maken die rust ademt. Auto’s rijden af en aan en haastige voetgangers lopen je ondersteboven. Alleen al even stil staan op de tramrails van lijn 9 tegenover de ingang van de HEMA om de juiste camerapositie in te nemen, is waarlijk geen sinecure. Na veel pogingen is het gelukt om de Linnaeusstraat op een betrekkelijk rustig moment vast te leggen. Hoe hectisch moet dit punt geweest zijn op 9 oktober 1811 toen Napoleon hier stopte op zijn Nederlandse tournee om de sleutels in ontvangst te nemen van de stad die hij betitelde als de derde van zijn rijk? De keizer vereerde Amsterdam met een meerdaags bezoek.
Op het schilderij is te zien dat slechts één gebouw er in de Franse tijd ook al stond; het rechthuis. Nadat het doek 200 jaar opgerold in een magazijn had gelegen, kreeg het in oktober 2011 uiteindelijk een ereplek in de schuttersgalerij van het Amsterdams Historisch Museum waar het nu voor het publiek gratis te bezichtigen is. Misschien wat laat voor een kunstwerk waarop de grote broer staat van de eerste koning der Nederlanden die in 1808 nota bene Amsterdam tot hoofdstad van ons land verhief.
Villeneuve-de-la-Raho In de eerste jaren na 1919 onthulde men in Frankrijk zo’n 40 monumenten per dag, waaronder heel veel dezelfde. Een dorp koos namelijk nog al eens voor een standaardontwerp vanwege de kosten. Een zeer gewild standaardontwerp was de soldaat. Binnen die collectie kon nog wel gekozen worden uit soldaten in diverse poses. In onze zoektochten zijn we er aardig wat tegengekomen en om onze administratie eenvoudig te houden hebben wij de verschillende type soldatenbeelden bijnamen gegeven. Type “juicher”, type “hangsnor” en type “met vlag” is een willekeurige greep uit onze lijst. Voor deze vriendelijke soldaat in een rustige pose met een licht olijke blik in zijn ogen, is wat ons betreft maar één bijnaam te verzinnen die de lading dekt. Wanneer je namelijk bij zo’n monument staat en je kijkt de soldaat wat langer diep in de ogen, dan kan je er eigenlijk niet omheen dat er maar één conclusie kan worden getrokken. Deze man lijkt op Herman Finkers! Onze eigen Twentse cabaretier maar dan gestoken in een soldatenpak uit de Eerste Wereldoorlog. Soms schalt het uit onze cabine wanneer we door een Frans dorp rijden: “Hee, een Finkers!” En dan stoppen we dus voor een foto.
Saint-Génis-des-Fontaines Hoewel we niet kerks zijn, bezoeken we graag 11-12e eeuwse Romaanse kerken. In Nederland staan ze amper meer, al heeft een enkele kerk nog wel een Romaans detail. In Frankrijk vind je er heel wat meer. Sommige zijn ware juweeltjes. In het dorp Saint-Génis-des-Fontaines, aan de voet van de Pyreneeën, staat zo’n oud kerkje. Helaas zagen we al van afstand dat we onze verwachtingen moesten bijstellen: een oerlelijke toren kwam in het vizier. Toen we de straat in reden, kwamen ook nog renovatiewerkzaamheden en steigers in beeld. Teleurstelling alom, totdat we dichtbij kwamen en de dorpel boven de deur zagen!
Die dorpel bleek zo mooi te zijn, dat we een jaar later terugkwamen -toen de stellages weg waren- om goed foto’s te kunnen nemen. Het gaat om een subtiel staaltje middeleeuws beeldhouwwerk, heel verfijnd. Het is gemaakt in 1020, blijkt uit een inscriptie. Daarmee is dit het oudste gedateerde Romaanse beeldhouwwerk. Nou, dan neem je het Disneyland-uiterlijk van het kerkgebouw zelf wel op de koop toe.
Oradour-sur-Glane Zeker 241 foto’s en 45 minuten film hadden wij in onze administratie te verwerken na een bezoek aan zonder twijfel de meest huiveringwekkende getuigenis in West-Europa aan de nazi-misdaden. Op 10 juni 1944 om 2 uur ‘s-middags kwamen de eerste Duitsers Oradour binnengereden. Tien uren later was het hele dorp veranderd in een geplunderde, rokende ruïne en waren er 642 mensen vermoord. De mannen zijn op verschillende locaties in groepen gefusilleerd terwijl de vrouwen en kinderen samengedreven in de kerk, de dood vonden door verstikking in een gifgaswolk, onder mitrailleurvuur of in de vernietigende vuurzee waarmee de misdadigers de kerk uiteindelijk in de as legden. De overlevenden van deze tragedie zijn op één hand te tellen. In 1946 al besloot het bevrijde Frankrijk om de restanten niet op te ruimen. Oradour werd verderop heropgebouwd en de ruïne zou een tastbare herinnering blijven aan het barbarisme van de Nazi’s. Iedereen mag door de ruïnes komen wandelen. Bezoekers van het verwoeste Oradour groeten elkaar niet. Ze zijn in gedachten, fotograferen en tonen respect. De lege straten, de uitgebrande huizen en winkels waarin de gebruiksvoorwerpen nog liggen, maken dan ook op iedereen een verpletterende indruk.
Pons We blijven zoeken, maar het lukt zelden om een tastbare herinnering te vinden aan de middeleeuwse voettochten naar het heilige bedevaartsoord Santiago de Compostela. En als we iets vinden, blijkt het meestal amper een foto waard. Een verwijzing in stickervorm aan een lantaarnpaal of een schelp in een stoeptegel zijn daar voorbeelden van en die zijn eigenlijk slechts bedoeld om de hedendaagse pelgrim de weg te wijzen. In het gunstigste geval treffen we in een kerk het beeld aan van de heilige Jacobus de Meerdere (Santiago), uitgedost als pelgrim met schelp, wandelstaf en zwervershoed. Dat beeld is dan wél vaak oud en deed dienst als opsteker voor de passerende boetedoeners, zoals de kerk als pleisterplaats diende om tot een moment van rust en gebed te komen. Al met al waren het voor ons hopeloze zoektochten geworden waarbij de verwachting iets moois te ontdekken tot dichtbij het nulpunt was gedaald. Op een zekere dag arriveerden we in Pons. Uit de boeken wisten we dat dit stadje de trotse eigenaar is van een achthonderd jaar oude Romaanse kerk die vooral om zijn portaal veel bezoekers trekt. Verder ligt Pons op zo’n belangrijke pelgrimsroute van weleer. We hoopten dus twee vliegen in een klap te slaan. En ja hoor! Ons bijna vergeten onderwerp werd hier nieuw leven ingeblazen door een prachtige groep reizende middeleeuwse bedevaartgangers van brons.
Tot slot Dank voor de belangstelling voor deze editie van onze krant. Deze CaravanCultuurCourant is niet bedoeld als reclamefolder maar … mochten de verhaaltjes en de foto’s je aanspreken, kijk dan ook eens op de website van onze reisgidsen:
Een aantal van de behandelde locaties komt daar namelijk in voor. Trouwens, ken je iemand die interesse heeft in de toezending van deze Courant, geef ons gerust het emailadres door.
