Boerderij & Water, de nieuwsbrief voor agrarische ondernemers in het beheergebied van het waterschap Noorderzijlvest in Noord- en West-Groningen, Noord-Drenthe en het Lauwersmeergebied. Verschijnt twee keer per jaar.
In deze Boerderij & Water
najaar 2015
Boerderij & Water
• Beeldschoon Water • Wassen van machines op het erf • Aangetroffen gewasbeschermingsmiddelen • Meld (dreigende) watervervuiling • Inrichting erf melkveehouderij
• Lozen in afgedamde sloot • Meest gestelde vragen maaibeleid • Deltaprogramma Agrarische Waterbeheer • Groenblauwe diensten • Bodemverbetering
Werkt u mee aan Beeldschoon Water? Met de campagne Beeldschoon Water laten we u de onderwaterwereld van Groningen zien. Een prachtige serie onderwaterfoto's van fotograaf Erik Venneman. Zo vragen we aandacht voor schoon oppervlaktewater, we roepen iedereen op te helpen het water schoon te houden. In deze nieuwsbrief en op www.noorderzijlvest.nl geven we u tips en informatie hoe u dat kunt doen op uw agrarisch bedrijf. Meer onderwaterfoto's: www.beeldschoonwater.nl 1
Wassen van machines op het erf; hoe zit het nu? We krijgen regelmatig vragen van agrariërs wanneer het waswater van machines wel of niet geloosd mag worden op het riool of oppervlaktewater. Maakt u machines met gewasbeschermingsmiddelen (GBM) schoon? Dan mag u dit afvalwater nooit lozen op het oppervlaktewater. Wat wel en niet is toegestaan hebben we in onderstaande tabel gezet. wijze van lozen
soort afvalwater
Uitwendig reinigen werktuigen met gewasbeschermingsmiddelen
inwendig reinigen werktuigen met gewasbeschermingsmiddelen
Uitwendig reinigen werktuigen zonder gewasbeschermingsmiddelen
Lozing op het RIOOL is na zuivering (bijvoorbeeld biofilter) toegestaan. Lozing op het RIOOL is toegestaan met eisen aan olie- en onopgeloste bestanddelen. Lozing op of in BODEM is toegestaan: a) op het perceel waar het GBM is toegepast, b) na zuivering (bijvoorbeeld biofilter) gelijkmatig verspreiden, c) ongezuiverd indien max. 2x per jaar een machine vanuit de inrichting wordt gewassen, d) indien 1x per week uitwendig een machine wordt gereinigd zonder GBM, Lozing in OPPERVLAKTEWATER is toegestaan met vergunning met eisen aan olie- en onopgeloste bestanddelen.
Waar moet de wasplaats aan voldoen? Stem met de gemeente af waar de vloer van de wasplaats aan moet voldoen. Voordat u een wasplaats gaat aanleggen moet u een melding Activiteitenbesluit Milieubeheer doen via www.aimonline.nl. Waarom is het zo belangrijk erfafspoeling te voorkomen? Gewasbeschermingsmiddelen horen thuis in de teelt, niet in het oppervlaktewater. Voorkom daarom erfafspoeling van gewasbeschermingsmiddelen. Treffen wij bepaalde werkzame stoffen in te hoge concentraties aan in het oppervlaktewater, dan kan het zijn dat deze middelen restricties krijgen of zelfs verboden worden. Meer informatie Op onze website vindt u meer informatie over het voorkomen van erfafspoeling en verschillende zuiveringsvoorzieningen. www.noorderzijlvest.nl/erfafspoelingvoorkomen
Op www.erfemissiescan.nl kunt u het risico op emissie van gewasbeschermingsmiddelen vanaf het erf in kaart brengen. u krijgt specifieke informatie om de risico’s te beperken. 2
Aangetroffen gewasbeschermingsmiddelen 2014 In 2014 hebben we in Noord-Groningen en Noord-Drenthe te hoge concentraties gewasbeschermingsmiddelen gemeten in onze sloten en kanalen. Daarom blijven we maatregelen treffen om de waterkwaliteit verder te verbeteren. En blijven we u vragen dat ook te doen. Wat we meten Sommige stoffen in het water sturen de biologische kwaliteit van het water. Zo meten we bijvoorbeeld fosfaat. Fosfaat is nog in te grote hoeveelheden aanwezig in het water. Door het teveel aan fosfaat in onze wateren krijgen we ook niet de goede algen, waterplanten, waterinsecten en vis. Hoe we meten Het ene jaar meten we intensief met veel meetpunten verspreid in ons beheergebied (in 2013 en 2015). Het andere jaar meten we extensief met een beperkt aantal meetpunten. In 2014 hebben we vier locaties bemeten op gewasbeschermingsmiddelen. Op de kaart hieronder de locaties en de gemeten werkzame stoffen. Resultaat metingen 2014: teveel gewasbeschermingsmiddelen Op twee locaties zijn één of meerdere werkzame stoffen boven de norm aangetroffen. Op de kaart zijn de gebieden en de werkzame stoffen te zien.
Eemshaven
Abamectine Linuron Metolachloor Propoxur Thiacloprid
Werkzame stoffen en middelen Delfzijl, Damsterdiep
Abamectine insecticide ABAMECTINE HF-G, WOPRO ABAMECTINE 1.8%,
Abamectine Linuron Propoxur
Parimco Abamectine Nieuw, Pro-Abamectine, CropGuard abamectine,, Budget Abamectine 18 EC Linuron
Metolachloor Thiacloprid Zoutkamp
LINUREX 50 SC, Afalon Flow, DATURA, BUDGET LINURON 450 SC, Imex linuron flow, Afalon SC, Lingo Metolachloor Gardo Gold, Dual Gold 960EC Propoxur Baygon, Undeen, Blattanex, Bolfo
Thiacloprid
(alleen in vervallen middelen) Thiacloprid Calypso, Sonido, Ensele 3452, EXEMPTOR
Norg
3
Calamiteit met (dreigende) watervervuiling? Meld het ons! Vervuiling op uw erf of van het water bij uw bedrijf, wilt u het liefst voorkomen. Toch gebeuren er soms ongewone voorvallen op uw bedrijf. Het is belangrijk dat als er verontreiniging van oppervlaktewater is of dreigt, u dat altijd meldt bij het waterschap. Wij kunnen helpen de schade te beperken. Wat melden Als u ziet of merkt dat water in sloot of kanaal wordt verontreinigd of als verontreiniging dreigt. Denk aan een geknapte mestsilo, een kapotte dieseltank, een veldspuit in de sloot of een perssaplozing. Dit zijn voorbeelden waardoor afstromend regenwater of water in sloot of kanaal verontreinigd kan raken. Hoe melden U kunt calamiteiten 24/7 doorgeven via: 050-304 8911. We zijn altijd bereikbaar; 24 uur per dag en 7 dagen in de week. Buiten kantoortijden wordt u doorverboden met een antwoordapparaat en hoort u welk nummer u kunt bellen. Waarom melden Dan kunnen we samen met u en eventuele hulpdiensten maatregelen treffen om de schade te beperken. Dit om (verdere) vervuiling van het water in sloot of kanaal te voorkomen. Meld u dit soort voorvallen niet bij ons, dan kunt u een boete krijgen. Bijvoorbeeld als er geen (of onvoldoende) maatregelen getroffen zijn om watervervuiling te beperken of te voorkomen.
Gaat u nieuw bouwen of renoveren op uw melkveehouderijbedrijf? Agrariërs benaderen ons regelmatig voor advies over de juiste inrichting van een erf bij renovatie of nieuwbouw. Om te voorkomen dat perssap, (drijf) mest of vervuild regenwater van het boerenerf in sloten en ander oppervlaktewater komt. Er zijn veel nieuwe technieken waarmee u voldoet aan de regels en levert u een bijdrage aan schoner water. Een voorbeeld van een nieuwe techniek is de duo-goot. Duogoot De duogoot voert regenwater en het perssap gescheiden af. Het perssap voert de goot naar een gesloten opvangvoorziening. Het regenwater kan naar een sloot of ander oppervlaktewater, mits het erf en de silo’s bezemschoon schoon zijn.
aanleg e r f met de duogoot (r e c hts)
4
Meer informatie Een lijst met alle nieuwe systemen en technieken voor opslag van agrarische bedrijfsstoffen vindt u op: www.activiteitenbesluitagrarisch.nl.
Wijzigt er iets binnen uw bedrijf? Vergeet het dan niet te melden via www.aimonline.nl
Lozen in een afgedamde of droge sloot, mag dat? Regelmatig krijgen we de vraag of agrariërs in een afgedamde of droge sloot hun erfwater of perssap mogen lozen. Recentelijk sprak de politierechter in Groningen een agrariër vrij van een boete voor een lozing van perssap op het oppervlaktewater. Deze uitspraak verandert voor ons niets. Het waterschap houdt vast aan de wetgeving en gerechtelijke uitspraken (jurisprudentie) over de definitie van een oppervlaktewaterlichaam. Wat zegt de wet? De Waterwet en gerechtelijke uitspraken van onder andere de Raad van State stelt dat we een afgedamde sloot moeten aanmerken als oppervlaktewaterlichaam. Ook als dit een eigen sloot is, droge sloot of gracht. Dat maakt een lozing van verontreinigd erfwater of perssap in een afgedamde sloot, droge sloot of gracht illegaal. Wat doet het waterschap? Wij blijven handhaven volgens de wet, uitspraken van de hoogste rechter in Nederland en ons beleid bij dit soort lozingen. Als wij een illegale lozing constateren, maken we geen onderscheid of de sloot wel of niet is afgedamd of (tijdelijk) droog staat. Of we bestuursrechtelijk en/of strafrechtelijk optreden, is afhankelijk van de situatie. Zaken die onze handhaver en buitengewoon opsporingsambtenaar meeneemt in zijn beoordeling is of: • er sprake is van herhaling van de overtreding; • de (on)bewuste lozing bij het waterschap is gemeld als ongewoon voorval; • de overtreder maatregelen heeft getroffen om verdere verspreiding in het watersysteem te voorkomen.
5
Drie meest gestelde vragen over ons maaibeleid Steeds meer slootkanten laten we begroeid de winter in gaan. Is het u ook opgevallen? Heel veel agrariërs wel, daarom antwoord op de drie meest gestelde vragen over ons maaibeleid. Waarom maait het waterschap in het najaar niet alle slootkanten? We maaien minder vaak, omdat dat de waterkwaliteit verbeterd. Er ontwikkelen zich meer soorten planten en er komt meer dierenleven in en langs het water. Het water wordt daardoor schoner. Mag ik zelf het talud maaien? Nee, het is niet de bedoeling dat u het talud of de sloot zelf maait. Het laten staan van de begroeiing doen we bewust omdat dat goed is voor de waterkwaliteit.
Hoe vind ik nu de drainage? Er zijn verschillende maatregelen die u kunt nemen om drainage in begroeide slootkanten te vinden. • De eerst buis opzoeken en dan uitmeten waar de volgende liggen; • wachten op de vorst; • de plek kenmerken met bijvoorbeeld narcissen. Meer tips hiervoor vindt u in de veldgids slootbeheer van de agrarische natuurvereniging Wierde en Dijk. https://www.noorderzijlvest.nl/slootbeheer
Voortgang Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer (DAW) Het DAW is een initiatief van LTO om wateropgaven in 2018 opgelost te hebben, in combinatie met het versterken van de land- en tuinbouw. Op dit moment legt LTO de laatste hand aan het uitvoeringsprogramma voor Noord-Nederland. Voor waterschap Noorderzijlvest is het van belang dat deze drie maatregelen uitgevoerd worden binnen het DAW: • •
•
6
Bodemstructuurverbetering: water vasthouden en minder meststoffen naar oppervlaktewater Onderzoek fosfor in beeld en gerichte maatregelen: door fosfor in het oppervlaktewater te verminderen worden de resterende inrichtingsmaatregelen, zoals natuurvriendellijke oevers effectiever Vermindering erfafspoeling: erfinrichting aanpassen leidt tot minder afspoeling naar het oppervlaktewater
We zijn betrokken bij de totstandkoming van deze maatregelen en investeren in de uitvoering. Voor de uitvoering van projecten binnen het DAW kan LTO POP3-subsidie aanvragen bij de provincie.
Samen met het waterschap de dienst uitmaken? Sinds een paar jaar werken we samen met agrariërs in groenblauwe diensten. Dat verloopt erg succesvol. Samen met 15 agrariërs hebben we bijvoorbeeld al 9 kilometer natuurvriendelijke oever aangelegd! Wij blij en agrariërs blij met een betere oever en de vrijgekomen grond. Nieuwe groenblauwe diensten Samen met de gebiedscollectieven ontwikkelen we nieuwe groenblauwe diensten. Diensten gericht op het verbeteren van de waterkwaliteit. Dit zijn bijvoorbeeld: • het plaatsen van stuwtjes • duurzaam bodembeheer • maaibeheer derden • verminderen erfafspoeling. Ook de dienst uitmaken? Of heeft u ideeën voor groenblauwe diensten? Meld u bij het gebiedscollectief of bij ons via 050 304 89 11 Meer informatie Op onze website vindt u meer toelichting en filmpjes waarin agrariërs vertellen over hun ervaringen met het werken via groenblauwe diensten: www.noorderzijlvest.nl/ groenblauwediensten.
Een betere bodem voor duurzame landbouw én waterbeheer Een vitaler gewas, minder meststoffen in de sloot en voldoende water in de bodem; bodemverbetering kan veel opleveren. Voor landbouw en waterbeheer. Daarom zoeken we met partners uit de landbouwsector en de watersector naar oplossingen waarbij de gezamenlijke belangen worden meegenomen. Het doel van de samenwerking is dat een grotere groep agrariërs maatregelen neemt om de bodem te verbeteren. Waarom de bodem verbeteren? Bodemverbetering heeft veel positieve effecten voor landbouw en waterbeheer: • Een betere bodemstructuur en een goede bodembiologie leiden tot een vitaler gewas. • In perioden van neerslag kan meer water in de bodem worden vastgehouden; • In perioden van droogte is voor het gewas langer water in de bodem beschikbaar; • Minder meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen spoelen af naar het oppervlaktewater; Eerste project: Van Kennis naar Kunde Met het eerste project ‘Van Kennis naar Kunde’ willen de partners een beeld krijgen van de drempels voor agrariërs om beschikbare kennis voor bodemverbetering in praktijk te brengen. Ook willen ze de verantwoordelijkheid van de vele betrokken partijen in kaart brengen. Andere mogelijke projecten zijn Spaarbodem als aanvulling op het bestaande project Spaarwater. En twee projecten waarbij de beschikbare kennis in de praktijk wordt gebracht op kleigraslanden en in akkerbouwgebieden. Voor dit project richten we ons nu op het Noordelijk zeekleigebied in de provincie Groningen. Meer informatie over bodemverbetering: www.bodemacademie.nl
7
Hoewel deze nieuwsbrief met de grootst mogelijke zorg is samengesteld, kunt u er geen rechten aan ontlenen.
Jaarlijkse slotenschouw in november In november bezoeken we weer een heel aantal sloten in ons gebied voor de jaarlijkse slotenschouw. We beoordelen of het water in sloten voldoende kan wegstromen. Is een sloot niet goed opgeschoond, dan spreken we met de eigenaar van de sloot af dat alsnog te doen. We spreken ook een tweede controle af. Is dan de sloot niet op orde, laten we de sloot op kosten van de eigenaar opschonen. Meer informatie: www.noorderzijlvest.nl/schouw
Emotie mag, agressie niet
nummer 8 najaar 2015 oplage: 2600
Een brief van het waterschap, de toezichthouder onverwachts op bezoek of medewerkers van het waterschap rijden over uw land. Een paar voorbeelden die onbedoeld kunnen leiden tot frustratie of boosheid. Emotie uitten richting onze medewerkers mag. Verbaal en fysiek agressief gedrag accepteren we niet. In 2015 hebben we helaas al twee keer aangifte moeten doen van agressie tegen onze medewerkers.
redactie en opmaak: Noorderzijlvest fotografie: Noorderzijlvest Volg ons op twitter via @Noorderzijlvest
AgrariËrs online Volgt u ons al op Twitter?@Noorderzijlvest en #agrariersNZV
Waterschap Noorderzijlvest Postbus 18 9700 AA Groningen
Vermeld uw naam en postadres, zodat we u van de adreslijst voor de papieren editie kunnen halen.
Colofon
8
Boerderij & Water digitaal ontvangen? Stuur een e-mail naar
[email protected].
T: +31 (0)50 304 89 11 E:
[email protected] W: www.noorderzijlvest.nl
Alle links uit deze Boerderij & Water Over erfafspoeling • www.erfemissiescan.nl • www.noorderzijlvest.nl/erfafspoelingvoorkomen Over bodemverbetering • www.bodemacademie.nl Over samenwerken met het waterschap • www.noorderzijlvest.nl/groenblauwediensten Over Activiteitenbesluit Agrarisch en meldingen • www.activiteitenbesluitagrarisch.nl • www.aimonline.nl Over sloten schonen • www.noorderzijlvest.nl/slootbeheer • www.noorderzijlvest.nl/schouw
