Bugdet aan zet Elke Claeys PAV-verantwoordelijke Centrum Deeltijds Onderwijs Kortrijk
Inspiratiedag Financiële vorming 26 oktober 2015
1. Kennismaking met het thema BUDGETTEREN ° Wat begrijpen jullie onder budgetteren? Welke info moeten leerlingen zeker krijgen? ° Waarom is het belangrijk het thema aan te pakken in de les? ° Wat deed je zelf al rond dit thema binnen jouw lessen?
Gezamenlijke bespreking.
DE WIKIFINBUNDEL: inhoud thema budgetteren
Online te raadplegen
Informatie voor de leerkracht - Wat is een budget - Inkomsten en uitgaven - Je budget opmaken - Dure maanden, uitzonderlijke of onvoorziene uitgaven: sparen of lenen? - Enkele tips om je budget in balans te houden - Moeite met je betalingsverplichtingen
Toepassingen voor in de klas -
Doelstellingen Stellingenspel Een budget opmaken Rekenen met procenten, tabellen, grafieken... - Kennismaking met instellingen en organisaties
Leerkrachtenbundel: Enkele doelstellingen - De leerlingen kunnen een overzicht opmaken van inkomsten en uitgaven, een budget dus, voor zichzelf, een gezin, een activiteit, een bedrijf, een organisatie, een overheid. Ze kunnen dit overzicht up-to-date houden. - De leerlingen kunnen het onderscheid maken tussen de verschillende categorieën van inkomsten en van uitgaven. - De leerlingen kunnen bij de aankoop van een goed berekenen hoeveel de vaste kosten zijn en hoeveel variabele kosten en eventuele bijkomende kosten er nog bij komen.
DOEL = jongeren weerbaar maken. - De leerlingen kennen de organisaties (en hun werking) waar je terecht kan als je geldvragen of - problemen hebt. - De leerlingen durven hulp zoeken bij geldproblemen.
Enkele voorbeelden van werkvormen Alles wat hier aan bod komt, kan je ook in de bundel online vinden! 1.Wat is een budget? 2. Inkomsten en uitgaven 3. Budget opmaken. 4. Gevolgen als je niet budgetteert. 5. BIZ (budgetinzet Limburg): voorstel budgetbeurs en budgetspel
1. Wat is een budget? https://basecamp.com/2752294/projects/7121978/uploads/17473633?enlar ge=115511977#attachment_115511977
Bekijk het filmpje en formuleer een antwoord op de vraag: ‘Wat is een budget?’
Stellingenspel Doelstelling: Leerlingen laten nadenken over hun gedrag, opvattingen en gewoontes.
Enkele voorbeelden… - Ik ken op elk moment ongeveer de stand van mijn zichtrekening. - Ik ben geruster als ik spaarcentjes opzij heb staan die ik kan aanspreken in geval van een tegenslag - Lenen voor een auto vind ik geen probleem. - Reclame heeft weinig invloed op mijn koopgedrag - Het gebeurt dikwijls dat mijn saldo ontoereikend is… - … OF:
Wie kan volgende uitspraak van ‘Loesje’ uitleggen:
2. Inkomsten en uitgaven Vraag aan de leerlingen: -> Wat kunnen inkomsten zijn van een gezin? Of Welke inkomsten hebben jullie? A. Wat zijn inkomsten? We doen de oefening! - Hoeveel je verdient door te werken of -
vervangingsinkomsten (uitkeringen) Interesten op je spaarrekening Kindergeld Vakantiegeld, eindejaarspremie Maaltijdcheques Toevallige inkomsten (cadeau, loterij, erfenis…)
WAT ALS LEERLINGEN ‘zwartwerk’ of andere illegale inkomsten benoemen? -> wijs hen dan op de gevolgen, som de risico’s op… Vb: je bent niet verzekerd, zware boetes, geen zekerheid, …
Wat zijn uitgaven van een gezin? We maken opnieuw de oefening. -
Kleine dagelijkse uitgaven (drankje, krant, …) Boodschappen Energiefactuur Waterfactuur Telenet, proximus, mobistar… Huur of aflossing van je woonkrediet Op vakantie gaan Mutualiteit (is verplicht) Uitgaan Provinciesbelasting Autotaxen Grondbelastingen Verzekeringen (brandverzekering, autoverzekering) - Sigaretten, huisdier, nafte voor de brommer of auto - …
Overloop met de leerlingen - Wat zijn dagelijkse kosten? - Wat zijn wekelijkse kosten? - Wat zijn (drie)maandelijkse kosten? - Wat zijn jaarlijkse kosten? - … Zo komen tot VASTE en VARIABELE uitgaven.
Vaste uitgaven en variabele uitgaven Vaste uitgaven: Min of meer vaste bedragen die je op regelmatige tijdstippen moet betalen Vb: huur, aflossing lening, premies voor verzekeringen, telefoonrekening…
Variabele uitgaven. - Lopende uitgaven (boodschappen, brandstof wagen…) - Uitzonderlijke uitgaven ( nieuwe auto, op reis gaan, verbouwingen…) - Onvoorziene uitgaven ( verwarmingsketel stuk, ziekenhuisopname.)
2. Inkomsten en uitgaven. Een andere mogelijke werkvorm. Je werkt per 2. Je krijgt een situatie met daaraan gekoppeld een budget. Je bekijkt alle ‘uitgaven’. Je verdeelt je budget over de uitgaven. Bespreking - Ervaringen? - Haalbaar in de klas? Pilootgroep vond dit een zeer bruikbaar spel. Wikifin hield hier rekening mee…verrassing volgt
3. Een budget opmaken - Werken met Excel (ICT-vaardigheden) Hoe maak ik een budgetplan op? - Schriftelijk een tabel maken (heel eenvoudig) inkomsten
uitgaven
- http://www.budgetplanner.be - In deze moderne tijden: gebruik maken van een app: Handwallet, Pocket budget…
Voorbeelden van situaties waarvoor men een budget kan opmaken: • Een gezinsbudget aan de hand van een fictief voorbeeld. • Het budget van de leerlingen zelf, voornamelijk interessant voor jobstudenten. • Het budget voor een activiteit op school (een uitstap, een schoolfeest, een inzamelactie, de opvoering van een voorstelling …). • Het budget voor een activiteit van een jeugdbeweging, sportclub, ... • Het budget van een zelfstandige, vooral interessant voor de studierichtingen die jongeren voorbereiden op de mogelijkheid om een eigen zaak op te starten. •
...
Opdracht: Plaats alle gegevens in de juiste kolommen. (maandelijkse inkomsten, maandelijkse uitgaven, jaarlijkse inkomsten, …) Mevr. Devos werkt en verdient 1.234 euro per maand Ze hebben een lening lopen van 175 euro per maand voor hun wagen. In november krijgen ze telkens hun afrekening van het waterverbruik van het vorige jaar. Dit jaar bedraagt de rekening 100 euro Maandelijks ontvangt Mevr. Devos 215 euro aan kinderbijslag. Maandelijks gaat er 100 euro van de rekening voor gas en elektriciteit. De huur van het appartement bedraagt 375 euro per maand. De brandverzekering kost 225 euro per jaar. Mr. Devos is werkloos en ontvangt 625 euro stempelgeld per maand. De autoverzekering bedraagt 625 euro per jaar. Maandelijks wordt er gebeld voor 50 euro. Dit bedrag moet betaald worden aan Belgacom. Mr. en Mevr. Devos gingen een persoonlijke lening aan. Daarvoor betalen ze maandelijks 150 euro terug aan de bank. De familiale verzekering wordt jaarlijks betaald en kost 40 euro Mr. Devos is werkloos, maar kan maandelijks 25 uren gaan klussen. Per uur verdient hij 10 euro De jaarlijkse autotaks bedraagt 200 euro Dit jaar moeten ze 1000 euro afdragen aan de belastingen.
Bugdetteren zit in kleine dingen Vb: omgaan met reclame https://www.youtube.com/watch?v=3KbkggtvBTY
Veel jongeren en volwassenen laten zich verleiden door reclameadvertenties. Veel mensen zijn ervan overtuigd dat merkproducten lekkerder en kwaliteitsvoller zijn dan de zogenaamde witte producten. We nemen de proef op de som met deze vergelijkende test.
Opdracht: Surf naar www.collectandgo.be. Op deze website kan je online boodschappen doen. Aan de hand van een vergelijkende test komen jullie te weten of het nu klopt dat huismerken zoveel goedkoper zijn dan A-merken. Ga op zoek naar onderstaande producten, noteer de prijs en bereken de eindtotalen en het verschil.
A-merken Coca Cola regular, 1.5l. € .........
Huismerken Everyday Cola regular, 1.5l. € .........
Spa Reine, 2l. € ..........
Boni natuurlijk mineraalwater, 2l. € ..........
Tienen Easy ultrafijne korrel, 750 gr. € ..........
Everyday fijne kristalsuiker, 1 kg. € ..........
Devos Lemmens mayo ei Top Down, 450 gr. € ..........
Everyday mayonaise met eieren, 470 gr. € ..........
Totaal: €
Totaal: €
Besluit: Voor de huismerken betalen we € ……………… meer/minder dan voor de A-merken.
Omgaan met reclame: ideaal om procentrekenen of regel van drie aan te pakken. (Doelstellingen beroepsonderwijs)
4. En wat als je niet bugdetteert? -> UIT DE MEDIA http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/videozone/programmas/journaal/ 2.38452?video=1.2303656
Een op de tien jongeren heeft al schulden 13-04-15, 05.54u - Bron: Belga
Tien procent van de jongeren in de derde graad van het middelbaar onderwijs (16 tot 18 jaar) heeft al schulden. Dat blijkt uit een onderzoek van het centrum voor budgetadvies en budgetonderzoek (Cebud), waarover de kranten van Mediahuis berichten.
Hoekenwerk over schulden Instructiefiche 1. ACTUALITEIT Ga op websites van Vlaamse kranten op zoek naar 2 recente artikels ( maximum 1 jaar oud) van aanvaardbare lengte overarmoede in Vlaanderen (of België). Instructiefiche 2. FINANCIELE HULPVERLENING A. Surf naar www.steunpunt.be + beantwoord de vragen. B. Surf naar de website www.eerstehulpbijschulden.be terecht?
Achterliggend idee: Waar kan je
Instructiefiche 3. WOORDVERKLARING: Jullie spelen een memoryspel. In de enveloppe zitten 28 kaartjes met begrippen die te maken hebben met financiën. De kaartjes worden - met de lege kant naar boven - over de tafel verspreid. Om de beurt draaien jullie twee kaartjes om. Indien tweemaal hetzelfde begrip is omgedraaid, zoeken jullie naar de juiste verklaring voor dit begrip. Noteer het begrip onder de juiste verklaring.
Instructiefiche 4. KOPEN OP KREDIET Uit onderzoek blijkt dat jongeren een makkelijke groep zijn om te beïnvloeden door reclamemakers. Jongeren tussen de 18 en 29 jaar zijn het meeste geneigd om reclames te vertrouwen. Ze willen mee in de stroom van onze consumptiemaatschappij, maar dat lukt hun financieel niet. De verleiding van kopen op krediet is dan ook groot, maar het terugbetalen van de lening gaat niet. Hierdoor ontstaan schulden (Bron: Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2008) Kijk naar onderstaande filmpjes + los de vragen op Kwart reclame kopen op krediet misleidend http://nieuws.vtm.be/binnenland/76656-kwart-reclame-kopen-op-krediet-misleidend Kopen op krediet kan ernstige gevolgen hebben http://nieuws.vtm.be/binnenland/2013010828590-kopen-op-krediet-kan-ernstige-gevolgen-hebben
Instructiefiche 5. ARMOEDE IN CIJFERS Volgende tabel toont – in percentages - het risico op armoede of sociale uitsluiting naar geslacht, leeftijd, huishoudtype en activiteitenstatus voor het Vlaams Gewest, o.b.v. EU-SILC 2013. Los de vragen op. Vb: Hoeveel procent van de Vlamingen leefde er in 2013 onder de armoedegrens.
Totaal
15,4
Man Vrouw
14,7 16,1
0-15 jaar 16-24 jaar 25-49 jaar 50-64 jaar 65+
15,1 14,6 12,6 17,7 18,6
Alleenstaande 2 volw. jonger dan 65 jaar 2 volw., min. één 65+ Eenoudergezin 2 volw. 1 kind 2 volw. 2 kinderen 2 volw. 3 of meer kinderen
27,2 14,2
Werkend Werkloos Gepensioneerd
4,5 61,8 17,7
17,9 38,3 9,8 6,4 16,2
5. BIZ : BUDGETINZET LIMBURG Voorstelling bugdetbeurs en budgetspel
Hartelijk dank voor jullie medewerking! Contact: <e-mail begeleider workshop>
[email protected]
Inspiratiedag Financiële vorming 26 oktober 2015
