IMPROVISEREND COÖRDINEREN
BOUWEN OP HET BESTAANDE
WAARDE WAARDEREN
KWALITEITEN INSCHATTEN
IN DIALOOG GAAN MET GROEPEN BURGERS*
SCENARIO’S AFWEGEN
LOGICA’S HERKENNEN
DILEMMA’S OVERBRUGGEN
VRAAGGERICHT INFORMEREN
Praktijktraining voor bestuurders, ambtenaren en andere professionals
IN DIALOOG GAAN
MET GROEPEN BURGERS*
Verzorgd door: Eddy De Seranno, MBA & Esther Schippers-‐Vastrick, MSc Data: in overleg Locatie: in overleg en in uw regio!
* Burgers kunnen bewoners zijn, of ondernemers, of cliënten, of andere ‘streekholders’ zoals (representanten van) onderwijs-‐ en kennisinstellingen, zorgaanbieders, het ‘maatschappelijke middenveld’, pers en media,… Pagina 1 van 7
DE DEELNEMERS: •
een groep bestuurders, ambtenaren en andere professionals, bij voorkeur uit één (regionale of lokale) overheid, semi-‐overheid, hulpdienst of maatschappelijke organisatie • die de dialoog willen aangaan met groepen burgers, zoals bewoners, ondernemers, cliënten, en andere ‘streekholders’ zoals (representanten van) onderwijs-‐ en kennisinstellingen, zorgaanbieders, het ‘maatschappelijke middenveld’, pers en media, …
UW DOELEN: Er actief toe bijdragen dat overheden en burgers • wederzijds vertrouwen kunnen creëren en behouden • de sociale cohesie en interactie respecteren en bevorderen in hun buurten, wijken, dorpen, regio’s, (virtuele) netwerken, werkgebieden, beleidsontwikkeling,… • de beschikbare kwaliteiten kunnen verbinden en benutten • en samen bouwen aan veerkrachtige gemeenschappen
ONS AANBOD:
• door onszelf toegepaste en uit ervaring gegroeide interactieve werkmethoden + concrete attitude-‐tips • vervat in een praktijktraining in uw regio inclusief uitwisseling van ideeën en goede praktijken en waarin u als trainingsgroep ook meteen in interactie gaat met ‘uw’ burgers!)
UW TRAINERS ZIJN
Esther Schippers-‐Vastrick, MSc
Eddy De Seranno, MBA
ESTHER SCHIPPERS-‐VASTRICK, MSc is trainer, onderzoeker en EDDY DE SERANNO, MBA is inspirator, facilitator, onderzoeker coach op de terreinen samenwerken en ethisch gedrag binnen en coach Samenwerkingskunde. Hij vervulde diverse advies-‐, organisaties en groepen. Zij is werkzaam geweest binnen het management-‐ en directiefuncties in Vlaanderen en in Zeeland. hoger onderwijs (HBO) en heeft daar ook praktijkonderzoek Hoe mensen samenwerken, is wat hem ondertussen al een half verricht. Met mede-‐hoofdauteur Eddy De Seranno schreef mensenleven lang mateloos boeit. Recent was hij co-‐auteur van zij het Werkboek Co-‐regisseren in een Zelfredzame Samenleving het hoofdstuk Natuurlijk Organiseren in Werken aan de (HZ, 2013). Momenteel werkt zij samen met Vincent de Rooij WEconomy (red. Prof. Jan Jonker, Kluwer 2013), en hoofdauteur aan een publicatie over ethisch gedrag in organisaties (gereed van het Werkboek Co-‐regisseren in een Zelfredzame zomer 2014), gebaseerd op een uitgebreid literatuuronderzoek, Samenleving (HZ, 2013). Hij bereidt een publicatie voor over en met daarin een bijzondere rol voor de dialoog. Nieuwe Samenwerkkringen (voorzien voor eind 2014). Daarin Samenwerking heeft haar altijd gefascineerd. Zij is een vurig onderzoekt hij wanneer samenwerking ‘optimaal’ dan wel pleitbezorger om samenwerken te trainen, want haar ervaring ‘langdurig moeizaam’ of ‘conflictueus’ verloopt. Ook voor deze heeft haar geleerd dat samenwerking niet iets is dat vanzelf en laatste situatie schetst hij een methode om succesvol de spontaan ontstaat of begrepen wordt. onderliggende samenwerkingsdynamieken aan te pakken. Website: www.O3star.nl Website: www.samenwerkingskunde.nl E-‐mail:
[email protected] E-‐mail:
[email protected] Telefoon: +31 6 23 58 21 38 Telefoon: +31 6 39 36 88 77
Pagina 2 van 7
WAAROM IN DIALOOG GAAN MET GROEPEN BURGERS? De participatiesamenleving van vandaag is de klassieke burgerparticipatie van de jaren ’80 en ’90 ver voorbij: de verhouding tussen overheden (plus hulpdiensten, maatschappelijke organisaties, etc.) en burgers ‘kantelt’ momenteel echt. Bestuurders, ambtenaren en andere professionals zijn op zoek naar hun nieuwe rol in dat geheel. Trefwoorden daarin zijn onder andere: -‐ nieuwe verbindingen creëren met en tussen burgers, bedrijven, organisaties en overheden -‐ met inzet van alle beschikbare kwaliteiten gezamenlijk beleid ontwikkelen en realiseren -‐ daarbij de deelbelangen overstijgen en het collectieve ‘hogere goed’ dienen -‐ de focus verschuiven van ‘normeren’ naar ‘samen nieuwe spelregels ontwikkelen’ Burgers vinden elkaar steeds sneller en massaler, niet alleen in (virtuele) nieuwe netwerken, maar ook fysiek in nieuwe ‘samenwerk-‐kringen’ (rond nieuwe initiatieven, projecten en businessmodellen). Hierbij ontmoeten zij elkaar steeds vaker in geheel nieuwe groepen en samenstellingen. Dikwijls willen zij m.b.t. hun plannen en zorgen ook collectief in gesprek met overheden en andere dienstverlenende organisaties. Omgekeerd hebben overheden ook steeds meer de behoefte om daadwerkelijk (en niet alleen virtueel) in contact te kunnen treden met (groepen) burgers, bewoners, ondernemers, etc.: om samen de toestand te verkennen / samen oplossingen te zoeken / samen en elk in de eigen rol verantwoordelijk te zijn voor de uitvoering van de plannen. Burgers blijven hierbij doorgaans verwachten dat overheidsmensen het initiatief nemen, een faciliterende rol spelen en de dialoog op deskundige wijze in goede banen weten te leiden. Het imago van de overheid is op zulke contactmomenten heel scherp aan de orde: burgers willen bijvoorbeeld gerespecteerd worden in hun meningen en ideeën. Ze willen met hun emoties terecht kunnen, en betrokken en ernstig genomen worden in het vervolgtraject. Als die voorwaarden niet vervuld zijn werkt dat fnuikend op het vertrouwen in die overheid. Overheden, hulpdiensten, semi-‐overheden etc. hebben een eigen instellings-‐ en aanbodlogica ontwikkeld, die lang niet altijd meer blijkt te sporen met de vraaglogica van burgers. Als deze beide leef-‐ en denkwerelden bij elkaar komen, gebeurt dat niet altijd even harmonisch en met succes. Jammer genoeg leidt dat vaak tot dovemansgesprekken of harde confrontaties. Dit kan echter voorkomen worden, sterker nog: het is goed mogelijk om in deze contactmomenten extra-‐energie in de groep te mobiliseren. Dat vraagt wel om een aparte deskundigheid, die meestal niet werd aangeleerd tijdens de basisopleidingen van professionals of bijgespijkerd in de permanente vorming. Daarom is er deze praktijktraining ‘IN DIALOOG GAAN MET GROEPEN BURGERS’ voor bestuurders, ambtenaren en andere professionals. Het is een eerste kennismaking met een aantal interactieve werkvormen en attitude-‐tips, die in staat moeten snellen om al vrij snel de dialoog met een ‘echte’ groep burgers te gaan uitproberen! Voor het inzetten van sociale media bij interactie met grote groepen burgers bestaat voldoende trainingsaanbod. Wij focussen in onze praktijktraining op de ‘real life’ interactie – dus met persoonlijk contact -‐ tussen overheidsmensen en groepen burgers. Minister R.H.A. Plasterk in “Werken aan Burgernabijheid” (Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, 2013): “Het gaat dus niet om burgerparticipatie maar integendeel: om overheidsparticipatie. De vraag is niet of de overheid de burger “laat participeren”. De burgers zijn actief, en de overheid zou deze initiatieven moeten bevorderen vanuit de houding: ‘Kunnen wij u op een of andere manier van dienst zijn bij wat u doet?’ Per vraagstuk verschilt de rol van de overheid (…).”
Pagina 3 van 7
PROGRAMMA De deelnemersgroep bestaat uit minimaal 6 en maximaal 12 deelnemers, bij voorkeur uit één (regionale of lokale) overheid, semi-‐overheid, hulpdienst of maatschappelijke organisatie. [De twee trainers voorzien ook de mogelijkheid om een interne trainer van de organisatie zelf te betrekken bij het hele proces. In dat geval kan de groep uit maximaal 24 deelnemers bestaan.] VOORGESPREK (een maand vóór trainingsdag 1; duur: 1 ½ uur) De trainers houden ter plekke een voorgesprek met (een afvaardiging van de) de deelnemers, plus eventueel leidinggevenden, burgers,… met als doelen: het afstemmen van de training op de verwachtingen van de deelnemers het verkennen van hun voorkennis en –kunde, ideeën en goede praktijken het verkennen van concrete casussen die de deelnemers in de training zouden willen aanpakken het maken van afspraken m.b.t. huiswerk vooraf Dit ‘huiswerk’ betreft een voorbereidende verkenning m.b.t. volgende vraag: Met welke groep burgers+ wil de deelnemersgroep concreet de dialoog aangaan? en rond welk thema? De voorbereidende verkenning houdt het verzamelen in van enige informatie over de beoogde groep burgers+: namelijk m.b.t. hun bereidheid om te participeren, en de nodige contactgegevens.
[desgevallend: briefen van en afstemmen met interne trainer [extra duur: 1 ½ uur] TRAININGSDAG 1 (een maand na het voorgesprek; 09:00 – 17:00 uur): IN DIALOOG GAAN EN DE BURGERS+ CENTRAAL STELLEN: WAAROM EN HOE? INLOOP EN KENNISMAKING (09:00 – 09:30 uur) Uiteraard middels een interactieve werkvorm. “NIEUWE ‘SAMENWERK-‐KRINGEN’” (9:30 – 11:00 uur) Aan de hand van een interactieve presentatie over samenwerkingsdynamieken overheden – burgers en deelcompetenties “in dialoog gaan met groepen burgers”, schatten de deelnemers hun individuele en gezamenlijke sterktes in op deze gebieden. KEUZE VAN CASUSSEN EN VOORBEREIDING VAN PRAKTIJKSIMULATIES (11:00 – 12:30 uur) Middels een interactieve werkvorm kiezen de deelnemers -‐ in groepjes -‐ een of meerdere casussen uit, ingebracht door henzelf tijdens het voorgesprek, of aangebracht door de trainers. Deze casussen kunnen betrekking hebben op bv. veiligheid en zelfredzaamheid, wonen, milieu en duurzame ontwikkeling, energie, bedrijfsleven, werkgelegenheid, vervoer, onderwijs, krimp,… Gecoached door de trainers, selecteert elk groepje voor de gekozen casus een interactieve werkvorm uit een beschikbaar SOCIAAL INSTRUMENTARIUM, en bereidt een korte praktijksimulatie voor. Pagina 4 van 7
PRAKTIJKSIMULATIES (13:00 – 16:00 uur) Elk groepje neemt in de eigen casus de rol op van facilitatoren, waarbij de andere deelnemers de rol van burgers op zich nemen, dan wel ingedeeld worden in ‘overheid’ enerzijds en ‘burgers’ anderzijds. Elk groepje staat in voor een korte toelichting bij de casus en de bedachte interactieve werkvorm, en voor het (exemplarisch) spelen van één onderdeel. Hierna volgt telkens (gedurende 15’) een plenaire nabespreking met feedback en opgave van mogelijke alternatieve werkvormen. Ook verdergaande ideeën en goede praktijken worden uitgewisseld. VOORBEREIDING VAN DAG 2 (16:00 – 17:00 uur) Om op dag 2 zelf aan de slag te kunnen gaan met een groepje ‘eigen’ burgers, treffen de deelnemers begeleid door de trainers een aantal voorbereidingen en maken een aantal afspraken m.b.t.: welke groep burgers definitief uitgenodigd zal worden [bijvoorbeeld een buurt-‐ of wijkcomité, een dorpsraad, de voorzitters van de dorpsraden van de gemeente, afgevaardigden van vrijwilligersorganisaties, inwoners betrokken bij een bepaald project of burgerinitiatief, een jongerenadviesraad, een groep ondernemers, de buurtbewoners rond een bedrijf,…] de definitieve contactname en uitnodiging van de betrokken burgers [bv. briefing, lokatie, tijdstip, catering,…] de verdere voorbereiding, met name ook om te komen tot een thema dat gedragen wordt door de betrokken burgers [“uit het leven gegrepen”, dus bijvoorbeeld een bepaald project, idee, vraag, probleem, initiatief, toekomstscenario,… komende uit het echte dagdagelijkse leven van die burgers of gemeenschap] TRAININGSDAG 2 (twee weken na trainingsdag 1; 13:00 – 21:00 uur): ZELF AAN DE SLAG MET DE EIGEN BURGERS De burgers zijn uitgenodigd op een voor hen passend moment: bijvoorbeeld 16:00 – 18:00 uur (inloop vanaf 15:30 uur, uitgeleide tot 18:30 uur) of 17:00 – 19:00 uur (inloop vanaf 16:30 uur, uitgeleide tot 19:30 uur). Catering zoals afgesproken op dag 1. VOORBEREIDING OEFEN-‐SAMENWERKKRING MET BURGERS (13:00 – 15:30 of 16:30 uur) Inoefenen en definitieve keuze van interactieve werkvormen, afgestemd op de gekozen groep burgers en op het gekozen thema. Maken van afspraken m.b.t. rolverdeling tijdens de komende oefen-‐samenwerkkring met burgers, waarbij zoveel mogelijk deelnemers de rol van facilitator op zich zullen nemen. OEFEN-‐SAMENWERKKRING MET BURGERS (15:30 – 18:30 uur of 16:30 -‐19:30 uur) Ontvangst van de groep burgers. Aanpak en verloop zoals afgesproken en ingeoefend. Gevolgd door feedback door de burgers, en eventueel afspraken en ideeën voor een (reëel!) vervolgtraject. Uitgeleide van de burgers (= pauze). Pagina 5 van 7
FEEDBACK EN EVALUATIE (18:30 of 19:30 – 21:00 uur) Onderlinge feedback (waarde waarderen!). Verkennen van mogelijke alternatieve aanpak, incl. andere interactieve werkvormen. Verzamelen van leerpunten voor dag 3. TRAININGSDAG 3 (twee weken na trainingsdag 2; 09:00 – 17:00 uur): VARIËREN, VERDIEPEN, VERWERKEN VAN (NIEUWE) INTERACTIEVE WERKVORMEN FEEDBACK EN EVALUATIE (09:00 – 10:00 uur) Twee weken na de oefen-‐interactie met ‘echte’ burgers: naklanken en eindconclusies. VARIËREN (10:00 – 12:30 uur) Overzicht Sociaal Instrumentarium “INTERACTIEVE WERKVORMEN: IN DIALOOG GAAN MET BURGERS”, en oefenen van geheel anderssoortige werkvormen en voor geheel andere doelen dan wat reeds aan bod is gekomen. Doorverwijzing m.b.t. mogelijkheden voor training rond een aanverwante aanpak m.b.t. ‘social media’ en ‘large scale interventions’. VERDIEPEN (13:00 – 15:00 uur) Verdere uitwerking en overzicht literatuur m.b.t. de deelcompetenties “IN DIALOOG GAAN MET GROEPEN BURGERS”. Toepassen van interactieve werkvormen bij het faciliteren van ‘multi-‐stakeholders-‐dialoog’ (meerpartijensamenwerking), en bij begeleiden van conflictsituaties. VERWERKING (15:00 – 17:00 uur) Uitwerking van aandachtspunten, bijvoorbeeld t.b.v. een gezamenlijk (regionaal of lokaal) actieplan ‘in dialoog gaan met groepen burgers’, ‘nieuwe samenwerk-‐kringen met burgers’, een interactieve beleidscyclus ‘lerende gemeenschappen’. Meenemen van de eigen werkpunten en maken van afspraken m.b.t. verdere co-‐coaching onder de deelnemers. Evaluatie van de training. Afspraak m.b.t. datum terugkomdag. TERUGKOMDAG (een à twee maanden na trainingsdag 3; duur: 3 uur) [Desgevallend vooraf: afstemmen met interne trainer [extra duur: 1 ½ uur] Vooraf zijn documenten m.b.t. ondertussen gepleegde acties, ter lezing doorgestuurd aan de trainers. Samen doornemen en feedback geven bij het gezamenlijk opgemaakte actieplan, de uitgeprobeerde nieuwe samenwerk-‐kringen met burgers, de interactieve beleidscyclus die in ontwikkeling is, etc. De individuele werkpunten en co-‐coaching op de werkvloer na trainingsdag 3, dienen nu ook als input voor bijkomende tips en oefeningen. Pagina 6 van 7
ALGEMENE INFORMATIE AANMELDING – INSCHRIJVING Alleen een groep bestuurders, ambtenaren en andere professionals, bestaande uit minimaal 6 en maximaal 12 deelnemers, en bij voorkeur uit één (regionale of lokale) overheid, semi-‐overheid, hulpdienst of maatschappelijke organisatie, kan zich inschrijven voor deze praktijktraining. [De twee trainers voorzien ook de mogelijkheid om een interne trainer van de organisatie zelf te betrekken bij het hele proces. In dat geval kan de groep uit maximaal 24 deelnemers bestaan.] Een verantwoordelijke of representant van deze groep (verder opdrachtgever genoemd) neemt daartoe contact op met Eddy De Seranno (
[email protected], +31 6 39 36 88 77) of Esther Schippers-‐Vastrick (
[email protected]), voor verdere vragen en toelichting, en zodat een datum voor het voorgesprek kan vastgelegd worden. Tijdens dit voorgesprek worden in overleg de data voor dag 1, 2 en 3 vastgelegd, en afspraken gemaakt m.b.t. één schriftelijke overeenkomst, inschrijving van deelnemers en betalingsregeling die uw gehele groep dekt. Al deze regelingen worden getroffen tussen de opdrachtgever en het bedrijf Samenwerkingskunde van Eddy De Seranno. DEELNAMEKOSTEN De driedaagse praktijktraining ‘IN DIALOOG GAAN MET GROEPEN BURGERS’ voor uw groep bestuurders, ambtenaren en andere professionals (plus voorgesprek en terugkomdag) bieden wij u graag aan voor € 9.180,-‐. Bij deelname van bijvoorbeeld 10 deelnemers komt dit overeen met een kostprijs van € 918,-‐ per deelnemer. Deze kosten betreffen de twee trainers, hun specifieke voorbereidingstijd gericht op uw groep en opdracht, het voorgesprek, 3 volle dagen training, de terugkomdag, en de reistijd. [Indien een interne trainer in het proces betrokken wordt, besteden de twee trainers ook nog 1 ½ uur extra bij het voorbereidend gesprek en bij de terugkomdag. De kosten verbonden aan de tijdsinvestering van deze interne trainer zijn voor rekening van de organiserende overheid of organisatie.] Alle vermelde bedragen zijn exclusief BTW en exclusief reiskosten (€ 0,19 per km, 1 wagen). LOGISTIEK (INCL. KOSTEN) Omdat we de deelnemers willen oefenen in het snel online terugvinden van alle nuttige informatie om aan de slag te kunnen gaan met interactieve werkvormen, is het belangrijk dat de training kan doorgaan in een locatie waar WIFI en minimaal 4 PC’s, laptops of tablets voorhanden zijn. Voor alle sessies (en zeker voor dat deel van de sessie op dag 2 waarbij een groepje burgers aanwezig is) is het van b elang om te beschikken over een voldoende ruim lokaal, met makkelijk verplaatsbare tafels en stoelen, en met beamer en scherm. Kosten verbonden aan dit lokaal en aan de catering (ook voor de burgers op dag 2) zijn voor rekening van de opdrachtgever. BEREIKBAARHEIDSGEGEVENS Esther Schippers-‐Vastrick, MSc Eddy De Seranno, MBA Trainer, coach en onderzoeker Inspirator, facilitator, onderzoeker en coach Samenwerkingskunde A Nieuwe Haven 37 4331 JZ Middelburg A Leliestraat 17, 4371 ED Koudekerke T +31 6 23 58 21 38 T +31 6 39 36 88 77 E
[email protected] E
[email protected] I www.O3star.nl I www.samenwerkingskunde.nl L nl.linkedin.com/pub/esther-‐schippers/68/6b0/370 L nl.linkedin.com/in/edeseranno
Pagina 7 van 7
