Campusagent met de juiste toon. Onderzoek > Bumperkleven op de Autobahn. Laurens Goossen > Opinie > 3TU: Flirten mag

www.utnieuws.nl

Onafhankelijk magazine van de Universiteit Twente jaargang 02 - nummer 04 - mei 2012

Laurens Goossen >

Campusagent met de juiste toon

Onderzoek > Bumperkleven op de Autobahn Opinie > 3TU: Flirten mag International > Erasmus grants: The time of your life

How do you make a lithography system that goes to the limit of what is physically possible? At ASML we bring together the most creative minds in science and technology to develop lithography machines that are key to producing cheaper, faster, more energy-efficient microchips. Per employee we’re Europe’s largest private investor in R&D, giving you the freedom to experiment and a culture that will let you get things done. Join ASML’s multidisciplinary teams and help us push the boundaries of what’s possible.

www.asml.com/careers

OOK EEN EIGEN MENING?

For students who think ahead

Laat hem luid en duidelijk horen! Ga naar onze website www.utnieuws.nl en klik op de button PRAAT MEE!

VentureLab Twente groeiprogramma voor hightech entrepreneurship

De resultaten van de peilingen worden door de redactie van UT–Nieuws verwerkt in artikelen.

Bezoek onze events op 10 april, 11 april, 13 april en 19 april Kijk op www.venturelabtwente.com -> upcoming events

Kom jij ons vertellen hoe we Nederland gaan inrichten?

Ga naar onze website www.utnieuws.nl en klik op de button PRAAT MEE!

Rijkswaterstaat zoekt trainees hbo+/wo. Ga naar www.werkenvoornederland.nl/rwstrainee voor je eigen videosollicitatie.

www.werkenvoornederland.nl

-0054_107x146mm_adv_OF.indd 1

2 UT NIEUWS 04|2012

04-04-12 13:18

Nieuws

In dit nummer Reportage | Meubelbeurs Milaan > 8 – 10

Van de redactie Na de val van het kabinet-Rutte leven we met tal van onzekerheden. Hoe moet het nou verder met het begrotingstekort? Met de woningmarkt? De hypotheekrenteaftrek? En wanneer zijn er eigenlijk nieuwe

Onderzoek | Sporen naar gaslek > 14 - 15

verkiezingen? Op het moment van drukken van dit meinummer van UT Nieuws is dat besluit nog niet genomen. Maar als het al wél bekend was geweest, wie is ons vertrouwen de komende jaren eigenlijk

Verkeer | Facelift voor stationsomgeving > 36 - 37

Opinie | Onderwijs high tech, human touch > 20 – 21

Laurens Goossen > 4 – 7 Sky-diven > 11 Nieuw Onderwijs Model > 12 – 13 Rondetafelgesprek >16 – 17 Studentenleven in de Oekraïne> 18 – 19 Opinie: 3TU> 22 – 23 Foton > 24 – 25 Interview Jacqueline Ribberink > 26 – 27 Ibis Technology > 28 Sport> 29 Green Vibrations > 30 – 31 Bumperkleven> 32 – 33 Floriade > 34 – 35 Verkiezingen U-raad > 38 – 39 International: Erasmusbeurs > 40 – 41 PhD > 42 Dry Needling > 43 Human Capital Care > 44 Twenty Twente Tweets> 45 Boekrecensie en Geert&Beert > 46

Colofon Onafhankelijk maandblad voor personeel en studenten van de Universiteit Twente. Jaargang 02. Verschijnt elke eerste donderdag van de maand op de campus; vrijdag/zaterdag buiten de UT. Oplage: 8.000 exemplaren. Redactie-adres: Gebouw De Vrijhof Kamers 315, 316, 317, 328, 319 De Veltmaat 5, 7522 NM Enschede Postadres: Postbus 217, 7500 AE Enschede Telefoon: (053 – 489) 2029 zie verder onder redactie Fax: (053 – 489) 3439 E-mail redactie: [email protected] Internet: http://www.utnieuws.nl of via de homepage van de UT Twitter: @UTNieuws Redactie: Ditta op den Dries (hoofdredacteur, (053 - 489) 2030

[email protected] Elmer van Hest (053 – 489) 4854 [email protected] Paul de Kuyper (053 – 489) 4084 [email protected] Maaike Platvoet (053 – 489) 3815 [email protected] Sandra Pool (053 – 489) 2936 [email protected] Office-management: Brigitte Boogaard (053 – 489) 2029 [email protected] Vaste medewerkers: Marloes van Amerom, Giels Brouwer, Rayke Derksen, Nynke Dirven, Maaike Endedijk, Egbert van Hattem, Hans van de Kolk, Simone Kramer, Ruben Libgott, Anna Migge, Mariska Roersen, Beer Sijpesteijn, Thijs Spruijt, Jochem Vreeman. Internetbeheer: WAME – Websites, Applicaties, Advies www.wame.nl Foto’s: Arjan Reef, Gijs van Ouwerkerk.

waard? Wie kan Nederland met vaste hand

de studiefinanciering voor masterstuden-

uit de crisis trekken?

ten? En met de invoering van de langstu-

Vragen, vragen, vragen, oók als het gaat

deerboete?

om onderwijszaken. Universiteiten werden

In deze tijd van onzekerheden concentre-

geacht vóór 5 mei hun voorstellen voor

ren we ons bij UT Nieuws maar op zaken

prestatieafspraken in te leveren bij het

die wel vast staan. Het Nieuwe Onderwijs

Ministerie van OCW. Rector magnificus

Model (NOM) bijvoorbeeld. Dat komt er,

Ed Brinksma schreef er in ons aprilnum-

in september 2013. Wat de student die op

mer nog een opinieverhaal over. Dat het

die datum instroomt daar concreet van

gonsde van de drukte en opwinding bij de

merkt valt te lezen op pagina 12 & 13.

besturen van de Nederlandse universi-

Het NOM beoogt gemeenschapszin onder

teiten en hogescholen. Meetbare doelen

de studenten te creëren, vertellen Tom

wilde ‘Den Haag’, zodat daarop de over-

Mulder en Irene Visscher-Voerman in het

heidsfinanciering kon worden afgestemd.

artikel. Een mooi doel! Meetbaar ook. Kan

Loon naar werken. Voorwaar een hele klus

zo in eventuele prestatieafspraken worden

om die meetbare doelen helder in kaart

opgenomen. En nu ik er even over nadenk:

te brengen. Maar de opwinding rond de

het creëren van gemeenschapszin, is dat

prestatieafspraken zal na deze ‘time-out’

nou niet precies wat Nederland nodig

van de regering behoorlijk geluwd zijn.

heeft?

Wie weet hoe het nu verder moet met de (toekomst van de) universiteiten? En met

Redactieraad: Prof. dr. E.R. Seydel (vz), M. Driesprong, dr. A. Heuvelman, drs. J.W.D. ter Hellen, prof. dr. A. Need, dr. O. Peters. Advertenties: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort Tel. 023 – 5714745. Site: www.bureauvanvliet.com E-mail: [email protected] Advertentietarieven op aan­vraag. Regionale advertenties TwentyFifty, Postbus 652, 7500 AR Enschede Tel. 053 – 6409004. Site: www.twentyfifty.nl E-mail: [email protected] Advertentietarieven op aanvraag. HOP: UT Nieuws is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Adreswijzigingen: Abonnees (ook studenten) dienen deze schriftelijk door te geven aan de redactie UTNieuws Postbus 217, 7500 AE Enschede of per e-mail: [email protected]. Stage of buitenlands studieverblijf: studenten die op stage gaan of in het buitenland gaan studeren kunnen het UT-Nieuws magazine op schriftelijk verzoek opgestuurd krijgen. Wie prijs stelt op deze (gratis) service zendt een adreswijziging naar de redactie o.v.v. facul-

Ditta op den Dries, hoofdredacteur.

teit, stagelocatie en periode (zo nauwkeurig mogelijk). Kopij: Nieuws voor het UT-Nieuws magazine en de website naar: [email protected]. Abonnementen: Jaarabonnement: 44 euro. Abonnementen schriftelijk aan te vragen met vermelding van naam, adres, postcode, plaats, telefoonnummer en bank-/girorekening. Abonnementen kunnen maandelijks ingaan. Betaling via factuur. Het jaarabonnement wordt automatisch verlengd, tenzij men minimaal 1 maand voor afloop van de abonnementsperiode schriftelijk opzegt. Concept, vormgeving en realisatie: Wegener SpeciaalMedia www.wegenerspeciaalmedia.nl Bezorging Campus: Motorsportgroep UT, Richard van Schouwenburg en Arno Wedzinga, tel. 053-4892029. E-mail: [email protected] Copyright UT-Nieuws: Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen schema’s foto’s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken in enigerlei vorm of wijze.

UT NIEUWS 04|2012 3

4 UT NIEUWS 04|2012

Interview

Wijkagent Laurens Goossen over zijn relativeringsvermogen

‘Bij eetcafé Halfweg gaat bij mij de knop om’ Laurens Goossen (57) voelt nog steeds de nodige spanning wanneer hij iemand op heterdaad betrapt. Oprecht blij wordt hij van een keurig opgeloste zaak. En een fikse

enige in dienstkleding en de adjudant die bij haar is. De rest zie je niet.’ Dan schuift de manager van het Evenementenbureau aan. Er is een probleem met

burenruzie? Daar zit-ie naderhand niet mee. Niet elk probleem is mijn probleem,

het oog op morgen. ‘We hebben ’s ochtends enkele

redeneert de wijkagent nuchter. Dus gaat de knop om als hij ’s avonds op weg naar huis

foyer. Ik wil die mensen daar niet hebben, want dan

gaat. Is hij werkelijk zo koel? Nee, zo steekt de diender ook weer niet in elkaar. ‘Ik ben

de komst van Máxima. En dat is al om één uur. Dat

zeker niet ongevoelig en ik laat ik mijn traan ook wel.’

scholen op bezoek en zij willen koffie drinken in de kunnen we pas om half twaalf alles klaarzetten voor redden we niet’, zegt deze met grote zorg. Goossen knikt instemmend en ziet het probleem. ‘Dat kan inderdaad niet. Ze zullen naar beneden moeten voor

Tekst: Sandra Pool | Foto’s: Gijs van Ouwerkerk >

De nieuwe regeling bestempelt hij niet als onzin.

een bak koffie.’ Zaak opgelost. Opgelucht vertrekt

‘Maar ik had mijn laatste werkzame jaren nog graag

de evenementenmanager om de boel stante pede te

‘Hier’, zegt Goossen als hij op deze regenachtige

op de campus doorgebracht. Je kunt onderling wel

regelen. ‘Communicatie,’ benadrukt Goossen, ‘daar

aprildag het Theatercafé van de Vrijhof binnenstapt.

ruilen van wijk, maar als ik kijk hoeveel mensen ik

draait het om. Veiligheid kun je heel goed verkopen

De wijkagent, gekleed in politie-uniform, legt twee

in deze stad ken, dan lijkt het me beter om helemaal

met een lach of met een kop koffie erbij. Ik stuit op

getypte A4’tjes op tafel. Een vluchtige blik leert al

weg te gaan. Ik heb iets van 1200 contacten in mijn

weinig weerstand. Ik ben duidelijk en gebruik de

snel dat het een sollicitatiebrief betreft. Het schrij-

BlackBerry staan. Opnieuw beginnen betekent ook

juiste toon. Iedereen heeft zijn eigen geluid en wil

ven vertelt over zijn opleiding aan de Mulo in Al-

een nieuw telefoonnummer, anders blijf je bezig. De

op zijn eigen manier aangesproken worden. Daar

melo, zijn eerste baan als facturist en receptionist bij

UT blijft interessant. Maar goed, het is niet anders.

heb ik feeling voor. Dat kun je niet leren op school.

een automobielbedrijf, de verplichte militaire dienst

De voorzitter van de dorpsraad van Lonneker pro-

Dat voel je of dat voel je niet. In een amicale sfeer

en natuurlijk over zijn baan bij de politie. Eerst als

beert me nog te houden. Dat streelt, maar ik verzet

kun je gerust vertellen hoe je het wilt hebben. Ik

administratief medewerker, later in opleiding om

me niet.’

hoef daar als agent niet bovenuit te steken. Het is

daadwerkelijk in dienstkleding de straat op te gaan.

Zonder protest, maar wel met pijn in zijn hart neemt

een samenwerking. Als je top-down werkt dan krijg

Een avontuur dat al langer lonkte. ‘Als kleine jongen

hij straks afscheid van een bijzonder en unieke

je pas weerstand.’

heb je echter geen idee wat zo’n baan inhoudt. Het

werkplek, zo zegt hijzelf. ‘De acties, de evenementen,

lijkt je vooral leuk.’

de omgang met studenten. Dat is niet te vergelijken

Toen jaren later de kans zich voordeed om een

met een gewone volkswijk.’ De wijkagent zet voor

opleiding tot agent te volgen, kwam die kriebel weer

evenementen de draaiboeken in elkaar, hij zorgt

bovendrijven. Goossen begon in 1982 als wijkagent

voor de aansturing van politiemensen en heeft

in het gebied dat nu Roombeek heet. Na veertien

nauwe samenwerking met particuliere beveiliging.

jaar ruilde hij van post. Sindsdien heeft hij de porte-

Voor de koninklijke bezoeken maakt hij eveneens de

feuille Lonneker, de campus, het Business & Science

draaiboeken en onderhoudt hij nauw contact met de

Die weerstand voelde hijzelf toen in 2009 een nieuw

Park en de Kanaalzone, ofwel het tweede uitgaans-

Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging.

hoofd beveiliging werd aangesteld op de UT. ‘De

centrum van Enschede, met de Grolsch Veste,

‘Goede communicatie, daar draait het om. Ik gebruik de juiste toon’ manier van omgaan met mensen sprak me niet

CineStar, Go Planet en de IJsbaan Twente. Het is

Máxima

alleen de vraag voor hoe lang nog. ‘Een wijkagent

Dat gebeurt ook deze ochtend. De telefoon rinkelt

te ver. Ik werk namelijk niet bij de UT. Het hoofd

dient elke zes jaar van werkveld te wisselen’, legt

herhaaldelijk. Prinses Máxima komt morgen naar

beveiliging is niet mijn baas.’ Als statement schrapte

Goossen uit. ‘Dat is recentelijk zo besloten. Op deze

de UT en dat vergt nog een paar laatste puntjes op

hij het wekelijkse inloopspreekuur. ‘Ik heb me niet

manier moet verwevenheid met de wijk worden

de i qua beveiliging. ‘Máxima komt in vol ornaat:

meer laten zien op de campus.’ Na het vertrek van

voorkomen.’ Lacht: ‘ Ik zit hier al zestien jaar, dus ik

een auto met vlaggetjes en motoragenten ervoor.

de chef beveiliging is Goossen weer elke dinsdag

denk dat ik een hot item ben om te verkassen.’

Ze wil zo weinig mogelijk uniformen. Ik ben dus de

van elf tot twee uur op de campus te vinden. >

aan. Als iemand in mijn post kijkt, dan gaat diegene

UT NIEUWS 04|2012 5

Interview

‘Als iemand gaat flippen dan moet-ie in de handboeien’

De drukte is wisselend. Problemen variëren van

dagen bewaard. Alleen als er iets gebeurd is, kijken

diefstal van buitenaf - een ruit ingooien en ap-

we ze terug.’ En dat is niet zo heel vaak het geval.

paratuur wegnemen - tot insluipers die gebouwen

Studenten hebben volgens de wijkagent minder

binnengaan en kijken waar mogelijkheden zijn.

tijd om het feestbeest uit te hangen. ‘Er is minder

Gelegenheid maakt dief, waarschuwt Goossen.

rotzooi. Activiteiten zijn meer gereguleerd. Ze

In het beveiligingsplan van de UT staat dat het open

worden aangekondigd. Dat was vroeger niet zo. Nu

karakter moet worden behouden. ‘Ik zou echter on-

is er EHBO of BHV aanwezig. Dat is goed, en ach,

ging ik richting de campus om dingen te regelen.

derscheid maken tussen openbare en niet-openbare

het fikkie stoken en kerstbomen jatten, dat gebeurt

Een week later was er een brandje in het trapportaal

ruimten. Werkplekken waar geen studenten horen

nog steeds. Het hoort er ook wel een beetje bij. Als

van gebouw Zilverling. De dader hebben we aange-

te zijn, daar zou je een toegangspoortje met pasjes

ze op heterdaad betrapt worden, hebben ze pech.’

houden. Het bleek om dezelfde persoon te gaan die

kunnen maken. Wie van buitenaf ter plekke moet

de brand in het TW/RC-gebouw heeft aangestoken.’

zijn, meldt zich bij de receptie. Ook dan kun je nog

Brand

wel open en bereikbaar zijn.’ Op veiligheidsgebied

Terugkijkend was zijn meest indrukwekkende zaak de

zaken om op te lossen. Je moet echt getuigen hebben

is de monitoring in de loop der jaren aanzienlijk

brand op 20 november 2002 in het TW/RC gebouw,

om iemand aan te houden en dat was bij deze zaak

verbeterd. ‘Toen ik hier begon, hadden we zes

nu Cubicus. ‘Ik was die dag net aan mijn dienst

het geval.’

camera’s. Nu zijn het er 120. De beelden blijven drie

begonnen toen ik een telefoontje kreeg. Met spoed

Zo’n grote brand laat hij niet gelaten over zich heen

6 UT NIEUWS 04|2012

Vervolgt: ‘Brandstichting is een van de moeilijkste

komen, zegt hij. ‘Maar ik word er ook niet verdrietig van. Nadat we de brandstichter van de Zilverling hadden opgepakt, bekeken we de beelden van de TW/ RC-brand. Dezelfde persoon stond ertussen. Hij heeft ook bekend.’ Dat maakte de wijkagent blij. ‘Het geeft me een voldaan gevoel als een zaak netjes wordt opgelost. Echte spanning voel ik als ik iemand op heterdaad betrap. Ik word meer alert. Spreek de persoon in kwestie aan, vertel wat ik zie, waarom ik degene aanhoud en wacht de reactie af. Als iemand rustig blijft mag-ie gewoon bij mij in de auto, maar als iemand gaat flippen dan moetie in de handboeien. Over het algemeen heb ik weinig mensen geboeid. Hoe dat kan? Ik denk dat het een combinatie is van goede communicatie en de figuur die ze voor zich zien staan. Ik ben geen kleine jongen.’

Slapeloze nachten heeft hij niet. ‘Natuurlijk is het

En dan heb ik het geluk dat ik een vrouw heb die

minder leuk wanneer je iemand treft die overleden

er heel goed over kan praten. Ik ben stiller, maar

is of iemand die helemaal ontveld is door een brand.

zij kan alles ontzettend goed verwoorden en ik kan

Dat is een minder leuk gezicht, maar het houdt me

het beamen. Zeventig procent van de huwelijken

niet lang bezig. Het hoort erbij. Je handelt de zaken

strandt na zo’n ingrijpende gebeurtenis, zo waren de

af en je praat erover hoe verschrikkelijk het was en

statistieken destijds, weet Goossen. ‘Het heeft ons

dan zakt het weer weg. Niet elk probleem is mijn

sterker gemaakt. Wij hebben weinig nodig om elkaar

probleem. Ik woon in Oldenzaal. Onderweg naar

iets duidelijk te maken. En ik zeg iedere dag dat ik

huis heb je eetcafé Halfweg. Daar gaat de knop om.

van haar hou.’

Kennelijk heb ik zo’n schakelaar. Het is misschien

Op zijn BlackBerry laat hij trots een familiefoto zien.

rationeel, ja, maar ik ben ook niet ongevoelig. Ik laat

Twee dochters, twee schoonzonen, drie kleinkin-

mijn traan ook wel. Wanneer ik voor het laatst heb

deren, de vierde opkomst. ‘Ja, daar geniet ik van.

gehuild? Dat was met het overlijden van mijn zoon.

Dat is super. Mijn vrouw en ik komen allebei uit een

Het raakt me nu weer, zie je? Ik moet even slikken.

groot katholiek gezin. Ik ben geboren en getogen

De ene keer kan ik er zo over vertellen en de andere

in Harbrinkhoek. Zoon van een bakker. Nummer

keer schiet ik vol. Ik vind het niet erg hoor om mijn

zestien in de rij, tevens de laatste. Het was een

tranen te laten zien.’ Een diepe zucht. Moment

warm nest. We zijn met veertien groot gebracht.

van stilte. Even rustig ademhalen en hij vertelt.

Twee kinderen zijn overleden. We hadden wat

‘Mijn zoon kreeg in 1993 vocht achter de longen. In

koeien en varkens en een eigen groentetuin. Vader

het ziekenhuis bleek dat hij lymfeklierkanker had.

was bakker, kruidenier en runde een cafetaria. Hij

Daar heeft hij kuren voor ondergaan. De kans was

overleed in 1957. Ik was twee en heb hem bijna niet

zeventig procent dat hij beter zou worden. Ander-

gekend. Mijn moeder is negentig geworden. Ik ben

half jaar was hij vrij, althans boven de zeespiegel, zo

groot gebracht door de oudste broers en zussen.

ver ze konden zien dus. Na een paar maanden is het

De latere jaren was ik alleen met mijn moeder. Dat

teruggekomen. Toen werd het leukemie. Hij werd

was best leuk. In die tijd had ik platen van Queen en

immuun voor de medicijnen. Mijn zoon is veertien

Deep Purple. Toen ik terugkwam van dienst, had zij

jaar oud geworden en overleed in 1995.’

die muziek keihard aan staan. Dat verwacht je niet

‘De impact hiervan op mijn leven is enorm’, zegt

en was geweldig.’

Goossen. ‘Het eerste half jaar heb ik niet gefunctio-

Zijn vrouw komt uit een gezin met twaalf kinderen.

neerd. Als ik geconfronteerd werd met problemen

Ze ontmoetten elkaar op een bruiloft. ‘Op dat feest

van een ander dan dacht ik; waar heb je het over?

is het niet wat geworden. Ze had een vriend. Een

Dat is niet goed. Ieder mens heeft zijn problemen.

half jaar later kwamen we elkaar weer tegen in een

Die gedachte is nu weggezakt, maar daar heb ik wel

disco. Het was direct raak. We zijn in 1978 getrouwd

even voor nodig gehad. Nu ben ik sneller open naar

en in Oldenzaal gaan wonen.’ De stad is binnenkort

mensen die iets soortgelijks hebben meegemaakt.

niet alleen zijn woonplaats. ‘Mijn sollicitatiebrief is

Ook attenter. Ik stuur geen lege kaart meer. Er

geschreven voor de functie van wijkagent in het

staat altijd een gedicht of een andere tekst op. Dat

centrum van Oldenzaal. De stad heeft ook aardig wat

heeft mijzelf destijds ook aangesproken. We hebben

activiteiten gedurende het jaar. Dat ben ik gewend.

stapels kaarten gekregen, ontzettend veel en dat is

Ik zou een beetje doodbloeden als ik alleen maar

allemaal heel mooi, maar de kaarten waar iets meer

burenruzies en huiselijk geweld zou tegenkomen. Ik

op stond dan gecondoleerd, die doen het wel. Die

moet een combinatie hebben van een lach en een

andere ook hoor, al die aandacht kun je niet missen.

traan en ik denk dat ik die daar kan vinden.’ |

UT NIEUWS 04|2012 7

Reportage

Studenten io op zoek naar inspiratie op Salone del Mobile, megameubelbeurs in Milaan

‘Sjiek en stijlvol, design

01 >

8 UT NIEUWS 04|2012

02 >

03 >

KODAK EPP 5005

04 >

zoals je verwacht’ Groots en meeslepend. Dat is de Salone Internazionale del Mobile in Milaan, de grootste meubelbeurs ter wereld. Een week lang in april showden ontwerpers en fabrikanten hun nieuwste collectie. Wie wil meetellen in de meubelbranche, moet hier zijn. Zo’n vijftig studenten industrieel ontwerpen van de UT wisten ook hun weg naar de expositie te vinden. Ze kwamen uit nieuwsgierigheid en om inspiratie op te doen. ‘Voor de thuisblijvers moet ik heel veel foto’s maken.’ Tekst en foto’s: Sandra Pool >

drie kwartier durende rit onder de grond naar de expositie. Staand, welteverstaan. De metro

Wie aan Milaan denkt, denkt aan haute couture,

puilt ’s ochtends uit met beursgangers op weg

mode en design. Een praktisch geklede Hol-

naar Fier Milano, het beurscomplex in de Mila-

landse op sneakers valt op straat behoorlijk uit

nese voorstad Rho. Hier bepalen afgevaardigden

de toon. Hier gaat minstens een Prada-muiltje

van de HEMA, Bijenkorf en V&D wat de trend-

om de voet, een Chanel-zonnebril op de neus

kleuren over twee jaar in hun winkel worden. De

en een Louis Vuitton om de arm. Milaan is hip,

editie van 2011 trok 1350 exposanten. Op een

Milaan is modieus, Milaan is fashion. In de week

ruimte van 150.000 vierkante meter presenteer-

van de meubelbeurs stijgen de prijzen. Hotels

den zij hun waar. Het aantal bezoekers lag rond

verdrie- of verviervoudigen hun kamerprijs. De

de 300.000. Dit jaar zal het om dezelfde cijfers

stad heeft sowieso een duur karakter. Een glas

gaan.

cola kost al gauw zes euro en wie buiten op het terras wil zitten, krijgt vier euro bijgeteld op de

IO-Studenten

rekening. Milaan is prijzig en straalt dat ook

De bezoekersstroom verspreidt zich over twintig

uit. Valentino en Gucci zijn hier de baas. In de

hallen, ingericht op stijl. De studenten Marijn

Via Della Spiga en Via Montenapoleone, hartje

Ambrosius, Luuk Nollet en Karel Bramer hebben

centrum, zijn de fameuze ontwerpers neer-

de trip georganiseerd voor de vijftig tweedejaars

gestreken. Etalages zijn stijlvol ingericht. De

studenten Industrieel Ontwerpen. Elk jaar gaat

ene nog fraaier dan de andere. Het blinkt, het

deze lichting naar de beurs. Ze blijven een week

schittert, het glinstert. Wie Milaan bezoekt keert

lang in Milaan en staan op een camping in de

met minimaal één goedgevulde shoppingbag

buurt. De studenten betalen elk 310 euro aan de

huiswaarts.

commissie. Die zorgt voor de entreebewijzen, de

Dezelfde lijn van pracht en praal vind je op de

reis per touringcar, een excursie naar Lamborg-

Salone del Mobile, een meubelbeurs die uit heel

hini en het dagelijkse ontbijt. ‘Je kunt het verder

de wereld fabrikanten en designers trekt. Vanaf

zo duur maken als je zelf wilt’, zegt Marijn. Uit

het stadscentrum, met de katholieke kathedraal

liefde voor hun vak zijn ze hier. Marijn: ‘Op de

de Duomo als stralend middelpunt, is het een

duurste plek ter wereld momenteel.’ >

05 >

06 >

KODAK EPP 5005

07 >

08 >

UT NIEUWS 04|2012 9

Reportage Ze komen om te kijken, inspiratie op te doen en om motivatie te krijgen. De studenten hebben nog geen idee wat ze willen zien. Een blik op de plattegrond moet uitkomst bieden. Design, modern, klassiek, badkamers, keukens. Het aanbod is gigantisch. Luuk: ‘Ik hoop op mooie productontwerpen. Niet al te veel artistieke dingen. Realistische ontwerpen. Niet van dat kunstzinnige. Het moet functioneel zijn. Ik kreeg van andere IO-ers de vraag of ik foto’s wilde maken als ik gave producten zag. Voor inspiratie zijn we hier op de goede plek.’ Het eerste doel is hal 5 en 7. Design. De namen van de ontwerpers zegt de studenten echter niets. ‘Walter Knoll, Flou? Geen idee wie het zijn’, zegt Karel schouderophalend. Marijn: ‘Ik zie echt veel mannen in strakke pakken. Voel me zwaar underdressed.’ Het is bijzaak, de stands trekken nu de aandacht.

‘Topdesigners, toonaangevende ontwerpen en trendy merken’

Het is opmerkelijk dat de showrooms dicht zijn en

wasemkap krijgt ook even een aai. ‘Hmm, gewoon

een ingang hebben. Luuk: ‘Dat kost wel wat. Dit zijn

kunststof’’, fronst Luuk. Hij vindt de beurs heel stijl-

heel dure meubels. Kijk eens hoe alles op elkaar is

vol en sjiek. ‘Maar niet overdreven glad. En gelukkig

afgestemd. Tot in het kleinste detail.’

niet zweverig. Het is design zoals je verwacht.’

Te zien zijn tafels, bedden, kasten, stoelen, banken

Hoe ze zelf als ontwerper te werk gaan, hangt van de

in alle soorten en maten, designs en kleuren. Zonder

opdracht af. Karel: ‘Als we iets maken voor Philips,

prijskaartje. Het is een fraai geheel. Zelf zijn de drie

dan blijf je binnen de lijnen van het merk.’ Marijn:

geen meubelmakers. Ze opereren liever allround.

‘Laatst moesten we een oplossing vinden voor een

Marijn: ‘Marketing vind ik supergaaf. De hele levens-

probleem in de gezondheidszorg. Dat was lastig,

de beurs. Deze stoel kost bijvoorbeeld drieduizend

cyclus van een product, hoe zet je het in de markt en

want ik ken die problemen niet.’ Luuk: ‘Wat je doet

euro’, zegt hij en wijst op een geel exemplaar.

hoe houd je het daar, spreekt mij aan.’ Luuk: ‘Voor

is veel analyseren, een keuze maken, uitwerken, een

De stand wordt opgebouwd door een Italiaans bedrijf

mij geldt hetzelfde. Ik houd er niet van om heel diep

model maken en blijven documenteren. We moeten

dat wordt ingehuurd. ‘Wij schetsen de plannen en zij

te gaan.’ Marijn: ‘Er zijn verschillende IO-ers. Je hebt

elke stap verantwoorden.’ Marijn: ‘Met alleen het feit

voeren uit. Een week hebben ze nodig om alles op te

studenten die heel veel ideeën hebben en heel veel

dat je iets mooi vindt kom je niet weg. Ik kan het wel

tuigen. Een dag om af te breken.’

tekenen. Die hebben vandaag ook hun schetsboek

mooi vinden, maar de consument moet het kopen.’

Montis loopt met zo’n twaalf man rond op de stand.

mee. En je hebt types die het werk eromheen willen

‘Van het totale kostenplaatje, met alles erop en

doen, de marketing en commercie, en je hebt IO-ers

Zaken doen

die heel goed zijn in de technische kant.’ Het moge

Hetzelfde geldt voor de stoelen en banken op de

verkoper. De Salone is voor hem geslaagd wanneer

duidelijk zijn, industrieel ontwerpen is meer dan

Salone. Zo’n grote beurs, met zoveel kostbare pro-

hij deals heeft gesloten, vervolgafspraken heeft

alleen tekenen.

ducten roept vragen op. De IO-ers zijn hard op zoek

gemaakt en goede reacties in de media heeft gehad.

Terug naar de beursvloer waar vijftig jaar geleden de

naar een Nederlandse fabrikant om antwoorden te

Wie liefhebber is van prachtig design is hier dus

eerste Salone werd gehouden. De hallen zijn gigan-

krijgen. In hal 7 is het raak. Stand F-30 is van Montis,

op zijn plek. De beurs is in het weekend, de laatste

tisch. De afstanden enorm. In één dag alles bekijken

een Nederlands label. ‘We ontvangen klanten, we

twee dagen van de expositie, geopend voor publiek.

is niet te doen. Behalve meubels is er een afdeling

zien wat er internationaal te koop is en we bekijken

Rondslenteren langs de crème de la crème op

keukens. Die zijn fancy en luxe. ‘Zou er ook gewoon

natuurlijk de Italiaanse ontwerpen’, legt de commer-

meubelgebied is een vermakelijke aangelegenheid.

een inbouwkeuken zijn?’, vraagt Marijn zich lachend

cieel medewerker uit. ‘Ja, hier wordt direct zaken ge-

Luuk, Marijn en Karel zijn nog lang niet klaar. Ze

af. De kraan op afstandsbediening doet het goed.

daan. Ik had net nog een Mexicaan die zes banken en

lopen verder. Op naar het volgende pronkstuk dat

Karel: ‘Nog nooit gezien.’ De kasten waarachter een

acht stoelen bestelde. Die komen in winkels te staan.’

op hen wacht. |

combi-oven schuilgaat, vallen minder in de smaak.

Montis doet al van oudsher mee op de beurs. Gezien

Veel aandacht krijgen de materialen. Alles wordt

worden, daar draait het volgens de commerciële

gevoeld en aangeraakt. Is het plastic of gips vragen

man om. ‘De nieuwste modellen showen wij hier. Het

Meer informatie over de beurs is te vinden

ze zich af bij een aanrechtblad. De futuristische

zijn de wat artistieke soorten, gezien het niveau van

op: www.cosmit.it

09 >

10 UT NIEUWS 04|2012

eraan, kun je een mooi klein huisje kopen’, lacht de

10 >

11 >

KODAK EPP 5005

12 >

Ervaar het element Tekst: Elmer van Hest | Foto: Fallschirmsport Rheine >

experiment, onder meer in de vorm van formatiesprongen. ‘Maar iedere sprong blijft een uitstapje naar een parallel universum’, aldus Riffert.

‘Vliegen ervaar je niet in een vliegtuig, net zo min als je water ervaart in een boot. Wie de elementen

Fallschirmsport Rheine biedt tandemsprongen voor 190 euro. UT-studenten krijgen daarbij een gratis

wil voelen, stapt overboord.’ Dat is de essentie van skydiven, zegt UT-student Alexander Riffert van Fall-

handycam video van hun sprong. De parachutistenclub organiseert jaarlijks meer dan 1000 sprongen

schirmsport Rheine. UT-studenten kunnen het zelf ervaren tijdens een tandemsprong. ‘Het is eigenlijk

en de instructeurs hebben ieder meer dan 1000 sprongen achter de rug.

niet met woorden te beschrijven.’

Riffert: ‘Het is niet goedkoop, maar een parachutesprong is bijvoorbeeld betaalbaar als gezamenlijk

En als het dan toch in tekstvorm moet: skydiven is intens en zelfs mindblowing. Wat wil je ook,

verjaardagscadeau voor een medestudent. Je bezorgt iemand een verjaardag om nooit te vergeten.

als je uit een vliegtuig springt om - afhankelijk van de gekozen lichaamspositie - met 200 tot

Veel mensen denken dat het voelt als vallen. Dat is niet zo; het voelt als zweven. Voor zover woorden

400 kilometer per uur richting terra firma te razen. ‘In vrije val beperkt het leven zich tot de

het kunnen beschrijven, natuurlijk.’

essenties. De sensatie verdringt alle dagelijkse beslommeringen. Skydiven is een berg avontuur naast een hoop discipline.’

Wie een waaghals is, waagt zich over de grens naar Rheine, waar de parachuteclub haar thuis-

Wie na een paar sprongen de smaak te pakken heeft, ontdekt dat er in vrije val ruimte is voor

basis heeft. Meer info: http://www.fallschirmsport-rheine.de | UTUT NIEUWS NIEUWS 04|2012 04|2012 11 11

Achtergrond

Hoe ziet het onderwijs eruit voor student die in 2013 begint?

De klas van 2016 Modules van 15 EC met veel projectonderwijs. Dat is wat we al wisten van het nieuwe onderwijsmodel (NOM). De afgelopen maanden is het UT-onderwijs anno september 2013 steeds verder ingevuld. Wat staat een eerstejaars die dan zijn studie begint te wachten? In ieder geval eerst zes modules die vastliggen en vervolgens ruimte om je studie een persoonlijke kleur te geven. Tekst: Paul de Kuyper | Foto: Gijs van Ouwerkerk >

over sport. Iedereen vanuit zijn eigen discipline. Bij communicatiewetenschap werk je bijvoorbeeld aan een communicatieplan voor een sportvereniging en bij civiele techniek ga je een Olympisch dorp ontwerpen.’ ‘Je creëert op die manier samenhang in de eerstejaarsgemeenschap’, vult haar collega Tom Mulder aan. Hij is programma-adviseur onderwijsinnovatie.

alle opleidingen, die trouwens majors heten.

‘Je leert van elkaar en ziet hoe elke discipline een

Gedacht wordt om als thema ‘sport’ te kiezen. Maar

probleem op een andere manier benadert.’

‘energie’ kan ook, of ‘gezondheid’ of ‘ICT’. ProgramHet gevoel dat alle eerstejaars zich voor hetzelfde

madirecteur curriculumvernieuwing bacheloronder-

Zes vaste modules

inzetten. Gemeenschapszin creëren. Dat is wat het

wijs Irene Visscher-Voerman: ‘We moeten dat met

Ook na het eerste kwartiel blijft er overlap tussen

nieuwe onderwijsmodel vanaf september 2013 be-

de Kick-In afstemmen. Bij sport kun je denken aan

de opleidingen, al zal dat minder zijn. De eerste

oogt. Te beginnen tijdens de Kick-In. De ontwerpers

zelf sporten, maar ook aan een rondleiding in het FC

anderhalf jaar zit in alle technische majors een

zouden graag zien dat de introductieperiode een

Twente-stadion en lezingen van bekende sporters. In

gezamenlijk wiskundeprogramma. Dat komt in alle

thema krijgt dat terugkomt in de eerste module van

de eerste module doen alle opleidingen een project

zes modules gedurende die periode terug. Voor de

12 UT NIEUWS 04|2012

niet-technische opleidingen is er zes modules lang

kennisverwerving komt kijken om op academisch

nement dat twee keer per jaar, aan het eind van de

een M&T-programma: Methoden en Technieken.

niveau tot een oplossing te komen. Een deel van die

twee afstudeersemesters, wordt georganiseerd.

Belangrijk voordeel van deze leerlijnen door alle

kennis haal je uit de colleges, een deel vergaar je

Wie de verkeerde studiekeuze heeft gemaakt, wordt

studies heen is volgens Mulder dat je dankzij de

zelf’, vertelt Mulder.

als het goed is snel uit het systeem gefilterd. ‘Na één

grotere schaal ook extra onderwijs kunt bieden aan

of twee modules kun je al reëel zeggen of iemand er

studenten die dat nodig hebben.

Flexibiliteit en activisme

Met die wiskunde- en M&T-lijn en de opbouw in

Uit kostenefficiëntie wordt elke module één keer

vraagt veel van studenten. Ze zien snel of dat bij

discipline-eigen kennis en vaardigheden liggen de

per jaar aangeboden, behalve het afstudeerse-

hen past en of ze het aankunnen.’ Iemand dwingen

eerste zes modules binnen elke major vrijwel vast.

mester. Daar kun je in september en februari aan

te stoppen kan echter pas na een jaar. Er geldt een

Daarna begint de keuzevrijheid voor de student:

beginnen. Elke module wordt afgesloten met één

bindend studieadvies van 45 punten. Mulder: Ver-

twee modules voor verdieping in het vakgebied en

eindbeoordeling. Je haalt alles of je haalt niets. Het

plichten kun je niets na een half jaar, maar als je de

ook twee vrije modules, waarbij je vakken uit een

eindcijfer is opgebouwd uit deelbeoordelingen. Dat

eerste twee modules niet hebt gehaald, weet je dat

andere discipline kunt kiezen of naar het buitenland

kunnen klassieke toetsen zijn, maar ook papers en

die BSA-norm heel moeilijk gaat worden.’

kunt gaan. Het laatste semester is de afstudeerfase.

de presentatie van het project. Volgens Mulder en

Uitval na het eerste jaar wordt nauwelijks verwacht.

Visscher-Voerman daarover: ‘Per opleiding zal ver-

Visscher-Voerman kunnen opleidingen bepalen dat

Visscher-Voerman: ‘Dat is het voordeel van vaker

schillen hoe die wordt ingedeeld. Dat kan zijn een

sommige delen per se afgesloten moeten worden

toetsen. Bij vakken waar nu al tussentoetsen zijn in-

kwartiel voorbereidend onderwijs en een kwartiel

met een voldoende. Mulder: ‘De toetsing is niet

gevoerd, zien we dat veel meer studenten het in een

het afstudeerproject. Of twee blokken het afstu-

one size fits all. Elke opleiding zal daarin zijn eigen

keer halen dan daarvoor. Ze krijgen eerder feedback

deerproject met eventueel parallel ondersteunend

afwegingen maken, maar ik denk niet dat je een

dan pas aan het eind van het vak.’ Mulder: ‘Het is

onderwijs.’

module kunt halen als je een deelbeoordeling onder

meedoen om het te halen. Als je je honderd procent

Elke module vertoont thematische samenhang en

de vijf hebt.’

inzet is nominaal studeren normaal. We moeten de

bevat verschillende disciplines. Voor een werktuig-

Het principe ‘je haalt alles of je haalt niets’ leidde

lichting die in 2013 gezamenlijk begint, als de klas

bouwkundig ontwerp kan dat bijvoorbeeld mecha-

in december tot kritische vragen van de universi-

van 2016 willen zien. Je moet er in juni 2016 bij wil-

nica, materiaalkunde en productietechniek zijn.

teitsraad over de (in)flexibiliteit van het onderwijs-

len zijn als jouw jaar de bachelor afsluit.’ |

Centraal staat een groot project. Het frontaal onder-

model. Volgens de medezeggenschap is het in dit

wijs – hoor- en werkcolleges – zal minder zijn dan

systeem niet mogelijk om minder dan voltijds te

nu. ‘Het project omvat een serieus probleem waarbij

studeren (door ziekte, persoonlijke omstandigheden

komt’, meent Visscher-Voerman. ‘Het programma

je getalenteerd bent of genoegen neemt met lagere

De UT-bachelors in 2013

cijfers. Meer doen kan ook, bijvoorbeeld in honours-

De bacheloropleidingen – majors - worden ontworpen in

programma’s of door uitdagender projecten op te

zes thematische clusters. Geprobeerd wordt om binnen die

pakken. Wij richten het model zo in dat als je volop

clusters zoveel mogelijk gezamenlijk aan te bieden. Alle

meedoet, je nominaal kunt studeren. Dat zal tachtig

huidige bacheloropleidingen komen terug, met uitzonde-

tot negentig procent van de studenten echt lukken.’

ring van onderwijskunde dat als variant opgaat in psycho-

Voor studenten die ziek worden of door andere

logie. Een model met circa tien brede bachelors – zoals in

overmacht tijdelijk of structureel maar halftijds

het najaar van 2011 geopperd - bleek niet haalbaar. De

kunnen studeren, worden maatwerkoplossingen

clusters met hun majors zijn:

of activisme) of meer dan voltijds te studeren voor wie iets extra’s kan. Mulder: ‘Je kunt minder dan voltijds studeren als

gezocht. Visscher-Voerman: ‘Dat is een wisselwerking tussen opleiding en student. Het gebeurt nu

1. Science & Technology: technische natuurkunde, scheikun-

overigens ook al, en daar komen we doorgaans goed

dige technologie, elektrotechniek, advanced technology

uit.’

en technische wiskunde

Wie bestuurstaken of ander activisme wil doen, moet dat naast de studie doen. Ook kun je kiezen een of twee kwartielen geen module te volgen en bijvoorbeeld een half jaar de Bata helpen organise-

2. Biomedical Technology & Health: technische geneeskunde, biomedische technologie en gezondheidswetenschappen 3. Engineering Technology: werktuigbouwkunde, industri-

ren. In het eerste jaar à anderhalf jaar zal dat echter

eel ontwerpen, civiele techniek, technische informatica,

niet worden gestimuleerd. ‘Het wordt makkelijker in

technische bedrijfskunde, bedrijfsinformatietechnologie,

jaar twee en drie’, aldus Visscher-Voerman. ‘Dan heb

creative technology en ITC (een mogelijk nieuwe studie

je de verplichte lijn van de major achter je gelaten.’

die aansluit op de masters van de faculteit ITC)

Klas van 2016 De eerste studenten stappen dit model binnen tijdens de Kick-In van 2013. Maar wanneer stappen ze er weer uit? Ruim zeventig procent in juni 2016, als het aan Mulder ligt. Die studeren straks namelijk nominaal. Hij ziet veel in een groot afstudeereve-

4. Behavioural Sciences: psychologie, communicatiewetenschap en onderwijskunde (als variant binnen psychologie) 5. Business Administration: bedrijfskunde en International Business Administration (als variant binnen bedrijfskunde) 6. Public Administration: bestuurskunde en European Studies (als variant binnen bestuurskunde)

UT NIEUWS 04|2012 13

Onderzoek

UT-onderzoekers testen een sensornetwerk voor diepzeecommunicatie

Sporen naar gaslek op oceaanbodem Rampen op boorplatforms, zoals in de Golf van Mexico in 2010, hebben grote ecologische en economische gevolgen. UT-onderzoekers onder leiding van hoogleraar pervasive

nog best bijzonder dat het in de relatief kleine toren van Diveworld werkt. ‘Het lijkt een mooie omgeving, maar door de wanden zijn er heel veel

systems Paul Havinga ontwikkelen een sensornetwerk dat het ontstaan van lekken of

reflecties. Dat geeft soms vreemde effecten. Het

breuken in pijpleidingen vroegtijdig kan detecteren. Om te testen of die sensoren op drie

systeem gemaakt is voor de oceaan, terwijl we het

kilometer diepte in de oceaan draadloos met elkaar kunnen communiceren, deden de wetenschappers eerst proeven in een duikcentrum in Enschede.

is net een echoput. Je moet je voorstellen dat dit nu testen in een badkuipje.’

Onherbergzaam gebied Toepassingen zijn er legio. Je kunt de sensoren inzetten om havens te beveiligen, om milieuvervui-

Tekst: Paul de Kuyper | Foto’s: Gijs van Ouwerkerk >

de laptop aan de badrand goed nieuws: de drie

ling in koraalriffen te monitoren, om in de gaten te

sensoren die nu in het water hangen sturen al data

houden hoe stevig windturbines in de zee staan.

Met een katrol en de hulp van twee collega’s laat

naar elkaar door.

Het project van Havinga richt zich op de olie- en

Paul Havinga voorzichtig wat hij zelf noemt ‘een

Dat is zeker goed nieuws, want de experimenten

gasindustrie. Vandaar ook dat het Noorse offshore-

grote gele tornado’ te water. Het gevaarte weegt

in de tien meter diepe duiktoren zijn een eerste

bedrijf Kongsberg en Sintef (het ‘Noorse’ TNO)

zo’n 35 kilo en moet met beleid – geen botsing met

test voor een systeem dat uiteindelijk in de oceaan

participeren. Ook drie Italiaanse universiteiten

de wand - vijf meter in de duiktoren van Dive-

moet werken. Een integratietest, aldus Havinga.

doen overigens mee. ‘Olie-exploitatie en –explo-

world op het Go Planet-terrein zakken. Duikers

Voor het eerst worden alle verschillende sensoren

ratie gaat steeds dieper, voorraden worden steeds

(en collega-onderzoekers) Wouter van Kleunen en

– voor geluid, bewegingen en CO2 – samenge-

moeilijker bereikbaar. Dat betekent ook dat de

Nirvana Meratnia zetten hun duikbrillen op, doen

voegd. Hij had al een duikbrevet, maar zijn drie

risico’s groter worden en alles op afstand bekeken

hun zuurstofslang in en begeleiden de tornado de

collega’s hebben speciaal voor deze gelegenheid

moet worden’, aldus de hoogleraar. Als ware het

diepte in. Even later heeft Kyle Zhang van achter

duiklessen genomen. Volgens de hoogleraar is het

een betoog vervolgt hij: ‘Drie kilometer is echt diep. Dat is onherbergzaam gebied. Daar kun je alleen in speciale capsules of met een duikboot heen.’ En dat terwijl er op die diepte van alles mis kan gaan. Kijk alleen maar naar de olieramp van BP in de Golf van Mexico of, recenter, het gaslek bij een boorplatform van Total in de Noordzee. Onder water komen er grote krachten te staan op kabels en leidingen. Havinga: ‘Je wilt een lek of een ander gebrek voor zijn. Met dit systeem kunnen we veranderingen onder water detecteren. Dan weet je wanneer je er een duikboot of mensen naar toe moet sturen om het op te lossen.’ De sensoren moeten worden aangebracht op kritieke plekken, zoals op het boorplatform zelf, maar ook op het hele netwerk aan leidingen onder water, vooral op plekken waar pijpleidingen kunnen buigen door een sterke stroming. De UT-spin-off Microflown maakt hiervoor geluidssensoren die de richting kunnen bepalen van de geluidsbron. Regis-

14 UT NIEUWS 04|2012

treert die sensor bubbels of gekraak, dan kan dat op

beerd’, aldus Havinga. ‘We moeten dus naar lagere

In de olie- en gasindustrie draait alles om betrouw-

een (toekomstig) lek wijzen.

frequenties. Wij gebruiken 10 tot 40 kilohertz, maar

baarheid. Ze moeten honderd procent zeker weten

Daarnaast worden er bewegingssensoren aange-

dat betekent wel dat je een beperkte bandbreedte

dat het werkt. Als er iets misgaat, lijden ze tonnen

bracht die de trillingen van pijpleidingen meten.

hebt. We kunnen maximaal tien kilobit versturen.

schade per dag.’ |

Ze analyseren of het een normale trilling is of dat

Nee, dat is geen ruwe data. We meten wat er aan

de pijp verder doorbuigt dan gebruikelijk. Ook

de hand is, dan praten de sensoren als het ware

zit er een CO2-sensor in die kan meten of ergens

eerst met elkaar. Is er echt iets aan de hand, dan

CO2 ontsnapt. Die toepassing is vooral van belang

wordt actie ondernomen en een datapakketje naar

als er besloten wordt CO2 op te slaan onder de

boven gezonden.’

zeebodem.

In de simulatieomgeving van de duiktoren werkt al-

De geluidssensoren die worden gebruikt kunnen ook het

les. De volgende stap is het systeem op 300 meter

geluid van walvissen herkennen. Voor de Noorse partners in

diepte testen in een groot meer in de buurt van

het project is dat erg belangrijk, zowel om technische als om

Al die sensoren kunnen onderling met elkaar

Oslo. Dat doen Havinga en zijn collega’s in novem-

politieke redenen. Havinga had er in eerste instantie niet

communiceren, en sturen hun data ook naar het

ber van dit jaar. Nog weer een half jaar later wordt

aan gedacht. ‘Het stond hoog op hun lijstje. Dat verraste mij.

vasteland. Omdat alle communicatie onder water

verder opgeschaald. Dan wordt getest in een Noors

Walvissen worden bij de aanleg van een boorplatform vaak

plaatsvindt, zijn er nogal wat wetenschappelijke

fjord. Havinga: ‘Dat wordt onze afsluitende presen-

weggejaagd door het vele lawaai. Zodra de bouw echter klaar

uitdagingen in het project. Allereerst zijn de ‘tor-

tatie. Als het daar werkt, werkt het ook midden op

is, worden de beesten nieuwsgierig en keren ze terug. Dan

pedo’s’, zoals Havinga ze noemde, niet voor niets

de oceaan. Daarna is het aan de bedrijven.’

kunnen ze het platform en de leidingen beschadigen. Met de

zo zwaar. De metalen behuizing moet zorgen voor

De hoogleraar denkt dat die nog wel de tijd zullen

sensoren willen de projectpartners twee dingen meten. Of ze

stevigheid en duurzaamheid.

nemen voordat het systeem echt op volle zee wordt

het welzijn van de walvissen beïnvloeden. En wat het risico

Daarnaast is communicatie via radiogolven onder

toegepast. ‘Offshorebedrijven zijn redelijk conser-

is dat walvissen schade aanbrengen. Dat eerste is voor het

water onmogelijk. ‘Die golven worden geabsor-

vatief. Bovendien hangt er veel van het systeem af.

oliebedrijf denk ik bijzaak, maar het is wel politiek correct.’

Beperkte bandbreedte

Walvissen

UT NIEUWS 04|2012 15

Rondetafelgesprek

Een voorschotje op het medewerkersonderzoek

‘Er moet steeds meer productie uit een uur komen’ De UT als werkgever doet het behoorlijk goed. Dat vinden in ieder geval drie UT-medewerkers die deelnamen aan een rondetafelgesprek over werkomstandigheden, ontwikkelingsmogelijkheden en werkdruk op de UT. Het gesprek is een voorproefje op het medewerkersonderzoek (voorheen medewerkerstevredenheidsonderzoek, red.), dat in mei onder alle UT’ers gehouden wordt. UT-Nieuws besprak met Mariëlle Winkler, hoofd veiligheid,

bijvoorbeeld om de koudecirkel door te rekenen. Nu zijn we bezig met Sustainable Energy, om een CO2footprint te ontwikkelen.’ Stelling 3. Het valt nogal mee met de werkdruk op de UT Ray: ‘Vroeger, en dan praat ik over 1980, werd er nog wel eens om half vijf op je kamerdeur geklopt:

gezondheid en milieu, Ray Klumpert, manager onderhoud bij het Facilitair Bedrijf en Marcel

kom, we gaan een borrel drinken. Dat probeer ik nu

Pieterse, UHD bij de opleiding psychologie alvast enkele thema’s.

lijk komen daar weinig mensen op af. Dat wordt wel

Tekst: Maaike Platvoet & Ditta op den Dries | foto: Arjan Reef >

Marcel: ‘Ik denk dat je niet kunt generaliseren wat

met mijn ploeg ook wel eens te doen, maar uiteindeveroorzaakt door de toegenomen werkdruk.’ betreft de werkdruk. Ik zie om mij heen mensen en groepen die overlopen, en aan de andere kant zijn er

Stelling 1. Wat moet de UT doen om jouw

verantwoordelijkheid. Wij lossen dat intern op door

mensen die heel relaxed met hun werk om gaan.’

werkomstandigheden te optimaliseren?

een onderwijsassistente in te schakelen, maar mis-

Mariëlle: ‘Onderling zal de werkdruk variëren, maar

Ray: ‘Mijn werkomstandigheden zijn ideaal. Afgezien

schien is die werkdruk ook een typisch probleem voor

er zit zeker een stijgende lijn in. Die signalen vangen

van de klimaatbeheersing in mijn eigen kantoor, mag ik

de opleiding psychologie, die erg gegroeid is.’

wij ook op vanuit de bedrijfsartsen. Vooral onder

niet klagen. Van mijn baas krijg ik verantwoordelijkheid

Mariëlle: ‘Mijn werkomstandigheden zijn op het

PhD’s is de werkdruk hoog. Als kleine universiteit

en ruimte om mezelf te ontplooien, en dat geef ik als

moment goed. Ik heb veel vrijheid en werk met een

hebben we natuurlijk ook behoorlijke ambities, dat

chef ook weer aan mijn ploeg. Dat werkt motiverend.

deskundig team. Thuiswerken doe ik soms, als ik rustig

zorgt ook voor verhoogde werkdruk. Als ik bijvoor-

Werkomstandigheden worden heel erg bepaald door

aan een ingewikkeld stuk wil werken. Door de open

beeld kijk wat wij, als afdeling HR, de komende jaren

de groep en je leidinggevende.’

werkvloer bij HR ben je heel erg gemakkelijk aan te

op de agenda hebben staan, dan is dat toch heel erg

Marcel: ‘Zelf heb ik de laatste jaren gemerkt dat er

spreken.’

veel. We proberen daarin keuzes te maken, maar een

verschuiving is gekomen in beheersmatige taken.

hoop moet gewoon toch gebeuren.’

Zaken als email- en agendabeheer, die vroeger onder

Stelling 2. Het verzakelijken van de UT-

Ray: ‘Dat herken ik ook. We willen een aantrek-

de verantwoordelijkheid van secretaresses vielen, zijn

cultuur is niet bevorderlijk voor de sfeer op de

kelijke campus creëren. We hebben veel vastgoed

nu, mede door de komst van de Iphone, meer eigen

werkvloer

en de campus is duur om te onderhouden. Denk

Marcel: ‘Dat herken ik niet, wel dat het een en ander

aan wegennet, veel lantaarnpalen, ondergrondse

geprofessionaliseerd is.’

kabels en leidingen. Dat kost tijd en financiën om te

Mariëlle: ‘Ik ken die geluiden wel. Er wordt meer

onderhouden.’

aangestuurd op kerngetallen, de financiën zijn dan het

Marcel: ‘Er moet hoe dan ook steeds meer produc-

uitgangspunt. Het is goed als er geprofessionaliseerd

tie uit een uur komen. Dat is inherent aan de ontwik-

wordt, maar het is jammer als die financiële benade-

kelingen in onze maatschappij.’

ring bepaalde initiatieven of projecten belemmert.’

Ray: ‘Bestuurders sturen steeds meer aan op KPI’s

Op 22 mei gaat het derde UT-medewerkersonderzoek van

Ray: ‘Vooral in het onderzoek werken ze met harde

(Key Performance Indicatoren). En dat is prima,

start. Het onderzoek loopt tot 6 juni, waarna eind juni

deadlines. Wetenschappers hebben daarom niet

maar het moet niet doorslaan.’

de eerste rapportages worden verwacht. Soortgelijke

zomaar een weekje de tijd om aan een bepaald pro-

onderzoek werden ook uitgevoerd in 2005 en in 2009. Op

ject - bijvoorbeeld een vervoersplan voor de campus

Stelling 4. Vinden jullie dat de UT voldoende tijd

basis van de vorige editie zijn als thema’s uitgezet: profes-

– mee te werken. Het kan wel, maar dan moet je er

en mogelijkheden biedt om je te ontplooien?

sionalisering van de vertrouwenspersoon-functie; een

weer veel geld tegenover zetten. Dit is niet typisch

Mariëlle: ‘Ja, maar ook daarvan denk ik dat het heel

meer klantgerichte opstelling vanuit de diensten en het

UT natuurlijk, het is de tijdsgeest. We proberen wel

erg wisselend is. Het hangt af van in welke groep je

vergroten van opleidings - en ontwikkelingsmogelijkheden

met onderzoekers te praten, zodat er onderwijsop-

werkt. De UT biedt veel mogelijkheden, maar ik ken

voor medewerkers en leidinggevenden.

drachten voor studenten uit voortkomen. Zo zijn

ook geluiden van mensen die een opleiding of cursus

Het onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met het

er op energiegebied allerlei opdrachten geweest,

willen doen, maar het vanwege tijdsdruk of financiën

Het UT-medewerkersonderzoek

bureau Effectory.

16 UT NIEUWS 04|2012

niet voor elkaar krijgen. De mogelijkheden zijn er dus,

Stelling 5. Pesten op het werk komt ook op de

ook veel te maken met conflicten. Dat kan soms

maar die worden niet altijd verzilverd of gehonoreerd.’

UT voor

werk- of persoonsgerelateerd zijn.

Ray: ‘Er is 2% van het salaris beschikbaar voor

Mariëlle: ‘Ja, dat bestaat ook hier blijkt telkens

Mariëlle: ‘Verzuim heeft vaak een niet-medische

opleidingsmogelijkheden, maar dat wordt vaak ook

weer uit medewerkersonderzoeken. Een voor-

oorzaak. Samen met bedrijfsartsen wordt gekeken

al gebruikt om mensen voor hun werk op te leiden.

beeld is dat docenten last hebben van ongewenst

hoe dat opgelost kan worden. In ieder geval niet

Bijvoorbeeld, een algemene computercursus. Dat is

gedrag van studenten.

door je ziek te melden, want dat leidt vaak tot

meer opgelegde persoonlijke ontplooiing.’

Marcel: ‘Uitsluiting, negeren, dwarsbomen, dat

escalatie.’

Marcel: ‘Ontplooien kun je op allerlei manieren, het

zijn subtiele vormen van pesten. En dat komt ook

kan ook gaan om meer verantwoordelijkheid of auto-

voor onder hoogopgeleiden.’

Welk cijfer zou je de UT als werkgever geven?

nomie in je functie. Zelf heb ik ook veel ontwikkelmo-

Mariëlle: ‘Binnen een hoogopgeleide omgeving

Ray: ‘Een 8. Er zijn hier veel goede initiatieven en

gelijkheden, maar vaak heb ik simpelweg geen tijd voor

gebeurt het vaak heel geraffineerd. Op de UT heb-

het is een prettige werkomgeving.’

cursussen. Dan stel ik het voor mezelf continu uit.’

ben we een bepaald traject om pesten bespreek-

Marcel: ‘Ik zit tegen een 8 aan. Best hoog dus.’

Mariëlle: ‘Vanuit HR proberen we leidinggevenden

baar te maken. In eerste instantie via de leiding-

Mariëlle: ‘Een 7,5.’

mee te geven om de groep zodanig aan te sturen, dat

gevende, of een vertrouwenspersoon.’

Marcel: ‘Ik verwacht niet dat er straks uit het me-

er ruimte is voor cursussen. Maar de keerzijde van

Ray: ‘Dat traject heb ik wel vaak de mist in zien

dewerkersonderzoek ook zo’n hoog gemiddelde rolt.

autonomie is ook dat mensen zelf weer dingen voor

gaan. Vooral als de leidinggevende bij het pesten

We zitten toch in een reorganisatie die verschillende

zich uit schuiven. Het is dus ook aan de medewerker

betrokken is.’

mensen raakt. Voor mij persoonlijk is het er in ieder

zelf om dat initiatief te nemen.’

Marcel: ‘Pesten op het werk heeft volgens mij

geval niet slechter op geworden.’ |

Naam: Mariëlle Winkler

Naam: Ray Klumpert

Naam: Marcel Pieterse

Functie: Hoofd veiligheid, gezondheid en milieu

Functie: Manager onderhoud bij het Facilitair Bedrijf

Functie: UHD bij de opleiding psychologie

Geeft UT als werkgever een:

7,5

Geeft UT als werkgever een:

8

Geeft de UT als werkgever een:

8-

UT NIEUWS 04|2012 17

Achtergrond

Oekraïense studenten in onzekerheid over hun kamers

‘We wachten het aan Het EK voetbal komt dichterbij. Nog een paar weken en dan houdt volkssport nummer 1 ons weer aan de buis gekluisterd. In de Oekraïne worden volop voorbereidingen getroffen om voetbalfans uit de hele wereld onderdak te bieden, veelal in studentenwoningen. Studenten wachten in spanning het aantal boekingen af. Een update van verslaggever Jerom Rozendaal vanuit standplaats Kiev. Tekst: Jerom Rozendaal | Foto’s: Mascha Stahlberg >

universiteit. ‘De hoofdconciërge vertelde dat wij misschien een verdieping omhoog moeten zodat de

Er heerst een bedrukte sfeer in een van de vele

voetbalfans de onderste verdiepingen krijgen, maar

studentenhuizen van de Taras Shevshenko rijksuni-

dat hangt allemaal van het aantal EK-boekingen af.’

versiteit in Kiev. De gangen op de eerste verdieping

Deze verhuizing is echter niet hetgeen waar de Oe-

zijn uitgestorven, een groepje mensen kijkt televisie

kraïense 19-jarige tegenop ziet. Het zijn de buiten-

in de woonkamer. ‘We hebben gisteren te horen

landse voetbalfans die zij vreest. ‘Normaal heersen

gekregen dat we voor 31 mei onze kamers moeten

hier strenge regels. Je mag geen vrienden meene-

verlaten’, vertelt Joelia, die niet herkenbaar op de

men naar je kamer en je mag geen lawaai maken.

foto wil komen.

Stel je eens voor hoe dat gaat als hier tientallen fans

Joelia deelt een kleine kamer met een medestudent,

wonen, die dronken thuiskomen. Dan is het gedaan

een kamer waarvoor zij 18 euro per maand moet

met onze nachtrust.’

neerleggen. Een vierpersoonskamer kost 8 euro.

Niet alle Nederlandse reisorganisaties maken

Bad en wc worden door twee kamers gedeeld. De

gebruik van de studentenkamers, die door Oad als

keuken, die je je met een beetje fantasie ook in een

‘vies en klein’ omschreven worden. Toegegeven: het

oud Nederlandse studentenhuis kunt voorstellen,

gros van de studentenhuizen stamt uit de Sovjettijd

wordt door de hele verdieping gebruikt.

en is niet bepaald flitsend, maar sommige kamers

Nederlandse kranten schreven maanden geleden

zijn best om uit te houden. In de praktijk worden de

al dat studenten hun kamers moesten verlaten om

kamers ook van tevoren gecheckt door reisorganisa-

plaats te maken voor voetbalfans. Bij gebrek aan

ties en de gedrochten vallen af.

hotelruimte besloot de Oekraïense overheid eind

Een studentenhuis in Kharkiv, de speelstad van

2011 om studentenhuizen in te gaan zetten tijdens

Oranje, kreeg begin maart inspectie. ‘Maar ik weet

het EK. Zo’n zestigduizend bedden worden begin

nog niet welke conclusies zij getrokken hebben’,

juni aan de markt toegevoegd. Maar veel studenten

vertelt Valeriy Slavinskiy, die bij deze corpus ver-

weten tot op de dag van vandaag niet waar zij aan

antwoordelijk is voor de studentenhuisvesting. ‘Na

toe zijn.

het bezoek heb ik niets meer van ze vernomen.’

‘Ik weet het nog niet’, vertelt Daria Ignatenko, stu-

Mochten Nederlanders fans in dit establishment

dent Journalistiek aan dezelfde Taras Shevshenko

terecht komen, dan moeten zij rekening houden met een prijs van rond de tien euro per nacht. Slavinski kwam in maart in het nieuws toen bekend werd dat hij docenten in wil zetten als conciërges. ‘Docenten spreken Engels en kun-

wat vrienden onderdak te kunnen krijgen, en

nen met de gasten communiceren’, verklaart hij

anders moet ik toch echt naar mijn ouders. Dat

deze keuze. Dit terwijl ook de meeste Oekraïense

zou jammer zijn, want het EK wil ik eigenlijk niet

studenten aardig Engels spreken.

missen.’ Voor anderen, die toch al van plan waren om de

18 UT NIEUWS 04|2012

Terug naar Joelia die haar kamer moet verlaten:

zomer bij familie door te brengen, is de ver-

‘Ik weet nog niet wat ik ga doen. Vorig jaar ben

plichte uitzetting geen probleem. Naar schatting

ik in de vakantie in Kiev gebleven om wat te

zestig procent van de Kievse studenten gaat elke

verdienen’, vertelt de studente. ‘Nu hoop ik bij

zomer op huis aan. Vaak studeren zij honderden

ntal EK-boekingen af’

kilometer van hun woonplaats en zien zij hun

heeft dit bewijs gekregen van de krant (Kom-

ciërges zijn bang voor verhevigde controle van

familie weinig. Voor hen heeft het EK zelfs zijn

merssant, red.) waar zij in deeltijd voor werkt.

bovenaf.’

voordelen: het studiejaar loopt een maand eerder

Uit vrees voor de belastingdienst weigeren veel

De grootste problemen verwacht zij dan ook voor

af oftewel, ze hebben een maand langer vakantie.

werkgevers echter een bewijs af te geven. ‘In dat

de afgestudeerde bachelors, die later in de zomer

De overblijvers, die vaak een bijbaantje hebben

geval moet je de hoofdconciërge betalen’, weet

een examen moeten afleggen om tot een mas-

ter aanvulling op de studiefinanciering van 80

Daria. Normaal bedraagt deze bijdrage, die in de

terstudie te worden toegelaten. ‘Afgestudeerde

euro, hebben het ook in andere jaren moeilijk. ‘Je

zak van de conciërge verdwijnt, zo’n 150 euro.

bachelors moeten sowieso het pand verlaten,

moet een bewijs van je werkgever overleggen om

Daria: ‘Maar door het voetbal zal dit veel duurder

voor hen geldt de werkgeversverklaring niet. De

in de zomer te mogen blijven’, vertelt Daria. Zij

zijn. Of het is helemaal niet mogelijk. De con-

hoofdconciërge is hun enige hoop.’ |

UT NIEUWS 04|2012 19

Opinie

De huidige verbredingmogelijkheden in de curricula op de UT zijn beperkt

Onderwijs moet high tech, human touch Met de slogan ‘high tech, human touch’ slaat de Universiteit Twente de spijker op zijn kop. Hedendaagse problemen vragen immers om een multidisciplinaire aanpak, waardoor de behoefte aan academici met oog voor de technische en maatschappelijke aspecten

kennis te laten maken. Wanneer dergelijk onderwijs vast onderdeel wordt van de bachelorcurricula, biedt Twente meerwaarde ten opzichte van andere universiteiten.

toeneemt. Vooralsnog beschrijft de slag echter gescheiden werelden. Krijgt iemand die ‘high

De huidige verbredingsmogelijkheden in de

tech’ studeert, namelijk wel een ‘human touch’ mee? En omgekeerd, leren de studenten van

verbreding mogelijk, maar kunnen studenten ook

de ‘human touch’ wel over techniek?

‘high tech’ minor zijn bovendien niet gericht op

curricula op de UT zijn beperkt. In de minor is voor verdieping kiezen. De meeste vakken in een studenten van een andere opleiding. Er bestaat

Tekst: Stijn van Ewijk en Maarten Arentsen | Illustratie: Bas van der Schot>

bijvoorbeeld geen introductievak werktuigbouwkunde voor gammastudenten. Dit maakt verbre-

Wij denken dat het tijd is voor de Universiteit

‘high tech’ als ‘human touch’. Sociale en technische

ding minder toegankelijk. Weinig UT-studenten

Twente om haar motto te concretiseren. In het

verschijnselen zijn zo verschillend dat het belang-

volgen uiteindelijk een curriculum dat de ‘high

bijzonder het onderwijs moet gericht zijn op zowel

rijk is techneuten en gamma’s hier gericht mee

tech, human touch’-filosofie eer aan doet.

Brede opleiding Voor zowel gamma’s als techneuten is een brede opleiding echter van grote waarde. Afgestudeerde gamma’s werken binnen organisaties vaak in een technische omgeving. Ze zijn bijvoorbeeld bezig met de invoering van controversiële techniek en innovatiebeleid. Een breder begrip van techniek helpt hierbij. Ten eerste is een ‘technische intuïtie’ nuttig: het vermogen om snel in te schatten wat techniek kan doen. Een beleidsmaker die de maximumsnelheid verhoogt naar 130, doet er goed aan de milieueffecten te kunnen beoordelen. Ten tweede dienen gamma’s de werkwijze van techneuten beter te begrijpen. Maatschappelijke problemen vragen steeds meer een multidisciplinaire aanpak. Een goed begrip van de denkwijze van de ander is een eerste voorwaarde voor samenwerking. Anderzijds worden techneuten vaak geconfronteerd met maatschappelijke aspecten. De technische uitdaging om bijvoorbeeld een windturbinepark of een biovergistingsinstallatie te realiseren is vaak gering. Het zijn vooral sociale en communicatieve vaardigheden die het succes van zulke projecten bepalen. Het gaat er om mensen in de directe omgeving van zulke installaties deskundig en betrouwbaar te informeren en hen geloofwaardig bij de realisatie te betrekken. De inhoudelijke inbreng van de ingenieur is daarbij hard nodig. Mensen begrijpelijk en inspirerend invoeren in de wereld van de techniek is bij uitstek een uitdaging voor de ingenieur. Delen van het biomassaonderzoek op de Universiteit Twente laten goed zien waar techneuten en gamma’s elkaar zinvol kunnen aanvullen en samenwerken. Terwijl de techneut werkt aan

20 UT NIEUWS 04|2012

Stijn van Ewijk en Maarten Arentsen

het technisch ontwerp, onderzoekt de gamma

of geschiedenis belangrijk om je te ontwikkelen

Nieuw onderwijsmodel

de maatschappelijke omgeving. Er wordt kennis

tot een kritische, zelfbewuste en invoelende per-

De voorgestelde verbreding in het onderwijs

verzameld over de verwachtingen die de inpassing

soon. Een dergelijk basis is verrijkend en stelt de

vindt bij voorkeur in de bachelor plaats. De

van nieuwe techniek beïnvloeden. Enerzijds maakt

ingenieur nog beter in staat om zijn bijdrage te

master biedt vervolgens de mogelijkheid te

het uitwisselen van deze kennis het technisch

leveren aan de maatschappij. Dit pleidooi staat

specialiseren. Het geplande nieuwe onder-

ontwerp nog beter. Anderzijds kan de maatschap-

niet los van de praktijk: op bijvoorbeeld Cornell

wijsmodel vormt een uitstekende kans voor

pelijke omgeving gerichter worden geïnformeerd

University volgen techniekstudenten verplicht

het invoeren van verbreding. De investering

over technologische alternatieven.

‘liberal arts’-colleges in hun bachelor.

is beperkt: voor de meeste technische studies

Voor gamma’s is de onderzoeksmethode van

zijn namelijk dezelfde sociaalwetenschappelijke

techneuten waarschijnlijk wel inzichtelijk omdat

vakken van belang. Omgekeerd is een vak als

Een van de grootste verschillen tussen tech-

dit onderdeel vormt van methodologievakken.

Physics for future presidents toegankelijk voor

nische en niet-technische studies is de weten-

Waar het eerder aan schort, is een begrip van

iedere gamma.

schappelijke methode. Technisch onderzoek is

ontwerpgericht denken en het hebben van een

De Universiteit Twente moet technische en niet-

louter kwantitatief en richt zich op het vinden

technische intuïtie. Ontwerpgericht denken

technische studenten inhoudelijk bekend maken

van een absolute waarheid. Niet-technische

komt bij uitstek tot uitdrukking in projecten die

met elkaars vakgebieden. Alleen dan kan de

studies richten zich op belangenverstrenge-

vanuit een pakket van eisen om concrete oplos-

universiteit voldoen aan de vraag naar gamma’s

ling, conflicten en onzekerheden. In de soci-

singen vragen. Dergelijke projecten, bijvoorbeeld

met een technische intuïtie en techneuten met

ale werkelijkheid ontbreekt nu eenmaal een

in samenwerking met technische studenten,

begrip van sociale verschijnselen. Met ‘high tech,

vindbare ‘waarheid’ en in kwantitatief onderzoek

kunnen dus heel leerzaam zijn voor gamma’s.

human touch’ slaat de UT de spijker op zijn kop;

is statistische significantie het hoogst haalbare.

Het onderwijzen van een technische intuïtie aan

nu moeten we nog gerichter studenten op gaan

Een logische toevoeging aan een technisch

gamma’s is al succesvol gebleken. In Amerika

leiden die later deze spijkers met koppen slaan. |

curriculum is dan ook een vak dat zich richt op

wordt op een aantal universiteiten het zeer

methodieken en benaderingen in een bepaald

toegankelijke en populaire vak Physics for future

Over de auteurs:

wetenschapsveld. Mogelijkheden zijn onder

presidents gegeven. Het vak is ontwikkeld door

Stijn van Ewijk is student Sustainable

andere vakken onderzoeksmethodologie of we-

natuurkundige Richard Muller. In dit studie-

Energy Technology en Public Administration.

tenschapsfilosofie.

onderdeel leren studenten de belangrijkste

De bekende filosofe Martha Nussbaum presen-

natuurkundige en technische principes achter

Maarten Arentsen is hoofddocent bij de

teert een bijkomend motief voor het onderwijzen

grote beslissingen en belangrijke nieuwsfeiten.

faculteit Management en Bestuur en onder-

van geesteswetenschappen aan elke student.

Het begeleidende boek laat zien dat het vak voor

zoekt en doceert innovatie in de energie-

Volgens haar zijn vakken psychologie, filosofie

gamma’s enorm interessant en nuttig is.

voorziening.

Methode en denkwijze

UT NIEUWS 04|2012 21

Opinie

3TU: flirten mag Vijf jaar al weer werken de universiteiten van Enschede, Eindhoven en Delft samen in de

verbladstrategie’. ‘Twente, Eindhoven en Delft

3TU-federatie. En met succes, zeggen de colleges van bestuur van de drie instellingen. Het lustrum

verspreid over het land en hebben elk in hun

vinden elkaar in bèta en techniek. Ze liggen

werd gevierd met een optreden van drie studentenorkesten in het Concertgebouw. In Den Haag

eigen omgeving complementaire partners.’

vormen de universiteiten één blok. Tegelijkertijd wordt gelonkt naar andere partners. Delft flirt met

partners werden echter wel inniger in een

Leiden en Rotterdam, Eindhoven gooit een lijntje uit naar Utrecht en de UT versterkt de banden met

voorbeeld daarvan is het conflict dat ontstond

Nijmegen, Wageningen en Groningen. Gaat dat samen? Heel goed zelfs, wordt beweerd.

De verhoudingen met die nieuwe regionale periode dat de 3TU-liefde deukjes opliep. Een tussen Eindhoven en de UT na het wegkapen van de Enschedese tophoogleraar Hans Kuipers door de partner uit Noord-Brabant. Flier-

Tekst: Paul de Kuyper >

een ‘geregistreerd partnerschap’ met het UMC

man: ‘Die regionale samenwerkingen zijn ook

Utrecht bij voor onderzoek op opnieuw biome-

aangehaald omdat 3TU een paar hobbels heeft

‘3TU is oké, maar 1TU is een brug te ver’, liet

disch vlak, maar ook op energie- en klimaatge-

meegemaakt.’

Karel Luyben, de rector van de TU Delft, een

bied. De UT is evenmin monogaam. De laatste

jaar geleden optekenen in UT Nieuws. Zijn

twee jaar wordt steeds meer tegen Wageningen,

Successen

universiteit flirtte toen voor het eerst openlijk

Nijmegen en Groningen aangekropen.

Welke successen heeft 3TU te vieren in dit

met Leiden en Rotterdam. Er werd zelfs over

lustrumjaar? Bijvoorbeeld dat drie van vijf

een fusie gesproken. Al snel bleek dat het zo’n

Klaverbadstrategie

vaart niet zou lopen, maar Delft is niet de enige

Wie denkt dat deze nieuwe allianties de samen-

staan een officiële accreditatie te krijgen. De

3TU-partner die naar andere Nederlandse uni-

werking tussen de drie technische partners

twee andere studies hebben hun visitatie net

versiteiten lonkt.

bedreigt, heeft het mis volgens de bestuurders.

achter de rug of moeten die nog krijgen. ‘Dat

Eindhoven onderhoudt vanouds banden met

UT-voorzitter Anne Flierman is dit jaar tevens

betekent dat dit gezamenlijke initiatief nu ook

de Universiteit Maastricht en het academisch

voorzitter van het 3TU-bestuur. Hij betoogt dat

de goedkeuring krijgt van de accrediterende in-

ziekenhuis aldaar, vooral op het gebied van

de regionale samenwerkingsverbanden 3TU

stantie’, aldus Eric Logtenberg, 3TU-secretaris

biomedische technologie. Vorig jaar kwam daar

zelfs versterken. Flierman noemt dat de ‘kla-

Onderwijs.

22 UT NIEUWS 04|2012

gezamenlijke masteropleidingen op het punt

Ook op onderzoeksvlak is er een en ander bereikt. Zo wordt binnen verschillende Centres of Excellence door wetenschappers nauw samengewerkt. De onderzoeksagenda’s op bijvoorbeeld de vakgebieden ICT, nano en energie worden op elkaar afgestemd. Volgens Flierman

Column | Beer Sijpesteijn Integreren

is dat iets heel anders dan wat de regionale allianties doen. ‘Daar gaat het meestal om de

Met de crisis en de val van het kabinet is de

koppeling tussen een technische universiteit en

economie weer het centrale onderwerp in de

een medische faculteit. De UMC’s hebben veel

politiek. Overal probeert Den Haag geld vandaan

technologische kennis nodig. Dat is comple-

te halen, dus ook bij het hoger onderwijs. Het

mentair en staat los van wat we binnen 3TU

Rathenau Instituut, dat onderzoek doet naar

bespreken. Delft, Eindhoven en Twente doen

wetenschaps- en technologiebeleid, heeft be-

allemaal nano-onderzoek. Maar moeten we het-

cijferd dat dankzij het nu demissionaire kabinet

zelfde doen? Nee, dus dat stemmen we af.’

de overheidsbijdrage aan wetenschappelijk

Belang in technologiedomein

onderzoek in 2016 netto 200 miljoen euro minder zal zijn dan op dit moment. Maar ook voor de

Eén van de grootste krachten van 3TU lijkt het

andere partijen geldt dat het nog maar de vraag

gezamenlijk optrekken richting de overheid.

is of ze als puntje bij paaltje komt een vriend van

Dat resulteerde in 2011 bijvoorbeeld in 33 mil-

de kenniseconomie is.

joen euro extra tot 2014 van het ministerie voor

Terwijl er in de landen om ons heen extra geïnves-

het verbeteren van het onderwijs aan de drie

teerd wordt (niets rendeert zo goed als ken-

voorbije decennium geleerd.

technische universiteiten. Eindhoven, Delft en

nis), voelt iedereen op de UT de bezuinigingen:

Het gevoel bekruipt me dat er een steeds grotere

de UT kunnen samen een sterkere vuist maken

Onderzoeksbudgetten zijn lastiger te verkrijgen,

kloof begint te ontstaan tussen de leefwerelden

bij het behartigen van de belangen van de

het cao-overleg voor universiteiten is opgeschort

van ‘de internationale studenten’ en ‘de Nederlan-

ingenieurswetenschappen en het promoten van

en de studiefinanciering is eraan. Er wordt alleen

ders’ op de universiteit. Internationale studenten

de bètavakken, constateert ook Flierman met

maar naar getalletjes gekeken, zonder in het ach-

(synoniem: Duitsers) zijn rokende vegetariërs

tevredenheid. ‘Ik zie zelfs dat in het topsecto-

terhoofd te houden waar deze voor staan. Terug

die nooit thuis zijn en te beroerd zijn om zich

renbeleid de betekenis van 3TU groter wordt.’

naar het adagium van de jaren negentig: it’s the

te verdiepen in de Nederlandse taal en cultuur,

Dat laatste erkent ook Frits Lagendijk, behalve

economy, stupid!

omdat ze na hun studie toch weer weg gaan. Ne-

voorzitter van de Twentse universiteitsraad te-

Hebben we niet net tien jaar van populistische

derlanders zijn bekrompen mensen die ondanks

vens voorzitter van de 3TU-medezeggenschap.

hysterie achter ons waarvan hét centrale bericht

de internationale aspiraties van de UT weigeren

‘Zolang er geld wordt binnengehaald, is 3TU

was: beste beleidsmakers, het gaat niet alleen

hier in mee te gaan en ze weigeren per definitie

een succes. In de topsectoren speelt 3TU een

maar om de economie! Een goede samenleving

buitenlanders in hun huis – kijk maar naar de

belangrijke rol en er wordt nu ook gezamenlijk

vergt ook dat mensen elkaar als mensen zien.

leegstand op de campus.

opgetrokken bij de afspraken met het ministe-

Zeker, het populisme is helemaal doorgeslagen

In de praktijk zijn er gelukkig veel voorbeelden te

rie over prestatie-indicatoren.’

en het is voor bèta’s een verademing om gewoon

vinden waarin iedereen mengt, maar dat neemt

Toen de regionale samenwerkingen steeds meer

even rustig naar getalletjes te kunnen kijken.

niet weg dat vooroordelen over groepen blijven

vorm kregen, heeft Lagendijk de bestuurders

Maar laten we nou niet weer helemaal terugval-

bestaan en, misschien door de groei van het

wel eens gevraagd of dit de 3TU-vuist richting

len in puur economisch denken. Kunnen we niet

aantal Engelstalig opleidingen, zelfs toenemen.

Den Haag niet verzwakt. Inmiddels heeft hij die

de middenweg bewandelen? Waar is Hegel als je

Integreren gebeurt dus niet automatisch, ook

indruk niet meer. ‘Het 3TU-belang ligt in het

hem nodig hebt?

niet onder hoger opgeleiden. Vanuit de UT-orga-

technologiedomein.’

Ook voor de Univeristeit Twente is dit relevant.

nisatie moet hier actief iets ondernomen worden.

In een lustrumfilmpje op de 3TU-webiste stelt

Ik wil niet weer een heel betoog houden over

Enerzijds door het bespreekbaar te maken en er

UT-rector Ed Brinksma het als volgt: ‘Geld gaat

bezuinigingen en over hoe ik me afvraag of de

over te discussiëren, daarnaast door activiteiten

de komende jaren anders stromen dan tot nu

beleidsbepalers wel eens een voet in het sport-

te initiëren en ondersteunen (sport en cultuur,

toe. Het is voor ons van levensbelang te zorgen

centrum of de Vrijhof zetten. Liever heb ik het

anyone?).

voor voldoende financiering van ons onderzoek.’

over een onderwerp dat wat meer Human Touch is

Integratie vergt voortdurende inspanning van

Zeker als binnenkort ook de aardgasbaten (de

en nu speelt in de minisamenleving die de UT is:

beide kanten om vooroordelen te blijven beslech-

zogenaamde FES-middelen) niet meer worden

integratie.

ten en of je het nou een dialectisch proces of het

aangewend voor wetenschappelijk onderzoek

Elke calculusdocent weet dat leren integreren

vinden van de juiste balans noemt maakt mij

– iets dat de 3TU naar eigen zeggen duizend

tijd en actieve inzet kost. Het volstaat niet om

niet uit, als het maar gebeurt. Integreren moet

promovendi kan kosten - is het van belang dat

een student een paar uur per week met dat dikke

je leren.

die vuist richting Den Haag stevig gebald blijft.

boek van Stewart in één ruimte te stoppen. Je

Zolang dat lukt, en dus geld oplevert, zal geen

zult er voor moeten zorgen dat de student de tijd

Beer Sijpesteijn is

van de drie technische partners er moeite mee

neemt om zich erin te verdiepen, alvorens de stof

student Technische Informatica.

hebben dat men er ook in de regio ‘universtaire

te begrijpen. Precies zo werkt het tussen mensen

liefdes’ op nahoudt. |

met verschillende achtergronden, hebben we het

Reageren? www.utnieuws.nl

UTUT NIEUWS NIEUWS 04|2012 04|2012 23 23

AFVD Foton

24 UT NIEUWS 04|2012

Dobbelsteen…. Het leven is een dobbelsteen. Welke filosoof van de koude grond deze woorden nu weer ontdekt heeft? We zouden het niet weten. Wat we wél weten is dat de verkiezingen van de U-raad volgende maand voor de deur staan. De kandidaatstelling is inmiddels achter de rug. In de week van 4 tot en met 8 juni kan er weer gestemd worden op ‘verse’ kandidaten. Hoe zou de dobbelsteen voor de Uraad dit jaar rollen? Wordt het ‘bingo’ voor UReka? Scoort PvdUT de meeste punten? We zullen het zien. Noteer vast dinsdag 22 mei in je agenda. Dan houden Studium Generale en UT Nieuws een verkiezingsdebat. Foton-fotograaf Djurre Broekhuis liet zich bij het maken van deze foto ook inspireren door de dobbelsteen. In een laatje vond hij een vergeten, rubberen dobbelsteen met een lampje erin; een gadget die hij ooit eens kocht. ‘Wat gebeurt er als ik de dobbelsteen op een zwarte doek gooi, een lange sluittijd aanhoud en op het allerlaatste moment inflits?’, vroeg de inventieve fotograaf zich af. Het resultaat ziet u hier. Een verlichte dobbelsteen maakt rare spongen. Als je wilt scoren draait alles om een goede timing. En die tip wilden we de kandidaten voor de nieuwe U-raad niet onthouden. |

Foto: Djurre Broekhuis, AFVD Foton.

UT NIEUWS 04|2012 25

Wie is....

‘Liever niet op de voorgrond’ Tekst: Maaike Platvoet | Foto: Gijs van ouwerkerk >

voorgrond te zijn. Bij mij past meer een functie als

minder aantrekkelijk. De eenheden van mede-

spin in het web, en het bewaken van de proces-

werkers die lid zijn van de Universiteitsraad

Verhuizen. ‘Ik heb op heel wat plekken in

gang. Als griffier zorg ik er bij de Universiteitsraad

krijgen 0,18fte vergoed als een medewerker bij

Nederland gewoond. Als kind ben ik met mijn

voor dat de zaken goed lopen, maar ik heb ook een

de Uraad actief is.’

ouders een paar keer verhuisd, onder andere van

adviserende functie. Bovendien draag ik zorg voor

Driebergen naar Coevorden. Later ging ik rechten

de continuïteit van kennis, want elk jaar wisselt de

Verkiezingen. ‘Er breekt nu een drukke periode

studeren in Groningen en vertrok daarna voor

studentgeleding en elke twee jaar – in ieder geval

aan vanwege de verkiezingen. Dit jaar zowel voor

mijn eerste baan bij het bureau juridische zaken

gedeeltelijk - de medewerkersgeleding. Nieuwe

medewerkers als studenten. Eigenlijk is die peri-

naar Enschede. Daarna volgde Delft, waar ik een

mensen worden vaak wel door hun voorgangers

ode al in januari ingezet, en dat loopt door tot en

ontzettend leuke functie had als persoonlijk me-

ingewerkt, maar ik maak ze ook wegwijs op het

met juni. Ik zorg ervoor dat de verkiezingsperiode

dewerker van een lid van de Tweede Kamer. Mijn

gebied van alle wet- en regelgeving. Kortom, mijn

netjes verloopt. Of er veel gestemd zal worden,

echtgenoot promoveerde ondertussen in Delft. En

functie als griffier is heel breed.’

weet ik nog niet. Storm loopt het vast niet, maar dat is een landelijke trend. Wij doen er in ieder

via een omweg in Meppel kwamen we uiteindelijk weer wegens de baan van mijn man in Twente

Vergaderen. ‘Veel vergaderen hoort erbij. Inhou-

geval alles aan om de verkiezingen onder de aan-

terecht. Sinds 2001 werk ik dus ook op de UT.

delijk ben ik vaak aardig op de hoogte, dus het

dacht te brengen. Het is wel jammer dat kiezers

Dat vele verhuizen heeft zo zijn voor- en nadelen.

is interessant om te weten wat speelt. Momen-

vaak niet zien dat een medezeggenschapsorgaan

Je ziet en ontdekt veel, maar je moet ook telkens

teel is dat veel, het is een roerig jaar. Ik kom er

als de Uraad best invloed heeft. Dat terwijl alle

opnieuw ‘wortel schieten’. Dat gaat, onder meer

nu ook niet aan toe om alles grondig te lezen.

vergaderingen en stukken openbaar zijn, ook de

ook door de kinderen, de ene keer makkelijker

Wat dat betreft, petje af voor alle leden van

interne vergaderingen.’

dan de andere keer.’

de Universiteitsraad. Sommigen werken vaak door in de weekenden en avonduren. Vooral

Moeilijk. ‘Ik werkte nog niet zo lang bij de

Medezeggenschap. ‘Als griffier ben ik continu

voor studenten is het niet gemakkelijk om je

Uraad, toen de huidige voorzitter Geerten

bezig met medezeggenschap, iets wat ik altijd erg

snel onderwerpen zoals de reorganisatie eigen

Schrama ziek werd. Hij had een hersentumor en

belangrijk heb gevonden. Zo was ik op de scholen

te moeten maken. Toch vinden alle studenten

overleed vrij snel. Het was een hele heftige en

van mijn kinderen al betrokken bij de medezeg-

het uiteindelijk altijd een heel leerzaam en

moeilijke periode die we toen als raad met elkaar

genschapsorganen. Ik vind het leuk om te zien hoe

waardevol jaar bij de Universiteitsraad. In het

doormaakten, we waren destijds heel hecht. Het

organisaties functioneren door in een bestuurs-

verleden tekenden ze nog wel eens een jaar

saamhorigheidsgevoel kan per raad erg verschil-

orgaan te zitten. Maar liever niet door zelf op de

bij, maar met de langstudeerboete is dat nu

len, heb ik inmiddels ondervonden. Toen studentenpartij UReka in 2002/2003 net in opmars was,

Wie is Jacqueline Ribberink ? NAAM:

was er opeens sprake van een tweedeling tussen studenten en medewerkers. Er kwam onderling meer afstand, tegenwoordig speelt dat niet meer, de onderlinge contacten zijn prima.’

Jacqueline Ribberink - van Middelkoop

Functie:

griffier bij de Universiteitsraad sinds 2001

Fietsen. ‘Tennissen, fitness, fietsen, ja, ik houd

Geboren:

in Driebergen

wel van sport. Maar ik zing ook in een koor, en

Opleiding:

studie rechten aan de Rijksuniversiteit Groningen

volg een cursus Spaans. Fietsen is in ieder geval

Woont:

in Hengelo

favoriet. Mijn man en ik hebben jaren vakantie

Burgerlijke staat: getrouwd met Jan Ribberink (UT-medewerker bij de faculteit Construerende Technische Wetenschappen),

gevierd ‘op de fiets’. Dan trokken we met een

één zoon, twee dochters.

klein tentje bepakt en bezakt door Frankrijk, of

Televisie:

Actualiteitenprogramma’s en krimi’s.

door het Middellandse Zeegebied. Nu hebben we

Film:

‘Ik heb net de dvd-serie Borgen aangeschaft.’

een kleine camper, maar die fietsen gaan natuur-

Boek:

‘Ik zit bij een leesclub en lees veel. Mijn smaak is breed: van Arthur Japin tot Henning Mankell.’

lijk wel mee.’ |

26 UT NIEUWS 04|2012

UT NIEUWS 04|2012 27

Economie

De hegemonie voorbij Wetenschappelijke erkenning of commercieel succes? Richard Schasfoort van het MIRA

hebben er inmiddels 15 geïnstalleerd bij onder

ontsproten Ibis Technologies hoeft niet na te denken welke wens hij liever vervuld ziet met

onze sensoring, spotting equipment en optiek

meer farmaceutische bedrijven, die inzien dat

de Ibis MX96, de populaire naam voor Instrument for Biomolecular Interaction Sensing

uiterst betrouwbaar en tot dusverre uniek zijn.

MultipleX 96. ‘Erkenning én goede verkoopcijfers, dat is waar wij naar streven’, zegt Schasfoort.

dit gebied, maar wij hebben de potentie een

Beide doelen lijken in zicht op het moment dat giganten als Johnson & Johnson en Pfizer de

in een markt die wereldwijd naar schatting 50

portemonnee trekken. Niet slecht in een onderzoeksgebied waar het Zweedse Biacore (GE Healthcare) twintig jaar hegemonie vierde; Surface Plasmon Resonance (SPR).

Biacore heeft al twintig jaar een monopolie op groot marktaandeel te gaan veroveren.’ En dat miljard dollar waard is.

Wortels De vondst van Ibis Technologies stamt uit begin jaren negentig, toen toenmalig TNO’er

Tekst: Elmer van Hest | Foto: Arjan Reef >

Richard Schasfoort, onder meer werkzaam aan

Schasfoort in opdracht de IBIS 1 ontwikkelde,

de faculteit technische natuurwetenschappen,

waarvan er in de jaren erna uiteindelijk 35

De Ibis MX96 is een SPR-apparaat dat in

Medical Cell BioPhysics (Prof. Leon Terstap-

stuks over de toonbank gingen. De ex-UT’er

sneltreintempo antistoffen in bloedmonster

pen) en MIRA instituut van de Universiteit

keerde vervolgens weer terug naar Enschede,

opspoort en bovendien de interactie tussen an-

Twente. Samen met Gerard Engbers staat

waar hij zijn eigen onderzoeksgroep kon op-

tistoffen en eiwitten in beeld brengt. De gang-

Schasfoort aan het roer van IBIS Technologies.

richten. In 2007 keerde hij weer terug naar Ibis

bare techniek in het gemiddelde ziekenhuis of

De MX96 klaart de klus in een goed kwartier en

Technologies, om samen met Engbers de MX96

de gewone huisartspraktijk is een tijdrovende,

tegen een aantrekkelijk kostenplaatje. ‘Biacore

te ontwikkelen. Bepalend was het moment

arbeidsintensieve klus. ‘Opmerkelijk dat die

levert SPR-apparatuur die per stuk 400.000

waarop het Amerikaanse Wasatch Microflui-

techniek zo lang onveranderd is gebleven’, zegt

euro kost. Onze MX96 kost de helft ervan. We

dics op de proppen kwam met de tot dan toe ontbrekende schakel: de Continuous Flow Microspotter (CFM).

Nature De potentie van de Twentse techniek werd in augustus vorig jaar pas écht opgemerkt toen middels een publicatie in Nature bekend werd dat huidig KNAW-president Hans Clevers de IBIS MX96 gebruikte voor zijn prijswinnende stamcelonderzoek. Clevers prees de betrouwbaarheid en het unieke aspect van de techniek. Schasfoort: ‘En dan gaat het dus ineens hard. Onze methode hebben we vervolgens nog uiteengezet in een artikel in Analytical Biochemistry. Die publicaties bezorgden ons flink wat aandacht.’ Inmiddels telt Ibis Technologies acht medewerkers, die zorg dragen voor montage, testen, analyse, studie, sales, marketing en verdere (software)ontwikkeling. Het bedrijf heeft nog een lange weg te gaan, erkent Schasfoort: ‘Biacore heeft achtduizend SPR-apparaten in de markt gezet, een enorm aantal. Wij zijn op zoek naar partijen die testen ontwikkelen om ons ontwerp breed toepasbaar te maken. Commercieel succes vereist brede toepasbaarheid, tot in de kleinste huisartsenpraktijk toe. We zijn met iets groots bezig.’ |

28 28 UTUT NIEUWS NIEUWS 04|2012 04|2012

Sport

Mentaal spelletje bij Sagittarius

De wow-factor van boogschieten

De mogelijkheden om op de campus een sportieve prestatie neer te zetten, zijn legio. Van schaken tot schermen, van taekwondo tot tafeltennis. De redactie van UT Nieuws hijst zich in sportkleding en gaat het aanbod aan den lijve ondervinden. Participating journalism heet dat. Deze maand aflevering 5: boogschieten.

‘De schutter moet ontspannen zijn terwijl de boog is gespannen.’Tsja, makkelijk gezegd. Het vergt

schieten makkelijk drie pijlen dicht op elkaar. Je

kracht om de boog gespannen te houden en met het vizier te mikken op de roos, negen meter van

de roos raakt. Je bent een goede schutter als je de

mij verwijderd. Houd ik mijn ellenboog hoog genoeg, overstrek ik mijn rechterarm niet, zit mijn

mentale spelletje.’

linkerhand goed onder mijn kin, ga ik überhaupt iets raken met de recurve boog in mijn handen?

bent niet per definitie een goede schutter als je roos meteen daarna nog twee keer raakt. Dat is het Als ik mijn linkshandige boog ophef, weet ik al dat het spelletje niet voor mij is. Ik probeer te ontspan-

Mijn linkerarm protesteert lichtjes tegen de 24 pond trekkracht. ‘Op hoop van zegen’, denk ik als ik

nen, maar dat valt niet mee zodra ik de pees rich-

de pijl richting doelwit stuur.

mikken met het vizier lastig. En hoe laat ik de pees

ting mijn kin trek. De spanning in de boog maakt eigenlijk los? Het loslaten – de lossing in vaktermen

den’, zegt Klaassen. Op de handgrepen zijn latten

– lijkt mij erg belangrijk. Klaassen springt bij; ‘De

gemonteerd. De latten zijn sierlijk gebogen en

lossing moet soepel zijn, je laat de pees langs de

Treffender kan een boogschietvereniging niet

daarom heeft dit type boog de naam recurve boog.

vingers glijden.’ Letterlijk ontspannen, dus.

heten; Sagittarius, ofwel het sterrenbeeld boog-

Tussen beide uiteinden van de latten is de pees

Mijn eerste twee pijlen treffen het bord, een derde

schutter. De vereniging viert in 2012 het veertig-

gespannen, de draad waaraan ik straks trek om

vliegt er links langs. Veiligheid is erg belangrijk in

jarig bestaan. ‘Er zijn nu 23 leden en we schieten

een pijl af te vuren.

de boogsport. Een pijl bereikt makkelijk een snel-

op dinsdag- en donderdagavond’, zegt voorzit-

De Graaf: ‘Boogschieten is twintig procent techniek

heid van 200 kilometer per uur. Om te voorkomen

ter Albert de Graaf (22) in sportzaal 1, waar de

en tachtig procent mentaliteit. De techniek bestaat

dat er slachtoffers vallen, houdt iedereen constant

vereniging alle materiaal binnen handbereik heeft.

voornamelijk uit het aannemen van de juiste hou-

een wakend oogje in het zeil. Mijn oog tuurt echter

Clublid Robin Klaassen (22) trekt een aantal lades

ding.’ Die techniek baart mij meteen zorgen; omdat

al weer door het vizier, dat inmiddels anders is

open en het is even alsof Q. z’n gadgets aan James

mijn linkeroog onbewust mijn voorkeur heeft,

afgesteld om mijn trefkans te verhogen. Wederom

Bond laat zien. In de lades liggen twintig bogen,

krijg ik een boog voor linkshandigen in de handen

raak ik twee maal het bord en zeilt de derde pijl er

plus beschermingsmateriaal voor borst, onderarm

gedrukt. Het voelt onwennig.

doelloos langs.

en vingers. De bogen zien er in hun lade al gevaar-

Het opstellen voor de schietschijf doet bijna aan

‘Je bent een goede schutter als je de roos meteen

lijk uit.

als een ritueel. Het proces straalt rust uit. De

daarna nog twee keer raakt. Dat is het mentale

Eenmaal geassembleerd zijn de bogen indrukwek-

Graaf richt zijn hoofd naar de schijf, heft zijn boog,

spelletje’, klinkt het nog in mijn gedachten. Die

kende apparaten die tot mijn kin reiken. ‘Dat is de

trek aan de pees tot hij zijn vingers onder zijn kin

vlieger gaat in mijn geval dus niet op. Ik bestudeer

wow-factor. Een beetje boog kost 450 euro, maar

heeft, gooit zijn ellenboog de hoogte in, tuurt door

nog eens mijn boog. De wow-factor van het ding,

wij hebben materiaal beschikbaar voor cluble-

het vizier en schiet in de roos. ‘Goede schutters

die gaat wél op. |

Elmer van Hest | Foto’s: Arjan Reef >

UT NIEUWS 04|2012 29

30 UT NIEUWS 04|2012

Cultuur

Kleurrijk groen Hippies, clubbers, rockers, hiphoppers, rastafari; allemaal zijn ze welkom op 17 mei (Hemelvaartsdag)

Doubovski. ‘Kennelijk raken we daar een juiste

tijdens Green Vibrations, het festival dat in elf jaar tijd uitgroeide van een flatfeest tot een volwaardig

relaxte uitstraling, die Green Vibrations deelt

snaar.’ Meijers verklaart de belangstelling uit de

muziekfestival met aantrekkingskracht tot ver buiten Twente. Vijftig acts en drieduizend bezoekers laten

met het festival-der-festivals; Lowlands. Ambitie

zich op het Carillonveld horen, maar kwaliteit gaat altijd boven kwantiteit, zeggen medeorganisatoren

de Flevopolder is er vooralsnog niet. ‘Met ons

Jonah Meijers en Dennis Doubovski. En toch is het leuk om te weten dat er 5800 liter bier doorheen gaat

dien mag groei nimmer ten koste gaan van de

om even groot te worden als het festival in budget moeten we realistisch blijven. Bovenkenmerkende sfeer. Als we groeien, is het in

tijdens Green Vibrations.

kleine stapjes.’ Vrijwilligers zijn altijd welkom, stellen Meijers

Tekst: Elmer van Hest Foto: Green Vibrations

is. ‘Stroom, water, licht, geluid, we moeten er al-

en Doubovski. Vrijwilliger staan achter de tap,

lemaal voor zorgen met een organisatie van dertig

helpen met op- en afbouwen, verzorgen de

Ongedwongen, dat is het toverwoord van Green

mensen, die verder helemaal afhankelijk is van

aankleding of ondersteunen de techniek. Gratis

Vibrations. Naast ontspanning en muziek, draait

ongeveer 200 vrijwilligers.’ Dit jaar is er extra aan-

toegang en drank is de beloning. Aanmelden

het festival ook om maatschappelijk verantwoord

dacht voor het geluid. Een ander soort speakers

kan via www.greenvibrations.nl/helpen.

feestvieren. Jonah Meijers: ‘We zijn een klein festival

moet ervoor zorgen dat de podia elkaar qua geluid

Kaarten zijn in de voorverkoop (15 euro) beschik-

met een evenredig klein budget. We zijn dus deels

niet in de weg zitten.

baar via www.greenvibrations.nl en verder op

afhankelijk van sponsoren, maar daarin zijn wij best

Hemelvaartsdag zelf aan de kassa (16 euro) van

kieskeurig; we gaan in zee met sponsors die aan-

Afterparty

sluiten bij de belevingswereld van studenten en die

Green Vibrations begint op 17 mei op twaalf uur

munten; één biertje voor één munt van 1,70 euro.

maatschappelijk verantwoord bezig zijn.’ Het budget

’s middags. Het openlucht-deel van het festival

Muziek laat zich immers prettiger luisteren met

luistert elke keer weer nauw. ‘Aan het einde van

duurt tot middernacht. ‘Daarna gaan het door in

een biertje in de hand. Bezoekers tikken gemid-

het geld houden we steeds weer een stukje festival

de Vestingbar, waar we het ochtendgloren nog

deld dan ook bijna twee liter van het spul weg. En

over’, zegt Meijers lachend.

wel zullen zien’, zegt Doubovski. De program-

samen zijn ze verder goed voor nog eens duizend

Begon Green Vibrations ooit met één enkel podi-

mering van Green Vibrations is in handen van een

liter frisdrank en 260 liter wijn. Als dat geen kleur-

umpje in een flat aan de Witbreukseweg – Dennis

commissie die probeert liefhebbers van uiteenlo-

rijk en ontspannen festival oplevert….’ |

Doubovski: ‘Het duurde niet héél lang voor de

pende muziekstijlen tevreden te stellen. Ondanks

politie kwam’ – inmiddels zijn de deelnemende

de naam is Green Vibrations ook in muzikaal

artiesten verspreid over vier podia; de Live stage,

opzicht een kleurrijk feest. ‘De programmering

de DJ stage, de Band stage en de Chill out. De

is altijd een compromis, maar alle acts passen bij

verhuizing naar het Carillonveld gaf Green Vibra-

de ongedwongen sfeer van Green Vibrations.’ De

tions ook de noodzakelijke lucht en uitbreidings-

deelnemende artiesten komen ook vrijwillig naar

mogelijkheid. Vorig jaar telde het festival ruim

Enschede; zij ontvangen alleen een onkostenver-

Op het programma van Green Vibrations staan op

2.750 bezoekers. Dit jaar verwacht de organisatie,

goeding.

Hemelvaartsdag 17 mei onder meer:

‘Maar nogmaals, kwaliteit gaat boven kwantiteit’,

Faam

Band stage:

verzekert Meijers.

De deelnemende acts komen van heinde en

Can I Touch Your Friend | Ciska de Rat | Mercy Flush |

Een hele toer is het, om een compleet festivalter-

verre, net als de feestgangers. ‘We trekken

Salisbury | Analogue Birds | Striking Justice | E Royal &

rein op te tuigen op wat normaal een grasveld

jaarlijks belangstelling uit Groningen’, zegt

The Kingsz | Roots Creation

afhankelijk van het weer, iets meer bezoekers.

het festivalterrein. Een biertje wordt betaald met



Programma

DJ Stage: DJ Kwakman | Mehrfaut | Schöllkopf | Jay Minimal | Merijn | Kikkerdril | PRGRM D Chill out: Rimon | Katell | Funky Astronuts | Huffie & De Laffe Herder | Southern Depot | Toni Shift & Lavarock

UT NIEUWS 04|2012 31

Onderzoek

Masterstudent doet onderzoek naar adviezen over volgafstand

Bumperkleven op de Autobahn Tachtig rijden op de Duitse snelweg terwijl anderen met 160 kilometer per uur voorbij flitsen doe je niet voor de lol. Toch kreeg student civiele techniek Tijmen Stam 22 proefpersonen

je medeweggebruikers gek’, aldus Tijmen. Als het redelijk druk is, maar je nog wel goed kunt doorrijden, is de volgafstand in Nederland 0,9

zo ver. Hij onderzocht hoe automobilisten reageren op adviezen voor de volgafstand, in een

seconde, meent de masterstudent.

rijsimulator en in een echte auto. De testen verliepen zonder problemen, maar als bijrijder

kaar te rijden dan in de omringende landen. Als je

maakte hij spannende momenten door. ‘We hadden van de weg gehaald kunnen worden.’ Tekst: Paul de Kuyper | Foto: Tijmen Stam >

In totaal rijden we 78 kilometer op de Autobahn, met drie verschillende snelheden: 80, 100 en 120

Met tachtig kilometer per uur rijd ik over de

kilometer per uur. Nu weer moet ik anderhalve

Autobahn A31 van Borken richting Gronau. De

seconde afstand houden, dan weer 42 meter. Of

Renault voor mij rijdt net zo snel. Of langzaam,

2 seconden, of 33 meter. Ik vind het verrekte

net hoe je het bekijkt. In mijn binnenspiegel zie

lastig. Wat is het verschil tussen 50 en 67 meter?

ik auto’s met 140 kilometer per uur en sneller op

Die paaltjes langs de weg flitsen te snel voorbij.

me inrijden. ‘Blöde Holländer’, grapt mijn bijrijder

Of ik het goed doe, wil Tijmen nog niet vertellen,

Tijmen Stam (28) over ons. Ze zullen wel denken

want een week later moet ik dezelfde opdrachten

inderdaad. Het scheelt niet veel of we zijn een

uitvoeren in de rijsimulator van de UT in de West-

gevaar voor onze medeweggebruikers.

horst. Hem gaat het trouwens alleen maar om de

Het is in opdracht van diezelfde Tijmen dat ik

verschillen tussen simulator en werkelijkheid.

zo langzaam rijd. Hij is student civiele techniek

Hoe goed ik het doe, maakt voor zijn onderzoek

en wil voor zijn afstudeeronderzoek weten hoe

niet uit.

automobilisten reageren op afstandsadviezen, zowel in een echte auto als in een rijsimulator.

Van de weg gehaald

De Renault voor ons zit in het complot; die wordt

In totaal stapten 22 proefpersonen naast Tij-

gereden door Martin, een vriend van Tijmen. ‘Mijn

men in de TNO-auto. Vrijwel iedereen vond het

begeleider Malte Risto doet veel onderzoek in de

moeilijk zijn afstandsadviezen op te volgen. Een

rijsimulator over het opvolgen van afstandsadvie-

enkeling maakte het heel bont. ‘Ik had iemand

zen. Voor hem is het dus belangrijk om te weten

die bij 120 kilometer per uur en de opdracht 1 se-

of de reactie van mensen in de simulator overeen-

conde afstand te houden op 3 meter 57 zat. Dat is

komt met de werkelijkheid.”

net iets meer dan 0,1 seconde. Dat was eng. Aan

‘We gaan nu 120 kilometer per uur rijden. Neem

de ene kant dacht ik: ‘ik wil niet dood’; aan de

eerst flink afstand en ga dan op 1 seconde rijden.

andere kant: ‘ik wil die data hebben’. Ik was blij

Houd dat vijftien seconden vast’, geeft Tijmen

dat mijn voorganger al vaker had meegeholpen

als taak. Eén seconde, dat is best weinig. Aan

en zelf veel afstand hield op de auto voor hem. In

de hand van bermpaaltjes probeer ik de tijd in

een normale verkeerssituatie was dit levensge-

te schatten. Ondertussen zingt in mijn hoofd

vaarlijk geweest. We hadden van de weg gehaald

Kraftwerk rond: ‘Wir fahr’n, fahr’n, fahr’n auf der

kunnen worden.’

Autobahn.” Naast me zit Tijmen met een laptop

Gelukkig was dit een uitzondering, bezweert

op schoot. Hij heeft zicht op de afstandsmeter

de civiel technicus. ‘Al waren er wel vier of vijf

die voor mij is afgeplakt. De kofferbak van deze

proefpersonen die de tijd tot een vijfde of minder

Toyota Prius ligt vol met dure meetapparatuur

inschatten.’ Omgekeerd maakte hij ook mee. ‘Bij

om de data te verwerken. Onderzoeksinstituut

de wat langere afstanden zoals 67 meter, hielden

TNO gebruikt deze auto normaalgesproken voor

sommigen wel 400 meter afstand. De radar van

onderzoek naar cooperative adaptive cruise con-

de Prius ging maar tot 160 meter, dus de rest

trol, een systeem waarmee auto’s onderling kun-

moest ik schatten.’

nen communiceren en zo zelfstandig een veilige

Twee seconden afstand wordt in Nederland als

onderlinge afstand kunnen kiezen.

veilig beschouwd. ‘Maar als je zo rijdt, worden

32 UT NIEUWS 04|2012

‘We schijnen in Nederland ook veel dichter op eler niet op verdacht bent, en je voorganger remt,

heb je met zo’n korte tijd een probleem.’

Een eerste vlugge blik leert hem dat de rijpres-

representatief is voor hoe automobilisten zich

Met opzet deed Tijmen de proef op de Duitse

taties van zijn proefpersonen nogal variëren.

werkelijk gedragen. Zou dat niet zo zijn, dan is er

snelweg. De A35 en A1 in Nederland vond hij te

Sommigen rijden op vijf meter, anderen op enkele

ook nog geen man over boord. Tijmen: ‘Dan moet

druk. Behalve dat het daardoor gevaarlijker zou

honderden meters van hun voorganger. ‘Maar over

je of je simulator aanpassen of met de afwijking

zijn, zouden er ook te gemakkelijk auto’s tussen

het algemeen rijden mensen dichter op de auto

rekening houden als je je data verwerkt.’

de Prius en de Renault gaan rijden. Vrijwel altijd

voor hen dan aangegeven. Vooral als ik het in tijd

En hoe kwam de verslaggever er zelf van af?

begon Tijmen vanuit Enschede zuidwaarts op de

uitdrukte.’

‘Gemiddeld’, aldus Tijmen. Hij had zeker niet met

A31. Op één keer na. ‘Dat was geen succes. Naar

Een verklaring daarvoor heeft hij niet, maar

angst en beven naast me gezeten, beweert hij. Als

het noorden is de A31 zo rustig dat ze daar ook op

daar was het hem ook niet om te doen. Voor zijn

ik vijftig meter afstand moest houden, waren het

de rechterbaan met 180 kilometer per uur op je in

onderzoek is belangrijker dat het lijkt dat mensen

in werkelijkheid dertig. En anderhalve seconde

komen rijden. Dat was behoorlijk spannend.’

in de rijsimulator en de auto min of meer dezelfde

bleek soms minder dan een tel. Dichterbij dan

inschattingsfouten maken. ‘Maar ik moet nog

Tijmens opdracht dus, maar gelukkig nog met

uitzoeken of dat significant is.’ Het zou hem goed

voldoende tussenruimte om niet als bumperklever

In de zomer hoopt Tijmen af te studeren. De

uitkomen, en zijn begeleider nog meer, want het

te figureren in de volgende aflevering van

komende maanden moet hij zijn data verwerken.

zou betekenen dat wat in een simulator gebeurt

Wegmisbruikers. |

Minder afstand

UT NIEUWS 04|2012 33

Reportage

Alumnus plant zaadje van aandacht voor elektrisch vervoer Wie met een elektrische auto of scooter naar de Floriade komt, mag eerste rang parkeren.



Helemaal vooraan op het parkeerterrein staan zestig oplaadpunten. Wie zijn bolide aan de

Arie Leppink studeerde in 1978 af bij Werktuigbouwkunde.

voeding legt, tapt gratis stroom. Het is een promotiestunt van de stichting Florielectric die het

ling van Oce. Was bij hetzelfde bedrijf van 2002 tot 2006

Begon zijn loopbaan bij de research en developmentafde-

eleketrisch rijden van en naar de tuinbouwexpo onder de aandacht wil brengen. UT-alumnus Arie

vice president service & support en manager projectma-

Leppink (57) is directeur van de organisatie.

afdeling Projecten en Implementatie-management bij

nagement. Van 2006 tot 2009 was hij manager van de Enexis, voorheen Essent Netwerk. Daarna werd hij directeur van de stichting e-laad.nl. Vanaf september 2010 is

Tekst en foto’s: Sandra Pool >

actieradius van honderd kilometer, zoeft pittig

Leppink directeur bij de stichting Florielectric die speciaal

verder. Totaal geruisloos, wat het ritje zo bijzon-

voor de Floriade is opgericht.

‘Heb jij wel eens elektrisch gereden,’ vraagt

der maakt. ‘En dat is precies wat we willen: laten

Leppink als hij uit zijn witte Peugeot Ion stapt.

ervaren’, legt de directeur uit. ‘We willen een

‘Nee? Nou vooruit, stap in’, lacht hij. Zo gezegd,

zaadje van aandacht planten.’

zo gedaan. ‘Druk het pedaal maar flink in.’ En

Dat is volgens hem hard nodig. Leppink stuit vaak

park om het elektrisch rijden te beleven.

hup, de elektrische wagen schiet over de parkeer-

op onwetendheid en desinteresse. In de week van

Vandaag neemt Leppink de shuttlebus. Onder-

plaats van de Floriade. ‘Toe maar, nog een beetje

de duurzaamheid, begin mei, kunnen bezoekers

weg plaatst hij een kanttekening. ‘Een accu voor

meer gas,’ moedigt hij aan. De wagen, met een

met een elektrische auto naar de ingang van het

extra kilometers is nog heel duur. Prijzen liggen tussen de zes- en achtduizend euro. Als dat daalt richting de tweeduizend, dan wordt het

Het belang van elektrisch rijden

‘Misschien volgt het elektrisch vervoer dezelfde weg als de mobiele telefoon. Eerst was het een uitzondering en nu heeft iedereen een iPhone.’

‘Stel elk huishouden heeft een elektrische auto dan is

Bij de ingang van het Floriadepark is de In-

er plotseling sprake van het dubbele aantal huishouden

novaToren een echte blikvanger. Het hoge, witte

qua elektriciteitgebruik. Als netbeheerders niets doen,

gebouw is een blijvertje. Na de tentoonstelling

gaat het licht op een gegeven moment uit. Onderzoek is

wordt het terrein omgevormd tot een duurzaam

nodig. Met smart grid kun je dingen regelen. Stel iemand

bedrijventerrein, het Venlo GreenPark. De In-

komt thuis van zijn werk en heeft de auto pas de vol-

novaToren wordt de landmark.

gende dag weer nodig, dan kan er best ’s nachts worden

34 UT NIEUWS 04|2012

interessant.’ Wanneer dat gebeurt blijft gissen.

geladen. Met smart grid krijg je inzicht in de elektrici-

Cradle-to-cradle

teitsbehoefte en verspreid je deze over de dag, zodat niet

In het pand houden verschillende organisaties

elke auto op hetzelfde moment aan de voeding ligt.

kantoor met op de zesde verdieping de stichting

Iets anders: Als de netbeheerder kan bepalen wanneer

cradle-to-cradle (C2C) Lab.

er stroom aan de auto wordt geleverd, dan staan de

Bas van de Westerlo, PhD-student aan de

centrales altijd aan. Dat is ontzettend goed voor het

UT, werkt daar aan zijn promotieonderzoek.

rendement. De stroom wordt dus goedkoper. Energie

Het gaat over de implementatie van het C2C-

die wel wordt opgewekt en niet wordt afgenomen, gaat

principe in de bebouwde omgeving. ‘Cradle-to-

verloren. Niet erg rendabel. Met veel elektrische auto’s is

cradle is een ontwerpfilosofie waarvan Michael

dat probleem opgelost. Het zijn buffers waar de netbe-

Braungart en William McDonough de grondleg-

heerder zijn ‘stroomovershot’ kwijt kan.’

gers zijn’, legt hij uit. ‘Het betekent dat alle ma-

terialen en grondstoffen van producten opnieuw gebruikt kunnen worden voor een volgend leven. Niets gaat verloren. Maar, zo ver is het nog niet,’ zegt Van de Westerlo. ‘Daar kwam ik achter tijdens mijn casestudie. De gemeente Venlo had de ambitie om het nieuwe stadskantoor honderd procent C2C te maken, echter, niet alle materialen zijn C2C-gecertificeerd. Honderd procent kan nu simpelweg nog niet.’ Wetenschappers en onderzoekers staan op dit gebied voor mooie uitdagingen. Dat hierin een rol voor de UT is weggelegd, blijkt uit de intentieverklaring aan de wand. Rikus Eising, decaan van de faculteit Construerende Technische Wetenschappen waaraan studenten een mastertrack cradle-to-cradle kunnen volgen, heeft er zijn handtekening ondergezet. ‘De UT is heel belangrijk voor ons’, zegt Roy Vercoulen, directeur van het Lab. ‘In de gehele leerlijn wil de gemeente Venlo dat cradle-to-cradle wordt opgenomen in het curriculum. Vanaf het basisonderwijs via het ROC en HBO-instellingen naar de universiteit.’ Beneden in het park begint een theatervoorstelling. Drie artiesten op stelten stelen de show met hun felgekleurde pakken. Leppink kent het park op zijn duimpje en wijst de weg naar Villa Flora. ‘Dit is Nederland op zijn best’, zegt hij eenmaal binnen. ‘Let vooral ook op de geur.’ In de kas staan duizenden bloemen en planten. ‘Bijna allemaal Hollandse productie. Er zit enorm veel werk in. Vergeet niet dat alles vers is en vervangen moet worden. De infrastructurele aanleg van het park ligt rond de honderd miljoen euro. Eenzelfde bedrag kun je er bij optellen voor het onderhoud. Het is echt gigantisch.’ De twee miljoen beoekers die men verwacht moeten veel goedmaken. De expositie is een feest voor tuin- en groenliefhebbers. Ze kunnen zich tegoed doen aan de nieuwste trends op tuinbouwgebied en outdoorliving. Kwekers en tuinders showen op een terrein van 66 hectare groot hun mooiste bloemen en planten. Er zijn vijf verschillende werelden. Een ervan is Heal & Relax. Hier staat in de FeelGood Garden een Ginkoboom. Die geeft warmte af. Ook in de winter. Verderop staat een draak. Met een helende werking, althans zo beweert het bijbehorende schrijven. In de tuin ernaast hebben alle bomen een rode strik. Alles wat je ziet is immers een cadeautje, meldt het bordje. Eroverheen trekt een kabelbaan. Het is duidelijk, de Floriade is begonnen. Maar wie verder kijkt, ziet toepassingen van cradle-to-cradle en duurzaam bouwen. Samen met de oplaadpunten en de elektrische auto’s is de Floriade meer dan louter keurig aangelegde bloemenparkjes. |

UT NIEUWS 04|2012 35

Verkeer

Meer allure, frisse uitstraling en ruimtelijke synergie

Facelift voor stationsomgeving Er komt een nieuwe wandel- en fietsroute van station Drienerlo naar het UT-terrein, het

de nieuwe maatregelen, we maken onder meer

stationsplein gaat op de schop en als het aan de gemeente ligt stappen treinreizigers in de

die overlast drastisch omlaag.’ Volgens de plan-

toekomst uit op station Enschede Kennispark. Ook de aanleg van de fietssnelweg F-35 is in de plannen opgenomen. De infrastructurele ingrepen moeten een kwaliteitsslag opleveren en het fietsverkeer en treingebruik stimuleren.

een ondergrondse bak voor de wateropvang, gaat ning moet de herinrichting tegen het einde van het jaar klaar zijn. Totale kosten: 3,0 miljoen.

Lange termijn Daarnaast zijn er plannen voor de lange termijn. Er komt er een nieuwe wandel- en fietsroute van

Tekst: Sandra Pool I infographic: Anne Everloo >

station kleiner. Het halen en brengen van trein-

station Drienerlo naar de campus. Het onderzoek

reizigers blijft, maar parkeren is er straks niet

naar de verbetering van die verbinding begint

Nog deze zomer begint aannemer Temmink met

meer mogelijk. Het wandelgebied wordt groter, er

binnenkort al. Nijenhuis: ‘Het zwaartepunt van

de herinrichting van de stationsomgeving. Het

komen bomen, zitplekken en horeca. ‘Daarnaast

de campus is tegenwoordig het Onderzoek- en

huidige plein is volgens Matthijs Schaap, senior

worden de straten Capitool en Pantheon aan de

Onderwijsplein. Als je vandaar een rechte lijn

projectmanager van de gemeente Enschede,

rotonde gekoppeld. ‘Nu lopen ze anders en je ziet

naar het station trekt dan zie je dat er heel veel in

sober en pragmatisch ingericht. Een kwaliteit-

dat mensen gaan dwalen’, legt Joop Nijenhuis,

de weg staat en dat er geen logische verbindings-

simpuls is nodig. ‘Het is nu een standaardplein.

ontwikkelingsmanager stadsdeel Noord, uit. ‘De

route is voor voetgangers en fietsers. En er is ook

De omgeving nodigt niet uit om gezellig te gaan

verkeersstructuur wordt helder.’ Tijdens de werk-

geen aangename wandelroute op het Business &

zitten, terwijl het die potentie wel kan hebben

zaamheden komt er een tijdelijk plein in de buurt

Science Park.’

gezien de bedrijven die er gevestigd zijn.’ Een

van gebouw Capitool waar men op de bus kan

Hoogtijd om langs datgene wat ‘in de weg staat’,

facelift is nodig, stellen de gebruikers en de ge-

stappen en richting de campus kan lopen.

toch een aantrekkelijk fiets- en wandelpad aan te

meente. Een aangenamere uitstraling is gewenst

Een ander belangrijk punt is het verbeteren van

leggen. Schaap:‘Grootste knelpunt zit op het B&S

en wat meer gezelligheid.

de wateropvang in de tunnel onder het spoor. ‘Bij

Park dat voornamelijk is ingericht voor de auto.

Om dat te realiseren wordt de rotonde voor het

hevige regenval krijg je daar wateroverlast. Met

We proberen nu een inhaalslag te maken om de

36 UT NIEUWS 04|2012

fietser en wandelaar daar ook hun plek te geven. De campus is het probleem niet.’ Een nieuwe route betekent ook minder mensen die verdwalen. Nijenhuis: ‘Een groot voordeel voor incidentele bezoekers van de campus. Een weg die er overal hetzelfde uitziet, stuurt je vanzelf in de juiste richting. Schaap: ‘De fietssnelweg, de F-35, sluiten we ook aan op dit gebied. Die loopt vanaf Hengelo, langs het spoor, gaat onder de stationstunnel door en gaat dan langs de noordkant van het spoor verder de Auke Vleerstraat over.’ In de loop van dit jaar wordt een ontwerp gemaakt en de uitvoering is naar verwachting in 2013.

Station Enschede Kennispark De kroon op het werk zou de stationsnaam Enschede Kennispark zijn. Nijenhuis: ‘We noemen het gebied als geheel Kennispark. Daarbinnen bestaan drie eigen identiteiten, te weten: Twente Village, de vroegere Kanaalzone met De Grolsch Veste, de IJsbaan, CineStar en Go Planet gelegen tussen kanaal en spoorlijn, het Business&Science Park, tussen de spoorlijn en de Hengelosestraat en de UT-campus gelegen tussen de Hengelosestraat en Horstlindelaan.’ Schaap: ‘Weinig mensen hebben nog iets met de naam Drienerlo. Als je het Kennispark als geheel op de kaart wil zetten, is het mooi als het ook een eigen station heeft.’ De wens kwam vanuit de ondernemers en andere gebruikers van het gebied. Nijenhuis: ‘En de gemeente gaat daar helemaal in mee, nu alleen de NS nog.’ |

UT NIEUWS 04|2012 37

Achtergrond

Verkiezingen universiteitsraad Medewerkers en studenten kunnen van 4 tot en met 8 juni hun stem uitbrengen voor de verkiezingen van de universiteitsraad. Dit jaar kan dat op één medewerkerspartij, de Campus Coalitie, en twee

Campus Coalitie

studentenpartijen, UReka en de PvdUT. Wie zijn hun lijsttrekkers? En hoe zit dat eigenlijk met de U-raad? Tekst: Maaike Platvoet >

Wat doet de U-raad? De UT-bevolking krijgt van maandag 4 juni tot en met vrijdag 8 juni (12.00 uur) de kans om studenten of medewerkers in de universiteitsraad te kiezen. De uitslag wordt op 8 juni om 17.00 uur door collegevoorzitter Anne Flierman bekendgemaakt in de Vleugel. De universiteitsraad (UR) is het centrale medezeggenschapsorgaan van de UT en bestaat uit 18 leden (9 studenten en 9 personeelsleden). De studenten kiezen elk jaar hun vertegenwoordigers in de raad, het personeel doet dat eens per twee jaar. Begin juni zijn beide geledingen aan de beurt. In de raad zijn nu nog vijf partijen vertegenwoordigd: Campus Coalitie en UReka, Pro-UT, Lijst Chairman en PvdUT. Zowel Pro-UT als Lijst Chairman worden opgeheven, dus deze partijen doen niet meer mee aan de huidige verkiezingen. Dat betekent dat medewerkers nog maar op één partij kunnen stemmen: de Campus Coalitie. Zij hebben een lijst van vijftien kandidaten, uit verschillende afdelingen en faculteiten van de

Lijsttrekker: Herbert Wormeester (46)

UT. De studenten hebben de keus uit twee partijen: UReka of de PvdUT.

Functie: UHD bij de faculteit Technische Natuurwetenschappen

Het college van bestuur is verplicht de UR goed te informeren en moet de raad eerst advies

‘Ik ben geen onbekende binnen de U-raad, want al meer dan tien jaar draai ik – soms

vragen over tal van onderwerpen, zoals de begroting alvorens tot uitvoering over te gaan.

met een tussenpoos - mee binnen de medezeggenschap. De keuze om mij opnieuw

De belangrijkste bevoegdheid van de UR is het instemmingsrecht: zonder zijn instemming

verkiesbaar te stellen, wordt mede gedreven door de roerige periode waarin we ons

mag het CvB bepaalde plannen niet uitvoeren, zoals het instellen of opheffen van opleidin-

begeven als universiteit. Ook de komende twee jaar speelt er veel, zoals de prestatie-

gen, een reorganisatie van faculteiten of diensten. Daarnaast heeft de UR informatie- en

afspraken en het Nieuwe Onderwijsmodel.

initiatiefrecht.

Het is voor de kiezer natuurlijk raar dat er maar op één medewerkerspartij valt te

De raad overlegt en onderhandelt met het college in de maandelijkse formele vergade-

stemmen, nu Pro-UT en Lijst Chairman ermee stoppen. Als CC hebben we daarom

ringen, maar ook in voorbereidende commissievergaderingen en andere bijeenkomsten

geprobeerd om een zo divers mogelijke lijst aan kandidaten op te stellen. Zo hebben

met het CvB en ambtelijke ondersteuning. Daarnaast onderhoudt de UR contacten met de

ook een hoogleraar (Anton Stoorvogel faculteit EWI, red.) en een promovendus zich

faculteits- en dienstraden en met de bonden in het Overlegorgaan Personeelszaken (OPUT).

verkiesbaar gesteld. Op die manier hopen we een breed draagvlak onder de kiezers te creëren. En dat is juist nu belangrijk, als je wat wilt bereiken. Het is jammer dat het niet is gelukt om studenten te vinden, die zich bij CC willen aansluiten. Er zijn wat gesprekken gevoerd, maar dat verliep niet fantastisch. Je merkt toch dat het

Lunchdebat

moeizaam is om studenten te interesseren, nu de langstudeerboete wordt ingevoerd. Als CC hebben we een kleine rondgang gemaakt, om te polsen wat mensen vinden van bepaalde issues. We hebben daarbij gemerkt dat veel medewerkers

Ben je benieuwd naar deze lijsttrekkers? En wat ze vinden van,

toch vrij kritisch staan tegenover de onderwijsplannen. Dat is dus een belangrijk

onder andere, de onderwijsontwikkelingen, de prestatieafspraken,

aandachtspunt voor CC. Zeker nu er weer twee woelige jaren in het verschiet liggen,

en toegangspoortjes in het Sportcentrum? Op dinsdag 22 mei, in

met beperkte financiële ruimte.’

de lunchpauze, gaan de lijsttrekkers in het Theatercafé van de Vrijhof met elkaar in debat over een aantal actuele onderwerpen.

De volledige kandidatenlijst van CC is te vinden op:

Studium Generale en UT-Nieuws leiden de discussie.

http://www.utwente.nl/uraad/Verkiezingen2012/VerzamellijstpersoneelsgeledingURaad2012.docx/

38 UT NIEUWS 04|2012

de partijen UReka

PvdUT

Lijsttrekker: Rose Rorarije (19)

Lijsttrekker: Geert Olthuis (21)

Studeert: Onderwijskunde, tweedejaars.

Studeert: bestuurskunde, derdejaars.

‘Omdat ik onderwijskunde studeer, heb ik natuurlijk al interesse voor hoe de

‘De PvdUT heeft 12 mensen op de lijst voor de verkiezingen. We hopen minimaal

zaken binnen het onderwijs geregeld worden. Daar komt bij dat mijn eigen

3 zetels in de U-raad te bemachtigen. Ik denk dat dat haalbaar is nu CC geen

opleiding het afgelopen jaar met opheffing is bedreigd, maar vind ik het ook

studentengeleding meer heeft in de partij. De komende tijd zullen we regelmatig

interessant om breder te kijken. Hoe gaat het dus met andere opleidingen?

flyeren en posters ophangen om aandacht te vragen. Het grootste verschil tus-

Ervaring met medezeggenschap heb ik niet, wel heb ik wat bestuurservaring

sen UReka en de PvdUT? UReka is een partij met een duidelijke lijn. De PvdUT

opgedaan binnen de opleidingscommissie en was ik actief binnen de studie-

heeft niet zo’n uitgekristalliseerd programma. Wel zijn we voortdurend in overleg

vereniging.

met studenten, dat gaat vooral via informele netwerken bij studieverenigingen

Ik heb gekozen om mij aan te sluiten bij UReka, omdat ik namens de stu-

en in de kroeg. Ook willen we snel kunnen inspelen op de actualiteit, daarom zijn

denten wil kunnen spreken en het gevoel heb dat dat het beste kan via deze

die informele contacten erg belangrijk voor ons.

partij. Ook spreekt het mij aan dat UReka een pro-actieve houding heeft. We

Ik studeer bestuurskunde, dus natuurlijk heb ik interesse in bestuurswerk.

kijken niet alleen wat er mis gaat, maar vooral ook wat er beter kan. Mooi

En omdat ik nu mijn bachelor aan het afronden ben wil ik na drie jaar college

is ook dat UReka connecties heeft met het landelijke ISO (Interstedelijk

en tentamens wel eens een jaartje wat anders. Het onder druk komen liggen

Studenten Overleg, red.). Door die lijntjes kun je dingen in gang zetten, zoals

van het studentenactivisme heeft daarom ook mijn aandacht. Want minder

een rechtszaak tegen de langstudeerboete.

studentenactivisme heeft ingrijpende gevolgen voor allerlei verenigingen.

Met het partijprogramma zijn wij nog bezig voor de komende verkiezingen.

Dat de ‘luie student’ met de nieuwe maatregelen wordt geprikkeld om harder

Een aantal punten waar we de aandacht op willen vestigen zijn wel bekend.

te gaan werken, is natuurlijk prima, maar het moet niet zo zijn dat de actieve

Zo is de internationalisering op de UT nog niet ver genoeg ingevoerd,

studenten daar de dupe van worden. De komende tijd willen we als PvdUT

vinden wij. Denk bijvoorbeeld aan UT-flex, de campusbewegwijzering, maar

in ieder geval hard meedenken over hoe we de gevolgen van de langstudeer-

ook de integratie van de faculteit ITC. Wat ook onze aandacht heeft is hoe

boete zo goed mogelijk kunnen ondervangen.’

het zit met de tentamenherkansingen na een evacuatie, zoals onlangs in het Sportcentrum? Op dat soort actuele zaken spelen wij graag in. Daarom

De volledige kandidatenlijsten van UReka en de PvdUT zijn te vinden

is er op 10 mei van 20.00 tot 23.00 uur ook weer een meedenkavond in de

op: http://www.utwente.nl/uraad/Verkiezingen2012/Verzamellijststu-

Bastille.’

dentgeledingURaad2012.docx/

UT NIEUWS 04|2012 39

International

Erasmus grants:

The time of your life or a serious adjustment? It is now 25 years since the Erasmus grant was first introduced. In that time, thousands of

are assessed in advance by an examination

UT students swapped universities with other European students. Not just to study, but also

student is free to go.

to have fun with new international friends. This 25th birthday is a good opportunity for UT

committee. If the subjects are approved, the The head of the International Office is aware of the negative stories concerning the

News to take stock: a foreign adventure packed with parties and meagre results, or a useful

Erasmus grant. ‘Every country has its own

international study experience?

ferent wherever you go’, says Paardenkooper.

approach to the Erasmus; the content is dif‘The Netherlands has laid down solid rules, but I can imagine that a large university or

Text: Martine Zeijlstra | Photo: Arjan Reef >

experience, thereby swapping places with

university of applied sciences may find it dif-

two hundred students from abroad. I would

ficult to check the number of credits obtained

Many students who have been abroad on an

consider this a successful venture. A foreign

abroad.’

Erasmus grant will be able to identify with the

experience adds weight to your CV, which is

But the head of the International Office is

film l’Auberge Espagnole. A young econom-

important in times of crisis. Prospective em-

not sure whether students actually earn all

ics student goes to Barcelona on an Erasmus

ployers are very keen on students who have

the necessary credits while they are abroad.

grant, and finds himself sharing a house with

studied abroad.’

Paardenkooper: ‘The yield from our intern-

students of various nationalities. He has the

ships is practically one hundred percent.

time of his life, partying with the best. But

Lena Kern (20) thinks that the party image

Internship coordinators keep their fingers

this is not the only image that the film por-

of the Erasmus grant is vastly exaggerated.

on the pulse. Unfortunately, we don’t have

trays, says head of the International Office of

She is a second-year student of European

enough exchange advisors to monitor the

the University of Twente, Karin Paardenkoop-

Studies and secretary and vice-president of

yield from Erasmus grants. It’s something I’d

er. ‘l’Auberge Espagnole shows just how hard

the Erasmus Student Network. ‘Obviously

like to set up this year.’

the main character has to fight to integrate

a lot of students enjoy partying abroad, but

into Spanish society and how he makes con-

this isn’t their main objective when applying

Complain

tact with the Spaniards in Barcelona during

for an Erasmus grant. Most of them go on an

And yet Paardenkooper is convinced that

his time at university there.’ To her, the film

exchange to come into contact with other

UT students encounter very few problems

represents 25 years of the Erasmus grant in a

cultures at another university. I don’t thinks

while studying abroad and that they do not

nutshell: a cultural, international experience

it’s all about getting the credits. The cultural

only go there for a good time. ‘If a UT student

that changes a student’s life and helps him or

experience during an Erasmus exchange is

complains about a programme while abroad,

her to mature. Not only a cultural baptism,

just as important to many students as attain-

I am informed immediately. We are a small

but also an important episode of studying in

ing the best possible results.’

university and we hold regular consultations

another country.

with foreign universities about our partner-

But the Erasmus grant also has influential

ECTS

critics. These include the former Chair of the

Another common criticism of the Erasmus

certainly true that students from some of the

Executive Board of Maastricht University and

is based on the negative image of the credits

larger universities or universities of applied

former Minister for Education, Jo Ritzen, and

students earn at foreign universities. These

sciences sometimes feel dissatisfied about

Chair of the Association of Universities, Sybolt

ECTS are not always approved. The European

their time spent abroad but don’t tell their

Noorda. Denouncing the party aspect of the

Students Union estimates that thirty per-

supervisor. That doesn’t happen here. We

Erasmus grant, they describe it as ‘academic

cent of students run into trouble in this way.

have short lines of communication. The men-

tourism’.

The University of Twente is trying to avoid

tors pass on all complaints. And no, I’ve never

Paardenkooper does not agree. ‘Every year,

problems like these by encouraging students

heard a complaint from a student.’

some two hundred students with an Eras-

to draw up a ‘learning agreement’ before they

So UT students don’t complain, but inter-

mus grant leave UT to embark on a cultural

go. The subjects the student intends to take

national students coming to UT have been

40 UT NIEUWS 04|2012

ships and the range of subjects on offer. It is

Lena Kern

known to encounter problems validating the

a buddy to show them around the city, so that

There are now financial consequences for

credits they earn in Enschede, says Kern. ‘I

they know where to go.’ And ESN Twente

students who spend too long studying, and

know that some of them have difficulty getting

organizes parties to help students get better

the pressure to graduate as quickly as possible

the credits they earn at UT approved by their

acquainted with each other’s cultures.

is increasing. ‘I don’t think that this, or the

own university. We regularly receive com-

Although the cultural experience is at the top

Bachelor’s-before-Master’s rule, will mean that

plaints from former exchange students’, she

of many students’ agendas, according to Kern

fewer students decide to go abroad. There’s

continues.

the current tendency is for students to focus

more room for students to choose within their

But she cannot really help them. ‘I tell them

on the credits. ‘More and more students want

programme and they mostly go abroad during

who to contact, but that’s pretty much all I can

to go abroad because it looks good on their CV.

the Bachelor phase. Thanks to the current

do. We try to solve the problems while they’re

A foreign experience sets you apart from the

crisis, students consider their options more

here, like problems adjusting or writing es-

rest.’

carefully. Student numbers are increasing, as

says in English. We are starting a new buddy

The main question is whether the Erasmus

is the competition. So a period spent studying

programme. Exchange students are allocated

grant will remain as successful in the future.

abroad is important to get yourself noticed.’ |

UT NIEUWS 04|2012 41

International

The Voice of PhD Candidates A bursary system will weaken the position of PhDs as employees, and will harm the continuity of the university. Victor de Graaff opposes its introduction and is determined to make the voice of all PhDs heard: He stands as a candidate for the University Council.

nal financing more proactively, if something needs to change. ‘But cutting in time, money and especially employment conditions is not a sustainable solution.’ Another hot topic is the tendency to complete

TeXt: Mariska Roersen | Photo: Gijs van Ouwerkerk >



dissertations in 3 years, instead of 4. PhDs are the backbone of our university. But who

‘I believe that this is an inescapable real-

In his position as secretary at the PhD Network

are they? Every month, we introduce another PhD

ity. The phenomenon is EU-wide, we cannot

of the University of Twente (P-NUT), Victor is

candidate to you. This month: Victor de Graaff, PhD

avoid this change.’ There are trends to create

already active in connecting, representing and

Candidate Database Technology, P-NUT secretary, and

research masters to compensate for shorter

informing his peers. But now he would like to

running for University Council.

PhD programmes, but Victor is critical about

take it to the next level: to the University Coun-

that: ‘Such a construction will take away a

cil. He stresses the importance of this group to

year’s salary from the person in question. I am

our university, by illustrating the hypothetical

opt for a business rather than an academic

more confident in strict planning and making

situation when there would be no PhDs: ‘There

career, should the bursary system be intro-

clear arrangements.’

would be less papers now, aging of the lectur-

duced. ‘The gap between company and uni-

ers after 5 years, and a deficit of lecturers in 10

versity positions will simply become too big’,

Having guts

years. Not to mention the lack of top research-

he explains. ‘We have worked so hard for the

Victor would be proud to represent PhDs in

ers. You need to have a broad basis to create top

recognition of doctoral candidates as employ-

University Council. ‘There are more than 700

research.’

ees, we should build upon that accomplish-

doctoral candidates at the UT. When decisions

ment rather than destroy it.’

need to be made, we are a big enough group

According to him, people who want to obtain

to be taken into account. The university offers

a PhD position could perhaps look for exter-

sufficient possibilities for that, but we need

Recognition as employees Victor fears that especially Dutch people will

to take those opportunities to make ourselves heard.’ Generally though, he does feel that the group is taken seriously. ‘Twente Graduate School, for example, approaches us regularly. We appreciate the dialog.’ Of course, Victor is also engaged with the interests of other groups at the university. ‘Exciting changes are taking place. There is a reorganisation, a new educational model will be implemented, and the binding study advice system will be applied. These are all fundamental modifications. I find it very important that evaluations are given due consideration. That people will also have the guts to reverse decisions, if necessary.’

Monthly get-togethers So, now we know the points of view that Victor is ready to defend. But how can people make themselves heard through him? ‘It goes without saying that I will remain active within P-NUT,’ he assures. ‘We have monthly informal get-togethers, and monthly meetings with the board. I believe there are many occasions to exchange ideas and suggestions.’ | Elections for University Council are 4-8 June.

42 UT NIEUWS 04|2012

Medische zorg

DryNeedling bij langdurige pijnklachten

DryNeedling, oftewel droge naalden, is een behandelmethode voor mensen die langdurige

Waarom heeft zo’n succesvolle methode

pijnklachten hebben in spieren en gewrichten. ‘En dat klinkt enger dan het is’, zegt Peter Oldenhuis,

niet meer bekendheid?

fysiotherapeut in de campuspraktijk van René Polman. Hij specialiseerde zich onlangs in deze

er met naalden wordt gewerkt. Ook wordt het al

succesvolle pijnbestrijdingsmethode.

acupunctuur.’

Tekst: Maaike Platvoet | Foto: Arjan Reef > De behandeling werd in de jaren zeventig ontwik-

‘Dat heeft, denk ik, toch te maken met het feit dat snel als ‘zweverig’ bestempeld, en vergeleken met

prikkel vanuit de hersenen meer komt, waardoor de

Wat is het verschil dan met acupunctuur?

spier zich ontspant. Door middel van een fijn naaldje

‘Acupunctuur is een Chinese behandelwijze en

geef ik die prikkel wel af.’

gericht op de meridianen, energiebanen, in ons

keld door een Canadese arts, en in 2007 erkend

lichaam. De naald gaat ook niet zo diep onder de

door het Koninklijk Nederlands Genootschap voor

Is dat pijnlijk?

Fysiotherapie en opgenomen in het beroepsprofiel

‘Nee, het gaat om een ontzettend dun naaldje.

van de fysiotherapeut. Oldenhuis is de eerste fysio-

Zo dun, dat het – zonder hulpstuk voor mij – zo

Kan iedereen met pijnklachten bij jou

therapeut die er in de campuspraktijk op de UT mee

afbuigt op je huid. Je voelt het naaldje wel, maar

terecht?

leerde werken. Inmiddels heeft hij binnen driekwart

niet op een vervelende manier. Als ik een trig-

‘In principe wel, maar zoals gezegd maakt

jaar tientallen patiënten van hun chronische pijn-

gerpoint heb bereikt, krijgt de patiënt vaak een

DryNeedling onderdeel uit van een behandel-

klachten af geholpen.

warm en dof gevoel. Dat is dan ook het enige dat

traject. Binnen onze fysiopraktijk zijn we erop

hij of zij voelt. Direct na het aanprikken van een

gericht om een probleem op te lossen, door het

triggerpoint neemt het pijngevoel af.’

onderliggende probleem weg te halen. Bij RSI-

Hoe werkt het? ‘Allereerst: dryneedling vormt altijd onderdeel van

huid, als bij DryNeedling.’

klachten kan ik wat doen aan de pijn, maar er

een behandeltraject. Het is dus niet zo dat de pati-

Maar niet iedereen staat hier voor open,

spelen natuurlijk ook nog andere oorzaken een

ënt alleen met deze methode klaar is. Dryneedling

denk ik?

rol. Zoals een goede werkhouding en stress.

wordt vaak toegepast bij mensen die al langer klach-

‘Klopt, sommige mensen zijn huiverig en dan

Ook daar moet dan naar gekeken worden.’ |

ten hebben door overbelasting, zoals een tennisarm

werkt zo’n behandelmethode ook niet. Maar bij

of RSI-achtige klachten. Als fysiotherapeut ga ik op

de patiënten die er wel voor open staan, is de

zoek naar de triggerpoints in de spieren, dat zijn

behandeling in 95% van de gevallen succesvol. En

Geïnteresseerd in de behandelmethode van

de punten waar de spanning zit en waar vaak ook

uiteindelijk ervaart niemand het als een onpret-

Peter Oldenhuis? Voor meer informatie:

de pijn vandaan komt. Die pijn zit er omdat er geen

tige behandeling.’

peter@fysiotherapie–enschede.nl

UT NIEUWS 04|2012 43

Medische zorg

Santar wordt HumanCapitalCare Het op de UT gevestigde bedrijf Santar, verantwoordelijk voor arbodienstverlening, is verkocht

Onderzoek

en gaat vanaf 7 mei HumanCapitalCare heten. Op die datum verhuizen ook 25 medewerkers van

Van Lenthe is momenteel bezig met een rondje

HumanCapitalCare, onder wie bedrijfsartsen en IT’ers, van de Tuindorpstraat in Hengelo naar de

liggen zo verschrikkelijk veel mooie kansen’, zegt

campus. ‘We kijken er naar uit. De UT is een hele mooie werkomgeving’, zegt Erik van Lenthe,

ook aan preventie op het gebied van gezondheid en

directeur Noordoost Nederland van HumanCapitalCare.

langs de verschillende faculteiten op de UT. ‘Er hij enthousiast. ‘HumanCapitalCare doet uiteraard voert daar onderzoek naar uit, vaak in samenwerking met andere partijen. Er loopt bijvoorbeeld een onderzoek naar ‘stress in het onderwijs’. En samen

Tekst: Ditta op den Dries | Foto: Arjan Reef >

Hij schetst de voorgeschiedenis. ‘Vroeger was

met Philips en het Medisch Spectrum Twente zijn

er de Arbodienst Drienerlo, de bedrijfsgenees-

we op dit moment bezig met het grootste apneu-

Hij staat voor het raam van zijn werkkamer in het

kundige dienst van de UT. Daaruit is Santar

onderzoek in Europa. Er doen 14.000 mensen aan

witte gebouw aan de Calslaan en kijkt uit over

ontstaan, een zelfstandig bedrijf waarvan de

dit onderzoek mee. Als arbo- en gezondheidsdienst

de sportvelden. Na de verhuizing werken er bij

UT aandeelhouder was. Vorig jaar heeft de UT

voor Philips heeft HumanCapitalCare de online vra-

HumanCapitalCare in Enschede circa 55 mensen,

besloten om de aandelen te verkopen.

genlijsten zijn uitgezet. De analyse daarvan vindt

vertelt hij. ‘Voor de UT-medewerkers verandert

in gezamenlijkheid met de UT plaats. Uiteindelijk

er door de verhuizing niet zoveel. Ze kunnen nog

HumanCapitalCare en Santar werkten al samen.

wil Philips dat er, als de resultaten bekend zijn, een

steeds in dit gebouw terecht voor een bezoek aan

Vorig jaar hebben we besloten Santar te kopen,

health-product voor apneu wordt ontwikkeld. Ik

de bedrijfsarts of voor andere zaken op het ge-

omdat we zeker iets toe te voegen hebben.

vind dit een heel mooi voorbeeld van slagkracht en

bied van arbo en gezondheid. Maar indirect heeft

HumanCapitalCare heeft een landelijke dek-

van ‘elkaar versterken’. Die korte lijntjes moeten we

het natuurlijk wel gevolgen. Door de verkoop en

king, verspreid door heel Nederland werken

zeker koesteren.’

samenvoeging van Santar en HumanCapitalCare

er 280 mensen. We zijn een gezond bedrijf, dat

versterken beide partijen elkaar en is de continu-

slagvaardig is en veel kennis in huis heeft. Ten

Vitaal zijn én blijven

ïteit van de organisatie beter gewaarborgd. Daar

gunste van veel onderwijsorganisaties, waaron-

HumanCapitalCare stelt zich ten doel veel aan-

profiteert iedereen van.’

der de UT.’

dacht te geven aan de gezondheid van werknemers, op allerlei terreinen. Lichamelijk (bijvoorbeeld door voorlichting over voeding in De Gezonde Week) en geestelijk. Het spectrum is breed. ‘We richten ons zeker ook op levensfasebeleid. Nu mensen gaan doorwerken tot hun 67e is het mede onze taak hen zo goed mogelijk te ondersteunen. Om te kunnen blijven werken moeten ouderen het tempo van de maatschappij bijhouden. Op allerlei terreinen; fysiek, mentaal, als het gaat om het bijhouden van benodigde kennis en vaardigheden, maar ook om zaken als aansluiting blijven houden met de cultuur binnen de organisatie. Daar richten we ons op in onze begeleiding.’ Volgens Van Lenthe melden ouderen zich minder snel ziek, maar áls ze zich ziekmelden zijn ze vaak langer uit de running dan jongere werknemers. Er is, naar zijn mening, ook nog veel winst te behalen in verbetering van de cultuur op de werkvloer. ‘ wist je dat een groot deel van de ziekmeldingen een link heeft met de cultuur op de werkvloer en de wijze van leidinggeven? Er is nog veel werk te verzetten als het gaat om aansturing en leiderschap. Een gezond werkklimaat is absoluut van invloed op het werkvermogen van de werknemer en kan het verschil maken tussen ‘je fit voelen’ of ‘je ziekmelden’, besluit Van Lenthe. |

44 44 UTUT NIEUWS NIEUWS 04|2012 04|2012

Service

Twenty Twente Tweets 02/04 - @avrotz: Vandaag de hardloopronde in de middagpauze met @sreblov ipv donderdag #utwente 03/04 - @ibante: Vandaag ICT Labs “aapjes” kijken op High Tech Campus Eindhoven (heeft zelfde investeerder als Ouwehands Dierenpark en failliete De Pers).

\

05/04 - @SabineRoeser: Ik ben benoemd tot Antonie van Leeuwenhoek hoogleraar #ethiek @tudelft naast bijz hoogleraarschap  @UTwente zie @tudelta 08/04 - @Erwinwijermars: Geniale sportmiddag: eerst ParijsRoubaix, zo de Oude 4-finale op de Varsity streamen en daarna de KNVB-beker finale! 10/04 – @katjahunfeld: Aan het werk dan maar weer. Dat is zinvoller. Onderwijsvernieuwing #UT en de rol van taalvaardigheid en vreemde taalverwerving daarin. 20/04 - @GerjanLennips: Evacuatie onder het tentamen op 10/04 - @arteppetra: Kan ik me nog wel veilig voelen in enschede

#utwente @utnieuws. Wanneer mogen we verder?

met #deallerslechtstechauffeur opnames hier? 22/04 - @HendrikWisse: Oke, het Gat uit gezet. Waarom eigenlijk? 11/04 - @sanderbannink: En daar is ze dan! Ze zwaaide zelfs naar

Oja, omdat het een feutentent betreft.. oja! Leuk! Met @darkthet-

me! #Máxima @UTwente. http://pic.twitter.com/TXBZY7M8

ank @audentis

12/04 - @woutervj: Visitatiegesprek achter de rug. Verliep in goede

22/04 - @wieberenze: Heb vanmiddag een paar actiefoto’s van 

sfeer. Opleiding is ook echt beter dan 5 jaar geleden #toenwashet-

@sreblov gemaakt, die de halve marathon liep. Bikkel! #em12

zweten 22-04 - @gerkefeitsma: Blijkt mijn #Batavierenrace etappe van 7,6 12/04 - @UTwente: Hee, we hebben de 5000-followers-grens ge-

km tussentijds gepromoveerd te zijn tot 9,7 km! #komiknuachter

haald! Leuk! #utwente

vijf dagen voor de wedstrijd.

12/04 - @riddera: Vond de jurk van #maxima vandaag eerder soort

23-04 - @LiekeHolland: Weet niet hoe ik het altijd voor elkaar

van ‘overgefinancierd’... http://www.utnieuws.nl/ #utwente #dat-

krijg, 8min voor vertrek op perron en toch nog als 1 vd weinige

kanblonder

staan, morgen weer laatste nippertje

16/04 - @CasEbb: Ik loop graag naakt door @HuizeEntree 17/04 - @drv_euros: De vaatwasser is helaas defect. Was uw eigen kopjes af totdat er een nieuwe is. B.V.D.. 18/04 - @mvanvelzen: Geruststellend bericht van afdeling ICTS @ UTwente: “Zodra wij beschikken over meer informatie zullen wij u nader informeren.” 19/04 - @SUTwente: Bestuurder Leendert heeft zelf cakejes gebakken voor zijn secretaresses #secretaressedag 20/04 - @FemkeF: In de categorie dingen die je NIET wil doen op je werk: knuffelen met een blad vol hete koffie. Au, toch een beetje verbrand. Hallo Aloë...

UT NIEUWS 04|2012 45

Service

Boekrecensie:

Op zoek naar factoren van onbalans ‘Factoren die verantwoordelijk zijn

sfeer óf juist andersom: privéproblemen

ging, niet roken, matig drinken. Maar

voor het ervaren van een juiste

die invloed hebben op de prestaties en

gezondheid kent vele invalshoeken.

balans tussen werk en privé.’

de sfeer op de werkvloer.

Leeftijd bijvoorbeeld. Uit het onder-

Voor Corinne Holtkamp-Kleine, arbo-

Door de respondenten die meededen

zoek blijkt dat elke levensfase een

en milieucoördinator en hoofd Bedrijfs-

aan het onderzoek werd aangegeven

eigen dynamiek heeft. De twintigers,

hulpverlening van de Vrijhof, was dat

dat er op het werk ziekmakende fac-

die net aan hun eerste baan zijn begon-

onderwerp de drijfveer om enige tijd

toren aanwezig kunnen zijn. Werkdruk

nen, staan anders in hun loopbaan dan

educatief verlof te nemen. Ze deed

bijvoorbeeld. Eén van de respondenten,

de dertigers die een gezin opbouwen

research naar factoren die van invloed

een vrouw van midden twintig, liet we-

en op de gekste momenten oppas

zijn op arbeids- en ziekteverzuim. Voor

ten dat ze zich zo’n zes keer per jaar 1

moeten regelen. Veertigers/vijftigers

haar onderzoek, deels wetenschap-

tot 3 dagen ziek meldde. Niet omdat ze

voelen meer evenwicht, hun leven is in

pelijk en deels niet-wetenschappelijk,

griep had, maar meer vanwege algehele

een wat rustiger vaarwater beland. Vijf-

bezocht ze universiteiten door heel

malaise. Haar werkdruk lag hoog en die

tigers/zestigers vinden weer dat er te

Nederland. Ze voerde vele gesprek-

dagen had ze gewoon nodig om bij te

weinig besteedbare tijd voor privé over-

en arbeidsverzuim van groot belang

ken, onder meer met een bedrijfsarts,

tanken. Omdat ze dat met haar leiding-

blijft. Ze willen graag gebruikmaken

is. Het is de bottleneck binnen veel

verzuimmanager en leidinggevenden en

gevende niet kon bespreken, loste ze

van een regeling die hen meer armslag

organisaties. Werknemers die mentaal

hield vele interviews met medewerkers,

het op deze manier op.

geeft v.w.b. vrije tijd. Zij geven ook aan

en fysiek fit zijn (en dat is de insteek

HR directeuren, docenten etc. Haar

Dit voorbeeld staat niet op zichzelf.

dat ze meer fysieke hinder ondervin-

van Corinnes onderzoek) vergroten de

bevindingen heeft ze opgetekend in

Corinne pleit voor een open com-

den dan een aantal jaren daarvoor. De

mogelijkheid tot goede inzetbaarheid,

het boekje: Arbeid- en ziekteverzuim,

municatie. ‘Daar zou meer aandacht

seniorenregeling binnen de universi-

inspiratie en bevlogenheid.

balans tussen werk en privé.

aan besteed kunnen worden. Begrip

teiten om vanaf 59 jaar minder te gaan

Het boekwerkje ‘Arbeid- en verzuimbe-

Er zijn vele factoren van invloed op de

kan zorgen voor het verminderen van

werken, werd als positief ervaren. Er

leid, balans tussen werk en privé, geeft

fysieke, mentale, maar ook emotionele

arbeidsverzuim. Leiderschap gaat ook

waren ook oudere werknemers die de

inzicht in een brede problematiek.

gezondheid van mensen. In haar eigen

over eerlijkheid, rechtvaardigheid,

regeling echter niet kennen. ‘Daar moet

Corinne stipt veel zaken kort aan. Het

praktijk voor Bedrijfscounseling komt

zorgzaamheid, empathie en rekening

meer over gecommuniceerd worden’,

boekje, voorzien van leuk beeldmateri-

Corinne veel mensen tegen die onba-

houden met de ander en zijn privé en

vond een respondent. ‘De regeling staat

aal, is daardoor vlot leesbaar.

lans ervaren in hun leven. Onbalans

werksituatie. Belangrijk is steeds een

blijkbaar wel op internet, maar men

die vaak grote impact heeft. Het is haar

goede dialoog te houden.’

zoekt daar niet naar als men niet weet

Meer info:

passie om probleemsituaties aan te

Een werknemer kan zelf veel doen aan

dat de regeling bestaat.’

[email protected]

pakken, die zijn ontstaan op de werk-

zijn eigen fysieke welbevinden. Denk

Het onderzoek van Corinne sluit af met

vloer en uitwerking hebben in de privé-

aan: gezonde voeding, voldoende bewe-

de conclusie dat preventie van ziekte-

46 UT NIEUWS 04|2012

Arbeid- en ziekteverzuim balans tussen werk en privé Corinne Holtkamp-Kleine

WERK

Ditta op den Dries

PRIVÉ

STUDEREN EN AUTISME

VentureLab Twente groeiprogramma voor hightech entrepreneurship In VentureLab versnellen beginnende en ervaren bedrijven de succesvolle ontwikkeling van product, dienst en bedrijf. Dankzij intensieve coaching, praktijkgerichte training, en toegang tot een groot, gevarieerd netwerk, in een bewezen aanpak. Zo helpen we al meer dan 200 deelnemers hun potentie waar te maken. 10 mei 2012 start groep 11.

Kennismaken?

Bezoek onze infomeetings op 10 april in Enschede of 11 april in Amersfoort, onze Open Training op 13 april in Enschede of onze VLT VentureClass op 19 april in Enschede. Informatie en aanmelding: www.venturelabtwente.com -> upcoming events.

Bijblijven?

Begeleiding voor studenten met autisme, die gestructureerd leven in kleinschalige woonprojecten in Amsterdam Zuid of Leiden (in Leiden is de voertaal Engels).

Slagingspercentage 85% • Focus ligt bij de studie • Kosten worden meestal vergoed • Projecten elders in voorbereiding COACHINGSBUREAU

VAN DER HAGEN

ut-vd hagen 120413.indd 1

Johannes Verhulststraat 120 1071 NM Amsterdam E-mail: [email protected]

13-04-2012 13:07:12

UT NIEUWS 04|2012 47

Samen gezondheid

werken aan

Arbeid en gezondheid betekent voor ons verhogen van productiviteit en kwaliteit door competente, gemotiveerde en gezonde medewerkers in organisaties.

www.humancapitalcare.nl, [email protected] Advertentie_220x297WT.indd 1

10-04-2012 11:43:37