Speuld. der water behalve deze boerderij. Vandaar de naam De Heuvel

Johannes Calvijn Periodieke uitgave van de Staatkundig Gereformeerde Partij te Ermelo/Speuld

december 2015 23e jaargang nr. 4

Veldwijk; toen en nu In het vorige nummer was aangekondigd om nog een artikel te wijden aan de bouw en het verloop van de Verbinding. Helaas zijn hier echter te weinig (vermeldingswaardige) gegevens over bekend om daar verder op in te gaan. Daarom leek het ons goed om nu iets te schrijven over Veldwijk. Ook voor dit gebied in Ermelo liggen grote veranderingen in het verschiet.

Veldwijk; landgoed In 1807 kwam het landgoed Veldwijk in bezit van baron Van Broeckhuysen. Ook daarvoor bestond dit landgoed al jaren, maar toen was het wisselend eigendom van particulieren onder de naam Feith. Centraal op het landgoed lag een boerenhuis voor de jacht in het najaar. In de zomer was er gelegenheid om daar te logeren. In het noordoostelijk deel van het landgoed stond de tweede boerderij “De Mots” en in het westelijk deel de derde boerderij “De Heuvel”. Deze boerderij maakt nog steeds deel uit van het landgoed en heeft een rijke geschiedenis, maar dit artikel zou te lang worden wanneer ik alles hierover zou vertellen. Het ontstaan ervan gaat terug tot in de tijd van Napoleon. In die tijd was er nog geen afsluitdijk en liep met springtij en een harde noordwesten-wind heel Horst en Telgt on-

Inhoud Veldwijk; toen en nu

1

Van de Voorzitter

2

Ter Overdenking

5

Van de Raadtafel

7

der water behalve deze boerderij. Vandaar de naam De Heuvel. In 1846 werd het landgoed uitgebreid tot aan de weg van Ermelo naar Horst. De heidevelden die daar lagen werden ingeplant met dennen, wat het aanzien dus flink veranderd heeft. Toen mevrouw Chevallier het landgoed in 1866 kocht, heeft ze gelijk het boerenhuis vervangen door een landhuis. Haar zoon, een van de oprichters van de Vereeniging tot Christelijke Verzorging van Geestes- en Zenuwzieken verkocht het landgoed in 1884 aan de Vereniging om er een gesticht te laten bouwen. Ook over zoon Chevallier is een boek op zichzelf te schrijven. Hij was een echte weldoener. Wanneer men met moeilijkheden te kampen had, kon men met een gerust hart bij hem aankloppen. Het gezegde uit die tijd laat dit

overduidelijk zien: ‘Ie liekt Sjiveljee wel. Die geeft ook alles weg’. Ook het station in Ermelo hebben we aan hem te danken. Hij onder-handelde met de Centrale Spoorweg Maatschappij voor een station Ermelo-Veldwijk. En dat kwam er. Maar om weer terug te komen op Veldwijk: het landhuis werd toen de woning van de geneesheer-directeur. Het koetshuis werd omgetoverd in een kerk, een bezoeklokaal en een kleedmagazijn. Boerderij de Mots werd het kantoor van de vereniging. Zelfs werd er een begraafplaats in gebruik genomen in hetzelfde jaar als “gesticht Veldwijk” werd geopend in 1886. Deze ligt op de hoek van de Hosterweg en de Van den Berghlaan, dichtbij de spoorwegovergang. Hier en daar tussen het gras en de struiken kun je nog enkele scheefgezakte grafzerken vinden. In

Klimaattop 9 SGP bezoekt afvalverwerker Omrin 10 SGP-jongeren aan het woord

11

Ons Ermelo

13

Johannes Calvijn september 2015

1

1942 werd daar voor het laatst iemand begraven en de begraafplaats werd in 1995 gesloten op verzoek van de directie. Dat kon omdat al in 1906 een nieuwe begraafplaats was aangelegd. Ook daar vond jaren geleden in 1973 de laatste begrafenis plaats. De bekendste persoon die daar ligt begraven is Wilhelmina van Gogh, het lievelingszusje van Vincent en Theo van Gogh. Ook veldwachter Terpstra (aangesteld om op het terrein de orde te bewaken) en zuster Cornelia Oosterhoorn vonden hier een laatste rustplaats.

Veldwijk; zorginstelling In 2012 bestond het psychiatrisch ziekenhuis Veldwijk alweer 125 jaar. Heel vroeger, nog ver voor het bestaan van Veldwijk, bestond er nog geen psychiatrische zorg. Mensen die in die tijd geestesziek waren werden opgenomen in de zogenaamde dolhuizen.

En dat was geen pretje! Tientallen zwaargestoorde mensen liepen in een grote zaal door elkaar heen met minimale aangeboden zorg. Daarbij waren er geen medicijnen voor deze mensen ontwikkeld, waardoor afwijkend gedrag eerder regel dan uitzondering was. Weet u wat dat betekende? Een penetrante geur van urine en ontlasting die overal overheersend aanwezig was. Sterke broeders die mensen hardhandig in bedwang hielden en eventueel in ketens vastbonden. Ach vandaag de dag zal ook lang niet alles goed zijn, maar zo erg als vroeger…? Rond 1860 veranderde dit steeds meer. Men ging zich meer en meer maatschappelijk verantwoordelijk voelen voor de groep mensen met psychische problemen. Lucas Lindeboom, predikant uit Zwolle was destijds voorzitter van de vereniging Christelij-

Van de voorzitter Vluchtelingen, aanslagen Kranten staan bol van dit nieuws. Schrijnende beelden. Ernstige misdaden. Rouw. Verdriet. Grote politiemachten. Elke aanslag en elke vergelding roept nieuwe aanslagen en vergeldingen op. Voor ons mensen een onoplosbare spiraal van geweld en misstanden. Waar lezen we dat meer? In het Woord van God. Hierin lezen we van gruwelijkheden die volken tegenover elkaar bedreven hebben. Tegelijk lezen we dat de Heere alles in Zijn hand heeft én dat Zijn Koninkrijk komt. Ook lezen we van wonderlijke uitreddingen die de Heere wil geven en van zege-

ningen tijdens verdrukkingen. Het past daarom in de eerste plaats de Heere te dienen. Tegelijk mogen wij ook bidden voor nabestaanden, voor vijanden, voor land en volk. Een dure plicht voor allen die naar Zijn Woord willen leven.

Memento Mori Gedenk te sterven. Dit werd ook in de kring van onze kiesvereniging weer werkelijkheid. In het vorige nummer heb ik verzuimd stil te staan bij het overlijden van de heer A. Klopman. Hij mocht de zeer hoge leeftijd van ruim 94 jaar bereiken. Jarenlang woonde hij in Harderwijk en leefde mee met de

Colofon Uitgave van kiesvereniging Calvijn. SGP Ermelo/Speuld Website: www.ermelo.sgp.nl Email: [email protected] Jaargang 23, nr.4, december 2015 Bestuur Kiesvereniging J. Heres 0341-560349 D.J. van Dalfsen 0341-745009 L. van Dalfsen 0341-561160 G. van Bentum 0341-563178 R. v.d. Brink 0341-551384 J.H. van Panhuis 0341-556211

Voorzitter 1e secretaris 2e secretaris Penningmeester

Redactie Johannes Calvijn A. van der Garde 0341-842250 R. Heij 06-20868942 Hoofdredacteur H. Mulder 06-15100798 Eindredacteur J. Mulder 0341-558950 2

Advertenties R. Heij Distributie en adreswijzigingen J. Mulder [email protected] Buurtweg 71 3852 PA Speuld Kopijdatum en Kopijadres 11 januari 2016 [email protected] Leuvenumseweg 8 3852 AS Ermelo Rekeningnummer Kiesvereniging Calvijn, NL97ABNA0488626323

ke Verzorging van Krankzinnigen en Zenuwlijders, die Veldwijk heeft geëxploiteerd. Het gesticht Veldwijk bestond toen uit grote paviljoens met een huisvader en –moeder. Deze paviljoenstijl was nieuw in Nederland. Men ging ervan uit dat de patiënten beter in een gezinssituatie konden worden verpleegd. In 1887 werd ten oosten van de spoorlijn, tegenover het huidige station, een terrein aangekocht om daarop een paviljoen voor zenuwlijders te bouwen (huidige Rietzoom aan de Hortensialaan). Ook in latere jaren werden er in ongeveer dezelfde stijl 2 nieuwe villa’s bijgebouwd voor nieuwe patiënten. Geleidelijk aan werden om deze gezinsverpleging goed te kunnen uitvoeren middenstandswoningen gebouwd aan de Stationsweg en werden de huidige villa’s De Riethorst en Korper Seba aangekocht. De huisvader en –moeder zorgden voor huisvesting en probeerden de patiën-

kiesvereniging aldaar. Een klein jaar geleden is hij verhuisd naar Anewende in Ermelo. De Heere gedenke de achtergebleven weduwe, kinderen en kleinkinderen. De Heere zegene ook deze ernstige roepstem aan ons aller hart.

Dit nummer Weer een gevarieerd nummer. Een interessant bezoek aan het bedrijf dat volgend jaar ons afval gaat scheiden en verwerken. Een overdenking over verlossing en ware vrijheid. Twee boeiende informatieve artikelen over ons dorp. Veldwijk toen en nu. De molen kent een lange geschiedenis. Ook lag de raadtafel weer vol. Twee punten worden er dit keer uitgelicht. Denkt u ook aan onze adverteerders?

Kerst en jaarwisseling Over een paar weken mogen wij - bij leven en welzijn - de geboorte van de Heere Jezus gedenken. Enkele dagen daarna ligt het jaar 2015 achter ons. Dagen waarop herinneringen boven komen. Dagen waarop gemis van naasten extra gevoeld wordt. Dagen waarop met zorgen naar het nieuwe jaar word gekeken. Dagen waarop ook Gods Woord open gaat bij Zijn komst naar de aarde … om mensen die Hem niet zoeken zalig te maken. Dit blijft een eeuwig wonder. Graag wens ik u namens bestuur, fractie en redactie gezegende kerstdagen en Gods zegen voor 2016. En natuurlijk veel leesgenoegen! JH Johannes Calvijn september 2015

ten in het gareel te houden. Deze werden bijgestaan door de bosbaas en de tuinman, waarvan de vrouw voor de keuken en het washuis in dienst was genomen. Door het gebrek aan medicijnen werden de patiënten vooral rustig gehouden door ze extreem zwaar werk te laten doen zodat ze uitgeput en moe werden. Ook werd er aandacht besteed aan de geestelijke verzorging van de patiënten. Toch was dit in het begin niet gemakkelijk. Men moest zich behelpen, want er was geen kerk en ook geen geestelijk verzorger. Daarom kwam men bij elkaar in het vroegere koetshuis en gingen Chevallier en de geneesheer-directeur zelf vaak voor tijdens de godsdienstoefeningen. Pas in 1890 is de stichtingskerk (zonder de huidige zijvleugels) in gebruik genomen en werd ds. J.W.A. Notten de eerste geestelijke verzorger. De kerk werd in 1901 uitgebreid met de zijvleugels en kreeg in 1977 de naam Lucaskerk. Pas na de oorlog veranderde de inrichting van de zorg op Veldwijk. Toen kwamen de psychofarmaca, o.a. medicijnen om patiënten rustig te houden. Psychiatrie werd steeds bekender, waardoor het uit kon groeien tot een medisch specialisme. Psychiaters en therapeuten werden aan het personeelsbestand toegevoegd. Omdat patiënten beter werden behandeld, verdwenen de hekken om het terrein en werden de opvallende pakken vervangen voor normale kleding. Het gesticht groeide uit tot het “Psychiatrisch Ziekenhuis Veldwijk”. Na meerdere fusies tussen zorginstellingen is

Veldwijk nu in bezit van Stichting GGz Centraal.

Veldwijk nu Veldwijk verandert. Verschillende gebouwen zijn in de afgelopen jaren gesloopt omdat zij niet meer voldeden aan de eisen van deze tijd. Tevens waren ze te duur voor het onderhoud. Daarbij kwam dat men tegenwoordig probeert de patiënten meer in de samenleving zelf op te vangen en niet meer in een instelling: het aantal bedden wordt daardoor steeds verder afgebouwd zodat veel gebouwen overbodig zijn geworden. Daarom zijn er in de afgelopen tijd al gebouwen afgebroken. Deze zijn vervangen

door nieuwbouw geschikt voor de “gewone burger”. Daardoor is het karakter van Veldwijk langzaam veranderd van instellingsterrein naar een gewoon onderdeel van Ermelo. Voor de komende tijd zal GGz Centraal een nieuwe integrale gebiedsvisie ontwikkelen voor het gebied. De uitdaging die zij voor zich gesteld ziet is om het aantal vierkante meters in moderne gebouwen zo efficiënt mogelijk te benutten. Daarom kan het vastgoed en de grond die niet meer voor de patiëntenzorg hoeft worden te gebruikt worden beoordeeld op mogelijkheden tot herontwikkeling. Om daarvoor ideeën op te doen is GGz Centraal in gesprek gegaan met de gemeenteraadcommissie Infrastructuur en Ruimte. De meest kansrijke ideeën uit deze bijeenkomst worden nu op haalbaarheid getoetst. Ook is er intussen een bijeenkomst geweest met zo’n veertig Ermelose ondernemers waarin verschillende ideeën werden ingebracht over de invulling van “een tweede leven voor Veldwijk”. Daarbij kwamen ideeën zoals het verplaatsen van het gemeentehuis in de Hooge Riet en het zwembad dat verplaatst kan worden naar Veldwijk omdat hier nog ruimte in overvloed is. Ook is er reeds een brainstorm geweest met iedereen die aanwezig wilde zijn. Alles bij elkaar moet dit uiteindelijk input gaan leveren voor een nota waarin geschreven zal worden over de toekomst van Veldwijk. De verwachting is dat deze nota begin 2016 is opgesteld. In 2017 wil GGz Centraal beginnen met het gestructureerd afstoten en vervreemden van de overbodige gebouwen en delen van het terrein. Over de ontwikkeling van Veldwijk zullen we vast nog meer gaan horen. B HM

Johannes Calvijn september 2015

3

4

Ter overdenking

Psalm 130:7b “Bij Hem is veel verlossing”

Psalm 130 is een boetepsalm, een psalm uit de diepte. Het is de psalm van iemand – wie hij is geweest weten we niet – die hunkert naar God, die hoopt op God en Zijn Woord. Hij voelt zich een gevangene, een gebondene. Maar in de diepte van zijn zonde en verloren leven kan hij de Heere, de Verbondsgod, niet loslaten. Hij denkt groot en goed van God. Een God, bij Wie vergeving is, maar ook een God, bij Wie veel verlossing is. Daar klemt hij zich in zijn nood, vanuit de diepte, aan vast. Ja, er is verwachting in zijn hart. Verwachten, dat is een levend uitzien, maar ook een hopen dat de Heere komen zal. “Ik verwacht de HEERE; mijn ziel verwacht, en ik hoop op Zijn Woord.” Wat denkt u, zouden zulke uitziende zondaren door de Heere beschaamd worden? Nee, dat is onmogelijk, want bij Hem is veel verlossing. Als we over deze woorden nadenken, dan moeten we bedenken dat zij vol zijn van Christus. We zijn hier nog in het Oude Testament. Maar ook toen was Christus er. Hij was er in de priesterdienst, in de offers die gebracht werden, in het bloed van de offerdieren. Heel de Oudtestamentische eredienst sprak van Christus, in het bijzonder van de lijdende Christus. De vromen van de oude dag hebben op Christus gehoopt, Die zij mochten ontmoeten in de schaduwen van Zijn komst. Dat klinkt ook door in de woorden van deze tekst: “Bij Hem is veel verlossing.”

Verlossing uit liefde Voor verlossing staat er in het Hebreeuws een woord, dat de betekenis heeft van vrijkopen. Dat heeft alles te maken met vrijheid. Zo werden slaven vrijgekocht en in vrijheid gesteld. Dan moest er natuurlijk een prijs worden betaald. Welnu, Christus koopt zondaren vrij door de prijs van Zijn bloed. Wat heeft het Hem veel gekost. Hij, de eeuwige God Zelf, werd een Gebondene. Hij is afgedaald in een diepte, oneindig veel dieper dan die waarover Psalm 130 spreekt. Hij is gekomen in de diepte van de toorn van God, die brandde in Zijn ziel. De toorn, die Zijn kinderen verdienden, wilde Hij op Zich nemen. Hij stond in hun plaats in Gods heilig gericht. Hij is gekomen in de diepte van het lijden, toen de geselslagen Johannes Calvijn september 2015

Zijn rug troffen, toen de spijkers werden geslagen door Zijn handen en voeten. Hij is gekomen in de diepte van de dood en van de hel toen Hij door de Vader werd behandeld als was Hij de grootste misdadiger. Hij is vooral gekomen in de diepte van de Godverlatenheid op Golgotha. Wat heeft het Hem veel gekost. We mogen wel bidden: “Leer ons Uw lijden recht betrachten, want in deze zee verzinken mijn gedachten.” Zie in Zijn lijdensdiepte het heilige recht van God. “Eer de Heere de zonde ongestraft liet, heeft Hij die gestraft aan Zijn eigen Zoon.” Zie in Zijn lijdensdiepte ook Gods onuitsprekelijke zondaarsliefde. Het was liefde, die Jezus gaf in de diepte van lijden en dood. Het was liefde waardoor Hij Zichzelf gaf, niet voor vrienden maar voor vijanden. Is die liefde van God in Christus voor u al een wonder geworden?

Verlossing in en door Christus Omdat Christus die diepte is ingegaan kan er in deze tekst staan dat er bij de Heere veel verlossing is. Omdat Christus een Gebondene werd, is er in en door Hem vrijheid. Dat was al onder het Oude Testament zo. Ook toen is de kerk door Christus zalig geworden. Maar nu, in het Nieuwe Testament is het volle licht opgegaan. Bij Nieuwtestamentisch licht op dit woord mogen we zeggen dat er in Christus veel verlossing is. Zoveel, dat het kan voor de grootste zondaar. Denk toch niet te klein van de verlossing in Hem. Die verlossing is groot, die is veel, die is algenoegzaam. In Hem is verlossing van de zonde. Hoeveel u ook gezondigd hebt, hoezeer uw leven u ook aanklaagt, maar in Zijn bloed is veel verlossing. Het reinigt immers van alle zonden. Voelt u zich een gebondene en gevangene door de macht van de zonde? Wanhoop maar aan uzelf, maar niet aan Hem, want bij Hem is veel verlossing. In Hem is verlossing van de straf. Door de zonde hebben we ons de eeuwige straf waardig gemaakt. Hebt u die straf verdiend? Leerde u het voor de Heere erkennen, dat “Zijn doen rein is en Zijn vonnis gans rechtvaardig”? O, zie toch op Jezus! Hij heeft de volle straf op Zich genomen en daarom kan Hij u van de straf verlossen.

In Hem is verlossing van de satan. De duivel heeft niet alle macht, maar wel grote macht. Wordt u aangevochten door de satan, die tegen u zegt, dat het voor u niet meer kan, dat u te slecht bent? Probeert hij u wijs te maken, dat er voor u geen tekenen meer zijn van Gods gunst? Geloof satan niet! Christus heeft hem overwonnen en zijn duivelse kop vermorzeld. Hij is oneindig veel sterker dan satan en daarom is bij Hem veel verlossing. In Hem is verlossing van de wereld. Die wereld, die in het boze ligt, wat kan die trekken. Kunt u er niet tegenop? Moet u zich aanklagen, dat u zich te veel door die wereld hebt laten leiden? Vreest u rechtvaardig met die wereld eeuwig om te komen? Luister naar Christus als Hij zegt dat Hij de wereld heeft overwonnen.

De ware vrijheid Wat kunnen we ons gebonden voelen als de Heere onze ogen opent voor de werkelijkheid van ons verloren leven. Banden van zonde en dood, banden van satan en dood. Hoe zullen ze breken? Door Christus breken alle banden. Eén blik van geloof op Hem en de banden breken. Het geloof dat vastheid vindt in Hem ervaart vrijheid. Vrij van de macht van zonde en satan, vrij van ons eigen ik dat ons steeds weer van God aftrekt. Dat is de ware vrijheid. Door Christus breken alle banden. Zeventig jaar geleden werden we verlost van de macht van het Duitsland van Hitler, dat ons vijf lange jaren gebonden hield. De Heere gaf ons vrijheid. Wat hebben we ermee gedaan? Is er niet een nieuwe gebondenheid gekomen waardoor we gebonden zijn aan een leven zonder God? Maar indien de Zoon u zal hebben vrijgemaakt, dan zult u waarlijk vrij zijn. Die vrijheid kan ervaren worden, zelfs door vervolgde christenen in de gevangenis. Kennen we die ware vrijheid, die in Christus is? Die Zaligmaker mag u nog verkondigd worden zonder dat gevangenisdeuren voor ons open staan, zoals in andere delen van deze wereld. Zou u vrijheid en verlossing zoeken buiten Hem? Daar zult u het nooit vinden. Zou er een betere Zaligmaker zijn? Die is er niet. Deze Zaligmaker ziet uit naar verloren zondaren, die het met al hun nood en dood wagen met Hem. Zij zullen niet beschaamd worden, want bij Hem is veel verlossing. B Ds. J.J. van Eckeveld Zeist Deze meditatie verscheen eerder in “Zicht” 2015-1 5

Machines met resultaat! Tuin & Park

Landbouw

OUDE GARDERENSEWEG 9A, ELSPEET T 0577-491255

WWW.VERHOEFMECHANISATIE.NL

Klaar voor de sloop?

Gun uw kwaliteitsmeubels

een tweede kans!

meubelstoffering-boone.nl

0341 - 56 12 55

Oude Telgterweg 91, 3851 EA Ermelo

Showroom: Mariënhoef 3A ind.terrein Veldzicht, Ermelo Tel: 06 - 294 08 796 Ma – Vr op afspraak ook ’s avonds en Zaterdag geopend van 10 – 16 uur

www.vanderveldenkeukens.nl 6

Van de raadtafel

Raadsfractie De raadsfractie bestaat uit: L.A. van der Velden Lid gemeenteraad, fractievoorzitter Horsterweg 2A, 3851 PJ ERMELO 0341-561663 F.N. Snoek Lid gemeenteraad Dr. Scheurerlaan 28, 3853 KB Ermelo 0341-556608 A. van der Garde Fractievertegenwoordiger Cronjéstraat 95, 3851 ZR Ermelo 0341-842250 J. Lobbezoo Fractievertegenwoordiger Kievitstraat 127, 3853 VK Ermelo 0341-554907 J.J. Zoeteman Ruigehoekweg 6, 3853 PM Ermelo 0341-561623

Asielzoekersen vluchtelingenproblemen Niet één probleem, maar hier komen verschillende problemen bij elkaar, wat het niet alleen moeilijker, maar ook onoverzichtelijker maakt. Want wat is nu een asielzoeker? En is dat iets anders dan een vluchteling? Er is wel degelijk onderscheid en dat is vastgelegd in het Vluchtelingenverdrag van de VN, wat Nederland ook heeft ondertekend. Een asielzoeker is iemand die de bescherming van een ander land inroept. Hij vraagt daarmee in dat land asiel aan. En het land waar asiel wordt gevraagd, moet nagaan of de asielzoeker valt onder het Vluchtelingenverdrag. Dit gebeurt in de asielprocedure. In Nederland worden zij opgevangen in een asielzoekerscentrum (AZC) en beslist de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) over de asielaanvraag en of de asielzoeker erkend wordt als vluchteling. Volgens het Vluchtelingenverdrag is een vluchteling iemand die in zijn thuisland gegronde vrees heeft voor vervolging. Redenen voor vervolging kunnen zijn: ras, godsdienst, nationaliteit, politieke overtuiging of seksuele voorkeur. De vluchteling kan in eigen land geen bescherming krijgen tegen deze vervolging. In Nederland krijgt hij een asielvergunning en de garantie dat hij niet wordt teruggestuurd naar zijn eigen land. Hier worden de vluchtelingen over het land verdeeld in kleinere opvangcentra. Dan wordt er gesproken over een statushouder of vergunninghouder. Verder krijgt hij/zij een aantal bijzondere rechten, zoals toegang tot de arbeidsmarkt. Dat stelt hem in staat Johannes Calvijn september 2015

een nieuw bestaan op te bouwen. Dit is een opgelegde taakstelling voor de gemeenten. Ermelo moet er in 2016 minimaal 31 opvangen en begeleiden. Dit is niet nieuw, maar het gebeurt al jaren. Bijna 60 miljoen mensen zijn eind 2014 wereldwijd op de vlucht, waarvan er ongeveer 85.000 door Nederland worden opgevangen. Allemaal mensen met een eigen verhaal en achterliggende dramatische ervaringen. Om niet te spreken van een traumatisch verleden. Hoe hier nu mee om te gaan? Laten we beginnen met hetgeen de Bijbel in dit kader zegt: Deelt mede tot de behoeften der heiligen. Tracht naar herbergzaamheid. Zo schrijft de apostel Paulus aan de Romeinen. (Rom.12:13). Dat is, volgens de kanttekening, aan de arme, gebreklijdende christenen. En op een andere plaats zegt hij: Vergeet de herbergzaamheid niet; want hierdoor hebben sommigen onwetend engelen geherbergd. (Hebreeën 13:2). Kantt.: Namelijk jegens de vreemdelingen en verjaagde christenen, die dikwijls hun vaderland moesten verlaten en niet wisten waar te blijven. En nu is het in Ermelo gelukkig zo, dat er een bereidheid is die past bij het gastvrije karakter en historisch bepaalde identiteit van Ermelo als barmhartig zorgdorp. Dan is dus de opdracht helder vanuit het Woord Gods en de bereidheid is ook aanwezig. Moeten we dan met de blinddoek voor alle asielzoekers en vluchtelingen naar Ermelo halen? Hier moet een duidelijk nee klinken; want niet alle personen die nu over de grens ko-

men zijn werkelijk vluchteling. Blijkens berichten van het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) zitten er duizenden personen onder die niet vanwege lijfsbehoud hier naartoe komen, maar om geldelijk gewin. En ook zijn er velen die, op z’n zachtst gezegd, sympathiseren met de IS. Dit hebben ook de recente aanslagen in Parijs aangetoond. Er is immers geen makkelijker weg om zich te verspreiden en voet aan de grond te krijgen, dan mee te liften met de werkelijke vluchtelingen en misbruik te maken van de algemene barmhartigheid. Doch dit is de moeilijke taak van de IND, waar we als gemeente niet over behoeven te beslissen. Maar wel geldt het voor Ermelo: gebruik het verstand, zowel wat de aantallen, alsook wat de plaats van de opvang betreft. De arme, gebreklijdende vreemdelingen, die om lijfsbehoud moeten vluchten, dienen geholpen te worden met het beste van Ermelo. De SGP-fractie heeft in de raad wel aangegeven dat er voldoende garanties gegeven worden door het COA, en er afdoende maatregelen getroffen worden om excessen te voorkomen. Ook verlangde de SGP de toezegging van het college dat de politie op voldoende sterkte aanwezig is om alles goed te kunnen handhaven. De ervaring van de opvang op Horst in de jaren negentig en de berichten die nu al tot ons komen over ongeregeldheden in de opvanglocaties, moeten we ons ten nutte maken en er van leren. Tevens verwachten we, ja eisen we, dat degenen die opgevangen worden, zich als gasten zullen gedragen. Het is nu ook voor de SGP-fractie afwachten welke stappen het college zet, en gezet heeft, om ook in Ermelo vluchtelingen op te vangen. Hier wordt 7

momenteel gedacht aan opvang van vergunninghouders, waardoor plekken vrijkomen in de grote asielzoekerscentra. Om een en ander te kunnen regelen is een aanvangskrediet gevraagd van €100.000. Hiermee zullen verschillende kosten worden betaald, zoals huisvesting, inrichting, beveiliging, bijzondere bijstand, inburgeringskosten, sociale voorzieningen (waaronder GGD, WMO en onderwijs), maar ook hun inkomen. Het is bekend dat rond het jaar 1600 veel geloofsvluchtelingen in Emden werden opgevangen, zodat er regelmatig in één huis zeven gezinnen aanwezig waren. En zij hebben er Gods zegen over mogen ondervinden. Ook is thans reeds gebleken dat de christenvluchteling nu ongestoord naar de kerk kan, wat in zijn vaderland verboden was. Laten we de les van Christus volgen, zowel persoonlijk als in de gemeente (Matth.10:42): En zo wie één van deze kleinen te drinken geeft alleenlijk een beker koud water in den naam eens discipels, voorwaar zeg Ik u, hij zal zijn loon geenszins verliezen. Om niet meer teksten te noemen, lees ook eens Mattheüs 25:31-46. B

Op 19 november stemde de gemeenteraad unaniem in met het amendement van PE / CU / SGP om mobiliteit als speerpunt op te nemen in het duurzaamheidsbeleid. Het terugdringen van het gebruik van fossiele brandstoffen, het bevorderen van het fietsgebruik en het openbaar vervoer. Daarnaast heeft de gemeenteraad opdracht gegeven aan het college om te komen tot het planologisch mogelijk maken van een tankstation voor alternatieve brandstoffen. Dit zal moeten worden gesitueerd in de omgeving van Veldzicht. Voor de SGP was dit ingebrachte punt belangrijk om het amendement mee te kunnen indienen. De transportsector kan immers qua innovatie geen kant op wanneer er in de directe omgeving geen alternatieve brandstoffen kunnen worden getankt. We hopen dat het college voortvarend te werk gaat en er binnen afzienbare tijd gebruik kan worden gemaakt van alternatieve brandstoffen en elektriciteit kan worden geladen. B LV

FNS

NIEUW: Samuël, Israëls richter Bijbellezing over Samuël in 20 predikaties door

Op deze plaats had uw advertentie kunnen staan!

Ds. B.J. van Boven ISBN 978 94 91272 31 8 ingebonden, 375 blz.

€ 26,50

Het profetisch ambt Een verhandeling over het profetisch ambt van Christus door J.C. Philpot ISBN 978 94 91272 25 7 brochure 70 blz.

Wilt u ook adverteren in de Johannes Calvijn? Neem voor informatie contact op met René Heij E-mail: [email protected] 8

€ 4,00

Ook bij de boekhandel verkrijgbaar

S Boekbinderij en uitgeverij Snoek - Ermelo 0341 55 66 08 - [email protected]

Klimaattop Parijs; bezien door een SGP-bril

Over klimaatverandering en de rol van CO2 worden verhitte discussies gevoerd. Je kunt de neiging hebben om besluitvorming maar uit te stellen tot je nog meer weet. Dat vindt de SGP een slechte zaak. We hechten grote waarde aan het voorzorgsprincipe. De meeste wetenschappelijke seinen staan op rood. We moeten daarom nu in actie komen. Er is meer. Fossiele brandstoffen zijn schaars. Het is niet eerlijk om als rijke westen deze brandstoffen te verbruiken, terwijl arme landen het nakijken hebben. Verder laten de huidige geopolitieke spanningen zien dat het belangrijk is om ook qua brandstofvoorziening veel minder afhankelijk te worden van oliesjeiks en van Poetin.

Belang internationale afspraken In de eerste plaats onderstreept de SGP het belang van Europese en internationale afspraken onderstrepen. We leven niet op een eiland en hebben te maken met marktwerking en internationale handel. Je kunt hier alle kolencentrales sluiten, maar als door het Europese emissiehandelssysteem Poolse bruinkoolcentrales dan extra gaan stoken, schieten we weinig op. Als Europa vol inzet op duurzame energie en kolen in de ban doet, heb je mooie Europese cijfers. Als vervolgens de fossiele brandstofprijzen omlaag duiken, weet ik wel wat China en India doen: meer stoken. En als Europa dan ook nog eens meer importeert omdat industrieën zich naar Azië verplaatsen, zijn we nog verder van huis. We zeggen niet dat we hier dan maar niks moeten doen. We onderstrepen wel de cruciale rol van stevige internationale afspraken. We moeten uitstralen dat Nederland en Europa bereid zijn de lat hoger te leggen, als landen als de VS, China en India voldoende meebewegen. Als niet alle grote landen ambitieus meedoen, kunnen we het probleem nooit goed aanpakken. Johannes Calvijn september 2015

Klimaatadaptatie In de tweede plaats constateren we dat veel aandacht en inzet zich richt op het reduceren van de CO2-emissie. Een stevige inzet is inderdaad belangrijk. Vergeet echter de klimaatadaptatie niet! De komende decennia heeft een land als Bangladesh veel meer aan dijkversterkingen dan aan windmolenparken. We missen op dit punt ambitie. Het lijkt erop dat westerse landen proberen om toezeggingen en afspraken zo groot mogelijk te laten lijken. Door leningen mee te rekenen en zoveel mogelijk gebruik te maken van bestaande geldpotjes voor ontwikkelingssamenwerking. Daar hebben kwetsbare landen niet zoveel aan. We willen dat Nederland zich inzet om ervoor te zorgen dat Bangladesh en andere arme landen daadwerkelijk extra geld tegemoet kunnen zien. En ook de expertise die wij als waterland hebben.

Korte termijn – lange termijn

is een goede zaak. Ook nationaal moeten we het lange termijn perspectief niet uit het oog verliezen. We doen er alles aan om de doelstelling voor 2020 te halen. Dat betekent dat we alleen al in 2020 drie miljard euro kwijt zijn aan subsidies voor energieproductie, met name windmolenparken. We vergeten echter de cruciale rol van innovatie voor de langere termijn. Daar gaat een schamele 120 miljoen naar toe. Ook energiebesparing heeft het nakijken. We zien een onbalans in het energiebeleid en willen graag bijstelling.

Ermelo Ook in Ermelo wordt over deze problematiek nagedacht. Mede dankzij de inzet van de SGP Raadsfractie werd er unaniem een amendement (ingediend door PE, CU en SGP) aangenomen, waarin is opgenomen dat Ermelo een multifuel tankstation krijgt. Daar zullen dan alternatieve brandstoffen worden verkocht. Met het amendement werd ook ingezet op mobiliteit als extra speerpunt, naast zaken als klimaatuitvoeringsprogramma en water- en afvalbeleid. Zo ziet u maar weer, ook dit belangrijke onderwerp heeft onze aandacht! Heeft u nog ideeën voor ons wat betreft het energiebeleid? Laat het ons weten via [email protected]. B HM

Bij de klimaattop gaat het nadrukkelijk over ambitieuze doelen op langere termijn. Dat 9

SGP bezoekt afvalverwerker Omrin

Op woensdagochtend 18 november werden twintig deelnemers van de SGP-excursie naar afvalverwerkingsbedrijf Omrin op Ecopark De Wierde in Oudehaske gastvrij ontvangen door bedrijfsdirecteur Hein Grafhorst. Aangezien de gemeente Ermelo vanaf 1 januari 2016 aandeelhouder van Omrin is voor wat betreft het huishoudelijk restafval, leek het fractievoorzitter Leo van der Velden een goed idee om dit werkbezoek te organiseren.

land kan op het gebied van afvalverwerking gerust een gidsland worden genoemd. Samen met Duitsland, België en Zweden staat ons land bovenaan de lijst van duurzame afvalverwerking. Hier wordt nog slechts één procent van het afval gestort, terwijl dat percentage in Roemenië dicht bij de honderd ligt. Ook landen als het Verenigd Koninkrijk en Italië scoren relatief slecht op het gebied van afvalverwerking in vergelijking met andere EU-landen.”

Kringloop

Sortibak

“De Friese bedrijfsnaam Omrin betekent in het Nederlands kringloop.”, zo legde Grafhorst direct aan het begin van de presentatie uit. “Dat is niet voor niets, want we zetten in op het recyclen van afval.” Het bedrijf biedt werk aan 400 mensen en de omzetwaarde ligt rond 110 miljoen euro. Onder andere in zogenaamde ‘estafettewinkels’, een soort kringloopwinkels, zijn in het kader van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen bovendien 250 vrijwilligers actief.

Omrin hanteert het volgende principe voor het verwerkingsbeleid: “Bronscheiden als het moet, nascheiden als het kan.” Dit houdt in dat GFT-afval, papier en karton, glas, kringloopspullen, bruin- en witgoed en textiel bij de bron worden gescheiden, terwijl metalen, kunststoffen, biogas en mineralen door Omrin nagescheiden worden. Concreet betekent dit dat plastic afval niet door de burgers gescheiden hoeft te worden, maar via de grijze container bij Omrin belandt. Daar wordt dit afval met behulp van infraroodtechnieken in de scheidings- en verwerkingsinstallatie (SBI) alsnog gescheiden. Dit leidt ertoe dat men bij Omrin niet langer spreekt van een grijze bak, maar eerder van een sortibak (sorteerbak). Het afval hieruit wordt immers door Omrin gesorteerd om het te kunnen hergebruiken.

Niet alleen vanuit Nederland, maar ook vanuit het buitenland is veel belangstelling voor de afvalscheidingstechnieken van Omrin. “Mensen uit landen als Canada, maar ook sjeiks en ambassadeurs komen ons bedrijf bezoeken.”, aldus Grafhorst, “Neder10

Onderzoek heeft volgens Grafhorst aangetoond dat het voor de kwaliteit van het gerecyclede materiaal niet uitmaakt of gebruikgemaakt is van bronscheiding of nascheiding. Door middel van grafieken toont hij aan dat tussen 2009 en 2014 middels nascheiding meer recyclebaar plastic afval wordt opgehaald dan door middel van bronscheiding het geval is. De hoeveelheden organisch materiaal die nagescheiden worden, leveren inmiddels voldoende biogas op om het halve wagenpark van Omrin hierop te laten rijden. Ook wordt in december 2015 een tankstation voor biogas geopend op het bedrijventerrein nabij de rijksweg A7.

Bereidwilligheid Wanneer één van de deelnemers opmerkt dat de burger zich door de keuze van nascheiding in plaats van bronscheiding minder bewust wordt van zijn afvalpatroon, reageert Grafhorst realistisch: “De bereidwilligheid van de burger bij bronscheiding laat vaak te wensen over. We leven niet in een ideale samenleving.” Als voorbeeld noemt hij de gemeente Schiedam, waar slechts twintig procent van het ingezamelde afval te recyclen is. Ter vergelijking: in Ermelo bedraagt dat percentage 68 procent. “Het gaat om de afzet en die is bij nascheiding hoger.” Overigens is iedereen in Johannes Calvijn september 2015

de zaal het er wel over eens dat een mentaliteitsverandering noodzakelijk is. “Wanneer ik plastic verpakkingen krijg, dan zeg ik: ‘Houd die rommel maar!’”, zo geeft één van de deelnemers een praktisch voorbeeld.

Rondleiding Na de presentatie van de bedrijfsdirecteur werd de deelnemers een uniek kijkje in de installatie aangeboden. Gewapend met mondkapjes, helmen en hesjes kon men kijken naar de enorme machines met lopende banden en opvangbakken. “De installatie draait het hele jaar continu door.”, aldus een medewerker. Allerlei voorwerpen komen voorbij rollen: plastic tasjes, kranten, drankkartons en iemand wijst zelfs op een garde. In de hal ruikt het overigens niet al te fris. “De geur gaat in uw kleren zitten, zodat het thuisfront weet dat u hier geweest bent.”, lacht de bedrijfsdirecteur. Niettemin heeft iedereen dit er graag voor over om te zien waar straks ook het Ermelose afval terecht zal komen. Of liever gezegd: waar het Ermelose afval als grondstof zal worden ingezet voor materialen die gemaakt zijn van gerecycled afval. Al met al was het een leerzame ochtend voor het SGP-gezelschap en enkele leden van Natuur- en Milieuplatform Ermelo

(NMP) die met hen afreisden naar Friesland. “Zo’n excursie is voor herhaling vatbaar!”, zo klonk het bij thuiskomst uit vele monden. Aan kennis over en belangstelling

voor de afvalverwerking zal het in Ermelo bij de SGP in ieder geval niet schorten! B RH

SGP-jongeren aan het woord Abortus: het kind heeft er geen woorden voor! SGP-jongeren heeft in de afgelopen periode een masterclass georganiseerd over Medische Ethiek. De eerste avond ging over: begin van het leven. Dhr. Seldenrijk (ex-directeur NPV) was te gast om daarover een lezing te geven. Hij overtuigde met zijn verhaal over abortus en de negatieve gevolgen daarvan.

moet op z’n minst zulke maatregelen treffen.

Praktijk niet zoals werd beoogd Er moet niet alleen gediscussieerd worden over de abortusgrens (24 weken, red.). Nee, de praktijk is niet zoals het werd beoogd. Het kind deed niets dan goeds voor de moeder, het stuurde zelf de zwangerschap. Wan-

neer is er sprake van een noodsituatie? Het speelt dan namelijk wel erg vaak. 1 op de 6 zwangerschappen eindigt in een abortus. Dat zijn 30.000 gevallen per jaar. In 47% van de gevallen wordt de zwangerschap afgebroken wegens geldgebrek (minister Schippers is niet bereid om dat tegen te gaan). Een kwart van de vrouwen laat het kind aborteren, omdat ze zichzelf de jong

Twee dagen na de conceptie neemt het kind de leiding in de moederschoot. Het zorgt voor aanpassingen om te kunnen leven. Zo vindt er toename van bloed plaats, de hartfunctie wordt groter en sterker en door extra stoffen wordt de bloeddruk geregeld. Zo ook in de laatste fase: de ontsluiting is een gevolg op het signaal van het kind, en niet andersom! Wie niet zwanger wil worden, kan daar zelf voor zorgen. Onthouden van seksueel contact, gebruikmaken van de pil, toevlucht nemen tot een mechanische oplossing: wie denkt baas in eigen buik te zijn, Johannes Calvijn september 2015

11

voelt om het kind op te voeden. 51,5% van de moeder die een abortus laat ondergaan, is al moeder.

Abortus is geen oplossing Abortus heeft zeker geen positieve gevolgen. Volgens het Lindeboominstituut houden veel vrouwen er psychische stoornissen aan over. 81% van de vrouwen krijgt te maken met depressie, schuldgevoel, angst, verdriet, spijt van de beslissing en wanhoop tot zelfmoord aan toe. Er is ook aangetoond dat deze vrouwen een hogere kans op borstkan-

Blijf de discussie aangaan

gen niet. De informatieplicht onder huisartsen is ver onder de maat. Door de abortuswet is de kijk op abortus van moreel kwaad verschoven naar moreel goed en als een verworvenheid gezien. We mogen ons daar nooit bij neerleggen. Ga ook het persoonlijke gesprek aan om zo ‘het monddood gemaakte’ een stem te geven!

Toch wordt abortus aanbevolen: ‘het moet onder alle omstandigheden mogelijk zijn’. Het is de onmenselijkheid in de mens om zo met de meest kwetsbaren om te gaan. Veel mensen kennen de cijfers en de gevol-

De tweede avond van de masterclass medische ethiek handelde over reanimatie en orgaandonatie. Onderstaand ook daar een kort verslag van. B

ker hebben. Dus: het ene probleem inwisselen voor het andere? De abortuslobby zwijgt over deze gevolgen en post-abortusproblemen krijgen onvoldoende aandacht. Hoe vrij is de keuze van de vrouw als ze de eventuele gevolgen niet kent en kan overzien?

Reanimatie en orgaandonatie: schijnbare maakbaarheid in onze samenleving! Vroeger werden de mensen niet heel oud. Anno nu, 150 jaar later, is de levensverwachting ongeveer verdubbeld. Mannen worden nu gemiddeld 78 jaar, vrouwen zelfs 83. Hier zijn een aantal redenen voor aan te dragen. Het medische kunnen is namelijk tot grote hoogte gestegen. Het sterven wordt steeds langer uitgesteld. Maar… mensen zijn tegenwoordig steeds vaker chronisch ziek. Dat brengt moeilijke vragen met zich mee. Mag alles wat kan? Wanneer is medisch handelen zinloos?

Reanimatie Er bestaat een mogelijkheid om het sterven uit te stellen en het leven te rekken. Dit noemen we reanimatie: het kunstmatig overnemen van de ademhaling en de bloedsomloop. Deze ontwikkeling stemt tot dankbaarheid. Toch schuilt er een gevaar in, want de gedachte zou kunnen ontstaan dat alles maakbaar en beheersbaar is. Dan wordt reanimatie een handeling waarmee de dood beheersbaar wordt. Het is verleidelijk om te denken dat de mens autonoom is. Er komt een punt dat we ontzag moeten hebben voor de majesteit van de dood. We mogen dus niet altijd reanimeren. Bij het overgrote deel van de patiënten leidt een re-

animatie tot blijvende vragen en dus ethische vragen. Bij welke personen moeten we wel, welke niet reanimeren? De omstandigheden van de desbetreffende persoon zijn daarbij belangrijk. Daarbij moet gelet worden op de vitaliteit, niet op de leeftijd. Een paar randvoorwaarden worden daarbij aangemerkt. De patiënt moet het voordeel van de handeling ervaren. Anders is deze handeling niet medisch zinvol en dus zinloos. Het gaat over leven én welzijn. Het lijden mag niet verzwaard worden. Dus: niet altijd doorbehandelen, maar soms eerbied voor en acceptatie van de dood.

Orgaandonatie Donatie betekent een vrijwillige gift. Iemand kan zijn organen afstaan aan de patiënt die deze mist of waar ze niet meer volledig functioneren. Hoe moeten we hiermee omgaan? De Bijbel geeft namelijk niet op alle vragen direct een antwoord. Wel mogen we een aantal lijnen en gedachten overnemen. Het argument van naastenliefde wordt vaak genoemd. Naastenliefde is een Bijbelse opdracht, desnoods met inzet van eigen leven. Enerzijds is dit een juist argument: Uit bewogenheid wordt aan de zieke een liefdevolle dienst bewezen. Toch zijn daar vier kanttekeningen bij te maken:

• Naastenliefde is een schuldige plicht. Er is geen ruimte voor een persoonlijke keuze. Is orgaandonatie een schuldige plicht? • Als iemand donor wordt, is hij dood. Kan een dode naastenliefde betrachten? • Zou orgaandonatie niet meer naastenliefde zijn van de betrokkenen – zij kunnen immers geen afscheid nemen van de dode (voor het wegnemen van de organen is het lichaam door de beademing schijnbaar levend)? • Als wij werkelijk naastenliefde betrachten, dan zouden wij toch tijdens ons leven onze nier ter beschikking moeten stellen? Waarom dat dan niet? In het donorformulier wordt gevraagd om een keuze. Ook het argument van wederkerigheid wordt regelmatig gebruikt: “Zou u zelf een orgaan willen ontvangen”? Het kan lastig zijn om die vraag te beantwoorden. Is dat dan geen keuze op basis van eigenliefde? Dat kan niet de bedoeling zijn. God vraagt afhankelijkheid in alles. Onszelf bedoelen is zonde. Uit angst voor de dood niet willen nadenken over het levenseinde is ook zonde. Dan verzaken we onze plicht. Onze overheid geeft ons huiswerk.

Lichaam én ziel We moeten niet alleen zorg dragen voor ons lichaam. Er zijn genoeg ethische dilemma’s bij het leven. Maar veel belangrijker is: onze ziel moet geborgen zijn! De Heidelbergse Catechismus zegt het: “dat ik met lichaam én ziel, beide in het leven en sterven, niet mijn, maar mijns getrouwen Zaligmakers Jezus Christus eigen ben.” Hetzij dat wij leven, hetzij dat wij sterven, wij zijn des HEEREN! Wat je kiest is goed, maar hoe je kiest, dat is de vraag! B Arie Rijneveld Commissie Sociaal Economische Zaken, SGP-jongeren

12

Johannes Calvijn september 2015

Ons Ermelo; wat haar zo bijzonder maakt

Molen ‘De Koe’ hoort bij Ermelo en heeft bij velen van ons een speciale plek in ons hart. De brand van de destijds in verval geraakte molen staat in ons geheugen gegrift. Door inzet van de Ermelose bevolking is de molen in zijn oorspronkelijke staat hersteld.

Geschiedenis Op de website www.molendekoe.nl wordt vermeld dat er al in 1423 in Ermelo een molen staat. Deze is verbonden aan de St. Catharina vicarie. De eigenaar van de molen is jaarlijks 18 mud rogge schuldig aan de vicarie. Rond 1780 bevindt de Ermelose molen zich op een plek aan de latere Prinsesselaan, destijds onderdeel van de Oude Arnhemse Karweg. Hij staat op een molenbelt, een opgeworpen hoogte om beter de wind te kunnen vangen. Nadat deze molen in december 1871 in vlammen opgaat, wordt een romp van een achtkantige stellingmolen gekocht. Deze molen, genaamd ‘De Koe’ is in 1872 Johannes Calvijn september 2015

op de huidige plaats aan de Stationsstraat opgebouwd. De band tussen molen en kerk blijft bestaan tot 1912. In dat jaar koopt molenaar Aart Evertsen Rikkers de jaarlijkse verplichting aan de Hervormde Gemeente af tegen een bedrag van 675 gulden. In 1924 wordt er een pakhuis aan de molen aangebouwd. Deze stenen schuur wordt gebouwd voor het stallen van paard en wagen van de molenaar en voor de opslag van graan en andere maalproducten op de eerste verdieping. Door de komst van landbouworganisaties met eigen coöperatieve maalderijen moeten veel ouderwetse molenaars vanwege tekort aan klandizie uitzien naar ander werk. In 1931 vind een faillissementsverkoop plaats van de roerende goederen van molenaar Blonk. De molen wordt gekocht door een zwager van Blonk, Frans van der Linde. De molen gaat echter steeds vaker technische mankementen vertonen. In 1953 komt het in overleg met de gemeente tot een herstel-

plan dat leidt tot een restauratie van de molen in 1957. De molen wordt weer volledig in bedrijf genomen.

Verval Begin zestiger jaren neemt het enthousiasme van de molenaar af. De molen levert weinig op en er zijn opnieuw technische problemen. Alleen bij een bepaalde windrichting is het nog mogelijk de molen te laten draaien. Frans is gehuwd met Johanna Huisman. Zij besluiten kamers te verhuren in de molenaarswoning. De eerste bewoner is Klaas Groen. Hij had zijn boekwinkel verkocht aan Gerrit Riemer en zocht een nieuw onderdak. Later start Van der Linden eerst een autowasserette naast de molen en komt op het plein voor de molen een benzinestation. In 1969 wordt de molen overgenomen door de plaatselijke ondernemer Jan Besselsen, handelaar in karton. Daarmee komt een einde aan een periode van zeker vijfhon13

14

Johannes Calvijn september 2015

derdvijftig jaar waarin Ermelose molenaars elkaar hebben opgevolgd. Met lede ogen zien de Ermeloërs de molen achteruit gaan. In 1973 treffen we de molen ingepakt in plastic aan. Dit om het houtwerk te beschermen aangezien de rieten kap was verwijderd. De wieken zijn in het jaar daarvoor al weggehaald. Besselsen start, in bezit van een vergunning door de gemeente, met horeca in de molen. Zijn zoon Ivo maakt er een bar-dancing-discotheek van.

De brand Op 30 augustus 1990 slaat in de vroege morgen tijdens een onweersbui de bliksem in de molen. Vrijwel meteen staat het bovenste gedeelte in lichterlaaie. Doordat ook de alarmcentrale van de brandweerkazerne door de inslag is uitgeschakeld wordt overgegaan op de sirene. Tegen acht uur start brandweerkorps Ermelo met het blussen, geassisteerd door de korpsen uit Putten en Harderwijk. Ondertussen zijn veel Ermeloërs op de brand afgekomen. Ik sta er ook bij. Een vriend die in de buurt van de molen woont vertelt dat hij door het hevig onweer, het geloei van het vuur en even later dat van de sirenes het heel benauwd kreeg omdat hij meende dat de wereld zou vergaan. Een andere vriend hoor ik tegen burgemeester Bunjes zeggen: ‘Burgemeester, u zult wel blij zijn dat we er zo gemakkelijk van af komen’. Hij doelt op de discotheek. De molenstomp blijft echter intact en de discotheek heeft uiteindelijk gedurende 31 jaar op die plek bestaan.

bert Heijn door te verkopen, die er een parkeerterrein van wil maken. Raadslid Eddy Bilder dient echter een bezwaarschrift in. Hij ziet als ideaal een prachtige, draaiende molen op de bestaande locatie. Als Bilder in 1998 benoemd wordt tot wethouder en locoburgemeester maakt hij zich extra hard voor de herbouw van de molen. In november 2001 koopt de gemeente het restant van de afgebrande molen met 2500 vierkante meter grond, de molenaarswoning en een schuur aan de Molenweg. In 2003 vind de oprichting van molenstichting ‘De Koe’ plaats. Via de provincie wordt voor het project ‘De Verbinding’, de molen en het pakhuis 875.000 euro binnen gehaald. De heropbouw van molen ‘De Koe’ komt daardoor ineens een stuk dichterbij. Wethouder Bilder benadert deskundige Ermeloërs die met elkaar het bestuur vormen van de molenstichting. Hun doel is ruim 850.000 euro bijeen te krijgen voor de heropbouw van de molen. Voorzitter van het eerste uur is Henk van Malkenhorst. Nadat zijn bedrijf Bimo Bouw bij de aanbesteding met de laagste prijs uit de bus komt en hoofdaannemer wordt draagt hij zijn taken over aan medebestuurslid Niko Poolen. Het bestuur gaat op zoek naar sponsors en naar draagvlak onder de Ermelose bevolking. Vele vrijwilligers organiseren allerlei activiteiten en dragen daarmee enorm bij aan de middelenwerving. De aannemer vind een partner in een ambachtelijk molenbouwbedrijf uit Aalten, familiebedrijf Vaags. De opbouw vraagt om

veel specialistische kennis en vakmanschap. Architect Paul Groen uit Montfoort, zelf wonend in een molen, krijgt de opdracht ervoor te zorgen dat er aan de Stationsstraat weer een echte molen herrijst. Op 12 december 2008 stelt de Commissaris van de Koningin van Gelderland, Clemens Cornielje, samen met de voorzitter van de molenstichting Niko Poolen, de gerestaureerde molen officieel in werking.

Heden De vervallen molenstomp inclusief discotheek en het benzinestation in een rommelige omgeving hebben plaats gemaakt voor een fier draaiende Molen De Koe en een prachtig Pakhuis met daarvoor een sfeervol ingericht Molenaarsplein. Ook de oude molenaarswoning is gerestaureerd. De molenwinkel en het Pakhuis, als centrum voor Erfgoed, Natuur en Milieu, trekken veel bezoekers. De molen en het pakhuis, die eeuwenlang het dorpsgezicht van Ermelo bepaalden, zijn in ere hersteld. Het verleden is op passende wijze bewaard gebleven. Voor veel Ermeloërs een vreugde voor oog en hart. B FGR

Bronvermelding Molen ‘De Koe’, terug van weggeweest. Kijken leesboek. Inkijkexemplaar in Molenwinkel. Met dank aan Bram van der Mooren, molenvrijwilliger. www.molendekoe.nl

Herbouw Monumentenzorg gaat akkoord met de door Van der Linde aangevraagde sloopvergunning. De bedoeling is de grond aan AlJohannes Calvijn september 2015

15

• Uw autorijbewijs verlopen of niet meer verlengen? • Nooit uw autorijbewijs gehaald? • Met de Ligier Brommobiel komt u verder!

Vertrouwd, vakkundig en veelzijdig De pluspunten op een rijtje: • Nieuwe verkoop van alle merken • Constant een grote sortering eersteklas occasions • Occasionlabel Best Car Selection • Reparatie van alle merken auto’s in onze uiterst moderne werkplaats • APK-keuringsstation • Tankstation, ook LPG • Wasserette

Lageveld 9, 3852 PH Speuld (Ermelo) • tel. (0577) 40 73 86 • [email protected] 16