Bulletin van de Oudheidkundige Kring De Vier Ambachten

Bulletin van de Oudheidkundige Kring “De Vier Ambachten”

28e jaargang (2009), aflevering nr. 1. 1

Het BULLETIN is een uitgave van de Oudheidkundige Kring “De Vier Ambachten”. REDACTIECOMMISSIE Drs. W.M. Verschraegen (voorzitter-secretaris) Drs. P.E. de Blaeij Mevr. M.J. Dankaart, lic. R. van den Elshout Het Bulletin van de Oudheidkundige Kring ”De Vier Ambachten” is een uitgave die tweemaal per jaar verschijnt en die bestemd is voor de leden van de Oudheidkundige Kring “De Vier Ambachten” en voor anderen die belangstelling tonen in de volkskunde, de taalkunde en de oudheidkunde, kortom: in de geschiedenis en haar hulpwetenschappen van Oostelijk Zeeuws-Vlaanderen (voornamelijk de vroegere Vier Ambachten en het Land van Saeftinghe). Het Bulletin wil genoemde terreinen op een zowel informatieve als educatieve wijze onder de aandacht van zijn lezers brengen. Daarnaast wil het Bulletin fungeren als een forum voor zijn lezers om wederwaardigheden, vragen en bevindingen op genoemde terreinen d.m.v. het geschreven woord onder de aandacht te brengen. Voor het publiceren van artikelen, mededelingen, vragen, bijdragen e.d. voor het Bulletin (of artikelen voor het Jaarboek van de Oudheidkundige Kring “De Vier Ambachten”), wende men zich tot de secretaris van de Redactiecommissie: Drs. W.M. Verschraegen, Schoolstraat 10B, 4576 AB Koewacht, telefoon: 0114-720146, e-mail: [email protected] . Kopij bestemd voor het Bulletin dient uitgetypt, zo mogelijk digitaal, te worden ingezonden. Voor artikelen bestemd voor het Jaarboek neme men eerst contact op met de secretaris.

INHOUDSOPGAVE

Van de Redactie ................................................................................................................................................................................................................................................................. 3 Van het Bestuur ................................................................................................................................................................................................................................................................... 3 Van de Excursiecommissie ................................................................................................................................................................................................................................... 5 Van de Stichting Museum “De Vier Ambachten” ................................................................................................................................................................ 6 Genealogie ................................................................................................................................................................................................................................................................................ 7 Van de Werkgroep Archeologie ................................................................................................................................................................................................................... 9 ‘De verovering van de stad Hulst op de Spanjaarden: 5 november 1645’ ..................................................................... 10 Colofon Oudheidkundige Kring “De Vier Ambachten” .......................................................................................................................................... 14 Advertenties ......................................................................................................................................................................................................................................................................... 15

Foto omslag voorzijde: Detail van het schilderij ‘De verovering van Hulst op de Spanjaarden: 5 november 1645’ van Hendrick de Meijer met op de achtergrond de stad Hulst (Foto René van den Elshout). Foto omslag achterzijde: De stadsmolen van Hulst (Foto Willy Verschraegen). 2

is daarmee tevens ‘Jaarboek 2007-2008’ van de OHK “De Vier Ambachten”. De leden kunnen na afloop van de lezing hun exemplaar meenemen en de overige leden krijgen het thuisbezorgd. Wij wensen u veel leesplezier.

Van de Redactie Inmiddels heeft u al gezien dat ook dit Bulletin is uitgevoerd zoals het proefnummer (Bulletin 2008-2). Wij hebben de proef als geslaagd ervaren en ook de (overigens niet zo talrijke) reacties waren op één na positief. In overleg met het bestuur van de Oudheidkundige Kring is besloten om het Bulletin drie keer per jaar te laten verschijnen in kleur met een omvang van 16 pagina’s. De planning is de drie nummers te verzenden in de eerste week van februari, juni en oktober. De binnenpagina van de omslag achterzijde (pagina 15) hebben wij gereserveerd voor advertenties. De naam ‘Bulletin’ wordt gehandhaafd. Wij hebben het bestuur en de commissies en werkgroepen die deel uitmaken van onze Oudheidkundige Kring uitgenodigd om van de planning en uitvoering van hun activiteiten verslag te doen in het Bulletin. Daarnaast willen wij graag meerdere artikelen per nummer opnemen en daarom mogen deze bijdrages ook niet al te groot zijn: maximaal ca. 2500 woorden met drie of vier illustraties. Wij zien uw bijdrages en advertenties graag tegemoet.

Van het Bestuur ALGEMENE LEDENVERGADERING 2009 De jaarlijkse Algemene ledenvergadering vindt plaats op donderdag 26 maart 2009 in restaurant ‘’t Hof van Vlaanderen’ aan de Vismarkt te Hulst. Het bestuur nodigt alle leden uit deze vergadering bij te wonen. De vergadering zal om 19.30 uur stipt beginnen. De jaarverslagen, notulen en andere relevante stukken zullen ongeveer een week van tevoren op onze website te vinden zijn: www.devierambachten.com. Heeft u geen internet maar wilt u toch de notulen van de vorige jaarvergadering ontvangen, belt u dan vóór 19 maart met de secretaris: C.E.M. Buijsrogge, telefoonnummer 0114-319463. Zij ontvangen dan de stukken in de week voorafgaande aan de jaarvergadering. Tijdens de jaarvergadering zullen enkele exemplaren ter plaatse beschikbaar zijn.

In dit nummer hebben wij een artikel opgenomen van Ferrie Moubis over genealogie. Steeds meer mensen willen meer te weten komen over hun afkomst en willen stamboomonderzoek doen, maar weten niet goed hoe dit aan te pakken. Wij bieden onze leden/lezers met dit artikel alvast een hulpmiddel aan. Overigens is Ferrie onlangs gestart met een cursus genealogie.

De agenda van de algemene ledenvergadering: 1. Opening door de voorzitter; 2. Notulen van de algemene vergadering 2008; 3. Mededelingen van het bestuur; 4. Financiële stukken; 5. Verslag van de kascommissie en benoeming van nieuwe kascommissie; 6. Verslag van de secretaris over 2008; 7. Verslagen van de afzonderlijke werkgroepen; 8. Mededelingen van de stichting museum ‘De Vier Ambachten’; 9. Instellen en opheffen van werkgroepen, met name de nieuwe werkgroep Ruimtelijke ontwikkeling; 10. Winterprogramma 2008-2009, deel 2; 11. Bestuursverkiezing. Regulier aftredend is de heer P.E. de Blaeij te Axel. Deze stelt zich niet herkiesbaar. Tussentijds aftredend en eveneens niet herkiesbaar is de heer J.K. Bolleman te Hulst. Het bestuur stelt drs. J.H.J. de Kort voor als nieuw bestuurslid en gaat nog op zoek naar een tweede kandidaat en zal deze evt. voordragen op de vergadering. Overige kandidaten kunnen zich melden tot het begin van de vergadering bij de secretaris, door schriftelijke ondersteuning van tenminste tien leden. 12. Rondvraag en sluiting.

Naar aanleiding van de aankoop van het schilderij ‘De verovering van de stad Hulst op de Spanjaarden: 5 november 1645’ door de stad Hulst hebben wij een uitgebreid artikel ontvangen van Eric Verstraeten. Hij beschrijft daarin niet alleen een aantal zaken die direct betrekking hebben op dit schilderij, maar geeft ons ook een inzicht in de wijze waarop de aanval is uitgevoerd en de leefomstandigheden in de stad ten tijde van de aanval. Deze historische informatie is ontleend aan reeds bestaande literatuur over deze gebeurtenis. Vanwege de vastgestelde omvang van het Bulletin was het niet mogelijk om het gehele artikel te plaatsen en hebben wij na overleg met de auteur besloten om dit artikel te beperken tot de wetenswaardigheden over het schilderij en de schilder Hendrick de Meijer. Het complete artikel zal op de website (www.devierambachten.nl) onder ‘wetenswaardigheden’ worden opgenomen. Belangstellenden kunnen via de redactie het gehele artikel ontvangen. Jan de Kort houdt op 14 mei een lezing over ‘Notaris van Dalsum en Hulst’. Met dit onderzoek hoopt hij in april te promoveren aan de universiteit van Tilburg. Zijn proefschrift zal in boekvorm verschijnen en

Na de vergadering houdt de heer P. Stuij een lezing over Philipp von Hohenlohe (zie mededeling inzake lezingen) 3

WINTERPROGRAMMA 2008-2009, DEEL 2 Donderdag 26 maart 2009 (na de jaarvergadering) De heer P.W. Stuij: ‘De betekenis van Philipp van Hohenlohe voor Zeeuws-Vlaanderen’.

Donderdag 14 mei 2009 LEZING EN PRESENTATIE JAARBOEK Drs. J. de Kort: ‘Van Dalsum en Hulst’

Philipp van Hohenlohe (1550-1606) was een Nederlands legeraanvoerder in dienst van de Republiek. Sinds 1575 had hij Willem I van Oranje gediend, en werd diens luitenant-generaal in Holland. Hohenlohe veroverde in 1576 Geertruidenberg, in 1577 Steenbergen, Tholen en Breda. In 1593 komt Hohenlohe met duizend militairen het bruggenhoofd Terneuzen versterken en begint zich onmiddellijk in te graven. Hij bouwt met zijn Duitse ruiters een nieuw fort dat de naam de Moffenschans krijgt. Wegens zijn ervaring bleef hij na de moord op Willem in 1584 op verzoek van de Staten van Holland luitenant-generaal. Maurits was namelijk nog te jong om zijn vader op te volgen.

Hendrik Albert van Dalsum startte zijn carrière als kandidaat-notaris in Arnhem. Zijn tijd daar is te beschouwen als een voor hem belangrijke vormingstijd. In 1903 werd hij benoemd als notaris in Hulst. Hier ontpopte hij zich als een rigoureus sociaal hervormer en als politicus. Als hervormer stimuleerde hij de oprichting van werkliedenverenigingen, boerenbonden en 13 boerenleenbanken. Als politicus was hij lid van de gemeenteraad van 1905 tot 1916 en van 1922 tot september 1925. Ook was hij lid van Provinciale Staten van Zeeland van 1910 tot 1915 en van 1932 tot juni 1934. Zijn hervormingsstrijd en standpunt over de aanpak van de zogenoemde sociale kwestie bracht hem in conflict met de gegoede burgerij. Deze zocht steun bij de kerkelijke overheid, die op haar beurt en om andere reden, Van Dalsum uitsloot van het kerkelijk leven. De uitgave van De Volkswil schaadde de beoogde perseenheid onder de Nederlandse katholieken en was de diocesane leiding een doorn in het oog. Ook vanuit de notariële kring in Hulst trachtte men Van Dalsum maatschappelijk te isoleren en in een kwaad daglicht te stellen. Dit offensief op drie fronten brak Van Dalsum maatschappelijk; niet echter geestelijk, zoals uit zijn latere publicaties en zijn blad Het Natuurrecht blijkt. In 1988 werd de kist van Van Dalsum (nog eens) geopend en werd een voorzichtige inventarisatie opgemaakt. In 2004 begon de Hulstenaar Jan de Kort, mede op vraag vanuit het bestuur van de Oudheidkundige Kring, een wetenschappelijk onderzoek naar wat Van Dalsum bewoog om zo zijn nek uit te steken. Dit leidde tot een proefschrift dat onder leiding van prof. dr. Peter Nissen werd afgerond en dat op vrijdag 24 april om 14.15 uur stipt wordt verdedigd in de aula van de Universiteit van Tilburg. Het proefschrift kent een biografische invalshoek: niet de beginnende verzuiling in het Land van Hulst wordt aan de orde gesteld, maar de verzuilingsprocessen worden bekeken vanuit de ogen van Van Dalsum. Deze stond namelijk een andere vormgeving van de katholieke sociale leer voor ogen dan die van de katholieke kiesverenigingen en die van de confessionele Tweede Kamerleden in ons land (bijvoorbeeld P.F. Fruytier uit Hontenisse). Uitgangspunt bij hem was de acceptatie van de beginselen van de Franse revolutie als voorwaarde voor een echte democratie én voor een gezond geloofsleven. De scheiding van kerk en staat diende consequent te worden doorgevoerd. Hiermee keerde Van Dalsum zich tegen confessionele partijvorming, geheel in het spoor van een Franse katholieke hervormingsbeweging tijdens de Derde Republiek.

Tijdens zijn veldtocht van 1597, onder meer tijdens het Beleg van Grol, diende Hohenlohe nog onder Maurits. Hohenlohe raakte na zijn huwelijk met de dochter van Oranje, Maria van Nassau, echter steeds meer geïsoleerd. Maurits stelde hem nauwelijks nog op in zijn leger. Het dieptepunt in de relatie met Maurits was in 1600, toen hij Hohenlohe ontsloeg als luitenant-generaal van Holland en Zeeland. Piet W. Stuij (1924) was tot zijn pensionering als fysiotherapeut werkzaam in Terneuzen. Reeds vele jaren bestudeert hij de vaderlandse geschiedenis, in het bijzonder die van Zeeuws-Vlaanderen. Tevens publiceerde hij diverse boeken en artikelen. Speciale belangstelling gaat daarin naar de politieke geschiedenis en de vorming van grenzen. Een unieke biografie over Philipp von Hohenlohe van zijn hand verscheen in 2007. Tijd: donderdag 26 maart 2009, 20.00 uur Plaats: Hof van Vlaanderen te Hulst 4

Het proefschrift biedt dus een kijk op een ‘andere’ katholiek. Het onderzoekt wat de dissident bewoog en hoe het hem en zijn ‘dalsianen’ verging. Daarmee biedt het proefschrift ook een bijdrage aan de sociale en politieke geschiedenis van Oost-Zeeuws-Vlaanderen in de eerste decaden van de twintigste eeuw. Het proefschrift bevat ook een schat aan bronnenpublicaties, van de scheepskist van Van Dalsum tot het Vaticaans Archief. In elk geval zal het de geëngageerde lezer de wenkbrauwen doen fronsen omdat gevestigde reputaties in Hulst verbleken. Wellicht krijgt Van Dalsum eindelijk een welverdiend eerherstel.

Jan de Kort studeerde na zijn gymnasiumopleiding (alpha) filosofie en theologie in Tilburg en Nijmegen. In 1970 legde hij cum laude het doctoraalexamen af aan de Katholieke Universiteit in Nijmegen op een studie over de Franse godsdiensthistoricus G. Dumézil. Vervolgens was hij werkzaam bij Ons Middelbaar Onderwijs en bij de Katholieke Leergangen. Van 1976 tot 2000 was hij als conrector verbonden aan het Mollerlyceum te Bergen op Zoom. Zijn proefschrift wordt uitgegeven door de Stichting Zuidelijk Historisch Contact en verschijnt in de handelseditie tevens als jaarboek van de Oudheidkundige Kring ‘De Vier Ambachten’. Tijd: donderdag 14 mei 2009: lezing 19.30 uur; afhalen jaarboeken na afloop van de lezing (circa 21.00 uur). Plaats: Hof van Vlaanderen te Hulst. In de synagoge, 175 jaar geleden opgericht, die sinds 1974 weer in gebruik is genomen, werd, mede door mevrouw Aronson uit ons gezelschap, een toelichting gegeven en ons enig inzicht verschaft in de Joodse religieuze diensten en rituelen. Als herinnering aan het bezoek kregen alle deelnemers een kaars van het dochtertje van mevrouw Thissen aangereikt. Na een tochtje door de bossen van de Brabantse Wal, genoten we, vóór de thuisreis, van het afsluitende diner in Hoogerheide.

Van de Excursiecommissie Dagreis Bergen op Zoom (6 september)

Met het openbaar vervoer lijkt deze zustervestingstad ver weg en daarom werd gekozen om met eigen vervoer te gaan; dat was in ieder geval een stuk sneller. Op suggestie van mevrouw Connie Thissen, al jaren een trouwe deelnemer aan onze reizen en woonachtig in de Markiezenstad, was de reis dit jaar geprojecteerd op een plaatselijk wandelbezoek. Ruim op tijd arriveerden we in de ‘Lusthof de Mattenburgh’, waar we bij de koffie werden getrakteerd op de Bergse specialiteit ‘de bastaart’. De taart werd bij het 700 jarige bestaan van de stad, naar een heel oud recept geïntroduceerd. De oorspronkelijke bakker, naar wat er van bekend is, had binnen en buiten zijn gezin vele nakomelingen. Vandaar de typische naam van het gebak met de vele noten en rozijnen. Bij de rondwandeling werden we getroffen door de aantrekkelijkheid van de binnenstad met de vele historische gevels. Van de enthousiaste gidsen, zoals An Flipse, kregen we de geschiedenis van de stad en het imposante Markiezenhof te horen. Enkele van onze deelnemers hadden uit hun militaire diensttijd, toen het Markiezenhof nog een kazerne was, andere ervaringen. Door een misverstand bleek bij de lunch het geselecteerde Bergse broodje gezond aanzienlijk copieuzer en meer dan voldoende om er een ruime middag op te teren. De Gertrudiskerk blijkt na het herstel van de grote en felle restauratiebrand in 1972 nu een ruim multifunctioneel katholiekchristelijk godshuis, met diverse prachtige historische schatten. De kerk is bekroond door een toren, die tijdens de carnavalsdagen, eigentijds gekleed als de toren van het stadhuis in Hulst, dan ook nog zijn stem laat horen.

Excursieprogramma 2009

Op zaterdag 25 april hebben wij voor de middagreis, een bezoek geprojecteerd vanaf Waterlandkerkje naar onder andere de kerk van Waterland-Oudeman en het omliggende poldergebied. De reis zal worden begeleid en facetten uit de streekgeschiedenis zullen worden belicht door een plaatselijke gids. Als tweede middagreis, vastgelegd op zaterdag 6 juni, organiseren wij een excursie naar de Stad Antwerpen. Wij gaan daar historisch interessante objecten bezoeken, die buiten de gewone toeristische routes liggen. Details over de beide reizen volgen per convocaat. In het Bulletin 2009-2 zullen we het reisdoel en de datum van de dagreis aangeven.

De uitleg van mevrouw Thissen over de ‘bastaart’ en het programma (Foto E. Kroes) 5

Van de Stichting Museum ‘De Vier Ambachten’ Het bestuur van het museum is volop bezig met de organisatie van zijn programma voor het jaar 2009.

Verder is het museum actief bij de volgende activiteiten: Ambachtelijk weekend, Monumentendag en Kerstmarkt. Ook dit jaar is er weer extra aandacht voor groepsbezoeken van leerlingen van de Groepen 7 en 8 van de basisscholen uit Hulst. Voorwaar: een druk programma!

Het volgende ligt zo goed als zeker vast. • 4/5 april: (museumweekend). Zaterdag 4 april: opening. Eerste tentoonstelling: ‘Textiel in Hulst’ (Milock en aanverwante bedrijven). • Maandag 13 april: start van het museumseizoen. • Zaterdag 27 juni: opening tweede wisseltentoonstelling: ‘Zeeuwse Babbelaars en Speculoosplanken’. • Zaterdag 15 augustus: in één zaal:  ‘400 jaar Hof te Zande-kerkje’ (i.s.m. Kerk in Klooster (KiK) en de Librije). • Zaterdag 19 september: in de andere zaal: ‘Hulst: 65 jaar bevrijding’. • Zondag 8 november: einde museumseizoen.

(Eric Verstraeten, secretaris museumbestuur)

Kerkje van Kloosterzande 6

nen krantenadvertenties uit de erfenis van majoor C.H. van Fenema en bouwde dit in de loop van de jaren uit tot een belangrijk informatiecentrum voor genealogen. Ook in 1945 werd de Nederlandse Genealogische Vereniging (NGV) opgericht. Deze had tot doel om genealogen in verenigingsverband bij elkaar te brengen om zo onderlinge hulp te bevorderen. De NGV telt inmiddels 10.000 leden en organiseert jaarlijks een genealogische ontmoetingsdag.

Genealogie (F. Moubis; www.moubis.nl) Sinds de jaren ’90 heeft de hobby stamboomonderzoek een explosieve groei doorgemaakt. Programma’s zoals de cursus stamboomonderzoek van Teleac en ‘Verre verwanten’ werden en worden door velen gevolgd. Bovendien zijn de meeste archieven begonnen hun gegevens via internet te ontsluiten waardoor het makkelijker wordt om iets na te zoeken. Velen, vooral vijftigplussers, gaan dan ook op zoek naar gegevens over hun voorouders.

Keuze

Als men zijn stamboom wil gaan uitzoeken moet men goed bedenken dat dit niet iets is dat even op een namiddag geregeld kan worden. Het is een prachtige hobby maar wel een verslavende en tijdrovende bezigheid. Mensen die dus denken dat ze snel klaar zullen zijn met hun stamboom kunnen er maar beter niet aan beginnen. Ook de mensen die denken dat ze van adel zijn of een familiewapen zullen vinden komen meestal bedrogen uit. Het eerste wat u te doen staat als u wilt beginnen is een duidelijk plan maken van wat u wilt uitzoeken. Anders bent u voor u het weet, als u bijvoorbeeld Janssen heet, alle Janssens uit het telefoonboek aan het uitzoeken en dat gaat toch gauw vervelen. U kunt op twee manieren uw voorvaderen uitzoeken en wel door een kwartierstaat te maken of door een genealogie te maken. Bij een kwartierstaat gaat u van één persoon uit, bijvoorbeeld uzelf. Daar zoekt u dan de gegevens van uw ouders, grootouders, betovergrootouders enz. bij. U krijgt dan een schema zoals in afbeelding 1 te zien is. Een nadeel van een kwartierstaat is dat slechts een klein deel van de mensen uw eigen naam draagt. In afbeelding 1 hebben u, uw vader, uw grootvader van vaders’ kant, uw overgrootvader van grootvader van vaders’ kant allen dezelfde naam, alle anderen komen uit andere families. Van de 15 personen in dit schema hebben dus maar vier personen uw eigen naam. Bij een genealogie gaat men uit van de verst bekende voorvader bijvoorbeeld de overgrootvader (zie afbeelding 2). Daar zoekt men alle afstammelingen in de mannelijke lijn bij. Bij een genealogie of stamboom komt de familienaam veel vaker voor, want het schema is gebaseerd op de groot-

Geschiedenis

In het Oude Testament komen we al geslachtslijsten tegen. In het Nieuwe Testament begint het evangelie van Mattheus (Hoofdstuk I vers 1:17) met de opsomming van drie maal veertien generaties van Abraham via David tot aan Jozef, de echtgenoot van Maria. In onze streken werd bij de Germanen een groep waar de leden onderling in zowel mannelijke als vrouwelijke lijn met elkaar verwant waren een ‘sibbe’ genoemd. Als een lid van een sibbe een misdrijf beging tegen een lid van een andere sibbe, waren zijn medebroeders verplicht hem te beschermen tegen de wraak van de andere sibbe. Het was dus belangrijk in zo’n toch regelmatig voorkomende situatie om te weten wie bij wie hoorde. Vanaf de 17e eeuw werden er stambomen op papier gezet en ontwikkelt genealogie zich tot een echte wetenschap zij het een elitaire die zich vooral bezig hield met de afstamming van de adel. In de Tweede Wereldoorlog kreeg genealogie helaas een nare bijsmaak. Raszuiverheid en Arische afstamming waren zaken die niet in genealogie thuis horen. Na de Tweede Wereldoorlog was het genootschap ‘De Nederlandsche Leeuw’, dat voornamelijk adellijke en belangrijke geslachten onderzocht, de belangrijkste genealogische vereniging. In 1945 werd daarnaast nog eens door Jhr. E.A. van Beresteyn het Centraal Bureau voor Genealogie opgericht. Dit bureau begon met onder meer een enorme verzameling van enkele miljoe-

Afb. 1 Kwartierstaat. 7

Afb. 2 Kwartierstaat

vader en zijn kinderen en kleinkinderen in de mannelijke lijn en deze dragen, normaal gesproken, allemaal dezelfde achternaam. In afbeelding 2 hebben van de 19 personen 14 personen dezelfde achternaam en vormen dus veel duidelijker dan bij een kwartierstaat één familie. Bij een genealogie zoekt u alleen naar de afstammelingen in de mannelijke lijn, dat wil zeggen: dochters met hun eventuele echtgenoten worden nog wel vermeld, maar dan houdt het op, want dan verandert ook de familienaam. Als u ook de afstamming in de vrouwelijke lijn wilt uitzoeken heet dat geen genealogie maar een parenteel en dat is dan de uitgebreidste vorm die u kunt kiezen.

Afb. 3 Fragment van de geboorteakte van Coleta Judoca Lossie geboren op 26 oktober 1880

u daar wellicht ook nog wel wat uit ten geschenke. Let er wel op dat dit soort documenten allemaal mensenwerk is. Het komt bijvoorbeeld vaak voor dat op bidprentjes of rouwbrieven een naam niet juist gespeld wordt of een verkeerde geboorte- of overlijdensdatum genoemd wordt.

‘Schoenendoos’

Als u een beslissing genomen hebt wat u uit wilt zoeken, een kwartierstaat of een genealogie, begint u allereerst in een schema te zetten wat u al van uw familie weet. Daarna gaat u de familie in uw directe omgeving opzoeken. Neem vooral de oudste familieleden het eerst! U zult er verbaasd over staan hoeveel ouderen u nog kunnen vertellen over vroeger. Bijna altijd stellen ze er erg veel prijs op dat u naar hen wilt luisteren. Noteer niet alleen de gegevens zoals achternaam, voor- en roepnamen en geboorte- huwelijks- en overlijdensdata, maar ook de verhalen die deze mensen te vertellen hebben. Naast het opschrijven van gegevens is het erg belangrijk dat u ook noteert waar de gegevens vandaan komen zodat later, als dat nodig mocht zijn, getraceerd kan worden waar uw informatie vandaan kwam. Na een rondgang door de familie duikt u maar eens in de ‘oude schoenendoos’. In bijna elk huishouden is wel zo’n bergplaats waar oude papieren zoals rijbewijzen, paspoorten, trouwboekjes van ouders, grootouders of andere familieleden, bidprentjes en krantenknipsels van en over familieleden in terecht komen. Als u bij familie zelf komt, vraag dan of u bij hen eens in de ‘schoenendoos’ mag kijken en als u geluk hebt, krijgt

Archief

De volgende stap is naar het archief . Bij het Rijksarchief in elke provinciehoofdstad kunt U de aktes terugvinden die bij geboorte, huwelijk en overlijden door de gemeente worden opgemaakt. Uit privacyoverwegingen moeten deze aktes al een bepaalde leeftijd hebben om ze in te mogen zien. Voor geboorteaktes is dat na 100 jaar, huwelijksaktes 75 jaar en overlijdensaktes mag u na 50 jaar al inzien. Als u over internet beschikt, kunt u zelfs al thuis aan de slag. Voor Zeeuwse aktes kunt u terecht op de site van het Zeeuws Archief in Middelburg: www.zeeuwengezocht.nl. Als u landelijk wilt zoeken kunt u op www.genlias.nl aktes terugvinden. Let wel op dat deze sites nog niet alles uit het archief weergeven en dat internet slechts de voorbereiding voor een archiefbezoek is. In de overzichten die ‘Zeeuwen Gezocht’ en Genlias bieden staan vaak, vooral bij geboorte- en overlijdensaktes niet de werkelijke geboorte- of overlijdensdata, maar de data waarop de akte werd opgemaakt. 8

Gegevens

• kadastrale gegevens • notariële akten • particuliere archieven (niet allemaal openbaar) • reeds eerder gemaakte stambomen. Zo vindt u in het Gemeentearchief van Hulst boeken over de stamboom Sponselee, gemaakt door mevr. J. de Bakker-van Dorsselaer, de stamboom van de familie Drumont door mevr. A. de Bruin of de stamboom Heye uit Clinge, gemaakt door de heer Staf Heye.

Met wat u gehoord hebt van familie, aangevuld met gegevens uit de schoenendoos en informatie van internet gaat u dan naar het archief. U kunt natuurlijk meteen rechtstreeks naar Middelburg of een ander rijksarchief rijden, maar als uw familie uit onze regio komt dan kunt u net zo goed het gemeentearchief in Hulst of Terneuzen bezoeken. In deze gemeentearchieven vindt u voor de regio Oost-Zeeuws-Vlaanderen op fiches dezelfde aktes die in het Zeeuws Archief aanwezig zijn. Bovendien is er een hoop informatie te vinden die op Zeeuws-Vlaanderen betrekking heeft. De geboorteakte geeft de naam en de voornamen van de boreling en de datum waarop hij of zij geboren is (zie afb. 3). In de 19e eeuw is ook vaak in de akte nog terug te vinden waar de betreffende persoon is geboren. Uiteraard staan ook de namen van de beide ouders vermeld. In de huwelijksakte vindt u de namen van de beide echtelieden en hun ouders, getuigen en de huwelijksdatum. In het Rijksarchief kunt U bovendien de bijlagen van de huwelijksakte inzien zoals verklaring over dienstplicht van de bruidegom. Bij de overlijdensakte vindt u overlijdensdatum en -plaats, naam en voornamen van de overledene en indien bekend de namen van zijn of haar ouders.

Slot

Wilt u wat meer over deze prachtige hobby stamboomonderzoek weten, loop dan eens binnen bij een van de gemeentearchieven in Hulst of Terneuzen/Axel. De gemeentearchivarissen zullen u met plezier op weg helpen. Opzoeken en uitzoeken van gegevens moet u natuurlijk zelf doen. En als u dan uiteindelijk uw genealogie en familieverhaal geschreven hebt, kunt u zeggen: “Er is niets dat voorgoed verdwijnt als men de herinnering bewaart”. Gebruikte literatuur: • ‘Stamboomonderzoek, een handreiking bij het schrijven van familiegeschiedenis’, Aad van der Tang, 1981, Uitgave Spectrum Utrecht Prisma Pocket 1948. • ‘Zeeuwen gezocht, Gids voor stamboomonderzoek in Zeeland’, L. Hollestelle en A. Meijer, 2003, Uitgave Zeeuws Archief Middelburg. • ‘Stamboomonderzoek voor beginners’, Rob van Drie, 2005, Uitgave CBG Den Haag • ‘Handleiding voor stamboomonderzoek’, Roelof Vennik, 1987, Uitgave Ad. Donker B.V. Rotterdam.

Naast deze gegevens is er in een archief vaak nog een hele hoop aanvullende informatie en soms zelfs fotomateriaal van familieleden te vinden. Ik noem er u een paar: • doop-, trouw- en begraafregisters om gegevens van vóór 1800 te kunnen opzoeken • kranten uit de oude tijd

Van de Werkgroep Archeologie

Wij werken rustig verder.

Scherven afkomstig uit het project ‘Onder de toren’ (foto E. Zaman) 9

zee- en rivierlandschappen, legerkampen, ruiterij, panorama’s, strandzichten en veldslagen. Zijn grote specialiteit was: ‘parade-marines’. Een genre van schilderen waarbij de schilders bijna altijd de aankomst of afvaart van schepen die aan een gedenkwaardige reis hadden deelgenomen of dit zouden doen. Vaak laat de parade ook de embarkering of ontscheping van belangrijke personen zien, maar deze zijn dan nauwelijks herkenbaar, ondergeschikt als ze zijn aan de uitbeelding van de schepen, jachten en sloepen. Toch kwam het onderwerp van de parade-marine voort uit de nooit verdwenen behoefte gedenkwaardige gebeurtenissen op zee vast te leggen. In zekere zin zijn ook de parades van De Meijer dus documentaire gebeurtenissen. De parades van De Meijer hebben als extra dat ze vaak ook een stadsgezicht op de achtergrond (horizon) hebben. Hij schilderde nogal eens “vanaf het water”. Deze weergave van stadsgezichten in parades en de benadering vanaf het water kunnen, volgens de deskundigen, als typisch Rotterdams worden beschouwd. De Meijer heeft duidelijk de invloed ondergaan van Simon de Vlieger, Jan van de Capelle en Van de Velde de Jongere. Voorbeeld van invloed van Van de Capelle op het werk van De Meijer is te zien in ‘De Inscheping van de Troepen’, een ongedateerd werk dat zich bevindt in het Statens Museum in Kopenhagen. Andere voorbeelden: ‘De Maas voor Dordrecht’ en ‘Parade voor Dordrecht’. Een andere Rotterdamse schilder, Hendrik van Minderhout, heeft daarentegen zijn vroegste werken waarschijnlijk onder invloed van Hendrick de Meijer gemaakt. Vermoedelijk was hij Meijers leerling.

De verovering van de stad Hulst op de Spanjaarden: 5 nov. 1645 Het schilderij van Hendrick de Meijer (Eric Verstraeten) In april 2008 verwierf de gemeente Hulst een schilderij, voorstellend ‘De verovering van de stad Hulst op de Spanjaarden: 5 november 1645’. Tijdens de Vestingstedendagen, 23-24 augustus 2008, werd het werk voor het eerst gepresenteerd aan het publiek. Gedeputeerde Van Waveren en wethouder Van Damme onthulden in het museum “De Vier Ambachten” het kunstwerk, waarmee deze feestdagen voor Hulst officieus werden gestart. Direct bleek er onder de bezoekers van het museum grote belangstelling te zijn voor het schilderij. Het was een van de hoogtepunten van de wisseltentoonstelling ‘Vechten langs de grens: 500 jaar Vesting Hulst’. Over de schilder en dit werk was bijna niets bekend; zo bleken er al snel vier versies van dit werk te zijn. Een korte verduidelijking over de schilder en zijn werk leek ons interessant.

De schilder Hendrick de Meijer

Over de schilder is heel weinig bekend. In de archieven van Rotterdam is hij nauwelijks terug te vinden. Er is ook nog geen aparte studie gewijd aan deze man, zodat we over bar weinig informatie beschikken. Misschien een aardig onderwerp voor een promotieonderzoek?

Zijn leven

Hij is afkomstig uit Rotterdam. Zijn geboorte wordt rond 1620 gesitueerd. De werkzame periode van de schilder moet geweest zijn tussen 1640 en 1689; er is gedateerd werk van hem bekend uit 1640, mogelijk zelfs 1638. Hij moet vooral gewerkt hebben in Rotterdam, waar hij vanaf 1646 in archiefstukken vermeld wordt. Via de kunsthandel van de familie Volmarijn werd werk van vooral Rotterdamse schilders verkocht, zo ook van H. de Meijer. In 1676 werd Hendrick nog een “consrijck schilder tot Rotterdam” genoemd. In de inventaris van Jacob Lois, opgemaakt in 1680, staat te lezen dat De Meijer bij hem een tegoed heeft staan “over schilderen en schoonmacken van een schilderie”. Het laatste werk van de kunstenaar zou voorzien zijn van het jaartal 1689. Van Spaan, die De Meijer een “Belegerings-, Ruyter en Bataalje-schilder” noemde, plaatste hem in 1698 bij de reeds overleden schilders. Waar de schilder begraven werd, is mij niet bekend.

Afb. 1: Kaart van het beleg in 1645 (Foto R. van den Elshout)

Een globaal overzicht van zijn werken

De Rijksdienst voor Kunsthistorische Documentatie (RKD) komt bij de naam ‘Hendrick de Meijer’ tot een ‘33-tal hits in RKD-images’. Men kan dan als bezoeker verdere (onvolledige) informatie krijgen van zijn werken. De RKD komt tot twintig zekere, acht mogelijke en vijf verwant aan schilderijen.

De aard van zijn werk

In diverse catalogi wordt het werk van Hendrick de Meijer geplaatst onder de schilders van: 10

- Scheepvaart in de riviermonding. Ongetwijfeld zullen er nog meer zijn.

Maar er zijn meer werken bekend. ‘Artprice: the world leader in art- market information’ geeft aan dat er momenteel een 35-tal schilderijen ‘in de markt’ zijn. Alleen op hun afgeschermde site (via een abonnement alleen door vakspecialisten en commerciële zaken te bezoeken). Hun lijst is als volgt: - Strandzicht bij Scheveningen met visverkoop - IJsgezicht op de Maas - Strandzicht (bij Egmond?) - Ruitergevecht (zie verderop bij ‘Gevecht op een brug’?) - Vertrek uit Scheveningen van Karel II van Engeland: 2 juni 1660 - Landschap met reizend gezelschap, in de verte Bergen op Zoom (hetzelfde als ‘Gezicht op Bergen op Zoom’? Markiezenhof, Bergen op Zoom) - Hollandse vloot op de rede van Dordrecht - De aankomst van Willem III te Dordrecht 1670 - Strandgezicht met een op het duin getrokken vissersboot - Strandgezicht met ruiters en vele figuren: achtergrond Scheveningen - Landschap met boerenwoning en man die water put - Strandgezicht met wagens, ruiters, op het land getrokken boten en vele figuren - Paardenmarkt - Kustlandschap - Strandgezicht - Zicht op de oude Hoofdpoort, Rotterdam met jagers die eenden schieten - Reizigers wachten buiten herberg de Zwaan - IJspret (hetzelfde als ‘IJsvermaak op de Maas?, Maritiem Museum, Rotterdam)

Een aparte categorie in zijn werk vormen de schilderijen met ‘oorlogstaferelen en de Prinselijke triomfator in de Tachtigjarige Oorlog’: de militaire werken. Was Hendrick de Meijer een soort hofschilder, die met het leger van Prins Frederik Hendrik mee trok om als ooggetuige (oorlogscorrespondent) ons de heldendaden van zijn broodheer te tonen? Opvallend daarbij is dat het altijd de glorieuze momenten zijn. Bekend zijn de volgende werken: - Uittocht van de Spaanse bezetting van Breda, 10 oktober 1637 (Rijksmuseum, Amsterdam). (Dit werk absoluut niet verwarren met het beroemde werk van de Spaanse schilder Velasquez.) - Uittocht der Spanjaarden uit Sas van Gent: 1644 (gesigneerd rechtsonder). Het werk bevindt zich nu in Terneuzen en hing voor de gemeentelijke herindeling in de raadszaal van de toenmalige gemeente Sas van Gent. - Onlangs ontving het museum van Hulst een bericht van de heer M. Bascourt, antiquair-expert in Antwerpen. Hij stuurde ons een afbeelding van een schilderij ‘Gevecht op een brug’. Het is een voorstelling van een gevecht tussen Staatse en Spaanse cavalerie op een brug, omstreeks 1645. Dit is zeer waarschijnlijk hetzelfde werk als dat wat in de ‘Artprice-lijst’ beschreven staat als ‘Cavalry Battlescene near a River’ (1659: schilderij, olie op paneel; 58x84 cm). Op 27 september 2004 zou dit nog in Nederland ter verkoop zijn aangeboden. Dit tafereel stelt onmiskenbaar Hollandse ruiterij voor

Afb. 2: Het schilderij in het museum in Hulst (Foto R. van den Elshout) 11

bij de Gentse poort. Verder menen we ook nog enige aanvalsloopgraven te ontdekken. Opvallend zijn de vele schepen (ongeveer 15), die vanaf het westen naar het zuiden van Hulst komen gevaren. In de boeken van P. Brand en P. Stockman/A. Prinsen wordt gezegd dat er geen inundaties hadden plaats gevonden; de schilderijen tonen bij nader aanschouwen bijna het tegendeel! De schilderijen zouden zijn gemaakt (zijn afbeeldingen van…) (op) de dag van de overgave of heel kort daarna. De schilderijen roepen nogal wat vragen op: • In wiens opdracht heeft de schilder gewerkt? Wie heeft de werken besteld? • Waarom zijn er vier werken gemaakt van deze gebeurtenis? • Heeft de schilder gewerkt met assistenten/leerlingen, die geholpen hebben om de ongetwijfeld ter plaatse gemaakte schetsen verder uit te werken? • Waarom heeft de schilder zo’n opvallende belangstelling voor plassende en poepende paarden en honden? Is dit symboliek? (op minstens drie van de vier schilderijen treft men zo’n dieren aan).

met de vlag en uniformen van rond 1640. Kijkt men evenwel onder de brug door, dan is het onmiskenbaar geen gezicht uit het Hulsterse: op de achtergrond is een licht heuvelachtig landschap te zien, zeker geen Zeeuws! Andere, van De Meijer bekende militaire werken zijn: - Militair kampement met rokende en drinkende soldaten, 1666 (in december 2006 in Engeland, 20 november 2008 in Denemarken) - Veldslag, 1656 (in december 2001 in Zweden) - Belegeringsscene, 1644 (5 oktober 2001 in Zwitserland) - Een schermutseling onder cavaleristen, 1653 (in 1996 in de VS, 2 december 2008 bij Christie’s, Londen, ingezet voor £ 2250,-). Maar voor Hulst is natuurlijk van belang:

‘De verovering van de stad Hulst op de Spanjaarden: 5 november 1645’

Het schilderij van Hendrick de Meijer, dat de Gemeente Hulst in april 2008 verworven heeft, is niet echt uniek. Van deze gebeurtenis, ‘De verovering van de stad Hulst op de Spanjaarden: 5 november 1645’ zijn namelijk vier versies in omloop.

De vier taferelen kunnen als een stripverhaal naast elkaar liggen en dan zie je duidelijk in de gebeurtenissen een voortgang in de tijd. Je ziet dit onder andere aan het schip, centraal op het tableau, dat duidelijk van links naar rechts ‘vaart’. Verder zien we enige hoge officieren die zich verplaatsen (Prins Frederik Hendrik op het witte paard, de kroonprins staat op verschillende plaatsen en rijdt van rechts naar het midden?) Voor het gemak heb ik de vier kopieën van de schilderijen die in mijn bezit zijn, een letter gegeven: in de volgorde zoals ze elkaar chronologisch zouden kunnen opvolgen. (Reeds eerder vermeld: tot nu toe hebben de Franse musea nog niet gereageerd op de vraag om kopieën.)

Bij het samenstellen van dit artikel had schrijver dezes de beschikking over een echt schilderij (nu in het museum van Hulst), een duidelijke kleurenfotokopie van een schilderij uit het Rijksmuseum in Amsterdam, twee niet al te duidelijke zwart-wit kopieën van de versies die, volgens de informatie van het Rijksmuseum, in musea in Frankrijk zouden zijn. Er zou zich een exemplaar bevinden in het Louvre, Parijs en een in het Muséé des Beaux-Arts in Lyon. Op mijn vragen om kopieën en informatie heb ik tot nu toe (begin januari 2009) nog geen antwoord mogen ontvangen. Alle vier de schilderijen stellen hetzelfde tafereel voor. De schilder heeft in november 1645 vanaf de zuidkant van Hulst het einde van de belegering van de stad door de Staatse (Hollandse) troepen geschilderd. Op de voorgrond zien we een kampement van het Staatse leger (vlag), de aanvoerder Prins Frederik Hendrik en zijn zoon, Prins Willem II, terugkerende en rustende soldaten (gezien de dranktonnen hebben ze gefeest). Op twee schilderijen ziet men rechts vooraan koetsen met vertrekkende (Spaanse?) personen. Op de achtergrond zien we de vestingstad Hulst met zijn bekende torens (kerken, kloosters, stadhuis, molens), wallen, vesten zoals die rond 1645 het zicht op Hulst bepaalden (vergelijk ‘Zicht op Hulst, 1628’: schilderij van Cornelis de Vos, Raadzaal Stadhuis Hulst). Tussen de voor- en achtergrond zien we een deel van de vestingwerken: het ravelijn (verdedigingseiland in de vest)

A: Exemplaar in Parijs/Lyon (alleen een zwart/wit afbeelding). Geen verdere gegevens bekend. Opvallend op dit werk: Hulst op de achtergrond ligt als het ware op een heuvel/verhoog; het stadssilhouet is dichterbij getrokken. Het kampement en de loopgraven zijn bijna niet van de stad gescheiden door water. B: Exemplaar in het museum “De Vier Ambachten”, Hulst. Sinds 21 april 2008 aangekocht en in eigendom van de Gemeente Hulst. Grootte: 73 x 121,8 cm; olie op paneel. Een vroegere beschrijver kende de schilder en de situatie niet. Hij plaatste het onder: ‘Anoniem/ Hollands’ en noemde het ‘Kampement voor een Hollandse stad (Haarlem?)’ De waarde werd toen 12





C:

We weten dus zeker dat het tweede en het vierde schilderij, oftewel B en D, van Hendrick de Meijer zijn en gaan over de verovering van Hulst. Alle vier de schilderijen komen treffend overeen: ongeveer dezelfde (verplaatste) details, dezelfde personages en omgeving, viermaal (bijna) hetzelfde stadssilhouet met herkenbare Hulsterse wallen en torens. Van schilderij B en D (of het tweede en het vierde) weten we zeker WIE WAT geschilderd heeft. Hieruit kunnen we met grote zekerheid concluderen dat de vier schilderijen (A, B, C en D) alle vier geschilderd zijn door Hendrick de Meijer (en/of assistenten) en over één en hetzelfde onderwerp gaan, namelijk ‘De Verovering van de stad Hulst …’. Hulst is een echt cultuur-historisch werk rijker!

(wanneer?) geschat op € 4000,- – 6000,- . Opvallend is de centrale plaats van een aanzeilend schip; waarom? Links: hoge officieren komen aan/ vertrekken? Rechts: de jonge kroonprins? Vertrekkende Spanjaarden (misschien wel de Gouverneur, gezien de dure koets). Let op de twee plassende dieren. Links op het schilderij staat op het vaandel bij de commandotent de tekst: “... het over gaen van de stadt Hulst.. 5 nov 1645....”. Dezelfde tekst staat ook op schilderij D! Exemplaar in Parijs/Lyon. Hierover is verder niets bekend. Links: de Prins arriveert bij zijn hoofdkwartier. Midden: soldaten rusten/hebben gedronken. Rechts: groep vertrekkende personen in koetsen, aanschouwd door de kroonprins?

Slot

Naar aanleiding van dit werk zou de Gemeente Hulst kunnen nadenken over een drietal ideeën. • Dit schilderij komt het beste tot zijn recht in het museum van de stad; zij heeft er een speciale ‘Vestingkamer’ voor. • Met behulp van informatieborden zouden de historische plekken van deze finale strijd ter plaatse goed aan te geven zijn. Het zou een mooie wandeling kunnen worden langs het slagveld van de laatste heroïsche strijd in onze Tachtigjarige Oorlog. • Tot slot: een hereniging in Hulst van de vier schilderijen zou een prachtige tentoonstelling kunnen opleveren, met wellicht internationale allure.

Afb. 3: Schilderij van het Rijksmuseum in Amsterdam (Foto R. van den Elshout)

*** Dank voor de medewerking aan A. Prinsen, W.M. Verschraegen, R. van den Elshout (foto’s), C. Buysrogge en M. Bascourt.

D: Exemplaar uit het Rijksmuseum, Amsterdam. Hierover is meer bekend. Olieverf op paneel; h. 94 x br. 154,5 cm. Signatuur: in het midden, op het papier op de voorgrond. Daar staat de tekst op: “H. de Meyer f 1645; het over gaen van de stadt Hulst op de 5 november 1645”. (f betekent: fecit = gemaakt door…) Beschrijving van het Rijksmuseum: “Gezicht in het kamp van de belegerende troepen. Rechts enkele koetsen en ruiters; De uittocht van de Spaanse troepen. In het midden een officier te paard bij een groep soldaten met een boek. Is dit de jonge prins Willem of is dat de rechtse ruiter? (De latere stadhouder Willem II, die het beleg aan de zijde van zijn vader Frederik Hendrik meemaakte). Links op de voorgrond vieren drinkende Nederlandse troepen hun overwinning. Bij een tent hangt het vaandel uit. Hier in de buurt staat ook weer een plassend paard. Op de achtergrond: de stad Hulst. Dit schilderij is al in Hulst tentoongesteld geweest: in 1995 was het alhier te bezichtigen tijdens de tentoonstelling ‘Beleg en Verovering van de stad Hulst in 1645’ (ter viering van 350 jaar na de gebeurtenissen).

Informatie verkregen via: Mevr. C. Wittop-Koning, afd. Documentatie Rijksmuseum, Amsterdam Mevr. E. Klück, Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD), Den Haag Mevr. L. van der Zeeuw, conservator kunst Historisch Museum, Rotterdam ‘ARTPRICE’: The world leader in market information (internet). Geraadpleegde literatuur: • Brand, P.J., ‘De geschiedenis van Hulst’ (Hulst 1972). • Prinsen, A. en P. Stockman, ‘‘De Tuyn ghesloten’ Het beleg van Hulst anno 1645’ (Hulst 1993). • Schadee, Nora (red.), ‘Rotterdamse Meesters uit de Gouden Eeuw’, catalogus van de tentoonstelling in het Historisch Museum Rotterdam 1994. • Stockman, P. en P. Everaers, ‘‘Frontier Steden en Sterckten’ Vestingwerken in Oost-Vlaanderen en Oost-Zeeuws-Vlaanderen 1584-1839’ (Hulst 1997). 13

OUDHEIDKUNDIGE KRING “DE VIER AMBACHTEN” TE HULST OPGERICHT 22 MAART 1928 SECRETARIAAT: Postbus 102, 4560 AC HULST, tel.nr. 0114-319463

Samenstelling bestuur en commissies BESTUUR OUDHEIDKUNDIGE KRING “DE VIER AMBACHTEN” Mr. H.M. de Jonge, Hulst, voorzitter J.K. Bolleman, Hulst, vice-voorzitter C.E.M. Buijsrogge, Hulst, secretaris R.G.A. van den Elshout, Hulst, penningmeester Drs. P.E. de Blaeij, Axel Mevr. M.J. Dankaart, lic., Boekhoute Ir. G.J.J. van Eeden, Hulst P. Hageman, Hulst Dr. H.C.E.M. Rottier, Sint Jansteen Drs. W.M. Verschraegen, Koewacht

DOELSTELLINGEN • de kennis van de volkskunde, taalkunde en oudheidkunde, kortom: van de geschiedenis en haar hulpwetenschappen van de vroegere Vier Ambachten en het Land van Saeftinghe te bevorderen en te verspreiden; • het zoveel mogelijk bijdragen tot het bewaren en herstellen van de nog aanwezige natuur- en cultuurmonumenten.

STICHTING MUSEUM ‘De Vier Ambachten’ (www.museumhulst.nl) P. Hageman (voorzitter) E. Verstraeten (secretaris) R. van den Elshout (penningmeester) Mevr. M.C.G.Tobé-Swan Mevr. J. Stam-Wartena G. Hiel E. Bogaert

ACTIVITEITEN • het doen inrichten en exploiteren van het museum “De Vier Ambachten”; • het beleggen van bijeenkomsten, over het werkgebied verspreid, waarop voordrachten worden gehouden door eigen leden of door deskundigen van elders over de geschiedenis van onze streek; • het uitgeven van een jaarboek e.d.; • het uitwisselen van publicaties met gelijkgerichte verenigingen en instellingen in binnen- en buitenland; • organiseren van excursies; • het inrichten en openstellen van een bibliotheek; • het instellen en activeren van commissies en werkgroepen betreffende de diverse onderdelen van de doelstellingen.

EXCURSIECOMMISSIE Ir. G.J.J. van Eeden (voorzitter) E.P.E.M. Kroes (secretaris) G.M.P. Sponselee G.D.M. Hermans REDACTIECOMMISSIE Drs. W.M. Verschraegen (voorzitter en secretaris) Drs. P. E. de Blaeij Mevr. M. J. Dankaart, lic. R. van den Elshout

LIDMAATSCHAP De contributie bedraagt € 18,60 per kalenderjaar, te voldoen door het afgeven van een incassomachtiging. Bij een eigen betaling wordt € 1.- kosten in rekening gebracht.

WERKGROEP ARCHEOLOGIE (onder constructie) E.J.M. Bogaert Dr. A.J.M. de Kraker W.A.A.M. Ivens M. Zwartelé

* Secretariaat Postbus 102 4560 AC  HULST Tel.nr. 0114-319463 E-mail: [email protected]

MONUMENTENCOMMISSIE (onder constructie) Vacature (voorzitter) Drs. W.N.T.M.B Gielen (vice-voorzitter) L.J.M. Lebbink (secretaris) Drs. P.E. de Blaeij P.J. Everaert

* Financiële administratie, ledenadministratie en websitebeheer Postbus 102 4560 AC  HULST E-mail: [email protected]

BIBLIOTHEEK VAN DE OUDHEIDKUNDIGE KRING Postbus 102, 4560 AC HULST BIBLIOTHEEKCOMMISSIE: W. Bauwens (1e bibliothecaris) Vacature (2e bibliothecaris) Mevr. J. Enklaar (bibliothecaresse)

* Website en actuele informatie www.devierambachten.nl

Bezoekadres: ’s Landshuis, Steenstraat, Hulst (tegenover museum) Openingsuren: maandag en woensdag 9.00 tot 17.00 uur dinsdag en donderdag 13.00 tot 17.00 uur 14

Alex Verstraeten MBA

Interim Management & Consultancy Network interim directie- en senior management functies advies bij transitie- en veranderingstrajecten strategisch advies Referenties o.m.: Jaguar, the Fresh Company, Dela, ING Car Lease, GE Capital, PGGM, Chromalloy Gas Turbine Corporation, Groep Schouten Techniek Ter Strate Holding BV Wildstraat 12 5241 JL Rosmalen Tel. 073-5214337 [email protected] -Building stronger businessAntiquariaat SECUNDUS P.F.W.H.Everaers Notendijk 7 4583 SV TERHOLE

Denulstenaer Geschiedenis uit de regio

Tel./fax 0114-314209e-mail: [email protected] www.antiqbook.nl/secundus

Kijk op onze website voor boeken over het Land van Hulst. www.denulstenaer.nl U kunt nu inschrijven voor het boek over het Land van Hulst en Koewacht tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Gespecialiseerd in: Geschiedenis en topografie van Zeeland en Vlaanderen, literatuur, kunstboeken, geïllustreerde kinderboeken, bibliofiele uitgaven, oude en zeldzame werken *op afspraak

Het museum in Hulst zoekt nog vrijwilligers om enkele uren in de week toezicht te houden. Iets voor u ? www.museumhulst.nl

Een advertentie voor u in ons volgend bulletin? www.devierambachten.nl of bel 0114-314702 15

16