B O U W K R AN T
nr
10
Juni 2009
Bouwen op een postzegel Wie zijn eigen huis verbouwt, weet hoe lastig de planning is. Laminaat leggen kan pas als het schilderwerk af is, maar dat moet wachten tot de loodgieter klaar is, die weer afhankelijk is van het werk van de elektricien. Op het
Anna van Bueren bouwterrein is het niet anders, maar dan in het groot. Projectleider Richard Walet houdt de planning in de gaten voor de gemeente Den Haag. Hij maakt
dagelijks mee hoe ingewikkeld het kan zijn om met meerdere partijen aan een grootscheeps bouwproject te werken. “Je bent afhankelijk van elkaar en van elkaars voortgang. Dat betekent soms dat je moet wachten en
soms dat er op je wordt gewacht. Het is niet anders. Je werkt met diverse partijen tegelijk op een postzegel grond.”
Planning bouwwerkzaamheden
Lees verder op pagina 2
New Babylon 2007 - 2012 Anna van Buerengarage Medio 2009: garage onder Anna van Buerenplein gereed Koningin Julianaplein 2009 - 2012 Openbaar vervoerterminal 2010 - 2012 Haags Startstation Erasmuslijn (HSE) 2011 - 2013 Anna van Buerenplein 2012: gebouw Anna van Buerenplein gereed Overbouwing busplatform na 2012
Sporen ingekort
Vernieuwde website
Nieuwe informatieschermen
Het is niet overal te zien, maar ook de sporen ondergaan een metamorfose. Onlangs werden spoor 3 t/m 6 ingekort. Omdat het voorste gedeelte van de sporen voorlopig nog niet wordt gebruikt, gaat er een laagje zand en stenen overheen. De grond krijgt zo nog alle tijd om zich aan te passen aan de nieuwe situatie en ‘in te klinken’.
De website www.denhaagnieuwcentraal.nl is vernieuwd. Hier vind je het meest actuele nieuws over de bouwprojecten in het gebied rond Den Haag Centraal. Bezoekers kunnen een digitale wandeling maken door het toekomstige stationsgebied. Ook eerdere edities van de Bouwkrant en het Magazine zijn hier te vinden.
Nu hangen er nog maar een paar, maar binnenkort komen bij elk spoor nieuwe plasmaschermen met reizigersinformatie. De nieuwe schermen vervangen het grote informatiescherm in de hal. Deze was verouderd; vervangende onderdelen worden niet meer gemaakt. Op verzoek van reizigers worden de nieuwe schermen lager gehangen. Over de hoogte en leesbaarheid kwamen klachten binnen bij ProRail.
pagina 1 | nr. 10 | juni 2009
Vervolg van de voorpagina
Weeskabel zoekt eigenaar
Bouwen op een postzegel
Net zoals er boven de grond straten, spoorwegen, fietspaden en trambanen zijn, ligt er ondergronds een infrastructuur aan voorzieningen: kabels, riolen en leidingen. Dat betekent dat er niet zomaar gegraven kan worden. De grond moet eerst bouwklaar worden gemaakt en kabels en leidingen omgelegd. Maar wat gebeurt er met weeskabels?
Flexibel
Wat doe jij daar? Elke editie vragen we aan iemand die werkt aan Den Haag Nieuw Centraal waar hij mee bezig is. Dit keer is dat Arthur van Dedem, voorman schoonmaakdienst. “Vanochtend werd ik uit mijn bed gebeld, de perrons zagen er niet uit. Vooral ’s nachts blijft er veel vuil liggen, feestgangers zijn dan waarschijnlijk te lui om even naar de prullenbak te lopen. Na Koninginnenacht liet ik 170 kilo zaagsel overkomen uit Frankrijk. Met dat zaagsel bedekken we het afval, zo kunnen we de troep beter opruimen. Als er iets op het spoor moet gebeuren, word ik opgeroepen. Ik ben namelijk een van de weinigen
die zonder een veiligheidsman het spoor op mag. Vaak roep ik er toch wel iemand bij. Dan kan ik gewoon mijn werk doen, zonder dat ik moet opletten of er een trein aankomt. Elk jaar ga ik drie weken op vakantie. Als ik dan terugkom, is het een puinhoop. Iedereen werkt op zijn eigen manier, ik ben precies en grondig. In de vier jaar dat ik hier werk kreeg ik één complimentje van een ouder echtpaar. ‘Goed dat je dit doet’, zeiden ze tegen mij. Verder komen reizigers op me af voor informatie, maar daar kan ik ze niet mee helpen. Ik stuur ze dan door naar het NS-personeel, die schatten helpen ze wel verder.”
Wat nu? In de zomermaanden zijn de volgende werkzaamheden gepland: Wat?
Wanneer?
Plaatsen van een personenlift naar het busplatform
Begin juni
Aanbrengen beplating RandstadRail viaduct (Anna van Buerenplein)
Vanaf half juni
Nieuwe locatie taxistandplaats: onder de fietsenvleugel aan de Rijnstraat
Derde kwartaal 2009
pagina 2 | nr. 10 | juni 2009
Dat stelt bijzondere eisen aan de samenwerking. Richard: “We zitten regelmatig met de aannemer en andere partijen rond de tafel om de voortgang te bespreken. De situatie buiten vergelijken we met de planning: wat loopt volgens schema, wat gaat sneller of juist langzamer en waarom, wat zijn de knelpunten? Er ligt een langetermijnplanning waar je soms wat in moet schuiven. Je moet flexibel zijn.”
Weeskabels zijn kabels waarvan de eigenaar onbekend is. Piet Bakker, projectleider bij de gemeente Den Haag, doet er alles aan om de eigenaren van kabels en leidingen te achterhalen. “Het gaat om kabels en leidingen die we niet terug kunnen leiden naar een van onze bedrijven op het gebied van gas, telefonie, elektriciteit, waterleiding en openbare verlichting. Natuurlijk hebben we van hen kaarten gekregen waarop de ligging van kabels staat aangegeven, maar in de praktijk blijkt dat die niet 100% overeenkomen met wat er daadwerkelijk in de grond ligt.”
Parkeerdek Richard noemt de oplevering van de parkeergarage onder het Anna van Buerenplein als voorbeeld. De drielaagse parkeergarage wordt in juni overgedragen aan de gemeente. Het parkeerdek, zeg maar het plafond van de garage, ligt op ongeveer 40 centimeter onder straatniveau. Over twee of drie jaar wordt het parkeerdek ingericht als gezellig stadsplein. Tot die tijd doet het dienst als bouwterrein en opslagruimte voor alle machines en bouwmaterialen. “We weten nu nog niet wie er zijn spullen kwijt kan en wanneer”, legt Richard uit. “Dat hangt er vanaf wie er dan in de buurt aan het werk is en wie die ruimte nodig heeft. Ook dat bekijken we per overlegronde.” Reizigers en omwonenden merken weinig van die verschillende gebruikers van het garagedek. Het terrein wordt afgesloten met een hekwerk dat blijft staan tot alle werkzaamheden zijn afgerond. De huidige looproutes blijven hier ongewijzigd.
Waar zit hier de nooduitgang? Rond Den Haag Centraal wordt op diverse plaatsen gewerkt: • Vanaf hotel Eden wordt langs de Bezuidenhoutseweg en de Rijnstraat een nieuw riool aangelegd. • De fietsenvleugel aan de Rijnstraat heeft een tijdelijke lift. Mindervaliden kunnen dan eenvoudig naar het hoger gelegen busstation. • Voor woontoren 1 van New Babylon (de nieuwbouw tussen het stationsgebouw en Babylon in) wordt de nieuwe fundering gelegd. Rond de basis is een damwand geslagen. Na het graven ontstond hier een ‘badkuip’ met water. Met een speciale techniek is onder water tot de juiste diepte de rest van het zand weggezogen. Daarna wordt ‘onderwaterbeton’ gestort.
Wie tien minuten op de trein moet wachten, kan best even kijken naar de beste vluchtweg. Dan ben je goed voorbereid bij een mogelijke calamiteit, zegt brandweerman Eric Heemskerk. Weet jij waar je naar toe moet als er op het Centraal Station brand uitbreekt? En als je de nooduitgang hebt gevonden, kan je er dan wel doorheen? Eric Heemskerk van de brandweer Haaglanden weet dat reizigers zelden hebben ‘geoefend’ om zo snel mogelijk naar buiten te komen. Want alleen als je oefent, is de kans op paniek tijdens een
ernstige calamiteit het kleinst. Wie dan ook nog weet waar de blusmiddelen zijn en vooral aan zijn eigen veiligheid denkt, is goed voorbereid. Is dat allemaal nodig? Eric vindt van wel. Ook al is het risico op calamiteiten tijdens de verbouwing niet hoger dan als het station straks af is. Dat komt omdat de nooduitgangen de stroom reizigers altijd aankunnen. Je zou het niet zeggen als op een drukke avond honderden reizigers zich naar de treinen haasten. Maar de nooduitgangen werken
Proefgaten
gemeente proefgaten laten graven op het Koningin Julianaplein en alle onbekende kabels in beeld gebracht. Aan Piet en zijn collega’s de taak om die weeskabels bij hun eigenaar onder de aandacht te brengen. “Medio december moeten we het terrein kabelvrij overdragen aan de projectontwikkelaar. De bekende kabels zijn zo’n twee jaar geleden al omgelegd, we zitten nu alleen nog met de weeskabels. We hebben alle bedrijven aangeschreven, het Kadaster ingeschakeld en er worden nog oproepen in de media geplaatst. Daarmee hopen we nog zoveel mogelijk kabels en leidingen in beeld te brengen, of zoals wij zeggen, te labelen.”
Mes Wat gebeurt er met de kabels waarvoor niemand zich meldt? Piet: “Uiteindelijk gaat het mes er in. Dat gaat niet met grof geweld en met leidingen voor elektra, water en gas zijn we natuurlijk extra zorgvuldig. Maar er zullen kabels overblijven waarvan ik graag had willen weten wie ze er ooit heeft gelegd.”
In het gebied van Den Haag Nieuw Centraal heeft de
uitstekend. Eric kan gevoelens van onveiligheid bij sommige reizigers best begrijpen. Als er vroeger vijftig doorgingen en nu tachtig, voelt dat ‘drukker’. “Maar iedereen kan er nog steeds door”, benadrukt hij. Die deuren moeten vrij toegankelijk zijn en open kunnen. Daar controleert de brandweer streng op. Als de brandweer moet uitrukken, zijn ze er in zes minuten. Dat is twee minuten sneller dan in de rest van Nederland. Eric: “Als het moet, gaat de stroom van het station en blussen we.”
pagina 3 | nr. 10 | juni 2009
Overbouwing busplatform na 2012
Openbaar vervoerterminal 2010 - 2012
Stadhuis
Ministerie van VWS
Hoftoren
Ministerie van VROM Prins Bernhardviaduct
Witte Anna Anna van Buerenplein + garage Medio 2009: garage onder Anna van Buerenplein gereed 2012: gebouw Anna van Buerenplein gereed
Ministerie van Onderwijs
Haags Startstation Erasmuslijn (HSE) 2011 - 2013
Fietsenvleugel La Fenêtre
Busplatform
Rijnstraat Informatiecentrum Den Haag Nieuw Centraal
Nationaal Archief
Anna van Buerenstraat Prins Willem-Alexanderweg
Koninklijke Bibliotheek
Taxistandplaats
Centraal Station
Koningin Julianaplein
Kiss & ride
Anna van Buerenplein Hotel Eden New Babylon
New Babylon 2007 - 2012
Bezuidenhoutseweg Ministerie van Buitenlandse Zaken
Koningin Julianaplein 2009 - 2012 Koekamp
Malieveld
pagina 4 | nr. 10 | juni 2009
pagina 5 | nr. 10 | juni 2009
‘We garanderen veteranen een goede doorgang’
‘De drukte begint pas na de spits’ Reistijden? Storingen? Wil Korving van het NS informatiepunt in de stationshal weet alles over de treinen van en naar Den Haag Centraal. En meer, als dat nodig is. “Na de spits begint voor ons eigenlijk de drukte. Na een uur of tien komen de dagjesmensen en zij hebben dan informatie nodig over wanneer welke trein rijdt. Sinds het nieuwe servicebord er hangt, hebben we het nog drukker. De letters op het bord zijn zo klein, dat niemand de informatie erop kan lezen. Wij zijn dan ook bezig met een
handtekeningenactie. Of het bord aangepast moet worden, of ze moeten het lager hangen zodat de letters wel te lezen zijn. Mensen komen trouwens niet alleen bij ons voor informatie over de treinen hoor. Ze stellen vragen als: ‘Is het leuker in Den Haag of in Amsterdam?’, of: ‘Weet u een goedkoop hotel hier in de buurt?’ Ik probeer iedereen zo goed mogelijk te helpen. Vervelende reizigers maak ik zelden mee. Het ligt eraan hoe je met mensen omgaat, denk ik. Maar ik moet nu weg hoor, ik hoor net dat ik een fiets van het spoor moet halen!”
Bewegwijzering stationsgebied wordt verbeterd
pagina 6 | nr. 10 | juni 2009
Alles moet piekfijn in orde zijn als op 27 juni de bezoekers van de Nationale Veteranendag naar het centrum van Den Haag komen. Ook rond het Centraal Station, vanwaar de veelal oudere veteranen makkelijk naar het Malieveld moeten kunnen. “Hoe dan ook, we zorgen voor een goede doorgang naar de Koekamp en het Malieveld voor alle bezoekers van de Veteranendag”, zegt Frank Kerkvliet. Hij is omgevingsmanager van het stationsgebied bij de gemeente Den Haag en heeft veel ervaring met de organisatie van de Veteranendag. Deze wordt dit
Deftige woorden in oud gastenboek Babylon Informatiecentrum Den Haag Nieuw Centraal heeft een oud gastenboek van Hotel Babylon te leen. Het boekt geeft een goed beeld van de vooraanstaande positie van het hotel door de jaren heen.
van het hotel neer waar veel hoogwaardigheidsbekleders en bekende Nederlanders vervolgens een tekst in hebben gezet. Soms vergezeld van een foto.
“Het was verheugend en verrassend om hier te zijn.’ Mooie deftige woorden hè?” Bea Laport bladert door het gastenboek dat het informatiecentrum Den Haag Nieuw Centraal te leen heeft. Bea kwam in contact met mevrouw Schuit-Blanchet, voormalig general manager van Hotel Babylon. De oudmanager legde eind 1978 een gastenboek in de lobby
Bea Laport, coördinator van het informatiecentrum, bladert door. Bedankteksten in het Nederlands, Engels, maar ook Thais, Fries, Japans, Birmees. Aantekeningen van ambassadeurs van IJsland, Fiji en Zambia passeren de revue. Veel ambassadeurs hebben begin jaren tachtig hun geloofsbrieven in Babylon aangeboden aan vertegenwoordigers van de Nederlandse staat.
Geloofsbrieven
Dat alles blijkt uit het boek, dat vergeeld is, ietwat stoffig ook, maar dat er verder goed uitziet. Er staat een uitnodiging in voor een cocktailparty ter gelegenheid van het nieuwe snelheidsrecord van de hogesnelheidstrein in september 1981. “Hotel Babylon was en is een vooraanstaand hotel. Dat zie je terug in het gastenboek”, zegt Bea. “Het hotel nam in de jaren tachtig een zeer belangrijke positie in. Galadiners, diners dansant, belangrijke vergaderingen, Babylon was het middelpunt. Geen wonder dat daarom is gekozen om het hotel intact te laten en de nieuwbouw er omheen te bouwen.”
jaar voor de vijfde keer gehouden in Den Haag. De activiteiten concentreren zich op de zaterdag 27 juni (rond 29 juni, de verjaardag van wijlen prins Bernhard) voornamelijk op het Malieveld. Daar steekt meteen een mogelijk probleem de kop op. Wat te doen met de werkzaamheden op het Koningin Julianaplein? Op die plek vinden namelijk sinds eind april rioolwerkzaamheden plaats. “We hebben met de aannemers afgesproken dat we een ‘knip’ plannen tussen twee fasen. Deze valt precies op 27 juni. Zodoende liggen de riolen dan niet open.” Of alles er daar op en top uitziet? “Het zal min of meer
opgeruimd zijn, maar in ieder geval goed toegankelijk”, zegt de omgevingsmanager met een kleine slag om de arm.
Pendeldienst Belangrijk is dat mensen naar het evenemententerrein kunnen. Op het station regelt NS de zaken, buiten de schuifdeuren begint het werk van Frank Kerkvliet. “Er komen ‘jonge’ veteranen die in Afghanistan hebben gediend. Maar de meesten zijn ouderen die dikwijls moeilijk ter been zijn. Voor hen regelt de organisatie een pendeldienst vanaf het station.” Eenmaal aangekomen op het Malieveld zijn er verschillende
activiteiten. Met het hoogtepunt een defilé door het centrum, afgenomen door Z.K.H. prins Willem-Alexander. Meer dan 2.200 veteranen en ruim 800 actieve militairen nemen deel. In totaal worden tussen de twintig- en dertigduizend mensen verwacht in het centrum van Den Haag. “De voorbereidingen zijn vergelijkbaar met Prinsjesdag”, zegt de omgevingsmanager. Volgend jaar wordt een grotere uitdaging. Dan is het hele Koningin Julianaplein een bouwput. Kerkvliet: “We zijn nu al bezig met zoeken naar alternatieven.” Meer informatie is te vinden op www.veteranendag.nl.
Jij hier? In deze rubriek vraagt de redactie van de Bouwkrant een reiziger op Den Haag Centraal wat hij of zij van de werkzaamheden op het station vindt. Dit keer liepen we Nick Walkinson tegen het lijf. “In vergelijking met stations in Engeland is het hier fantastisch.” Waar kom je vandaan? “Wassenaar, met de fiets.” Waar ga je nu heen? “Ik wacht op de trein. Ik ga naar Dordrecht om daar verder te fietsen.” Hoe vaak kom je op Den Haag Centraal? “Zo’n zes keer per jaar, vaak met de fiets. Echt fijn dat hij mee mag in de trein.” Heb je last van de bouwwerkzaamheden? “Ik wist niet eens dat er hier gebouwd werd, ik heb er weinig last van.” Wordt het mooi? “Geen enkel idee, wat mij betreft zijn de stations in Nederland sowieso erg goed. In Engeland zijn ze om te huilen. Het is er vies en rommelig. Hier is alles netjes en goed geregeld.”
pagina 7 | nr. 10 | juni 2009
Blazers in plaats van boren Geen herrie van drilboren, hijskranen en ander materiaal, maar live muziek in de hal van Den Haag Centraal. In de tweede week van juni werden reizigers getrakteerd op live optredens van verschillende muziekgezelschappen. De concerten waren een cadeautje van de bij Den Haag Nieuw Centraal betrokken partijen en kwamen in samenwerking met Festival Classique tot stand.
Meer informatie Bezoek voor het laatste nieuws www.denhaagnieuwcentraal.nl
Informatiecentrum Den Haag Nieuw Centraal Koningin Julianaplein 7 2595 AA Den Haag tel. 070 353 3660
Openingstijden : Dinsdag, woensdag, vrijdag: Donderdag: Zaterdag: Zondag en maandag:
11.00 - 18.00 uur 13.00 - 20.00 uur 10.00 - 15.00 uur gesloten
Colofon Tekst Maters en Hermsen Journalistiek, Leiden Redactie Communicatie DSO en DSB Gemeente Den Haag Cartoon Thomas van Oostrum
Vormgeving, fotografie en productie cimon, Den Haag Druk Drukkerij De Bink, Leiden Oplage 15.000
Deze bouwkrant is een gezamenlijke uitgave van:
Den Haag Centraal weer bij de tijd Heeft u ze gezien, de twee nieuwe klokken? Op de voor- en achterkant van gebouw Stichthage hangen twee enorme uurwerken, ieder met een doorsnede van ruim twee meter. Voor de vertrouwde zebraklok wordt, als alle werkzaamheden klaar zijn, een nieuwe plek gezocht.
pagina 8 | nr. 10 | juni 2009
Het project Den Haag Nieuw Centraal wordt mede mogelijk gemaakt met subsidie van:
Aan de tekst of afbeeldingen van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.
