Brandweer. van Nederland. Fryslân moderniseert én standaardiseert. Wel kijken, niet waarnemen. Nieuwe tankautospuiten voor acht brandweerposten

Brandweer

K R A N T

van Nederland

N

U M M E R

17

Lente 2016

3

Samen met ROC

In het rapport RemBrand beschrijven we onze ambitie ‘meer te doen aan het voorkomen van brand’. Brandweer Twente brengt dit in praktijk in samenwerking met het ROC. Lees hier hoe en waarom dit zowel de bouwsector als de brandweer ten goede komt.

Nieuwe tankautospuiten voor acht brandweerposten

Fryslân moderniseert én standaardiseert

Bluswater?

6

Het stationsgebied in Utrecht heeft een ware metamorfose ondergaan. Daar hoorde ook een nieuw bluswatersysteem op de perrons bij. Water genoeg in het centrum van Utrecht maar hoe komt het snel naar de blusleidingen onder de perrons?

Acht brandweerposten in Fryslân kunnen weer jaren vooruit. In december ontvingen ze namelijk spiksplinternieuwe, vrijwel identieke tankautospuiten (TS’en). Daarmee werd bijna tien procent van de TS’en in de Noordelijke provincie in één keer vervangen. Lees het artikel op pagina 2

Uit brandonderzoek voor repressie

‘Wel kijken, niet waarnemen’ ‘Brandweerwerk blijft mensenwerk. Fouten maken mag gelukkig ook, maar laten we er dan wel met zijn allen van leren.’ Dit zijn de woorden van Roel van de Pasch, bevelvoerder brandweer Nijmegen, bij een van de 29 casussen (zie pagina 2) in het boek Casuïstiek uit brandonderzoek voor Repressie. Dit boek is een tweede in een serie. Van de Pasch: ‘Het mooie aan dit boek vind ik de praktijkvoorbeelden. Mijn mening is dat we meer moeten openstaan om te leren. Negen van de tien keer hebben we na een inzet het gevoel dat we het goed hebben gedaan en voelen we

Brandschoon

8

Het terrein rondom de kazerne in Geldermalsen veranderde in een heuse wasstraat. De jeugdbrandweer, korpsleden, hun partners en zelfs hun kinderen wasten met heel veel plezier en enthousiasme maar liefst 277 auto’s. Een bijzondere dag die eindigde in het Glazen Huis…

het benoemen van leerpunten als een aanval op ons optreden.’ Herkennen ‘Ik heb juist voor deze casus gekozen omdat ik me elke keer weer verbaas over het mechanisme “wel kijken, niet waarnemen”. Als ploeg waren we echt verrast toen we achteraf hoorden dat er wel degelijk schade aan de constructie was. Terwijl we voor de inzet de woning nauwkeurig hadden bekeken. Ik ben ervan overtuigd dat ik niet de enige ben die dit vaker meemaakt. Door dit soort casussen met elkaar te delen, kan dit fenomeen worden herkend en kunnen er bijvoorbeeld onderzoeken naar worden gedaan.’

Lees verder op pagina 2

9

Mentale kracht

Waarom kan ik het ene moment beter tegen een inzet dan het andere moment? Waarom doe ik soms dingen waarvan ik juist heb geleerd om die niet te doen? Collega’s van Brabant-Zuidoost nemen ons mee op verkenning naar een praktische training gericht op mentale kracht.

2 Nieuw

Cijfers Het zijn de weken van de cijfertjes. Binnen Brandweer Nederland werken we al enige tijd hard aan het continue verzamelen en analyseren van data. Van cijfers kunnen we leren en met cijfers kunnen we sturen. Informatie die ons helpt nog beter te opereren aan de voorkant, zoals Brandveilig leven, en bij incidentbestrijding.

Vervolg van de voorpagina

Fryslân moderniseert én standaardiseert De hypermoderne TS’en zijn een wereld van verschil met de oude wagens van de ploegen in Heeg, Oldeberkoop, Parrega, Schiermonnikoog, Stavoren, Witmarsum, Workum en Woudsend. De voertuigen staan bol van de elektronica, zijn uitgerust met innovatief materieel en blussen met drukluchtschuim (DLS). Ook zijn ze uitgerust met een regenerator die de uitlaatgassen zuivert. Daarmee voldoen de wagens aan de Euro-6 emissienorm. Kleine verschillen De nieuwe TS’en werden aangeschaft vanuit een bestek dat eind 2010 werd gemaakt, nog voordat de regionalisering van de Friese brandweer een feit was. Via een aanbesteding werd een leverancier gekozen. Ook de bepakking is centraal geregeld, via een landelijke uitschrijving. ‘Hierdoor hebben alle acht posten hetzelfde voertuig gekregen, met slechts hier en daar wat kleine verschillen’, vertelt projectleider Hans Edens van Materieelbeheer in Zuidoost-Fryslân. ‘Zo is de TS van Schiermonnikoog uitgerust met “four wheel drive”, om bestand te zijn tegen de elementen van het eiland.’ Universeel De tijd dat elke brandweerpost zelf een nieuwe wagen uitzocht, is voorbij. ‘Net zoals je een personenauto niet

helemaal naar eigen wens laat samenstellen, doe je dat ook niet meer bij een brandweerauto. Dat zou veel te duur worden’, aldus Hans’ collega Hein van Dijk. ‘Een universeel wagenpark heeft absoluut voordelen. Je kunt daardoor service en onderhoud efficiënter uitvoeren en de voertuigen zijn uitwisselbaar. Dat is handig voor brandweerlieden die bij meerdere posten werken, zoals mensen die overdag uitrukken voor de post in de buurt van hun werk en buiten werktijd ploeglid zijn in hun woonplaats. Het is makkelijker als je in hetzelfde voertuig stapt en alles op dezelfde plek ligt.’

Het Centraal Bureau voor de Statistiek publiceerde recent cijfers over 2015 en dat geeft een goed beeld van de impact van de brandweer: gemiddeld kwamen 641 meldingen per dag binnen bij de brandweermeldkamers, in totaal waren dat er 234.000. Onze mannen en vrouwen rukten 152.000 keer daadwerkelijk uit. Meten is ook weten. Zo werpt het landelijke project om nodeloze meldingen van brandmeldinstallaties terug te dringen wederom vruchten af: 5.100 minder meldingen dan in 2014. Uit cijfers van de Brandweeracademie blijkt dat de meeste doden bij brand vallen in de woonomgeving en dat ouderen een steeds grotere kwetsbare doelgroep vormen. Aanleiding om in het programma RemBrand fors in te zetten op het verhogen van de

Overhandiging De levering van zowel de wagens als de bepakking liep vertraging op omdat in eerste instantie niet alles aan de eisen bleek te voldoen. Half december waren de problemen gelukkig opgelost en konden de ploegen hun nieuwe voertuigen in Heerenveen bepakken en ophalen. De officiële overhandiging van de nieuwe TS’en aan de acht posten vond op 12 maart plaats in Sneek. De ploegen hebben de tussenliggende tijd benut om te leren werken en te oefenen met hun nieuwe voertuig en het aanvullende materieel. Bij uitrukken konden ze in die periode nog een beroep doen op hun oude TS.

‘Verschil in interpretatie voorkomen’ rookmelderdichtheid en het brandveilig maken van meubilair en matrassen. We onderzoeken hoe men in het buitenland invulling geeft aan de rookmelderplicht in bestaande bouw. De brandweer is hierbij steeds minder intern gericht. Zo trekken we bijvoorbeeld voor het brandveilig maken van meubilair op met brandweren in andere Europese landen.

Vervolg van de voorpagina

‘Wel kijken, niet waarnemen’ Positieve reacties ‘Ik heb veel positieve reacties gehad op mijn medewerking aan het boek. Collega’s waarderen het dat je je blootgeeft. Daarnaast komen ze dan ook zelf met ervaringsverhalen. We moeten elkaar stimuleren om kritisch naar onszelf te blijven kijken, maar wel met het volledige verhaal erbij.’ Digitaal beschikbaar Wat Roel betreft, komt er een derde boek waarin nog meer casussen worden verzameld die praktische informatie bieden met leerpunten en speerpunten voor brandweermensen. Wil je de casus van Roel en de overige 28 helemaal lezen? Bij deze krant hebben alle posten ook een Casuïstiekboek ontvangen voor op de koffietafel. Vind je het boek niet naast deze krant, bekijk het dan digitaal op www.brandweernederland.nl Meer informatie kun je ook opvragen via [email protected]

Casus ‘Kracht van een spuitbus(je)’ Op een zondagavond vindt een explosie plaats in een woning. Gezien het tijdstip was het aannemelijk dat er iemand in de woning kon zijn. Bij binnenkomst bleek er op een kat na niemand binnen. Een klein brandje was snel onder controle. Door de explosie raakte een binnenmuur en voorgevel zwaar beschadigd. Een elektrisch defect in een koffiezetapparaat bleek de oorzaak. Als gevolg daarvan werden een waterkoker en een boodschappentas aangestoken. In de boodschappentas zaten deodorantbussen die explodeerden.

Goede cijfers zijn belangrijk om trends en ontwikkelingen goed in beeld te krijgen, maar ze zijn ook relevant voor onze bedrijfsvoering. Denk bijvoorbeeld aan het zicht houden op de in- en uitstroom van personeel. Soms hebben kale cijfers ook een andere kant: ze kunnen tot onduidelijkheid of verschil van inzichten leiden. In een recente uitzending van Een Vandaag werd door vakbonden gesproken over een massale uitstroom van vrijwilligers. Uit een belronde met de brandweerkorpsen blijkt dat 24 van de 25 korpsen geen tekort signaleren. Wel wordt gezegd dat het een actieve inzet vereist om een goede instroom van vrijwilligers te garanderen. Om in de toekomst verschil van interpretatie te voorkomen, gaan we de brandweerstatistieken goed organiseren op belangrijke thema’s. Werk aan de winkel dus. Stephan Wevers, voorzitter van de Raad van Brandweercommandanten

Voorlichting 3

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Nijmeegse kamerverhuurpanden veiliger

Studenten en huisbazen samen aan de slag In januari startte in Nijmegen een pilot om kamerverhuurpanden brandveiliger te maken. De pilot is een initiatief van de stichting Keurmerk Kamer-Verhuur & Veiligheid (KKVV) waarbij zij samenwerken met de gemeente Nijmegen, Kiwa en de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid.

Het doel van de pilot is huurders en verhuurders bewustmaken van de risico’s rond brandveiligheid en hen stimuleren daar zelf iets aan te doen. Foto’s via app Onderdeel van het KKVV-systeem is een app. Door deze app wordt het voor huisbazen en studenten mogelijk om zelf de brandveiligheid te controleren. Via de app kunnen zij foto’s uitwisselen van bijvoorbeeld de brandslang, vluchtweg en rookmelders in huis en zo beoordelen of het huis veilig is. De foto’s worden gedeeld op

een website die te benaderen is via de app. Elk half jaar delen studenten en huisbazen de foto’s opnieuw, zodat zij elkaar doorlopend scherp houden om de brandveiligheid in huis op peil te houden. Landelijk keurmerk De pilot in Nijmegen loopt tot aanstaande zomer. Uiteindelijk is het de bedoeling om een landelijk keurmerk voor veilig kamerverhuur te ontwikkelen en alle kamerverhuurders in Nederland te bewegen te voldoen aan de eisen die aan de panden worden gesteld.

Parels bij de brandweer Naast branden blussen en hulp verlenen, krijgt het voorkomen van brand steeds meer aandacht. Want minder brand betekent minder leed, minder slachtoffers en minder schade. Brandweermensen die zich op uitzonderlijke wijze inzetten voor Brandveilig leven, krijgen een ‘parel van de brandweer’ cadeau. Wie zijn deze parels en wat drijft ze om ‘te blussen voordat het brandt’?

Rob Pommerel Vrijwilliger post Aalsmeer

Ik kom soms griezelige dingen tegen ‘Voorlichting over brandveiligheid is hard nodig. Neem bijvoorbeeld de doelgroep ouderen, die moeten langer zelfstandig blijven wonen. Maar dat is niet altijd veilig. Ze koken vaak op gas, de mensen worden vergeetachtig en zijn minder alert en mobiel. Dat kun je niet alleen met een rookmelder ondervangen, daarvoor heb je ook de ogen en oren van buren nodig.’ ‘Ik ben 68 jaar en wil nog niet aan stoppen denken. Er zijn drie dingen waar ik op let: mijn gezondheid of ik het nog leuk vind en of de jongens het nog leuk vinden. Als een van de drie dingen gaat wankelen, dan moet ik erover nadenken om te stoppen. Ik ga niet meer mee met een uitruk, maar ik zet me nu in voor Brandveilig leven. Ik vind het nog steeds leuk om het brandweer-evangelie te verkondigen.’ Lees het volledige verhaal op www.brandweernederland.nl/parels

Samenwerking Brandweer Twente en ROC

Brandveiligheid in technisch onderwijs In Nederland spelen burgers, bedrijven, organisaties en gemeenten een grote rol voor, tijdens en na een brand. Werken aan bandveiligheid in Nederland kan alleen maar slagen als er wordt samengewerkt. Hoe de brandweer wil samenwerken met haar partners op het gebied van brandveiligheid is vastgesteld in een landelijk document RemBrand. Het idee hierachter is meer balans brengen in de benadering van brandveiligheid: het gaat niet alleen om opkomsttijden maar er wordt juist ingezet op het voorkomen van brand (bron: rapportage RemBrand, Brandweer Nederland, mei 2015). Aanbevelingen De ambitie van de brandweer ‘meer te doen aan het voorkomen van brand’ wordt in de rapportage van de brandweer in zeven aanbevelingen vertaald. Een van de aanbevelingen is het project ‘Brandveiligheid structureel in het technisch onderwijs onderbrengen’. Brandweer Twente geeft hier invulling aan door met het ROC van Twente (opleiding Bouw, infra en interieur) samen te werken. Gevarieerd en praktijkgericht ‘Samen hebben we een lesprogramma opgesteld waarbij de studenten elk schooljaar op verschillende momenten brandveiligheidslessen volgen bij Brandweer Twente. Die lessen zijn altijd interactief: geen dikke boeken doorspitten, maar leren door te doen. Onder leiding van brandweerdocenten volgen de studenten een gevarieerd en praktijkgericht lesprogramma over brandveiligheid’, vertelt Laurens Welberg, adviseur Brandveiligheid bij Brandweer Twente, over het project.

Lesprogramma Laurens vervolgt: ‘Het eerste jaar maken de studenten op een praktische en actieve wijze kennis met brand, de organisatie van de brandweer, brandonderzoek en brandveiligheidsbewustzijn. Het tweede jaar vindt er een verdieping plaats en worden de studenten wegwijs gemaakt in wetgeving, constructies en materialen gevolgd door een inspectie in de praktijk. Tijdens het derde leerjaar is aandacht voor brandveiligheidsinstallaties, organisatie (zoals BHV), beheer en de relatie tussen deze onderdelen en gebouw.‘ Projecten ’Het tweede en derde leerjaar wordt brandveiligheid verwerkt in projecten. De resultaten uit deze projecten worden beoordeeld door zowel het ROC als door ons. Tijdens het vierde jaar wordt door middel van een college samen met de studenten nog eens de opgedane kennis van voorgaande jaren herhaald. Als afronding is er een toets waarbij de student bij voldoende resultaat een certificaat behaalt.’ Wat willen we bereiken ‘Het integreren van brandveiligheid in de lessen van Bouw en infra heeft twee doelen. We willen studenten kennis laten opdoen over brandveiligheid zodat zij brandveilige gebouwen ontwerpen en bouwen. Een positieve bijkomstigheid is het voorkomen van faalkosten in de bouw. De leerlingen Bouw en infra zijn de toekomstige deelnemers van het ontwerp-, bouw- en beheersproces. Doordat we als brandweer bij de lessen betrokken worden, investeren we in de toekomst en worden de leerlingen opgeleid met kennis over brandveiligheid. Dit komt de bouwsector ten goede’, concludeert Laurens Welberg enthousiast.

4 Oefenen Van commercieel naar publiek oefenterrein

Welkom op ons nieuwe veiligheidscentrum Spinel

Bekijk de bouw van onze nieuwe containerbaan: www.youtube.com

Het oefenterrein in Dordrecht bestaat in 2016 alweer tien jaar. Tijd voor verandering. Beheer en exploitatie zijn met ingang van 1 januari dit jaar in handen van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid (VRZHZ). Dit betekent de start van een nieuw tijdperk.

Do you speak Turkish, Polish or Arabic? Vier publieksfolders uit de landelijke folderlijn zijn nu ook beschikbaar in vreemde talen. Het gaat om Brandveilig wonen, Een portiekwoning, De gevaren van CO en Elektrische apparatuur. Brandweer Haaglanden heeft ze laten vertalen door een erkend vertaalbureau naar het Turks, Pools en Arabisch. Annelies Engelenburg, programmamanager Brandveilig leven: ‘We hebben voor deze talen en folders gekozen omdat die de eerste noodzaak in ons verzorgingsgebied zijn.’ Waarom? Engelenburg: ‘De ervaring leert dat mensen op deze wijze sneller worden bereikt, de taalbarrière is immers weg. Bovendien ervaren ze hierdoor meer betrokkenheid en zijn ze sneller bereid informatie aan te nemen. Het belang is dat alle inwoners de basiskennis hebben over onder andere het voorkomen van brand en het tijdig vluchten bij brand. Deze folders zijn hiervoor een uitstekend middel.’

Samen met een team brandweermensen is er gewerkt aan vernieuwingen. Zo biedt het oefenterrein nu veel nieuwe mogelijkheden. VRZHZ streeft ernaar het terrein uit te laten groeien tot een compleet en integraal veiligheidscentrum. Realistisch oefenen Er is een grote behoefte om ook op het opleidings- en oefenterrein meer realistisch te kunnen oefenen. Vooral door ontwikkelingen in het brandweeronderwijs is het verbeteren van de oefenobjecten noodzakelijk. Ook door toenemende verstedelijking en een steeds complexere samenleving met andere bedreigingsvormen

worden er steeds hogere eisen gesteld aan de veiligheid en de veiligheidsprofessionals. Om op een realistische wijze te kunnen opleiden, trainen en oefenen is ervoor gekozen om te werken met hout- en gasgestookte objecten. Bijzonder zijn bijvoorbeeld de mobiele vuurhaarden die voor verrassende scenario’s kunnen zorgen. Meer informatie? Onze vrijwillig brandweerman Arnold Verweerd is Operationeel manager van Spinel Veiligheidscentrum. Neem gerust contact met hem op voor vragen of extra informatie over het terrein. Hij is bereikbaar via [email protected].

Instructievideo’s vakbekwaam worden en blijven Hoe word en blijf je vakbekwaam? Brandweer Zuid-Holland Zuid (ZHZ) maakte instructievideo’s om op een eenvoudige en eenduidige wijze te laten zien hoe iets werkt of hoe je iets moet doen. Er zijn nu vier video’s gemaakt die in twee maanden tijd al ruim 1.700 keer zijn bekeken! Deze video’s gaan over het plaatsen van een schuifladder en het opvoeren van een straal, de do’s en don’ts bij het optreden bij technische hulpverlening, het uitvoeren

De folders zijn binnenkort door alle regio’s te bestellen via de landelijke site preventiedrukwerk.nl

Voor extra informatie kun je contact opnemen met Ron Jongeneel via [email protected]

van een grijpredding in het water en het werken met de elektrische voorbouwlier van de tankautospuit. Voor iedereen bij de brandweer De komende tijd ontwikkelt ZHZ nog meer instructievideo’s. Omdat het delen van kennis zo belangrijk is, worden de video’s op het YouTube van ZHZ geplaatst. Zo kan iedereen er gebruik van maken! Bekijk de video’s op https://www. youtube.com/user/mijnbrandweerzhz óf gebruik de QR code.

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Natasja Beverdam startte eind 2015 als brand-

Kijkje in de keuken 5 Proef met wijkbrandweerman in Hilversum

weervrouw bij post Doesburg. Ze deelt haar persoonlijke belevenissen en ervaringen in een blog om zo het veelzijdige bestaan van een brandweervrijwilliger te laten zien. Hierbij gunt ze iedereen een blik in de wereld van de brandweer.

‘Geen verliefdheid, dit is houden van’ Ken je dat, het gevoel dat je hart sneller gaat kloppen van iets of iemand? Ik ben sinds september 2014 stapel-

‘Keuken-tafel-gesprek’

verliefd op een brandweerman uit Zandvoort en daardoor meteen op de hele post, want de brandweer is één grote familie.

Brandweer Gooi en Vechtstreek is gestart met een proef met een wijkbrandweerman. Sinds januari is René Wollaars als zodanig actief in twee wijken in Hilversum.

Wanneer we in de weekenden bij elkaar waren en hij had piket, dan stroomde ook mijn bloed sneller als zijn pieper ging. Het verlangen om bij de brandweer te gaan werd aangewakkerd; het zat al heel lang diep weggestopt in mij. Door de jaren heen

Via de wijkbrandweerman kunnen burgers makkelijker contact maken met de brandweer als zij vragen hebben over brandveiligheid. René Wollaars: ‘Ik kom veel brandgevaarlijke situaties tegen. Als wijkbrandweerman ga ik aan de slag om inwoners bewust te maken van brandveiligheid in en rond de woning. Ik probeer dan tips te geven en het veiliger te maken. Komt de burger niet naar de brandweer, dan komt de brandweer wel naar de burger.’ Zelfstandig wonende ouderen ‘Ik geef voorlichting in het wijkcentrum, bij buurtverenigingen, op scholen en in verzorgingstehuizen en werk samen met woningbouwcoöperaties. Ook infor-

meer ik inwoners als er in hun straat een brand is geweest en geef ze vervolgens brandveiligheidstips. Het doel is natuurlijk om het aantal branden en gewonden terug te brengen en de wijk in het algemeen brandveiliger te maken. Ik richt me vooral op de doelgroep zelfstandig wonende ouderen omdat bij deze categorie inwoners zich meer branden met dodelijke afloop voordoen’, licht Wollaars verder toe. Aan de keukentafel Inwoners kunnen bij René ook een woningcheck laten uitvoeren. Door middel van een zogenaamd ‘keukentafel-gesprek’ beoordeelt hij of de woning brandveilig is en of en hoe de situatie kan worden verbeterd. Inwoners kunnen de wijkbrandweerman volgen via het twitteraccount @renewollaars. De proef duurt in elk geval tot de zomer van 2016. Als dit een succes is, gaat Gooi en Vechtstreek meer wijkbrandweermannen of -vrouwen inzetten.

Brabant-Noord pakt OMS-probleem aan

was er helaas geen support en ruimte. De fysieke uitdaging, echt wat kunnen betekenen voor de burger, in de linie staan in plaats van achter het lint en iets totaal anders doen naast mijn werk als sociaal verpleegkundige: het waren voor mij belangrijke redenen om bij de brandweer te willen. Drijvende kracht Kiezen voor jezelf, je hart volgen en risico’s durven nemen is keihard mijn lijfspreuk, maar niet zo van zelfsprekend als alleenstaande moeder van drie koters. Toch is er geen houden aan als je verliefd bent, dus ik nam de stap om te solliciteren bij de Doesburgse brandweer. Drie enthousiaste mannen zaten tegenover mij. De bezetting van de post is zorgelijk laag en nieuwe manschappen, mannen en vrouwen, zijn nodig. Mijn passie en verlangen om bij de brandweer te gaan, kwam over. Ik vind dat mannen de drijvende kracht moeten zijn in het brandweervak, maar legde uit dat vrouwen nodig zijn voor diversiteit, fijngevoeligheid, inlevingsvermogen en rust tussen alle ‘haantjes’. Nog diezelfde avond belde de postcommandant: ik ben aangenomen. Vuur Intussen ben ik bijna vier maanden werkzaam bij brandweer Doesburg. Hoewel mijn opleiding nog niet startte, mocht ik de oefenavonden meedraaien en de tweede helft (met bier en frituur) beleven. Het is geweldig om te zien hoe hecht en betrokken de groep is. We gaan voor elkaar door het vuur en iedereen draagt bij aan de post. Het is geen verliefdheid, dit is houden van. De eerste melding Op zaterdag 8 november om 03.00 uur ‘s nachts gaat voor het eerst mijn pieper: een caravanbrand op de camping. Ik ben gedesoriënteerd, zoek in het duister mijn broek, sokken, schoenen bij elkaar en haast me daarna richting de auto. Ik hoef niet ver te rijden, maar ben toch verbaasd als ik bij de kazerne arriveer. Alles is nog donker, ik ben de eerste... Volg de blog van Natasja Beverdam via de Facebookpagina van Gelderland-Midden.

‘De meldkamer vangt 85% van meldingen af’ Iedereen op de uitruk kent de loze melding wel. Na een OMS‘je met prio 1 door het verkeer en ter plaatse blijkt er niets aan de hand te zijn. In het landelijke project Structureel Terugdringen Ongewenste en Onechte Meldingen (STOOM) werken alle veiligheidsregio’s samen om daar wat aan te doen. ‘In Brabant-Noord betaalt de OMS-abonnee voor elke keer dat hij OMS gebruikt. De grote OMS-gebruikers betalen dus meer dan de kleine OMS-gebruikers en het is meteen een prikkel voor de OMS-abonnee om iets te doen aan het aantal meldingen’, start projectleider Michael Bertels de toelichting over de aanpak. Telefonisch contact Bertels vervolgt: ‘In onze regio rukten we na alarmering altijd direct uit. Na enkele minuten was er telefonisch contact met de melder. Als bleek dat de komst van de brandweer niet meer noodzakelijk was, dan werd het aanrijdende brandweervoertuig teruggeroepen. We hebben bekeken hoeveel tijd er ging zitten tussen het in contact komen met de melder en het uiteindelijke terugroepen van het brandweervoertuig. Op basis daarvan kiezen we er nu voor om de centralist maximaal vijf minuten de tijd te geven om telefonisch contact te krijgen met de melder.

Dat blijkt succesvol want de meldkamer vangt 85% van de meldingen af.’ OMS-toezicht Een analyse laat zien dat de helft van de OMS-meldingen wordt veroorzaakt door normaal gebruik: stoom van douchen in een douche, damp van koken in de keuken enzovoorts. Dat betekent dus dat de brandmeldinstallatie niet deugt. Bertels: ‘De eerste stap is dan om gebruikers daarop aan te spreken en te bekijken wat er aangepast moet worden. Na de aanpassingen kan het nog steeds gebeuren dat er af en toe een nodeloze melding wordt veroorzaakt. Dat mag ook van de norm. Zolang de BHV snel contact heeft met de meldkamer is dat niet zo’n probleem. Als de BHV’er echter niet bijtijds bereikbaar is, leidt dat toch weer tot een loze alarmering van de brandweer. Een team van OMStoezichthouders spreekt de gebruikers daar op aan.’ Vrijwilliger Rolf Bröring (in het dagelijks leven zelfstandig ondernemer) uit Schijndel: ‘Het afgelopen jaar hebben we zo’n 30 keer minder vaak met Prio 1 hoeven uit te rukken. Heel prettig want natuurlijk willen we niet graag voor niks uitrukken. Een uitruk kost de gemeenschap geld. Aan de andere kant: ik merk het ook wel in mijn portemonnee. Ik kan daar wel mee leven. Ik ben brandweerman omdat het mijn passie is. Verdiensten zijn een bijkomstigheid.’

6 Onbereikbaar? Water is binnen een minuut onder het perron

Maximaal voorbereid op incident Utrecht Centraal

In juli 2016 wordt een nieuw bluswatersysteem op de perrons van Utrecht Centraal in gebruik genomen. Het nieuwe systeem maakt onderdeel uit van een ware metamorfose van het stationsgebied in Utrecht. Een compleet vernieuwde infrastructuur wordt aangelegd, boven en onder de grond, voor onder andere extra sporen en perrons, busstations en een tramstation. Zo’n transformatie vraagt ook om goed doordachte voorzieningen die de veiligheid in het gebied waarborgen. Blusvoorziening ‘Utrecht Centraal is een vervoersknooppunt van zowel personen als goederen maar ook gevaarlijke stoffen. Om bij een calamiteit op het spoor goed op te kunnen treden, is een adequate blusvoorziening cruciaal. Zeker bij grote scenario’s zoals een treinbrand of een lekkage van toxische stoffen’, legt Peter Blokker van de Veiligheidsregio Utrecht uit. Aanvoerpunt ‘De grote uitdaging was om te zorgen voor een goede watertoevoer: in korte tijd zorgen dat er voldoende water én voldoende druk op de juiste plek beschikbaar is.

‘De imam kan bepaalde huishoudens veel beter bereiken dan de brandweer’ Twaalfhonderd mensen luisterden vrijdag 5 februari naar de preek van de bekende imam Yassin Elforkani in de Blauwe Moskee. De preek stond volledig in het teken van brandveiligheid.

Het is één van de manieren waarop Brandweer Amsterdam-Amstelland de boodschap van Brandveilig leven onder de aandacht brengt bij de Marokkaanse gemeenschap. ‘We willen een link leggen tussen de islam en brandveiligheid’, zegt Mostapha Nazih, manager van Cluster Haven. Samen met hoofdbrandwacht Zouhair Jbyeh is hij aanspreekpunt voor de samenwerking met de moskeeën.

Nazih: ‘Het lijkt een gekke combinatie, maar het thema “je eigen verantwoordelijkheid nemen voor je leven, waaronder je eigen veiligheid” is belangrijk bij beide.’ In beeld Lange tijd was de Marokkaanse gemeenschap niet goed in beeld. Via de gewone wegen - sociale media, radio of televisie - drong de Brandveilig leven-voorlichting vaak niet door. Daarom is Brandweer Amsterdam-Amstelland een bijzonder project gestart waarbij ze samenwerkt met moskeeën. Nazih: ‘De imam kan bepaalde huishoudens veel beter bereiken dan de brandweer.’ Taal ‘Taal is vaak een barrière’, legt Jbyeh uit. De imam heeft inmiddels twee preken over brandveiligheid gegeven. Daarnaast geeft Jbyeh regelmatig voorlichting aan verschillende groepen mensen binnen de moskee. ‘In het Nederlands én in hun eigen taal.’ Na afloop van een preek of voorlichting kunnen mensen zich aanmelden voor een woninginspectie door de brandweer. Dan speelt er meer mee dan taal alleen. Jbyeh: ‘Als we zonder aankondiging aanbellen, zien mensen een uniform voor de deur staan en denken: politie, wat is er aan de hand? Het schrikt af.’

Prio 1 7

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Sneak preview Op de perrons in het nieuwe stationsgebied zijn overal nieuwe leidingen gelegd en op verschillende punten brandkranen geïnstalleerd.’ Water genoeg in het centrum van Utrecht maar wat is een geschikt aanvoerpunt om het water vanaf daar snel te verpompen naar de blusleidingen onder de perrons? Tankautospuiten? Peter Blokker vertelt verder: ‘Er zijn meerdere opties uitgewerkt, bijvoorbeeld om tankautospuiten als pomp te gebruiken. Dat bleek echter geen gewenste optie. Je hebt tenminste drie tankautospuiten nodig om 360 kuub per uur vanuit open water te kunnen verpompen. Deze wagens kun je dus niet inzetten voor andere blustaken en dat beperkt enorm in de inzetcapaciteit en de flexibiliteit. Je moet bovendien meerdere locaties in verschillende windrichtingen hebben, want je weet van tevoren niet waar je veilig kunt staan. Binnen enkele minuten moeten op zo’n

Verhalen van de brandweer locatie drie tankautospuiten kunnen staan. Er moeten ondergrondse leidingen vanaf al die locaties worden getrokken naar het stationsgebied, dan praat je over honderden meters pijp in een gebied dat al helemaal vol ligt met leidingen en buizen.’ Pompinstallatie ‘De beste oplossing bleek een pompinstallatie op een strategische locatie in het gebied. Er staat in de buurt een oud pomphuis van het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden. Zij hebben genoeg aan twee van de vier pompen en vonden het geen enkel probleem om de ruimte te delen. Er zijn nog wel aanpassingen nodig. De bedoeling is dat zodra de brandweer straks water afneemt, de pompen aanslaan en het systeem binnen een minuut onder druk staat.’

Ik word wakker van de pieper. Meteen zit ik rechtop en luister naar het bericht op de pager. ‘Prio 2’, laat Gerard, de centralist, weten. ‘Rook in een slaapkamer.’ Ondanks het feit dat het geen prio 1 is, hoor ik aan Gerards stem dat het om een serieuze melding gaat. Een voorbijganger heeft in een flat rook gezien en daarna 112 gebeld. We weten niet of er mensen in de flat aanwezig zijn, en hoeveel. Terwijl ik snel mijn schoenen aantrek en me naar de kazerne haast, merk ik dat ik hier geen goed gevoel over heb. Ik kan er de vinger niet op leggen waar dat vandaan komt, maar puur op basis van mijn onderbuikgevoel besluit ik op te schalen naar prio 1. Op de kazerne staat de auto klaar. Iedereen neemt z’n plek in en we gaan op weg met zwaailicht en sirene. Eén collega woont in de straat van de melding en is meteen naar de plek gegaan. Hoe sneller de bewoners gealarmeerd worden, hoe beter het immers is. Ik heb dan wel jarenlang ervaring bij de brandweer, bevelvoerder ben ik pas een maand. Deze melding is mijn eerste serieuze. Onderweg bereid ik me voor. Ik moet zo meteen eerst een snelle inschatting van de situatie maken en daarna mijn ploeg zo goed mogelijk aansturen. Voor de zekerheid vraag ik alvast om een ladderwagen. Het gaat immers om een flat en als we mensen moeten evacueren, hebben we niet de tijd om dan nog eens op het redvoertuig te wachten. We rijden de straat in. Van honderd meter afstand hebben we al zicht op de portiekflat. Omdat het nog donker is, zijn de vlammen in de slaapkamer te zien. Ze zijn niet groot, maar af en toe zie ik een flits voor het raam. Meteen schaal ik op naar middelbrand. Mijn inschatting om van prio 2 direct toch prio 1 te maken was dus juist. Op straat is het stil. Het is te vroeg voor een oploop van buren en de bewoners van de flat zijn blijkbaar nog steeds binnen.

‘Soms staan mensen in de rij voor een afspraak; we worden nog populair!’

Ook bij sommige alleenstaande Marokkaanse vrouwen blijft de deur dicht. ‘Zij laten mannen niet zomaar binnen. Tenzij vanuit de moskee duidelijk wordt gemaakt dat dit wel kan.’ Onbereikbaar? De samenwerking met de Blauwe Moskee startte in de zomer, maar is nu al een succes. ‘Soms staan mensen in de rij voor een afspraak; we worden nog populair!’, aldus Nazih. Zouhair vult aan: ‘Het leek een onbereikbare groep, maar nu staat bij een woninginspectie soms de tafel vol met eten.’

Voorbeeld Niet alleen de brandveiligheid bij mensen thuis komt aan de orde. Het middaggebed op 5 februari werd gevolgd door een grote ontruimingsoefening. Want ook de brandveiligheid, de BHV en de vluchtroutes binnen de moskee moeten natuurlijk op orde zijn. In een Facebook-post bedankt de Blauwe Moskee de hulpverleningsdiensten en de gemeente voor hun inzet bij de succesvolle oefening. Housain, een Facebookvriend van de moskee, reageert: ‘Een voorbeeld voor alle moskeeën.’ En dat is precies het idee.

‘Het leek een onbereikbare groep, maar nu staat bij een woninginspectie soms de tafel vol met eten’

‘De aanvalsploeg vanaf de ladderwagen gaat via het balkon’, instrueer ik als we ter plekke zijn. Gelukkig rijdt de ladderwagen net de straat in. ‘De waterploeg gaat via het portiek.’ De mannen gaan meteen aan de slag. De collega die al vooruit was gegaan, is ook bij de voordeur, begrijp ik. Maar hoe hij ook staat te bonzen, er wordt niet opengedaan. Zelf haast ik me via het portiek ook naar de voordeur. Als er niemand opendoet, zullen we de deur moeten forceren. Mijn collega’s zijn daar al mee begonnen, zie ik als ik de hoek om kom. Net op dat moment wordt de voordeur van binnen uit open getrokken. Even denk ik dat ik het niet goed heb gezien. In de deuropening staat een man in zijn pyjama met in zijn hand een enorme sabel. Het zwaard is zeker een meter lang. De man heft zijn arm en voordat ik iets kan zeggen, slaat hij in op een van de mannen uit mijn ploeg. ‘Hé!’ roep ik. Het volgende moment realiseert de man zich dat degene die hij heeft aangezien voor een inbreker, in werkelijkheid een brandweerman is. Hij schrikt net zo erg als wij. ‘Shit’, zegt hij. ‘Ik…’ Hoe het verder gaat? Dat lees je later dit jaar in het boekje ‘Verhalen van de brandweer’. Interviews Deze en nog meer verhalen bundelt schrijfster Mariëtte Middelbeek in het boekje ‘Verhalen van de Brandweer’. Uit de ruim 60 inzendingen worden 15 personen gekozen voor een interview. Mariëtte gaat met drie tot vier personen tegelijk in gesprek om de mooiste verhalen boven tafel te krijgen. De interviews vinden plaats in april en mei en het boekje verschijnt in het najaar in de winkels. Over de schrijfster Mariëtte Middelbeek schreef naast romans en jeugdthrillers ook bundels met waargebeurde verhalen van hulpverleners. Bijvoorbeeld ‘Verhalen uit de Ambulance’ en ‘Verhalen uit de Reddingsboot’.

8 Glazen huis Eindoefening sluit intensief programma af

Vakbekwaamheidstraject STH in afrondende fase Dertig collega’s van regio IJsselland hebben inmiddels de intensieve training voor het landelijk Specialisme Technische Hulpverlening achter de rug. Zij zijn opgeleid tot reddingwerkers, logistiek ondersteuners en (plaatsvervangend) teamleiders. De eindoefening op 26 en 27 februari was het sluitstuk van een intensief trainingsprogramma. Voor IJsselland zit het vakbekwaamheidstraject er na de eindoefening in het Duitse Wesel op. Nu volgt nog de officiële overdracht van het materieel naar de regio’s. Dit zijn twee haakbakken: de een gevuld met gereedschappen, de ander met onder andere een Bobcat, brancards en stutmateriaal.

Vakbekwaam blijven Langzamerhand verandert de focus van vakbekwaam worden naar vakbekwaam blijven. Dit traject wordt nu landelijk ontwikkeld en bestaat onder andere uit kennis en ervaringen delen, bijscholen en gezamenlijk oefenen met bijvoorbeeld de teams uit andere regio’s en USAR.nl. Daarvan heeft een aantal instructeurs al eerder een training verzorgd tijdens het traject Vakbekwaam worden. Regionale eindoefening Met de eindoefening in Wesel wordt het vakbekwaamheidstraject voor het STH afgesloten. IJsselland was op 26 en 27 februari de eerste, gevolgd door Hollands Midden op 4 en 5 maart, Midden- en West-Brabant op 11 en 12 maart, Fryslân op 1 en 2 april en GelderlandZuid op 21 en 22 april. Bij de regionale eindoefening zijn ook collega’s - met name van repressie - uit de eigen en omliggende regio’s uitgenodigd om bij een deel van de oefening aanwezig te zijn.

Martijn Bosch, opgeleid tot reddingswerker ‘Ik vind dit specialisme een stukje extra. Het is helemaal nieuw, het is een uitdaging. Het voegt iets toe aan mijn vak maar ook iets voor mezelf. Wat ik ook mooi vind: alles zit in de groep. Ieder van ons heeft wel ergens verstand van. En het is een leuke groep om mee op te trekken. Dat komt nu bij elkaar.’ Imre Dekker, opgeleid tot plaatsvervangend teamleider ‘We hebben de afgelopen periode afzonderlijk training gehad voor onze rol als plaatsvervangend teamleider. Zo zijn we bijvoorbeeld bezig geweest met de vraag hoe we ons bij een incident presenteren aan de lokale brandweer. Hoe zorgen we ervoor dat zij het gevoel krijgen dat we hen helpen en niet denken dat we het van hen overnemen?’ Mike Haerlman, opgeleid tot logistiek ondersteuner ‘De logistiek ondersteuners kwamen vanuit het hele land. We kregen onder andere training van instructeurs van Holmatro. Er werd uitgelegd hoe alles werkt, maar ook hoe het niet werkt. Hoe je storingen en dergelijke kunt voorkomen of oplossen. Dus zowel theorie als praktijk. We werkten ook in groepjes en moesten dan aan elkaar een presentatie geven. Daar leer je ook weer veel door. En inmiddels hebben we ook op onverhard terrein, in ’t Harde, met de Bobcat geoefend.’ Alwin Voorhorst, opgeleid tot logistiek ondersteuner ‘Ik ga op voor logistiek ondersteuner. Ik vind het een mooie rol. Zorgen dat de jongens, de reddingswerkers, voort kunnen en goed voorzien zijn van de juiste gereedschappen. Het is prima materiaal. De goede gereedschappen zijn uitgezocht. Sterk en je kunt er een hoop mee.’

Brandschone auto’s voor Serious Request Het idee voor deelname aan de actie ‘Serious Carwash’ werd geboren tijdens een wekelijkse oefenavond van de post Geldermalsen. Een actieteam, bestaande uit Dennis van Acquoy, Rick Vinken, René van Zoelen, René Willemse en Jan Goutsmits ging er mee aan de slag en het resultaat was overweldigend.

Zaterdag 19 december veranderde het terrein rondom de kazerne in Geldermalsen tot een heuse wasstraat. Daarbij kwamen alle onderdelen aan bod: spoelen, inzepen, borstelen, naspoelen en een watergordijn. De jeugdbrandweer, korpsleden, hun partners en zelfs hun kinderen werkten keihard en met heel veel plezier en enthousiasme. Samen wasten zij die dag maar liefst 277 auto’s. Deze activiteit en nog wat andere initiatieven leverden de mooie opbrengst op van 5.000 euro voor het goede doel

van 3FM Serious Request; een betere toekomst voor miljoenen jongeren in oorlogs- en conflictgebieden. Media-aandacht Op 22 december bracht een afvaardiging van Brandweer Geldermalsen de opbrengst met een brandweerauto naar het Glazen Huis in Heerlen. De originele actie leidde tot nogal wat media-aandacht en er was zelfs een liveverbinding met Giel Beelen in het Glazen Huis.

Verkennen 9

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Bert van Schip Post Pannerden

Bescheiden postcommandant staat voor teamwork Een parel voor Bert van Schip? Een parel voor de post Pannerden bedoel je! Zijn eerste reactie verraadt direct waar postcommandant Bert van Schip voor staat: teamwork. ‘Die parel hebben we met z’n allen gekregen. In je eentje kun je bij de brandweer niks.’ Als fruitkweker werkt Van Schip voornamelijk alleen. De seizoenen bepalen zijn bezigheden, elk jaar opnieuw. Een groter contrast met de brandweer is bijna niet denkbaar. Daar draait het om samenwerking en onvoorspelbaarheid. Ook als het niet om blussen gaat, weet Van Schip de kwaliteiten van zijn mensen te mobiliseren en te bundelen. Toen de plaatselijke seniorenvereniging vroeg om een rondleiding bij de vernieuwde post, organiseerde Van Schip een bijeenkomst met twee invalshoeken: incidentbestrijding (‘wat doet de brandweer’) en risicobeheersing (‘hoe kun je brandveilig leven’). Zo kregen de senioren van Pannerden het materieel te zien, een instructie over kleine blusmiddelen én voorlichting over rookmelders en vluchtroutes. Lees het volledige verhaal op www.brandweernederland.nl/parels

Workshops voor Friese brandweer

‘Sociale media zijn een goudmijn’ In december gaf sociale media-adviseur Roy Johannink vier workshops over sociale media aan een kleine veertig medewerkers van Brandweer Fryslân, vrijwilligers én beroeps. ‘Het draait allemaal om context.’ ‘Het waren vier totaal verschillende avonden met dito deelnemers’, concludeert Roy na afloop. ‘Mensen die dagelijks twitteren en Facebooken, maar ook mensen die er de meerwaarde niet van inzien. Dat leidt tot interessante gesprekken.’ Koe ‘Alles wat je online zet, wordt door talloze mensen gelezen’, aldus Roy. ‘Iedereen heeft een mening en vormt zijn eigen beeld bij een bericht. Daarom is het bieden van context essentieel. Plaats dus niet alleen een foto van de reddingsactie van een te water geraakte koe, vertel er ook bij wat de kijker precies ziet. Hoe is het dier uit de sloot gehaald? En waarom is dit het vermelden waard? Zo voorkom je dat de foto verkeerd wordt geïnterpreteerd.’ Ruim 11.000 volgers Sinds januari 2014 twitteren de voorlichters van Brandweer Fryslân erop los. Inmiddels heeft @BrandweerFrl ruim 11.000 volgers. Die blijven op deze manier niet alleen op de hoogte van

Goudmijn ‘Sociale media kunnen een enorme aanwinst zijn voorbrandweermannen en -vrouwen’, meent Roy. ‘Mensen delen de hele dag foto’s en filmpjes. Ook van incidenten. Sociale media zijn daardoor een goudmijn voor de brandweer. Gebruik de beelden op Twitter en Facebook bijvoorbeeld om je voor te bereiden op een inzet. Vraag via die sociale media wat omstanders zien: is er veel rook? Welke kant gaat die op? Vraag ook om foto’s en filmpjes. Zo krijg je al voor je ter plaatse bent een goed beeld van de situatie.’ Ook raadt hij aan verder te kijken dan de bekende sociale media: ‘Er zijn ontelbaar veel apps, de mogelijkheden zijn eindeloos.’ Testen Het gebruik van sociale media op die manier was een eyeopener voor deelnemer Eelco van der Sloot van blusploeg Gorredijk. ‘Dat zou ik best eens willen testen. Als bevelvoerder heb ik tijdens het aanrijden geen tijd om via sociale media informatie te vergaren, maar een van de manschappen achterin misschien wel. Wellicht levert dat waardevolle informatie op.’

grote of opmerkelijke incidenten, ze krijgen ook tips over het voorkomen van brand. ‘Na een grote brand hebben we vaak nieuwe volgers uit het betreffende gebied’, vertelt Jelleke Bouma, een van de zeven Friese

brandweervoorlichters. ‘Ook de pers weet het account te vinden: als we actief twitteren, krijgen we minder persvragen. Sommige nieuwsberichten worden zelfs volledig opgebouwd uit onze tweets.’

Mentale kracht verdient aandacht Waarom kan ik op het ene moment beter tegen een inzet dan op een ander moment? Hoe komt het dat ik soms toch dingen doe waarvan ik heb geleerd om die juist niet te doen? Welke invloed heeft mijn voeding

Tweedaagse ‘verkenning’ Bovenstaande was voor Jo van Hoef van Brandweer BrabantZuidoost mede aanleiding om, in samenwerking met het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV), op zoek te gaan naar praktische tools. Vanuit een zoektocht door het land bij onder andere collega’s van politie en Defensie is er, in samenwerking met TNO, een tweedaagse ‘verkenning’ georganiseerd. Jo van Hoef: ‘Met een enthousiaste groep vertegenwoordi-

en nachtrust op mijn prestaties?

gers van de doelgroep - brandweermedewerkers en collega’s van de ambulance en meldkamer - hebben we onderwerpen besproken die in een training aan bod kunnen komen. Belangrijk hierbij was aansluiting bij de bestaande behoefte en de toepasbaarheid in de praktijk. Onderwerpen als stresshantering en energiemanagement passeerden tijdens deze ‘verkenning’ de revue. Als afsluiting werden de ervaringen gedeeld en meteen omgezet naar voorstellen voor een training.’ Toepasbare training ‘Het was mooi om te zien dat iedereen zich tijdens deze tweedaagse bewust is geworden dat ook de mentale component aandacht verdient. Zodat je je werk als hulpverlener naar behoren kunt doen en zeker niet onbelangrijk: dit ook vol kunt houden. De ervaringen geven aan dat we op de goede weg zijn. De komende tijd gaan we hiermee verder en focussen we ons op het samenstellen van een toepasbare training. Deze is in eerste instantie gericht op brandweermensen, maar later ook bedoeld voor meerdere groepen binnen onze organisatie.’

Dit is slechts een kleine greep uit de vragen die leven bij medewerkers van Brandweer Brabant-Zuidoost. Eén van de aanleidingen hiervoor zijn de veranderende werkomstandigheden op straat. De brandweer krijgt tegenwoordig steeds vaker te maken met bijvoorbeeld reanimaties of met publiek dat commentaar heeft op de inzet van de brandweer. Of erger soms: omstanders worden agressief. De maatschappij verandert en de brandweer moet mee. Dat vraagt nogal wat van brandweermedewerkers.

‘Het was mooi om te zien dat iedereen zich bewust is geworden dat ook de mentale component aandacht verdient’

10 In beeld

Brandweer Rotterdam-Rijnmond zet actief in op CO-campagne Maandag 1 februari startte Brandweer Nederland een landelijke CO-campagne om, net als vorig jaar, te waarschuwen voor deze sluipmoordenaar. Het grote aantal incidenten met juist nieuwe installaties is opvallend. Het gaat dus niet alleen om de oude geiser in de keuken of de antieke gaskachel. Reden temeer om iedereen te waarschuwen voor het gevaar en te adviseren over hoe een CO-vergiftiging is te voorkomen. Groot bereik Brandweer Rotterdam-Rijnmond heeft dit jaar veel partijen betrokken bij de campagne om de spreiding zo groot mogelijk te maken. Naast het plaatsen van campagnemateriaal op diverse sociale media, internet en intranet hebben we nog een aantal stappen gezet. We stuurden een persbericht met afbeelding

naar de lokale media in de hele regio. Dit leidde tot enkele interviews met collega’s van Brandveilig leven op lokale radio- en tvstations. Daarnaast is het bericht gestuurd naar alle woningbouwverenigingen en gemeentes in de regio Rotterdam-Rijnmond. Er is massaal gehoor gegeven aan het verzoek tot plaatsing. Ook hebben we alle brandweervoertuigen in de regio voorzien van de bekende CO-sticker. Onwel Tot slot is er in dagblad Metro (editie Rotterdam) een groot artikel verschenen over collega Klaas van Veen. In 2010 was hij als ambulancechauffeur betrokken bij een melding waarbij sprake was van een persoon die onwel was geworden. Achteraf bleek dit te gaan om een incident met koolmonoxide. Klaas is zelf ook onwel geworden bij het incident en heeft er daarna voor gezorgd dat het ambulancepersoneel in heel Nederland nu beschikt over CO-melders.

Monumentale brandweerkazerne in de schijnwerpers

De gevels van de oudste nog operationele brandweerkazerne van ons land, kazerne Dirk aan de Honthorststraat in Amsterdam, zijn stevig onder handen genomen. Het ouderwetse voegwerk en de oorspronkelijke natuurstenen ornamenten van het monumentale pand uit 1897 zijn gerestaureerd en de letters zijn met bladgoud beschilderd.

In overleg met Monumentenzorg is een verlichting aangelegd, waardoor het prachtige pand 24 uur per dag goed zichtbaar is, zonder dat de bewoners en gebruikers daar last van hebben. Dat kan met slimme 'downen up-lights'. Het effect is zeer geslaagd, zoals de foto van Jeffrey Koper bevestigt.

Schoon uit, schoon thuis 11

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Liken - Reageren - Delen

Zijn wij al vrienden? Het brandweergeluid, het brandweerhart, veiligheidswaarschuwingen, ervaringen met incidenten, heel diverse persoonlijke verhalen en grappige brandweerfilmpjes. Deze berichten vind je op de Facebookpagina van Brandweer Nederland. Wij zijn ook benieuwd naar de verhalen en activiteiten van jouw korps. Heb jij nieuws dat je wilt delen met je collega’s? Stuur ons dan een persoonlijk bericht! www.facebook.com/NLBrandweer

Like ons, deel en blijf op de hoogte! Arbeidshygiëne bij brandweer Rotterdam-Rijnmond

‘We willen met elkaar gezond oud worden’ Arbeidshygiëne is inmiddels bij alle brandweerkorpsen in Nederland een speerpunt. Op het gebied van incidentbestrijding, oefenen en het logistieke proces rond de verwerking van vervuilde beschermingsmiddelen worden praktische maatregelen ingevoerd om schoner te werken. ‘En dat is volkomen terecht’, zegt Huib Fransen, projectleider ‘Veilig en Schoon werken’ bij de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond. ‘We willen immers met elkaar gezond oud worden.’ Fransen beantwoordt een aantal vragen over schoner werken. Wat moet er gebeuren om schoner te werken? ‘Natuurlijk is Arbeidshygiëne geen nieuw fenomeen maar er is nog veel te ontwikkelen op dit gebied. Verbeteren van procedures, een goede logistieke ondersteuning maar vooral ook bewustwording van het personeel is heel belangrijk om tot een goede basishygiëne te komen. Het immers niet altijd even makkelijk om gevaren van besmetting te onderkennen. Belangrijk doel is het voorkomen van indirecte besmetting. Je zegt dat er diverse regio’s in Nederland bezig zijn met dit onderwerp. Overleggen jullie ook met elkaar om goede ideeën uit te wisselen? ‘Zeker, we hebben regelmatig contact met andere regio’s

zodat we op een aantal punten niet steeds opnieuw het wiel moeten uitvinden. Maar je kunt niet alles eenop-een van elkaar overnemen want soms zijn de regio's verschillend ingericht.’ Noem eens een voorbeeld? We hebben een instructiekaart ontwikkeld waarin we nadrukkelijk uitgaan van ‘Schoon uit, schoon thuis. Alle kleding en materialen die (eventueel) besmet zijn blijven achter op de plaats incident of worden verpakt in speciale goed afsluitbare zakken. Op de plaats incident trekken de brandweermensen schone kleding aan zodat we dus weer schoon op de kazerne terugkeren. In sommige regio’s is dit anders georganiseerd.’ Lukt het om steeds voldoende schone bluspakken te leveren? ‘In aanloop naar de jaarwisseling hebben we met man en macht gewerkt om dit voor elkaar te krijgen. Onze afdeling logistiek heeft bergen verzet om iedereen in de drukke oudejaarsnacht, indien nodig, van schone kleding te voorzien. De pakken wassen we zelf in onze nieuwe wasstraat. Schone kleding in de vorm van fleecepakken ligt op de auto. We verpakken dit in vacuümzakken zodat het zo min mogelijk ruimte inneemt op de tankautospuiten. In combinatie met een goede organisatie en de bewustwording van ons personeel gaan we met grote stappen vooruit op weg naar een schone en veilige werkomgeving.’

Landelijke samenwerking Ellen Buskens, voorzitter vakgroep Arbeidsveiligheid: ‘Als vakgroep zijn we aan de slag gegaan om dit thema landelijk uit te werken. Dit gebeurt op basis van de kennis die we nu hebben. Vanuit het Instituut Fysieke Veiligheid is wetenschappelijk onderzoek gestart en we proberen nu landelijk meer data te verzamelen om meer inzicht te krijgen. Vorig jaar hebben we samen met het

veld een handreiking ”Schoon werken bij brand“ opgesteld.‘ Handreiking ‘Schoon werken bij brand’ Dit schoon werken is van toepassing op werkzaamheden waarbij brandweermedewerkers kunnen worden blootgesteld aan de gevaarlijke stoffen in rook en roet. Dit geldt zowel voor directe blootstelling (bij repressieve inzet, brandonderzoek of vakbekwaamheid) als bij de indirecte blootstelling (logistiek, onderhoud en

Meer informatie over arbeidshygiëne vind je op de site van Brandweer Nederland

reiniging). ‘In de handreiking is een aantal principes beschreven die bij uitvoering leiden tot een verminderde blootstelling. Regio’s zijn vrij om te bepalen hoe deze principes geïmple-menteerd worden; in de handreiking zijn wel enkele best practises als voorbeeldmaatregelen opgenomen. De handreiking is daarmee richtinggevend: het doel staat vast, de weg er naar toe biedt ruimte. We werken nu ook aan een film ter ondersteuning van de handreiking.‘

12 Achterop

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Levensechte risico’s in belevingswoning Om burgers bewust te laten worden van brandveiligheid in hun eigen woning heeft Brandweer Achterhoek West (Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland) een belevingswoning ingericht. In Nederland hebben we geregeld dat bewoners grotendeels zelf bepalen in hoeverre zij maatregelen treffen om het risico op brand in de woning te beperken. De brandweer komt ‘pas’ wanneer er brand is en kan geen branden voorkomen. Daar ligt in de eerste plaats een rol voor de bewoners zelf. Als brandweer doen we ons best om bewoners te informeren over brandrisico’s en wat zij kunnen doen als het onverhoopt misgaat. De belevingswoning helpt daarbij.

De kans dat je in Nederland thuis een brand meemaakt, is 1 op 65. Dat blijkt uit de ‘Risicomonitor Woningbranden’ die het Verbond van Verzekeraars uitbracht.

Brandgevaarlijke situaties herkennen In de woning worden huis-, tuin- en keukenrisico’s in de woonomgeving in beeld gebracht. Tijdens het bezoeken van de woning komt de bezoeker verschillende situaties tegen die met brandveiligheid te maken hebben. Met de opgedane kennis kan hij/zij thuis brandgevaarlijke situaties herkennen en voorkomen. De woning is eigendom van de woningcorporatie Plavei uit Didam. Zij ondersteunen dit initiatief door de woning - zolang deze leeg staat - aan de brandweer beschikbaar te stellen.

‘Ik zet ook weleens m’n spullen op de trap’ Onder leiding van brandweermannen Marcel Boekholt, Dennis Verver en Alex Miltenburg bezoeken derdejaars leerlingen Zorg van het Metzo College in Doetinchem de belevingswoning om brandgevaarlijke situaties te spotten. De herkenning begon al snel: de föhn op het bed, de keukenrol naast het gastoestel, de halogeenspotjes vlak naast de gordijnen en de stekkerdoos met íets te zware belasting. De woning is levensecht ingericht, met een authentieke jaren ’70 trap erin: smalle treden, een draaiing én schoenen en een tas halverwege. Bij de eerste klim omhoog, zegt één van hen spontaan: ‘Wat een rot trap! Als er nou brand is?‘ Waarop een ander bekent: ‘Ik zet ook weleens m’n spullen op de trap‘. Nog meer dan de rondgang door het huis, maken de filmpjes indruk waarin je ziet hoe snel een brand zich ontwikkelt en hoe iemand stikt in de rook. En tot slot het klapstuk: geblinddoekt - in rook zie je immers niks - naar buiten, weer over die enge trap. Na vijf minuten staan ze allemaal buiten, maar wel een paar indrukwekkende ervaringen rijker.

Spectaculaire demonstraties op Landelijke Veiligheidsdag Zaterdag 16 april 2016 pakken de hulpdiensten van Politie, brandweer, defensie, GGD, KNRM, Kustwacht en de Reddingsbrigade weer flink uit. Dit jaar is het thema ‘Veiligheid in en om het huis’. Verleden jaar bezochten ruim 35.000 bezoekers Almere tijdens dit gratis evenement en dit jaar zijn de demonstratie nog spectaculairder. We lichten een klein tipje van de sluier op.

en de Kustwacht een belangrijke rol. Zij laten zien welke hulpverlening je als slachtoffer mag verwachten bij verschillende overstromingsniveaus.

Samenspel Op het evenemententerrein wordt een straat nagebouwd waarin criminelen zich verschuilen. Het arrestatieteam doet een inval, waarbij deuren en ramen worden weggeblazen. Bij de arrestaties raken de criminelen gewond en daarop komen ambulancemedewerkers in actie. Door de explosie is brand uitgebroken en de komst van de brandweer is gewenst. Een mooi samenspel tussen de verschillende hulpdiensten. Alle hulpverleners in het huis dragen een camera op hun helm. Hierdoor is de gehele actie op grote schermen op het plein te volgen.

Voorlichtingsvoertuig op pad in Gelderland

Ben jij al nieuwsgierig geworden, kijk dan op www.veiligheidsdag.nl

De afgelopen maanden is in de regio Gelderland-Zuid flink gesleuteld aan een oud voertuig. Het resultaat mag er zijn. Het voormalige hulpverleningsvoertuig is veranderd in een voorlichtingsvoertuig met allerlei technische snufjes. Het voertuig, dat luistert naar de naam ‘RedAlert’, wordt voor voorlichtingsactiviteiten ingezet en is geschikt voor verschillende doelgroepen: van ouderen tot gezinnen, studenten en medewerkers van bedrijven. Op markten en braderieën kan het voertuig een echte publiekstrekker zijn, maar ook op open dagen of tijdens introductieweken van universiteiten en middelbare scholen.

Op het Weerwater, grenzend aan het evenemententerrein, wordt een overstroming nagebootst waarbij het waterpeil steeds verder stijgt. Hierbij spelen partijen als de Reddingsbrigade, de KNRM

Special effects In het voorlichtingsvoertuig is onder meer een tekenfilm te zien. Hierin is een uitdagende

Wil je 24/7 op de hoogte blijven?

>

interactieve quiz verwerkt met vragen over brandveiligheid. De quiz wordt ondersteund door special effects, zodat bezoekers een reëel beeld krijgen van de risico’s in hun eigen omgeving. Ook is een gedeelte van het voertuig ingericht met objecten die brand hebben veroorzaakt. Deze ondersteunen de echte verhalen uit de praktijk. De bedoeling is mensen te stimuleren om hun huis kritisch op brandveiligheid te toetsen. Om ze hierbij te helpen, is informatie beschikbaar waarmee ze thuis zelf aan de slag kunnen. Ook andere risico’s Het unieke voorlichtingsvoertuig wordt ook ingezet voor andere veiligheidsrisico’s dan alleen brand. Denk bijvoorbeeld aan voorlichting rondom het risico hoogwater, een thema waaraan de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid dit jaar extra aandacht geeft.

Wat staat er in de volgende krant?

www.facebook.com/NLBrandweer

www.linkedin.com/groups?gid=3225709

www.twitter.com/Brandweer_NL

Instagram.com/brandweernl

www.brandweernederland.nl

Pinterest.com/brandweernl

De volgende Brandweerkrant van Nederland verschijnt in juni 2016. Weet je een leuk onderwerp waarover we in deze krant kunnen schrijven? Mail ons dan: [email protected]

Colofon Meer informatie (026) 355 24 55 of [email protected]

redactie Team Communicatie Brandweer Nederland teksten de communicatieadviseurs van het Netwerk Cobra, Team Communicatie Brandweer Nederland, Maartje Visser (GH+O), Jan Willem Wessels (GH+O)

Aan deze uitgave werkten mee: fotografie Kees van der Mark, Jaap Wals, Paul Rapp, NH / Joost Lammers, Tom Hessels, cu2030.nl, Jeffrey Koper en Brandweer Nederland vormgeving HSTotaal, Haarlem druk MediaCenter Rotterdam verspreiding Netwerk Cobra

Met dank voor de inhoudelijke bijdragen vanuit de regio’s: IJsselland, Amsterdam-Amstelland, Brabant-Noord, Gelderland-Midden, Fryslan, Utrecht, Zuid-Holland Zuid, Gooi en Vechtstreek, Flevoland, Gelderland-Zuid, Brabant-Zuidoost, Noord- en Oost-Gelderland, Twente, Haaglanden en Rotterdam-Rijnmond

bezoek Kemperbergerweg 783 6816 RW Arnhem post Postbus 7010 6801 HA Arnhem internet www.brandweernederland.nl