CAMBODJA. Magisch toneel

CAMBODJA

11° 32’ NOORD 104° 54’ OOST

C AMBODJA Magisch toneel

Cambodja bezoeken alleen voor de tempels van Angkor? Zonder het ruige noorden, de regenwouden, drijvende dorpen, bounty-stranden en chaotische markten heb je het land niet leren kennen! Het leven in Cambodja trekt aan je ogen voorbij als duizenden kleine straattheaters. Laat de voorstelling maar beginnen. Te k s t M a t t h i j s d e G r o o t m a t t h i j s @ c o l u m b u s m a g a z i n e . n l , F o t o g r a f i e L o u i s e t e n H a v e l o u i s e @ c o l u m b u s m a g a z i n e . n l

038

C O L U M B U S

009-038-063CambodjaJ.indd 38-39

C O L U M B U S

039

04-05-2007 14:39:10

CAMBODJA

CAMBODJA

foto boven 1 BOKOR HILL STATION, BOKOR PALACE De weg naar Bokor Hill Station is niet de meest makkelijke. De ruim twee uur durende hobbelige rit naar boven is er een van afzien. Eenmaal boven wachten verlaten huizen en een verlaten kerk. Het lege hotel waarin ook een casino gehuisvest was, is het absolute hoogtepunt. Wat vroeger een stad was voor de rijken die de hitte wilden ontvluchten, is nu een vervallen spookdorp. foto links 7 ANGKOR Monnik Eijke leidt ons langs de tempels van Angkor. Canon EOS-1Ds Mark II, 70 mm, 1/60, F11.

040

C O L U M B U S


oen ik hem voor de eerste keer zag, wist ik meteen dat ik hem mee naar huis wilde nemen. Het maakte me niet uit wie het was. Een gevoel van lotsbestemming, geluk en schoonheid bezorgde me een tinteling die door mijn hele lijf stroomde. Wat een mond, wat een mooi gevormd hoofd en vooral: wat een uitstraling. Zijn rust en vrede daalde op me neer en zette me met beide benen op de grond. Het was alsof het zo had moeten zijn. Hier in Phnom Penh in het Nationaal Museum van Cambodja leek hij ook op mij te hebben gewacht. Ik pakte mijn portemonnee en rekende 35 dollar af. Eenmaal buiten zorgde de alles overheersende hitte van het middaguur en de dertien kilo zware buste ervoor dat het zweet me uitbrak. Maar het boeide me niet. In mijn gedachte zag ik al helemaal voor me hoe mooi hij zou staan op de schoorsteenmantel. Daar had ik sinds jaar en dag een plek vrijgehouden. Maar niet voor lang meer. Hij was nu van mij en zijn nieuwe plaats in deze wereld was voor mij helder en duidelijk. Maar mijn Koning Jayavarman, de zevende in de lijn der koningen met dezelfde naam, had geen idee. Met gesloten ogen leek hij zijn bestemming te aanvaarden.

T

GAT IN DE TIJD Dat was vroeger misschien wel anders, want de man van de buste was niet zomaar een man. Dit was de koning die in de dertiende eeuw in Angkor woonde, de stad van de Goden. In dit vierhonderd vierkante kilometer grote Angkor-gebied, dat in films als Tomb Raider en Two Brothers zo voortreffelijk tot zijn fotogenieke recht komt, liep ik me drie dagen te verbazen. Iedere minuut boeide me, ik zag de mooiste tempels! Geloof me, normaal gesproken ben ik bij ruïnes of religieuze gebouwen al na tien minuten uitgekeken, ook al doe ik nog zo m’n best. Seen one, seen them all! Nee, dan Angkor... Het waren de Indiërs die zich hier vestigden lang voordat mijn koning werd geboren, niet lang na de geboorte van Christus. Zij dreven vreedzaam handel met de locals van toen. De nieuwkomers namen hun eigen goden mee: Brahma, Shiva, Vishnu en de legendes van de boeddhistische Ramayana. De bewoners van verschillende culturen in het gebied hadden samen een buitengewone beschaving, die zich uitstrekte van Myanmar (Birma) tot de Mekong Delta in Vietnam. Maar helaas voor mijn koning stond het er tijdens zijn leven in de late middeleeuwen heel wat slechter voor. Niet lang voor hij

C O L U M B U S

041

04-05-2007 14:41:08

CAMBODJA NABIJ BANLUNG 2 Hoewel Banlung ‘de rode stad’ wordt genoemd vanwege het rode stof, wordt ze omringd door regenwoud. Onverstoorbaar gingen deze mannen verder met het wassen van hun kleding en zichzelf. Canon EOS-1Ds Mark II, 50 mm, 1/250, F11.

CAMBODJA

aantrad waren buitenstaanders de stad Angkor binnengevallen en de Khmers (zoals de Cambodjanen worden genoemd) waren hun hoogtepunt van beschaving voorbij. Nadat mijn koning de troon besteeg, verdrong hij de indringers. Het was in die dertiende eeuw dat mijn koning de meeste tempels van Angkor liet bouwen. Maar toen hij overleed raakten de tempels in verval en brak er een mysterieuze periode aan. De geschiedenis is vaag en onduidelijk, zelfs onze gids wist er het fijne niet van. Hij meldde dat de beschaving ‘op de een of andere manier ten val kwam’, maar niemand - ook hij niet - wist ons te vertellen wat er precies was voorgevallen. In dit gat in de geschiedenis sloeg de jungle zijn slag... Pas ergens in het midden van de negentiende eeuw werd Angkor herontdekt. DE BUSTE EN DE MONNIK Eenmaal in het hotel aangekomen zette ik de buste veilig neer. Het zag er niet naar uit dat hij mij ging vertellen hoe dat kennisgat was ontstaan. Maar toch wist ik zeker dat het geheel een wonder was. Ondanks dat Angkor de grote afwezige is op de officiële klassieke lijst van wereldwonderen, bestond er voor mij geen twijfel dat dit het allergrootste wereldwonder was. Mijn ervaring was subliem. De tweede dag van mijn bezoek aan Angkor had ik het geluk in het prettige gezelschap te mogen verkeren van de monnik Eijke. Hij en de buste hadden een en ander met elkaar gemeen: beide straalden ze dezelfde rust en vrede uit en droegen ze eenzelfde constante glimlach om de lippen. Het gaf me een goed gevoel. Het was nog donker bij aankomst toen ik besefte dat we niet de enige waren die zo vroeg uit de veren waren gesprongen. Een lange stoet tuk-tuks, moto’s en taxi’s reed net als wij Angkor binnen. Zij kwamen allemaal om de weerspiegeling van de beroemdste Angkor Wat-torens en de rode zon in de vijver voor het complex te fotograferen. Wat een tijdje geleden nog dé tip in de Lonely Planet was, is nu bijna een afrader. Elke dag zitten de toeristen rijen dik met hun statieven om de zonsopgang te fotograferen. Een bedrijvige Khmer bood ons een klapstoeltje aan voor een dollar per persoon, maar wij gingen verder. Er hing een lage sluierbewolking, en bovendien ging ik liever voor de ervaring. Niet voor de onhaalbare poging om de perfecte ansichtkaart te overtreffen, waarvan er duizenden te koop zijn.

042

C O L U M B U S


C O L U M B U S

043

04-05-2007 14:41:36

CAMBODJA

CAMBODJA

3 NABIJ VEAL RENH Het landschap in het zuiden wordt gekenmerkt door suikerpalmen die herkenbaar zijn vanwege hun ronde vorm. Op de achtergrond ligt het Bokor Nationaal Park waar de ontbossing nu nog zeer beperkt is.

foto boven 4 TUSSEN SIEM REAP EN TONLE SAP MEER In de droge tijd zijn de wegen stoffig en alle huizen bedekt met een dikke laag rood zand. In de regentijd wordt het Tonlé Sap meer drie keer zo groot, waardoor de huizen in het water komen te staan.

044

C O L U M B U S


MONNIK VOOR EEN MAAND Met 1,7 miljoen bezoekers per jaar, is Angkor de grootste toeristische trekpleister van Zuidoost-Azië. Op de eerste dag van míjn bezoek merkte ik al dat je - met een beetje extra moeite - van drukte weinig last hoeft te hebben. Het gebied is vierhonderd vierkante kilometer groot, genoeg ruimte dus voor een eigen Angkor-ervaring. Moet je indenken: op haar hoogtepunt in de twaalfde eeuw, woonde er meer dan een miljoen Khmer in Angkor. Amsterdam was toen nog maar een vissersdorpje met zo’n 10.000 inwoners. De grootsheid van het gebied is overweldigend: tweehonderd tempels, de een nog indrukwekkender dan de andere. Het grappige was, dat het bouwen van stenen gebouwen voorbehouden was aan de koningen. De gewone stervelingen moesten het doen met hout. Het gevolg is dat het gebied nu heel weids aanvoelt, want alleen de stenen tempels zijn overgebleven.

In werkelijkheid was het in een ver verleden helemaal volgebouwd. Met Eijke liepen we langs de toeristen die wachtten op de zon, omhoog de Angkor Wat-tempel in. De vijftigjarige Eijke bleek vroeger gewoon getrouwd te zijn en was vader van vier bloedjes. Zijn vrouw overleed jong waarna hij besloot monnik te worden. Hij was naar eigen zeggen toe aan een vreedzaam leven, wilde studeren en zo meer leren over het boeddhisme. Toen we verder de prachtige tempel inliepen kwamen er twee hele jonge monniken aan. Eijke vertelde dat veel Cambodjanen in hun jeugd een aantal maanden of een paar jaar monnik zijn. ‘Zelf werd ik er een beter mens van’, zei hij. Dat er voor de mannen tegenwoordig nog steeds weinig keus overblijft was me wel duidelijk, want als je als man geen monnik bent geweest, is het moeilijk om een vrouw te strikken. Ouders van de vrouw zullen hun wannabee schoonzoon dan waarschijnlijk niet accepteren.

C O L U M B U S

045

04-05-2007 14:42:37

5 BANLUNG Na een regenbui verandert de centrale markt van Banlung in een grote modderpoel. Veel van de minderheden uit de omgeving komen op deze markt hun groente en fruit kopen en verkopen. Deze minderheden zijn moeilijk herkenbaar aan hun kleding omdat die niet veel afwijkt van die van de ‘gewone’ Cambodjaan.

CAMBODJA

SLAPEN MET TIJGERS Ik verheugde me over het feit dat wij verder waren gegaan dan de eerste poort, en dat we het geluk hadden met een Cambodjaanse monnik rond te lopen. Hier, ver doorgedrongen in het complex en zonder een spoor van toeristen, kwam de plek echt tot zijn recht. Ik was niet de enige op wie de tempels zo’n indruk maakte, wist ik van een eerdere ontmoeting die ik had met uitvoerend filmproducent Stephan. Ik vertelde Eijke over de filmmaker, die vele ongelofelijke nachten had doorgebracht, bovenop de nu zo beroemde tempel Ta Prom. Stephan had er geslapen in het gezel-schap van vijfentwintig tijgers! Het welzijn van deze dieren waren zijn verantwoordelijk geweest bij het maken van de Hollywood kas-kraker Two Brothers, over twee jonge tijgers in het voormalige Indochina. Tijdens de opnames van die film was er nog bijna geen toerisme geweest, je had het gebied echt voor je alleen. Dat Stephan het een magische ervaring had gevonden kon ik inmiddels begrijpen. Ik herinner me nog de schittering in zijn ogen toen hij zijn ervaringen met me deelde. Maar goed, nu was ík hier. Eijke knikte vriendelijk naar me. Zwijgend liepen we verder door de gangen van Angkor Wat om uiteindelijk weer in de open lucht te komen. Stilte. Geen mens. Voor ons stond het machtige Mount Meru, het centrum van het heelal voor boeddhisten in de vorm van een piramide. Steile treden en een waarschuwend bord ‘klimmen op eigen risico’, daagden ons uit om naar boven te klauteren. Ook Eijke ging mee en vijf minuten later keken we in vogelperspectief uit over de tempel en haar boomrijke omgeving. De zon liet zich nog steeds niets van zich zien en blijkbaar wachtten de toeristen nog op hun Kodak-moment. We gingen rustig zitten om alles op ons in te laten werken.

CAMBODJA

Hoe groots Ankor en het Khmer-rijk een millennium geleden ook waren, er is sindsdien heel wat fout gegaan. Tijdens de twintig jaar lange burgeroorlog (die in 1997 ten einde kwam) waarbij de communistische Khmer Rouge aan de macht kwam, werden de meeste intellectuelen direct omgebracht. Alle anderen werden naar de rijstvelden gestuurd. De schattingen van het aantal doden gedurende het regime van Pol Pot lopen uiteen van 1,2 miljoen tot meer dan drie miljoen. Een Zwitsers onderzoek dat duidelijkheid had moeten brengen, kwam niet verder dan een ruwe twee miljoen. Toch onvoorstelbaar. Moet je indenken: er zijn zo extreem veel mensen vermoord, geëxecuteerd door de Rode Khmer, omgekomen van de honger of platgebombardeerd door de Amerikanen dat men niet eens weet hoevéél er zijn omgebracht. Ze zijn letterlijk de tel kwijtgeraakt.

‘Vele nachten sliep hij samen met de tijgers, bovenop de nu zo beroemde tempel Ta Prohm’

046

C O L U M B U S


VRIJHEID BLIJHEID Ik kon het niet helpen me de hele tijd af te vragen: hoe doen ze het? Hoe kunnen de Cambodjanen leven met zo’n gewelddadig verleden? Zo kort geleden waren ze of slachtoffer of dader. En nu leefden ze, werkten ze en aten ze samen. Nooit is er een oorlogstribunaal geweest en nooit zijn de daders berecht. Inmiddels waren velen oud, zwak of al overleden. Kong waarmee ik een tijdje door Cambodja reisde verloor zijn vader en zijn zwager in de oorlog. ‘Ik ben drie keer bijna vermoord, ben een keer zo goed als verdronken en ben bijna van de honger om het leven gekomen. Ik had zo’n grote opgezette buik’, zei hij tegen me, terwijl hij een grote ronde beweging met zijn handen maakte. ‘Hoe is het dan mogelijk dat je de moordenaars van je vader niet haat?’, vroeg ik hem. Maar Kong gaf aan dat de meeste mensen werden verplicht te vechten.

C O L U M B U S

047

04-05-2007 14:43:03

CAMBODJA

CAMBODJA 6

OCCHEUTEAL BEACH Ten zuidoosten van Sihanoukville ligt dit ongerepte strand. Een groot verschil met het centraal gelegen Serendipity Beach, waar de vele strandbarretjes goede zaken doen.

7 ANGKOR In Cambodja is bijna iedere man in zijn leven wel eens monnik geweest. Zo ook Eijke, die vader is van vier kinderen.

Als ze niet moordden, werden ze zelf vermoord. Kong kende verschillende mensen die bij de Rode Khmer hadden gevochten, maar haatte ze niet. Bij sommige ging hij regelmatig op bezoek. Die vergevingsgezindheid verbaasde me, maar aan de andere kant ook niet. Cambodjanen lijken niets met oorlog of haat te maken willen te hebben. Cambodja is in rustiger vaarwater terechtgekomen en daar is iedere burger elke dag nog blij om. Het hotel had een taxi voor me gebeld. De buste pakte ik voorzichtig in een doos met veel kranten en wikkelde er een complete rol dikke tape omheen. Koning Jayavarman ging verder met mij mee, naar Kep. Daar zal hij zich wel op zijn plek voelen, dacht ik bij mezelf, of juist niet? Kep, dat vroeger een badplaats was voor de rijken en de koningen, was nu compleet in verval geraakt. Mooi verval dan, want de Franse koloniale huizen sierden in onze ogen nog steeds. De taxi-chauffeur scheurde

048

C O L U M B U S


ernaartoe alsof zijn leven ervan af hing. Aan de weg te zien bezat bijna niemand een auto of een vrachtauto. We kwamen gemakkelijk een halfuur lang geen enkel zwaar gemotoriseerd verkeer tegen. Stel je de A9 tussen Amsterdam en Haarlem helemaal leeg voor, op wat brommers, soms een fiets of een verdwaalde olifant na. Alleen de reclameborden langs de weg glommen, met hun lachende Cambodjanen. Ze promootten met een grote rij witte tanden Luxury-sigaretten. MOOIE SMERIGHEID Stipt om half een zette hij de taxi stil. We stonden op een soort rotonde, met in het midden tientallen eetstalletjes, de een nog smeriger dan de andere, allemaal druk. Bij het allerlelijkste en daardoor rustigste stalletje ging onze chauffeur zitten. Ik volgde met tegenzin maar noodgedwongen zijn voorbeeld. Hij stond op en liep naar een tafel met voedsel in grote pannen, de Cambodjaanse versie van het lopende buffet.

C O L U M B U S

049

04-05-2007 14:44:06

CAMBODJA

CAMBODJA

BOKOR HILL 1 In de heuvels rond Bokor Hill Station hebben onderzoekers vele fotocamera’s met ‘lichtvallen’ geplaatst. Regelmatig worden hiermee tijgers gefotografeerd. Onlangs werden op het Bokor Hill Station nog twee tijgers gespot.

‘Op haar hoogtepunt, woonden er een miljoen mensen in Angkor’ Hij twijfelde een seconde en koos. Dertig seconden later stond de bestelling voor zijn neus. Rijst met gedroogde vis en een kom te lang doorgekookte groene groentebende. Ik bestelde niets. Het zag er smerig uit zoals ik het in Cambodja wel vaker had gezien. Zou het in het magische tijdperk en de hoogwaardige beschaving van mijn koning ook zo geweest zijn? Als je de Cambodjaanse gebouwen van toen en nu met elkaar vergeleek, dan was wellicht ook de hygiëne een stuk florissanter lang geleden… Het rare was dat je hier bijna zou terugverlangen naar een ver tijdperk, niet in de toekomst, maar

050

C O L U M B U S


in het verleden. Nu was er naast een gebrek aan schoon water ook bijna geen elektriciteit. Niets werd echt afgewassen, borden werden met een vies doekje, of als je geluk had met een weggooiservet afgeveegd. Bestek werd na gebruik in een beker gezet waar een beetje water in stond en vervolgens ‘schoongeveegd’. Door schade en schande wist ik dat mijn maag hier niet tegen was opgewassen. Ik dacht aan het lunchpakketje dat ik had kunnen meenemen uit het hotel. Ik bestelde een Angkor biertje. De vrouwen van het eetstalletje holden van kraam naar kraam om mijn gerstenat te kunnen leveren. Bingo. Een lauw blikje bier werd voor mijn neus neer gezet. De weinige mensen die rond ons zaten keken met toegeknepen ogen naar de tv, die slecht beeld gaf door de vuiligheid. Onverstoorbaar at de chauffeur tegenover me met genoegen verder. Toen hij klaar was

C O L U M B U S

051

04-05-2007 14:45:24

foto onder 8 NABIJ BANLUNG In een minderhedendorp is zojuist een varken gedood voor het avondmaal. Ook hond staat regelmatig op het menu.

CAMBODJA

CAMBODJA

foto rechts 9 TONLE SAP MEER Deze familie woont met acht man in een kleine boot op dit grootste meer van ZuidoostAzië.

foto onder TUSSEN STUNG TRENG EN BANLUNG De wegen in het Noorden zijn onverhard, vol met kuilen en vrijwel zonder verkeer. Op deze fietser na, die z’n waar naar de markt brengt.

keek hij voldaan. Ik ook, want ondanks de smerige boel en alle vuiligheid genoot ik toch van deze plek. Terug in de taxi, haalde de chauffeur uit zijn handschoenenkastje een vers mondkapje tevoorschijn. Ik raakte in verwarring. De goede man had net in het smerigste tentje het smerigste voedsel gegeten dat ik ooit had gezien en hij zette nu een mondkapje op! Tegen wat, vroeg ik me verbaasd af? Moest ik me zorgen gaan maken? Maar ik kon het niemand vragen. Mijn koning sprak niet, en de chauffeur sprak Khmer en niets anders. Ik kon alleen maar toekijken en raden. INFUUS MET EEN BAMBOESTOK Eerder op een terrasje, vlak bij de markt in het plaatsje Kratie speelde het leven zich voor mijn ogen af. Een kleine vrachtwagen met een open laadbak kwam de hoek om rijden. Een grote berg spullen puilde uit de vrachtwagen. Tussen de spullen was een brommer gestoken. Eigenlijk was er geen ruimte meer voor de brommer, dus alleen het voorwiel bevond zich in de laadbak, 4

052

C O L U M B U S


TUSSEN SIEM REAP EN TONLE SAP MEER Trotse vader toont zijn zoontje.

de rest stak uit de achterkant van de vrachtwagen op zo’n drie meter hoogte. Om te voorkomen dat de brommer eraf zou vallen, was hij vastgesjord met touwen. Ook voor de berijder was geen plaats meer, dus die zat gewoon op het zadel met beide handen aan het stuur. Het leek alsof hij vanaf zijn brommer de vrachtwagen bestuurde. Even later verscheen er een vrouw met een infuus aan een bamboestok. Zoals je soms ziet in een ziekenhuis, dat iemand zijn infuus aan een karretje meeneemt. Maar hier in Cambodja ging het leven door. Er moest gewerkt worden. Dus infuus aan de bamboestok en hup...shoppen op de markt. De trieste kant hieraan was wel duidelijk, want de armoede in Cambodja was zoals ik in weinig landen had gezien. Na de burgeroorlog was Cambodja zichtbaar nog niet opgekrabbeld. Ik had nog nergens nieuwe fabrieken gezien. Overal zag je mensen bezig met dingen waar bij ons niet meer over na wordt gedacht. Ik zag het transporteren van zestien planken hout met een paard en wagen. Iemand die met een schep een geultje graaft om zijn huis

C O L U M B U S

053

04-05-2007 14:46:42

CAMBODJA

CAMBODJA TUSSEN STUNG TRENG EN BANLUNG Een van de grotere rivieren in de provincie Ratanakiri is de Tonlé Srelok. De bruggen over deze rivier stammen nog uit de Frans koloniale tijd. Canon EOS-1Ds Mark II, 24 mm, 1/250, F8. 10

054

C O L U M B U S


C O L U M B U S

055

04-05-2007 14:47:09

CAMBODJA

7 ANGKOR Monnik Eijke poseert voor de overwoekerde tempel Ta Prohm.

‘Even later verscheen er een v rou w me t een inf uus aan een bamboe stok .’ om het regenwater in goed banen te leiden. Bij de watervallen, zag ik een jongen lopen pronken met zijn netgevangen eekhoorntje. Hij bond hem vast aan een stok en begon de eekhoorn te liefkozen, terwijl zijn kleine zusje het beestje probeerde te slaan.

Ik zag varkens die op de lokale markt in Banlung rondscharrelden. Ze kaapten voedsel weg bij verkopers, om daarna krijsend weg te hollen en als prinsesjes in een modderplasje te vallen om te genieten van de gestolen waar. Het leven in Cambodja trok aan mij voorbij als duizenden kleine straattheaters. Als een magisch toneel. Eenmaal thuis in Nederland ben ik het niet die alles gadeslaat, maar is het de buste van mijn koning, die onbeschadigd staat te pronken op mijn schoorsteenmantel. Elke dag kijkt hij vredig de huiskamer in. ■ Met dank aan Talisman Reizen en Cathay Pacific.

C O L U M B U S


057

07-05-2005 14:55:26

H

CAMBODJA

e r r e z e n

CAMBODJA

u i t

d e

a s

T

oen de Belgische vrienden Boris Vervoordt en Jef Moons in de zomer van 2004 door Cambodja reisden, vonden zij in de voormalige mondaine badplaats Kep de ruïnes van drie koloniale huizen. Een van de huizen is gebouwd in 1992 door een volgeling van de beroemde Franse architect Le Courbusier. Geraakt door het schitterende landschap, de rijke culturele historie van Cambodja en de gastvrije bevolking besloten zij de villa’s te kopen. Twee jaar renoveren leverde een schitterend verblijf op dat bestaat uit elf suites in drie villa’s, een zwembad, een bibliotheek en een gymnasium. Ze doopten het verblijf Knai Bang Chatt naar de halo rond de in Cambodja vaak verblindende zon. Een halo die volgens het boeddhisme een symbolische betekenis heeft. De ligging van het recent geopende verblijf ten opzichte van de zon is dan ook perfect. Hier zakt de zon elke avond recht voor je neus in zee. Het uitzicht wordt gecompleteerd met enkele eilanden waaronder het kleine Rabbit Island en de kleine vissersboten die dagelijks langsvaren. Hier verblijven is een heerlijke ervaring en een ideaal slot van een vermoeiende reis door Cambodja. Manager Stéphane Arrii opent nog dit jaar zijn visrestaurant in het waterhuis direct naast de villa’s. Ook vele andere koloniale huizen in Kep zullen binnen enkele jaren zijn omgetoverd in heerlijke verblijven. Knai Bang Chatt is per villa of desgewenst in zijn geheel te huren en sinds kort per kamer. Prijs vanaf ¤ 300 per nacht. Knai Bang Chatt, Kep, Cambodja. www.knaibangchatt.com 058

C O L U M B U S


C O L U M B U S

059

07-05-2005 14:57:50

LEZERSREIS CAMBODJA

EXC

LU

SI COL VOOR EF UM LEZ BUSE RS

CAMBODJA

Als Columbus in Cambodja

CAMBODJA IN HET KORT Ondanks de roerige geschiedenis zijn Cambodjanen hele gastvrije, bijna verlegen mensen. Alleen in Phnom-Penh, Siem Reap en een deel van de kuststreek, met name bij Sihanoukville, is het toerisme ontwikkeld. De rest van het land is voor de avontuurlijke reiziger weggelegd. Houdt er rekening mee dat de wegen overal dramatisch slecht zijn, zeker in de regentijd. Cambodja is goedkoop, hiermee samen hangt dat de hotels soms benedenmaats zijn en de hygiëne slecht. Het landschap is vlak, maar boeiend! In Cambodja heb je de ruimte: de bevolkingsdichtheid is veel lager dan in bijvoorbeeld Vietnam. De tempels van Angkor, waar de meeste toeristen naartoe gaan, behoren tot de mooiste ter wereld. Maar vergeet ook de rest van Cambodja niet: dit land is veel meer dan Angkor alleen!

Direct bij thuiskomst uit Cambodja riepen de Columbus-reporters dat ze wel terug wilden. Terug naar dat mooie Cambodja, met haar inspirerende mensen, onverwachte taferelen en prachtige, onontdekte tempels.

Talisman Reizen treedt in de voetsporen van het Columbus-team met een op maat gemaakte reis speciaal voor Columbus-lezers! Verken de tempels van Angkor terwijl je luistert naar de magische verhalen van de monnik die met je mee reist. M Meng jje iin d de e nC Cambodjaanse e e a ccultuur n mu per fiets. Laat je verrassen door bijzondere tempelruïnes die andere reizigers links laten liggen. Ontspan en ontdek het lokale leven op en bij het grootste meer van Cambodja aan boord van de Toum Teav Cruise. Tijdens de prachtige én comfortabele tocht meer je onderweg aan bij kleine dorpjes waar je rustig kunt rondkijken en je de bevolking ontmoet. Verdiep je in de geschiedenis van Phnom Penh, waar je overnacht in een koloniale villa. En sluit je reis af aan het ongerepte strand bij Kep in het prachtig gerestaureerde huis van Boris en Jef.

OP MAAT GEMAAKTE REIS 14 dagen vanaf € 2990 per persoon. Deze prijs is gebaseerd op een reis met twee personen en is afhankelijk van de periode waarin je reist. Inbegrepen zijn de vluchten, luxe overnachtingen, transfers, excursies met een privé-gids, chauffeur en een dag met een monnik als extra gids, entreegelden, fietshuur, cruise, enkele lunches en diners en alle (luchthaven) belastingen.

gl

bt

uo

ud

rj

a

a

n

C O L U M B U S


e

■ 1

MEER WETEN?

2

Bel 078-6142788 of mail naar [email protected]

Talisman Reizen organiseert uitsluitend individuele reizen op maat waarbij de nadruk ligt op comfort, individualiteit, authenticiteit en bijzondere ervaringen. Elke reis wordt volledig naar wens van de reiziger samengesteld en geen enkele reis is dan ook gelijk. Ook deze reis kan helemaal aangepast worden aan jouw specifieke voorkeuren. Voor meer informatie kun je contact opnemen met Talisman Reizen, Wijnstraat 87, 3311 BT Dordrecht, tel. 078 – 6142788, www.talismanreizen.nl 060

s

3

4

DOEN!

6

Het kost je zeker drie dagen om het 400 km2 grote gebied te doorkruisen. € 32 voor 3 dagen, neem je pasfoto mee. Hoogtepunten: Angkor Wat, Ta Prohm, Bayon, Banteay Srei. Angkor Wat voor jezelf! Bezoek Angkor Wat bij zonsopkomst. Stop niet zoals iedereen bij de toegangspoort en het water, maar loop direct door naar binnen en je bent alleen. Bekijk vervolgens de zonsopkomst niet bij de ingang, maar vanaf de oostkant! Breng de nacht door in Angkor Blijf bij het vallen van de nacht in het gebied of arriveer pas om vier uur ‘s nachts. Rechts voor de hoofdingang kan je een dirtroad inrijden op je brommer. Je arriveert aan de achterkant van Angkor Wat. Vraag een local om je te helpen, het is en blijft een raar tijdstip. Koop wel van te voren een kaartje! Bezoek een weeshuis in Siem Reap Zie de gevolgen van armoede en burgeroorlog en doe een donatie. Sunrise Angkor Childrens Village, vraag een local naar het adres. Zie de chaos van de visafslag Aanschouw bij zonsondergang de overweldig-ende drukte als vis wordt verhandeld in Chong Khneas, waar de boten vertrekken naar Tonle Sap meer. Als je het uithoudt bij de verschrikkelijke geur tenminste.

Bezoek de drijvende dorpen van Tonle Sap Zorg dat je de boot voor jezelf hebt. Er zijn

Bezoek de door jungle overwoekerde tempels Deze liggen ten noorden van Siem

Bewonder Nationaal Park Botum Sakor

13

Trek de jungle in op een olifant

7

8

In verschillende dorpen rond Banlung kan je een rit maken op de rug van een olifant. Ga zwemmen in het vulkanische meer Yek Laom, dat ook veel wordt bezocht door locals. Ga hiken in de ongerepte jungle van Nationaal Park Virachay tegen de grens met Laos. Pas wel op, want hier lopen nog tijgers rond!

14

15

Penh staat het oude koloniale Franse gebouw waar nu de Psar Thmei-markt in is gevestigd.

Bezoek de houthandelswijk Rijd in noordelijke richting Phnom Penh uit via de NH5 om de bedrijvigheid gade te slaan. zHout in alle soorten en maten.

●

10

11

ETEN EN DRINKEN De Khmer keuken is mild. Let echter op met eten langs de weg in verband met de zeer slechte hygiëne. Neem ‘s ochtends een lunchpakket mee van een betrouwbare plek. Stokjes, bestek en zelfs rietjes: alles wordt hergebruikt zonder het eerst schoon te maken.

Bezoek een eiland in de Mekong. Aanschouw het relaxte eilandleven op Ka Trong dat recht voor Kratie ligt. Zie hoe de monniken leven, zie hoe voor 150 dollar traditionele boten worden gebouwd en vraag de lokale mensen naar de Mekong-modderschildpadden. Ga koloniaal Bewonder de vervallen koloniale huizen in koninklijke badplaats Kep. De komende jaren zullen ze allemaal worden gerestaureerd tot mooie verblijven. Bezoek een casino-ruïne Het hooggelegen en koele Bokor Hill Station, waar de rijken en de koninklijke familie hun vrije tijd doorbrachten, is te bereiken na een twee uur durende barre tocht over de slechtste weg van Zuidoost-Azië. Eigenlijk is het meer een rivierbedding. In de droge tijd te bereiken per scooter of aangepaste Toyota Camry. In de regentijd uitsluitend per 4WD. Het uitzicht over de omringende jungle is indrukwekkend. Voor een maximaal spookach-

PHNOM PENH Koop een buste Voor souvenirs struin je de

Bewonder een architectonisch hoogstandje In het chaotische centrum van Phnom

KRATIE Tel bizarre situaties Aanschouw de koloniale markt van Kratie, en verbaas je bijvoorbeeld over een busje-met-eenbrommer-op-het-dak-met-de-berijder-er-nogop, een vrouw die aan het shoppen is met haar infuus aan een bamboestok, etc…

nu het nog kan. Dit gebied tussen de Thaise grens en Sinahoukville is een van de slechts toegankelijke gebieden in Zuidoost-Azië. Maar het wordt ondanks de beschermde status bedreigd door boomkap en stropers. Off-road te bereiken met een geschikte motor, of vaar mee met een visser. Relax, eet en en drink op de stranden van Sihanoukville. Rustigste strand: Otres beach. Gezelligste strand met beste eten: Serendipity Beach. Bezoek een eiland Ga met een vissersboot naar een van de eilanden voor Sinahoukville om te snorkelen.

straten af bij het Nationaal Museum in Phnom Penh (bustes, zijde en houtsnijwerken).

Spot zoetwater dolfijnen in de Mekong Er zijn er nog maar zestig over en ze worden bedreigd door damprojecten. Een klein stuk van de Mekong is beschermd gebied. Neem in het weekend je eigen lunch mee en eet op de steigers bij het water, samen met locals. Dit kan alleen in de droge tijd.

9

TELEFOONCODE

tig effect, plan je bezoek tijdens regen en mist. Pas op: recent zijn er nog twee tijgers op de Hill Station gesignaleerd. Trip kan je regelen via Orchid Guesthouse in Kampot. Tel.092-226996

BANLUNG Bezoek de markt van Banlung Je zult versteld staan van de chaos en bende. Struikel niet over de vele varkens. Banlungs’ bijnaam is ‘Rode Stad’, vanwege het rode stof dat het stadje een western-uitstraling geeft in de droge tijd. Bezoek de dorpen van minderheden en zie hoe ze leven. Huur hiervoor een brommer. Neem een douche onder een van de watervallen bij Banlung. Bijvoorbeeld bij Tuk Chrou, waarvan het water over zeven ‘treden’ naar beneden valt.

ANKOR WAT Bezoek de mooiste tempels Angkor Wat

genoeg toeristenboten, maar je kunt ook een visser vragen of je mee mag varen. 5

Reap, te bezoeken per 4WD of motor. Bijvoorbeeld de brug bij Kambao Ar en de tempels van Koh Ker en Prasat Preah.

+855

SLAPEN Prijzen per tweepersoonskamer per nacht 16

SIEM REAP FCC Angkor Topklasse hotel met zwembad, € 100, Siem Riep. www.fcccambodia.com Bakong Lodge Middenklasse hotel in koloniale stijl, kamers met airco, € 24, Siem Riep. www.bakong-guesthouse.com

17

BANLUNG Terre Rouge Prettig hotel in koloniale stijl, gedecoreerd met veel kunst en met een mooie tuin. Te Banlung, € 35 (kamer), € 70 (suite). Yaklom Hill Lodge Weliswaar 6 km buiten het centrum van Banlung, maar wel mooi gedecoreerde houten bungalows in de jungle. € 12, www.yaklom.com C O L U M B U S

061

07-05-2005 15:29:30

CAMBODJA. Magisch toneel

Recommend Documents