HET LEVEN ZOALS HET WAS
BR UE GEL LAN D
BR UE GEL LAN D
Dit boekje is van
Welkom in Bruegelland! Alles wat je hier ziet, draait rond het werk van één man: Pieter Bruegel. En toch zie je geen enkel schilderij van hem hangen. Wel van andere kunstenaars. Zij lieten zich allemaal op één of andere manier inspireren door hem. Pieter Bruegel is een kunstenaar uit de 16de eeuw die leeft in de Nederlanden. Hij beeldt vaak het volk uit op het land, daarom noemen sommigen hem boerenbruegel. Hij heeft belangstelling voor het leven van de gewone man, hij vraagt onze aandacht voor hem. De idee van Bruegel om alledaagse dingen te schilderen wordt later door andere kunstenaars opgepikt. Door dit soort schilderijen krijg je een beeld van hoe mensen leefden. In dit boekje ontdek je aan de hand van thema’s hoe het leven vroeger was. Zoek de schilderijen en maak de opdrachten.
museumboekje voor tweede en derde graad lager onderwijs
2
3
AAN HET WERK
Wij leven nu anders dan vroeger. Daarom verdwijnen sommige beroepen en komen er nieuwe bij. Ruim honderd jaar geleden waren dit heel gewone beroepen:
Wat is het beroep van deze vrouw?
Wat is het beroep van deze familie? Waarom bestaat het?
Waarom bestaat het? Hoe gebeurde het toen? Beschrijf de verschillende stappen. Hoe gebeurde het toen? Beschrijf de verschillende stappen.
Hoe gebeurt het nu?
Charles Mertens, 1889, KMSKA inv.nr. 2112
4
Hoe gebeurt het nu?
Frans Van Kuyck, 1888, KMSKA inv.nr. 1158
5
Dit vind ik belangrijk voor mijn beroep later: Schrijf hier
JOUW LIEVELINGSBEROEP
Omcirkel de woorden
bewegen afwisseling
altijd hetzelfde doen mensen helpen
met je handen werken Alleen werken
dingen organiseren
in of met een ploeg werken Beeld jouw lievelingsberoep uit en vertel ondertussen:
* Wat je precies doet (welk moment je uitbeeldt) * In welke ruimte je staat * Over de voorwerpen die je gebruikt voor je beroep
buiten zijn bouwen belangrijk zijn veel verdienen uitvinden creatief stil zitten verkopen uitdaging
6
met mensen met computers iets aanleren 7
8 9
Spreekwoord
B
D
E
Pieter Brueghel II, Stedelijke Musea Lier inv.nr. 0062
Schilderijen uit de 16de en 17de eeuw hebben vaak een boodschap voor de kijker. Het allerbekendst is het spreekwoordenschilderij van Pieter Bruegel. Spreekwoorden bevatten levenslessen en volkswijsheden, ze sporen aan tot goed gedrag en keuren het slechte af.
____ 3 ____ 2 ____ 1
___________________________________________________ ___________________________________________________
D ____
E ____
B ____
D1- D2 ___________________________________________________
De kat de bel aanbinden. Door de mand vallen. Op hete kolen zitten. Een stok in de wielen steken.
A ___
____ 2
Grote vissen eten de kleine. Met het hoofd tegen de muur lopen.
C ____
Rooster– nummer
• Elkaar bij de neus nemen. • Als het kalf verdronken is, dempt men de put. • Tegen de stroom opzwemmen. • Zijn geld in het water smijten.
Elkaar foppen, bedriegen.
Ondanks weerstand doorgaan.
Iets of iemand dwarsbomen.
Ongeduldig wachten.
Betrapt worden.
De eerste stap doen om een gevaarlijk plan uit te voeren.
Nutteloos geld uitgeven.
De machtigen worden rijker ten koste van de armen. Iets niet kunnen bereiken omdat je wordt tegengehouden.
Pas als het te laat is de fout herstellen.
Verklaring
Vul de spreekwoorden en de roosternummers aan. Kies voor de spreekwoorden uit:
C
___________________________________________________
3
2
1
A
BOODSCHAP VAN ALGEMEEN NUT
Niemand kent het precieze spreekwoord dat hierop afgebeeld staat. Kijk goed naar wat je ziet en verzin er zelf een spreuk bij. Leg uit wat je spreekwoord betekent.
JOUW LEVENSWIJSHEID
Heb je een eigen levensspreuk? Of ken je er één van iemand uit je omgeving? (bijvoorbeeld: na regen komt zonneschijn) Schrijf ‘m hier op en als je kan, maak er een tekening van. Een jager wordt bestolen terwijl hij uitrust bij een herberg. Welke wijsheid zit in het schilderij?
Omcirkel in je zin hierboven de twee belangrijkste woorden. Vorm met die woorden een nieuwe spreuk.
10
Pieter Brueghel II, KMSKA inv.nr. 872/4 Ferdinand De Braekeleer, KMSKA inv.nr. 1785
11
Naar school
Op dit schilderij kun je zien hoe het er lang geleden aan toe ging in een dorpsschool.
Les volgen: De kinderen krijgen hoofdelijk les, ieder maakt zijn eigen taak en laat die nakijken door de meester.
Boekentas: De 'schrijf ladekes' aan de muur zijn een soort houten schooltassen die ook dienen als opbergkastjes.
Straffen: Lijfstraffen zijn heel normaal. De meester trekt aan iemands oren. Iemand kreeg een tik op de vingers, een ander zit op zijn knietjes met ezelsoren op.
Leerstof: Leerlingen leren hooguit lezen, schrijven kan haast niemand. Voor rekenen betaal je extra schoolgeld.
Leerlingen: Jongens en meisjes van alle leeftijden zitten samen in één klas.
Schrijfmateriaal: Papier, een schrijfveer en inkt zijn duur. Daarom gebruiken de leerlingen een griffel en een lei.
Ferdinand De Braekeleer I, KMSKA inv.nr. 1509
12
13
Wat is anders dan in jouw klas? (kijk naar het lokaal en de sfeer)
Jouw briefje Wat is hetzelfde? Kies een jongen of een meisje uit het schilderij en schrijf hem of haar een briefje.
Vooraan ligt speelgoed op de grond. Noem drie dingen die je herkent. * * *
Hoe ziet een klas er in de toekomst uit ? Vertel het aan elkaar
14
* beschrijf het lokaal * is er een juf of meester? * hoe geeft hij of zij les? * welk schoolmateriaal gebruik je? * wat leer je?
15
SERIE
Door te ordenen, begrijpen we beter wat we zien en wat we doen. Kunstenaars zetten ordeningen om in beeld en helpen ons op die manier.
Dit is geen gewoon schilderij van een vrolijk gezelschap in een herberg. Wie goed kijkt, herkent de vijf zintuigen.
Noteer bij de afbeelding het juiste zintuig.
Verbind het juiste seizoen met het juiste paneel. Noteer wat er gebeurt in ieder seizoen.
3
Winter
1
5 2
Zomer
4 1
Lente
2 3
Herfst
4 5
16
Abel Grimmer, KMSKA inv.nr. 831
Joos Van Craesbeek, KMSKA inv.nr. 377
17
maak hier een tekening of kleef een foto
Jouw cijferreeks
Wat is jouw lievelingsgetal?
Ga in je omgeving op zoek naar cijfers van 0 tot 9. Het cijfer 0 herken je bijvoorbeeld in het oor van een schaar. Maak van alle cijfers een foto of noteer / teken hiernaast waar en hoe je het zag.
1
7 8 45
09 3 18
62
19 19
Feest
Arm of rijk, boer of edelman, iedereen viert graag feest. In Bruegelland kun je kijken naar bruiloften en kermissen. De ingrediënten van feestvieren vroeger zijn nog dezelfde als vandaag: muziek, dansen, eten en drinken en spelen.
Spel Dansen
Eten en drinken
Muziek
Zoek op beide schilderijen muziek, eten en drinken, dansende mensen en een spel. Omcirkel op het schilderij en verbind met het juiste icoon.
Spel Muziek
Dansen
Eten en drinken
Op 23 april vieren de schutters het feest van hun patroonheilige Sint-Joris. Zie jij de schutters? Teken er een vierkant rond.
Pieter Brueghel II, KMSKA inv.nr. 644
20
Spel Muziek
Dansen
Eten en drinken
De bruid draagt zoals gewoonlijk haar haren los. Vind je ze? Teken er een vierkant rond.
oude kopie naar Pieter Bruegel I, KMSKA, inv.nr. 973
21
Jouw feest Was jij ooit op een leuk feest? Zoek thuis een foto en kleef die hiernaast op. Was er muziek bij? Eten en drinken? Dansende mensen? Een spel? Mijn allerleukste feest vindt plaats op deze plek:
kleef hier jouw foto
Op mijn feest speel ik deze dansmuziek:
Mijn gasten smullen van en drinken Samen spelen we mijn lievelingsspel:
22
2323
Vormgeving:
[email protected] Met dank aan juf Martine D’Hooghe Oktober 2011
v.u. Guido Van den Bogaert
Concept en realisatie: KMSKA en Stedelijke Musea Lier
