Magazine Magazine voor voor bouwend bouwend Oost Oost Nederland Nederland 23e no.1 3- •februari juni/juli 2015 20e Jaargang Jaargang •no. 2012
Bouwen Oosten in het
In dit nummer:
• Bouw ook qua werkgelegenheid weer in de lift • Tweede fase vernieuwbouw MST Oldenzaal bijna klaar • Netters Infra rondt miljoenenproject Emmen af • Prefabricage van Renaissance dakkapellen uit de Gouden Eeuw in Kampen
e v a g p o s Inhoud pag.3
Voorwoord: “De goede kant op”
pag.5
Netters Infra rondt gecompliceerd project succesvol af
pag.7
Column Caspar Jansen: “Weg met wijzen. Wees wijs met jezelf.”
PAG 5
Vernieuwbouw tweede fase MST Oldenzaal pag.8
Succesvolle ingrijpende transitie MST in volle gang
pag.14
Metamorfose voor MST
pag.17
Snelgroeiend Harmeling Interieurs levert maatwerk aan MST
pag.19
MST is mooie, grote opdracht voor Abeln Projectstoffering
pag.21
Belangrijke rol Bartels bij revitalisering MST
pag.25
Trots overheerst bij Koelplan
pag.27
Precisiewerk voor Kamphuis in Medisch Spectrum Twente
pag.29
Column KienhuisHoving: “De nieuwe Wet Werk en Zekerheid:
PAG 8
ook van belang voor de bouw!” pag.30
Kuiphuis Kraanverhuur breidt uit
pag.33
Column BIM4ALL: “Bepaal eerst uw gebruikersdoelen.”
pag.35
Werkgelegenheid in de bouw trekt weer aan
pag.38
Prefabricage van Renaissance dakkapellen
PAG 38
uit de Gouden Eeuw pag.41
IDOS Interieurs; krachtig, inspirerend, ideaal
Bouwen Oosten in het
BOUWEN IN HET OOSTEN
Magazine voor bouwend Oost Nederland 23e Jaargang • no. 3 • juni/juli 2015
1
Op de cover:
VOORWOORD
De goede kant op Zelfs de meest geharnaste sceptici onder ons zijn er inmiddels van overtuigd dat we de goede kant opgaan in onze sector. Natuurlijk zijn ze er, de trieste verhalen van bedrijven die in het zicht van de haven toch nog kopje onder gegaan zijn. En dat met alle menselijke en zakelijke drama’s die daarmee gepaard gaan. Maar macro-economisch gezien staan verreweg de meeste seinen op groen. Afgaande op de geluiden vanuit de markt doemen de eerste problemen op de arbeidsmarkt op. Een echt teken dat de arbeidsmarkt zich eveneens positief ontwikkeld. In deze editie van Bouwen in het Oosten leest u daar meer over. Het gros van de bedrijven kan inmiddels weer iets verder kijken op het (al dan niet digitale) planningsbord. In vergelijking met het voorjaar van 2014 praat je over verschillen van zelfs maanden. Incidenteel zijn bedrijven zelfs tot de Kerst vrijwel volledig volgeboekt. Zijn er dan geen hobbels meer op de weg? Die bewering
Coverfoto: De realisatie van het Centrumplein in Emmen werd onlangs afgerond. Er was een prominente rol weggelegd voor Netters Infra uit Enschede en Deventer.
durf ik niet te onderschrijven. Alles in de economie, en de bouw vormt daarop beslist geen uitzondering, valt en staat met vertrouwen bij zowel particulieren als het bedrijfsleven. Beide kijken daarbij naar de grote economische ontwikkelingen en trends in Nederland, maar meer nog naar Europa. Brussel is bepaald geen toonbeeld van daadkracht en ook het vertrouwen, met name onderling tussen de lidstaten, is niet groot, en dat is nog
Colofon
enigszins eufemistisch uitgedrukt. De controverse tussen de Noordelijke en Zuidelijke, lees Mediterrane, landen speelt elke keer weer op als flamboyante politici als Tsipras en Varoufakis op het toneel verschijnen. De euro sceptische geluiden in het verlengde hiervan kunnen evenmin worden genegeerd. Ook in Groot-Brittannië wordt hardop nagedacht over een Brexit. Dit alles heeft invloed op het vertrouwen bij de consument. Wat gebeurt er met de inflatie, wat zijn de gevolgen op langere termijn voor de rente? Het is en blijft koffiedik kijken. Eerst maar eens kijken wat er uit de BTW discussie in Den Haag komt. Dat weten we na de vakantie. De vijf miljard lastenverlichting moeten we alvast maar vieren, want een politicus die hier tegen is, moet wel eg naïef zijn. Een fijne vakantie gewenst.
Bouwen in het Oosten ISSN: 1385-7185 Uitgever: GF Uitgevers Postadres: Postbus 204, 8600 AE Sneek Bezoekadres: Graaf Adolfstraat 36d Tel.: (0515) 429 429 Fax: (0515) 429 422 Web: www.bouweninhetoosten.nl E-mail:
[email protected] Redactie: Gerard van Leeuwen, Joeri van Leeuwen, Henny de Mönnink (fotografie), Elan Producties, Wierden (fotografie) Elly Kroese (eindredactie) Tekstbijdrage: Jolanda Groothuis Accountmanagement: Frits Visser
[email protected] Elzert Bonnema
[email protected] Vormgeving & opmaak: Nanno van Leeuwen & Niels Visser Druk: Scholma Druk, Bedum Verspreiding: Sandd Bouwen in het Oosten komt tot stand in samenwerking met De Citadel te Rijssen
Gerard van Leeuwen Redactie BOUWEN IN HET OOSTEN
3
Netters Infra rondt gecompliceerd project succesvol af Een dezer dagen rondt Netters Infra, dat vestigingen heeft in Enschede en Deventer, een omvangrijk en gecompliceerd project in de binnenstad van Emmen af. Het betreft het Centrumplein in het hartje van de Drentse stad. Het betreft een miljoenenproject voor de infraspecialist. Woordvoerder Gernand van Buul vertelt dat de werkzaamheden bijna een jaar in beslag namen. “We voeren het werk uit in opdracht van de hoofdaannemer, de combinatie Hemmen Hoornstra. We zijn gestart vlak na de vakantie van vorig jaar. Al met al zijn we toch gauw een maand of tien werkzaam geweest. Gemiddeld waren er zeventien medewerkers actief. In totaliteit hebben we het over circa zeventien a achttienduizend vierkante meter die in het kader van de stadsvernieuwing een, wat tegenwoordig zo mooi heet, upgrading ondergaat. Het Centrumplein kent onder ander andere een skatebaan, vijvers en modern straatmeubilair. Ook qua plantsoeninrichting was het een opdracht met een behoorlijke omvang.” De complexiteit van het Emmense project zat hem volgens Van Buul vooral in de grote diversiteit. “Alles op het gebied van infra is de revue wel gepasseerd. Verlichting, waterpartijen, beton, parkeerkelders, alles is wel aan de orde geweest. De onderlinge samenwerking, zowel met de hoofdaannemer als de architecten, verliep erg soepel. Voor ons was het een kennismaking met deze partijen en het is ons prima bevallen. Wat dat betreft kunnen we terugzien op een perfecte samenwerking.” Gernand van Buul toont zich tevreden over de ontwikkelingen in de infrasector, maar waakt voor uitbundigheid. “Wij hebben het ook de afgelopen jaren relatief goed gedaan. We hebben het groot onderhoud van de gemeente Deventer en dat betekent altijd een solide basis. Daarnaast zijn we betrokken bij enkele grote projecten. Emmen is daar een voorbeeld van, maar ook zijn we actief in Rotterdam bij een stadsvernieuwings- project aan de Binnenrotte. Om me heen hoor ik wel dat de lokale overheden weer terug zijn op de markt. Het prijsniveau is echter nog steeds op een vergelijkbaar niveau dan dat van de afgelopen jaren. Het zou kunnen dat er op termijn wellicht een krapte op de arbeidsmarkt zal ontstaan, maar persoonlijk verwacht ik dat niet wat ons eigen bedrijf betreft. We hebben in het kader van de SROI (social return of investment) regeling al enkele nieuwe medewerkers een vast dienstverband kunnen aanbieden. Zo ontstaat er een instroom die zowel voor de overheden als voor Netters Infra een win-win situatie oplevert. Als ik naar onze orderportefeuille kijk, zijn we redelijk tot goed gevuld tot aan de kerst. Al met al is enig optimisme gerechtvaardigd.”
4
BOUWEN IN HET OOSTEN
BOUWEN IN HET OOSTEN
5
Caspar Jansen is directeur van Duoflex, een HalDu Groep onderneming waartoe ook Halkers en Gromada uit Groesbeek behoren. Het uitzend- en detacheringsbureau gericht op de sectoren bouw en installatietechniek wordt dagelijks geconfronteerd met het wel en wee van de arbeidsmarkt. Zaken als onderwijs, krapte en arbeidsvoorwaarden passeren in deze rubriek de revue. Serieus en veelal gelardeerd met een knipoog, geïllustreerd door cases vanuit de praktijk van alledag.
U weet uit eerdere columns van mijn hand dat ik soms moe word van alle lovende verwijzingen naar het goede werk van ándere branches dan de bouw en dat we ook best een beetje trots mogen zijn op onze eigen prestaties. De beste jongetjes van de klas lijken nooit op uw steigers te staan of in bouwketen te zitten. En het tegendeel is waar, want in mijn gesprekken met onze opdrachtgevers zit ik tegenover mensen die zich dagelijks met hart en ziel inzetten om een prachtig werk op te leveren en om de bouw een positief imago te bezorgen. Over dit onderwerp ben ik dus nog niet uitgeschreven, zoals u ziet. Zoals u echter van mij gewend bent, wil ik ook nu weer positief eindigen en daarna? ‘I will rest my case’! Maar eerst nog een keer naar de automotive. Sinds de Europese industrie ontdekte hoe slim de Japanners bij Toyota hun productieproces hebben ingericht, is het overal lean wat de klok slaat. Zelfs fabrikanten van wc-rollen richten hun productieproces lean in, ‘want Toyota zegt….”. Maar er is ook een achterkant van dit eeuwige gelijk. Googelt u maar eens naar de hoeveelheid terugroepacties vanuit Toyota in de afgelopen tien jaar. Als ze daar dan zo slim en lean produceren, dan kan ik dat niet rijmen met een diep doorbuigende Japanse directeur van Toyota die op tv beschaamd aankondigt af te treden na al die technische fouten. Let wel, ik wil niets afbreken, maar ook niet verheerlijken en waar gehakt wordt, vallen spaanders. Of neem al die mislukte aanbestedingen vanuit de Nederlandse overheid. Als u als nuchter Nederlands bouw- of installatiebedrijf aan een aanbesteding meedoet, kan op grond van de wetten in de EU een malafide bedrijf uit bijvoorbeeld Napels in Italië net zo goed inschrijven op die puur Hollandse klus. Stel u voor: al die maffiosi op uw terrein. Terwijl diezelfde overheid die dit soort weten voorschrijft achter elkaar blundert bij eigen aanbestedingen. Ik noem u: de ICT bij de politie en Belastingdienst, de HSL, het falen van de Fyra, en meer. U vindt dat ik generaliseer? Dat kan zo zijn, maar sporen doen we niet want inmiddels zitten we midden in de volgende parlementaire enquête naar aanleiding van de ontsporing met de aankoop van Fyra treintoestellen. We vliegen wederom op hoge snelheid uit de bocht. Ook ben ik moe van alle managementboeken die lovend wijzen naar succesvolle bedrijven als lichtend voorbeeld. Ik vertel u wat de flaptekst van die boeken niet zegt: Apple laat z’n mobieltjes onder arbeidsonvriendelijke omstandigheden maken in landen waar niemand überhaupt een iPhone kan kopen van het schamele loon. En het
eeuwig bejubelde Facebook vernaggelt u door al uw data gewoon te verkopen aan adverteerders.
COLUMN
Weg met wijzen. Wees wijs met jezelf.
Haldu groep bestaat dit jaar al weer 5 jaar sinds de fusie in 2010 waardoor we 33 jaar aan uitzendervaring hebben samengevoegd. Dit moment wilden we niet ongemerkt voorbij laten gaan en inmiddels werken wij aan een héél bijzonder en op voorhand spraakmakend jubileumboek. Naast de het reguliere uitzendwerk van alle dag is het ontzettend leuk om dit boek te produceren, al helemaal omdat onze relaties het een leuk idee vinden en graag hun medewerking toezeggen. Met het idee van dit boek kwam ik met een zijstapje terecht in de wereld van uitgevers, reclamemakers en ander ongeregeld volk. Het enige waar zij lean in zijn, is het lenig omzeilen van afspraken. Het boek kómt er, maar alleen omdat ik er de manier van werken in de bouw op loslaat: afspraak = afspraak. Nee, we doen het niet zo slecht in de bouw. Maar zeg nou eerlijk, leest u er wel eens iets over in de pers of in een managementboek? Ik houd er van om managementliteratuur te lezen over ceo’s, zeker als ze geslaagd zijn in het zakenleven. Maar tot dusver heb ik tevergeefs naar boeken over succesvolle bouw captains of industry moeten zoeken. Of weet u een boek voor mij? Laten we eens iets meer in onszelf gaan geloven en andere branches vertellen wat zij van ons kunnen leren. Om 5 uur opstaan om in een busje te stappen. Je offerte 10 keer omkeren om de klant te pleasen. In weer en wind alle logistieke stromen zó regelen dat op de bouwplek mens & materiaal elkaar vlekkeloos matchen. Ik zou Toyota wel eens op een modderige plek, in de regen, met zware handschoenen aan een auto in elkaar willen zien zetten. In de bouw zijn dit normale omstandigheden. Laten we trots zijn op ons werk en wát we doen nóg meer verbeteren. Zodat wat al goed is, nog perfecter wordt. Maar eigenlijk weet ik al dat u dat doet, want ik spreek dagelijks met interessante opdrachtgevers die hun innovatieve en marktgerichte concepten aan de man proberen te brengen. Dat is geen lean, of een ander fancy Engels begrip, maar gewoon hard en slim werken. En begrijp mij goed, ik ben geen tegenstander van lean en ook niet van iets leren van mensen in andere branches maar mensen, laten we wel voor ons vak en onze medewerkers staan want daar kunnen we trots op zijn. En als je toevallig Toyota rijdt: zelfs Mercedes heeft terugroepacties!
Caspar Jansen
BOUWEN IN HET OOSTEN
7
Succesvolle ingrijpende transitie MST Oldenzaal in volle gang De tweede, en meest omvangrijke, fase van het vernieuwbouwproject van de Oldenzaalse locatie van het Medisch Spectrum Twente nadert haar voltooiing. Als alles volgens planning verloopt, en daaraan wordt door niemand getwijfeld, zal de oplevering in september plaatsvinden. De laatste fase start in oktober, waarna de ingebruikname in 2016 een feit zal zijn. De locatie ondergaat een metamorfose en een transitie van klinisch naar anderhalvelijnszorg. Die ingrijpende verandering gaat gepaard met respect voor het bestaande monumentale karakter van het gebouw. Een cruciale rol is weggelegd voor drie bedrijfsonderdelen van bouwconcern TBI, Koopmans, Wolter & Dros en Croon.
8
BOUWEN IN HET OOSTEN
Volgens projectmanager Hans Hoogenraad dateren de eerste contacten over de bouwplannen in Oldenzaal tussen opdrachtgever Medisch Spectrum Twente en Koopmans reeds van 2011. “We hadden destijds bij de aanbesteding de meest economische aanbieding. De definitieve opdracht werd echter pas drie jaar later gegund. Dat had te maken met nieuwe ideeën van de opdrachtgever die wilde inspringen op een aantal veranderingen in de tweedelijnszorg. Belangrijkste
Wolter & Dros (werktuigbouw-
andere bestemming krijgt,
wijziging was het volledig
kundige installaties) en Croon
al blijft het een medische
schrappen van het beddenhuis.
(elektrotechnische installaties).
omgeving. Alle verbindingen
Het hele ontwerp ging op de
We vliegen het project als bouw-
van bijvoorbeeld gassen,
schop en er werd uiteindelijk
team aan. Niet verwonderlijk
elektra en data lopen door
gekozen voor een (ver)nieuw-
als je de complexiteit in
het gebouw heen. Dat vergt
bouw. Uit de oude aanbesteding
ogenschouw neemt en weet dat
logistiek erg veel van je
bleven de overeengekomen
grofweg de helft van het
organisatie. Intensieve
eenheidsprijzen in tact.
budget wordt
De planning voorziet in een
aangewend
gefaseerde oplevering. Het
voor elektro-
eerste, kleine, deel is al in
technische en
2013 gerealiseerd. In september
werktuigbouw-
ronden we de meest groot-
kundige
schalige fase af. Deze omvat de
installaties.
renovatie van “alles wat achter
Jan van der Scheer:
“De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het tijdens het project best weleens spannend was.”
de voorgevel” zit. Hiervoor
De complexiteit zit
hebben we onder andere de
hem vooral in het
oude hoofdingang tijdelijk
feit dat je te maken hebt met
samenwerking en een goede
verplaatst. We voeren het werk
een bestaand gebouw dat ook
interne communicatie zijn dan
uit in nauwe samenwerking met
nog eens in gebruik blijft en als
onmisbare elementen om tot
twee andere TBI-dochters
klap op de vuurpijl een heel
een goed resultaat te komen. Als bouwteam kun je veel ondervangen, maar je hebt ook te maken met adviseurs, de architect en last but not least de opdrachtgever. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het tijdens het project best weleens spannend was. Je wilt de planning halen en wanneer sommige beslissingen dan wel eens stagneren, levert zoiets altijd wat druk op. Het project kent mede hierdoor
BOUWEN IN HET OOSTEN
9
een lange doorlooptijd.
en er komt nog een parkeer-
zijn in het lezen van bouw-
Persoonlijk ben ik blij dat ik
terrein voor bezoekers.”
tekeningen. We zijn er altijd
eerder een groot project in
in goed overleg uitgekomen en
met IAA Architecten. Je weet
Omschakeling het spannendst
in grote lijnen wat je kunt
Een belangrijke rol in de
tegenkomen. Die ervaring
realisatie van het MST in
Voor mij was het een leuke
komt ook in Oldenzaal goed
Oldenzaal is weggelegd voor
bijkomstigheid dat ik als
van pas.
Wolter & Dros. Projectleider
tekenaar-constructeur ook
de zorgsector heb uitgevoerd
waard.
Jan van der Scheer spreekt van
betrokken geweest ben bij de
Het ontwerp heeft wel wat. De
een mooie uitdaging met de
bouw van het MST in Oldenzaal
nieuwe ingang met het grote
nodige hectiek omgeven,
in 1995. Ik kende het gebouw
atrium waar ook ontvangsten
maar met een uitstekend eind-
dus al! Je merkt dan ook wat
mogelijk zijn en dat een
resultaat. “Voor ons is het echt
er allemaal verbeterd is qua
restaurantgedeelte krijgt, oogt
een opdracht met alle toeters
techniek in zo’n periode van
mooi transparant en open. Ook
en bellen. Dat is inherent aan
twintig jaar. Wat voor ons het
ben ik zeer te spreken over de
de zorgsector. Als bijvoorbeeld
spannendst is, is het tijdstip
keus het oude gebouw in ere
oogartsen tijdens de uitvoering
te herstellen.
nog een aanpassing willen
Na de oplevering in september
omdat door de ontwikkelingen
wacht in oktober de afsluitende
in hun vakgebied men de meest
fase. Dan wordt gestart met
geavanceerde apparatuur wenst
de sloop van het beddenhuis
te kunnen toepassen, heb ik
en de huidige hoofdingang. We
daar uiteraard geen proble-
zijn al druk doende met de
men mee. Het brengt echter
voorbereiding zoals de staal-
veelal vertragingen met zich
constructie van de nieuwe
mee omdat er meerdere
entree en het atrium. April 2016
partijen zijn die daar
moet dan alles zijn afgerond
over beslissen.
in bouwkundige zin. Tegen de
Temeer ook
bouwvak van volgend jaar moet
omdat artsen
ook de infrastructuur klaar zijn.
nu eenmaal
Het voorterrein wordt helemaal
geen meesters
opnieuw ingericht
10
dat is zeker een vermelding
BOUWEN IN HET OOSTEN
van omschakeling van oud naar nieuw.
Een ziekenhuis kan
gaan. Dat is ook in dit project
uiteraard niet zonder warm
gebleken. We hebben zowel
water en verwarming. Daar
met onze onderaannemers als
zijn we met z’n allen op
de opdrachtgever, adviseurs en
gefocust. Op ons gebied konden
architect in een goede harmonie
we helaas niet echt een grote
naar oplossingen gezocht en
duurzaamheidsslag maken.
die ook gevonden. Voor ons
Natuurlijk zijn wel de meest geavanceerde oplossingen gekozen waar dat mogelijk is. Het nieuwe MST moet ook weer twintig jaar vooruit kunnen.” Over de samenwerking heeft Van der Scheer niets dan lof. “We hebben gezamenlijk strikte werkplannen opgesteld
en als iedereen zich daaraan
zit
houdt, kan het niet snel mis-
het leeuwendeel van het werk
BOUWEN IN HET OOSTEN
na deze fase erop. We kunnen
11
daar met tevredenheid op
en wanneer je dan in een iets
doorgevoerd wat op haar beurt
terugkijken. Onze tien monteurs
informelere setting tot
weer gevolgen had voor onze
die hier dagelijks aan het
oplossingen kunt komen levert
planning. Maar daar zijn we
werk zijn hebben een prima
dat tijdwinst op." Croon kon veel
gezamenlijk goed in geslaagd.
prestatie neergelegd.”
van haar disciplines toepassen
Een ander aspect is dat het
in Oldenzaal. Kettelarij:
MST gedeeltelijk gewoon in
Bouwkundige aanpassingen
"Ons pakket beslaat inderdaad
gebruik is. Dat vergt grote
een breed terrein. We
voorzichtigheid bij het
Jan Willem Kettelarij van Croon
realiseren de verlichting zowel
demonteren en slopen van
stapte eind vorig jaar op een
binnen als buiten op basis van
installaties. We werken volgens
reeds rijdende trein toen hij
de duurzame LED optie.
protocollen om de overlast
het MST project overnam van
Ook brengen we het geheel
zoveel mogelijk te beperken.
een collega die verkaste naar
vernieuwde voedingsstelsel aan
Jan Willem Kettelarij zal
een andere werkgever. "Zoiets
van noodstroom tot en met de
naar verwachting tot het eind
is altijd lastig en even een
verdeelkasten en realiseren we
van dit jaar actief zijn in
kwestie van "er in komen",
de aarding, bliksembeveiliging,
Oldenzaal.
maar het is niet ongebruikelijk
de brandmeld- en ontruimings-
in onze sector. Bovendien stond
installatie, de persoonszoek-
"De laatste fase eindigt voor
de organisatie goed. Je merkt
installatie en last but not least
ons in december en dan
dan de meerwaarde van het
het datanetwerk. Dat wordt een
kunnen we terugkijken op een
werken in bouwteam met
mix van koper en glasvezel.
mooi maar bewerkelijk project.
zusterbedrijven. Er waren nogal
De moeilijkheidsgraad van het
Persoonlijk vind ik het prachtig
wat tussentijdse aanpassingen
werk is met name een voort-
dat een monumentaal pand de
vloeisel van het feit dat het
functie behoudt waarvoor het
gebouw constructief een stuk
ooit gebouwd is, al zal het
slechter was dan vooraf was
een poliklinische functie zijn.
ingeschat. Hierdoor moesten
Ook dat is een bijdrage aan
er de nodige bouwkundige
duurzaamheid."
aanpassingen worden
BOUWEN IN HET OOSTEN
13
Metamorfose voor MST Het ziekenhuis in Oldenzaal maakt onderdeel uit van het Medisch Spectrum Twente (MST) dat naast Oldenzaal ook locaties heeft in Enschede, Haaksbergen en Losser. In de nieuwe visie op het totale aanbod van het MST voor de regio, komt het accent voor Oldenzaal te liggen op dagbehandeling, poliklinieken, functieonderzoek en een electief behandelcentrum
Het ziekenhuis is straks daarom
Oldenzaal zijn zeer specifieke
een te ruime jas, waardoor de
alleen nog voorzien van
eisen en randvoorwaarden
exploitatielasten hoog zijn. Met
spreek- en onderzoekskamers,
gesteld om een hoogwaardige
de benodigde modernisering
behandelkamers en uitslaap-
medische omgeving te kunnen
van het verouderde ziekenhuis
kamers. Er overnachten
creëren. Deze hoogwaardige
en de aansluiting op de visie
straks geen patiënten meer.
omgeving is voortgekomen
voor de zorg in de regio
Daarnaast wordt voorzien in
uit de intensieve gebruikers-
Twente, deed zich de
acute zorg door de realisatie
overleggen, waarin de
mogelijkheid voor kritisch te
van een acute zorgpost in
specifieke wensen van
kijken naar plattegrond en
samenwerking met de
techniek en medewerkers zijn
functionaliteit. Het ziekenhuis
Oldenzaalse huisartsen en
geïnventariseerd en toegepast.
wordt ongeveer 30% kleiner qua
Ambulance Oost.
Deze momenten zijn niet
oppervlak en gaat van zo’n
alleen waardevol geweest
15.000 m2 naar 10.000m2.
Renovatie
voor het inventariseren van
Van het ziekenhuis in Oldenzaal
Het huidige complex is in de
behoeftes, maar ook zeker
worden het monumentale Heil
afgelopen 100 jaar in vijf fasen
ter bevordering van de
der Kranken (bouwdeel 2) en
gebouwd. De neogotische
integratie van de nieuwe
de relatief nieuwe bouwdelen
voorzijde met de prachtige
internationale specialistische
gerenoveerd (bouwdeel 3 en
veranda’s is respectievelijk in
zorgopvattingen voor de
4). Bouwdeel 2 wordt
1918 en 1930 gebouwd. In de
verschillende afdelingen.
behouden vanwege de
jaren ‘50 is daar de huidige
Het MST Oldenzaal zat in
architectonische kwaliteit,
beddenvleugel aan toegevoegd. In 1979 en 1992 zijn aan de achterzijde nog twee vleugels waardoor een carré met appendix is ontstaan. Het monumentale karakter van een deel van het ziekenhuis, brengt zeer specifieke ruimtelijke voorwaarden met zich mee bij de interne vernieuwing van het ziekenhuis. Daarbij komt dat er vandaag de dag een nieuwe kijk op behandeling van de patiënt overheerst. In
14
BOUWEN IN HET OOSTEN
ondanks het feit dat de
(bouwdeel 1) en het terug-
positioneren bij de nieuwe
structuur inflexibel is.
brengen van de tuin aan de
entree vanwege de hoge
Bouwdelen 3 en 4 hebben een
voorzijde, is het eerste wat
frequentie van bezoekers.
kolommenconstructie die het
je ziet als je de Prins
Dit zorgt niet alleen voor
mogelijk maakt de indelingen
Bernhardstraat op rijdt het
levendigheid, maar ook voor
nu en in de toekomst
oude ziekenhuis met de
een gestroomlijnde bezoekers-
eenvoudig aan te kunnen
prachtige veranda’s en het
stroom.
passen aan de ruimtevraag van
herstelde voorterrein.
Openbare ruimte
dat moment. Bouwdeel 1 voldoet ruimtelijk en
Nieuwe entree
Omdat bouwdeel 1 gesloopt
bouwtechnisch niet meer aan
De nieuwe entreehal verbindt
wordt, ontstaat er ruimte het
de kwaliteit die heeft MST haar
de verschillende verdiepingen
parkeerterrein van het voor-
klanten in de toekomst wil
van het complex met elkaar.
terrein te verplaatsen naar de
bieden en wordt na de
De nieuwbouw is nadrukkelijk
zijkant van het complex. Het
renovatie van bouwdeel 2,3 en
niet in een contrastkleur
ontwerp van de nieuw aan te
4 dan ook gesloopt.
vormgegeven, maar er is
leggen tuin aan voorzijde is
het personeel weer naar de
gezocht naar een zekere
afgestemd met de gemeente en
gerenoveerde afdelingen,
harmonie in kleurgebruik.
sluit aan bij het vernieuwde
waarna bouwdeel 1 wordt
Wel is er gekozen voor een
stationsgebied: de zogenaamde
gesloopt en de nieuwe
afwijkende, maar
groene loper vanuit het station.
entreehal kan worden voltooid.
complementerende
Bovendien wordt de busbaan
De nieuwe entreehal kan
gevelafwerking, namelijk
aan de oostzijde van het
precies worden gebouwd tussen
ambachtelijk gedetailleerd
ziekenhuis vergroend in samen-
bouwdeel 1 en bouwdeel 4.
zink. In de entreehal is nabij de
spraak met de verschillende
Met de hal en de nieuwe
receptie een lobby gecreëerd,
(zorg)instellingen die grenzen
entree aan de westzijde
waar men op een comfortabele
aan de busbaan. Hierbij is
van het gebouw krijgt MST
manier kan wachten of
het idee dat alle ‘openbare
Oldenzaal een geheel nieuwe
verblijven en is voorzien van
ruimte’ van de verschillende
uitstraling en routing.
een restaurant en caféruimte.
eigenaren qua beeld met elkaar
Door het slopen van het
Bovendien is ervoor gekozen
in overeenstemming worden
bouwdeel uit de jaren 50
het bloedafnamelab te
gebracht.
Op dit moment is de verbouwing van het ziekenhuis in volle gang en functioneert het totale ziekenhuis in een ingedikte variant vanuit bouwdeel 1 en de eerste verdieping van bouwdeel 3 van het oude ziekenhuis. Na afronding van de renovatie verhuizen de patiënten en
BOUWEN IN HET OOSTEN
15
Snelgroeiend Harmeling Interieurs levert maatwerk in MST
in het MST project in Een prominente rol gd voor Harmeling Oldenzaal is weggele e bedrijf met Nijverdals Interieurs B.V. Het cennia gevestigd in roots, maar reeds de erieurijwel de volledige int Rijssen, verzorgt vr tot de ng acht die qua omva inrichting. Een opdr en in gerekend mag word grotere opdrachten els derneming die inmidd de historie van de on en ur te ec dir gesprek met 53 jaar jong is. Een r ide tle ec Stenvert en proj mede-eigenaar Hans s wa f de start betrokken Paul Verweij die vana aal. w project in Oldenz bij het vernieuwbou
BOUWEN IN HET OOSTEN
17
Hans Stenvert, sinds zeven jaar
de eerste Rituals ingericht in
werk dat qua omvang tot de
mede eigenaar naast het boeg-
Parijs. Daar heb je te maken
grotere projecten hoort. Ook
beeld van Harmeling, Gerard
met heel andere brand-
qua bewerkelijkheid is het MST
Korbeld die al een loopbaan
veiligheidsvoorschriften dan
aan de maat. Dat heeft te
van vijftig (!) jaar kent bij het
hier. Er is hier derhalve keihard
maken met de ouderdom van
bedrijf, maakt een behoorlijke
gewerkt."
het gebouw. De conditie van de
metamorfose van het bedrijf
muren en vloeren is voor een
mee. “Harmeling is voor een
Montage
belangrijk deel bepalend hoe
belangrijk deel actief in de
De productie van de interieurs,
je ons interieur kunt plaatsen
retailsector. Een branche die
op basis van hout en plaat-
en monteren. Dan heb je het
in tien jaar tijd onherkenbaar
materiaal, geschiedt geheel in
over puur maatwerk. In alle
veranderd is. In 2008 bestond
eigen beheer. Stenvert: "Alles
pantry’s, en dat zijn er
de klantenkring voor driekwart
wordt geproduceerd in Rijssen.
honderdtwintig, plaatsen we
uit individuele winkeliers. Die
De montage in Nederland en
keukenblokjes van een tot vijf
zijn er nog steeds, maar we
België doen we eveneens
meter. Vrijwel nergens is de
hebben ons mede toegelegd op
helemaal zelf. De montage van
montage identiek. Er is extra
het services van grote ketens.
interieurs voor Solaris op
aandacht geschonken aan
We doen bijvoorbeeld alle
locaties in de rest van Europa
zaken als materiaalkeuze en de
inrichtingen van de ketens
en daarbuiten geschiedt in
afwerking in verband met de
Pearle, Eyewish en Rituals.
principe door lokale partijen.
vochtwerendheid. Naast de
Sinds december hebben we een
Er komt weer een drukke tijd
pantry’s leveren en monteren
enorme boost gekregen door de
aan. Naast de vaste opdracht-
we kastenwanden, onder
acquisitie van het mondiaal
gevers in de retail werken
andere voor de medicijnen,
opererende Solaris, een in
we onder andere ook in de
en receptiebalies voor alle
zonnebrillen gespecialiseerde
zorgsector, het onderwijs,
afdelingen. Ook het meubilair
keten, met vestigingen van
bibliotheken en het "reguliere"
voor de ontvangstruimte en de
Mexico tot Peru en Chili en
bedrijfsleven. Voor al deze
balie in de hoofdentree is van ons afkomstig. Deze receptiebalie is echt iets speciaals met
Hans Stenvert
een ingefreesd logo en de
“We zijn gegroeid van negentig naar honderdvijfentwintig medewerkers en de export is begrijpelijkerwijs sterk gestegen.
toepassing van Corian, wat een beetje doet denken aan de bekende composiet aanrechtbladen. Het komt prima uit dat we de nodige ervaring hebben met opdrachten in de zorgsector.
door heel Europa. We zijn
marktsegmenten geldt dat we
We zijn mede door deze
gegroeid van negentig naar
ons hebben gespecialiseerd in
expertise door I.A.A. aanbevolen
honderdvijfentwintig mede-
het echte maatwerk. Daarin,
bij bouwkundig hoofdaannemer
werkers en de export is
en in de flexibiliteit om snel op
Koopmans Bouw. De bedoeling
begrijpelijkerwijs sterk
te kunnen schalen, ligt onze
is dat men met onze producten
gestegen. Dat doet veel met
kracht.”
toch snel een aanzienlijk
een onderneming. Je hebt
18
aantal jaren vooruit kan.
specifieke expertise nodig en
Bewerkelijk
De keuzes die je dus nu
ook in de logistiek hebben we
Op het moment van schrijven
maakt hebben een behoorlijke
stappen moeten maken. Alle
is Harmeling continu met zes
reikwijdte. Daarin zijn we, in
inrichtingen voor Solaris
monteurs op de bouwplaats
nauwe samenwerking met de
worden bijvoorbeeld
aanwezig. Projectleider Paul
mensen van Koopmans, goed
verscheept. Kort geleden is
Verweij: “Voor ons is het een
in geslaagd.”
BOUWEN IN HET OOSTEN
MST is mooie, grote opdracht voor Abeln Projectstoffering De medewerkers van Abeln Projectstoffering uit Almelo zijn sinds begin april actief in het gerenoveerde MST in Oldenzaal. Ruim zesduizend vierkante meter vloeroppervlakte wordt voorzien van een passende vloerbedekking. Bedrijfsleider Marcel Hessing spreekt van een mooie, grote opdracht zonder noemenswaardige hobbels.
“We hebben de opdracht ver-
feit dat het gebouw normaal
waar wij voor een belangrijk
worven na een pilot die we op
in gebruik is. Er is een prima
deel actief zijn. We kunnen
verzoek van Koopmans Bouw
samenwerking en de planning
onze mensen echter prima aan
hebben uitgevoerd. Dat was
wordt goed nageleefd door
het werk houden.
vorig jaar met een oppervlakte
alle partijen. Daarmee
van circa negenhonderd
voorkom je veel mogelijke
Onze vaste groep inclusief
vierkante meter en die pilot
obstakels.
kantoorpersoneel bestaat uit
verliep soepel. Naast de prijs,
25 mensen die in piekperiodes
die uiteraard altijd zwaar mee-
Langzaam beter
worden aangevuld met inleners
weegt in het beslissingstraject,
Marcel Hessing is gematigd
en ZZP- ers. Voor de komende
zal deze ervaring ongetwijfeld
optimistisch over de
tijd staan er enkele
meegespeeld hebben. Overigens is de keuze voor de Marmoleum vloerbedekking identiek aan het MST Enschede.
Bedrijfsleider Marcel Hessing:
Een werk dat we helaas niet hebben uitgevoerd. In Oldenzaal hebben we alle ondervloeren geëgaliseerd,
“Spreekt van een mooie, grote opdracht zonder noemenswaardige hobbels.”
separatierails aangebracht en ook de verduisteringsschermen vielen in ons pakket. Een mooie, middelgrote
marksituatie van de laatste
interessante projecten op het
opdracht zonder een hoge
maanden. “Ik heb het gevoel
programma. Traditiegetrouw is
moeilijkheidsgraad al heb
dat we langzaam de goede kant
het in de zomerperiode druk
je altijd in je achterhoofd
opgaan. Het gaat allemaal heel
met opdrachten vanuit de
dat je werkt in een medische
geleidelijk en de groei is
onderwijssector. Ook dit jaar is
omgeving. Het project
eveneens regio gebonden.
dat weer het geval. Binnenkort
verloopt soepel en eigenlijk
In de Randstad gaat het
starten onze activiteiten in het
hebben we geen noemens-
allemaal in een hoger tempo
renovatieproject van het
waardige hinder van het
dan in het Noorden en Oosten
politiebureau in Enschede en
BOUWEN IN HET OOSTEN
19
“Ik heb het gevoel dat we langzaam de goede kant opgaan.”
20
op de Prinses Margriet kazerne
rubbertegels aan. In Groningen
dat dit enigszins ten positieve
te Wezep. Vanuit onze
lopen onder andere projecten
keert als ook in deze regio het
Noordelijke vestigingen zijn we
in het Martini ziekenhuis en het
bouwvolume weer aantrekt. In
onder andere werkzaam in de
Noorderpoort College. De
de afgelopen jaren zijn er
nieuwe Elfstedenhal,
orderportefeuille ziet er dus
namelijk enkele collegae in
de nieuwe ijshal in
redelijk tot goed uit. Het prijs-
de markt mee gestopt of
Leeuwarden. Daar leggen we
peil houdt nog niet echt over.
noodgedwongen opgehouden.
rond de baan drieduizend
De marges zitten in de iets
Maar of dat prijseffecten zal
vierkante meter aan
kleinere opdrachten. Wellicht
hebben is nog afwachten.
BOUWEN IN HET OOSTEN
Belangrijke rol Bartels bij revitalisering MST Oldenzaal Het oudste deel van het Medisch Spectrum Twente in Oldenzaal stamt uit 1918. Door de jaren heen zijn er aan het gebouw diverse verbouwingen geweest en bouwdelen bijgebouwd. Het resultaat is een opererend ziekenhuis met een grote diversiteit aan bouwstijlen en bouwmethodes.
In de nieuwe visie op het totale MST, ook de nieuwbouw van 90.000 m2 in Enschede waar Bartels aan heeft gewerkt, moest ook de locatie in Oldenzaal gerevitaliseerd worden. Bovendien is er een deel nieuw gebouwd, om de ambities van het MST waar te maken.
BOUWEN IN HET OOSTEN
21
In opdracht van IAA architecten
tegenwoordig niet meer
met horizontale koppelingen en
werkte Bartels Ingenieurs voor
bestaan. Het op de juiste
een deel houtskeletbouw. Door
Bouw & Infra als adviserend
manier interpreteren van de
de kolommen en liggers zo
hoofdconstructeur aan de
vloer, het bouwsysteem en
slank mogelijk te ontwerpen,
verbouw en de nieuwbouw van
eventuele constructieve
ontstaat er een hele fraaie en
het MST Oldenzaal. De vele
aanpassingen die nog tijdens
ruimtelijke constructie, op de
bouwstijlen en verschillende
volgende verbouwingen zijn
plek waar bezoekers het
constructiemethodes, vroegen
gedaan, is van levensbelang.
gebouw binnenkomen. Een
om een ervaren adviseur.
echte entree dus.
Bartels heeft IAA architecten
De grootste constructieve
bijgestaan in de vele benodigde
aanpassingen aan het gebouw
Er moest bovendien rekening
(constructieve) aanpassingen,
waren onder andere het
worden gehouden met de
aan vloeren, wanden en
aanbrengen van grote
slechte grondgesteldheid van
mogelijke extra belastingen
sparingen (tot 2,5 meter) in de
het gebied. De oudbouw staat
vanwege medische apparatuur.
vloeren, het slopen van een
op een kleilaag en is
IAA heeft de complete
aantal verdiepingen van de
gefundeerd op stroken beton
inmeting van het bestaande
bestaande bouw en het maken
en sommige delen op de plaat
deel gedaan, waarna Bartels
van doorbraken in wanden voor
van een kelder.
vervolgens de bestaande
nieuwe deuren.
constructie heeft beoordeeld.
Omdat het ziekenhuis volledig De nieuwbouw bestaat uit een
moest blijven functioneren
Het oudste deel
entreehal van 12 meter hoog,
tijdens de bouw, is in fases aan
In het oudste deel van het
compleet uit glas opgetrokken.
het project gewerkt. Vanaf
ziekenhuis waren bijvoorbeeld
De ondersteunende constructie
2009 werkt Bartels al aan het
vloeren toegepast die
bestaat uit verticale kolommen
project.
BOUWEN IN HET OOSTEN
23
Trots overheerst bij Koelplan De Hengelose vestiging van Koelplan Airconditioning en Warmtepompen was als onderaannemer van W-installateur Wolter & Dros verantwoordelijk voor de conditionering van de nieuwe behandelkamers in de Oldenzaalse vestiging van het Medisch Spectrum Twente. Directeur groot aandeelhouder Edgar Teune en vestigingsleider Renzo Wijnbergen blikken met trots en tevredenheid terug. en ZZP- ers. Daarmee kunnen we het werk momenteel nog goed aan. Op termijn zal het tekort aan vakmensen in de sector zich ongetwijfeld manifesteren. Met onze zeven vestigingen hebben we een bedrijfsschool, de Koelplan Academy. Via de BOL en BBL leerweg proberen we MBO-ers te binden aan ons bedrijf. Onze “We behoren met ons bedrijf tot
De moeilijkheidsgraad zat hem
voorkeur gaat hierbij uit naar
de vaste groep onderaannemers
met name in de gevraagde
jongens en meiden met een
van Wolter & Dros. We weten
flexibiliteit. We moesten af en
elektrotechnische achtergrond.
exact wat we aan elkaar
toe snel opschalen. Wolter & Dros
De praktijk heeft ons geleerd
hebben. De bedrijfscultuur is
weet dat dit een van onze sterke
dat deze leerlingen een goede
vergelijkbaar. In de Enschedese
punten is en in een project als
basis hebben om te slagen bij
hoofdvestiging van het MST
deze betaalt zich dat uit.”
ons.”
Wolter & Dros ook het reguliere
Gestage groei
Trots
onderhoudswerk uit. Die korte
Koelplan heeft volgens Teune
Teune toont zich trots op
lijnen hebben er mede toe
en Wijnbergenweinig negatieve
de geleverde prestatie in
geleid dat we ook het werk
gevolgen ondervonden van de
Oldenzaal. “Trots in de zin
voor MST Oldenzaal mochten
economische laagconjunctuur
van dat ook dit project ons is
realiseren. Op basis van een
van de afgelopen jaren. “We
gegund door Wolter & Dros,
geavanceerde Daikin VRV
hebben elk jaar nog een groei
maar ook op de wijze waarop
technologie wordt zowel de
kunnen noteren. In Hengelo
we het werk hebben uitgevoerd
koeling als de verwarming
hebben we achttien vaste
en gevraagd zijn de installaties
geregeld. Het systeem behoort
mensen en daarom heen nog
te servicen.
tot de meest duurzame en
een flexibele schil van oproep-
energiezuinige installaties op
bare vakmensen
voeren we in opdracht van
dit gebied. Naast de behandelkamers kwam tussentijds ook nog een extra unit voor de computerkoeling op onze weg. We hebben het MST Oldenzaal in fases uitgevoerd. De eerste eindigde eind vorig jaar en recent hebben we de laatste werkzaamheden uitgevoerd.
BOUWEN IN HET OOSTEN
25
Precisiewerk voor Kamphuis in Medisch Spectrum Twente De grondige renovatie van het prachtige monumentale Medisch Spectrum Twente illustreert de transformatie van het ziekenhuis in Oldenzaal naar een poliklinische faciliteit voor de regio. Aan Kamphuis Sloopwerken en Asbestsanering BV de taak om de (renovatie)sloopwerkzaamheden uit te voeren. “Een mooi project”, aldus uitvoerder Yuri Dukker. “Nagenoeg alles kon machinaal worden verwijderd en afgevoerd. Maar omdat een deel van het gebouw nog in gebruik was moest er zeker met de nodige precisie gewerkt worden.”
Voor Kamphuis vond de kick-off
het gebouw is namelijk nog
Roy Franken van Koopmans TBI
vorig jaar plaats op 8 september.
in gebruik, dit maakt het
en het vakmanschap van onze
Tot mei jongstleden werd er
slopen er niet makkelijker op.
medewerkers.”
dagelijks gewerkt aan de renovatiesloop. Een behoorlijke periode. De eerste paar maanden verliepen de werkzaamheden snel en zonder oponthoud. Fase twee, die uit
Yuri Dukker:
“Met uiterste voorzichtigheid slopen vanwege de bestaande constructie.”
renovatiewerkzaamheden van de oudbouw bestond, nam veel
Bovendien vergde het voorste
Specialisme
tijd in beslag. Projectleider
gedeelte (de oudbouw) veel
Met behulp van een 1,7 tons
Tom Holsink: “Dit kwam mede
aandacht doordat er met de
rupskraan, een schranklader
door het feit dat niet direct
grootste voorzichtigheid
en het nodige transport
duidelijk was wat er wel en
gesloopt moest worden vanwege
verliepen de werkzaamheden
niet gesloopt mocht worden
de constructie. Dit verliep
voorspoedig. Uitvoerder Yuri
in verband met de stabiliteit
echter zonder problemen door
Dukker: “Tijdens fase één
van het gebouw. Een deel van
goed overleg met uitvoerder
hebben we het complete gebouw, op de buitengevel na, totaal gestript. Op de begane grond, eerste en tweede verdieping zijn de muren gesloopt en de tegels verwijderd. Het stucwerk, de vloerafwerking en installaties zijn daar tevens verwijderd. Bovendien hebben we alle deuren in de oudbouw verwijderd en de sparingen verbreed. De afvoer van de oudbouw vergde specialisme omdat er geen ruimte was om daar containers te plaatsen. Dit
BOUWEN IN HET OOSTEN
27
hebben we weten te realiseren
Fijne samenwerking
door middel van de inzet van
“Qua asbest vielen de
een verreiker. Tevens hebben
werkzaamheden mee;
we ten behoeve van de nieuw-
slechts de beplating in
bouw met behulp van een rups-
de spouwmuur bestond
Kamphuis Sloopwerken en
kraan met 24 meter giek een
deels uit asbest en de
Asbestsanering is gespecialiseerd in
gedeelte van één lifttoren
afsluiters in de technische
totaal- en renovatiesloop en het
totaal gesloopt. Dat was
installaties. Dit hebben
deskundig verwijderen van asbest.
beslist precisiewerk omdat
we vooraf aan de sloop
Tevens is het bedrijf vakkundig op
het naastgelegen pand op
gesaneerd. Voorlopig kijken
het gebied van bodemsanering en is
anderhalf meter afstand nog
we terug op een voorspoedig
het in staat het vrijgekomen puin
in gebruik was. Voordat de
verlopen project. Dat heeft
uit sloopwerken te verwerken tot
aannemer kon starten met
mede te maken met de
een secundaire bouwstof. Dagelijks
de opbouw hebben we tevens
perfecte samenwerking
worden gemiddeld 70 medewerkers
de bouwput in gereedheid
tussen de mensen van
ingezet. Het bedrijf laat zich
gebracht. Komend najaar staat
Koopmans TBI, Installateur
continue beoordelen op kwaliteit,
de totaalsloop van het bedden-
Croon en Wolter en Dros.
veiligheid, gezondheid en milieu-
huis op de planning, wanneer
En vanzelfsprekend aan
prestaties door een onafhankelijke,
de volledige renovatiesloop
de de inzet van onze
certificerende instelling. Als
gereed is. Dit zal de toekomstige
eigen gemotiveerde mede-
bewijs is Kamphuis BV gecertificeerd
parkeerplaats worden.”
werkers.”
voor de volgende normen:
Bedrijfsprofiel
NEN-EN-ISO 9001:2000, SC 530 (asbestverwijdering), SVMS 007 (selectief en milieukundig slopen) SIKB 7000 (bodemsanering) en VCA** (externe veiligheid, gezondheid en welzijn). Hierdoor worden relaties verzekerd van een goede, veilige en kwalitatief hoogwaardige dienstverlening en service.
28
BOUWEN IN HET OOSTEN
KienhuisHoving informeert De nieuwe Wet Werk en Zekerheid: ook van belang voor de bouw! Over de wijzigingen in het ontslagrecht (de ‘Wet Werk en Zekerheid’) is al veel gezegd en geschreven. Ook voor (werkgevers en werknemers in) de bouwbranche zijn deze wijzigingen van belang. In deze bijdrage wordt een aantal belangrijke wijzigingen kort benoemd. Daarbij zij opgemerkt dat er meer wijzigingen zijn, maar dat het te ver voert álle veranderingen te bespreken. Wijzigingen per 1 januari 2015 Proeftijd Er mag geen proeftijd meer worden overeengekomen bij arbeidsovereenkomsten van 6 maanden en korter.
Concurrentiebeding Een concurrentiebeding kan in beginsel niet meer worden overeengekomen bij arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd. Dit kan alleen als in het concurrentiebeding is vermeld dat dit noodzakelijk is in verband met zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen en waar deze uit bestaan. Aanzegtermijn De werkgever dient bij een arbeidsovereenkomst van 6 maanden of langer een aanzegtermijn van minimaal een maand in acht te nemen. Dit houdt in dat de werkgever minimaal een maand voor het einde van de arbeidsovereenkomst dient aan te geven of de arbeidsovereenkomst wordt verlengd of niet en zo ja, onder welke voorwaarden dit zou kunnen gebeuren. Doet de werkgever dit niet of niet tijdig dan is hij een vergoeding aan de werknemer verschuldigd ter grootte van maximaal een maandsalaris. Wijzigingen per 1 juli 2015 Eén ontslagroute De werkgever kan niet meer kiezen of hij een ontslagprocedure bij de kantonrechter of via het UWV wil voeren; per ontslaggrond is vastgesteld of de procedure bij de kantonrechter of via het UWV gevoerd dient te worden. Ontslagprocedures vanwege bedrijfseconomische redenen en langdurige arbeidsongeschiktheid worden via het UWV gevoerd. Procedures met andere ontslagredenen
dienen aanhangig te worden gemaakt bij de kantonrechter. Daarnaast kunnen hoger beroep en cassatie worden ingesteld.
Deze column is geschreven door Marnix Smit, advocaat Arbeidsrecht marnix.smit@ kienhuishoving.nl, tel.nr. 053 - 480 42 14
Transitievergoeding De werkgever is in beginsel aan iedere werknemer die ten minste 24 maanden in dienst is geweest, een transitievergoeding verschuldigd. Ook wanneer de arbeidsovereenkomst via het UWV wordt beëindigd dient deze vergoeding aan de werknemer te worden betaald. In uitzonderingssituaties kan door een rechter aan een werkgever worden opgelegd een aanvullende vergoeding te betalen. Bedenktijd vaststellingsovereenkomst De mogelijkheid tot het sluiten van een vaststellingsovereenkomst waardoor de arbeidsovereenkomst een einde neemt, blijft ‘gewoon’ bestaan. De werknemer krijgt echter altijd tot 14 dagen na het sluiten van de overeenkomst bedenktijd. Binnen die termijn mag hij de vaststellingsovereenkomst zonder reden herroepen. Ketenregeling Als elkaar opvolgende arbeidovereenkomsten voor bepaalde tijd een periode van 24 maanden overschrijden, geldt met ingang van die dag de laatste arbeidsovereenkomst als aangegaan voor onbepaalde tijd. De keten wordt pas onderbroken na een tussenpoos van meer dan zes maanden. Tot slot Hierboven zijn een aantal belangrijke wijzigingen in het ontslagrecht weergegeven. Deze wijzigingen zijn voor alle werkgevers en werknemers en dus ook voor de bouwbranche van belang. Let wel, in de CAO voor de Bouwnijverheid kan in bepaalde gevallen van bovenstaande regels worden afgeweken. Het is dus altijd verstandig ook de CAO te raadplegen.
BOUWEN IN HET OOSTEN
29
- Advertorial -
Kuiphuis Kraanverhuur breidt uit Het jaar 2015 begon goed voor Kuiphuis Kraanverhuur. Het ‘kranenpark’ is uitgebreid met maar liefst vijf nieuwe kranen: De aanschaf is geen overbodige luxe: het aantal aanvragen uit de oostelijke regio vertoont een duidelijk stijgende lijn. De aanschaf noodzakelijk is om optimaal aan alle vraag te kunnen voldoen. Met deze investeringen heeft
bij de klant, hoe gunstiger de
Kuiphuis de grootste investering
Speciaal voor de gelegenheid
tarifering door besparing op
in kranen ooit in de historie
heeft Kuiphuis de kranen op
reistijd en -kosten.
van het bedrijf gedaan. Er is
een rij gezet (zie foto). Geen hijsklus te moeilijk. Als
namelijk voor 3,3 miljoen euro
30
aan investeringen gedaan.
Regionale bekendheid Kuiphuis
het om hijsen gaat, is Kuiphuis
Waarvan afgelopen vrijdag de
kiest er bewust voor om vanuit
van meer markten thuis.
laatste nieuwe kraan door de
meerdere vestigingen (oa
Eigenaar Bob Bruijsten:
leverancier is afgeleverd en
Oldenzaal, Twello, Neede,
‘Klussen zijn ons niet snel te
ook deze kraan ingezet kan
Arnhem en Dedemsvaart) te
groot of te klein. De ene dag
gaan worden.
werken. Immers: hoe dichter
doen we uitgebreide,
BOUWEN IN HET OOSTEN
- Advertorial -
uitdagende hijsklussen voor
ook voor bijvoorbeeld de groot-
uitgevoerd. Alle machinisten
bedrijven, de andere dag gaan
metaal, recyclingbedrijven, de
hebben ruime ervaring.
we met veel plezier aan de
petrochemie en de fijnchemie.’
Daardoor zijn ze in staat mee
slag voor een particulier.
te kijken en vooruit te denken.
Gelukkig kunnen we bouwen
Zeker op het hoogste niveau
Belangrijk, want dat maakt
op langdurige relaties met
staat Kuiphuis Kraanverhuur
dat hijsklussen snel, veilig en
bedrijven in vrijwel alle
voor zekerheid. De zekerheid
kwalitatief geklaard worden.
sectoren van de bouwwereld.
dat de juiste kraan op de
Minimaal oponthoud, zodat
In de industriële sector werken
afgesproken tijd aanwezig is,
ook opdrachtgevers hun
wij vooral voor de voedings- en
maar ook de zekerheid dat
werkzaamheden op tijd
genotmiddelenindustrie, maar
werk gewoon goed wordt
kunnen afronden.
BOUWEN IN HET OOSTEN
31
De specialist in natuursteen
Netters infra is een regulier wegenbouwbedrijf met een specialisme in het leveren en aanbrengen van natuursteen, de natuursteen importeren we rechtstreeks zodat we oor iedere soort natuursteen een scherpe aanbieding kunnen maken, Netters Infra is het enige bedrijf in Nederland dat zelf de natuursteen importeert en verwerkt in solide constructies.
w w w. n e t t e r s i n f r a . n l
Deventer
Enschede (hoofdvestiging)
Emdenstraat 9a 7418 BR Deventer Telefoon: 0570 546686 Fax: 0570 546671
Pompstationweg 69 7522 PG Enschede Telefoon: 053 4358094 Fax: 053 4367515
Werkgelegenheid in bouw trekt weer aan beweging. allatiewereld is weer behoorlijk in De arbeidsmarkt in de bouw- en inst de afgelopen nu weer in een andere richting dan En, op enkele uitzonderingen na, ortefeuilles Het bouwvolume neemt toe, orderp jaren. De sector zit weer in de lift. de arbeidsblik en, jawel, de eerste kraptes op geven een steeds rooskleuriger aan een tweetal . Bouwen in het Oosten sprak met markt, manifesteren zich voorzichtig professionals “uit het veld.”
CTS Techniek uit Hengelo
zijn dan een jaar geleden.
verwachting zal toenemen. Het
richt zich in hoofdzaak op het
Ook zijn er veel minder open
is en blijft moeilijk koffiedik
uitzenden van vakmensen in de
sollicitaties. Vorig jaar was er
kijken, maar het gevoel is
technische sector. Woordvoerster
soms een gebrek aan werk, nu
positief. Mede door de
Anita Fluks: “We bestrijken de
is de situatie omgedraaid en is
aanscherping van de regel-
techniek in de breedste zin van
vrijwel iedereen aan het werk.
geving binnen onze sector,
het woord. De bouw neemt een
Ons bestand varieert van
waar de ketenaansprakelijkheid
dominante plaats in, maar we
zeventig tot negentig mensen.
wordt uitgebreid waardoor ook
hebben ook opdrachten in de
Mijn idee is dat het binnenkort
opdrachtgevers meer zullen
technisch industriële sfeer. Ook
iets rustiger zal zijn zo rond de
letten op de kwaliteit van de
lassers en operators maken
bouwvak, maar dat hierna
bureaus die men inschakelt, is
onder andere deel uit van ons
de markt direct weer zal
het besef om gecertificeerde
potentieel. In de bouw is het
aantrekken. Het BTW percentage
uitzenders, zoals CTS Techniek,
de laatste maanden booming,
is dan wel weer hoog, maar
ook groeiende. Mijns inziens
al geeft het wel een enigszins
over de gehele linie verwachten
zal het kaf van het koren
vertekend beeld. Dat heeft te
we daarentegen wel een
worden gescheiden. Opdracht-
maken met het zes-procent
autonome groei omdat de vraag
gevers lijken te begrijpen dat
regime BTW dat inmiddels is
vanuit de opdrachtgevers naar
voor een goede, kwalitatieve
beëindigd. Maar de sector zit
intermediair iets meer betaald
duidelijk in de lift. Dat merk ik
moet worden. Met onze
aan onze opdrachtgevers die
branchevereniging, de ABU,
beduidend positiever
zijn sluitende afspraken gemaakt over het hanteren van het cao- loon en de inlenersvergoeding.”
Kwaliteit Caspar Jansen van de Haldu Groep uit Groesbeek, dat onlangs haar lustrum
BOUWEN IN HET OOSTEN
35
vierde, merkt al enige tijd dat
gaande in de markt.” Caspar
acties studenten te interesseren
er een nieuwe, frisse wind
Jansen refereert onder andere
voor ons bedrijf. We willen
waait in de sector. “Het echte
aan de nieuwe aangescherpte
onze krachten ook graag laten
omslagpunt voor ons lag
wetgeving die onder andere de
doorontwikkelen onder onze
eind vorig jaar in de periode
schijnzelfstandigheid aan banden
vleugels om ze naar een hoger
november, december. Toen
moet leggen en het toezicht
plan te brengen. Dat geldt
steeg de vraag naar vakmensen
hierop verscherpt. “Deze wet
bijvoorbeeld ook voor mensen
op uitzendbasis over de hele
is onlangs aangenomen in
die via de weg van social return
linie. De woningbouw ontwikkelt
de Eerste Kamer en treedt
of investment (SROI) bij ons
zich het sterkst maar ook in de
binnenkort in werking. Ik denk
instromen. Last but not least
infra structurele sector merk
dat het nooit een honderd
bezoeken we in het buitenland
je dat onze commerciële
procent garantie zal betekenen
jobbeurzen en leggen we
inspanningen hun vruchten
voor opdrachtgevers maar het
contacten met personeels-
beginnen af te werpen. Ook
net om de malafide bureautjes
bemiddelaars aldaar om daar
kun je duidelijk een regionale
aan de onderkant van de markt
het potentieel aan te boren
component ontdekken. In de
sluit zich langzaam maar zeker.
dat aan onze kwaliteitscriteria
grote steden in de Randstad is
De aansprakelijkheid van de
voldoet. Overigens voorzie
de trend een stuk positiever
opdrachtgever wordt benoemd
ik op korte termijn ook
dan in de overige landsdelen.
in de wet en kent stringente
meer samenwerking met
Met Haldu bestrijken we een
sancties.” Volgens Jansen
concullega’s in de markt. We
drietal marktsegmenten, te
manifesteren de eerste kraptes
zijn bijvoorbeeld bezig met een
weten de bouw, de techniek en
zich op de arbeidsmarkt voor
grote opdracht waar meer dan
de automotivebranche. In
de meer specifieke beroepen.
honderd mensen nodig zijn.
totaliteit werken er inmiddels
“Dat vormt inderdaad de grootste
Onze opdrachtgever is van
al weer een kleine driehonderd
bedreiging voor de groei.
mening dat de krachten moeten
mensen via ons bij onze
Sinds het uitbreken van de
worden gebundeld en zoekt
opdrachtgevers. Onze top lag
economische dip zijn er door
bewust de samenwerking op
in 2011. Het maximum lag toen
de jaren heen zo’n 70.000
met die uitzendbureaus die
op 333. Onze ambitie is door te
goedgeschoolde krachten
dezelfde opvattingen hebben
groeien naar 500 mensen. Dat
uitgestroomd uit de bouw. Die
over kwaliteit en zorgvuldigheid.
getal mag je niet te abstract
komen niet zomaar vanzelf
En die stelling onderschrijven
uitleggen, want kwaliteit gaat
terug. Daarnaast is en blijft de
we van harte. Dat vinden
bij ons voor kwantiteit. Wat
instroom vanuit het onderwijs
wij lange termijn denken
dat laatste aspect betreft is
een punt van zorg. We trachten
en investeren in de relatie.
er momenteel ook van alles
door een uitgekiende marketing-
Uitdagingen voldoende dus!”
BOUWEN IN HET OOSTEN
37
In 2012 werd beeldhouwatelier Károly Szekeres uit Deventer door Van Wijnen Deventer benaderd voor het demonteren en restaureren van 5 rijk versierde zandstenen dakkapelfronten uit de periode rond 1625/1630 met de bedoeling deze daarna weer terug te plaatsen op de nieuwbouw van woon-zorgcomplex Margareta te Kampen.
Prefabricage van Renaissance dakkapellen uit de ‘Gouden Eeuw’ Hoe Renaissance zandstenen dakkapelfronten uit 1625/1630 een nieuw leven tegemoet gaan.
Voor dit werk is zoals gebruikelijk de samenwerking gezocht met De Deventer Steenhouwerij. In juli 2013 werden de dakkapellen gedemonteerd en opgeslagen in Deventer. In de tussentijd gaat De Deventer Steenhouwerij van Martin Hafkamp over in handen van Tom Lamers uit Winterswijk, telg uit een oud steenhouwersgeslacht. Samen met hem wordt de restauratie en montage verder opgepakt. Het plan is om de natuurstenen fronten in het najaar van 2015 op de nieuwe bebouwing terug te plaatsen. Szekeres stelde de aannemer en de architecten Leijh Kappelhof Seckel van den Dobbelsteen voor de fronten als prefab in de Deventer Steenhouwerij op te bouwen op betonnen lateien welke lateien ook deel uit maken van de nieuwbouw.
38
BOUWEN IN HET OOSTEN
Dat deed Hans Koolhof, bedrijfsleider van Van Wijnen
De genoemde zandstenen fronten bestaan uit een
Deventer, besluiten om ook de feitelijke dakkapellen er
mengeling van Bentheimer en Gildehaus. Het is
aan te koppelen. Deze aanpak levert dan uiteindelijk de
opvallend hoe goed deze natuursteen zich na vier-
‘17e eeuwse prefab dakkapellen’ op.
honderd jaar heeft gehouden.
Drie van de vijf fronten zijn bekroond met een leeuwtje. De andere twee met een pinakel. Ooit waren er zeven dakkapelfronten. Door een aantal verhuizingen in het verleden is hun totaal teruggebracht naar vijf. Er resteerde nog een extra leeuwtje van een van de verdwenen dakkapellen. Deze had een plek gekregen in een plantsoen. St. De Verenigde Gasthuizen Kampen, die zich sterk heeft gemaakt voor het behoud van de zandstenen dakkapelfronten, gaf opdracht ook dit beestje weer in de oorspronkelijk staat terug te brengen.
Het wapenschild van dit leeuwtje is van een “armenmeester” van Kampen die ook zeer lang burgemeester is geweest aangeduid op het schild met de letters TRS. De dakkapelfronten staan gereed om weer naar Kampen terug te reizen.
Beeldhouwatelier Karoly Szekeres: www.szekeres.nl Tom Lamers De Deventer Steenhouwerij: www.dedeventersteenhouwerij.nl
BOUWEN IN HET OOSTEN
39
Samenwerken met de beste creatieve designers en architecten
IDOS Interieurs; krachtig, inspirerend, ideaal Aan het Noordbroek in Almelo is een moderne, zeer goed geoutilleerde meubelmakerij gevestigd; Idos Interieurs BV. De onderneming realiseert ruim 25 jaar kwalitatief hoogwaardige interieurinrichtingen in een veelvoud van branches. Volgens eigenares Rian van Ee- Haandrikman kennen de medewerkers alle facetten van het vak. “Onze bekwame mensen op de afdelingen werkvoorbereiding, productie én montage zijn allen (van oorsprong) meubelmaker met passie voor hun vak. Dit betekent dat zij als geen ander in staat zijn de wensen van onze klanten te vertalen naar de praktijk.”
Vanaf het moment dat
ingerichte bedrijfsruimte, een
Interieurs biedt. Rian van Ee-
opdrachtgevers bij Idos
werk- en woonplek waar strak
Haandrikman: “De individuele
Interieurs over de drempel
en sfeer samenkomen; het
wensen worden met aandacht
stappen kunnen zij rekenen op
is een kleine greep uit de
besproken. Wij zijn ervan
persoonlijke aandacht. Een
mogelijkheden die Idos
overtuigd dat elke voorkeur het
zakelijke balie, een fris
visitekaartje vormt voor de onderneming, variërend van retail tot zorg en bedrijfsleven. Feitelijk hebben wij alle disciplines in huis; van voorbereiding tot planning en uitvoering. Idos Interieurs realiseert voor elke opdrachtgever een origineel uniek en kwalitatief hoogwaardig product.”
Perfecte interieurbeleving De doelgroepen waar Idos Interieurs zich op richt zijn heel divers. Veel zorg- en overheidsinstellingen, detaillisten en particulieren vonden de weg naar deze specialist. Rian van EeHaandrikman: “Onze vakkennis en jarenlange ervaring in de verschillende branches leveren BOUWEN IN HET OOSTEN
41
de klant nog méér op; Namelijk inzichten die worden opgedaan in de ene sector passen we eenvoudig toe bij interieurs in een andere branche. Ons team bestaat uit specialisten met veel passie voor het ambacht. Hun vakmanschap, onze hoogwaardige materialen én de goed uitgeruste productieruimte staan al sinds 1988 garant voor de top in interieurland. Zo vertalen onze medewerkers indelings-, kleur- en materiaalwensen naar de meest perfecte interieurbeleving, zowel optisch als praktisch.”
Designers en architecten Het is aan de opdrachtgevers van Idos Interieurs of ze al dan niet een eigen architect, ontwerper of bouwmanagementbureau inzetten. Rian van EeHaandrikman: “Dat is bij ons geen discussie, immers onze mensen spreken dezelfde taal. We zien het als een uitdaging om gezamenlijk de deur te openen naar het verwerkelijken van hun ideeën, qua kleur, materiaal,
Erkend leerbedrijf Idos Interieurs BV is erkend door de Stichting Hout & Meubel (SH&M) als leerbedrijf voor de houthandel, de timmer- en de meubelindustrie, de woon- en aanverwante branches. Regelmatig hebben wij plaats voor stagiaires die graag het vak meubelmaker-interieurbouwer willen leren. Heb je hier belangstelling voor? Neem dan contact met ons op.
BOUWEN IN HET OOSTEN
43
belijning en functionaliteit.
designers en architecten. Deze
het resultaat krijgen dat
Maar, wil de klant liever het
specialisten zetten hun wensen
verwacht wordt. Samenwerken
totale traject van tekening tot
op een originele manier in een
met Idos betekent dan ook een
plaatsing van het interieur bij
passend ontwerp. Onze werk-
ontwerp dat tot leven komt
ons onderbrengen dan kan dat
voorbereiding coördineert
en een interieur waar onze
eveneens. Wij werken samen
vervolgens het hele traject,
klanten jarenlang plezier en
met de beste creatieve
zodat onze klanten gegarandeerd
gemak van hebben.”
Milieu Idos Interieurs BV gaat bewust om met grondstoffen. Hout is de basis voor al het interieur dat we voor onze opdrachtgevers maken. Het is een vernieuwbare grondstof en een eerlijk product. Daarom vindt Idos het belangrijk om hiermee zorgvuldig om te gaan. Waar mogelijk en beschikbaar wordt er dan ook voor hout van het FSC-keurmerk gekozen. Een duurzaam beleid dus.
Rian van Ee- Haandrikman:
“Wij staan garant voor de top in interieurland.” 44
BOUWEN IN HET OOSTEN