Brede blik op de baan
Vrouwen in hogere logistieke functies
je t e p p i k e d n e h c a l t He
dat vrijwel ex geworden pl m co zo is ng alles De samenlevi nodig heeft om management k ie st gi lo or di elke sect de sector e . Transport is en id le te n gaat. in goede bane over logistiek ng ligt als het to de od op en fa n keten stfo bij iedere jvoorbeeld ee bi n va en nk restaurants Maar wat te de vegetarische n te ke de u eem no en restaurants. N de ingrediënt Veel verschillen ’. je et pp ki eelheden ‘Het lachende in grote hoev ten elke dag oe m n te uc duizend en prod eleverd om de ng aa n de or w vers, dus snel ren. dig te beleve vestigingen tij
0
Achtergrond Equal project De Glazen Muur Nederlandse vrouwen kiezen nog weinig voor opleidingen en banen met een mannelijk imago of haken na enige tijd af. Mannen zijn weinig te vinden in de uitvoerende functies in de zorg en het onderwijs. Het Equal project De Glazen Muur wil deze schotten op de arbeidsmarkt doorbreken. Deze rapportage gaat over de kansen voor vrouwen in de logistiek. Aan logistiek kleeft nog steeds het beeld van vrachtwagenchauffeurs, de snelle bal gehakt in het wegrestaurant en grote magazijnen. Echter, in elke sector van de economie is sprake van aan- en afvoer van goederen. Het doel van De Glazen Muur is het beter benutten van het potentieel van meisjes en vrouwen voor opleidingen, beroepen en functies met een mannelijk en/of technisch imago. Het project bestaat uit het uitvoeren van acht pilotprojecten, onder meer gericht op vrouwen in de beveiliging, vrouwen in de logistiek, vrouwen in de accountancy, herintreedsters met een technische opleiding en meisjes binnen het technisch/bèta onderwijs. Beleidsmakers, werkgevers, brancheorganisaties en onderwijsinstellingen kunnen hun voordeel doen met de kennis die uit deze pilots voortkomt, alsmede met de al eerder op dit terrein ontwikkelde expertise. Een gerichte campagne over nut, noodzaak en praktische mogelijkheden zal hiertoe bijdragen. De Glazen Muur wordt gefinancierd uit het Equal programma van de Europese Unie en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en later het Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen. VanDoorneHuiskes en partners is als één van de expertorganisaties op het terrein van vrouwen binnen arbeidsorganisaties door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid verzocht om binnen De Glazen Muur een drietal projecten op te zetten en uit te voeren.
0
VanDoorneHuiskes en partners VanDoorneHuiskes en partners is de initiator van het project ‘Vrouwen in hogere logistieke functies’ en is gespecialiseerd in diversiteit in arbeidsorganisaties. Onderzoek en advies zijn de kerntaken. Dit bureau richt zich op beleid- en organisatievraagstukken bij de overheid en in het bedrijfsleven en heeft vele onderzoek- en adviesprojecten uitgevoerd op het terrein van: diversiteitbeleid, genderbewust personeelsbeleid, leeftijdsbewust personeelsbeleid, gendermainstreaming, balans tussen werk en privéleven, werken in deeltijd, loopbaanonderzoek m/v, cultuurdiagnose m/v en competentieontwikkeling. Tevens behoren onderzoek naar maatschappelijke trends, organisatieverandering en innovaties tot het werkterrein van VanDoorneHuiskes en partners. Voorts heeft het ruime ervaring met projectmanagement en instrument ontwikkeling. VanDoorneHuiskes en partners bestaat sinds 1987 en is vanaf de jaren tachtig betrokken bij diverse (inter)nationale netwerken gerelateerd aan diversiteit.
Brede blik op de baan Vrouwen in hogere logistieke functies
In het kader van Vrouwen in hogere logistieke functies is VanDoorneHuiskes gestart met het uitvoeren van een quick scan om te bepalen hoe het werkveld en het onderwijs denken over vrouwen in hogere logistieke functies. Aansluitend is uitvoerig onderzoek gedaan. Waar liggen obstakels op de weg die vrouwen moeten afleggen naar een functie in de logistiek? De hiermee vergaarde kennis draagt bij aan een brede blik op die weg. Wie immers weet waar obstakels liggen en hoe die daar terecht zijn gekomen, maakt een goed begin met het uit de weg ruimen ervan. De resultaten van de quickscan en het onderzoek geven aanleiding tot een mentoringproject met het doel vrouwelijke studenten te begeleiden tijdens hun studie en ze beter voor te bereiden op een baan in de logistiek. Aan dit mentoringproject hebben twaalf studenten en twaalf vrouwelijke logistiek managers meegedaan. Uit de reacties van mentees, mentoren, scholen en werkgevers blijkt dit een zeer succesvol traject te zijn geweest. Het draagt in belangrijke mate bij aan een beter inzicht in de logistieke sector bij alle betrokkenen.
Voordat vrouwen in een hogere logistieke functie een volstrekt normaal verschijnsel is, zal zich een gedragsverandering moeten voltrekken bij studentes, scholen, mannelijke collega’s en werkgevers. Daarom is voortzetting van activiteiten zoals uitgevoerd in dit project noodzakelijk. Door de instroom van vrouwen in hogere functies in de logistiek te blijven bevorderen, ontstaat op den duur een klimaat waarin dit normaal is.
Doelen Pilot De algemene doelstelling is om het aandeel vrouwen in de hogere logistieke functies te vergroten. Specifiek richt het project zich op het verlagen van de drempel voor vrouwen om na een afgeronde HBO opleiding logistiek een logistieke functie te gaan vervullen. Concreet doel is om vrouwen met een HBO opleiding logistiek en een aantal logistieke werkgevers deel te laten nemen aan het project. De Vereniging voor Logistieke Managers (vLm), het Landelijk Platform Logistiek waarin de logistieke HBO-opleidingen vertegenwoordigd zijn, en een aantal logistieke bedrijven worden bij de uitvoering van het project betrokken. Er wordt tevens samengewerkt met het Young Professionals netwerk van de vLm. De brancheorganisaties VTL (Vereniging Transport en Logistiek), ACN (Air Cargo Netherlands), EVO (Eigen Vervoerders Organisatie) en TLN (Transport en Logistiek Nederland) worden op de hoogte gehouden en waar nodig ingeschakeld voor bijvoorbeeld PR, stage-search en kennisoverdracht.
Projectactiviteiten In het kader van dit project is een aantal activiteiten verricht: Quickscan onder bedrijven en brancheorganisaties. Enquête naar verschillen in joboriëntatie mannelijke en vrouwelijke HBOstudenten logistiek. Opzet mentoringtraject in samenwerking met het vrouwennetwerk vLm. Organiseren study-visit voor vrouwelijke logistiek jongerejaars studenten.
0
Doelgroepen Het project wil drempelverlagend werken voor vrouwen in de logistiek. Om dit te bereiken, zijn diverse doelgroepen bij het project betrokken. Dit heeft als bijkomend voordeel dat draagvlak en kennisverspreiding kunnen ontstaan, waardoor de logistieke sector toegankelijker wordt voor vrouwen. De doelgroepen zijn: Derde en vierdejaars HBO studenten logistiek. Eerste en tweedejaars HBO studenten logistiek. Vrouwelijk logistiek managers. Vrouwennetwerk van de vLm. Stagebedrijven in de logistiek. Bedrijven waar de vrouwelijk logistiek managers werkzaam zijn. HBO instellingen die opleidingen logistiek aanbieden. Werkgevers in de logistiek. Brancheorganisaties van de logistiek.
Verankering en inbedding Na de pilot vindt een overdracht van het mentoringdeel plaats aan het vrouwennetwerk van de vLm, die deze activiteit wil continueren. Een actief communicatiebeleid en het opzetten van een ambassadeursnetwerk dragen eveneens bij aan verankering. De uitkomsten van de pilot zijn ook besproken met het kennisakkoord logistiek. Het kennisakkoord logistiek wil de concurrentiepositie van de logistiek internationaal weer verhogen. Daarom zijn er zeven actiepunten geformuleerd. De resultaten van de pilot ‘Vrouwen in hogere logistieke functies’ leveren input voor de realisering van het vierde actiepunt: Vergroot het bewustzijn omtrent het belang van de rol van supply chain management; campagne voor mentaliteitsverandering.
0
De quickscan Om inzicht te krijgen in hoe het logistieke werkveld en de toeleverende opleidingen denken over vrouwen in hogere logistieke functies, zijn telefonische interviews uitgevoerd met logistieke bedrijven. Hierbij is gekozen voor organisaties met een groot personeelsbestand. De kans op veel logistieke functies en de aanwezigheid van een visie zijn groter bij deze organisaties. Bij de selectie van de te benaderen logistieke dienstverleners is gekeken naar zoveel mogelijk variëteit in het soort producten (zwaarte, grootte) en detail- of groothandel. Ook zijn interviews gehouden met brancheorganisaties in de logistiek. Voorts is uitgebreid gesproken met het Landelijk Platform Logistiek waarin alle HBO-opleidingen logistiek en technische vervoerskunde en logistiek en economie zijn verenigd.
Quickscan kort door de bocht Uit de quickscan springen de volgende bevindingen het meest in het oog.
Opleidingen Het aandeel vrouwen binnen de HBO-opleiding logistiek en technische vervoerskunde is ongeveer 5%. Bij de HBO-opleiding logistiek en economie is het aandeel vrouwen iets hoger, maar nog steeds onder de 10%. Het lage aandeel vrouwen in de HBOopleidingen logistiek ligt voornamelijk aan de onbekendheid van deze opleidingen bij vrouwen. Ook heeft het logistieke werkveld een imagoprobleem. Het staat toch nog vooral bekend als een mannenwereld, zeker op het uitvoerende niveau. Een logistieke functie op HBO-niveau is juist goed geschikt voor vrouwen, onder meer vanwege het vele organiseren en plannen.
Logistieke dienstverleners Uit de interviews blijkt dat er een duidelijk onderscheid is tussen de logistieke functies op uitvoerend niveau en op leidinggevend niveau. Op het uitvoerend niveau gaat het om ongeschoolde of VMBO-niveau functies als magazijnmedewerker, orderpicker of groepagemedewerkers (sorteren en pakken). Het aandeel vrouwen in deze uitvoerende logistieke functies wordt lager naarmate het werk fysiek zwaarder wordt. Het aandeel vrouwen werkzaam op de kleine artikelen is op het uitvoerend niveau ongeveer de helft, maar bij een groothandel is het aandeel vrouwen op dit niveau heel laag, omdat het werk fysiek zwaar is. De geïnterviewde werkgevers denken daarom dat het realiseren van een toename van het aandeel vrouwen in de uitvoerende fysiek zware logistieke functies niet kansrijk en ook niet zinvol is.
0
Niet teveel, niet te weinig De logistiek manager van Het lachende kippetje is verantwoordelijk voor de bevoorrading. Zij moet onder meer in de gaten houden dat de contactpersonen per vestiging elke dag laten weten welke verse producten nodig zijn. Vooral bij groenten als sla en wortel is het belangrijk niet teveel en niet te weinig aan te voeren. Nog lastiger is echter dat de vestigingen zelf kampen met een groot tekort aan logistiek medewerkers. Deze zijn enerzijds het contactpunt met het hoofdkantoor en anderzijds verantwoordelijk voor de logistiek in de vestigingen zelf. Vrouwen hebben hier al helemaal geen belangstelling voor. Zij staan liever aan de counter om veggie burgers met tomatenketchup te verkopen. Om meer vrouwen, ook van buiten Het lachende kippetje, te interesseren voor de functie van logistiek medewerker, heeft de manager in samenwerking met de branche organisatie, scholen, overheid en toeleveranciers van alles ondernomen: Onderzoek naar geïnteresseerde vrouwen voor een baan als logistiek medewerker. Een snuffelstage in Het lachende kippetje. Een programma voor vrouwen in opleiding: logistiek medewerkers trainen logistiek medewerkers. Coffee corners voor vrouwen in opleiding die ervaringen willen uitwisselen. Wouter Klootwijk is aangezocht als ambassadeur voor Het lachende kippetje.
0
Leidinggevende logistieke functies zijn veelal teamleider op MBO niveau of logistiek manager op HBO of WO niveau. Bij de geïnterviewde werkgevers is het aandeel vrouwen in de leidinggevende logistieke functies zeer laag (0 - 5%), terwijl hier het fysieke aspect niet aan de orde is. Werkgevers geven aan dat de functie van teamleider veelal een doorgroeifunctie is op MBO-niveau. Voor deze functies gelden meer beperkingen ten aanzien van mogelijkheden om flexibel (onregelmatige werktijden verplicht) en in deeltijd te werken. Een andere trend is dat de span of control van de teamleiderfunctie steeds groter wordt, waardoor goede leidinggevende vaardigheden en ervaring noodzakelijk zijn. Het worden dan ook meer en meer MBO-plus of HBO functies. Dit leidt steeds vaker tot externe werving van managers logistiek op HBO- of WO-niveau. Werkgevers geven aan dat vrouwen niet vaak solliciteren naar deze functies. Deels heeft dit volgens hen te maken met het relatief kleine aantal vrouwen dat een HBO opleiding logistiek volgt. Het kan volgens werkgevers echter ook te maken hebben met de persoonlijke voorkeur van vrouwen. Ook met een logistieke opleidingsachtergrond kiezen vrouwen eerder voor een leidinggevende functie op stafniveau in plaats van op het uitvoerende niveau. Tevens bevinden zich weinig vrouwen onder de aanmeldingen voor stageplekken. Werkgevers geven aan dat het wenselijk zou zijn dat meer vrouwen zich zouden aanmelden voor leidinggevende, logistieke functies. Zij staan hier in elk geval welwillend tegenover.
Brancheorganisaties Er zijn verschillende brancheorganisaties actief in de logistiek. Er is in deze quickscan met vijf brancheorganisaties gesproken. In alle gesprekken komt naar voren dat het aandeel vrouwen in de leidinggevende, logistieke functies inderdaad klein is. Het aandeel vrouwelijke leden van de Vereniging voor Logistiek Managers is 12%. Redenen die genoemd worden als oorzaak voor het lage aandeel vrouwen in de hogere logistieke functies zijn: Het lage aandeel vrouwen in de logistieke opleidingen. Logistieke werkveld is van oudsher een mannenwereld. Logistiek heeft geen gezicht, gebrek aan imago. Keuze van vrouwen voor het soort functie na een logistieke opleiding. De brancheorganisaties ervaren het lage aandeel vrouwen nog niet als probleem, maar het stemt hen wel tot nadenken. De logistieke branche lijkt nog relatief onbekend met de Glazen Muur problematiek. Alle geïnterviewde brancheorganisaties willen in elk geval meedenken over het onderwerp en mogelijkheden voor samenwerking te verkennen.
0
Het aandeel vrouwelijke leden van de Vereniging voor Logistiek Managers is 12%.
0
De Enquête Als onderdeel van het project Vrouwen in hogere logistieke functies is een verkenning uitgevoerd naar verschillen in joboriëntatie van mannelijke en vrouwelijke HBO studenten logistiek. Deze verkenning is uitgevoerd onder derde- en vierdejaars HBO studenten logistiek en een aantal recent afgestudeerde logistici van de Hogeschool Rotterdam, Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool Windesheim en Hogeschool InHolland. Het berteft de opleidingen Logistiek & Economie, Logistieke & Technische Vervoerskunde, Business Logistics en Human Logistics. In totaal hebben 202 HBO studenten logistiek (76% man en 24% vrouw) en 72 afgestudeerde logistici (72% man en 28% vrouw) een vragenlijst ingevuld. Dit hoofdstuk geeft de belangrijkste resultaten weer aan de hand van de beantwoording van de hoofdvragen in deze verkenning.
Hoe hebben mannelijke en vrouwelijke studenten logistiek zich georiënteerd op de door hen gevolgde opleiding? Een voorlichtingsdag op de Hogeschool is het meest gebruikte oriëntatiemiddel geweest bij bijna driekwart van de respondenten. Ook de brochures van de opleidingen zijn veel gebruikt ter oriëntatie op de logistieke opleiding. Een opvallend verschil is te vinden in de vergelijking tussen het aandeel mannelijke en vrouwelijke studenten dat zegt altijd al te hebben geweten dat zij een logistieke opleiding wilden gaan doen. Van de mannen zegt 17% dat dit zo is, tegenover slechts 4% van de vrouwen.
Wat zijn de belangrijkste motieven voor de mannelijke en vrouwelijke studenten om te kiezen voor een opleiding logistiek? Zowel de mannelijke als de vrouwelijke HBO studenten logistiek noemen de inhoud van de studie het vaakst (63% van het totaal) als motief om te kiezen voor hun opleiding. Bijna de helft geeft aan dat het goede arbeidsmarktperspectief een belangrijk motief is geweest. In lijn hiermee is het derde meest genoemde motief: logistiek is een vakgebied van de toekomst. De vrouwelijke studenten logistiek noemen relatief vaker dan de mannelijke studenten logistiek inhoudelijk leuke studie als belangrijkste motief voor hun opleidingskeuze.
Welke aspecten van het logistieke vak spreken mannelijke en vrouwelijke HBO studenten logistiek het meest aan? Als we kijken naar de verschillen in wat de mannelijke en de vrouwelijke studenten aanspreekt in het logistieke vak, dan is het grootste verschil te signaleren in het aspect plannen en organiseren. Van de vrouwelijke studenten spreekt 76% dit het meeste aan, tegenover 56% van de mannelijke studenten.
10
Het tweede meest genoemde aspect, door bijna de helft van de studenten, is de leidinggevende/managementkant van het vak.
Hoe hebben mannelijke en vrouwelijke HBO studenten logistiek zich georiënteerd op de te lopen stages tijdens de opleiding? Vooral het internet noemen studenten als middel om zich te oriënteren op een stage. Ook is er een aantal studenten dat familie en kennissen inschakelt bij hun zoektocht naar een mogelijke stageplek. Opvallend is dat bij de vrouwelijke studenten het netwerk van familie en kennissen het hoogst scoort als het gaat om de verwerving van een stageplaats en bij de mannelijke studenten de gerichte sollicitatie.
Binnen welke sectoren hebben de mannelijke en vrouwelijke HBO studenten logistiek stages gelopen? Bijna 30% van het totaal aan stages door de HBO logistiek studenten heeft plaats gevonden in de sector logistieke dienstverlening, waaronder transport en warehousing valt. Opvallend is dat relatief meer stages van de mannelijke studenten in deze sector plaatsvinden dan stages van de vrouwelijke studenten, 32% tegenover 23%. Er is een groot verschil tussen mannen en vrouwen als het gaat om het aantal stages dat gelopen wordt binnen de overheid. Vrouwen lopen hier relatief vaker stage dan hun mannelijke collega-studenten. De overheid staat met 11% bij de vrouwelijke studenten op de derde plaats tegenover 2% van de mannelijke stagiaires. Er is een opmerkelijk verschil tussen mannen en vrouwen als het gaat om de wens om in de door mannen gedomineerde sector scheepvaart stage te lopen. Van de vrouwen zegt 14% dit te willen tegenover 7% van de mannelijke studenten.
Enquête Dankzij het onderzoek wist de logistiek manager ‘Het lachende kippetje’ haarfijn hoe vrouwen over een functie in de logistiek denken. Zo wil slechts 3% van de vrouwen de lakens uitdelen in het restaurant, terwijl 83% van de mannen daar geen probleem mee heeft. Vrouwen blijken meer waarde te hechten aan contact met klant en collega’s. Dat geeft 93% van de vrouwen aan, waar slechts 6% van de mannen dit in de top vijf van hun voorkeuren bovenaan zetten. Laat logistiek nu net een vakgebied zijn waar contact met mensen cruciaal is.
11
Wat voor soort loopbaan hebben mannelijke en vrouwelijke HBO studenten logistiek voor ogen? Deze vraag is opgesplitst in vijf deelgebieden: Basiscompetenties van mannelijke en vrouwelijke HBO studenten logistiek: als we de top 5 van basiscompetenties voor de mannelijke en vrouwelijke studenten naast elkaar zetten, zien we dat bij de mannelijke studenten de competentie ambitie op de eerste plaats staat van de competenties die zij zich toedichten. Bij de vrouwelijke studenten is dit zelfstandigheid. Deze competentie komt in de top 5 van de mannen niet voor. Loopbaanwensen met betrekking tot functiegebied: een kwart van de HBO studenten logistiek heeft nog geen beeld van het functiegebied waarin zij straks wil gaan werken. Loopbaanwensen met betrekking tot soort functie: van de mannelijke studenten logistiek ambieert de helft een leidinggevende functie. Op de tweede plaats bij de mannen staat een adviserende functie. Bij de vrouwen staat een projectmanagementfunctie met 35% op de eerste plaats, op de tweede plaats een leidinggevende functie (bij 33%), tegenover 50% van de mannen. Loopbaanaspecten: de top drie van belangrijke aspecten aan een loopbaan laat niet zo veel verschillen zien tussen mannelijke en vrouwelijke studenten. De aard en inhoud van het werk staat bij beide seksen op de eerste plaats, waarna de mannelijke studenten het aspect doorgroeimogelijkheden en daarna leuke collega’s als ‘heel belangrijk’ kwalificeren. Bij de vrouwelijke studenten is het precies andersom. Loopbaanambities: van de vrouwelijke respondenten geeft 53% aan vooral te streven naar inhoudelijk interessant werk. Van de mannelijke respondenten geeft 38% dat aan. Mannen daarentegen ambiëren vaker dan de vrouwen een hoge leidinggevende positie, namelijk 31% van de mannen versus 18% van de vrouwen.
Top 5 van basiscompetenties Mannelijke logistiek studenten Vrouwelijke logistiek studenten 1. ambitie 1. zelfstandigheid 2. resultaatgerichtheid 2. resultaatgerichtheid 3. leidinggeven 3. ambitie 4. klantgerichtheid / communicatief 4. kwaliteitgerichtheid 5. probleemanalyse 5. leidinggeven
12
Mentoring Om de logistieke branches voor vrouwen (nog) toegankelijker te maken, is een mentoringproject gestart. Vrouwelijke HBO studenten logistiek is een mentoringtraject aangeboden tijdens de laatste stage van hun opleiding. Vrouwelijke logistiek managers is gevraagd de rol van mentor op zich te nemen. In dit project is gekozen voor de volgende definitie van mentoring: een relatie tussen twee individuen op basis van vrijwilligheid en onbetaald. Mentor en mentee vervullen een eigen rol. De mentor is de persoon met relevante kennis en ervaring, de mentee is degene die wil leren van de mentor om zich persoonlijk en professioneel verder te ontwikkelen. Mentoring vereist professionele ‘qualitytime’ tussen mentor en mentee.
Opbrengst mentoringproject Twaalf vrouwelijke derde en vierdejaarsstudenten logistiek hebben een goed beeld van de mogelijkheden en kansen voor vrouwelijke managers in de logistiek. Tevens hebben zij inzicht in hun eigen loopbaanmogelijkheden. De deelnemers komen daardoor steviger in het werkveld te staan. Bovendien levert het hen belangrijke contacten in het logistieke veld op.
Aanpak Aan de deelnemende vrouwelijke logistieke HBO-studenten is een half jaar extra begeleiding en coaching geboden in de vorm van een mentoringtraject. De studenten (mentees) zijn in dit traject gekoppeld aan vrouwelijke logistiek managers (mentoren). Het gaat hier om vrouwelijke leden van de vLm die al een aantal jaren werkzaam zijn in een logistieke managementfunctie. De mentees krijgen de opdracht om gedurende het mentoringproject een portfolio te vullen. In de portfolio komen opbrengsten uit de mentoring die belangrijk zijn in verband met de eigen ontwikkeling en loopbaan. Tot slot is het de bedoeling dat de mentees een werkbezoek afleggen bij het bedrijf van de mentor.
13
Monitoring Om de gesprekken van de koppels te kunnen monitoren zijn er gespreksformulieren ontwikkeld voor de mentees en mentoren. Daarnaast zijn er drie bijeenkomsten georganiseerd om informatie te vergaren en om de deelnemers gelegenheid te geven te netwerken. De deelnemers stelden de netwerkruimte zeer op prijs. De bijeenkomsten waren bedoeld voor de mentees, de mentoren en de contactpersonen van de hogescholen en vLm. Ook zijn in de projectperiode twee belrondes gehouden om de stand van zaken en eventuele knelpunten te vernemen. De mentees en mentoren hadden de gelegenheid om hun portfolio en gespreksonderwerpen op de website van de Glazen Muur te zetten.
Betrokken partijen Vrouwennetwerk van de vLm. Hogeschool Windesheim. Hogeschool Rotterdam. Hogeschool INholland. Hogeschool van Amsterdam. Hogeschool Utrecht. VanDoorneHuiskes. Stagebedrijven. Bedrijven waar de mentoren werkzaam zijn.
Ingrediënten Collega’s van de logistiek medewerker van Het lachende kippetje waren enthousiast over de belangstelling van vrouwen voor de functie van logistiek medewerker. Samen formuleerden zij de ingrediënten voor de werving van vrouwelijke logistiek managers: Uitgebreide voorlichting. Kennismaking met het vak. Verbetering van het imago van het beroep.
14
Resultaten
van het mentoringproject
Mentees De mentees hebben gemiddeld vijf tot zes gesprekken met hun mentor gevoerd. In overleg zijn de onderwerpen bepaald. De volgende onderwerpen zijn in bijna alle mentorkoppels aan de orde geweest: Advies met betrekking tot werksituatie. Sollicitatievoorbereiding. Loopbaan oriëntatie. Horizonverbreding. Oriëntatie na de studie. Het mentortraject is duidelijk succesvol gebleken. De mentees hebben zich persoonlijk verder ontwikkeld, hebben netwerken opgebouwd en een beter beeld van de logistiek gekregen. Uit de portfolio’s van de studenten blijkt dat zij veel hebben geleerd. Zo hebben zij meer inzicht in verloop van een loopbaan gekregen, in te ontwikkelen competenties, in het voeren van sollicitatiegesprekken, het bouwen aan een netwerk en in de exacte inhoud van een functie op logistiek gebied. Verrassend vonden deelnemers onder meer de betrokkenheid en het enthousiasme van directeuren en managers om met een student te praten, de tijd die mentoren hebben geïnvesteerd in mentees, de beleving van man/vrouw verhoudingen in organisaties en het meedenkend vermogen van de mentoren. Tot slot hebben de mentees een study-visit georganiseerd voor zichzelf en een jongere vrouwelijke student logistiek, veelal een eerstejaars, om nader kennis te maken met het bedrijf van de mentor.
Mentoren De mentoren hebben tijdens de slotconferentie een antwoord gezocht op de vraag ‘wat is voor jou op dit moment belangrijk in de logistiek’. Niet voor alle vrouwen is dit gelijk. De ene mentor heeft geen enkele moeite met haar positie als vrouw in een mannenbedrijf, de ander wel. Dit hangt af van de mate van diversiteitsbeleid bij bedrijven, de situatie van de vrouwen zelf en de cultuur bij het bedrijf. De komst van kinderen blijkt vaak wel bepalend te zijn. Belangrijke acties zijn dan: Onderhandelingen aan de keukentafel. Onderhandelingen met je leidinggevende als je een dag minder wilt werken. Omgaan met de druk van buiten af om minder te gaan werken (familie en vrienden).
15
De aanwezigen vinden dat de positie van logistiek manager met zich meebrengt dat je minimaal vier dagen in de week beschikbaar voor het werk moet zijn. Bij een aantal bedrijven is het moeilijk om een dag minder te gaan werken. Vaak is er geen beleid op deeltijdwerk en wordt het lastig gevonden. De voordelen van deeltijdwerk zijn niet altijd helder voor deze bedrijven. In de bedrijven waar veel mannen werken vinden de mentoren dat er vaak een haantjescultuur heerst, terwijl vrouwen liever samenwerken en het overleg zoeken. Opgemerkt is dat vrouwen in de logistiek geen item zou moeten zijn omdat de vakinhoud juist heel goed bij vrouwen past. Toch is dit wel het geval.
Effecten Meer inzicht in verloop van een loopbaan. Meer inzicht in mogelijkheden om door te studeren. Inzicht in te ontwikkelen competenties, zoals het krijgen en geven van feedback en het leren rapporteren. Duidelijk toekomst perspectief voor ogen. Horizon verbreed. Waar te starten; binnen- of buitenland. Sollicitatiegesprekken gevoerd. Netwerk vergroot. Geleerd hoe je relaties opbouwt en hoe je ze onderhoudt. Als vrouw in de logistieke werkveld is het belangrijk om je professioneel op te stellen en knelpunten bespreekbaar te maken. Het werkbezoek heeft inzicht gegeven in de werkzaamheden van een logistieke functie. Tips gekregen voor werken in de logistiek. Met mentor veel gesprekken gevoerd over loopbaan, soort bedrijf, functie en collega’s. Beter beeld over de verhouding werk / privé. Inzicht in eigen drijfveren.
16
Hogescholen Ook de contactpersonen van de hogescholen zijn betrokken bij het mentoringtraject. Zo hebben zij tijdens bijeenkomsten onder meer het voorlichtingsmateriaal van hun eigen hogeschool gescreend op genderaspecten. Hier kwam onder meer uit dat in de wervingsfolders voor nieuwe studenten meer nadruk zou kunnen liggen op het brede vakgebied. Logistiek komt in elke sector voor. Het imago van de logistiek vraagt om bijstelling. In het voorlichtingsmateriaal kunnen meer foto’s van vrouwen en meisjes opgenomen worden. Tot slot is duidelijk dat persoonlijk contact de beste motivator is. In de werving van de studentes voor het mentoringproject is gebleken dat de persoonlijke benadering van een docente vijf van de twaalf mentees heeft opgeleverd. De hogescholen hebben nog enkele conclusies getrokken en vervolgvragen geformuleerd: De studentes die meegedaan hebben, worden gevolgd tijdens alumni gelegenheden. Komen deze studentes ‘anders/beter’ terecht? De studentes kunnen hiermee punten verdienen voor het vak ‘actualiteit’. Op welke wijze kun je de contacten uit het werkveld betrekken bij de verbetering van het onderwijs als het gaat om vakinhoud en attitude?
Recept geslaagd Vier jaar hielden de betrokken partijen vol met het uitvoeren van hun programma. En na vier lange jaren keken de vaste bezoekers van het Lachende kippetje niet meer op van een mannelijke verkoper aan de counter en een medewerkster logistiek die aan de achterkant van het restaurant een net aangekomen lading salades, veggie burger, spa blauw en fruit stond te controleren. Het recept van de manager logistiek was geslaagd. Tal van collega’s namen het over.
17
Tot Slot
Zowel de uitkomsten van de enquête als het mentoringproject met studenten logistiek stemt optimistisch over de belangstelling van vrouwen voor het vak logistiek. Ook bemoedigend is de positieve opstelling van werkgevers. Zij willen zich in de werving van medewerkers logistiek meer dan voorheen richten op vrouwen. Om te voorkomen dat er een situatie ontstaat waarin de veldslag gewonnen is, maar de oorlog verloren, is het van belang het niet bij deze positieve resultaten te laten. Verandering van gedrag en mentaliteit leidt uiteindelijk tot toename van het aantal vrouwen, werkzaam in de logistiek. De gereedschappen, zoals in deze pilot aangedragen, kunnen hieraan een bijdrage leveren als zij structureel worden gehanteerd. De meerwaarde van de pilot ‘vrouwen in hogere logistieke functies’ is grosso modo: De deelname van jongerejaars aan het werkbezoek bij de mentor leidt tot bewustwording van ‘vrouwen in mannenberoepen’ bij de jongere studentes. De betrokkenheid van de hogescholen en hun bereid heid om actief met het thema aan de slag te gaan. Door de inzet van ambassadeurs blijft de aandacht gevestigd op het thema ‘vrouwen in mannenberoepen’ De bijeenkomsten die zijn georganiseerd en het netwerkkarakter ervan. Het project draagt bij aan de in- en doorstroom van meisjes in mannenberoepen door: - De jongerejaars te laten participeren in de werkbezoeken. - De mentoren weer bewust met het thema bezig te laten zijn. - De hogescholen betrokken te houden bij het thema. - Door stagebedrijven en de bedrijven van de mentoren te informeren. - Door het kennisakkoord en de branches te informeren.
18
Verrassend Tijd, betrokkenheid en enthousiasme van directeuren, managers en mentoren om met een student te praten. Leuke evenementen waar mentees mee naar toegenomen zijn. De prettige netwerkcontacten die tijdens het project zijn ontstaan. Het percentage studentes wat deel heeft genomen (25%). Beleving van de man/vrouw verhoudingen. Gerichte feedback van de mentor. Inzicht in gebeurtenissen en gang van zaken bij een organisatie. Inzicht in terminologie in vacaturebeschrijvingen. De hoeveelheid verschillende benamingen voor gelijksoortige functies. Het krantenartikel dat vrouwelijke studenten beter zijn. Een logistieke functie in een distributiecentrum kan ook leuk en gezellig zijn. Verhouding werk/privé. Man en vrouw werken allebei 4 dagen.
Het vervolg Op naar de logistieke arbeidsmarkt. De helft van de mentees heeft, op moment van verschijnen een baan. Verder studeren. Vier mentees studeren verder, twee mentees zijn nog met hun studie bezig. Verder ontwikkelen van inzicht. Verdieping in logistieke kennis. Lezen van vakbladen, bijwonen cursussen en/of bijeenkomsten etc. Verdere verdieping van leidinggevende capaciteiten. Verder ontwikkeling van het netwerk. Verder uitdiepen van de diversiteit aan functies binnen de logistiek. Door de inzet van ambassadeurs wordt de Glazen Muur ook in de toekomst op de agenda geplaatst.
19
Met mentoring een bredere blik op de baan van logistici
20
