Resultaten ICT Barometer over conjunctuur, bestedingen/budgetten en ICT Indicator augustus 2009. Jaargang 9 25 augustus 2009
DISCLAIMER: de kleine lettertjes De ICT Barometer, een onderzoek van Ernst & Young, is de gerenommeerde ‘vinger aan de pols’ voor managers. Het onderzoek wordt sinds december 2001 gehouden onder gemiddeld zeshonderd Nederlandse directeuren, managers en professionals uit het bedrijfsleven, onderverdeeld naar productie/industrie, handel/distributie en dienstverlening/financiële instellingen en de (semi)overheid. De ondervraagde groep wordt online geënquêteerd. Het onderzoek is representatief voor directeuren, managers, professionals en/of hoger opgeleide werknemers die beschikken over een internetaansluiting. De ICT Barometer biedt een belangrijk deel ‘up to date’ informatie door een aantal vaste businessdilemma's te monitoren, aangevuld met actuele vragen. Met Ernst & Young worden de activiteiten bedoeld van Ernst & Young Accountants LLP, Ernst & Young Belastingadviseurs LLP en andere Ernst & Young deelnemingen in Nederland. Ernst & Young Accountants LLP (KvK 24432944, OC335594) en Ernst & Young Belastingadviseurs LLP (KvK 24432939, OC335596) zijn limited liability partnerships gevestigd in Engeland en Wales, statutair gevestigd te Lambeth Palace Road 1, London SE1 7EU, Verenigd Koninkrijk, met haar hoofdvestiging aan Boompjes 258, 3011 XZ Rotterdam, Nederland. Hoewel bij het redigeren van dit rapport ICT Barometer de grootst mogelijke zorgvuldigheid is betracht, bestaat de mogelijkheid dat sommige informatie na verloop van tijd verouderd of niet meer juist is. Ernst & Young kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de gevolgen van activiteiten die worden ondernomen op basis van informatie in dit rapport. Overname van artikelen is toegestaan, mits integraal en met bronvermelding. Ernst & Young LLP, Rotterdam, 25 augustus 2009 ICT Barometer Ernst & Young ICT Leadership Jacob Verschuur, director Antonio Vivaldistraat 150 1083 HP Amsterdam The Netherlands Mail to:
[email protected] www.ey.nl www.ictbarometer.nl
Pagina 2
ICT-conjunctuur – Vraagpunten •Welke
ontwikkelingen zijn er ten aanzien van het aantal externe
ICT’ers enerzijds en het aantal interne ICT-medewerkers anderzijds?
Pagina 3
ICT-conjunctuur – Aantal externe ICT’ers Door de economische crisis loopt de vraag naar externe ICT’ers fors terug: in augustus 2009 ziet 11% van de bedrijven het aantal externe ICT’ers groeien, terwijl 25% een daling ziet. Bij de overige ondervraagden bleef het aandeel externen gelijk. Vooralsnog ziet Ernst & Young nog geen herstel van de vraag. Ontwikkeling aantal externe ICT’ers afgelopen 2 maanden 24%
23% 31%
26%
26%
25%
26%
26%
21%
15%
12%
11%
12%
11%
groeit
blijft gelijk
neemt af 21% 15% 8%
7%
17%
18%
sept 2006
feb 2007
19%
10%
7%
7%
7%
9%
9%
13%
16%
15%
16%
14%
15%
17%
19%
april 2007
juni 2007
sept 2007
nov 2007
feb 2008
april 2008
aug 2008
nov 2008
8%
23%
13%
15%
feb 2009
april 2009
21%
juni 2009
Pagina 4
25%
nvt, geen externen
14%
saldo
aug 2009
ICT-conjunctuur – Aantal externe ICT’ers In vrijwel alle sectoren daalt de vraag naar externe ICT’ers. Alleen binnen de overheid blijft de vraag nog enigszins op peil. Ontwikkeling aantal externe ICT’ers afgelopen 2 maanden 100% 11%
13%
12%
14%
7%
groeit
80% 42% 60%
51%
51%
blijft gelijk 56%
58%
40% 25% 20%
26% 28%
14%
10%
0% totaal
productie/ industrie
4% handel/ distributie
25%
neemt af
26%
nvt, geen externen
19% 9% overheid/ notfor-profit
dienstverlening
Pagina 5
ICT-conjunctuur – Aantal externe ICT’ers Het zijn vooral grote organisaties (100+ werknemers) die per saldo minder behoefte hebben aan externe ICT’ers. Binnen het MKB blijft de vraag op peil. Ontwikkeling aantal externe ICT’ers afgelopen 2 maanden 100% 11%
12%
7%
12%
12%
groeit
48%
44%
blijft gelijk
80%
60%
51%
55%
63%
40%
neemt af 25%
8%
10%
27%
20% 26% 14%
20%
40%
14% 4%
0% totaal
1-19 werknemers
20-99 werknemers
100-499 werknemers
500+ werknemers Pagina 6
nvt, geen externen
ICT-conjunctuur – Aantal interne ICT’ers De omvang van de interne ICT-afdeling daalt licht: in augustus 2009 ziet 10% van de bedrijven het aantal interne ICT’ers groeien, terwijl er bij 16% sprake is van een daling. Ernst & Young ziet nog geen herstel van de vraag optreden. Ontwikkeling aantal interne ICT’ers afgelopen 2 maanden
19%
17%
19%
19%
17%
21%
22%
19%
17%
12%
11%
11%
10%
10%
groeit
blijft gelijk
neemt af
9%
9%
9%
11%
8%
10%
10%
11%
12%
13%
11%
sept 2006
feb 2007
april 2007
juni 2007
sept 2007
nov 2007
feb 2008
april 2008
aug 2008
nov 2008
feb 2009
16%
13%
16%
april 2009
juni 2009
aug 2009
saldo
Pagina 7
ICT-conjunctuur – Aantal interne ICT’ers Binnen de meeste sectoren daalt de vraag naar interne ICT’ers licht. Alleen binnen de overheid blijft de vraag op peil. Ontwikkeling aantal interne ICT’ers afgelopen 2 maanden 100% 10%
11%
6%
11%
9%
groeit
80%
60% 75%
73%
80%
16%
16%
15%
totaal
productie/ industrie
handel/ distributie
72% 78%
blijft gelijk
40%
20% 11%
19%
0% overheid/ notfor-profit
dienstverlening
Pagina 8
neemt af
ICT-conjunctuur – Aantal interne ICT’ers Onder grote organisaties (500+ werknemers) is er sprake van een krimpende ICT-afdeling. Onder kleine en middelgrote bedrijven blijft de vraag min of meer op peil. Ontwikkeling aantal interne ICT’ers afgelopen 2 maanden 100% 10%
8%
4%
12%
11%
groeit
80%
60% 75%
87%
63%
86%
74%
10%
14%
blijft gelijk
40%
20% 26% 16% 5%
0% totaal
1-19 werknemers
20-99 werknemers
100-499 werknemers
500+ werknemers Pagina 9
neemt af
ICT-conjunctuur – Samenvatting •De
vraag naar ICT’ers staat nog altijd onder druk door de
economische crisis. Vanaf begin dit jaar is er sprake van een dalende vraag naar externe ICT’ers. De vraag naar interne ICT’ers neemt ook af, alleen minder sterk. Zowel voor externe als interne ICT’ers ziet Ernst & Young momenteel nog geen herstel optreden.
•De
daling in de vraag naar (externe en interne) ICT’ers ziet Ernst &
Young terug in alle sectoren, met uitzondering van de overheid waar de vraag op peil blijft. Het zijn met name grote bedrijven die minder behoefte hebben aan ICT’ers, binnen het MKB blijft de vraag redelijk op peil.
Pagina 10
ICT-bestedingen – Vraagpunten •Welke •Wat
ontwikkelingen zijn er ten aanzien van het ICT-budget?
zijn de verwachte bestedingen aan hardware, software en
externe ICT-services?
Pagina 11
ICT-bestedingen – Ontwikkeling ICT-budget De economische crisis heeft zijn weerslag op de hoogte van het ICT budget: 25% van de managers en ICT-professionals verwacht meer te besteden aan ICT, 28% minder en de rest ziet geen verandering. Per saldo blijft het budget min of meer op hetzelfde niveau, een verbetering t.o.v. april, maar verre van de stijging die we voorgaande jaren gewend waren. Inschatting verandering totale ICT-budget komende 12 maanden 21%
22%
30% 38% 49%
43% 50%
44%
47%
39% 51%
25%
neemt toe
40%
51%
blijft gelijk
neemt af 39% 28% 11%
11%
11%
11%
10%
10%
11%
11%
sept 2006
feb 2007
april 2007
juni 2007
sept 2007
nov 2007
feb 2008
april 2008
17%
18%
aug 2008
nov 2008
28%
28%
juni 2009
aug 2009
saldo feb 2009
april 2009
Pagina 12
ICT-bestedingen – Ontwikkeling ICT-budget Het is met name de overheid die er voor zorgt dat de algehele ICT bestedingen op peil blijven door meer te investeren in ICT. In de andere sectoren dalen de bestedingen, vooral in de productie/industrie. Inschatting verandering totale ICT-budget komende 12 maanden 100% 25%
23%
17%
80%
22%
neemt toe
43%
60%
39% 48%
60%
40%
50%
blijft gelijk
37%
20%
38% 28%
23%
20%
handel/ distributie
overheid/ notfor-profit
28%
0% totaal
productie/ industrie
dienstverlening
Pagina 13
neemt af
ICT-bestedingen – Ontwikkeling ICT-budget Het zijn met name grote ondernemingen (500+ werknemers) die kampen met een krimpend ICT-budget. De kleinere bedrijven (tot 20 werknemers) gaan juist meer besteden en bij de groep daartussen blijft het budget min of meer op hetzelfde niveau. Inschatting verandering totale ICT-budget komende 12 maanden 100% 25%
28%
19%
21% 32%
80%
60% 58%
48% 52%
groeit
46% 35%
blijft gelijk
40%
20% 28%
20%
24%
1-19 werknemers
20-99 werknemers
33%
33%
100-499 werknemers
500+ werknemers
0% totaal
Pagina 14
neemt af
ICT-bestedingen – Hardware De bestedingen aan hardware stabiliseren zich: 20% van de ondervraagden verwacht een toename, terwijl 24% denkt dat deze zullen afnemen. De rest verwacht geen verandering. Inschatting verandering bestedingen hardware komende 12 maanden
38%
43%
41%
39%
39%
41%
40%
34%
32%
27%
22%
24%
20%
neemt toe
42%
blijft gelijk
neemt af
15%
13%
13%
12%
12%
11%
12%
10%
sept 2006
feb 2007
april 2007
juni 2007
sept 2007
nov 2007
feb 2008
april 2008
18%
18%
aug 2008
nov 2008
30%
27%
24%
april 2009
juni 2009
aug 2009
22%
saldo feb 2009
Pagina 15
ICT-bestedingen – Hardware De overheid blijft meer uitgeven aan hardware. Binnen de productie/industrie en dienstensector lopen de bestedingen terug en blijft binnen de sector handel op peil. Inschatting verandering bestedingen hardware komende 12 maanden 100% 20%
21%
14%
21%
neemt toe
32%
80%
60% 56%
58%
46%
blijft gelijk
63% 53%
40%
20%
34% 24%
27% 16%
15%
handel/ distributie
overheid/ notfor-profit
0% totaal
productie/ industrie
dienstverlening
Pagina 16
neemt af
ICT-bestedingen – Hardware Bedrijven van 20 tot 100 werknemers gaan minder investeren in hardware. Bij de overige bedrijven blijven de investeringen op peil. Inschatting verandering bestedingen hardware komende 12 maanden 100% 16%
20%
22%
56%
54%
24%
24%
28%
totaal
1-19 werknemers
20-99 werknemers
22%
20%
80%
60%
56% 60%
55%
groeit
blijft gelijk
40%
20% 19%
25%
0% 100-499 werknemers
500+ werknemers Pagina 17
neemt af
ICT-bestedingen – Software Het investeringsniveau voor software herstelt zich langzaam: 28% verwacht een toename, 19% een afname en de rest verwacht geen verandering. Per saldo is er weer sprake van lichte groei, een behoorlijke verbetering ten opzichte van april. Inschatting verandering bestedingen software komende 12 maanden
40% 48%
51%
45%
50%
49%
52%
46%
40%
36%
29%
25%
30%
28%
neemt toe
blijft gelijk
neemt af 21% 8%
7%
sept 2006
feb 2007
7%
8%
april 2007
juni 2007
7%
8%
9%
9%
13%
sept 2007
nov 2007
feb 2008
april 2008
aug 2008
12% nov 2008
25%
21%
19%
juni 2009
aug 2009
saldo feb 2009
april 2009
Pagina 18
ICT-bestedingen – Software Het is met name de overheid die ervoor zorgt dat de algehele software bestedingen blijven groeien. Inschatting verandering bestedingen software komende 12 maanden 100% 28%
25%
24%
80%
27%
neemt toe
54%
blijft gelijk
20%
neemt af
44%
60% 50% 53%
59%
40% 47% 20% 19%
26%
18%
0% totaal
productie/ industrie
handel/ distributie
9% overheid/ notfor-profit
dienstverlening
Pagina 19
ICT-bestedingen – Software Het zijn vooral kleine en middelgrote bedrijven die meer gaan investeren in software. Inschatting verandering bestedingen software komende 12 maanden 100% 28%
28%
26%
31%
53%
57%
63%
48%
19%
15%
12%
totaal
1-19 werknemers
20-99 werknemers
80%
29%
groeit
46%
blijft gelijk
21%
25%
neemt af
100-499 werknemers
500+ werknemers
60%
40%
20%
0%
Pagina 20
ICT-bestedingen – Externe ICT-services De bestedingen aan externe ICT-services blijven dalen: 19% van alle bedrijven en instellingen verwacht een toename, terwijl 38% een afname verwacht. De rest ziet geen verandering hierin. Hoewel de daling niet zo sterk is als in april is er op dit moment nog geen sprake van herstel. Inschatting verandering bestedingen externe ICT-services komende 12 maanden 17%
17%
17%
25% 36%
35%
40%
35%
37%
39%
32%
19%
neemt toe
33% 44%
blijft gelijk
neemt af
48% 38% 18%
15%
13%
sept 2006
feb 2007
april 2007
17%
15%
juni 2007
sept 2007
13%
16%
13%
nov 2007
feb 2008
april 2008
22%
26%
aug 2008
nov 2008
36%
38%
juni 2009
aug 2009
saldo feb 2009
april 2009
Pagina 21
ICT-bestedingen – Externe ICT-services Binnen vrijwel alle sectoren is er sprake van dalende bestedingen aan externe ICTservices, met productie/industrie als uitschieter in negatieve zin. Alleen binnen de overheid blijven de bestedingen op hetzelfde niveau. Inschatting verandering bestedingen externe ICT-services komende 12 maanden 100% 19%
17%
24%
15% 25%
neemt toe
80% 30% 60%
43%
51%
37% 50%
blijft gelijk
40% 52% 20%
39%
38%
25%
34%
0% totaal
productie/ industrie
handel/ distributie
overheid/ notfor-profit
dienstverlening
Pagina 22
neemt af
ICT-bestedingen – Externe ICT-services Het zijn vooral middelgrote en grote bedrijven die bezuinigen op de externe ICT-services. Binnen kleine bedrijven (tot 20 werknemers) blijven de bestedingen op peil. Inschatting verandering bestedingen externe ICT-services komende 12 maanden 100% 19%
22%
18%
19%
18%
35%
37%
groeit
80%
60%
43%
43% 54%
blijft gelijk
40%
20%
40%
38%
47%
45%
neemt af
24% 0% totaal
1-19 werknemers
20-99 werknemers
100-499 werknemers
500+ werknemers Pagina 23
ICT-bestedingen – Samenvatting 1/2 •Door
de economische crisis staan de ICT-budgetten nog altijd
onder druk: 25% van de managers en ICT-professionals verwacht dat het budget het komende jaar zal groeien, terwijl 28% een daling verwacht. In de rest van de gevallen blijven de bestedingen gelijk. Per saldo blijft het ICT budget dus op peil, weliswaar een verbetering t.o.v. april (21% groei / 39% daling), maar het herstel zet nog niet echt door. •De
overheid blijft meer investeren in ICT. Binnen de andere
sectoren is er nog steeds sprake van een daling van het budget. Het zijn met name grote bedrijven (500+ werknemers) die kampen met een krimpend ICT-budget. Kleine bedrijven (tot 20 werknemers) zijn juist van plan om het komend jaar meer te investeren in ICT. De groep daartussen blijft op het huidige investeringsniveau zitten. Pagina 24
ICT-bestedingen – Samenvatting 2/2
•De
601 ondervraagde managers en professionals bezuinigen vooral
op bestedingen aan externe ICT-services. De bestedingen aan hardware blijven stabiel en voor software is weer sprake van groei. Voor alle drie de onderdelen is er wel sprake van een verbetering ten opzichte van april.
Pagina 25
ICT Barometer 25 augustus 2009
End slide
Pagina 26
