Caleidoscoop. Concentratie

Caleidoscoop Kerkblad van de Protestantse (wijk)gemeente i.w. te Rotterdam-Kralingen

Jaargang 9 nr 1 – september 2010

  Concentratie in de scrum (foto van www.flickr.com, roy_mac_an_iarla’s photostream)  Volgende Caleidoscoop komt op donderdag 30 september; kopijsluiting maandag 20 september. Zie colofon p 2

Retouradres: Leendert Butterstraat 44 3062 XN Rotterdam

Concentratie Gott, laß meine Gedanken sich sammeln zu dir. Bei dir ist das Licht, du vergißt mich nicht. Bei dir ist die Hilfe, bei dir ist die Geduld. Ich verstehe deine Wege nicht, aber Du weißt den Weg für mich. [ God, geef dat mijn gedachten gericht zijn op U. Bij U is het licht, U vergeet mij niet. Bij U is de hulp, ja, bij U is het geduld. Van uw wegen heb ik geen begrip, maar U weet de weg voor mij, o Heer. ] (Taizélied naar Dietrich Bonhoeffer)

Het einde van de zomer nadert, voor velen het seizoen van zonnen, vakantie vieren, luieren en genieten van licht en warmte. De kinderen gaan weer naar school, mensen gaan weer naar hun werk. De weken van verstrooiing liggen achter ons, het WK, de Tour de France, festivals, zomerconcerten, en vult u maar aan. De tijd van concentratie is weer aangebroken. Concentreren wil zeggen dat je je aandacht heel intensief op één punt gericht houdt. Op deze letters, op de stof die je aan het leren bent,

op je werk, op iemand naar wie je aan het luisteren bent, op de bal, op wat er omgaat in jezelf. Ik geloof dat wij in een tijd leven waarin het lastig is om je werkelijk te concentreren op één zaak of persoon. Niet voor niks wordt er gesproken over multitasken, het gelijktijdig bezig zijn met verschillende taken. Bovendien zijn de mogelijkheden om je aandacht af te laten leiden, om je te laten verstrooien – niet in de laatste plaats door internet – oneindig geworden.

digheid en geweld, eenheid en rust te blijven ­vinden in God, bron van licht en geduld. Dat vraagt om oefening. Zijn hele leven stond in het teken van concentratie, van gericht zijn op God. In zijn studententijd en later als leider van een seminarium van predikanten zocht hij naar een gestructureerd gebedsleven en lezen van de Schriften. Later concentreerde hij zich op de vraag wat navolging van Christus werkelijk betekent. Hij geeft geen pasklare antwoorden, (“van uw wegen heb ik geen begrip”) maar heeft uiteindelijk met zijn hele levensweg deze vraag beantwoord. Door dag in dag uit zijn gedachten te richten op God. Wij beginnen ons kerkelijk seizoen niet voor niets met een kerkdienst, omdat het temidden van alle belangrijke activiteiten die we als kerk ontplooien, belangrijk is om op gezette tijden onze aandacht gezamenlijk te richten op God. Op Hem die ons naar onze gekwetste medemens stuurt. ‘Zij die Christus volgen, staan tegelijkertijd naast hun medemensen en naast God. Gebed en solidariteit scheiden zij niet.’   (Frère Roger van Taizé) Dus toch multitasken?

In Duitsland noemen ze kerkdiensten, ook wel Gottesandacht. Ik vind dat een mooi woord, omdat het heel eenvoudig aangeeft wat we proberen te doen in de eredienst: onze aandacht op God te richten. In sommige kerken noem(d)en ze de kerkdienst ook wel een godsdienstoefening, dat lijkt ook te duiden op een oefening in concentratie op God, op zijn Woord. De Duitse theoloog en Protestantse (pseudo)heilige Bonhoeffer (1906-1945) schreef de regels die bovenaan dit stukje staan in de gevangenis, niet lang voor zijn executie. Ze zijn te beschouwen als een motto om zijn hele leven, ook in de uren van angst, te blijven richten op God. Om in de totaal verwarrende chaos van onrechtvaar- ds Rian Veldman

Wegwijzer Protestantse (wijk)gemeente i.w. te Kralingen Predikanten

ds  L .  Korevaar, Mecklenburg­laan 39, 3061 BC; t 212 00 34, e-mail [email protected]. Op werkdagen bereikbaar van 9 – 10 uur. ds Korevaar probeert de vrijdag zo veel mogelijk vrij te houden. ds Rian C. Veldman, Goosse van der Windstraat 57, 3062 XM; t 06 142 730 13. e-mail: [email protected] ds Veldman heeft op maandag zijn vrije dag. Op overige werkdagen is hij van 9 – 10 uur bereikbaar.

Secretariaat

Scriba van de gefedereerde kerkenraad: dhr C.P. Klunne, Merulaweg 1 b, 3062 bm; t 482 52 40, e-mail: ­[email protected].

Ledenadministratie

Kerkelijk Bureau (GK): dhr J.C. Buitelaar,­Admira­ liteitskade 74 Z 3063 ED Rotterdam, t 453 20 44. Wijkadministratie (NH): dhr G.H. Heere, Mia van IJperenplein 55, 3065 JK, t 447 14 30.

Financiën

Activiteitenkas: dhr P. Andringa, t 433 18 97. Bankrekeningnummer: SKG 63.58.05.170, SoW-gemeente R’dam Kralingen inzake wijkkas. NH: College van Kerkrentmeesters: ­postbus 4326, 3006 AH, e-mail: [email protected] Algemeen bankrekeningnummer: 69.95.41.271 (tbv giften en dergelijke). Uitsluitend voor kerk­balans is bankrekeningnummer 63.58.14.498. NH: Collectebonnen: zijn verkrijgbaar in de waarden € 0,75, € 1,25 en € 2,50 in vellen van 20 stuks. De bonnen zijn te bestellen via SKG bankrekening 69.95.41.271 van de Hervormde Gemeente Kralingen. Na ontvangst van uw betaling volgt toezending per post. GK: College van Kerkrentmeesters: dhr N.J. van Veen, Prinses Julianalaan 90 b, t 452 68 72. GK: Commissie V.V.B: dhr J.J. Smit, Korte­kade 111 b, t 452 75 21, postbank 26800. GK: Collectebonnen: dhr B. Reinders, Stalpaertstraat 102, 3067 xt Rotterdam, ing-bank nummer 3534794, t.n.v. Geref. Kerk van Kralingen Coll. Bonnen.

Diaconie van de Protestantse Wijkgemeente:

Secretaris diaconie: mw G. Mank-Mulder, Wildeveenstraat 36, 3061 GZ Rotterdam. Ing-bank: 192658 ten name van Diaconie van de Protestantse Wijkgemeente Kralingen. ZWO: dhr G. Roodhorst, Jacques Dutilhweg 723, t 202 55 81, Ing-bank 400705 t.n.v. Zendingscomm. Protest. Wijkgem.

Kralingseveer

Pastoraal medewerkster en wijk­administra­tie: mw C. van Maanen, ’s-Gravenweg 77, 3062 ZC Rotterdam, t 452 54 43. Contactadres: dhr C.T. van ­Linschoten, Karbouwstraat 15, 3064 LG Rotterdam, t 450 74 92.

Kerkgebouwen

Hoflaankerk, Oudedijk 2, 3062 AE Rotter­dam, t 411 20 75; Koster: dhr J. Leistra. e-mail: [email protected] Pro Rege, Oudedijk 113, 3062 AD Rotterdam, t 452 78 60; Koster/beheerder: mw M. Gorissen. email: [email protected]

Oosterkapel, Ringvaartweg 125, 3065 AC Rotterdam, t 202 16 22; Koster: mw C. Voorvelt-Zwaal.

Kerktelefoon

Pro Rege – dhr A. van Dijk, t 212 25 15. Hoflaankerk – dhr P. van Dijk, t 456 00 32. Kerkdiensten in de Hoflaankerk (zowel van onze gemeente als van Kralingen-west) kunnen beluisterd worden op www.kerkomroep.nl. Dat kan live, maar ook tot nog ongeveer 4 weken na de dienst.

Kerkdiensten; zie p 11 en p 12

Onze kerkdiensten worden afwisselend in de Hoflaankerk en in Pro Rege gehouden. Bovendien heeft (behalve één zondag per maand) de Protestantse wijkgemeente om 9.30 uur een zondagsdienst in de Oosterkapel; deze wordt gewoonlijk 2 x per maand door een van onze predikanten geleid en op de andere zondagen door predikanten van Immanuël of Kralingen-west.

Een Caleidoscoop in een jasje Het V&T programmablad zit dit jaar voor het eerst om Caleidoscoop heengestoken, in plaats van ingesloten in het blad. Dat was een suggestie van de Taakgroep Communicatie, opdat u nog beter duidelijk zou worden wat er de komende maanden weer allemaal te doen zal zijn in protestants Kralingen. Wij hopen van harte dat u in het katern inspiratie vindt om het komende seizoen volop mee te doen. Behalve de oude en vertrouwde activiteiten zijn er een paar nieuwsgierig makende nieuwe initiatieven. Leest u zelf.

Kinderoppas voor de kleinsten

Onze website

Kindernevendienst

Begin september is het een jaar geleden dat www.protestantskralingen.nl op internet werd gezet. Die nieuwe website was een hele stap vooruit. Vóór die tijd was er alleen de kleine website van Hervormd Kralingen, waarop Immanuël, Kralingen-West en Kralingen-Oost allemaal hun eigen plek hadden – maar daar werd vanuit onze gemeente niet veel mee gedaan. De nieuwe website geeft al vanaf het begin meer informatie dan de oude en wordt beter bijgehouden. Maar een website ontwikkelen en bijhouden is weer iets heel nieuws voor ons en er is vorig jaar dan wel een hele belangrijke eerste stap gezet, maar we zijn nog lang niet klaar met de site.

Contactpersoon: mw A. Melching - de Bruijn, t 202 23 42, e-mail: [email protected] Contactpersoon: mw A. van den Toorn, t  202 14 98.

Autodienst

Pro Rege: dhr N.J. van Veen, t 452 68 72; Hoflaankerk en Oosterkapel (bij diensten Protestantse wijkgemeente): dhr Chr. Karels, t 421 44 73.

Centraal hervormd kerkelijk bureau

Kerkelijk bureau van de centrale hervormde gemeente Kralingen en Alexander, Konings­laan 92, 3067 TG Rotterdam, t (010) 420 66 84. Open van maandag t/m donderdag tussen 8.30 en 12.00 uur.

www.protestantskralingen.nl

Colofon Dit blad is een uitgave van de Protestantse (wijk) gemeente i.w. te Rotterdam-Kralingen.

Redactie:

ds L. Korevaar, mw J.D. Moerman-Schravesande, dhr G. Roodhorst, ds R.C. Veldman, dhr L.A. de Vos.

Adressenadministratie Caleidoscoop:

Marina Mekking, Kerkelijk bureau, Konings­laan 92, 3067 tg; telefoon: (010) 420  66  84; e-mail: [email protected].

Beheerscommissie:

Dhr C.J. Jacobse en dhr J.C. Buitelaar, p/a Admiraliteitskade 74 Z, 3063 ED Rotterdam. Sinds kort heeft Caleidoscoop een SKG bankrekeningnummer: 63.58.05.022 tnv Kerkblad Caleidoscoop te Rotterdam.

Eerstvolgende nummers:

Oktober: kopijsluiting maandag 20 september, bezorging donderdag 30 september. November: kopijsluiting maandag 25 oktober, bezorging donderdag 4 november.

Redactie- en kopij-adres:

Leendert Butterstraat 44, 3062 XN, e-mail: [email protected]

Melding van mutatie – U kunt mutaties (verhuizing, geboorte, huwelijk, overlijden) doorgeven aan dhr G.H. Heere, Mia van IJperenplein 55, 3065 JK Rotterdam (hervormd ledenbestand) of aan dhr J.C. Buitelaar, Admiraliteitskade 74 Z, 3063 ed Rotterdam (gereformeerd ledenbestand). Caleidoscoop – p. 2

Om de verdere ontwikkeling van de site te stimuleren heeft de taakgroep communicatie kort voor de zomer een web-redactie ingesteld die voorlopig bestaat uit Eleonora van Rijsbergen en ondergetekende. Wij zullen in de komende tijd voor uitbreiding van de informatie op de website moeten zorgen. Het gaat dan zowel om de presentatie naar nieuwkomers in de wijk en toevallige passanten, als om informatie voor de leden van onze gemeente. De taakgroep communicatie vindt dat de website ons visitekaartje op het internet is. Het is belangrijk dat dit visitekaartje niet alleen voldoende informatie geeft, maar er ook goed uitziet. We gaan dus proberen om ook in dat opzicht een aantal dingen op de website aan te pakken. Er moet één eigen en herkenbare stijl komen voor alle webpagina’s. De taakgroep heeft de eerste schetsen voor die stijl bekeken en goedgekeurd, het is nu zaak om daadwerkelijk aan het nieuwe uiterlijk te gaan bouwen. We gaan er heel optimistisch vanuit dat het allemaal gaat lukken en dat u in de komende maanden dus de nodige veranderingen op de website tegemoet kunt zien. Leonard de Vos

De lekkere en gezellige lunch bij de startzondag van 2008 in Pro Rege.

Startzondag

‘Vol van hoop’ Zondag 12 september hopen wij het kerkelijk seizoen te openen met als thema ‘Vol van Hoop’. Het zal gaan over hoop als tegenkracht tegen wanhoop en cynisme.

waarin u getest wordt op uw kennis van muziek, van de bijbel, van ... Als afsluiting willen wij iedereen een internationale lunch aanbieden.

In deze viering zal Jakob Brederveld in het ambt van ouderling/scriba en Albert-Taco Molenaar in het ambt van diaken bevestigd worden. De Hoflaancantorij verleent medewerking aan deze dienst.

Opgeven om mee te eten!

Na de feestelijke viering wordt tijdens het koffie-, thee- of limonadedrinken met een door­lopende beamerpresentatie het nieuwe vorming- en toerustingsprogramma voor komend seizoen gepresenteerd. Daarop volgend is er een creatief programma voor wie graag met zijn of haar handen aan de slag wil. (Er zal gewerkt worden aan de eerste voorbereiding voor een musical over de ark van Noach die in mei opgevoerd moet gaan worden ! – zie ook de V&T-bijlage bij deze Caleidoscoop). Ook is er een zeer gevarieerde quiz samengesteld,

Komt u gezellig mee-eten dan kunt u zich opgeven bij Peter Andringa, (010) 433 18 97 of via e-mail: [email protected]. Er zijn geen kosten aan verbonden. Wilt u ons helpen met het koken, dan kunt u zich ook bij Peter Andringa aanmelden. Wij denken aan: soep, quiches, wraps, pastasalades, couscous, tonijnsalade en meer van dergelijke gerechten voor steeds circa 10 eters. Uw aanmeldingen zien wij graag tegemoet. De voorbereidingsgroep

Caleidoscoop – p. 3

Vol van hoop Tekst: Eppie Dam

Vol van hoop zijn onze ogen, reikend naar de horizon met haar onderbroken bogen: bruggenhoofden naar de zon. Want het is toch niet gelogen, van die breuk die helen kon? Vol van hoop zijn onze oren, tot het uiterste gespitst om een nieuw geluid te horen waarin niet wordt opgehitst. Is het woord aan donderkoren, splijtend vuur een ware gids? Vol van hoop zijn onze monden, bogend op een ander lied, waarin mensen zijn gezonden tot bewogen leefgebied. Niemand heeft zijn land gevonden die ontheemden achterliet. Vol van hoop zijn onze handen, vol van klein en groot gebaar, vol de ogen die nog branden van verlangen naar elkaar. Laat de regenboog niet stranden, want haar hoop is zonneklaar.

Even voorstellen

Wat mij ­aanspreekt   

Jakob Brederveld U kent hem als ‘die tenor van de cantorij’. En binnenkort is hij de scriba van de kerkenraad. Maar weten we iets van hem persoonlijk? Dat vroeg de redactie zich af en Jakob wilde graag ingaan op ons verzoek iets over zichzelf te vertellen. ‘Ik ben in 1947 geboren en gedoopt (Gereformeerd) in Leiden, heb daar een aantal jaren gewoond, waarna ons gezin via een tussenstop in Duin en Bos (Noord-Holland), naar Veenendaal is verhuisd. Tot mijn trouwen heb ik daar gewoond en catechisatie gevolgd bij ds Overduin en belijdenis gedaan bij ds Ytsma, die volgens mij ook in Kralingen gestaan heeft. Na mijn diensttijd bij de Koninklijke Luchtmacht ben ik docent geworden aan de Chr. MTS te Ede. Ik woonde toen met mijn vrouw in Huissen, waar we twee zoons kregen, die inmiddels 36 en 34 jaar oud zijn. Daar was geen Gereformeerde kerkgemeenschap en daarom werden we gastlid van de Hervormde Kerk. Beiden zijn we circa negen jaar in die gemeente actief geweest, mijn vrouw als diaconaal werkster en ik als organist. Een paar jaar na onze verhuizing naar Ede werd ik benoemd bij de toenmalige Vereniging van Middelbaar Technische Scholen als beleidsmedewerker en later als adjunct-directeur Onderwijs-Arbeid. Na 11 jaar keerde ik als directeur terug naar de Chr. MTS te Ede, inmiddels opgegaan in het mbo-instituut ROC A12. In 2001 ging ik voor de gemeente Rotterdam werken, bij wat nu de dienst Jeugd, Onderwijs en Samenleving is. Vanaf 2008 werkte ik als hoofd beleid en ontwikkeling bij de dienst Stadstoezicht en sinds 1 september maak ik

gebruik van de prepensioenregeling. Na onze scheiding in 2007 ben ik op de kop van Zuid gaan wonen. Door mijn werk ben ik gaan houden van deze stad. En, ik wilde het orgelspelen weer oppakken. Zodoende werd (en ben) ik leerling bij Arjen Leistra en kwam ik veel in de Hoflaankerk. Omdat ik me daar en in Pro Rege, erg thuis voel, ben ik ook lid geworden van de cantorij. Medio dit jaar werd ik gevraagd om het ambt van scriba op me te nemen. Na enige aarzeling – mede omdat ik nog een aantal grotere zeilreizen wil maken – heb ik ja gezegd. Ik voel dat ik geroepen word en geef daar graag gehoor aan. Samen met u wil ik graag werken in en aan onze kerkgemeenschap’. De redactie en u allen (denken we) zijn verheugd over de komst van Jakob. Zijn kerkenraadsverslagen zien wij te zijner tijd dan ook gaarne tegemoet. Maar bovenal wensen wij hem veel vreugde in zijn ambt! (Gijs Roodhorst)

Koffiedrinken na kerktijd Op 26 september gaan we op de koffie bij Jan en Gré v.d. Bas, Waterloostraat 21. Jan woont al heel zijn leven in deze straat en maakte als kleine jongen mee dat in mei 1940 hier de eerste brandbom viel van het bombardement van Rotterdam. Over die gebeurtenis werd vorig jaar een tv-filmpje gemaakt met de titel: Boem, boem; zijn woorden toen. Dit jaar, 17 mei, vertelde hij erover in Pro Rege, waar ook andere wijkbewoners hun verhaal vertelden. Deze oorlogservaringen, het noemen van de lanen, straten, huizen, mensen en plekken zo dicht bij ons huis, spraken tot ieders verbeelding. Het was een mooie avond! Gré komt uit Den Haag en heeft de oorlog niet in Rotterdam meegemaakt.

Gelukkig is die oorlog voorbij en zijn wij bevoorrecht in een vredig land te wonen, waar we in vrijheid op de koffie kunnen gaan. Ieder wordt hier voor uitgenodigd. Groot en klein, jong en oud, goed en slecht ter been, want er is een stoeltjeslift! Gré en Jan zijn gastvrije mensen, u voelt zich meteen op uw gemak. Dat komt van pas als je nog wat ‘nieuw’ bent in de kerk. Aanbevolen dus om mee te gaan. Vanuit de Hoflaankerk is het een wipje om bij hun huis te komen, linksom, tegenover ‘De Magneet’. Een gezellig samenzijn verzekerd! Janny Korpershoek Caleidoscoop – p. 4

Eigenlijk moet ik zeggen: wat mij – als kind – aansprak, want wat toen indruk maakte, zie ik nu als vijftiger anders. Het overlijden van mijn vrouw – enkele jaren geleden – riep bij mij woede en opstandigheid op, terwijl de vrouw in onderstaand verhaal erg vroom was en haar toekomst zag in het land, waar haar man was overleden. Mijn toekomst was toen niet ‘alles laten varen’, maar vechten om te overleven, er zijn voor mijn kinderen en hopen dat er ooit weer eens lichtpunten zouden komen in mijn leven. Nu ik dit schrijf, kijk ik ook terug op de achterliggende periode. Mijn kinderen en ik hebben ieder op eigen wijze het verlies een plaats weten te geven en het leven weer opgepakt, terwijl de herinneringen aan hun overleden moeder en mijn partner nooit uitgewist zullen worden. Herinneringen die ik nu ook mag delen met mijn nieuwe partner, die ook uit eigen ervaring weet hoe het is om een geliefde te moeten verliezen, en wat het betekent voor kinderen om zo vroeg een ouder kwijt te raken. Nu het verhaal uit mijn lagereschooltijd: We hadden toen nog geen groepen, maar klassen. Ik herinner me nog de juffrouw van klas 4: mevrouw Veenstra. Juf met haar voornaam aanspreken was er toen nog niet bij. Ze kon heel mooi vertellen … alle leerlingen hingen aan haar lippen … wellicht dat het verhaal dat ze toen vertelde bij onderstaand gezang mij daardoor steeds is bijgebleven. « Eindelijk was het zo ver … De vrouw reisde haar man achterna, die ze al twee jaar niet gezien had. Hij werkte als zendeling in het oerwoud van het Amazonegebied. Via brieven onderhielden ze contact. In het begin was het werken onder de indianen niet gemakkelijk, maar uiteindelijk won hij het vertrouwen van de inheemse bevolking. Hij stichtte een klein hospitaaltje en voelde zich één met de mensen om zich heen. Hij vertelde de mensen ook over God, in wiens opdracht hij naar Brazilië was gekomen. Nu keek hij reikhalzend uit naar de komst van zijn vrouw, die ieder moment kon arriveren. Na een wekenlange, zware tocht arriveerde zij in het dorpje waar zij haar man zou ontmoeten. De bevolking wachtte haar op om haar te verwelkomen. Ze keek om zich heen of zij haar man kon ontdekken. Maar hij was er niet … waar was hij? De stamoudste zag haar vragend gezicht en maakte haar duidelijk dat net in die nacht haar man was overleden. Voor zijn overlijden had hij nog gevraagd of zijn vrouw er al was. Op

   …

Iedereen heeft wel eens een moment waarop hij of zij getroffen wordt door een tekst. Dat kan een gedicht zijn, een lied, een gebed of een psalm. Het lijkt ons, als redactie, fijn als u anderen wilt laten meebeleven. Wilt u uw tekst met een korte motivatie, liefst met bronvermelding, sturen naar het redactie-adres? zijn sterfbed had hij gevraagd of de stamoudste haar wilde zeggen hoe hij naar haar had verlangd. De vrouw die zo naar haar man had uitgekeken, vroeg of zij alleen mocht blijven om het slechte nieuws te mogen verwerken. Zij ging aan het strand zitten, pakte haar pen en schreef toen het volgende lied op papier: Als ik Hem maar kenne, Hem de mijne weet, als mijn hart zich Hem gewenne, nimmermeer zijn trouw vergeet, vrees ik niet voor lijden, voel slechts deemoed, liefde en verblijden. Alles laat ik varen, waar Hij mij behoort. Als een pelgrim door gevaren trek ik met mijn Heiland voort. Nu gaan al mijn wensen boven ’t licht en bont gewoel der mensen. Waar ik Hem mag leven is mijn vaderland. Elke gave, mij gegeven, valt als erfdeel in mijn hand. Broeders, lang verloren, vind ik in zijn jongeren herboren. » Gezang 223 (hervormde bundel)

Het rotsvaste geloof van deze vrouw in haar God gaf haar de kracht om het werk van haar overleden partner op die plaats te mogen voortzetten. Brazilië werd haar nieuwe vaderland. Zo bleef toch die herinnering aan haar man tastbaar. Jan van Hulst

Voorbede ...

... voor alle mantelzorgers ‘Zorgen moet je doen, niet maken’, zegt Loesje. Talloze mensen brengen dit in praktijk. Zij zorgen intensief voor hun familielid, vriendin, buurman of iemand die op hun weg gekomen is. Deze stille zorgenden, thuis en in tehuizen, hebben onze voorbeden nodig.

In gesprek met

Albert-Taco Molenaar Het is heel efficiënt om in de voornaam twee geslachten te herinneren. In dit geval zijn dat pake Albert en oom Taco, beide uit Friesland. De ouders, komend uit Noord-Holland en Friesland, ontmoetten elkaar in een Gereformeerd jeugdkamp en dat verklaart de Friese voornaam en Hollandse achternaam. Albert-Taco groeide op in Maassluis. Daar ook werkte hij bij Youth for Christ. Dat sprak hem meer aan dan de kerk. We spraken even over het vooral in de jaren 80 moeizame contact tussen kerk en Youth for Christ. Na het behalen van het VWO-diploma studeerde hij in Utrecht Sociale Geografie. Hij werd daar lid van de christelijke studentenvereniging S.S.R-N.U. Nadat hij als doctorandus de Universiteit vaarwel kon zeggen, kreeg hij werk in Maassluis en daarna in Rotterdam. Sociale Geografie is een heel breed gebied. Het heeft te maken met ruimtelijke ordening, plannen van wegen, bewegwijzering enz. Vanuit een der hoge kantoorgebouwen aan het Marconiplein hield hij zich bij een gemeentelijke dienst bezig met verkeer. Eerst met statistieken, maar dat vond hij op den duur wel erg saai. Later was hij betrokken bij concrete projecten, o.a. bij het plaatsen van de bordjes van ANWB-fietsroutes in de stad. Zorgde ook voor de telkens wijzigende route-aanduiding naar het Erasmus M.C. Hij wilde graag voor een kleinere gemeente werken en vond werk bij de gemeente Leidschendam-Voorburg. Nu heeft hij een vaste werkkring bij de gemeente Pijnacker-Nootdorp. Afwisselend werk: plannen van straten en parkeerruimte. Contact met wethouder, gemeenteraad en protesterende bewoners. In januari werd hij gevraagd om diaken te worden, maar toen was hij bezig met een komende verhuizing en hij wilde dat eerst geregeld hebben.

Onlangs betrok hij zijn nieuwe woning aan de Graaf Balderikstraat vlak bij de Rotte. Een bijzondere bouw met loopbruggen naar de diverse woonlagen. Velen zullen hem nog herinneren als ouderling voor de Eredienst. Juist in die jaren eiste zijn werk veel aandacht en kon hij te weinig energie steken in het kerkenraadswerk. Reden om die taak neer te leggen. Waarom dan nu diaken? Wel, het is een nieuw aspect. Zorgzaam bezig zijn voor mensen, binnen en buiten de kerk en organiseren van acties, bijvoorbeeld fruitzondag en wat verder op zijn weg komt is aanleiding zich als diaken dienstbaar te maken. Hij zal attent zijn, dat hij zich niet over de kop gaat werken. Hij is al jaren namens onze gemeente lid van de werkgroep van het Nederlands Bijbelgenootschap. Het voorbereiden van de jaarlijkse bijbel-tien-daagse is een belangrijk item. Hij zou graag dit werk overdragen. Op 12 september start het nieuwe jaarprogramma én begint hij zijn werk als diaken. Een welkome versterking! Hij zal zijn steentje bijdragen – en ik weet zeker dat hij dat met veel inzet zal gaan doen – wij mogen weer heel dankbaar zijn! Gijs Roodhorst

Israëlzondag met ds Johan Snoek Ds Johan Snoek raakt niet uitgesproken. En het gaat ook altijd ergens over. Dat komt omdat hij alvorens te spreken goed luistert. Met oren van het hart doet hij dat. Zijn laatste boek Joodse en Palestijnse tranen is hiervan een goed getuigenis. Hij vertelt hierin eerst van het kerkelijk verzet tegen ‘Auschwitz’. Dat was weliswaar niet algemeen, maar er klonken wel degelijk christelijke tegenstemmen tegen de moord­ dadige acties van de nazi’s. Deze stemmen heeft ds Snoek zelf gehoord en hij wil dat wij ze blijven horen, ook met het oog op onze tijd. Het tweede deel van zijn boek gaat over het Caleidoscoop – p. 5

Israëlisch-Palestijnse conflict. Ook hierop gaat hij op een heel persoonlijke manier in. Hij eindigt met: ‘Wanneer jood en palestijn elkaars gelaat herkennen als dat van een medemens, dan zal de nacht voorbij zijn’. Over zijn boek zal ds Snoek zelf verder vertellen na de kerkdienst op zondag 3 oktober. Dan zal (waarschijnlijk) ook een deel van de film te zien zijn die dit voorjaar door de Israëlische televisie gemaakt is in het kader van ‘opsporing verzocht’. Het belooft een boeiende ontmoeting te worden. L. Korevaar

La Sonrisa Naranja

Eten voor het goede doel Genieten van een mooi uitzicht en een heerlijke maaltijd voor een goed doel! Nu de vakanties weer voorbij zijn, organiseert La Sonrisa Naranja de komende maanden opnieuw een aantal sponsordiners. La Sonrisa Naranja is de medische hulppost in Ecuador, opgezet door de dochter van onze gemeenteleden Hennie en Wim van der Linden. Diverse malen is voor dit werk in onze diensten gecollecteerd, de diaconie draagt bij, en in het juninummer van Caleidoscoop kon u meer over lezen over het werk van Els en Gonzalo. De opbrengst van de sponsordiners gaat naar La Sonrisa Naranja. Ze worden gehouden op: vrijdag 3 september • zaterdag 11 september • vrijdag 24 september • zaterdag 2 oktober 2010. Het programma is als volgt: Aankomst tussen 18.30 en 19.00 uur, Admiraliteitskade 75 Z, waar u allereerst kunt genieten van het uitzicht op de rivier en de skyline van Rotterdam onder het nuttigen van een drankje. Vanaf 19

uur een presentatie over Ecuador en het werk van La Sonrisa Naranja in Guayaquil gevolgd door een, op Zuid Amerika geënt, driegangen diner. Einde om ongeveer 22 uur. Alle vorige diners zijn een groot succes geweest, waarbij enkelen zelfs een voor hen speciale gelegenheid met een sponsordiner hebben gevierd. De prijs is € 30,– per persoon. Deze opbrengst is in zijn geheel bestemd voor de mensen in Guayaquil. Omdat de inkomsten van de stichting door de crisis en de daarmee gepaard gegane daling van de euro ten opzichte van de dollar ernstig verminderd zijn, waardoor de bijdrage naar

Guayaquil moest worden verlaagd, hopen Wim en Hennie dat alle diners volbezet zullen zijn! Overigens: Als u met minstens vier personen wilt deelnemen, maar de data niet schikken, kunt u altijd een mail sturen om een andere datum af te spreken. Tenslotte: een volbezet sponsordiner (€ 180,-) is goed voor het ontwormen en het voorzien van vitaminetabletten van ongeveer 40 kinderen. Wim en Hennie hopen u op een van hun sponsordiners te mogen ontvangen! Gijs Roodhorst website: www.lasonrisanaranja.nl e-mail: [email protected]

Theologisch zijlicht

Redt onze zielen Wie in nood verkeert kan een S.O.S. bericht uitzenden. Dat is een afkorting van ‘Save Our Souls’ dat letterlijk vertaald ‘Redt onze zielen’ betekent. Het woord ziel wil in dit verband hetzelfde zeggen als: leven. Wie in nood is, wil ­helemaal gered worden, lichamelijk en geestelijk. Dezelfde eenheid van lichaam en ziel ­horen we in de uitdrukking: Kralingen telt zoveel zielen. Dan gaat het om de bewoners, de mensen in hun totaliteit. Toch gebruiken wij het woord ‘ziel’ veelvuldig om het bijzondere van ieder mens uit te drukken. De filosoof Gerard Visser wijst hierop in zijn boek over de ziel: Niets cadeau. Volgens hem komt dat omdat wij niet zonder kunnen. Het woord ziel geeft iets unieks aan. Iemand op haar ziel trappen is deze persoon in haar diepste innerlijk raken. Zolang er mensen zijn, hebben zij dit ervaren én nagedacht over wat die ziel nu is. Ook ik heb dat deze zomer gedaan en daarbij vele denkers uit verleden en heden geraadpleegd. Mijn conclusie is dat ik nog steeds niet weet wat we onder ziel moeten verstaan. In ieder geval kan ik er geen definitie van geven. Daar lijdt mijn ziel echter niet onder, het is eerder een opluchting. De ziel is gewoonweg niet (volledig) te kennen! Ik geloof ook niet dat zij ooit haar geheimen

helemaal zal prijsgeven. Dat zeg ik omdat wij niet veel méér weten dan Aristoteles die in de vierde eeuw voor onze jaartelling leefde. Aristoteles wilde, anders dan zijn leermeester Plato niet weten van een scheiding tussen ziel en lichaam, waarbij de ziel het onsterfelijk hogere zou zijn. De mens vormt naar ziel en lichaam een eenheid, evenals alle levende wezens. Het lichaam is de stof die door de ziel gevormd wordt, de ziel zorgt ervoor dat het lichaam werkt zoals het bedoeld is. De een kan niet zonder de ander. Opvallend is dat Aristoteles voor het unieke van de mens (onder andere dat deze over zichzelf kan nadenken) het woord geest gebruikt. Anderen zijn hem daarin tot de huidige tijd nagevolgd en onderscheiden de mens naar lichaam, ziel en geest. Om het ingewikkeld te maken: er zijn ook denkers die ziel en geest identificeren. De mens is dan een samenstelling van lichaam en ziel/geest. In ieder geval wordt met de ziel bedoeld de nietstoffelijke, onzichtbare kant van ons ‘ik’, dat wat ons tot een unieke persoon maakt. Lange tijd heeft de opvatting overheerst dat deze ziel hoger staat dan het lichaam en ook onsterfelijk is. De ziel is er dan al voor onze geboorte en verlaat het lichaam bij het sterven. Deze visie is ons vertrouwd omdat de christelijke kerk zich Caleidoscoop – p. 6

in dit opzicht vrijwel naadloos heeft aangesloten bij het heersende filosofische denken. In onze tijd overheerst de tegenovergestelde opvatting: de ziel is dan vooral een functie van het lichaam, in het bijzonder de hersenen. Ons brein bepaalt in hoge mate ons denken en ons gedrag. In de lijn van deze visie ligt het om verschijnselen van de psyche (geest of ziel) vooral met medicijnen of gedragstherapie aan te sturen. We zien dat tegen deze materialistische invulling in weer een beweging komt die de ‘ziel’ als meer ziet dan een lichaamsfunctie. Wat dit betreft is er niets nieuws onder de zon. Alle eeuwen door wisselen ziel en lichaam stuivertje wat betreft hun positie. Nu eens is de ziel de ruiter die het paard de goede richting uit laat gaan. Dan weer is de mens inclusief zijn geestelijke vermogens één en al lichamelijkheid. Dat onderstreept dat de ziel een geheimenis blijft, dat wij nooit in onze vingers kunnen krijgen. Welk beeld van de mens geeft de bijbel en kan dit licht op onze ziel werpen? In een volgend artikel zal ik dit belichten. Nu al kan ik onthullen dat dit heel verrassend zal zijn. L. Korevaar

Pastoralia Na de zomer zijn de verhalen niet van de lucht. ‘Moet je horen wat ik heb meegemaakt!’ Het is bijzonder dat we onze verhalen ook in de kring van de gemeente kunnen delen. Hoe een bewoner van het verpleeghuis de zomer doorkwam is alle aandacht waard, evenals de belevenis van een diepzeeduiker. Wij leven niet alleen van het Verhaal, maar ook van de onderlinge verhalen. Daarvoor hebben we nu weer alle tijd, toch?

Bloemen Vanuit de Oosterkapel gingen de bloemen in de zomermaanden naar mw A. Raams-Stuivenberg, Rendierstraat 12, mw J. van Slingerland-Paulus,  Rendierstraat 16, dhr W. van der Gaag, Kralingseweg 258, mw A. Verhoeve-Poot, Ringvaartweg 189, mw G.M.E. Vrijhof-Deurwaarder, Giraffestraat 62, ds en mw Korevaarvan de Ridder, dhr H. van Luyk,  Jacq. Dutilhweg 607, dhr H. v.d. Marel,  Haydnstraat 26, mw E.A.  Berlijn-Meerman, Maria Wesselingstraat 239 en mw M. Beaufort,  ’s-Gravenweg 421 k1. Vanuit de Hoflaankerk gingen de bloemen naar dhr I. de Vin, Anatole Franceplaats 174, cantor-organist Wouter van der Wilt, mw C.M. Schouten-Kersten, Baronie 12, Capelle, ds en mw Korevaar- van de Ridder en mw R. Jelsma-van Sluis, Maria Wesselingstraat 219; vanuit Pro Rege naar dhr J.C. van der Waal, Kralingse Plaslaan 75B, mw J. Schot-van Linschoten, Drinkwaterweg 219 en dhr W. Speijer in Rijckehove, Capelle a/d IJssel.

Geboren Op 6 juli is Lente Hanna Karina geboren, dochter van Ralf en Kristel Hillebrand-van der Want, woonachtig aan de Libanonweg 8c. Zij is ontvangen als ‘een glimp van de hemel in onze armen’, aldus de geboortekaart. Op 6 augustus is Sarah Jacoba geboren, dochter van André en Jacqueline van der Drift. Zij wonen samen met hun andere dochtertjes Anna en Sophie aan de Kralingseweg 259. Van harte wensen wij hen allen geluk met dit nieuwe leven.

Overleden Op 9 juli is overleden mw Geertruida Rensma, ‘Heengegaan in de vreugde en de vrede van de Heer; Hij zorgt voor mij.’ Dat was de tekst die bovenaan de rouwkaart stond. Zij was voor ­velen een baken in Kralingen, voor haar nichten en neven, buren, en haar broeders en zusters in de Heer. Na haar rechtenstudie aan de VU is zij neergestreken aan de Prinses Julianalaan. Ze heeft jarenlang met veel toewijding gewerkt voor de reclassering,

Voorbede ...

... voor de overheid en na haar pensionering nog veel betekend voor de kerk. Zo stond zij destijds aan de wieg van de ‘Doe mee groep’, de pastorale bezoekgroep van Pro Rege. Ook heeft de beroepingscommissie die ds Peter van Helden heeft beroepen – hij ging ook voor in de dankdienst voor haar leven – altijd in haar huis vergaderd. In dat huis is zij tot het einde toe liefdevol verzorgd. Alida Cornelia de Koster overleed op 20 juli in de leeftijd van 90 jaar. Zij woonde de laatste jaren in de Nieuwe Plantage. De begrafenis werd begeleid door de geestelijk verzorger daarvan, dhr C. Elshout. Op dezelfde dag vond Gerrit Schilder zijn levens­einde. Hij is 79 jaar geworden en woonde met zijn vrouw aan de Slotlaan 39. Op zondag 25 juli is Korrie Ophorst overleden. Zij werd de laatste jaren verzorgd in verpleeghuis Rijckehove te Capelle a/d IJssel. Tot die tijd woonde ze jarenlang in het hofje van Gerrit de Koker. Ze straalde daar blijdschap uit en had een positieve levensinstelling. Ze was een graag geziene gast bij de eetgroep in Pro Rege. Ze wist medebewoners van het hofje aan te sporen om mee te gaan. En zo ontstond er een apart tafeltje voor de mensen van het hofje. Haar enthousiasme werkte aanstekelijk. De gedachtenis van deze overledenen zij ons tot zegen. Wij bidden hun nabestaanden Gods troostende nabijheid toe.

Meeleven Antoinette en Jochem van der Veen-Hermans, ’s-Gravenweg 621 A, moesten afscheid nemen van hun zwager Hans, voor wie wij ook enkele malen voorbede hebben gedaan. De zus van Marleen Scherpenisse, Geertrui Henningstraat 24, is in augustus heel plotseling overleden. Mw A.W. Kanters-Riem is na een poos in Rijcke­hove geweest te zijn, nu gaan wonen in de Roo van Capelle, Baronie 326, kamer 524 2904 XM Capelle a/d IJssel. Mw G. Pelkman-Paulus, Rendierstraat 2, moest onverwacht naar het ziekenhuis, maar kon gelukkig weer naar huis. Op 13 juli is overleden in de leeftijd van 48 jaar, Leendert Jan (Leo) van Dijk, de innig geliefde tweelingbroer van onze hulpkoster in Pro Rege, Arie van Dijk, Huslystraat 230. Riet Jelsma-van Sluis, Maria Wesselingstraat 219, is in de maand augustus plotseling opgenomen in het IJssellandziekenhuis vanwege hartproblemen. Na enkele dagen mocht zij weer naar huis, maar kort daarna werd ze opCaleidoscoop – p. 7

De derde dinsdag van september laat zien welke plannen de regering heeft voor de nabije toekomst. Deze zijn van belang voor het welzijn van vele mensen. ‘Bid voor alle koningen en gezagsdragers, opdat we rustig en ongestoord kunnen leven, in alle vroomheid en waardigheid’, zo lezen wij in I Timoteüs 2:2. nieuw opgenomen. Inmiddels is zij weer thuis aan het bekomen en opknappen.

Met goede moed Als uw predikanten hebben we al een paar maal gesproken over de werkzaamheden in het nieuwe seizoen. Daar hebben we allebei en samen erg veel zin in. Zowel in de goede dingen die doorgaan als in de activiteiten die nieuw zijn. De aangehechte folder laat hier alles van zien. Veelzijdig en veelomvattend is het wat er in onze gemeente gebeurt. Wij zijn hierover vol goede moed, jij / u ook? ds Laurens Korevaar & ds Rian Veldman

Jubileum

Op 20 augustus waren wij veertig jaar getrouwd. Tot onze verrassing werd aan deze gedenkdag ook door vele gemeenteleden aandacht gegeven. Dat begon al op 8 augustus in de Oosterkapel: een gezongen zegen aan het begin van de dienst en ook nog prachtige bloemen na afloop. Vanuit de kerkdienst in de Hoflaankerk van 15 augustus kregen we de bloemen opnieuw. Dat was nog maar het begin van vele kaarten, e-mails, telefoontjes, attenties en bloemen die ons ten deel vielen. Zelfs mensen op vakantie dachten aan ons. Zo kreeg dit bijzondere jubileum voor ons een extra gouden rand! Wij zijn hier heel dankbaar voor en zullen deze lieve aandacht niet gauw vergeten. Met een hartelijke groet, in verbondenheid, Judith & Laurens Korevaar-van de Ridder

Voorbede ...

... voor de kerk

Deze maand beginnen in veel kerkelijke gemeenten diverse activiteiten. Hiermee wordt bedoeld een positieve bijdrage te geven aan het welzijn van mensen en samenleving. Met woord en daad zetten heel veel mensen zich hiervoor in, vaak onzichtbaar. Voor deze stille krachten willen we bidden.

Hallo jongens en meiden, Hebben jullie ook zo’n fijne vakantie gehad? Helaas is het voorbij en zijn de scholen weer begonnen. Hebben jullie er weer zin in? Ook de kindernevendienst “draait” weer. Leuk om jullie weer te zien hoor! Er staat van alles te gebeuren. Om te beginnen de Startzondag op 12 september aanstaan-

de. Tijdens de dienst zingen we een mooi lied: Help een ander in de droom. Dit lied staat ook op deze bladzijde. We gaan met elkaar lunchen (iedereen mag wat lekkers meenemen) en verder komt er een quiz en kunnen we knutselen aan het decor voor de musical “De Ark van Noach”. Ja, jullie lezen het goed, er zijn dus plannen voor een musical. We

gaan daar zeker nog veel meer over horen. En dan is er nog een belangrijke datum: op zondag 14 november is er weer een kinderdienst: zet maar vast in je agenda! Groetjes en tot ziens, Namens de kindernevendienst, Trudy  

Puzzel Puzzel Woordzoeker: Jezus zegent de kinderen Lied: Help een ander in de droom

Woordzoeker: Jezus zegent de kinderen

Droom je van een nieuwe wereld zonder tranen, zonder pijn, zonder oorlog, zonder ruzie, zonder bang te hoeven zijn? Refrein: Help een ander in de droom. Laat hem met je mee gaan dromen. Samen zul je verder komen. Samen voel je dan een kracht, groter dan je had gedacht. En die kracht die zal jou dragen als je moe bent van de vragen. Stap voor stap en met elkaar worden dromen waar. Zinkt de moed je in de schoenen, gaat het niet zoals je hoopt? Stuit je onverwacht op drempels, als je dromend verder loopt? Refrein Lijkt die droom het te verliezen van de wereld om je heen? Denk je dat het ooit zal lukken? Ben je kwetsbaar en alleen? Refrein Caleidoscoop – p. 8

Toelichting op enkele 2de collectes in september Zondag 5 september Collecte Missionair Werk & Kerkgroei: Vol van Hoop! Het nieuwe kerkelijke seizoen begint. Vol van hoop starten we met activiteiten voor alle gemeenteleden, maar ook met missionaire activiteiten om mensen die niet zo vaak meer in de kerk komen, te bereiken met het Evangelie. Het programma Missionair Werk & Kerkgroei van de Protestantse Kerk stimuleert en ondersteunt graag hoopvolle missionaire initiatieven. De collecte van deze zondag maakt steun aan de vernieuwende activiteiten mogelijk, ook activiteiten vanuit de eigen gemeente. We bevelen deze collecte daarom van harte bij u aan.

Zondag 19 september Collecte Vredeswerk: Kom buurten voor vrede Wie ‘vrede’ zegt, denkt meestal automatisch aan het tegengestelde – oorlog – ver weg. In tweede instantie beseffen we hoeveel onvrede en conflict er in onze eigen omgeving is. spanningen tussen bevolkingsgroepen en angst voor vreemdelingen spelen immers een grote rol in onze politieke en maatschappelijke ontwikkelingen. Toch blijven we in de kerk luisteren naar een bijzondere stem, die vredestichters en bruggenbouwers gelukkig prijst. Die ons aanmoedigt om ons niet op te sluiten in angst en vrees voor anderen. Dat is ook de reden dat Kerk in Actie en IKV Pax Christi zich blijven inzetten voor vrede. Helpt u mee om vrede te stichten in binnen- en buitenland?

Saartje uit Rotterdam is ontvangen in Den Bosch Het beeldje – we noemen haar maar even Saartje uit Rotterdam – is gearriveerd in de stad ’s-Hertogenbosch, in een wereld waar beelden nog worden rondgedragen in processies, waar je als rechtgeaard protestant nog eens wordt geconfronteerd met oude kritiek op de r.k. kerk met hun aanbidding en verering van ‘gesneden’ beelden, dwars tegen het oud-testamentische verbod in. Maar tijden veranderen. Protestanten werden symboolgevoelig, zoals dat zo mooi heet. Gevoelig voor kunst en schoonheid, rituelen en spiritualiteit. Zo kwam de Doopkaars, zo kwamen de antependia. Taal van kleuren en beelden. Wat natuurlijk – rechtgeaard – blijft, is de nadruk op en aandacht voor de betekenis, de inhoud!

Zondag 3 oktober Collecte Kerk & Israël: Vertrouw op de Heer en doe het goede! Voor de Protestantse Kerk is de relatie met Israël een essentieel element van de eigen identiteit en belijden. Met Israël wordt bedoeld: het volk Israël dat wij ontmoeten in de Bijbel en in de geschiedenis tot op de dag van vandaag. Hier liggen immers de wortels van ons geloof. De kern van het werk van Kerk & Israël is: mensen in de kerk bij de Joodse wortels van hun geloof brengen. Kerk & Israël geeft financiële steun voor de geestelijke verzorging en coördinatie van verzoeningsprojecten. Zonder uw bijdrage kan dit werk niet worden voortgezet. Helpt u mee?

Dat Saartje een meisje/jonge vrouw is, heeft alles te maken met de plaats van het kind in de samenleving, in de kerk en in de geloofswereld van christenen. De jeugd, waarvoor ik – zeker de eerste jaren in Kralingen – alle ruimte kreeg, de projecten met de kinder­nevendienst, de kinderdiensten met de tieners met hun zang- en muziekgroep, en de jongeren met het Migranten-Jongerenfestival. Dit alles staat in een nog veel langere traditie. Op de plaats waar eens mijn ouderlijk huis stond – de dienstwoning van de christelijke school in Epe, waar-

Diaconale steun aan Siyanithananda Disabled Child Care Centre Tijdens de vakantie in Zuid Afrika van diaken Arie de Graaff en ouderling Aad Menses (beiden uit de Immanuelkerk) hebben zij € 500 overhandigd aan ds Gerrie van Deventer van de lokale kerk te Mosselbaai. Dat geld is mede afkomstig van collectes in Hoflaankerk en Oosterkapel. Bovenstaand centrum is opgericht omdat in de townships gehandicapte kinderen gewoonlijk aan hun lot worden overgelaten. Het project wil hen de mogelijkheden voor een beter bestaan bieden. Dagelijks worden 45 kinderen verzorgd en onderwezen. In het gesprek met medewerkers en kinderen zijn Arie en Aad onder de indruk geraakt van wat zeer gelovige mensen allemaal willen en kunnen doen. Caleidoscoop – p. 9

van mijn vader het ‘hoofd’ was – staat nu een beeldje van een lezend kind, voorovergebogen en geconcentreerd. Het ­leren lezen en het gevoel voor taal heb ik daar meegekregen. Saartje zit ontspannen in een verte te staren, een kleine glimlach om haar mond – ze straalt ontspannenheid en vrede uit. Dat is mooi meegenomen voor ons leven hier in Den Bosch: na alle hectiek van afscheid en verhuizing is het eerste jaar hier een soort letterlawine geweest: eigennamen, straatnamen, plaatsnamen, kerknamen, afkortingen, instellingen, werk- en taakgroepen, commissies met Brabantse en/ of Engelse namen. Veel, soms gewoon te veel tegelijk. Den Bosch heeft veel actievelingen, een wirwar van stichtingen vooral met een charitatief oogmerk – ja, dat is een woord dat ik hier veel hoor en zie, ingebeiteld in steen, ingegraveerd in vele harten: als het ergens in het christendom om gaat, om moet gaan, is dat de charitas, de liefdadigheid, de naastenliefde. En het is juist die vorm van mededogen die zo onder druk is komen te staan in onze moderne, jachtige tijd. Onze Saartje zal ons daar aan blijven herinneren. Multiculti is Den Bosch ook, dus we doen mee met Dialoog, in de stad en in het Platform Religie en Levensbeschouwing. We hebben vaak Open Kerk en vormen van Citypastoraat. Daken thuislozen krijgen structureel aandacht vanuit onze gemeente, door vrijwilligers en bijzondere vormen van pastoraat. Ik zeg dan tegen Rotterdammers, die vragen naar mijn werk in Den Bosch: het is hier een combinatie van Paulus- en Laurenskerk: opvang en liturgie. Toos heeft ook haar weg gevonden: werkzaamheden in het Jeroen Bosch Ziekenhuis, maar daarnaast ook vrijwilligerswerk in bloemendienst in kerk en Inloophuis. Op de vraag hoe het met ons gaat, luidt het antwoord: goed, met vlagen van heimwee naar Kralingen èn met de wetenschap: we zijn onderweg. U allen nogmaals hartelijk dank voor dit geschenk, dat gemaakt door Sara van Roon, een blijvende herinnering is aan een bijzondere verbondenheid. Peter en Toos van Helden-Sikking

College van kerkrentmeesters (hervormd) Deze maand maar een kort bericht van de kerkrentmeesters. Allereerst wat berichten op het personele vlak. Mw Koopman van het kerkelijk bureau is door ziekte de komende maanden uitgeschakeld. Mw Mekking zal nu de honneurs waarnemen, maar de openingstijden van kantoor en de telefonische bereikbaarheid zijn daarom wat aangepast. Tot nader bericht is dat: maandag tot en met donderdag van 8.30 - 12.00 uur (t 420 66 84). Verder gelukkig blije berichten. Onze organist van de Hoflaankerk Wouter van der Wilt is geslaagd voor zijn master-examen, hij ontving als felicitatie al de bloemen uit een van de kerkdiensten. Verder laat onze (hulp)koster Jelle Leistra jr op 7 september zijn eerder dit jaar gesloten huwelijk met Elena van Slogteren kerkelijk inzegenen in Amsterdam. Elena kennen we van haar zangoptredens bij bijzondere diensten. We wensen het paar veel geluk. Het kerkelijk bureau zal u de komende maand – zo nodig – gaan herinneren aan gedane toezeggingen voor kerkbalans. Eind juli was er

voor de Kralingse wijken ruim € 100.000 ontvangen, aan toezeggingen stond nog ongeveer € 20.000 open. Met de Evangelische Broedergemeente worden afspraken gemaakt over het gebruik van de Hoflaankerk. Omdat hun kerk in de Avenue Concordia binnenkort zal worden gerenoveerd, zijn ze op zoek naar een ander kerkgebouw om hun diensten te kunnen vieren. Waarschijnlijk gaan ze de Hoflaankerk ongeveer twee maanden lang aan het begin van de zondagmiddag gebruiken. Tot slot maken we u attent op de open monumentendag op zaterdag 11 september. De Hoflaankerk zal dan samen met andere Rijksmonumenten weer van 10-16 uur open staan voor bezoek. In de kerk vindt u evenals vorig jaar panelen met informatie over de restauratie. Verder zijn er altijd wel mensen aanwezig die u meer kunnen vertellen over de Hoflaankerk. Misschien tot ziens, Henny de Vos-Koerselman

Medio augustus is er ruim 2.300 euro op de rekening van ZWO binnengekomen. De diaconie en de commissie ZWO zijn zeer blij met al uw bijdragen. Graag willen we langs deze weg alle gevers hartelijk bedanken. Uiteraard blijven uw giften van harte welkom. Het rekeningnummer van de Commissie ZWO van de protestantse gemeente Kralingen is 400705. Namens de diaconie en ZWO, Ton van Osch, penningmeester

Een Fransman als m’n naaste

Op een tweebaansweg geeft onze auto er de brui aan. Daar staan we, enigszins radeloos,

20 juni 4 juli 18 juli

in niemandsland. Auto’s razen voorbij – maar dan stopt er één. De bestuurder geeft met meewarige kennersblik aan dat de motor goed stuk is. Kordaat sleept hij ons naar een garage en haalt daarna de caravan op. Met een ­‘ bonjour’ verdwijnt hij in de anonimiteit. In een dorpje, tien kilometer verder, is de vorige week gepreekt over ‘wie is mijn naaste?’ Ik weet niet of mijn helper die dienst heeft meegemaakt. Zo niet, zou dan de Geest toch werkzaam zijn? Gijs Roodhorst Caleidoscoop – p. 10

Kerk Vluchtelingenwerk Kerk Havenpastoraat Kerk jop Kerk Bloemen in de kerk

€ € € € € € € €

246,94 235,42 168,01 164,12 133,10 184,75 137,18 133,12

Oosterkapel 6 juni

Kerk € 69,57 Vluchtelingenwerk € 66,27 13 juni Kerk € 90,10 Werelddiaconaat € 94,76 27 juni Kerk € 44,00 Algemene doeleinden € 39,60 11 juli Kerk € 60,25 Vluchtelingenwerk € 50,95 25 juli Kerk € 68,10 HVD € 53,05 In de Oosterkapel werd € 38,20 ingezameld in het bloemenbusje. Pro Rege 13 juni 27 juni

25 juli

De voorjaarscollecte

Talloze dorpen in Frankrijk vragen bezoekersaandacht voor hun kerk uit de elfde of twaalfde eeuw. ‘Altijd monumentendag daar’, denk ik dan. De diensten worden er veelal eens in de zes weken gehouden. Op een liturgie tref ik een oproep aan: ‘Wat doet u?’ – er zijn geen pastoraal medewerkers genoeg. Wil je wekelijks een kerkdienst bijwonen, dan moet je kilo­meters rijden. Wie doet dat? Ik vraag me af, hoe het geloof dan gevoed wordt.

Hoflaankerk 6 juni

11 juli

Kerk in Actie

In juni is met de Caleidoscoop een acceptgiro voor de voorjaarscollecte meegezonden ten behoeve van de Commissie ZWO. De giften die binnen komen zijn bestemd voor de afdracht van onze kerkgemeente aan Kerk In Actie (die daar tal van projecten mee ondersteunt in het buitenland). Daarnaast worden giften gedaan aan projecten, waarmee onze gemeente op een of andere wijze zich verbonden voelt. Daarbij kunt u bijvoorbeeld denken aan La Sonrisa Naranja (Ecuador), Kinderen van Cairo (Egypte), Childrenshome (Sri Lanka) en Hope for Life (Ghana). Ook worden bijdragen geschonken voor noodhulp, zoals de ramp in Pakistan.

Collectes wijkgemeente Protestants Kralingen

Kerk Kerk-in-Aktie Kerk Kinderen van Caïro Kerk Timon Kerk Diaconie

€ € € € € € € €

212,25 257,85 145,25 241,15 97,55 96,00 160,15 132,81

Activiteitenkas Protestants Kralingen Uitgerust terug van vakantie, is het een genoegen te merken dat er weer ruim aan het welzijn van de kas gedacht is. Wij ontvingen via ds L. Korevaar € 15 (K), via mw C. van Maanen € 5 (KE) en € 10 (K) en via dhr H. van Drunen € 50 (B). Alle gevers hartelijk dank ! Peter Andringa, penningmeester

Samen eten in Pro Rege Menu: Nog onbekend

vrijdag 24 september 17.30 uur ontvangst 18.00 uur eten

aanmelden bij Nico van Veen, t 452 68 72 inschrijven 19 september € 4,50

Gift aan diaconie

De diaconie heeft via ds L. Korevaar € 20,- (D) ontvangen. Waarvoor hartelijk dank. Hiddo Oosterhuis, diaconie Protestants Kralingen

Leesrooster september

Kerkdiensten in Kralingen

vrijdag 3 september zaterdag 4 september zondag 5 september maandag 6 september dinsdag 7 september woensdag 8 september donderdag 9 september vrijdag 10 september zaterdag 11 september

Deuteronomium 29:15-28 Deuteronomium 30:1-10 Deuteronomium 30:11-20 Deuteronomium 31:1-8 Jeremia 11:1-8 Jeremia 11:9-17 Jeremia 12:1-6 Jeremia 12:7-13 Jeremia 12:14-17

Diensten met een • vallen ­(mede) onder de verantwoordelijkheid van de kerkenraad van onze Prote­ stantse (wijk)gemeente i.w. te Rotterdam-Kralingen.

zondag 12 september maandag 13 september dinsdag 14 september woensdag 15 september donderdag 16 september vrijdag 17 september zaterdag 18 september

Lucas 15:1-10 Lucas 15:11-32 Efeziërs 1:1-6 Efeziërs 1:7-14 Efeziërs 1:15-23 Efeziërs 2:1-10 Efeziërs 2:11-22

zondag 19 september maandag 20 september dinsdag 21 september woensdag 22 september donderdag 23 september vrijdag 24 september zaterdag 25 september

Efeziërs 3:1-13 Efeziërs 3:14-20 Lucas 16:1-9 Lucas 16:10-18 Baruch 1:1-9 of Psalm 137 Baruch 1:10-22 of Daniël 9:1-8 Baruch 2:1-10 of Daniël 9:9-14

zondag 26 september maandag 27 september dinsdag 28 september woensdag 29 september donderdag 30 september vrijdag 1 oktober zaterdag 2 oktober

Baruch 2:11-26 of Psalm 6 Baruch 2:27-35 of Daniël 9:15-19 Baruch 3:1-8 of Klaagliederen 5 : 1-22 Efeziërs 4:1-6 Efeziërs 4:7-16 Efeziërs 4:17-24 Lucas 16:19-31

Zondag 5 september

hoflaankerk 10.00 uur ds M.C. van Pelt, Heilig Avondmaal 17.00 uur ds M.C. van Pelt pro rege • 10.00 uur ds R.C. Veldman, Heilig Avondmaal Oosterkapel • 09.30 uur ds E-J Vledder, Heilig Avondmaal immanuelkerk 10.00 uur ds L. Korevaar

Zondag 12 september

hoflaankerk • 10.00 uur ds R.C. Veldman en ds L. Korevaar, Startdienst 17.00 uur ds M.C. van Pelt oosterkapel 09.30 uur ds N. de Jong immanuelkerk 10.00 uur ds E-J. Vledder

Zondag 19 september

hoflaankerk 10.00 uur ds M.C. van Pelt 17.00 uur ds M. van Duijn, Rijnsburg pro rege • 10.00 uur ds L. Korevaar oosterkapel • 09.30 uur dhr F. Renes immanuelkerk 10.00 uur ds G.H. Baudet termaat 16.30 uur dr T.R. Barnard

Programma V&T; vergaderingen; etc.

Te doen in september 2010 Over de meeste agenda-items kunt u meer lezen in de V&T folder bij deze Caleidoscoop zaterdag 4 september, 13.30 uur, Hoflaankerk

donderdag 16 september, 15.30 uur & 20 uur, Hoflaankerk

werkgroep Kerkplein Kralingen, Annie van Hoof, t 452 49 51

contact: ds Laurens Korevaar, t 212 00 34

Kerkpleinmiddag

Bijbelkring: geloven in een tijd van twijfel

maandag 6 september, 20.00 uur, Pro Rege

donderdag 16 september, 19.00 uur, Pro Rege

contact: dhr Coen Klunne, t (010) 482 52 40

contact: ds Rian Veldman, t 06 142 730 13

Vergadering kerkenraad

zondag 12 september, 10.00 uur, Hoflaankerk

Startzondag, ‘Vol van hoop’; zie p 3 contact: ds Rian Veldman, t 06 142 730 13; zie p 3 maandag 13 september, 19.00 uur, Pro Rege

Tienercatechese 2: Bidden, hoe doe je dat?

Tienercatechese 1

zaterdag 18 september, 17:00 uur, Hoflaankerk

zaterdagmiddagconcert in de Hoflaankerk met Luis Fabiano Rabelleo, laureaat van het Codarts Virtuosos ­Piano Concours.

contact: ds Laurens Korevaar, t 212 00 34

contact: Anne Gercama, 06 43 00 26 77 toegang: € 5.– Kaarten: [email protected]

dinsdag 14 september, 10.00 uur, Oosterkapel

maandag 20 september, 20.00 uur, Pro Rege

contact: mw N. Gast, t 456 91 59 of dhr G. Roodhorst, t 202 55 81

contact: Hennie van der Linden, t 452 98 46

Ontmoetingskring Oosterkapel

Migrantenkerkenbezoekgroep

dinsdag 14 september, 16.30 uur, Hoflaankerk

dinsdag 21 september 20.00 uur, Hoflaankerk

contact: ds Rian Veldman, t 06 142 730 13

secretariaat: Annie van Hoof, t 452 49 51

Basiscatechese

Taakgroep Eredienst

Zondag 26 september

hoflaankerk • 10.00 uur ds L. Korevaar 17.00 uur ds M.C. van Pelt oosterkapel • 09.30 uur ds J.F. Zeemeijer immanuelkerk 10.00 uur ds E-J. Vledder

Zondag 3 oktober

hoflaankerk 10.00 uur ds A. Slingerland, Klundert 17.00 uur ds M.C. van Pelt pro rege • 10.00 uur ds R.C. Veldman oosterkapel • 09.30 uur ds L. Korevaar immanuelkerk 10.00 uur ds E-J Vledder

Zondag 10 oktober

hoflaankerk • 10.00 uur ds R.C. Veldman 17.00 uur ds D.M. van der Linde oosterkapel 09.30 uur ds M.C. van Pelt immanuelkerk 10.00 uur ds E-J. Vledder

Collectes

5 sept 12 sept 19 sept 26 sept 3 okt

Missionair werk Jeugdwerk Vredeswerk Diaconie / Straatpastoraat Kerk en Israël

PCOB

Senioren opgelet! De Protestants Christelijke Ouderenbond is er speciaal voor u. Eén keer per maand (op de derde maandagmiddag van de maand) komen wij om 14.00 uur bij elkaar in de Bergsingelkerk. Na opening van de middag is er een cultureel programma, waarin verschillende onderwerpen de revue passeren. Ook is er aandacht voor belangenbehartiging. Zaken die ons ouderen ter harte gaan. Onze eerstvolgende bijeenkomst is op 20 september om 14.00 uur in de Bergsingelkerk. Informatie kunt u verkrijgen bij mw N. van den Heuvel, alg. adj. waarn. voorzitter van de afdeling Rotterdam-C. Telefoon (010) 452 42 32. Graag tot ziens.

dinsdag 14 september, 20.00 uur, Oosterkapel

woensdag 22 september, 20.00 uur, Hoflaankerk

maandag 27 september, 20.00 uur, Pro Rege

contact: Annemieke Melching, t 202 23 42

contact: ds Laurens Korevaar, t 212 00 34

secretariaat: Annie van Hoof, t 452 49 51

Start 30+kring

Taakgroep Communicatie

Taakgroep Pastoraat

woensdag 15 september, 20.00 uur, Hoflaankerk

zondag 26 september, 19.30 uur, Admiraliteitskade 179

dinsdag 28 september, 20.00 uur, Pro Rege

contact: ds Laurens Korevaar, t 212 00 34

contact: Monique van Hoof, t 06 432 341 50

contact: George Ockeloen, t 411 24 23

Wegwijs in geloven

Jongerenplatform

Caleidoscoop – p. 11

Gesprekskring ‘Na een gezonde geloofscrisis’

Kerkdiensten van wijkgemeente

Protestants Kralingen In de Hof­laan­kerk en in Pro Rege is er oppas voor de kleinsten en er zijn kindernevendiensten in twee leeftijdsgroepen voor de wat oudere kinderen. Ook zijn er maandelijks tienernevendiensten.

Zondag 5 september

lenaar in het ambt van diaken bevestigd worden. De Hoflaancantorij verleent medewerking aan deze feestelijke viering. Na de viering is er nog een feestelijk programma waarin alle gelegenheid is om elkaar te ontmoeten, zie het bericht elders in deze Caleidoscoop. startweekeinde 2009

vijftiende na Pinksteren • 2de collecte: Missionair werk Oosterkapel, 9.30 uur, ds E-J. Vledder viering Avondmaal Pro Rege, 10.00 uur, ds R.C. Veldman lezing: 1 Tim: 5: 3-16 viering Avondmaal; m.m.v. cantorij Pro Rege Deze zondag lezen we voor het laatst uit de eerste brief aan Timoteüs en vieren we het heilig avondmaal. Paulus schrijft aan Timoteüs over het recht op bijstand. Het geven van finan­ciële hulp is de testcase voor de gemeente. Paulus beschrijft heel realistisch wie er wel en niet ondersteund moeten worden. Niet iedere weduwe moet zonder aanziens des persoons worden ondersteund. Er moet eerst gekeken worden of de familie niet kan ondersteunen, voordat de gemeente bijspringt. Hij geeft Timo­teüs als het ware een procedure, een aanzet tot diaconaal beleid. Dat diaconale is ook een centraal aspect van het avondmaal: wij brengen onze gaven om die te herverdelen. Eerst collecteren de diakenen, daarna worden we aan tafel genodigd. Wij delen in Gods goede gaven opdat niemand tekort komt. Aan deze viering zal cantorij Pro Rege medewerking verlenen. We zullen samen met hen een tafelgebed van Huub Oosterhuis zingen.

Zondag 12 september zestiende na Pinksteren • collecte: Jeugdwerk Oosterkapel, 9.30 uur, ds N. de Jong Dienst van Kralingen-West Hoflaankerk, 10.00 uur, ds Rian Veldman & ds Laurens Korevaar lezing uit Ruth 1 Startzondag; bevestiging kerkenraadsleden; medewerking van de Hoflaancantorij; wereldwinkel Deze zondag hopen wij het kerkelijk seizoen te openen met als thema ‘Vol van Hoop’. Het zal gaan over hoop als tegenkracht tegen wanhoop, gelatenheid en cynisme. In het verhaal van Ruth lezen we hoe de hopeloosheid van Noömi wordt doorbroken door de vasthoudendheid van Ruth. Een verhaal dat ons misschien kan leren hoe wanhoop langzaam te doorbreken valt. In deze viering zal Jakob Brederveld in het ambt van ouderling/scriba en Albert-Taco Mo-

sen rijkdom en armoede beschrijft Lucas vaker en wel heel scherp. Daarbij kijkt hij vanuit het perspectief van de armen en dat maakt veel uit. Deze vaak anonieme slachtoffers van het economisch bestel krijgen een naam in het evangelie. Lazarus, de vergrieksing van het hebreeuwse Eleazar, betekent: God helpt. De rijke man blijft hier anoniem, hij mag geen naam hebben! Hij heeft, door zich af te sluiten voor de arme, geen toekomst. Lazarus daarentegen wordt opgenomen in ‘een schoot van ontferming’. Wat betekent dat voor ons waar rijken en armen elkaar voortdurend ontmoeten?

Zondag 3 oktober Israëlzondag • 2de collecte: Kerk en Israël • lezingen uit psalm 37 en Habakuk 3 Oosterkapel, 9.30 uur, ds L. Korevaar

Zondag 19 september zeventiende na Pinksteren • 2de collecte: Vredeswerk Oosterkapel, 9.30 uur, dhr F. Renes koffiedrinken na de dienst Pro Rege, 10.00 uur, ds L. Korevaar lezing: Lucas 16: 1-9 Vanaf deze zondag volgen we, samen met de kindernevendienst, het interkerkelijk leesrooster. Dat reikt ons het evangelie volgens Lucas aan, vandaag hoofdstuk 16 vers 1-9. Dat gaat over ons omgaan met geld, een spannend gegeven, zeker in deze tijd. Het is N.B. de zondag voorafgaand aan Prinsjesdag! Ons wordt een man, die rentmeester is, ten voorbeeld gesteld. Hij heeft zich onmogelijk gemaakt en probeert daaruit te komen door vrienden te maken met geld. Een dubieuze handelwijze, maar de oneerlijke rentmeester wordt toch geprezen om zijn slimme aanpak. Hij heeft het lef om anders om te gaan met kapitaal dan gebruikelijk. Dient zich hier een oplossing voor de kredietcrisis aan? In ieder geval heeft geloof meer met geld te maken dan we gewoonlijk denken.

Zondag 26 september achttiende na Pinksteren • 2de collecte: Straatpastoraat Oosterkapel, 9.30 uur, ds J.F. Zeemeijer Hoflaankerk, 10.00 uur, ds L. Korevaar lezing: Lucas 16: 19 - 31 Na de dienst koffiedrinken bij de familie v.d. Bas, Waterloostraat 21, zie p 4 Vandaag ontmoeten rijk en arm elkaar in de gelijkenis die we voor ons zien: die van de rijke man en de arme Lazarus. De verhouding tusCaleidoscoop – p. 12

Pro Rege, 10.00 uur, ds R. Veldman koffie na de dienst • na de dienst in gesprek met ds J.M. Snoek, zie p 5 De eerste zondag van de maand oktober is voor de Protestantse Kerk in Nederland ‘Israëlzondag’. Op deze ene zondag in het jaar geven we, meer dan anders, uiting aan onze onopgeefbare verbondenheid met het volk Israël en haar geschriften. Het thema van deze Israëlzondag ‘Vertrouw op de HEER en doe het goede’ is een letterlijk citaat uit Psalm 37: 3. Spiritualiteit en ethiek gaan samen. Geloven en doen horen bij elkaar. Na afloop van de viering gaan we in Pro Rege verder in gesprek met ds Johan Snoek.

Bericht van de kerkenraad De startdienst op zondag 12 september krijgt extra betekenis door de bevestiging van twee nieuwe ambtsdragers voor onze gemeente. Jakob Brederveld zal als ouderling-scriba de opvolger worden van onze vertrouwde scriba Coen Klunne, wiens ambtstermijn over enkele maanden afloopt. Albert-Taco Molenaar wordt diaken en zal onze diaconie completeren. Uw kerkenraad is vanzelfsprekend verheugd met deze welkome versterkingen en wenst Jakob en Albert-Taco in de vervulling van hun ambt Gods onmisbare zegen toe. Een eventueel bezwaar dient uiterlijk woensdag 8 september schriftelijk en ondertekend te worden ingediend bij de scriba van de kerkenraad. Pim van Loon, preses