Borstvoeding schept een hechte band tussen jou en je kind
19
Borstvoeding in het dagelijkse leven
Borstvoeding en werk Opnieuw gaan werken hoeft niet automatisch het einde van borstvoeding te betekenen. Integendeel, het is vaak een reden om met borstvoeding verder te gaan, omdat je baby jou tijdens je afwezigheid zal missen. Dankzij de borstvoeding kan hij je nabijheid dubbel en dwars ervaren. Toch vereist het een zekere mate van organisatie. Hierbij is het van belang je werkgever tijdig in te lichten, dat je borstvoeding wil blijven geven als je weer terug op het werk komt. Als je wilt afkolven, kan je ongeveer twee weken voor je weer gaat werken met afkolven beginnen. Zo bouw je alvast een kleine voorraad moedermelk op. Je kunt een borstkolf huren of kopen. Wij bevelen je de compacte ARDO Calypso borstpomp aan. Als je op je werk gaat afkolven raden we je de praktische Calypso-to-go met moderne kolftas en tal van accessoires aan. In het ARDO Calypso koeltasje kan je je melk op de terugweg gekoeld transporteren. Het volledige productaanbod vind je op blz. 30-34.
20
Voor de mobiele moeder. ARDO Calypso-to-go met uitgebreide set accessoires.
Jouw rechten op het werk Wanneer je weer begint te werken en borstvoeding wilt blijven geven, dan kan je gebruik maken van het voedrecht. Dat betekent dat je per dag tot een kwart van je werktijd tijdens je werk je baby de borst kunt geven of je melk kunt afkolven. Het voedrecht is vastgelegd in Artikel 4.3.8. Voedingsrecht uit de Arbeidstijdenwet. Borstvoeding en vrije tijd Probeer om in je 24-uursbaan als moeder ook wat tijd voor jezelf vrij te maken. Dagelijkse korte pauzes en regelmatige vrijetijdsactiviteiten zijn belangrijk voor jouw welzijn en uiteindelijk ook voor dat van je baby. Als je afgekolfde melk in de vriezer hebt, kan je baby ook tijdens jouw afwezigheid van de moedermelk genieten.
Borstvoeding buitenshuis In principe kan je overal waar je wilt borstvoeding geven. Oefen eens voor de spiegel, om te zien hoe je discreet kunt voeden. Ook in een borstvoedingscafé kan je goed oefenen in het bijzijn van meer ervaren moeders.
Wanneer mama weg is, kan papa mij ook eten geven
Borstvoeding en je eigen voeding Net als altijd is ook tijdens de borstvoedingsperiode een gezonde en evenwichtige voeding voor jou van belang. De behoefte aan calorieën neemt toe met ongeveer 400 kcal per dag. In principe mag je alles eten. Soms kan je baby reageren op wat jij eet. Heb je het idee dat je voeding invloed heeft op je baby, laat dat voedingsmiddel dan tijdelijk weg om te kijken of de situatie verbetert. Als je kindje wat ouder is, kan hij er misschien wel weer tegen. Probeer dit gewoon uit. Indien je het vermoeden hebt van een overgevoeligheid of allergie, raadpleeg dan je huis- of consultatiebureau-arts en vraag een verwijzing voor een borstvoedingvriendelijke kinderdiëtist.
Tijdens de borstvoedingsperiode kun je alcohol en nicotine het beste vermijden. Drink als je dorst hebt. Vaak merk je tijdens het voeden een dorstgevoel. Zorg dat er iets te drinken in de buurt staat als je voedt. Zo lang je urine helder is en niet sterkt ruikt, drink je voldoende. Je hoeft geen koemelk te drinken om moedermelk te maken. Varieer zoveel mogelijk met je eten. Huismiddeltjes om je productie te verhogen, hebben geen bewezen effect. Maar op zijn tijd een kopje borstvoedingsthee kan je goed doen. Vaker aanleggen heeft het meeste effect op je productie.
Roken tijdens de borstvoeding Nicotine heeft een negatief effect op je productie en is schadelijk voor je baby. Als je toch wilt roken, rook dan uitsluitend ná het voeden en nooit in het bijzijn van je baby, dus altijd buiten.
21
Borstvoeding – wanneer er problemen zijn Belangrijk is ook dat je in die eerste weken -en later ook natuurlijk-, als je vragen hebt, onzeker bent of kleine problemen hebt, tijdig deskundige hulp zoekt. Bij lactatiekundigen IBCLC, de borstvoedingverenigingen en het Kenniscentrum Borstvoeding vind je betrouwbare hulp.
Bijna elke moeder kan borstvoeding geven. Onzekerheid, verkeerde informatie of angst maken soms dat kersverse moeders twijfelen aan hun eigen vermogens en kwaliteiten om te kunnen voeden. Borstvoeding is een biologisch en logisch vervolg op de zwangerschap. Het begint onmiddellijk na de geboorte, en zal succesvol zijn bij een goede voorbereiding en een oefenperiode van enkele weken waarin moeder en kind elkaar leren kennen. Je baby is er al klaar voor: hij komt ter wereld met alle aangeboren vaardigheden om zich te kunnen voeden aan de borst. Jijzelf kan een goed borstvoedingboek lezen, je op internet verdiepen in de materie en/of een borstvoedingscursus doen. Betrouwbare tips vind je achterin dit boekje.
22
Te weinig melk Je hebt voldoende melk als je baby goed drinkt, dus zuigt en slikt, en als hij per week 150-250 gram aankomt, afhankelijk van zijn leeftijd. Het is mogelijk dat je productie enkele dagen ontoereikend is of lijkt. Dat kan als je te moe bent of als je baby tijdelijk meer nodig heeft, omdat hij een groeispurt heeft. Leg je baby dan wat vaker aan, wissel vaker van borst, neem voldoende rust. Eet voldoende en gevarieerd en drink ruim water, (borstvoedings) thee of vruchtensap. Binnen twee tot drie dagen heeft de melkproductie zich weer aan de behoefte van je kind aangepast. In de eerste vijf tot zes weken zal je baby minstens één keer per dag een volle en ongeveer zes maal per dag een natte luier hebben en twee tot vijf keer ontlasting. Daarna blijven de plasluiers vijf tot zes keer per dag komen. Je baby zal, als hij genoeg te drinken, en dus te eten krijgt, ook zijn groeilijntje op de groeicurve van de WHO volgen. Vooral in de eerste zes maanden moet je baby flink groeien. Als dit niet zo is, of als je twijfelt, schakel dan een borstvoedingdeskundige in! Zie pagina 35.
Melkstuwing en borstontsteking (mastitis) Het kan zijn dat een van de melkkanaaltjes verstopt raakt. Bijvoorbeeld als je borst niet goed leeg gedronken wordt, je beha te strak zit of als een kanaaltje beschadigd is door bijvoorbeeld een duw in je borst. Je zult dan een harde plek voelen, die misschien al warm aanvoelt. De verstopping moet worden opgelost, anders ontstaat te grote stuwing of een borstontsteking. Neem de volgende maatregelen: t#SFOH WØØS IFU BBOMFHHFO HFEVSFOEF ca. tien minuten een warm, vochtig kompres (ARDO Temperature Pack) aan, zodat de melk beter kan stromen. t-FH KF LJOE [P BBO EBU [JKO LJO JO EF richting van de verharding wijst. t.BTTFFS EF WFSIBSEF QMBBUT [BDIUKFT UJKdens het voeden. t*TKFCPSTUOBIFUWPFEFOOPHTUFFETWFShard, kolf je borst dan goed na met een efficiënte borstkolf (ARDO Calypso) en masseer gelijktijdig de verharde plaats. t,PFM KF CPSTU OB IFU WPFEFO PG BGLPMven gedurende ca. twintig minuten met een koud kompres (ARDO Temperature Pack). t(VO KF[FMG WPMEPFOEF SVTU ESJOL WPM doende en voed je baby elke twee uur om de doorstroming weer op gang te krijgen.
Een warm Temperature Pack aangebracht vóór het aanleggen bevordert het toeschieten van de melk. Een koud kompres achteraf verlicht de pijn.
Gebruik voor het afkolven van moedermelk een efficiënte kolf zoals de ARDO Calypso.
Nemen de symptomen niet binnen enkele uren af of krijg je koorts of een grieperig gevoel, neem dan snel contact op met een lactatiekundige IBCLC. Zij heeft de juiste tips voor je om de doorstroming weer op gang te krijgen en daarmee een borstontsteking te voorkomen. 23
Tepelkloven Tijdens de eerste drie à vier dagen na de geboorte kunnen je tepels wat gevoelig zijn. Dat gaat dus over. Blijft dit ongemak en krijg je kloven of verharde of bloedende tepels? Je baby is dan niet goed aangelegd. Hij heeft misschien alleen de tepel in zijn mond en te weinig van de tepelhof. Of hij opent hij zijn mond niet ver genoeg, zijn lippen zijn teruggetrokken, of hij kan niet goed aanhappen omdat jij hem de borst geeft, in plaats van dat hij deze pakt. Kijk nog eens op blz. 14-17 bij ‘correct aanleggen’. Niet goed kunnen happen, kan ook het gevolg zijn van spruw of een kort tongriempje. Vraag je lactatiekundige naar een effectieve behandeling van spruw of waar je snel je baby’s tongriempje kan laten knippen. De ARDO GoldCream is gemaakt van 100% pure lanoline, voorkomt uitdroging en versterkt het zelfhelend vermogen van de huid bij tepelkloofjes.
GoldCream beschermt en verzorgt de tepels tijdens de borstvoedingsperiode en voorkomt irritaties. In het bijzonder droge en gevoelige tepels hebben baat bij de zachte efficiënte verzorging.
24
Vlakke en ingetrokken tepels Zie blz. 9. Slaperig, inefficiënt drinken Sommige baby’s vallen regelmatig in slaap tijdens het voeden en drinken dan niet of niet efficiënt. Je kunt je kindje loskoppelen en de andere borst geven. Vaak drinkt hij dan weer goed. Ververs bijvoorbeeld tussendoor zijn luier. Je kunt ook de melkstroom stimuleren, je baby zal dan vanzelf weer goed drinken. De melkstroom kan je eenvoudig stimuleren door borstcompressie toe te passen. Het principe is dat je door licht stevige massage, tijdens het drinken, de melk die achterin je borst zit, naar voren ‘helpt’. Je baby zal de melk meer ‘vanzelf’ in zijn mond krijgen, het wegslikken en zelf weer beter gaan drinken. Als je zo het efficiënt drinken in stand kan houden, kost het je baby weinig/minder energie om voldoende moedermelk te drinken. Baby’s die nog niet zo sterk zijn van zichzelf, zoals sommige zieke of premature baby’s, vinden het prettig als je hen met borstcompressie wat helpt om beter te drinken.
Tepel-speenverwarring Drinken aan de borst verschilt fundamenteel van drinken uit een fles met een speen: het is een andere drinktechniek en de melk stroomt veel makkelijker. Als je baby jonger dan zes weken is kan gemakkelijk zuigverwarring ontstaan, met als gevolg dat hij niet meer aan de borst wil drinken. Om het ontstaan van zuigverwarring te voorkomen worden in sommige ziekenhuizen de baby’s, als ze moeten worden bijgevoed, gevoed met de ARDO EasyCup BabyDrinkbeker.
De ARDO EasyCup Baby-Drinkbeker voor aanvullende voedingen.
Zieke of premature kinderen Ook als jij en je kind, door ziekte of vroeggeboorte gescheiden moeten worden, kan je baby het beste met jouw moedermelk gevoed worden. De ARDO borstkolven lenen zich daartoe uitstekend. Als je baby de afgekolfde melk niet onmiddellijk drinkt kan je deze in de koelkast of diepvriezer bewaren. Het is belangrijk dat de koelketen niet onderbroken wordt tijdens het transport. ARDO heeft hiervoor geschikte koeltasjes.
25
Afkolven en bewaren van moedermelk
Afkolven met een goed gevoel! Het is zinvol om moedermelk af te kolven en je productie op gang te brengen als je baby zelf nog niet goed kan drinken. Bijvoorbeeld als je baby te vroeg geboren is. Afkolven en je productie in stand houden, is ook zinvol als je gescheiden bent van je baby als gevolg van werk of ziekte. Soms stroomt de melk bij het begin van het afkolven niet onmiddellijk. Zorgen of pijn kunnen de toeschietreflex remmen of blokkeren. Met een borstmassage (zie blz. 12–13) of met ontspanningsoefeningen kan je je toeschietreflex stimuleren. Een warm ARDO Temperature Pack werkt vaak stimulerend. Foto’s kijken van je baby of snuffelen aan zijn kleertjes kan ook helpen. Dubbelzijdig afkolven Dubbelzijdig afkolven is effectiever dan borst voor borst de melk afkolven. Beide borsten gelijktijdig afkolven kost ook minder tijd.
26
De juiste borstkolf kiezen Er wordt hoofdzakelijk een onderscheid gemaakt tussen een handkolf en een elektrische borstkolf. Wanneer je veelvuldig wilt afkolven, dan raden wij je aan een elektrische dubbele borstkolf te gebruiken. Bij sporadisch gebruik kan een handkolf volstaan. Ziekenhuizen en lactatiekundigen verhuren ARDO borstkolven. Als je langere tijd wilt afkolven, kan het nuttig zijn een klein elektrisch kolftoestel, zoals de ARDO Calypso, die ook op batterijen kan werken, aan te schaffen. Er zijn vijf essentiële technische kenmerken waar je volgens ons rekening mee moet houden bij het uitkiezen van een elektrische borstkolf. Alle ARDO borstkolven voldoen hieraan.
De juiste keuze de ARDO borstkolf voor ziekenhuis/ verhuur Model
Carum
voor privé gebruik Calypso
Calypso-to-go
Amaryll
Gebruik bij gelegenheid (vrije tijd, uitgaan, werken...) Voortdurend gebruik (werken) Medische redenen (moeder of baby in het ziekenhuis, borstvoedingsproblemen, borstontsteking...)
Gebruik de juiste maat borstschelp De maat van de borstschelp is goed, als... t EF UFQFM [JDI WSJK JO EF USFDIUFS CFXFFHU FO EF bewegingen van de kolf kan volgen; t IFUHFFOQJKOEPFUPGWFSWFMFOEBBOWPFMU t FSHFFOPGTMFDIUTXFJOJHXFFGTFMWBOEFUFQFMhof in de tunnel van de trechter komt; t EF NFML TUSPPNU FO EF CPSTU OB IFU BGLPMWFO zacht aanvoelt.
27
Optimale individualiteit Achter alle producten staat onze filosofie dat wij steeds het optimum aan individualiteit willen bieden. Dat betekent, dat je... t EBOL[JK A*OEJWJEVBM1IBTFT TUFFET IFU afkolfritme en de vacuümsterkte onafhankelijk van elkaar aan je persoonlijke behoeftes en het individuele drinkgedrag van je baby aan kunt passen. Je hebt zodoende de mogelijkheid om zowel het ‘stimulatiekolven’ als het efficiënte afkolven individueel in te stellen. t TUFFET EF JOEJWJEVFFM QBTTFOEF CPSTUschelp kunt kiezen, afhankelijk van de zich tijdens de borstvoedingstijd veranderende tepelgrootte en tepelvorm. t EF FMFLUSJTDIF CPSTULPMG $BMZQTP [PXFM enkelzijdig als ook als dubbelzijdige kolf kunt gebruiken. t EF IBOELPMG "NBSJM [PXFM SFDIUTIBOEJH als ook linkshandig kunt gebruiken. t EF XBBSEFWPMMF NPFEFSNFML EJSFDU JO de EasyFreeze kunt afkolven en hygiënisch kunt bewaren of direct in de EasyFreeze in kunt vriezen.
28
Maximale veiligheid en hygiëne De in de PumpSet geïntegreerde siliconen vacuümfilter is het hoofdbestanddeel van onze ‘VacuuSeal’ technologie. Hij garandeert 100% barrière tussen de moedermelk en het pompmechanisme. De ‘VacuuSeal’ technologie beschermt de moedermelk en kolf tegen verontreiniging en garandeert aldus een optimale hygiëne. Diverse onderdelen zoals bijvoorbeeld de slangen hoeven niet uitgekookt of gesteriliseerd te worden.
Moedermelk
Vacuüm Vacuümfilter
Veiligheid: BPA-vrij Alle ARDO borstvoedingsproducten worden uitsluitend uit Bisphenol A (BPA)-vrij materiaal vervaardigd.
Bewaren van moedermelk Afgekolfde moedermelk kan je vijf dagen bewaren in de koelkast (5°C), drie maanden in de diepvries (-15°C) of drie tot zes maanden in de diepvriezer bij minstens -20°C. Het is handig voor later als je kleine porties van 60 tot 120 ml afzonderlijk invriest, bijvoorbeeld in de speciale zakjes. Eerst even in de koelkast afkoelen en dan invriezen. Vergeet niet de datum van het kolven op het zakje te noteren. De speciale ARDO EasyFreeze moedermelkbewaarzakjes bestaan uit twee laagjes hoogwaardig materiaal. Ze zijn hygiënisch, praktisch en garanderen een optimale houdbaarheid van de moedermelk. Bewaren bij meermalig afkolven Wanneer je verschillende keren op één dag afkolft, dan kun je de porties bij elkaar voegen. Koel de verschillende porties melk eerst af voordat je ze samenvoegt. Als alle melk gekoeld is kunt je deze vervolgens in handige porties invriezen.
Ontdooien en opwarmen van moedermelk De meeste kwaliteit behoud je als je de moedermelk ontdooit in de koelkast en daarna opwarmt in een warmwaterbad van 35°C tot dat de melk ook 35°C is. Moedermelk niet warmer maken dan 35°C want anders gaan belangrijke antistoffen verloren. Moedermelk niet in de magnetron opwarmen. Het kan gebeuren dat de moedermelk zich bij het ontdooien in een waterig en een vetrijk gedeelte scheidt. Door de melk voorzichtig te zwenken, mengen de deeltjes zich weer onder elkaar. Ook lichte kleurveranderingen zijn geen reden tot ongerustheid. Dit wil niet zeggen dat de melk dan slecht is; je kunt deze gewoon geven. Ontdooide moedermelk binnen 24 uur gebruiken en eenmaal opgewarmde melk niet opnieuw bewaren.
In de ARDO EasyFreeze diepvrieszakjes kan je de moedermelk uitstekend bewaren.
29
ARDO – Dé specialist in borstvoedingsproducten
Borstkolven
30
met ele individu estimulati modus
leverbaar op aanvraag
De nieuwe standaard voor klinische borstkolven De Carum is de eerste borstkolf waar zowel in bijschakelbare stimulatiemodus als in de afkolfmodus de cyclus en het vacuüm apart ingesteld kunnen worden. Dankzij het speciale ‘Sensitive Program’ met lage begincyclus en vacuüm is de kolf ook geschikt voor moeders met gevoelige tepels. De Carum is, in samenwerking met lactatiekundigen, volgens de meest recente ervaringen ontwikkeld.
Bezoek de Carum website met veel informatie, video’s en meer spannende details omtrent de nieuwe standaard voor klinische borstkolven! Ga naar www.carum-borstkolf.nl ARDO Calypso Comfortabele borstkolf De Calypso is comfortabel, efficiënt, hygiënisch en uiterst eenvoudig te bedienen. En zowel in de stimulatiefase als in de afkolffase individueel in te stellen. Hij is ook tot dubbelzijdige kolf aan te vullen. De unieke ARDO garantieuitbreiding biedt garantie voor de gemiddelde kolfduur van twee kinderen, onafhankelijk van het tijdstip van aankoop van de kolf. ARDO Calypso-to-go Comfortabele borstkolf voor optimale mobiliteit Met dit pakket blijven er geen wensen over! Met de geniale Calypso dubbelzijdige borstkolf en de praktische borstvoedingsaccessoires ben je perfect uitgerust en biedt de attractieve borstvoedingstas je optimale mobiliteit.
Borstkolven en borstverzorging
Maat M (20mm) Maat L (24mm)
ARDO Amaryll Individuele handkolf De Amaryll is bijzonder comfortabel en efficiënt in het gebruik. De hendelpositie, vacuümsterkte en kolfritme zijn individueel instelbaar. Wordt geleverd met drie verschillende maten borstschilden en een Optiflow massageschild.
ARDO Tulips Perfect passend tepelhoedje Kan worden gebruikt bij aanhapproblemen en wondjes aan de tepels. Gemaakt uit ultradun zacht siliconen. In de maten M en L leverbaar.
10ml tube
ARDO Temperature Pack Anatomische borstkompres Kan als warmte- en koudekompres, voor of na het voeden en/of afkolven, gebruikt worden.
30ml tube
ARDO GoldCream 100% zuivere lanoline tepelzalf GoldCream beschermt en verzorgt de tepels gedurende de borstvoedingsperiode en voorkomt irritatie. In het bijzonder droge en gevoelige tepels hebben baat bij de zachte efficiënte verzorging.
31
ARDO – Dé specialist in borstvoedingsproducten
Accessoires borstkolven
32
ARDO PumpSet Veilige en hygiënische afkolfset Uit hoogwaardig BPA-vrij polypropyleen. Organisch, modern ontwerp.
Amaryll KombiKit Set voor het omzetten van PumpSet in de Amaryll hand borstkolf TIP: Maak na het huren van de borstkolf met deze handgreep een handkolf.
ARDO OptiFlow Het efficiënte massage inzetstuk Afkolven, zo zacht en efficiënt als nooit tevoren! Inclusief borstschild 31 mm.
IndividualSet Borstschelpset voor elke borstgrootte Een goed product past zich aan jou aan! Drie borstschelpen in de groottes ø 28, 31 en 36 mm.
tor dca
rg
geïnte
rde warmte -in
ARDO UpgradeSet Aanvulling tot een dubbelzijdige afkolfset Met deze set zet je de Calypso borstkolf om in een dubbelzijdige borstkolf. De afkolftijd wordt met 50% gereduceerd, de melkvorming bevorderd en het stromen van de melk wordt sneller opgewekt.
e re
ARDO EasyFreeze Het beschermende moedermelkbewaarzakje Voor het hygiënisch bewaren of invriezen van de afgekolfde moedermelk. Direct afkolven in de EasyFreeze is mogelijk. Met geïntegreerde warmteindicator!
Service Kit Accessoireset voor de PumpSet ARDO BottleSet Hoogwaardige flessen voor moedermelk Voor veilig en praktisch bewaren van moedermelk. Hersluitbare, BPA-vrije flesjes voor afgekolfde moedermelk. Universele sluiting. ARDO PumpSet Kit Set voor het omzetten van de Amaryll handkolf in de PumpSet
33
ARDO – Dé specialist in borstvoedingsproducten
Andere borstvoedingshulpmiddelen
34
ARDO EasyCup De alternatieve voedingsmethode Voeden zonder zuigverwarring! EasyCup is dé alternatieve voedingsmethode voor het voeden met moedermelk.
ARDO Koeltas Veilig transport van moedermelk Neem geen enkel risico. Gebruik onderweg dit koeltasje om je kostbare moedermelk tot 24 uur gekoeld te kunnen bewaren.
ARDO Kolftas Attractief en praktisch Borstvoeding met stijl! Deze moderne tas is niet alleen een blikvanger, maar biedt plaats voor alles wat je onderweg nodig hebt.
ARDO Mother’s Moments Ontspanningsmuziek voor de moeder De iets andere borstvoedingshulp! Lichte klanken en zachte melodieën op de achtergrond werken rustgevend voor jou en je baby.
Nuttige adressen bij borstvoeding
Borstvoeding boek www.borstvoedingboek.com Kenniscentrum Borstvoeding www.borstvoeding.com WHO groeicurve 0 - 4 jaar www.borstvoeding.com/groeicurve/ Graphico WHO/CDC groeicurve 0 - 4 jaar www.getgraphico.com / AppStore Borstvoeding Forum www.borstvoedingsforum.nl Professionele begeleiding bij Borstvoeding Zoek een lactatiekundige bij jou in de buurt www.nvlborstvoeding.nl www.borstvoeding.com/lk/ Borstvoeding Natuurlijk www.borstvoedingnatuurlijk.nl Borstvoedingorganisatie LLL www.lalecheleague.nl
35
ARDO – Dé specialist in borstvoedingsproducten
Ardo medical Benelux BV Uitbreidingsstraat 84/3 2600 Berchem Belgium
Ardo medical Benelux BV Liesbosch 12 Z 3439 LC Nieuwegein Nederland
Ardo medical AG Gewerbestrasse 19 6314 Unterägeri Switzerland
T +32 (0)3 218 22 67 F +32 (0)3 218 20 20
[email protected] www.ardomedical.be
T + 31 (0)30 - 280 42 42 F + 31 (0)30 - 288 32 35
[email protected] www.ardomedical.nl
T +41 (0)41 754 70 70 F +41 (0)41 754 70 71
[email protected] www.ardomedical.com
