Breedbanddiensten Delft

SPECIAL

Breedbanddiensten voor Zorg, Welzijn en Veilig Wonen in Delft

Breedbanddiensten Delft Deze speciale editie van de Delftse Post is gewijd aan het project Breedbanddiensten voor Zorg, Welzijn en veilig Wonen in de gemeente Delft (kortweg Breedbanddiensten Delft/BBDD). Dit samenwerkingsproject wordt op 12 december officieel afgesloten met een symposium in Theater De Veste te Delft. In deze krant worden de belangrijkste resultaten die met het project zijn geboekt weergegeven. Ook wordt aandacht besteed aan de lessen die de partners uit dit project hebben getrokken. Voorts wordt in de advertorials aandacht besteed aan de oplossingen die dienstverleners kunnen bieden. In de bijna 3 jaar dat het samenwerkingsproject heeft bestaan is in de praktijk gebleken dat het goed implementeren van technieken en nieuwe processen voor zorg op afstand verre van eenvoudig is. Niet alleen de ‘harde’ techniek en de functionaliteiten vragen om aandacht; dit geldt ook voor de financiën en de veranderingen in organisaties, in processen en bij medewerkers en klanten. In deze krant komt dat allemaal aan bod. Met mensen aan het woord, die geloven in nieuwe

dienstverleningsconcepten op het gebied van wonen welzijn en zorg. Hiertoe behoren bestuurders, beleidsmakers, uitvoerders en zorgprofessionals.

daarbij is: “Hoe krijgen we op grote schaal nieuwe toepassingen aan de gang, waarmee zorg op afstand mogelijk en betaalbaar wordt?” Alleen dan is er sprake van winst voor de klant, de zorgaanbieder, de woningbouwcorporatie, de technologieaanbieder, de zorgcentrale en de telecom aanbieders. Meer samenwerking en overleg op landelijk niveau is geboden om van zorg op afstand een goed functionerende dienst te maken. Want zorg op afstand heeft de toekomst.

Seniorenmarkt In de afgelopen 3 jaren hebben zij vanuit hun eigen posities en verantwoordelijkheden aan dit project gewerkt. Zij hebben een visie ontwikkeld op nieuwe vormen van dienstverlening met behulp van technologie bij mensen thuis. In de krant wordt ook aandacht besteed aan de toekomst van de seniorenmarkt, want daar ligt een gemeenschappelijk aangrijpingspunt voor nieuwe diensten die aangeboden kunnen worden in de huiskamers. Herman Konings, trendwatcher, marketing deskundige en psycholoog schetst een beeld van de manier waarop senioren in de toekomst willen wonen, leven en genieten van het leven ook als zij zorg behoeven.

Zorgprofessionals

Nieuwe concepten Uitgebreid wordt ingegaan op de worsteling, die binnen BBDD heeft plaatsgevonden rond het bedenken en opzetten van nieuwe dienstverleningsconcepten, de techniek en het goed en betaalbaar introduceren van zorg op afstand. Veel zorgpartijen in Nederland

Drs. Peter C.M. Elderman is algemeen projectcoördinator voor Breedbanddiensten Delft. FOTO KARL FLIEGER worstelen met dit soort zaken. Het wemelt van de initiatieven voor ‘zorg-op-afstand’ en alle-

maal zitten ze in een min of meer vergelijkbare situatie. De centrale vraag in ieder initiatief

Arbeidsbesparende technieken zijn nodig om in de nabije toekomst het tekort aan zorgprofessionals op te vangen en het hoofd te bieden aan de snel toenemende vraag naar zorg en het verlangen om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. BBDD wil met deze krant een bijdrage leveren aan de discussie in Nederland op het gebied van ‘zorg-op-afstand’ en de opschaling daarvan. Kennisoverdracht en landelijke samenwerking op dit punt tussen zorgorganisaties, woningbouwcorporaties, welzijnsorganisaties, gemeenten en aanbieders van technologie en commerciële diensten zullen belangrijke bijdragen leveren aan het uiteindelijke succes.

Pilot projecten van BBDD Binnen Breedbanddiensten Delft zijn door de projectpartners 4 zorgen domotica proefprojecten geïnitieerd. Drie ervan worden uitgevoerd in wooncomplexen voor senioren: het project Vermeertoren, het project Dock-van-Delft en het project Sterflats. De eerste 2 projecten zijn gesitueerd in nieuwbouwcomplexen. Persoonsalarmering en screen-toscreen contact zijn in deze wooncomplexen geïntegreerd met de netwerkinfrastructuur en de aangebrachte domotica. In de Sterfflats is sprake van bestaande bouw. Hier zijn minder vrijheidsgraden aanwezig om zorgen domoticavoorzieningen aan te brengen. Dat geldt ook voor het vierde project: ‘100 solitaire woningen’. De projecten zijn door de afzonderlijke partners uitgevoerd, waarbij in het kader

van BBDD sprake is van informatieoverdracht en kennisuitwisseling. Voor het project Vermeertoren tekenden Vestia-Delft en Zorginstellingen Pieter van Foreest. Voor het project Dock-van-Delft zijn dit de partijen Vidomes-Delft en Pieter van Foreest. In beide complexen is een infrastructuur aangebracht die geleverd is door IRS. Het project Sterflats wordt uitgevoerd door Careyn en Vidomes-Delft. De projecten 'Sterflats' en '100 solitaire woningen' zijn door Careyn recent geïntegreerd tot een groot gemeenschappelijk project. Careyn zal aan de bewoners het PAL-4 systeem gaan aanbieden, dat binnen deze thuiszorgorganisatie recent tot standaard systeem voor screen-to-screen contact is verkozen.

BBDD en partners Breedbanddiensten Delft (BBDD) is een samenwerkingsverband van Zorginstellingen Pieter van Foreest, Stichting Ouderenwerk Delft, Careyn, Vestia Delft, Vidomes Delft, Zorgverzekeraar DSW en de gemeente Delft. Genoemde organisaties zijn in 2006 een samenwerkingsverband aangegaan voor het opzetten van slimme woon- en zorgdiensten op afstand. BBDD heeft op het gebied van de techniek ondersteuning gekregen van de brancheorganisatie van installateurs Uneto-VNI. Nu na 3 jaar wordt de balans opgemaakt; BBDD heeft een tijdelijke aanjaag- en leerfunctie gehad voor de partijen. Zorginstellingen Pieter van Foreest, Careyn, Vestia Delft en Vidomes Delft zijn met veel overtuiging en ambitie proefprojecten gestart, die nu in een operationeel stadium geraken. De schaal ervan is nog niet groot, maar de leerervaringen die zijn opgedaan wel. Individueel gaan de partijen na 12 december verder met de geboekte resultaten. Voor Careyn is dat de toepassing PAL-4, die binnen deze grote thuiszorgorganisatie standaard ingezet zal worden bij klanten die daarvoor in aanmerking komen in nauwe samenwerking ook met de zorgcentrale Erasmusbrug. Pieter van Foreest gaat verder met het systeem van IRS dat ingezet is in de Vermeertoren en Dock-van Delft. Ook de beide wooncorporaties gaan door met het aanleggen van woondomotica, in nieuwbouwcomplexen. Ze kunnen daar niet aan ontkomen, net als Uneto-VNI, die in Delft mee heeft kunnen kijken, om de achterban van installateurs van betere informatie te voorzien.

BBDD dankt haar relaties en sponsors

Gerrit de Vries van IRS (links) en Martin Mouton overleggen over het project Dock van Delft. FOTO KARL FLIEGER

Deze speciale uitgave van Delftse Post kwam tot stand dankzij redactionele bijdragen van Karl Flieger, Peter Elderman, Leo Jetten, Roger Jongen, Peter Hermans, Eline Loomans, Frans ten Brink, Eric Borggreve, Martin Mouton, Ellen Twickler, Marthy Zoetemelk, Ilonka Ouwendijk. Tevens zeggen wij dank aan onze sponsors.

Achtergrond informatie Voor meer achtergrondinformatie kijkt u op www.breedbanddienstendelft.nl

Sinds Pal4 zit er plezier in domotica Plezier… Een belangrijk pluspunt van Pal4. Of zoals de bedenkers van Pal4 het zeggen: “Pal4 maakt emotie van domotica”. Vraag het aan de zorgverleners die ermee werken. Vraag het aan de gebruikers... Sinds Pal4 staat domotica gelijk aan intermenselijk contact. Zorg op afstand heeft letterlijk een gezicht gekregen. Wie alleen is, kan moeiteloos met anderen samenzijn. Pal4 is een feilloos werkend, gemakkelijk toegankelijk systeem, waarmee mensen langer zelfstandig en actief kunnen blijven. Een persoonlijke assistent voor zorg, veiligheid, gezondheid en plezier. Maak kennis op de informatiemarkt van Breedbanddiensten Delft. Of kijk nu op www.pal4.nl.

dé Weekkrant Delftse Post

SPECIALE BIJLAGE BREEDBANDDIENSTEN DELFT

Vrijdag 12 december 2008 - Pagina 3

Het project Dock van Delft VermeerToren voorbereid op zorgdiensten en woongemak

Dock van Delft is een seniorencomplex met 129 woningen in het hart van Delft, waarvan Vidomes de 62 huurwoningen verhuurt. Zorginstellingen Pieter van Foreest heeft in van de appartementen een zorgpost gevestigd en start in februari 2009 in een deel van de bedrijfsruimten met een ontmoetingcentrum. Kees van der Spek is adviseur binnen de sector Projectontwikkeling van Vidomes en samen met projectontwikkelaar Caroline van Soest verantwoordelijk geweest voor de realisatie van het seniorencomplex Dock van Delft en de aanleg van de zorgen domotica-infrastructuur in de huurwoningen. Kees is vanaf de aanvang betrokken geweest bij het project Breedbanddiensten Delft en later bij het deelproject Dock van Delft. Kees gaat binnenkort met pensioen. Kees weet door ervaringen met eerdere domotica projecten waarover hij spreekt. Vidomes was een van de pionier woningcorporaties die in de sociale huursector domoticavoorzieningen heeft aangebracht. In de Schelpenhof te Leidschenveen is het 3G-systeem van IRS toegepast. Na de oplevering is een camera bewakingsysteem in elk van de drie flats in het 3G-systeem geïntegreerd. Toen Kees in het deelproject stapte was de bouw van Dock van Delft al zover gevorderd dat er geen ruimte meer was voor alternatieve technische oplossingen. Elektronische deurontsluiting was bijvoorbeeld niet mogelijk; er moest hier naar een andere oplossing worden gezocht. Een traditionele videofooninstallatie was reeds aangelegd en kon niet worden geïntegreerd in de bode van IRS op basis van het internet protocol (IP) Wat is er precies in Dock van Delft gerealiseerd? "Om hoeveel zorgwoningen gaat het en om hoeveel basiswoningen?

Kees van der Spek (projectleider namens Vidomes) toont het IRS-systeem in de modelwoning van Dock van Delft. KARL FLIEGER In de 62 huurwoningen is de infrastructuur aangebracht (cat 5e) van de meterkast naar de aansluitdozen in de woonkamer en de hoofdslaapkamer. Vanaf de meterkast in deze woningen is met cat 7 bekabeling de verbinding met de 3 patchkasten,1 MER en 2 SER ruimtes tot stand gebracht. Deze patchkasten voorzien van switches en routers zijn onderling verbonden met een glasvezelkabel en een UTP kabel. In een proefwoning zijn in Dock van Delft inmiddels de domotica-zorgmodules aangebracht. In overleg met IRS / Fifthplay wordt er een planning gemaakt voor de uitrol van deze zorgmodules naar in totaal 19 zorgwoningen. Daarnaast onderzoekt Vidomes de individuele behoefte aan woongemakdiensten. In de 67 koopwoningen zijn overigens geen voorzieningen aangebracht." Wat moet er nu de komende tijd nog komen? "In de komende 4 jaar volgt de uitrol van19 zorgwoningen naar zorgmodules in 43 huurwoningen, zodat er uiteindelijk 62 zorgwoningen worden gerealiseerd."

Ben je tot dusverre tevreden over het bereikte functionele resultaat? "Ik ben vooral tevreden over de beeldkwaliteit. Wel moet het geluid via de Bode nog worden verbeterd." Wat kon beter? "Behalve het geluid kan ook de samenwerking met de meldkamer en de voorbereiding bij IRS worden verbeterd." Wat zijn volgens jou de meest markante verschillen tussen Dock van Delft en het project Vermeertoren van Vestia? "De IRS / Fitfthplay applicatie in de Vermeertoren is gebaseerd op het 3G-systeem. In de Vermeertoren zijn tijdens de bouw nieuwe modules toegevoegd. Bij Dock van Delft is het nieuwe 5G systeem van IRS / Fifthplay toegepast. Dit 5G systeem is gebaseerd op open IPprotocollen. Dit 5G systeem komt in de toekomst ook beschikbaar in de Vermeertoren." Wat heb jij van het project Dock van Delft geleerd? "Het is belangrijk de gekozen modules eerst bij de applicatieleverancier in werking te zien. Daarnaast is een goede ICT-adviseur zoals Martin Mouton van

In Delft werd eind 2007 de laatste hand gelegd aan de markante, 23 verdiepingen tellende VermeerToren. Alle appartementen in dit seniorencomplex zijn voorzien van het IRS Woongemak systeem. In twaalf appartementen realiseerde IRS Woongemak een complete oplossing voor het verlenen van zorg op afstand. De VermeerToren in Delft is het eerste deelproject van het Samenwerkingsverband Breedband Diensten voor zorg, welzijn en veilig wonen in Delft; kortweg BBDD. De zorgen domotica-infrastructuur in de VermeerToren werd gerealiseerd door Ceres-projecten in opdracht van Vestia-Delft en Zorginstellingen Pieter van Foreest. IRS-woongemak zorgde voor de aanleg. Tijdens het traject werden door adviseurs van de branche-oganisatie Uneto-VNI een aantal belangrijke adviezen gegeven voor de installatie. De VermeerToren bestaat uit 66 koop- en huurappartementen voor senioren. Op de eerste twee verdiepingen bevinden zich een buurtcentrum en een zorgcentrum, waarin onder meer een huisartsenpraktijk, fysiotherapeuten en een apotheek zijn ondergebracht. LEVENSLOOPGESCHIKT Alle appartementen zijn levensloopgeschikt. Dat wil zeggen, dat ze gemakkelijk aan te passen zijn aan bewoners met mobiliteitsbeperkingen of bewoners, die speciale zorg nodig hebben. Elk appartement beschikt over een geïntegreerd bekabelingssysteem en een residential controller in de meterkast, grote waarde. Bovendien is een open IP-structuur niet in alle onderdelen zo open als gedacht." Wat zijn de leerpunten van Dock van Delft voor Vidomes ? "Vidomes moet bij het maken van keuzes goed kijken of een nieuw ontwikkeld systeem al voldoende stabiel is. Dat het in de praktijk al in werking is gezien." Moet er landelijk meer informatieuitwisseling komen over pakketten van eisen, bestekken en standaarden voor seniorencomplexen, waar domotica wordt toegepast tussen enerzijds woningcorporaties onderling en anderzijds tussen woningcorpo-

waarmee de woningautomatisering aangestuurd kan worden. Ook heeft elk appartement een compleet IRS Woongemak systeem, dat bestaat uit de Bode, een video-intercom, een elektronisch op afstand bedienbaar slot, een rookmelder en personenalarmering. De twaalf zorgappartementen zijn daarnaast uitgerust met additionele functionaliteiten zoals een spreek-luisterverbinding met de zorgcentrale en een personenalarmering die via een draadloze halszender of via trekschakelaars in toilet, douche, badkamer en slaapkamer bediend kunnen worden. Daarnaast kunnen er camera’s worden geïnstalleerd, voor toezicht. OPEN STANDAARDEN In de loop van 2009 zal door IRS nieuwe functionaliteit aan het systeem in de VermeerToren worden toegevoegd, zodat ook screen-to-screen-contact mogelijk wordt. Ten tjjde van de bouw van de VermeerToren was deze functionaliteit nog in ontwikkeling. Het systeem zal dan ook in zijn geheel gebaseerd zijn op open standaarden. “We zijn voorlopig zeer tevreden met de oplossing”, zegt projectleider Peter Elderman. “De ideale oplossing voor wonen en zorg is nog nergens te koop, maar het systeem van IRS komt een eind in de goede richting. De visie van IRS op domotica in de zorg sluit goed aan op de onze en een groot voordeel bleek, dat IRS het bouwproces kende en gewend was om met aannemers en installateurs mee te denken. Het resultaat is een moderne woonomgeving voor senioren.”

raties en zorginstellingen? "Mijns inziens moet er nodig gestandaardiseerd worden op landelijk of internationaal niveau, zodat open IP echt open IP is, maar dan met eenduidige specificaties." Als je Dock van Delft in zijn geheel nog eens opnieuw zou mogen inrichten hoe zou je het dan het liefst doen? "Mijn advies is om een dure infrastructuur te heroverwegen i.v.m.nieuwe technieken op het gebied van wireless en powerline. Volgens de IRS-projectleider, Gerrit de Vries, is de huidige infrastructuur ideaal en de modernste die hij kent." Welke raad zou je mee willen ge-

ven aan Vidomes? "Behalve de standaardisatie, maak duidelijke afspraken op stuurgroepniveau." Welke raad geef je aan je opvolger Edward Maatkamp? "Stuur goed op planning in brede zin en op de budgetten. Volg als Vidomes de ontwikkeling op woongemakken modules." Blijf je het project volgen? "Ja, op afstand." Ter afsluiting: Wat ga je doen in de toekomst? "In de eerste plaats wat meer aandacht aan de kinderen en kleinkinderen schenken. Daarnaast ga ik wellicht wat werkzaamheden op freelance-basis verrichten."

Van bestaande techniek naar de toekomstige marktvraag: een zoektocht! DOOR DRS. ERIC R.BORGGREVE

De “klant centraal” en “vraaggestuurd” zijn bekende uitgangspunten bij nieuwbouwprojecten. Maar woningcorporaties bouwen voor vijftig jaar en hoe ziet die “klant” met zijn of haar vraag en over pakweg 20 jaar uit? Hoe bouw je niet alleen levensloopgeschikt maar ook toekomstbestendig? Die vragen zijn nadrukkelijk bij Vestia aan de orde geweest rondom “de Vermeertoren”. De ambitie was om de meest recente bewezen technologie toe te passen en zoveel mogelijk te anticiperen op toekomstige ontwikkelingen- zowel in technische zin als ten aanzien van de vraag naar comfort, gemak en zorgdiensten. Zo is er een indrukwekkend pakket aan bouwkundige voorzieningen getroffen om die toekomstige vraag te kunnen faciliteren. Allemaal bedoeld om, afhankelijk van vraag en behoefte, een geavanceerde alarmering aan te leggen, of beeld tot beeldver-

binding met een zorgcentrale. De ervaringen van Vestia rondom “De Vermeertoren” zijn ingebracht in het project Breedbanddiensten Delft bij wijze van pilot. Pilotprojecten hebben als voordeel dat ze niet kunnen mislukken: je begint eraan om er van te kunnen leren. Welnu: dat hebben we! Sterk punt van “Breedbanddiensten Delft” was dat alle aanbieders aan tafel zaten: zorginstanties, gemeente, woningcorporaties. Minder sterk was dat we al spoedig merkten dat we iets wilden dat op de markt nog niet direct leverbaar is. Er bestaan al lang verschillende geavanceerde domoticasystemen, maar die blijken in de praktijk toch nog vaak terug te moeten vallen op analoge telefoonlijnen in plaats van internet of kennen een gesloten standaard waarmee ze dus niet kunnen “praten” met apparaten en toepassingen van andere leveranciers. Gelukkig staan de diverse fabrikanten op het punt op al deze terreinen een hele slag te ma-

Drs. Eric R. Borggreve is programma manager Wonen & Zorg Vestia Groep; lid van de Initiatiefgroep Breedbanddiensten Delft. FOTO KARL FLIEGER ken en heb ik de indruk dat deze – forse – hobbel vrijwel genomen is. Ander probleem is nog steeds dat degene die moet in-

vesteren niet altijd de partij is waar ook de opbrengsten terechtkomen. Zo kunnen alleen zorgaanbieders in aanmerking

komen voor een bepaalde subsidieregeling terwijl de corporatie daarvoor de investering in de woningen moet doen. Ook daar

zijn we wel weer uitgekomen, maar je kan niet terugvallen op standaardafspraken. Het blijft een kwestie van pionieren. Een aantal zaken is inmiddels gelukkig wel vrijwel standaard geworden, in ieder geval bij Vestia nieuwbouwprojecten. Geavanceerde bekabeling tot in elke meterkast; een net iets grotere meterkast met ruimte voor domotica componenten; een technische ruimte op de begane grond waar de bekabeling in uit komt; aansluitpunten in de woonvertrekken; een leiding van de voordeur tot in de meterkast voor een elektronisch voordeurslot en diepe elektra inbouwdozen in alle vertrekken. Het lijkt zo simpel maar is in de praktijk toch altijd weer een hele puzzel – ook financieel. Uiteindelijk doel is dat de huidige èn toekomstige bewoner bij wensen op domoticagebied, comfort en zorgdiensten in huis ervaren dat er bij de bouw van de woningen over nagedacht is en met beperkte investeringen in voorzien kan worden.

A Niko Group Company

Innovatieve woontechnologie oplossingen.

Kant-en-klare woondiensten. Vertrouw op IRS voor de meest waardevaste en innovatieve woontechnologie oplossingen voor uw project. Meer dan 14.000 woningen in Nederland zijn voorzien van onze oplossingen en daarmee zijn wij marktleider in Nederland. Wij bieden u als architect, projectontwikkelaar, woningbouwcorporatie of zorginstelling zeer complete, eenvoudig exploiteerbare en innovatieve woontechnologie en woondiensten concepten, volledig op maat ontwikkeld voor uw project. Van comfort tot zorg. Neem contact op met Tamara Vos op 0418 - 64 46 10 voor een rondleiding in een van onze modelwoningen of een vrijblijvend introductiegesprek. IRS Integrated Residential Services BV Hogeweg 45 5301 LJ Zaltbommel Telefoon: 0418 - 64 46 10 www.IRServices.nl email: [email protected] ©2008 IRS BV




Breedbanddiensten Delft, een interessante ontdekkingstocht met onverwachte resultaten Ton van Overbeek is bijna 3 jaar lang voorzitter geweest van het bestuurlijk samenwerkingsverband Breedbanddiensten voor Zorg, Welzijn en veilig Wonen in de gemeente Delft (BBDD). Dit samenwerkingsverband houdt per 12 december op te bestaan. Er vindt dan een afsluitend symposium plaats voor partners en genodigden. We vroegen Ton naar zijn ervaringen met dit project en zijn visie op ‘zorg-op-afstand’. Wat zijn je ervaringen met het project? "Het project BBDD heeft vooral een aanjaagfunctie gehad. Toen we aan het project begonnen was het een aantal bestuurders duidelijk dat je uit de sfeer van praten moet komen om van ‘zorg-op-afstand’ werk te maken. Je moet eerst schaatsen onderbinden als je wil leren schaatsen. Je kunt dit project ook vergelijken met een ontdekkingsreis. Je mag er niet vanuit gaan dat je tijdens zo’n ontdekkingsreis in een keer alles goed doet. Je weet aan het begin betrekkelijk weinig van wat je moet uitzoeken en wat je tegenkomt. En dus ook van wat je moet oplossen en wat daar dan weer voor nodig is. Een dergelijk project vraagt van partijen (zoals in ons BBDD samenwerkingsverband) dat je de bereidheid hebt om elkaar de ruimte te geven zaken te ontdekken, dingen bij te stellen, van mening te veranderen of om een andere insteek te kiezen. Kortom je mag elkaar vooraf niet vastpinnen op bepaalde zaken, want dan komt er gewoon geen goed product uit. Je loopt dan al in een te vroeg stadium vast in zorginhoud of in de techniek. In de techniek hebben we in dit traject veel energie moeten stoppen. Onevenredig veel misschien. Dat was wel noodzakelijk om straks zorg op afstand te kunnen bieden. Het is ook een lastige vraag: Wat betekent ‘zorg-op-afstand’ nu precies voor ons als organisaties en voor de cliënt?" Waar staan we nu ? "Ik denk dat we nog steeds niet met zijn allen goed onderkennen of niet kunnen invullen wat de potentie van ‘zorg-op-afstand’ precies is. We zijn langzaam gaan ontdekken dat het beeld verder reikt dan alleen maar ‘screen-to-screen’ contact. Dat is wel het begin, maar het einde kennen we nog niet. En als je toch een voorstelling wilt hebben van het eindbeeld dan moet je eigenlijk zeggen: ‘Kijk naar wat nu al gewoon kan via het internet en de PC en voeg daar dan eens spraak en beeld van mensen aan toe’. Wat is dan de potentie van die optelsom? Welke resultaten heeft Breedbanddiensten Delft bereikt? We hebben de Vermeertoren. Daarvan kunnen we zeggen dat we een werkende opstelling bij klanten hebben neergezet. Het is geweldig dat we in die Vermeertoren een situatie hebben gecreëerd waar meer ervaringen kunnen worden opgedaan. Het is geweldig dat collega’s uit de stuurgroep en dan bedoel ik met name een man als Arie Mak, indertijd stappen heeft genomen tegen de verdrukking in. Arie Mak is met Vestia Delft in staat is geweest zover te komen, dat er in de Vermeertoren een compleet pakket staat. Dat verdient heel veel waardering. Hij heeft er voor gezorgd dat er er-

Ton van Overbeek, voorzitter van de Raad van Bestuur van Careyn en voorzitter van de initiatiefgroep Breedbanddiensten Delft. varing kan worden opgedaan met ‘zorg-op-afstand’ in de praktijk. Datzelfde is inmiddels ook met Vidomes Delft gerealiseerd in Dock van Delft. Nu is in de modelwoning daar het systeem met screen-to-screenzorg operationeel. Het opzetten van proefopstellingen en het aanbrengen van moderne bekabelingen en technische componenten in dit soort complexen daagt andere partijen uit om een volgende stap te zetten. Zo vindt een opwaardering plaats naar de laatste stand van de technologie. Daarnaast is een business model ontwikkeld, waar leveranciers en andere zorgaanbieders van kunnen leren. Ook is het ontstaan van de eerste DSP van Nederland direct te herleiden naar BBDD." Hoe staat het met de technologie? "De technologie verandert nog heel snel. We hebben in het project BBDD gezien dat we ons eigenlijk bezig hielden met iets waarvan we ons moeten afvragen of wij dat als zorgaanbieders wel moeten doen. Als partijen niet de technologische uitdagingen oppakken, gaat het proces om ‘zorg-op-afstand’ aan cliënten aan te kunnen bieden veel te lang duren. We hebben de afgelopen periode in Nederland veel projecten en technologieaanbieders voorbij zien komen (Thuiszorg online, Databalk, Impact Valley etc.). Iedere keer lijkt het veelbelovend, maar als je er goed naar kijkt, dan laten een heleboel dingen zeer te wensen over en is er eigenlijk sprake van een hoog ‘soldeerboutgehalte’. Zo zie je dan ook in ons traject dat iets veelbelovends het niet haalt en iets anders een sprong voorwaarts maakt." Wat is de belangrijkste verdienste geweest van het project? "Ik vind dat het project BBDD heeft bijgedragen aan het uitkristalliseren van de vraag: waar zitten nu de ‘runners-up’, die het in de toekomst waar kunnen maken en wat is daarvoor nodig. En dat is voor partijen als zorgaanbieders iets heel bijzonders. BBDD heeft als eerste partij in Nederland ook aandacht besteed aan de wijze waarop zorgen woondiensten op af-

stand door een neutrale partij kunnen worden georganiseerd en aan cliënten kunnen worden aangeboden. De ‘Zorg- en Domotica-Serviceprovider’, is een functie die in de projectgroep ‘Techniek’ is bedacht en is daar ook van nadere inhoud is voorzien. De discussies daarover met de verschillende partijen en de zorgcentrale Erasmusbrug hebben ertoe geleid, dat deze laatste aanvullende producten en diensten voor ‘zorg op afstand’ ontwikkelt, die op korte termijn kunnen worden aangeboden. Met andere woorden BBDD heeft belangrijke bouwstenen opgeleverd die het proces van ‘zorg-op-afstand’ in Nederland kunnen versnellen. Hoe staat het eigenlijk met de ontwikkeling van de diensten? Vanuit de technologie kom je dan weer naar de inhoud. En dat is opnieuw een moeilijk proces. We hebben ons van aanvang af gerealiseerd dat dit een lange termijn ontwikkeling is. We heben wel een naatl diensten gedefinieerd, maar het is heel moeilijk voorstelbaar welke diensten erbij kunnen komen als je de technologie niet werkend hebt. Om ‘zorg-op-afstand’ diensten te kunnen leveren is nog het nodige pionierswerk nodig. Voorlopig gaat het om persoonsalarmering, ‘screen-to-screen’ contact tussen zorgverlener en cliënt en eenvoudige monitoring. Telemedicine is een terrein dat nog verder uitgebreid kan worden. Je kunt daarbij bijvoorbeeld denken aan de grote categorie ‘chronisch zieken’, die zelf metingen thuis doen, die worden ingebracht via telezorg in een eigen dossier, dat automatisch signaleert of de meetwaarden binnen een toegestane bandbreedte liggen. Als dat niet zo is kan de cliënt de telezorgspecialist, raadplegen of omgekeerd. Beeldbellen is dan een makkelijke en goede manier om met elkaar te communiceren." Wat wordt de invloed van ‘zorgop-afstand’ op de organisatie van de zorg en wat merkt de klant ervan? "De zorg kan efficiënter worden ingezet. Er kan een groter aanbod van zorg komen met meer keuze voor de cliënt. Dat is met

name belangrijk voor die cliënten die nu weinig te kiezen hebben. De kwaliteit van de zorg wordt bovendien vergroot. Ook de contactmogelijkheden van de cliënt met mantelzorgers en familieleden en zorgverleners worden groter en frequenter. Een ander effect is dat de maatschappelijke samenhang nu voor de klant op zijn tv of beeldscherm verschijnt, waardoor zorg en welzijn transparanter kunnen worden voor de klant. Bovendien wordt de sociale omgeving van een klant inzichtelijker en wordt de toegang tot zijn omgeving met beeld- en spraak en andere interactieve producten en diensten gefaciliteerd. Een belangrijk ander voordeel is dat dit systeem het naderend tekort aan verzorgend en verplegend personeel voor een deel kan opvangen." Leidt ‘zorg-op-afstand’ niet tot verkilling van de zorg? "Integendeel. Het opzetten van deze diensten leidt eerder tot meer contacten en een betere interactie tussen mensen. Het beeldbellen is heel belangrijk, zeker als de kwaliteit van het beeld en geluid goed zijn. Je ziet elkaar en kunt elkaar meer aandacht geven. Dat is belangrijk, want non-verbaal gedrag speelt een belangrijke rol in menselijke communicatie." Wat vindt u de belangrijkste voordelen van ‘zorg-op-afstand’ voor de klant ? "De belangrijkste voordelen voor de klant zijn een veilige en vertrouwde aandacht en zorg in zijn eigen omgeving. Hij heeft zorg onder handbereik en door de beeldspraakverbinding krijgt de zorg iets persoonlijks. De klant kan te allen tijde directe ondersteuning krijgen van familieleden, mantelzorgers en professionals, die aansluit op zijn behoefte. Hij krijgt ook meer inzicht in de dienstverlening. Ook de (mantel)zorgondersteuning geschiedt op efficiëntere wijze. ‘Zorg dichtbij en …. altijd’ is daarom een betere naam zijn dan ‘zorg-op-afstand’." Kunnen de zorg-op-afstand diensten kostendekkend worden geëxploiteerd? "We zijn in Nederland nog steeds niet op het punt dat zorgop-afstand diensten op een

structurele manier goed gefinancierd kunnen worden. En dat is een groot probleem. Het is een probleem dat op nationale schaal door meerdere belangrijke stakeholders moet worden opgelost. Onze leerervaringen uit BBDD op het gebied van ‘zorg-op-afstand’ zullen we dan ook aanbieden aan stakeholders, die in staat zijn om de introductie van diensten voor ‘zorg-op-afstand’ te bevorderen en te versnellen. Ik denk aan partijen als Actiz, Aedes, VWS de gemeenten. Ook denk ik aan allianties met grote dienstverleners zoals banken, retailorganisaties en telecomproviders, met wie we landelijk op dit punt kunnen samenwerken om een aantrekkelijk dienstenpakket aan de cliënt te kunnen leveren."

De businesscase In het project BBDD is hard gerekend om na te gaan of een grootschalige uitrol van de diensteninfrastructuur die hiervoor nodig is als gezamenlijke zorgaanbieders financieel te realiseren. Dat valt tegen. Hiervoor zullen de prijzen van de componenten en de verbindingen sterk moeten dalen. Ik denk dan aan een prijsdaling van 70%. Bovendien moet er nog veel veranderen in de bekostigingsstructuur van ‘zorg-op-afstand’. De huidige projecten kunnen financieel kloppend gemaakt worden dankzij een 3-tal beleidsfinancieringsregels van de NZa, die alleen voor zorgaanbieders gelden. Dat is een constructie met een grote omweg. Niet alle zorgaanbieders in Nederland durven deze constructie aan. In Delft zijn we er toch aan begonnen, dankzij de (financiële) inbreng van de Gemeente Delft, de wooncorporaties en de zorgverzekeraar. De infrastructuur voor zorgdomotica moet straks in seniorenwoningen gewoon geregeld zijn en geen zorg voor zorgaanbieders moeten zijn. In feite moet die uit het stopcontact komen. Degenen die deze woningen bouwt of renoveert zou verplicht moeten worden om standaard hiervoor de juiste infrastructuur aan te leggen, zodat zorgdiensten aansluitbaar zijn.

Dat moet voor nieuwbouwprojecten en renovatieprojecten usance worden. Als je dat niet doet en snel regelt zullen we in Nederland ook nooit grootschalig aan de slag gaan met dit soort thuisdiensten. Kortom, die problemen moeten opgelost worden. Hoe luidt u voorspelling voor de ontwikkeling van ‘zorg-op-afstand’ ? "Zorg-op-afstand’ is ook in Nederland onontkoombaar. De eerste jaren zal het nog duur zijn, en zullen er tal van standaarden zijn. Naarmate de tijd vordert, de techniek uitkristalliseert en de IP-ontwikkeling verder gaat, doordat het analoge net vervangen wordt door een digitaal net, zal er meer druk komen om ‘zorg-op-afstand’ diensten te ontwikkelen en te gaan exploiteren. Daarnaast zullen de klanten er steeds meer om gaan vragen, aangezien veel klanten nu al digitaal ver ontwikkeld zijn en vragen stellen over deze vormen van on-line dienstverlening. De sector moet zich daar nu op voorbereiden en nadenken over opschaling van de infrastructuur." Welke boodschap hebt u voor uw collegae bestuurders in de zorg en belangrijke stakeholders in Nederland? "De inhoud van mijn boodschap is dat het concept van ’zorg-op-afstand’ voor de nabije toekomst zinvol en waardevol is. De tijd is rijp om aan opschaling te denken. Maar vanuit de huidige regionaal georiënteerde projecten in Nederland zal het niet eenvoudig zijn om tot een grotere opschaling te komen. Binnen de zorgsector moet er daarom op landelijk niveau meer worden samengewerkt niet alleen op het terrein van de infrastructuur, maar ook op het terrein van de dienstenontwikkeling. Partijen in de zorg moeten het lef hebben om op dit terrein precompetitief samen te werken. De geschiedenis leert ons namelijk dat grote zorgpartijen zich in de afgelopen jaren hebben verslikt in de techniek, de organisatie en de marketing naar de klant. De klant zit namelijk niet alleen op zorgdiensten te wachten, maar wil een uigebeid pakket van diensten op het gebied van wonen en welzijn en gemak en entertainment. Dit vraagt om een sectoroverstijgende samenwerking met landelijke partijen. In veel van de huidige projecten is de cliënt nog nauwelijks in beeld. Hij is echter de doorslaggevende factor voor een blijvend succes. Brancheverenigingen (en de centrale en lokale overheid) hebben een belangrijke rol bij de bevordering van de synergie tussen partijen rond het onderwerp ‘producten en diensten voor de huiskamer’. Zij moeten ervoor zorgen dat voldoende middelen worden vrijgespeeld om de infrastructuur hiervoor op te zetten en exploiteerbaar te maken. Het moet in de toekomst normaal zijn dat in woningen voor senioren voorzieningen aanwezig zijn om zorgen woondiensten op een eenvoudige wijze te kunnen aanbieden. Doen we dat als zorgaanbieders niet met andere partijen, zoals wooncorporaties, dan kan het nog lang duren voordat we in Nederland op dit gebied een marathon kunnen schaatsen.




Advertorial

Erasmusbrug maakt domotica toepasbaar voor zorgverleners Ouderen en gehandicapten willen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen, maar hebben wel behoefte aan hulpverlening als de situatie daar om vraagt. Zorgverleners buigen zich dan ook over de vraag hoe zij, door de inzet van domotica, zo goed mogelijk aan deze wens tegemoet kunnen komen. Als dienstverlener in de zorgen welzijnsmarkt heeft Erasmusbrug een passend antwoord gezocht én gevonden.

Bewoners van de Delftse Vermeertoren ervaren dagelijks de voordelen van domotica; de overkoepelende term voor communicatie tussen zorggerelateerde

elektronische toepassingen in een woning. In dit wooncomplex is een geïntegreerd netwerk aangelegd, waarmee zaken als verlichting, personenalarmering en beveiliging vanuit één bepaalde plek in de woning geregeld kunnen worden. Op die manier kan zorgpersoneel de bewoners van het complex, onder andere via een beeldtelefoon, direct te woord staan en in noodsituaties deuren op afstand openen. Zorg op afstand met behulp van domotica kan het beste geregeld worden via IPtechnologie. Vanaf eind volgend jaar worden analoge netwerken niet of nauwelijks meer onderhouden. Door tijdig over te gaan op digitale IPalarmering wordt niet alleen dit probleem omzeild, maar is men ook meteen voorbereid op een breed scala aan

nieuwe functionaliteiten, zoals het gebruik van beeldcommunicatie. Als eerste domoticaser viceprovider (DSP) van Nederland biedt Erasmusbrug deze mogelijkheid voor personenalarmering op basis van IP aan. Hiervoor werkt het bedrijf nauw samen met andere partijen die de lijnverbindingen en domotica-apparatuur leveren, waarbij Erasmusbrug een spilfunctie vervult. Zorgcentrale Erasmusbrug De Zorglijn van Erasmus-

brug is met ongeveer 70 zorgorganisaties als klant en 30.000 aansluitingen in alarmering de grootste zorgcentrale in Nederland. Onze centrale is 24 uur per dag, zeven dagen per week bemand door gediplomeerde verpleegkundigen en verzorgenden, die op deskundige wijze de zorgvragen vertalen in adequate hulpverlening. De Zorglijn van Erasmusbrug biedt onder meer de volgende diensten: telefonische bereikbaarheid,

mobiele en IP-alarmering, rooksignalering en valdetectie, telemedicine toepassingen, inactiviteitsalarmering, beeldcommunicatie en deurontgrendeling op afstand. Op basis van nieuwe ontwikkelingen, en vragen vanuit de markt breidt Erasmusbrug haar dienstverlening continu uit met nieuwe producten. Veel zorginstellingen zijn op dit moment nog niet volledig ingericht op dergelijke innovatieve toepassingen. Erasmusbrug beschikt over

ruime ervaring met de inzet van domotica, waaronder recentelijk het project breedbanddiensten voor Wonen, Zorg en Welzijn in Delft. Als dienstverlener in ICToplossingen, bereikbaarheid, alarmering en domotica heeft Erasmusbrug aangetoond een bemiddelende rol in te kunnen nemen, tussen de woningcorporatie of zorginstelling aan de ene en de leverancier van technische systemen aan de andere kant.

Over mensen… Als seconden tellen… 's Middags om vier uur gaat de mobiele telefoon van Mirjam, wijkverpleegkundige in Delft. "Wij krijgen een alarm binnen van mevrouw De Jong", meldt Gerda van de alarmcentrale. "Mevrouw De Jong reageert niet op mijn oproepen, wil jij polshoogte nemen? Ik stuur direct een fax met gegevens naar het sleutelbeheerpunt". Enkele minuten later gaat Mirjams mobiele telefoon opnieuw. Gerda heeft nu wel contact met mevrouw De Jong. Zij klinkt zeer warrig en geeft antwoord met korte zinnen. Haar arm reageert niet en ze kan niet meer lopen. Na overleg belt Gerda ook de huisarts en de dochter van mevrouw De Jong.

huis, terwijl Mirjam de spulletjes in de woonkamer van mevrouw De Jong weer op zijn plaats terug zet.

Personenalarmering van Breeduit Thuis Mevrouw De Jong maakt gebruik van het persoonlijk alarmsysteem van de Stichting Breeduit Thuis. Een gebruiksvriendelijk systeem dat bestaat uit een alarmapparaat en een zender, die u bij u draagt. Beide zijn voorzien van een alarmknop. Wanneer u op de knop drukt, krijgt u automatisch een spreek-luister verbinding met de alarmcentrale. U kunt dan direct praten met een verpleegkundige. Zij beschikt over uw gegevens en alle mogelijkheden om hulp in te schakelen. Binnen een half uur is er iemand bij u!

Huisarts Als eerste arriveert Mirjam en zij komt binnen met de sleutel die zij heeft opgehaald bij het sleutelbeheerpunt. Daar heeft zij ook de fax met de medische gegevens van mevrouw De Jong ontvangen. Mevrouw De Jong is zeer onrustig en heeft dringend medische hulp nodig. Wanneer de huisarts arriveert, begint hij direct met de behandeling en Mirjam richt zich volledig op mevrouw De Jong en haar dochter. Een CVA en hartklachten, constateert de huisarts. Mevrouw moet direct naar het ziekenhuis!

Keuze

Samen met de dochter pakt Mirjam wat spulletjes bij elkaar die mevrouw De Jong nodig heeft. Ook het pasje van de ziektekostenverzekeraar wordt niet vergeten. In een ambulance vertrekken de dames naar het zieken-

Vergoeding

Kiest u hulp van Breeduit Thuis dan wordt een professioneel medewerker opgeroepen die u komt helpen. Maar ook familie, vrienden of buren kunnen worden ingeschakeld. Het is belangrijk dat de opgeroepen hulp snel ter plaatse is en daarom is het noodzakelijk dat die uw voordeursleutel(s) heeft. In noodsituaties worden uiteraard ook hulpverlenende instanties ingeroepen zoals ambulance, politie of brandweer.

In veel gevallen vergoeden ziektekostenverzekeraars de kosten van Personenalarmering. U kunt mogelijk ook in aanmerking komen voor een gedeeltelijke of volledige

vergoeding door uw ziektekostenverzekeraar. Uw huisarts speelt een belangrijke rol bij de aanvraag die u hiervoor indient bij uw verzekeraar. Soms geeft de gemeente waarin u woont een bijdrage in de kosten. Het is belangrijk hier vooraf naar te informeren bij de desbetreffende instantie.

Plaatsing De apparatuur wordt met uitgebreide instructie bij u thuis geplaatst. U dient hiervoor een gewone telefoonaansluiting te hebben. Bij spoedeisende aanvragen kan de plaatsing op werkdagen binnen 24 uur worden geregeld.

Kosten Afhankelijk van uw persoonlijke situatie heeft u al een abonnement vanaf e 11,50 per maand. Naast de maandelijkse abonnementskosten rekenen wij eenmalig aansluitkosten. Afhankelijk van een eventuele vergoeding door uw zorgverzekeraar, kunnen deze kosten lager zijn.

Aanvragen U kunt het persoonlijk alarmsysteem van de Breeduit Thuis aanvragen via tel. 088-1239987 (op werkdagen van 8.30 tot 17.00 uur). U kunt hier ook terecht voor vragen. Na uw aanmelding maakt Breeduit Thuis binnen een week een afspraak met u voor het plaatsen van het apparaat. Het alarmsysteem is ook aan te vragen op de website van Breeduit Thuis: www.breeduitthuis.nl




Zorg-op-Afstand volgens Chris Oomen Chris Oomen, voorzitter van de Raad van Bestuur van DSW geeft zijn visie over ‘zorg-op-afstand’ DSW is als regionale zorgverzekeraar altijd zeer nauw betrokken bij innovatieve projecten binnen het eigen werkgebied, die de zorg voor cliënten en het werk van zorgverleners kunnen verbeteren. Kwaliteit staat daarbij voorop. DSW heeft in de afgelopen jaren een sterk trackrecord opgebouwd in het ondersteunen van projecten op het gebied van zorgvernieuwing. Juist op het vlak van ICT en de ICT infrastructuur is DSW al jarenlang actief en vooruitstrevend. Ook vergeleken met andere zorgverzekeraars komt DSW met een actieve ICT aanpak goed uit de bus. Mede daardoor is de verzekeraar jaar na jaar te vinden in de toplijst van beste zorgverzekeraars in Nederland. DSW was één van de initiatiefnemers van het project Breedbanddiensten Delft . Nu dit aanjaagproject wordt afgerond is het tijd om aan DSW zorgverzekeraar een aantal vragen voor te leggen. Wat vindt DSW van het project? Wat verwacht DSW van ‘zorgop-afstand’ in de toekomst en welke rol ziet DSW weggelegd voor de zorgverzekeraar c.q. de gezamenlijke zorgverzekeraars? We treffen de voorzitter van DSW Chris Oomen aan in zijn werkkamer. Wij stelden hem de volgende vragen. BBDD heeft als samenwerkingsverband van wooncorporaties en zorgaanbieders een aantal projecten uitgevoerd in de regio en heeft daar het nodige van geleerd. Hoe kijkt u aan tegen de resultaten die er zijn bereikt? "Aan de ene kant hoopgevend, de technische mogelijkheden zijn aanwezig. Er is echter nog geen standaard oplossing beschikbaar." Wat zijn volgens u de goede en minder goede punten in het pro-

ject geweest en hoe onderscheidt het project zich van andere projecten in Nederland? "Er was een brede samenwerking binnen het project, zowel van partijen uit de zorgsector als daarbuiten. Daarmee ontstond er een breed draagvlak voor het initiatief. Zoals ik al eerder opmerkte, zijn wij gestuit op het feit dat de technologie voor deze sector nog onvoldoende door is ontwikkeld. Het onderscheid met andere projecten in Nederland is dat er in dit project een grote verscheidenheid is aan deelnemende partijen." Gelooft u als zorgverzekeraar in de voordelen van ‘zorg-op-afstand? "Gelet op de vergrijzing is het toepassen van ‘zorg-op-afstand’ oplossingen gewenst, ook gezien het dreigende arbeidstekort in de zorg en de toenemende kosten. Daarnaast zijn de ouderen van nu en in de toekomst steeds meer in staat om met communicatiemiddelen om te gaan. Het zal echter nooit als volledige vervanging van de hand aan het bed gezien moeten worden. Het menselijke contact blijft essentieel, maar juist door de verstandige inzet van moderne technologie is hier wellicht meer tijd voor."

Menzis en DSW Uw collega Roger van Boxtel van Menzis komt met dit fenomeen ‘zorg–op-afstand’ nog al eens in de pers en in het nieuws. Het Koala-project (Kijken op Afstand Logisch Alternatief) geldt landelijk als een van de betere voorbeelden. Van Boxtel stelt dat een derde van het toekomstige capaciteitprobleem in de zorg kunnen worden opgelost me behulp van camera’s en technieken als ‘zorg-op-afstand’. Toch zie je dat ook zijn project niet zo hard doorgroeit als werd verwacht. De vraag is dan ook hoe de doelstelling die hij op het oog heeft bereikt kan worden. De branche-organisatie van verpleeg- en verzor-

gingshuizen en thuiszorgorganisaties Actiz heeft het in dat verband al over verbreding, verdieping en opschaling, maar de vraag is of die vanuit de huidige projecten wel tot stand kan komen. Kennelijk spelen er meer factoren een rol dan alleen de technische en de organisatorische. Wat moet hieraan naar uw opvatting worden gedaan? "Ieder project dat op dit gebied is uitgevoerd speelde op relatief kleinschalig niveau, en nam zijn eigen kenmerken in een eigen setting met zich mee. Om de op kleine schaal ingevoerde oplossingen uit te breiden zullen de krachten van alle betrokken partijen gebundeld moeten worden. Die partijen zijn dan de overheid, het bedrijfsleven, de zorgpartijen, woningcorporaties en de consument. Wellicht kunnen er in één hele regio of binnen één provincie toepassingen van ‘zorg-op-afstand’ worden geïmplementeerd, waarbij de resultaten en conclusies die hieruit voortkomen ook op andere gebieden in Nederland van toepassing zijn."

Opschaling Wordt het niet eens tijd dat zorgverzekeraars gezamenlijk de schouders eronder zetten om zich actief met het tot stand komen van een goede infrastructuur te gaan bemoeien? Zorgverzekeraars financieren op dit moment ook de Medische Persoonsalarmering in Nederland. Dit is overigens ook een heel verbrokkeld geheel met veel centrales en weinig onderlinge afstemming. Alleen financiële steun van zorgverzekeraars is niet genoeg. Wij willen graag investeren, maar zien alleen meerwaarde en het welslagen van projecten wanneer er door alle betrokken partijen wordt geïnvesteerd. En waarbij de regie ook bij de partijen als geheel komt te liggen. Maar investering is nodig, zeker in de beginfase van een traject dat in het begin moeizaam lijkt, maar uiteindelijk

Chirs Oomen is voorzitter van de Raad van Bestuur van DSW Zorgverzekeraar, een belangrijke sponsor van BBDD. grote voordelen op kan gaan leveren. Bovenstaande standpunten ge-

ven wij graag mee als advies aan onze collega’s en de minister om met ‘zorg-op-afstand’ de

landelijke doelstellingen dichterbij te brengen.

Domotica voorziet in zorgen comfortbehoefte van bewoner Marthy Zoetemelk is RVEmanager bij Zorginstellingen Pieter van Foreest. Ze is verantwoordelijk voor de zorg die geboden wordt aan bewoners die wonen in de 2 grote wooncomplexen in Delft waar Pieter van Foreest experimenteert et zorgen woondomotica. Marthy heeft met haar team van zorgmedewerkers de introductie naar zorgbehoevende bewoners in de Vermeertoren begeleidt en zal dat straks ook gaan doen in Dock-van-Delft. We stelden Marthy een aantal vragen en vroegen haar naar haar ervaringen Wat merk je van de domoticaen ICT-toepassingen in deze complexen? "De toepassing van ICT in een wooncomplex zoals De Vermeertoren in Delft levert een belangrijke bijdrage om zorg en comfort af te stemmen op de behoefte van de bewoners. Het toepassen van domotica laat zien dat er meer mogelijk is op het gebied van wonen, zorg en welzijn. De nieuwe technologieën leiden tot een verbetering van kwaliteit van zorg en tot minder afhankelijkheid van de professionele zorg."

Marthy Zoetemelk, RVE-manager bij Zorginstellingen Pieter van Foreest aan het werk in Dock van Delft. FOTO KARL FLIEGER Waarom is Pieter van Foreest indertijd met dergelijk projecten begonnen? "Zorginstellingen Pieter van Foreest wil in Delft en omgeving een ondernemende zorgaanbieder zijn, die zich aanspeelbaar opstelt naar de klant.

De Sociaal Economische Raad heeft niet voor niets, zijn visie op ondernemerschap en innovatie in de zorgsector, verwoord in zijn advies “Ondernemerschap voor de publieke zaak”. De raad gaat hierbij in op verschillende aspecten van onder-

nemerschap en de verdeling van verantwoordelijkheden. Zo schetst hij een beeld van de zorgconsument als “koopkrachtige klant”, de overheid als “systeemverantwoordelijke”, de zorgverzekeraar als “regisseur” en de zorgaanbieder als “onder-

nemer”. Pieter van Foreest pakt die laatste rol ook op. De inzet van Domotica (geïntegreerde ICT, installaties en techniek) helpt ons daarbij, evenals een ketenaanpak en het inzichtelijk maken van “de best practice”. De successen en leermomenten vanuit De Vermeertoren, vormen dan ook een belangrijke basis voor toekomstige mogelijkheden op het gebied van zorg bij het ontwikkelen van duurzame zorgen comfortoplossingen in woningen." Wat levert domotica op voor de zorg? "Het toepassen van domotica kan uiteindelijk kostenbesparingen opleveren in de zorg, aangezien hierdoor efficiënter kan worden omgegaan met het inzetten van zorgpersoneel. Dit is ook nodig in verband met de veranderende arbeidsmarkt, het groeiend aantal chronische zieken en de vergrijzing. Een innovatieve aanpak in de zorgverlening is dan ook een noodzakelijk geheel. Techniek, zoals elektronische deurontgrendeling of een beeld/spraakverbinding, maakt dat men langer zelfstandig kan wonen en kan genieten van een zo’n optimaal mogelijke kwaliteit van leven. De techniek kan eenvoudig worden

aangepast op de veranderende behoeften, de zorg van buitenaf kan hierop worden afgestemd. Wat vinden je huidige klanten van de domotica? "Het aantal klanten dat ervaring heeft opgedaan is nu nog beperkt tot de bewoners in de Vermeertoren. We zien de worsteling die bewoners aanvankelijk hadden met de techniek, maar door een goede instructie van onze kant is dat probleem nu goed onder controle. Het is verbazingwekkend om te zien hoe snel ook ouder mensen wennen aan de nieuwe techniek. Recent heeft RTL-7 in het kader van het programma “Moderne Zorg” een filmpje opgenomen in de Vermeertoren, waarin enkele bewoners aan het woord zijn. U zou dat filmpje eens moeten zien, want dan ziet u hoe goed oudere bewoners de geavanceerde techniek om kunnen gaan." Heb je een aanbeveling tot slot? "Belangrijk blijft altijd dat de juiste zorg van goede kwaliteit op de juiste plaats, voor de juiste personen beschikbaar is en blijft voor een redelijke prijs. En dat is waar Pieter van Foreest in dit soort projecten naar zal blijven streven."

ZORGELOOS WONEN STIJGING ZORGBEHOEFTE

3OCIALE HUUR EN KOOPAPPARTEMENTEN

HET WOONCOMPLEX %EN ZORGVERLENER VAN

)N .EDERLAND ZULLEN IN MILJOEN

WAARIN EEN AANTAL DOMOTICATOEPASSINGEN

DE ZORGPOST GAAT DAN NAAR DE BEWONER TOE

MENSEN OUDER ZIJN DAN JAAR /M DE

ZIJN OPGENOMEN IN COMBINATIE MET

(ET CONTACT MET DE ZORGCENTRALE VOORKOMT

GROEIENDE VRAAG NAAR ZORG OP TE VANGEN

ZORGVOORZIENINGEN ALS EEN ZORGPOST EEN

DAT ZORGVERLENERS VAN DE ZORGPOST ONNODIG

ZOUDEN OP DE MENSEN IN DE ZORGSECTOR

GEZONDHEIDSCENTRUM MET HUISARTSEN

NAAR DE WONING GAAN )N DE TOEKOMST

MOETEN WERKEN $AARNAAST IS ER NU AL EEN

FYSIOTHERAPEUTEN EN PSYCHOLOGEN mN

MOET OOK PROACTIEVE ZORGVERLENING VIA DE

TEKORT AAN WOONVOORZIENINGEN VOOR

DAGOPVANG

ZORGCENTRALE MOGELIJK ZIJN -EDEWERKERS

OUDEREN $UIDELIJK IS DAT ER SNEL

VAN DE ZORGCENTRALE ZORGEN ER DAN BIJ

OPLOSSINGEN GEVONDEN MOETEN WORDEN

LEVENSLOOPGESCHIKT

VOORBEELD VOOR DAT EEN BEWONER OP TIJD

VOOR DEZE SITUATIE $OMOTICA KAN ER MEDE

$E WONINGEN ZIJN LEVENSLOOPGESCHIKT

ZIJN MEDICIJNEN NEEMT OF KUNNEN OP

VOOR ZORGEN DAT DIENSTEN VAN EEN

$IT KOMT ONDER ANDERE DOOR DOMOTICA

AFSTAND DE HARTSLAG METEN %EN ANDER

VERZORGINGS OF VERPLEEGHUIS IN DE EIGEN

TOEPASSINGEN DIE ER VOOR ZORGEN DAT

VOORDEEL IS DAT DE WONINGEN OP AFSTAND

LEEFOMGEVING mN OP AFSTAND KUNNEN

MENSEN IN HUN EIGEN WOONOMGEVING

GEOPEND KUNNEN WORDEN VANUIT DE ZORG

WORDEN AANGEBODEN (IERDOOR KUNNEN

GEBRUIK KUNNEN MAKEN VAN DE ZORG

CENTRALE $E BEWONER MOET HIER NATUURLIJK

MEDEWERKERS IN DE ZORG EF½CIpNTER INGEZET

FACILITEITEN DIE ZE NODIG HEBBEN (IERDOOR

WEL EERST TOESTEMMING VOOR GEVEN

WORDEN EN KUNNEN MENSEN LANGER

HOEVEN BEWONERS NIET DIRECT TE VERHUIZEN

(IERDOOR HOEFT ER NIET EERST EEN SLEUTEL

ZORGELOOS EN OP ZICHZELF BLIJVEN WONEN

NAAR EEN VERPLEEG OF VERZORGINGSHUIS

OPGEHAALD TE WORDEN MAAR KUNNEN

.AARMATE DE BEWONERS OUDER WORDEN EN

ZORGVERLENERS DIRECT NAAR DE WONING GAAN

UNIEKE SAMENWERKING

EEN GROTERE ZORGBEHOEFTE HEBBEN KUNNEN

WAARDOOR ER SNELLER GEREAGEERD KAN

)N $ELFT IS EEN AANTAL PARTIJEN ZICH BEWUST

ZE VAN MEER FACILITEITEN GEBRUIK MAKEN

WORDEN OP EEN ZORGALARM

HANDEN INEEN GESLAGEN WAARDOOR EEN

IN DE PRAKTIJK

DOMOTICA EEN GOEDE KEUS

UNIEKE SAMENWERKING IS ONTSTAAN TUSSEN

"EHALVE DE TECHNISCHE MOGELIJKHEID VAN

!LLE BETROKKEN PARTIJEN ZIJN HET EROVER EENS

WONINGCORPORATIES ZORG INSTELLINGEN

DE VOORZIENINGEN MOET OOK DE UITVOERING

DAT DOMOTICA BIJDRAAGT AAN HET OPLOSSEN

PROJECTONTWIKKELAARS INSTALLATEURS EN

ERVAN BETROUWBAAR ZIJN !LLE ZORG

VAN DE PROBLEMEN IN DE ZORG DIE ONS TE

LEVERANCIERS $UIDELIJK IS DAT DOMOTICA BIJ

FACILITEITEN IN DE 6ERMEERTOREN WORDEN

WACHTEN STAAN 4ECHNISCH IS ER STEEDS MEER

KAN DRAGEN AAN DE GROEIENDE PROBLEMATIEK

VERZORGD DOOR ZORGINSTELLINGEN 0IETER VAN

MOGELIJK %EN GOEDE VERTALING NAAR DE

IN DE ZORGSECTOR $OMOTICA IS ECHTER VRIJ

&OREEST EN #AREYN /OK VOOR HEN IS ZORG OP

PRAKTIJK IS VAN GROOT BELANG ZODAT MENSEN

NIEUW DE ON MOGELIJKHEDEN ERVAN ZIJN

AFSTAND NIEUW WAARDOOR ZIJ HUN ORGA

LANGER ZORGELOOS KUNNEN WONEN

NIET ALTIJD DUIDELIJK EN ZEKER NOG NIET UIT

NISATIES HIEROP AF HEBBEN MOETEN

ONTWIKKELD )N HET ENORME LEERTRAJECT

STEMMEN 7AT GEBEURT ER BIJVOORBEELD ALS

7ILT U MEER WETEN OVER DOMOTICA EN DE

GEDURENDE DE ONTWIKKELING VAN TWEE

EEN BEWONER ALARM SLAAT VIA DE BODE

TOEPASSINGEN IN DE 6ERMEERTOREN

NIEUWBOUWPROJECTEN IS DE BALANS

$E 6ERMEERTOREN IS AANGESLOTEN OP EEN

+IJKT U DAN OP WWWVERMEERTORENNL

GEVONDEN TUSSEN WAT OP DAT MOMENT

CENTRALE ZORGCENTRALE WAAR DE MELDING

TECHNISCH MOGELIJK WAS EN WAT MEN WILDE

BINNENKOMT -EDEWERKERS VAN DE ZORG

REALISEREN $IT HEEFT VOOR 6ESTIA $ELFT

CENTRALE GEVEN DE BEWONER ADVIES EN

GERESULTEERD IN HET WOONZORGCOMPLEX

BEOORDELEN DE SITUATIE )NDIEN NODIG

6ERMEERTOREN AAN DE 6AN "ERESTEYNSTRAAT

NEMEN ZIJ CONTACT OP MET DE ZORGPOST IN

VAN DE PROBLEMATIEK :IJ HEBBEN DE




Samenwerking binnen BBDD, een voorbeeld tot navolging? DOOR ROGER JONGEN

Samenwerking is afhankelijk van personen, die een gezamenlijke ambitie delen en die maatschappelijke belangen en organisatiebelangen kunnen koppelen, zonder daarmee de nadelen van een poldermodel te introduceren. Met bovenstaande zinsnede kan de samenwerking in het project BBDD in de afgelopen jaren het best worden getypeerd. Dit behoeft enige uitleg. Allereerst gaat het om de personen en niet om de organisaties waarvan zij deel uitmaken. Wat absoluut heeft bijgedragen tot een goed resultaat is dat de beslissers binnen het project elkaar in hun waarde lieten, en een flexibele maar positief kritische opstelling aan de dag legden als zaken anders liepen dan gedacht onder het motto: ‘Als niet kan wat moet, dan moet maar wat kan!’.Een ander punt is dat de aanjaagfunctie door de betrokken beslissers is belegd bij een onafhankelijke partij. Dit

heeft het resultaat goed gedaan. Verder is bij het instellen van de verschillende werkgroepen bewust of onbewust gelet op vertegenwoordiging van de verschillende teamrollen. De gezamenlijke ambitie was om ‘zorg-op-afstand’ een stap verder te brengen en te komen tot werkende toepassingen voor de doelgroep. Deze ambitie is door eenieder gedeeld, hoewel het een verkenningstocht was. Aan het begin van het traject was het nog niet voor iedereen duidelijk waar BBDD toe zou leiden. Naarmate echter de uitwisseling van gedachten en ideeën toenam en de mogelijkheden zekerder leken, kregen veel mensen ‘de flow’ te pakken. Vanuit de gemeenschappelijke ambitie om iets neer te zetten, werden de organisatiegrenzen snel overwonnen. Voorbeelden zijn de gemeenschappelijke gang richting College Bouw, het vertrouwen in elkaars oordelen over producten, de taakverdeling binnen bestuur en werkgroepen, het gezamenlijk beheren van klanten binnen de Vermeertoren,

- Het aanhouden van keuzevrijheid voor klanten op het gebied van wonen, welzijn en zorg. - Het ondersteunen van formele en informele sociale structuren binnen wijken

Roger Jongen (links): ' Vanuit de gemeenschappelijke ambitie om iets neer te zetten, werden de organisatiegrenzen snel overwonnen'. FOTO KARL FLIEGER het delen van oplossingen, om er enkele te noemen. De maatschappelijke belangen en de organisatiebelangen gingen vaak hand in hand binnen

Van theorie naar praktijk DOOR MARTIN MOUTON

De afgelopen jaren is in de zorgen welzijnssector een probleem ontstaan. De vergrijzing neemt toe en arbeidskrachten nemen af. Het is logisch dat ter bestrijding van dit probleem organisaties gaan samenwerken en dat wordt gekeken naar mogelijkheden van ICT en domotica om arbeid te besparen en nieuwe diensten zoals ‘zorg-op-afstand’ te ontwikkelen. Een gevolg hiervan is dat zorgorganisaties, zeker op regionaal niveau, een vergaande samenwerking zoeken met andere partijen zoals gemeenten en woningbouwcorporaties om diensten te ontwikkelen en gezamenlijk infrastructuren te exploiteren. Ofschoon er sprake is van een grote gemeenschappelijke noemer tussen partijen, met name met betrekking tot de ontwikkeling van de infrastructuur, zijn de belangen toch uiteenlopend. Zorgaanbieders willen zorg leveren, woningbouwcorporaties willen woondiensten leveren en gemeenten willen bijvoorbeeld informatie verstrekken. Het is daarom van belang om bij de ontwikkeling en realisatie van een gemeenschappelijke infrastructuur een transparante procesgang te volgen en deze vooraf ook goed te definiëren. Als eerste stap dient er een gemeenschappelijke projectorganisatie te worden opgericht. Deze projectorganisatie bestaat uit een stuurgroep met beslissingsbevoegdheid en projectgroepen die zijn samengesteld uit verschillende partijen. Er kunnen diverse projectgroepen opereren. Als projectgroepen functioneel worden ingedeeld kunnen er projectgroepen zijn voor dienstontwikkeling, techniek, business cases en financiën, organisatie, beheer en exploitatie en klantcommunicatie. Om een transparante proces-

Martin Mouton. gang te waarborgen zullen vooraf binnen de stuurgroep goede basisafspraken gemaakt over de te bereiken doelen, de verdeling van kosten en baten, de rollen en verantwoordelijkheden in zowel de ontwikkelingsfase als de beheersfase. Bij deze indeling volgt er een logische afhankelijkheid tussen de projectgroepen. Zo zullen eerst de functionele specificaties gedefinieerd dienen te worden. Op basis hiervan wordt zowel de business case, de organisatorische processen en de onderliggende techniek en infrastructuur bepaald. Alle resultaten van deze processtappen worden met hun consequenties in termen van tijd, geld, mankracht en planning en organisatie beschreven in een definitierapport dat door de gemeenschappelijke stuurgroep voor uitvoering dient te worden goedgekeurd. Op basis hiervan geeft de stuurgroep opdracht voor uitvoering van de plannen

zal de implementatie aan de hand van de ontwerpparameters, tijd en kosten worden bewaakt. Voordat de gebruikers de diensten accepteren, worden deelresultaten eerst getest en geaccepteerd door de beheer organisatie. Deze acceptatie wordt uitgevoerd aan de hand van een protocol van oplevering waarin alle functionele en technische eisen worden vergeleken met het gerealiseerde eindresultaat. Alle partijen, die bij het project betrokken zijn, dienen bij deze acceptatiefase en oordeel uit te spreken over het eindresultaat, alvorens de infrastructuur en de diensten in gebruik te nemen. De organisatorische structuur voor het beheer en onderhoud van de infrastructuur tijdens de hierop volgende exploitatiefase dient al voorafgaand aan de acceptatie aanwezig te zijn met een duidelijke vastlegging van de taken die moeten worden vervuld. De beheerorganisatie, de prestatie-eisen, en de rollen en verantwoordelijkheden van de verschillende partners worden vastgelegd in SLA’s (Service Level Agreement’s). Hierbij is het voor de klant/bewoner en de medewerkers van de verschillende partners altijd heel helder wat deze kan verwachten en wie hij moet benaderen als de dienst of de infrastructuur niet of net goed functioneert. Terugkijkend op de procesgang die we hebben afgelegd binnen BBDD hebben we het bovenstaande nog maar eens opgeschreven als leertraject voor onszelf en anderen. Hoe schoon is immers theorie en hoe weerbarstig de praktijk, zeker in dit soort innovatieve trajecten waarbij een groot aantal partners is betrokken en goed communiceren soms een geweldige opgave is. Martin Mouton is Technisch Projectleider Vermeertoren en Dock-van-Delft.

BBDD. De maatschappelijke belangen zijn door alle deelnemers onderkend: - Het ondersteunen van oudere

mensen met zorg op afstand en domotica; - Het tegemoetkomen aan het dreigend gebrek aan mensen die in de zorg willen werken;

Iedere deelnemer binnen BBDD heeft deze doelstellingen onderschreven en wist die te koppelen aan de doelstellingen van de eigen organisatie. Bij de dienstontwikkeling ontstond hierbij een soort precompetitieve ontwikkeling van de gezamenlijke infrastructuur. Hierbij onderscheiden de verschillende partijen zich op het gebied van diensten en producten die zij aanbieden, de prijs en kwaliteitverhouding, maar wordt wel gebruik gemaakt van dezelfde (neutrale) infrastructuur en de technische opbouw ervan. Op deze manier kunnen partijen concurreren en blijft keuzevrijheid voor klanten gewaarborgd. Hiermee zijn de nadelen van het poldermodel overwonnen. Mogelijk is dit ook de manier om landelijk op het gebied van ‘zorg-op-afstand’ tot een goede opschaling te komen.

Zorg op afstand: businessmodel Het business model dat gehanteerd is binnen BBDD om de verschillende businesscases door te rekenen, kent een aantal lagen, te weten: klant, product, element en infrastructuur. Per laag zijn de processen benoemd. Het business model kent twee rollen, te weten: de dienstenleverancier en de domoticaserviceprovider (DSP). De dienstenleverancier concentreert zich op de klant en het aanbieden van producten aan klanten. De domoticaserviceprovider concentreert zich op techniek en integratie van technische faciliteiten, inclusief verbindingen. Zorgpartijen gedragen zich naarmate de tijd vordert steeds meer als dienstenleverancier: alle klantprocessen worden hier belegd, van contracteren tot factureren en oplossen klantprobleem. De huidige melden zorgcentrales, die nu de persoonsalarmering opvangen, zullen zich gaan ontwikkelen naar een DSP: alle elementprocessen zijn hier belegd. Beide komen in de productinterface samen. Hier vindt overdracht plaats tussen DSP en dienstenleverancier. Bij het samenstellen van business cases zijn we gestuit op een aantal hoofdbrekens. Allereerst blijkt dat de bouw van toepassingen dure hardware vergt, waardoor de prijs van een dergelijke installatie erg hoog wordt. Subsidie van NZa helpt dan om zorg op afstand te faciliteren. Echt exploitabel wordt zorg op afstand voor zorgorganisaties pas als de prijs van de huidige hardware componenten vervalt of minimaal met 70% daalt. De conclusie die we hier aan verbinden is dat samenwerking met andere partijen buiten de sector een absolute voorwaarde is om zorg op afstand op grote schaal te realise-

Schematische weergave van het businessmodel voor Zorg op Afstand, waarin de meldbank (DSP) een belangrijke rol speelt. ren. Ook is er een verschil in focus tussen zorgorganisaties en leveranciers. Leveranciers gaan ervan uit dat zorg op afstand goedkoper is dan zorg aan het bed, en focussen hiermee op het goedkoper maken van de zorg. Ook zorgpartijen focussen steeds vaker op de levering van nieuwe diensten, iets dat de leverancier van zorg op afstand systemen voor zichzelf had bedacht. Dit leidt tot confrontaties tussen deze partijen. De oplossing hiervoor is heet 'partnership'. Een ander punt van discussie is het aanpassingsvermogen van de doelgroep. De huidige oplossingen zijn erop gericht om zorg op afstand gemakkelijk toegankelijk te maken voor mensen die niet gewend zijn met een PC te werken; dit zijn veelal senioren van 70 jaar en ouder. De toekomstige vorm van zorg op afstand kent veel minder eisen op het gebied van dedicated hardware en zal met name bestaan uit profielen en downloadable applicaties. Sceptici zullen hieruit afleiden dat de investering in de huidige zorg op afstand oplossingen daarmee weggegooid geld is. In de praktijk merken wij echter dat dit noodzakelijk is om de echte effecten, zowel bij klant, medewerker, als financiers en zorgorganisaties helder te krijgen.

Een bijna ethisch dilemma is, in welke groep klanten geïnvesteerd dient te worden. In de huidige klantengroep, bestaande uit senioren, met als kenmerk dat deze niet gewend zijn om met een PC om te gaan. Of in een groep klanten die wel gewend zijn om met een PC om te gaan. De groep tussen de 55 en 70 heeft al een hogere PC en internet penetratie. En de klanten bij jeugd en gezin hebben een PC penetratie van bijna 100%. Het antwoord op deze vraag is dat er geen keuze is, maar dat alle doelgroepen van de zorgverlener vragen om on line te zijn. Voor de zorgverlener is het echter de kunst om voor deze verschillende groepen, aantrekkelijke producten te bieden, zonder dat dit leidt tot extra grote inspanningen in back office systemen en organisatie. De business case van zorg op afstand is dan ook sterk afhankelijk van de marktprijs, en de prijselasticiteit. Recent onderzoek van onder andere TEAM M heeft aangegeven dat de prijs van zorg op afstand video dienst tussen de €25,- en €35,- dient te liggen. Het feit dat veel klanten niet gewend zijn om te betalen voor zorg diensten en het feit dat de huidige hardware componenten duur zijn, geeft de huidige prijselasticiteit aan dat we pas aan het begin staan van een heftige ontwikkeling.

EEN BUSINESSPLAN VOOR DOMOTICAPROJECTEN Aanpak van zorgdomoticaprojecten Er is op dit moment veel aandacht voor de toepassing van zorgdomotica in zelfstandige woningen. Verschillende partijen herkennen, ieder vanuit hun eigen perspectief, de nieuwe mogelijkheden van techniek en zorgdiensten op afstand. Zo beschouwt de overheid zorgdomotica als een instrument voor het extramuraliseren van de intramurale zorg. Corporaties zien een toegevoegde waarde in het levensloopbestendig maken van woningen. Voor zorginstellingen vormt zorgdomotica de infrastructuur voor het leveren van zorg-op-afstand. Bewoners ten slotte, denken met behulp van zorgdomotica langer zelfstandig te kunnen blijven wonen. Het realiseren van een domoticaproject blijkt niet eenvoudig te zijn. Dat kan te maken hebben met een eenzijdige focus op slechts een aspect van het project. Vaak zal men zich vooral richten op de technische mogelijkheden. Maar wat ook belangrijk is: de organisatie van zorgdienstverlening achter domotica, de financiële exploitatie over langere termijn en, vooral, de behoefte en wensen van eindgebruikers (bewoners en zorginstelling ). Dit pleit voor een integrale aanpak waarbij de deelgebieden techniek, organisatie, financiën en communicatie gelijktijdig worden meegenomen.

voorbeeld exploitatiescenario's

Vergeet niet de zorgorganisatie, communicatie met gebruikers en de techniek

Duidelijk blijkt dat bij de keuze voor een primair financiële invalshoek er ook al heel snel nagedacht moet worden over technische, organisatorische en communicatieve aspecten. Dat zou bij een andere keuze, bijvoorbeeld techniek, niet anders geweest zijn. Bij het opstellen van een businessplan voor een domoticaproject moet die integrale aanpak ook duidelijk zichtbaar zijn. Draagvlak creëren met risicoanalyse en behoeftebepaling De ervaring leert dat opdrachtgevers niet a priori projecten met een negatief exploitatieresultaat afwijzen. Maar van projecten met een onbekend exploitatieresultaat, een open einde, houden ze beslist niet! Om begrip en draagvlak te creëren is het goed om het ontwikkelen van een businessplan een gezamenlijke activiteit te laten zijn. In workshops en presentaties kunnen alle aspecten stap voor stap worden besproken. De uitgangspunten worden in overleg bepaald en het exploitatiemodel wordt gevuld. Speciale aandacht zal er weer zijn voor de risico analyse en de behoeftebepaling.

Vraag het aan Livio! geïntegreerde aanpak met bewoner centraal

Starten met de financiën

Het is niet zo gek om te starten met de financiële aspecten van een domoticaproject. Is dit niet goed geregeld dan is er weinig kans op realisatie. Op basis van een voorlopig functioneel programma van eisen kan een ontwerp worden gemaakt van toe te passen domoticafuncties en techniek. De investeringen en periodieke kosten die daaruit volgen worden ingeschat. Verdere technische en functionele uitwerking kan later als blijkt dat er voldoende financieel draagvlak bestaat. Een interessant uitgangspunt in de praktijk is dat eindgebruikers van zorgdomotica (bewoners en zorginstelling) vaak niet de investeerders en beheerders (corporatie) zijn. Interessant ook omdat de beschikbare exploitatievergoeding van de NZa (CA-259) alleen aan te vragen is door een AWBZ zorginstelling. De investeerder (corporatie) maakt alle kosten maar ontvangt niet de exploitatievergoeding daarvoor. Dit wordt opgelost als de zorginstelling de domotica infrastructuur huurt van de corporatie. De huurprijs bestaat dan uit de vergoeding die de zorginstelling ontvangt. De exploitatievergoeding vormt nu nog een belangrijke component van het businessplan. Voor een sluitende exploitatie is echter ook cofinanciering door corporatie en zorginstelling nodig. Een derde bron van inkomsten vormen de vergoedingen die bewoners betalen voor domoticafuncties en dienstverlening. Een behoefte onderzoek en prijspeilbepaling op basis van prijselasticiteit onder de toekomstige gebruikers geeft inzicht in gewenste product/prijs combinaties.

Opstellen van exploitatiescenario's

Met alle bepaalde kosten en baten wordt een exploitatiemodel 'gevuld'. Omdat niet alle kosten en baten vooraf zeker zijn, worden er met het model verschillende scenario's doorgerekend. Zo ontstaat al een financieel risicoprofiel van het project (bandbreedte van exploitatieresultaten). Voor het vaststellen van het werkelijke financiële risico speelt ook de mate waarin variabelen beïnvloedbaar zijn een rol. Zo zijn de vergoedingen van de overheid is minder beïnvloedbaar als het aantal bewoners met een CIZ indicatie bij woningtoewijzing.

Bij een domoticaproject van Livio, een grote zorginstelling actief in regio Enschede, is de beschreven aanpak door TeamM toegepast. Het project omvatte een complete zorgdomotica installatie, te gebruiken voor intramurale plaatsen en extramurale woningen en centrale voorzieningen op 24 locaties. Er is een exploitatiemodel voor dit zorgdomotica project opgesteld voor een periode van 7 jaar waarin alle kosten en baten zijn opgenomen. Voor 4 geformuleerde toekomstscenario's zijn met het model de exploitatieresultaten berekend. In een risicoanalyse is een relatie gelegd tussen exploitatieresultaten en (on)zekerheden in de aannames van parameters. De exploitatieberekening en risicoanalyse vormde het uitgangspunt voor een positieve beslissing door de RvB van Livio voor dit project. Paul Scholten, facilitair manager bij Livio, omschrijft de dienstverlening als volgt: 'Met hulp van TeamM hebben we een gecalculeerde risico analyse gekregen en zijn de aanvragen CA-259 zorgvuldig aangeleverd. Door de heldere opbouw kon de RvB een goed onderbouwd besluit nemen. Bovendien waren het Zorgkantoor, College Bouw en de woningcorporaties ook snel overtuigd!'

Meer informatie

TeamM is specialist op het gebied van financiering en implementatie van zorgdomoticaprojecten. Met hun kennis en ervaring kunnen zij voor u een gedegen financiële basis leggen voor realisatie van uw domoticaprojecten. Daarnaast kan Team M u ondersteunen op het gebied van contractvorming, procesmanagement, voorlichting en onderzoek behoeftebepaling.

Team M New Business Development BV Energieweg 17 K 4143 HK Leerdam Tel: 0345 512601 E-mail: [email protected]




SKI: toekomstige ouderen

De levensloop van de SKI-generatie in beeld gebracht door trendwatcher Herman Konings.

DOOR HERMAN KONINGS

In 2015 zal het volledige hogedrukgebied van Babyboomers – iedereen geboren tussen 1946 en 1965 – de kaap van 50 hebben gehaald en zal de vooroorlogse generatie uitgedund zijn tot nauwelijks 1,5 miljoen stuks, waarvan bovendien 60% in aanzienlijke mate lichamelijk en/of geestelijk belemmerd is, en dus voor soevereine aankopen van niet-essentiële goederen of diensten nauwelijks of niet meer in aanmerking komt. Wat u vooral moet onthouden is het enorme aantal zogenaamde Frontend Babyboomers, waarvan ongeveer 15% op dit ogenblik reeds met (vervroegd) pensioen is en zich geconfronteerd weet met een royaal tijdsoverschot. Verwacht wordt dat tussen 2010 en 2015 ongeveer 1 miljoen Nederlandse Frontend Boomers met pensioen zullen gaan, waardoor het regiment gepensioneerden voor een meerderheid zal bestaan uit een generatie, die geboren en opgevoed is in de jaren van pril naoorlogs optimisme en (Amerikaanse) welvaartsideologie. De Tweede Wereldoorlog – en het daaraan voorafgaande decennium van de Grote Depressie – heeft bij de ouders van de Geboortegolvers verwarring en omzichtigheid gebracht. De grote leegte, de onzekerheid, armoede en angst hebben de vooroorlogse generatie nog meer doen beseffen dat ze de wereld te leen heeft van de kinderen. En die kinderen? Zij zagen zichzelf verplicht afstand te nemen van dwingende structuren, onvoorwaardelijke gehoorzaamheid en traditionele rolpatronen, en op zoek te gaan naar een betere en bredere wereld. Het Marshall doorstartplan voor Europa heeft de geboortegolfgeneratie het (juiste?) besef gegeven dat een welvarend Europa gebaat is bij de harde principes van het Amerikaanse consumentisme. De massa Babyboomers heeft ook voor massaproduc-

tie, massamedia, massacommunicatie en massaconsumptie gezorgd. De massacultuur kent in de gedaante van popcultuur – tot op heden – haar meest tot de verbeelding sprekende ambassadeur. De tienerpop van de jaren vijftig, de oerjaren van de rock ’n roll, waren in sociologisch opzicht zeer belangrijk: voor de eerste maal zagen vrouwen – tienermeisjes – massaal de kans om al heupwiegend het keurslijf van de ‘veldafhankelijkheid’ af te gooien. Popcultuur werd het nieuwe opium voor het volk en de Babyboomers vormden de eerste grote verleidingsgeneratie, die de kans schoon zag de wereld te ontsluiten. De Geboortegolvers zijn de eerste generatie die kamerbreed – met dus zowat alle generatiegenoten aan boord – de grenzen van de sociale conventie begonnen te verleggen. De limieten uitdagen, maar veilig beginnen in de wereld van het amusement: lichtelijk subversieve muziek, melodieus, elektrisch versterkt, muziekpartituren overboord, uitdagend verpakt… Het pad van de oh yeahs en be-bop-beloo-la’s werd in de loop van de jaren zestig verlaten door kritische boodschappen op muziek te zetten tegen de conservatieve krachten van het establishment, tegen het militaire apparaat en de dreigende oorlog in het Zuidoosten van Azië, maar ook tegen het ongebreideld consumentisme en tegen geslachtelijke en rassenongelijkheid, waar ook ter wereld. Popcultuur werd ook een tegencultuur, gekenmerkt door lange haren, vrije liefde, geestverruimde kruiden en de vrijheid van meningsuiting, op muziek gezet en vertolkt door singer-songwriters als Bob Dylan, Joan Baez, James Taylor, Janis Joplin, maar ook door lokale helden als Boudewijn De Groot en Ramses Shaffy. Eind jaren zeventig, begin jaren tachtig werd het geëngageerde luisterlied vervangen door zwarte onderbuikmuziek. Het leek alsof de protestgeneratie was moegestreden, de moeite vergeefs was en de muziek niet bij machte de wereld te redden … Er is evenwel een andere, meer sociaal-psychologische lezing van deze omme-

zwaai: de Boomers werden in de jaren zeventig en tachtig geconfronteerd met child bearing and rearing. De tijd van spel en verzet maakte plaats voor gezinsverantwoordelijkheid en het verleidelijke besef dat er veel geld (en prestige) kon verdiend worden in een globale, multinationale economie, bij voorkeur door de twee gezinshoofden samen. De lange haren werden ingeruild voor das en aktetas, en snel werd duidelijk dat men evenzeer door Het Systeem was gegrepen. Meer nog, de opkomst van de veelvretende hyperconsument en de (opgelegde) aspiratiecultuur hebben de Geboortegolvers ertoe aangezet zich blijvend competitief op te stellen, nog langer en harder te werken en quality time uit te stellen tot aan het pensioen, tot wanneer de tijd alleen nog maar bestaat uit vrij beschikbare tijd. De overvloed aan vrije tijd is uiteraard niet nieuw, maar wat wél nieuw is, ongeveer sinds de laatste eeuwwisseling, is dat de nieuwe lichting gepensioneerden, naast een maximaal tijdsbudget, óók over een ongekend groot financieel budget beschikt. Nooit eerder heeft een gemiddelde oudere vijftiger of jonge zestiger over zo veel (eigen) geld kunnen beschikken. Het gemiddeld reëel besteedbaar eigen vermogen van een gemiddelde Nederlandse vijftiger anno 2008 is naar schatting dubbel zo groot als dat van een Nederlandse vijftiger uit 1985. Sinds enkele jaren melden de Boomers zich massaal aan de voordeur van het pensioen, zwaaiend met een goed gevulde geldbeugel, maar ook met het onverzettelijk voornemen het beschikbare geld royaal te verteren. Het contrast met het spaarzame pensioengedrag van hun ouders – de ‘Senioren’ – kan niet groter zijn: de vooroorlogse generatie houdt de hand op de knip, lijkt immuun voor de lokroep van de reclame en vermijdt onnodige risico’s. Deze generatie heeft geleerd uit haar jeugdjaren: grote, basisgeschoolde gezinnen met één inkomen, ongevraagd geconfronteerd met de leegte, schaarste en schaamte van de depressiejaren dertig en de oorlogs-

jaren veertig. Wat als een nieuwe oorlog uitbreekt? Of een terroristische aanslag? Of een pandemie? Of een natuurramp? Of een slepende ziekte? De ‘Overlevingsgeneratie’ lijkt niet anders te willen (of te kunnen) dan zich consumptieschuchter te gedragen. De eerste, échte grote verleidingsgeneratie is die van de Babyboomers, die aan de vooravond van 2010, op de drempel van het pensioen, van plan is om zichzelf de volgende kwarteeuw in materiële, lichamelijke en psychische zin te laten verwennen. Dat de eerste naoorlogse generatie over veel financiële middelen beschikt, heeft – naast de financiële meerwaarden van de open marktwerking, de voortvarende wereldeconomie, de opkomst van het tweeverdienersgezinnen, enz. – ook te maken met een onverzettelijke persoonlijke inzet, aangezwengeld door een niet-aflatende statusjacht, een hoge wedijver op de werkvloer en het ontkerstend vermoeden dat met het hemelse hiernamaals de lange, gezonde termijn na de actieve carrière bedoeld wordt. De oudere, nog beroepsactieve Boomers zijn in ieder geval uitgeput en verlangen rond hun zestigste het werkveld te verlaten, daarbij een lange neus makend, niet alleen naar de werkgever, maar naar zowat iedereen, de eigen kinderen inbegrepen. “Nu zijn wij aan de beurt,” zeggen ze, “we hebben onze kinderen heel veel gegeven om hen de wereld te laten veroveren, maar nu draaien we de rollen om!” Een attitude die de medioren de bijnaam ‘SKI’ oplevert: een op leeftijd komende popgeneratie die bezig is met Spending (their) Kids’ Inheritance … Waar staat de SKI-generatie over 10-1520 jaar, wanneer zowel lichaam als geest door harde natuurwetten worden uitgedaagd? Het lijdt geen twijfel dat deze generatie zich graag en uitgebreid zal bedienen van nieuwe zorgvoorzieningen, waarbij o.m. niet-belemmerende afstandstechnologie en aanlokkelijke ho(me-)telservice het eeuwige adagio van de Geboortegolvers zullen beklemtonen : jong willen sterven ... maar zo laat mogelijk!

Herman Konings De Belgische trendwatcher Herman Konings is van oorsprong psycholoog. Tijdens zijn studie en beroepsleven raakte hij gefascineerd door de psychologische achtergrondfactoren van allerlei maatschappelijke ontwikkelingen. Hij ging maatschappelijke trends bestuderen en presentaties geven over trendobservaties en toekomstverwachtingen o.a. op het gebied van klantenpsychologie, marketing en business tot businessmarketing. Wij vroegen Herman Konings hoe hij aankijkt tegen de toekomstige markt van senioren voor wie zowel zorginstellingen als wooncorporaties nieuwe woongemaken zorgdiensten zoals ‘Zorg-opAfstand ‘willen ontwikkelen. Zijn analytisch antwoord, op de vraag die BBDD hem stelde treft u aan in het bijgaande artikel, waarin hij waarin hij de toekomstige generatie ouderen bestempeld als de ‘SKI’-generatie’. Denkt u daarbij onmiddellijk aan de wintersport, dan heeft Herman Konings u toch op het verkeerde been gezet en dat is vaak wat hij wil ons aan het denken zetten over de toekomst van onszelf en onze klanten.

Innovatie met passie Advertorial

Rups Adviseurs voor Innovatie Rups is van meet af aan nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van het samenwerkingsinitiatief ‘Breedbanddiensten Delft’. Rups tekende voor het algemeen projectmanagement en is verantwoordelijk geweest voor het projectsecretariaat. Rups voelt zich nauw verwant met maatschappelijke vernieuwing en transformatie. Centraal in de aanpak staat de mens. Innovatie betekent verandering en techniek is daarin dienstbaar aan de mens. Innoveren en transformeren is ons vak. Rups ontwikkelt innovatieve concepten en helpt deze realiseren. Rups doet dit voor en met andere partijen. Regelmatig werkt Rups op eigen initiatief aan nieuwe diensten voor een duurzame samenleving. Rups legt zich al jaren met succes toe op strategische advisering rondom informatie- en communicatietechnologie (ICT) in de gezondheidszorg. Toepassing van ICT leidt in de gezondheidszorg tot aanzienlijke kwaliteitsverbetering en doelmatiger werken. Zorgprofessionals en patiënten hebben daar voordeel van. Rups heeft binnen de gezondheidszorg projecten uitgevoerd voor brancheorganisaties, ziekenhuizen, instellingen voor verpleging en verzorging en thuiszorg, zorgverzekeraars, overheden, publiek private samenwerkingsverbanden, medische professionals, farmaceutische industrie en leveranciers van medische hulpmid-

Rups: drs. Jan Katgerman (l), Loes Könemann, drs. Peter C.M. Elderman, Leo Jetten (arts).

delen. Rups en maatschappelijke marktinnovaties met breedband ICT Rups is intensief betrokken bij programma’s rond maatschappelijke sectoren en ICT. Slimmer en beter

gebruik van breedband ICT in de gezondheidszorg draagt bij aan de realisering van een duurzame gezondheidszorg, waarin de burger als klant centraal staat.

Rups’ betrokkenheid uit zich onder meer in het organiseren van workshops voor doelgroepen op verschillende niveaus in de zorg en het ontwikkelen van (trans)sectorale samen-

werkingsverbanden voor opschaling van ‘best practices’ naar nationaal niveau. Contact is mogelijk via telefoonnummer 010-2462606 of www.rups.nl.

Careyn Keuzepakket De kapper (aan huis), korting bij Rootz muziekschool, een leuke dag naar het dolfinarium of korting bij het zwembad. Dit is nog maar een greep uit ons aanbod. Lid worden? Dit kan al voor €17,50 per jaar. Bel Careyn Contact 088 - 123 99 88 of mail [email protected]

'Profiteer nu van aantrekkelijke kortingen!' Careyn Postbus 900 • 3100 AX Schiedam • www.careyn.nl




Verpleging & verzorging in vogelvlucht Florence Nightingale

Zorg op afstand in bedrijf In tien stappen door de geschiedenis van verpleging en verzorging, naar een toekomst met moderne ICT en communicatiemiddelen. De cliënt moet snel en goed geholpen worden. Zorg is altijd dichtbij!

De oermoeder van alle verpleegkundigen (1820-1910), die passie voor verpleging en verzorging paarde aan goede organisatie en wetenschappelijke onderbouwing.

Zuster eigentijds

In een aantal organisaties is videocommunicatie niet meer weg te denken uit de zorg thuis. Teams van verpleegkundigen kunnen zo reistijd besparen en vaker op bezoek in de wijk!

Groene Kruis in actie

Ook mobiel zorgen

In het Kruisgebouw werden moeder- en kindzorg en ouderenzorg opgepakt door ervaren wijkverpleegkundigen en gespecialiseerde artsen. Vaccinatie was een routinehandeling.

Je hoeft er niet meer altijd voor thuis te blijven. Zorg kan op elke gewenste afstand op elk modern communicatieapparaat worden geleverd. Waar de klant maar is.

Wijkzuster nog mobieler?

Care-0-bot

De moderne verpleegkundige verleent zorg op maat en dichtbij de klant. Zij wordt ondersteund door moderne planning- en agendasystemen en goede elektronische zorgdossiers.

In 1962, toen de wijken en dorpen groeiden en de wijkzuster in weer en wind paraat moest zijn, werd de solex gestald en kwam de eerste auto voor de zuster uit de garage.

De pilwekker helpt

Zorg op afstand getest

Op vele plaatsen worden robots ontwikkeld die specifieke zorgtaken kunnen verrichten en daarvoor dag en nacht beschikbaar zijn. Deze eenarmige robot kan vele taken foutloos verrichten.

Asimo: de slimme robot

Medicijntrouw is voor bepaalde patiënten heel belangrijk. Het niet op tijd slikken van medicijnen kan fataal zijn. De pilwekker (een smsje op de mobiele telefoon) kan hierbij helpen. In 2003 kwamen de eerste toepassingen van zorg op afstand met videocommunicatie tussen verpleegkundige en de klant thuis op gang. Nederland speelde een koploperrol.

'n Robot, veilig, 'zelfdenkend' en in staat om vrijwel alle menselijke handelingen te verrichten, heeft toekomst. Maar de warme hand en zorgzame blik van de zuster moeten blijven.

Verzekeren zonder poeha levert de meeste winst op DSW doet gewoon wat een zorgverzekeraar moet doen. Met de nadruk op gewoon. Volgens Chris Oomen, voorzitter van de Raad van Bestuur, zitten mensen helemaal niet te wachten op hypes in de zorg. “Wij gaan met onze tijd mee, maar op een andere manier. Mensen stappen niet over omdat ze cholesterol verlagende boter vergoed krijgen. Ze willen een goede dokter die beschikbaar is en ze willen dat de rekeningen op tijd betaald worden. En dat is bij ons zo. Iedereen is welkom als verzekerde en kan rekenen op onze goede producten, scherpe premies en uitstekende service. Onze verzekerden kunnen nu ook van al onze diensten gebruikmaken via de geheel vernieuwde website. Gewoon duidelijkheid, daar staan we voor. Geen hypes en andere poeha.”

Anders dan anderen Wie het pand aan de ’s-Gravenlandseweg in Schiedam bezoekt zal niet achterover slaan van de grandeur. Het hoofdkantoor van DSW kenmerkt zich niet door een marmeren gevel of entree, maar door een beton-look uit de jaren zeventig. “Geld van verzekerden moet je niet gebruiken voor dergelijke luxe, dat is nergens goed voor!”, stelt Chris Oomen. Het lijkt wel een principieel uitgangspunt, zoals DSW er meer heeft. DSW is duidelijk geen na-aper binnen de zorgverzekeringswereld, maar vaart een eigen koers. Zo geeft de zorgverzekeraar aan niemand korting op de premie van de basisverzekering; ook niet aan collectiviteiten. Volgens Chris Oomen kiest DSW voor solidariteit. “Het zorgstelsel dat wij in Nederland kennen, is gebaseerd op solidariteit: iedereen heeft dezelfde basisverzekering en de premie is niet afhankelijk van leeftijd of gezondheid. Juist vanwege deze solidariteit garandeert DSW al zijn verzekerden dat zij niet meebetalen aan kortingen voor andere verzekerden. Iedereen – individueel en collectief – betaalt bij ons namelijk dezelfde, net kostendekkende premie. In dit opzicht onderscheiden wij ons bewust van zorgverzekeraars die aan collectiviteiten kortingen geven op de premie van de basisverzekering.”

Winstgevend Juist dit principiële standpunt zorgt er wel voor dat DSW financieel ook anders draait dan al de andere zorgverzekeraars in Nederland. In de eerste twee jaar sinds de invoering van de basisverzekering is er door al de zorgverzekeraars bij elkaar een verlies geleden van 1,5 miljard euro. DSW heeft beide jaren echter met een positief technisch resultaat weten af te sluiten. De reden van het verschil in cijfers komt volgens Chris Oomen omdat DSW geen korting op de premie van de basisverzekering geeft; die is voor iedereen net kostendekkend vastgesteld. “Collectiviteiten zijn niet goedkoper. Verzekeraars die premiekorting geven aan collectief verzekerden, wekken daarbij de suggestie dat dit mogelijk is omdat de (administratie)kosten lager zouden zijn. Collectiviteiten leiden echter niet tot lagere kosten. Integendeel: hoe meer collectiviteiten –

met allemaal een eigen afspraak – hoe ingewikkelder de administratie. Alle verzekerden moeten immers gewoon individueel in de administratie worden verwerkt, ongeacht of zij deel uitmaken van een collectiviteit of niet. Dat komt doordat zaken als premiebetaling en eigen risico met iedere verzekerde individueel moeten worden afgehandeld. Ook de zorguitgaven zijn niet lager bij een collectiviteit, want collectief verzekerden maken niet ineens meer of minder gebruik van zorg.”

DSW doet het goed DSW geeft geen miljoenen euro’s uit aan reclame om aan zijn imago of naamsbekendheid te werken. Geen dure tv-spotjes, of radiocommercials die uitdragen waarom DSW zo goed zou zijn. Toch laat DSW sinds de invoering van de basisverzekering een relatief grote groei in zijn verzekerdenaantal zien. “Blijkbaar kijken onze verzekerden verder”, stelt Chris Oomen. “Daarnaast maken verzekerden en zorgverleners reclame voor DSW.” Mond-totmondreclame blijkt een belangrijke reden waarom nieuwe verzekerden voor DSW hebben gekozen. Bovendien geven verzekerden DSW al jaren hoge rapportcijfers in tal van onafhankelijke consumentenonderzoeken. “De Consumentenbond heeft ons zelfs verschillende malen uitgeroepen tot beste (vrij toegankelijke) zorgverzekeraar van Nederland.

Zorgverzekeraar wil, behalve financier van zorg, vooral ook een partner in zorg zijn. De missie van DSW Zorgverzekeraar is het bieden van kwalitatief hoogwaardige zorg tegen een betaalbare prijs aan verzekerden door het faciliteren van zorgverleners. DSW staat hierbij voor continuïteit: vandaag investeren in de zorg van morgen. Hoewel ongevoelig voor hypes, is DSW aldus zeer nauw betrokken bij innovatieve projecten, zoals de aanleg van een nieuwe infrastructuur, en de zorgtoepassingen die hierdoor aan vooral hulpbehoevende mensen geboden kunnen worden. Ook in een betere informatievoorziening voor zorgverleners wordt geïnvesteerd. Het samenbrengen van zorginstellingen in de regio wordt gestimuleerd, zodat zorgprocessen op elkaar worden afgestemd. Uiteindelijk allemaal met de zorg voor de patiënt hoog in het vaandel. DSW zorgt er daarnaast niet alleen voor dat de zorg goed op orde is, maar sponsort ook ‘gezonde projecten’. Deze gezonde projecten kunnen bijvoorbeeld te maken hebben met sport, gezond bewegen en preventie. DSW Zorgverzekeraar is voor de klanten niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk dichtbij, bereikbaar, toegankelijk, professioneel en betrouwbaar. Geconfronteerd met die conclusie stelt Chris Oomen zonder enige poeha “we doen gewoon wat elke zorgverzekeraar zou moeten doen.”

Ook de zorginstellingen en mensen die werken in de zorg, hebben hun vertrouwen in ons uitgesproken. Veel werknemers in de zorg zijn bijvoorbeeld via DSW verzekerd. De zorginstellingen hebben daarnaast in de huis-aan-huisbladen paginagrote advertenties geplaatst waarin zij adviseren voor DSW te kiezen. Maar gratis reclame en een goede pers moet je verdienen”, realiseert Chris Oomen zich terdege.

Vooral winst voor de verzekerden Maar als al die winst niet opgaat aan een duur pand of aan dure reclame, waar wordt dit dan aan uitgegeven? Ook hier is DSW principieel in, zij investeren dit weer in de zorg in de regio. DSW

Benieuwd naar de voordelen van DSW Zorgverzekeraar? Ga naar www.dsw.nl of vraag vrijblijvend een informatiepakket aan via (010) 2 466 466.

www.dsw.nl

(010) 2 466 466




Nieuwe zorg en diensten met breedband en domotica DOOR PETER HERMANS

Andere artikelen in deze krant beschrijven de technische mogelijkheden en toepassingen. Dat klinkt mooi en het ziet er in de praktijk ook prachtig uit, maar wat is nu het praktische nut voor de gebruiker? Binnen Breedbanddiensten Delft is die vraag opgepakt binnen de projectgroep 'Dienstontwikkeling'. Dat is gebeurt zonder dat de techniek al toegepast was in de praktijk, waardoor het zeer complex bleek om die diensten -als het ware vanuit het niets- te realiseren. Inmiddels is er een beperkt aantal mensen aangesloten en kan de ontwikkeling van de diensten verder uitgebouwd worden.

Visiedocument Het eerste resultaat van de projectgroep is vastgelegd in een visiedocument ‘Speerpunten Breedbanddiensten voor Zorg, Welzijn en Veilig wonen in de gemeente Delft. De volgende hoofdlijnen staan daarin uitgewerkt: •BBDD ziet in principe de gehele bevolking van Delft als haar doelgroep. •Elke partner binnen het project wil gebruik maken van domotica ter ondersteuning of verbetering van haar dienstverlening op het eigen terrein (wonen, welzijn, zorg, overheid). •Alle partners willen met die dienstverlening de kwaliteit van (samen-)leven ondersteunen. •Dat aanbod leidt concreet tot een veilige woonsituatie, sociale verbondenheid en de beleving van gezondheid. •Uitgangspunt is te allen tijde dat stuurkracht van de cliënt versterkt wordt. Hij heeft en houdt de regie over het gebruik en de toepassing van domotica. •De cliënt wordt gezien als een actief lid van zijn sociale omgeving: familie, buurt, kennissenkring, lotgenoten, interessegroepen (b.v. de damclub) •Domotica draagt bij aan de verbinding van de thuis verblijvende cliënt met 'de wereld' om hem heen.

Productbeschrijvingen Op basis van deze visienota zijn

Schematisch model van de bewoner/cliënt/patiënt, omgeven door (commerciële) dienstverleners en mantelzorgers die zorg op afstand aanbieden. vervolgens productbeschrijvingen gemaakt van diensten die vervolgens door de verschillende partijen uit het samenwerkingsverband partijen zelf ontwikkeld kunnen worden. Iedere dienstverlener kan deze diensten aanbieden aan zijn cliënten die op de infrastructuur zijn aangesloten.

Diensten Bijgaand model geeft een beeld van de wijze waarop de cliënt als het ware omgeven is door dienstverleners. De cliënt is in staat zelf (of op zijn verzoek door de zorgen dienstencentrale) dienstverlening te bestellen. Waar noodzakelijk 24 uur per dag! Het geschetste netwerk is verbonden via internet. De veilig-

BBDD Wie werkten mee? Aan het project Breedbanddiensten Delft hebben heel veel personen en instellingen hun medewerking verleend. Onderstaand treft u een overzicht aan van degenen die zich zowel in de voorbereidingsfase als in de uitvoeringsfase hebben ingespannen voor de stuurgroep, de projectgroepen en de deelprojecten. Ton van Overbeek, Arie Mak, Hans van Holten, Frans ten Brink, Dick Rensen, Eric Borggreve, Gert den Ouden, Marja van Leeuwen, Marianne Levering, Janet van der Burg. Peter Elderman, Ria Leenheer, Marieke van Velden, Loes Könemann, Ellen van Paassen, Elli van Eijk, Ron de Wit, Peter Hermans, Ronald Everard, Nanneke Lautenbach., Cecile Engels-Verhagen, Bert Tettero, Sander Rimmelzwaan, Roger Jongen, Eelco van der Werf, Ruud van Wijk, Kees van der Spek, Bas Verhoeven, Hans Kleinhout, Frank den Blaauwen, Yvonne Huisman, Tjeerd Langerhorst, Hanneke Koenen, Bart Meeuwis, Ed Reitsma, Kees Verhoeven, Martin Mouton, Jan van der Kleij, Marthy Zoetemelk, Sandra de Bruijn, Wouter Brinkman, Edward Maatkamp, Marianne Levering, Leo van der Velden, Cobie van Gemerden, Jolanda Hageman, Margo Baar, Frans de Haas, Bianca Kooter, Pim Koemans en Roel Snel.

heidssituatie bij de cliënt in huis kan door de zorgen dienstencentrale worden bewaakt op een aantal specifieke elementen (rook, vuur, gas, beweging enz.) Tevens is het mogelijk om met elk gewenst adres een videocontact op te bouwen. De cliënt dirigeert zelf zijn dienstenaanbod. Hij kan ook de zorgen dienstencentrale vragen om de dienstverlening te coördineren. De doelstelling van het dienstenpakket is om de cliënt vanuit de eigen woning toegang te bieden tot diensten die de kwaliteit van leven en zelfregie bevorderen. Het dienstenmodel kent drie dimensies: 1.de mantelzorg en -diensten; 2.de professionele, commer-

ciële en overheidsdiensten; 3.De zorgen dienstencentrale die 7x24 uur bereikbaar en beschikbaar is. Basisgedachte is dat de cliënt zelf grote invloed heeft op de samenstelling van de gewenste dienstverleningspakket. Uiteraard regelt hij zelf de contacten met zijn persoonlijke sociale omgeving. Hij kan daartoe gebruik maken van het netwerk. Zo wordt het mogelijk om op een simpele wijze (video-)contact op te bouwen met de eigen sociale kring, waar die zich ook ter wereld bevindt. Op die wijze helpt domotica mee aan het voorkomen van sociaal isolement. Daarnaast krijgt de cliënt de beschikking over een keuzepakket van professionele,

commerciële en overheidsdiensten. De samenstelling van dat pakket is direct gerelateerd aan de doelstelling ervan: zelfregie, zelfstandigheid, veiligheid en sociaal-maatschappelijke betrokkenheid. Elke partij binnen het samenwerkingsverband biedt zijn cliënten de eigen diensten via het gemeenschappelijke netwerk. Deze laten zich grofweg in de volgende dienstgroepen indelen: 1.Entertainment en ontspanning, bijvoorbeeld interactieve spelletjes, kijk op de wijk; 2. Gemak: o.a. boodschappendienst, informatiediensten, bediening van elektronica in huis; 3. Veiligheid: o.a. monitoren van risico's (vuur, rook, gas,

temperatuur); 4. Zorg, o.a. begeleiden en bijstaan, agenda ondersteunen, zorgcoaching; 5. Diagnostiek en behandeling: bewaken vitale lichaamsfuncties, medicijntherapie, leefstijlbegeleiding, teleconsultatie zorgspecialisten, voedings- en dieetadvies. De verwachting is dat met dit nieuwe pakket diensten enerzijds het woon- en leefcomfort verbeterd wordt voor alle categoriën gebruikers, anderzijds zullen zorgbehoevende ouderen en chronisch zieken langer veilig en zelfstandig thuis kunnen wonen. Zij zullen dus minder vaak een beroep doen op de 'zware' zorgverlening in verzorgings- verpleeg- of ziekenhuizen.

Technische tips voor domoticaprojecten Bij domoticaprojecten gaat veel tijd verloren aan het treffen van de juiste voorzieningen tijdens de bouw of renovatiefase van wooncomplexen voor senioren. Ofschoon dergelijke voorzieningen voor een belangrijk deel afhankelijk zijn van de gewenste functionaliteit zijn er toch ook zaken die van te voren al vast staan. Zo zal er in alle gevallen sprake moeten zijn van een (vaste of mobiele) netwerkinfrastructuur om de zorgen domoticatoepassingen in een appartement te kunnen aanbieden. Er kan daarbij gekozen worden voor een complexinfrastructuur of voor de openbare infrastructuur van telecomproviders of kabelleveranciers (CAI). De keuze, die men daarin kan maken is afhankelijk van de kosten, de functionaliteit en eisen, die men stelt aan beschikbaarheid betrouwbaarheid en beveiliging. Het voordeel van een complexinfrastructuur is dat algemene gebouwfuncties zoals deurvideofonie met intercom en geautomatiseerde aansturing van toegangswegen mogelijk zijn. Een nadeel van een complexinfrastructuur is dat de initiële kosten hoger zullen zijn, er moet immers veel bekabeling worden aangelegd. Wanneer is voorzien in een centrale

bekabelingsinfrastructuur moet er worden gekeken naar benodigde voorzieningen in de woningen. Een goed doordacht gebruik van loze leidingen leidt niet tot subtantiële verhoging van de installatiekosten. Ten aanzien van loze leidingen kan gedacht worden aan een gestructureerd systeem zoals bijvoorbeeld ELUX wat door veel leveranciers ondersteund wordt.

Tips Door de opmars van IP met ethernet als transportmiddel worden technieken als ethernet over het stroomnet interessant. Inmiddels zijn de eerste 230V armaturen met ingebouwde ethernet adapter op de markt. Deze ontwikkeling en wireless oplossingen (DECT en WiFi) zullen op termijn loze leidingen verdringen. Het is bovenal van belang de gewenste functionaliteit ruim voor aanvang van de bouwwerkzaamheden te bepalen. Op basis van deze functionaliteit kan een technisch ontwerp worden gemaakt waaruit vervolgens het benodigde leidingverloop kan worden afgeleid. Op basis van de ervaringen die zijn opgedaan in BBDD-verband kunnen de volgende tips worden gegeven:

1. Bepaal vooraf zo goed mogelijk de functionaliteiten die je wil aanbieden en de wijze waarop de infrastructuur moet worden beheerd, en stem daar het technisch ontwerp en de aanleg van de infrastructuur op af. Bij de huidige stand van de draadloze techniek is vast gestructureerd bekabelingsysteem in een gebouw vaak nog steeds een goede keuze. 2. Breng een dergelijk gecertificeerd bekabelingssysteem in het complex (bij vorkeur op basis van Glas of Koper) aan tot in de meterkast. 3. Kijk kritisch naar de lokatie van loze leidingen (als je nog niet onmiddellijk apparatuur aanbrengt in de woning, maar daar wel in de toekomst toe over wil gaan) 4. Zorg ervoor dat in de meterkast voldoenden ruimte is voor een residential gateway en de daarvoor benodigde energievoorziening 5. Zorg voor voldoende diepte van de contactdozen in de woning?? 6. Pas In de woning draadloze voorzieningen toe, waar dat kan en (op basis van metingen) verantwoord is. 7. Kies voor zorgen domoticasystemen die werken op IP-basis 8. Kies voor systemen die afhankelijk van de functionaliteit, die een bewo-

ner nu of in de toekomst wenst (modulair) uitbreidbaar zijn 9. Als er een videofoonvoorziening in het complex is voorzien kies dan voor een voorziening op IP-basis; deze kan makkelijk worden geïntegreerd met ander toepassingen. 10. Draag zorg voor energietoevoer en leidingen waar dat nodig is (bijv. voor elektrische deurontsluiting 220V bij de voordeur van het appartement, voor het openen van gordijnen of zonweringen op plaatsen waar deze zich bevinden etc. 11. Zorg dat bedrijfskritische apparaten of schakelaars, die draadloos werken ‘Battery low signals’ en ‘Sign of Live Signals’ kunnen uitzenden, zodat deze apparaten op afstand kunnen worden aangestuurd of op en correcte werking meten kunnen worden gecontroleerd. 12. Draag zorg voor een goed beveiligde centrale computerruimte (MER) in het gebouw met goede netwerkvoorzieningen naar het technisch beheercentrum en de zorg- of meldcentrale. 13. Kies leveranciers en partijen die aantoonbaar goede prestaties hebben neergezet en meer met dit bijltje hebben gehakt (informeer bij twijfel bij Uneto-VNI)

ZorgVrijWonen van KPN Het vergroten van de zelfredzaamheid van cliënten, zodat zij zolang mogelijk veilig in hun eigen omgeving kunnen blijven, is een belangrijk aandachtspunt in de zorg. ICT-oplossingen voor zorg, veiligheid en comfort kunnen daarbij helpen. Ze vereenvoudigen de processen rondom de zorg, waardoor uw personeel zijn tijd optimaal kan besteden. ZorgVrijWonen van KPN bevat uitgebreide zorgtoepassingen. Zo kunt u zorg verlenen zonder zorgen over de techniek, nu en in de toekomst.

ZorgVrijWonen van KPN biedt: • Alarmering en detectie voor (nood)hulp • Veiligheid van mensen en gebouwen • Vergroting van woongemak • Taakverlichting voor zorgverleners door vereenvoudiging van processen

Kijk voor meer informatie op kpn.com/zorg. Heeft u vragen? Mail dan naar [email protected], of vraag naar ZorgVrijWonen bij uw accountmanager van KPN.

Vidomes zet in op woonhuisautomatisering

Langer blijven wonen in vertrouwde omgeving Als vooruitstrevende, klantgerichte woningcorporatie heeft Vidomes goed wonen hoog in het vaandel staan. Daarbij spannen we ons extra in voor bijzondere doelgroepen zoals senioren. Als woningcorporatie realiseren we ons dat zij graag zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving blijven wonen. Daarom investeren we bij nieuwbouw steeds vaker in woonhuisautomatisering oftewel domotica: slimme voorzieningen als een videofooninstallatie, personenalarmering en zorg op afstand. Om het domoticaterrein verder te verkennen is Vidomes actief deelnemer aan het project Breedbanddiensten Delft.

Woonwinkels: Griegstraat 8, Delft Denemarkenlaan 75, Zoetermeer Steenvoordelaan 516, Rijswijk Weigelia 8, Leidschendam Centrale vestiging: Kleveringweg 24, Delft

Contact op afstand Concreet houdt het bijvoorbeeld in dat we nieuwbouwwoningen voor senioren voorbereiden op domotica. Denk hierbij bijvoorbeeld aan direct

beeldcontact via een beeldscherm tussen bewoner en zorgverlener. Wie het straks nodig heeft, kan via een touchscreen contact leggen met de zorginstelling, Vidomes of de boodschappendienst. Met onze investeringen in de toekomst zet Vidomes zich in voor nog meer woongenot. Niet voor niets luidt ons devies: wonen is leven!

Over Vidomes Vidomes is een professionele, kwaliteitsgerichte woningcorporatie in de regio Haaglanden met woonwinkels in Leidschendam-Voorburg, Delft, Rijswijk en Zoetermeer. We werken met ruim tweehonderd mensen aan het beheer van zo’n 18.000 woningen.

w w w.v i d o m e s . n l

Zorginstellingen Pieter van Foreest:

Wonen Zorg Welzijn Delft, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp,Westland CliëntenService telefoon 015 - 251 36 90 www.pietervanforeest.nl

• Abtswoude • De Bieslandhof • De Kreek • Delfshove • De Naaldhorst • De Opmaat • Die Buytenweye • Duinhof • ‘t Hofland • Lindenhof • Monica • Sonnevanck • Stefanna • Triangel • Veenhage • Witte Brug

Overige voorzieningen Pieter van Foreest waaronder: • Activiteitencentra • Dagbehandeling • Dagverzorging (Plus) • Ontmoetingscentra • Zorgboerderij • Zorgposten • Zorghalte

Advertorial

Nieuwe installatietechnieken verhogen de kwaliteit van het leven 'Een slimme inzet van ICT en installatietechniek voor woninggebonden zorg vaak samengevat met de term zorgdomotica - zorgt de komende jaren voor grote maatschappelijke opbrengsten. Dat is nodig ook, want door individualisering, vergrijzing en ontgroening dreigt de zorgsector over enige tijd veel geld en mensen tekort te komen.'

zijn levensloopbestendig gemaakt door een infrastructuur van zorg en comfortdiensten. Voor de bewoners betekent dit 24 uur per dag zorg en hulp binnen handbereik, dankzij allerhande slimme technieken. Daarnaast is vanuit het belang van energiebesparing en duurzaamheid invulling gegeven aan milieuvriendelijke verwarming en klimaatbeheersing.

Breedbanddiensten Aan het woord is Marcel Engels, voorzitter van UNETO-VNI, dé brancheorganisatie van de installatiebranche. De voorzitter zegt dit naar aanleiding van de afronding van het project 'Breedbanddiensten voor Zorg, Welzijn en Veilig Wonen Delf. Een project waarin naast UNETO-VNI de zorginstellingen Pieter van Foreest en Careyn, zorgverzekeraar DSW, woningcorporatiesVestia en Vidomes, Stichting ouderenwerk Delft en de Gemeente Delft samenwerkten. In dit project hebben partijen ICT-toepassingen bedacht en aangebracht in zowel de Vermeertoren als Dock van Delft. Woningen

Kennis van techniek Marcel Engels zegt dat de vergrijzing zorgt voor toenemende vraag naar zorg. Er is echter onvoldoende personeel om die zorg te verlenen. 'Dankzij de kennis van techniek en diensten die je met techniek kan leveren, kunnen mensen langer zelfstandig blijven wonen op een comfortabele en veilige manier. Nieuwe installatietechnieken verhogen de kwaliteit van het leven en de efficiency in de zorg. Wij hebben becijferd dat er 1,5 miljard euro per jaar aan besparingen kan worden gerealiseerd in de zorgmarkt.' Uit onderzoek van UNETO-VNI blijkt dat - willen die besparingen daadwerkelijk worden waarge-

maakt - partijen in de zorgmarkt op een andere manier met elkaar moeten gaan samenwerken. 'Daarbij moet iedereen dezelfde taal spreken. We moeten met elkaar bruggen slaan tussen techniek, zorg en gebruikers', beklemtoont Engels. Wanneer de UNETOVNI voorman wordt gevraagd wat in zijn ogen dan de ideale situatie zou zijn, zegt hij: ' Partijen moeten vroegtijdig met elkaar in contact komen en gezamenlijk om tafel gaan zitten om dan vanuit de wens van de eindgebruiker te kijken hoe nieuwe technieken kunnen worden ingezet. Daarbij moet van meet af aan rekening worden gehouden met onderhoud, beheer en toekomstige uitbreidingen.' Brug slaan Engels zegt dat UNETO-VNI fors in opleiden investeert, zodat aangesloten installateurs over voldoende kennis en instrumenten beschikken om als adviseur op te kunnen treden bij zorgvraagstukken. 'We proberen continu een brug te slaan tussen de zorgsector en de installatiesector door in gesprek te gaan met markt-

Veiligheid, alarmering, beeldschermverbinding: dat valt het eerste op. Maar daar achter ligt een heel concept en een doordachte technische infrastructuur. Door een gestructureerde inzet van installatietechnieken kunnen klimaat, sanitair, elektrotechniek en ICT toegesneden worden op persoonlijke wensen en omstandigheden. Dat maakt het mogelijk om ook bij ouderdom en bij beperkingen op een comfortabel zelfstandig te kunnen blijven wonen.

partijen zoals de brancheorganisatie voor de zorg, zorginstellingen, projectontwikkelaars, woningcorporaties en gemeenten.' Tot slot zegt hij: 'Dat het kan, bewijst de Vermeertoren! Partijen hebben de wil om met elkaar te

praten, samen concepten uit te werken. Na te denken over de installatie, de toekomstvastheid, het onderhoud, de diensten. Deze aanpak is het succes van de Vermeertoren. Ik hoop dat deze aanpak heel veel navolging krijgt.'

Persoonlijke zorg voor ú Persoonlijke zorg, ondersteuning in de huishouding, gezondheidsadviezen en aantrekkelijke geprijsde welzijnsproducten en cursussen. Careyn levert het allemaal. Thuis of in de wijk. In elk geval altijd dichtbij en zoals u het wilt. Onze teams staan 24 uur per dag, 7 dagen per week voor u klaar. Vragen? Bel met Careyn Contact 088-123 99 88.

Careyn maakt het leven makkelijker! Careyn Postbus 900 • 3100 AX Schiedam • www.careyn.nl

Hét Startpunt voor al uw vragen op

Mantelzorg

het gebied van wonen, zorg, welzijn

Mantelzorg is zorg voor iemand uit uw directe omgeving. Mantelzorger bent u meestal voor langere tijd. U geeft mantelzorg omdat u een band met iemand heeft. Bijvoorbeeld een van uw ouders die hulp nodig heeft, uw partner die ziek is of een buurman die af en toe de weg kwijt is. De zorg die gegeven wordt door een mantelzorger kan heel verschillend zijn: emotionele ondersteuning, meegaan naar het ziekenhuis, het regelen van afspraken, wassen en aankleden of een boodschap doen.

en de Wmo. U wilt bijvoorbeeld weten welke ondersteuning er voor u mogelijk is, als de zorg voor iemand uit uw directe omgeving u te zwaar dreigt te worden. Of u wilt hulpmiddelen aanvragen die het voor u makkelijker maken om deze zorg te verlenen. Met deze vragen over mantelzorg kunt u vanaf 1 januari 2009 voortaan terecht bij het Startpunt wonen zorg welzijn. Het Startpunt neemt deze taken dan over van het Bureau voor Informele Zorg van Careyn. Wij adviseren u graag! Ook over mantelzorg.

Mantelzorg wordt niet betaald. U kiest er meestal niet bewust voor om mantelzorger te worden. Het overkomt u.

Ondersteuning en persoonlijk advies Het Startpunt wonen zorg welzijn kan u de volgende ondersteuningsmogelijkheden aanbieden, als u als mantelzorger er niet meer zelf uitkomt: • Een persoonlijk advies voor uw situatie • Het aanvragen van hulpmiddelen (woning aanpassingen, vervoer, rolstoel, huishoudelijk hulp, AWBZ zorg) • Hulp bij het invullen van formulieren • Het aanvragen van een Persoonsgebonden budget (PGB)

• Het aanvragen van personenalarmering • Het regelen van respijtzorg • Informatie over cursussen en ontmoetingsbijeenkomsten • Doorverwijzing: u krijgt altijd een antwoord op uw vragen Kom langs bij het Startpunt in uw wijk of bij het Startpunt aan de Van Bleyswijckstraat 91, bel ons op telefoonnummer (015) 214 07 07 (van 9.00 tot 13.00 uur), of stel uw vraag via onze website.

Startpunt in de Wijk Wijk Buitenhof/Voorhof bij Vidomes Griegstraat 8 Dinsdag en donderdag van 09.00 tot 12.00 uur Wijk Hof van Delft Voordijkshoorn in de Vermeertoren Van Beresteynstraat 169 Donderdag van 13.30 tot 16.30 uur Wijk Vrijenban in Het Ooievaarsnest Van Lodensteynstraat 83b Maandag van 14.00 tot 17.00 uur Wijk Tanthof in De Hofstee Sandinoweg 149 Dinsdag van 14.00 tot 17.00 uur

www.startpuntwonenzorgwelzijn.nl

Breedbanddiensten Delft

Recommend Documents