3.683.BD/BJZ PROTOCOL PROCESBESLUIT EN VERTEGENWOORDIGING IN RECHTE Vastgesteld bij collegebesluit van 19 juni 2007, nr. 6a. Datum bekendmaking: 27 juni 2007. Datum inwerkingtreding: 28 juni 2007.
REGLEMENT
Gemeenteblad 2007-41.
3 3.683.BD/BJZ Protocol procesbesluit en vertegenwoordiging in rechte Aanleiding De gemeente Groningen of een van haar bestuursorganen voert procedures voor rechterlijke instanties, waarbij een aantal formele vereisten een rol speelt. Daarbij gaat het met name om de bestuurlijke bevoegdheden. Voor het voeren van een procedure moet een procesbesluit worden genomen en iemand moet de gemeente of het bestuursorgaan vertegenwoordigen tijdens de procedure. Omdat hierover wel eens onduidelijkheid bestaat wordt hieronder duidelijk gemaakt wie waartoe bevoegd is op de verschillende rechtsgebieden. Hierbij wordt per rechtsgebied aangegeven wie het procesbesluit neemt (A) en wie de gemeente vertegenwoordigt (B). Aanvullende Opmerkingen Het valt hierbij op dat door mandatering van twee verschillende bestuursorganen aan een Algemeen Directeur (AD), een AD in sommige gevallen meer mag dan één enkel bestuursorgaan. Wat betreft de vertegenwoordiging worden zowel de termen volmacht en machtiging gebruikt. Er is sprake van een volmacht als het gaat om het verlenen van een bevoegdheid tot het verrichten van privaatrechtelijke rechtshandelingen (art. 3:60 BW). De term machtiging wordt gebruikt wanneer het gaat om het namens een bestuursorgaan verrichten van feitelijke handelingen. Verder zijn in de bijlagen nog enkele voorbeelden van procesbesluiten en een voorbeeld van een machtiging procesvertegenwoordiging toegevoegd.
Protocol procesbesluit en vertegenwoordiging in rechte 3.683.BD/BJZ
4 I. Privaatrechtelijke procedures A. Procesbesluit in een privaatrechtelijk proces Schema:
Procesbesluit privaatrechtelijke procedure
Zelf een procedure aanspannen
Bevoegdheid van het college. (Tevens is dit aan de gemeentesecretaris gemandateerd, dit is echter alleen bedoeld voor uitzonderlijke spoedeisende gevallen)
Verweer voeren in een procedure
Bevoegdheid van het college, die gemandateerd is aan de AD’s van de verschillende diensten, tenzij het teruggelegd moet worden bij het college.
Zelf een procedure aanspannen Het aanspannen van een proces is voorbehouden aan het college van burgemeester en wethouders ingevolge artikel 160 lid 1 sub f van de Gemeentewet. Hierin staat dat het college bevoegd is te besluiten rechtsgedingen, bezwaarprocedures of administratieve beroepsprocedures namens de gemeente of het gemeentebestuur te voeren, of handelingen ter voorbereiding daarop te verrichten, tenzij de raad, voor zover het de raad aangaat, in voorkomende gevallen anders beslist. Verweer in een procedure Het college is in ieder geval bevoegd ten aanzien van de voorbereiding van de privaatrechtelijke verdediging ingevolge artikel 160 lid 1 sub g van de Gemeentewet In artikel 11 van het Algemeen Mandaatbesluit wordt aan de AD’s opgedragen het besluiten tot het voeren van verweer in civielrechtelijke procedures. Verder dient er bij een belang dat tevens een andere dienst raakt onderlinge afstemming plaats te vinden (artikel 3 Algemeen Mandaatbesluit). In artikel 2 lid 2 van het algemeen mandaatbesluit wordt aangegeven in welke gevallen vooraf voorgelegd dient te worden aan de portefeuillehouder of teruggelegd te worden bij het college en/of de burgemeester indien het beleid van deze(n) hierbij is betrokken of op overige wijze beleidsmatige aspecten kent.
Protocol procesbesluit en vertegenwoordiging in rechte 3.683.BD/BJZ
5 B. Vertegenwoordiging bij een privaatrechtelijk proces Het hangt van de aard van de zaak af hoe de civiele procedure verloopt. De civiele procedure wordt gescheiden in de pocedures voor de kantonrechter en andere civiele zaken. Schema:
Kantonrechter
Privaatrechtelijk proces Rechtbank/ Gerechtshof/ Hoge Raad
1. Geen verplichte procesvertegenwoordiging 2. Burgemeester is vertegenwoordigingsbevoegd; de ambtenaar heeft een schriftelijke volmacht nodig van de burgemeester. Bij het voeren van verweer is de vertegenwoordigingsbevoegdheid gemandateerd aan de AD, die een volmacht kan geven aan een ambtenaar om de gemeente te vertegenwoordigen. Voor een advocaat is geen volmacht nodig.
Verplichte procesvertegenwoordiging, de advocaat heeft geen volmacht nodig.
Kantonrechter De kantonrechter behandelt de zaken in artikel 93 Rv genoemd. Procesvertegenwoordiging is bij de kantonrechter niet verplicht. Partijen kunnen in zaken voor de kantonrechter in persoon procederen (art. 79 RV). De gemeente Groningen is echter geen natuurlijk persoon, in de gevallen waar in een zaak zich voordoet bij de kantonrechter, zal de gemeente dus moeten worden vertegenwoordigd. De algemene regel is dat de burgemeester de gemeente vertegenwoordigd (art. 171 Gemwet). Daarnaast kan de burgemeester iemand een volmacht geven om de gemeente te vertegenwoordigen. Een ambtenaar die de gemeente vertegenwoordigt, moet een volmacht van de AD krijgen op basis van artikel 11 lid 2 Algemeen Mandaatbesluit en artikel 80 Rv. Andere civiele zaken De andere civiele zaken worden behandeld door de sector civiel van de rechtbank. In deze overige zaken kunnen partijen niet in persoon procederen, maar slechts bij advocaat, art. 79 Rv. In zaken waarin partijen niet in persoon kunnen procederen, is de raadsman een advocaat. Hoger Beroep en Cassatie Procesvertegenwoordiging is verplicht bij zaken die voor het Gerechtshof of de Hoge Raad komen.
Protocol procesbesluit en vertegenwoordiging in rechte 3.683.BD/BJZ
6 II. Strafrechtelijke procedures A. Procesbesluit in strafrechtelijke procedures Schema: Het doen van aangifte van een strafbaar feit jegens de gemeente en de mogelijkheid je te voegen. Procesbesluit strafrechtelijke procedure Verweer voeren in een procedure
Bevoegdheid is gemandateerd aan de AD
Bevoegdheid wordt gemandateerd aan de AD’s van de verschillende diensten, tenzij het teruggelegd moet worden bij het college.
Zelf een procedure aanspannen Als gemeente kan je zelf geen strafrechtelijk procedure aanspannen, dit recht is voorbehouden aan het Openbaar Ministerie (OM). Wel kan je als gemeente aangifte doen van een strafbaar feit, waarna het OM beslist of ze overgaan tot vervolging van degene tegen wie aangifte is gedaan. Verder is er de mogelijkheid om je te voegen in een strafrechtelijk procedure om te proberen de schade vergoed te krijgen. In het algemeen Mandaatbesluit wordt aan de AD’s opgedragen het (besluiten tot het) doen van aangifte bij jegens de gemeente veroorzaakte schade en het desgewenst voegen in eventuele strafprocedures (artikel 11 lid 3) Zich verweren in een procedure In artikel 11 van het Algemeen Mandaatbesluit wordt aan de AD’s opgedragen het besluiten tot het voeren van verweer in strafrechtelijke en procedures. Verder dient er bij een belang dat tevens een andere dienst raakt onderlinge afstemming plaats te vinden (artikel 3 Algemeen Mandaatbesluit). In artikel 2 lid 2 van het algemeen mandaatbesluit wordt aangegeven in welke gevallen vooraf voorgelegd dient te worden aan de portefeuillehouder of teruggelegd te worden bij het college en/of de burgemeester indien het beleid van deze(n) hierbij is betrokken of op overige wijze beleidsmatige aspecten kent.
Protocol procesbesluit en vertegenwoordiging in rechte 3.683.BD/BJZ
7 B. Vertegenwoordiging bij een strafrechtelijk proces Schema:
Kantonrechter / Rechtbank / Gerechtshof Strafrechtelijk proces
Hoge Raad
1. Geen verplichte procesvertegenwoordiging 2. Burgemeester is vertegenwoordigingsbevoegd; de ambtenaar heeft een machtiging nodig van de burgemeester. Voor het voeren van verweer is deze bevoegdheid gemandateerd aan de diensthoofden, die een machtiging kan geven aan een ambtenaar dan wel advocaat om de gemeente te vertegenwoordigen. 1. Verplichte procesvertegenwoordiging De advocaat heeft een machtiging nodig van de betreffende AD.
In zaken voor de kantonrechter, de rechtbank of het Gerechtshof is er geen sprake van verplichte procesvertegenwoordiging. De verdachte kan zich op de terechtzitting doen vertegenwoordigen door een advocaat (art. 398 sub 2 Sv). In strafzaken bij de Hoge Raad, mag er wel zelf cassatie worden ingesteld, maar in de procedure is er verplichte procesvertegenwoordiging. Ook mag alleen de advocaat de schriftelijke stukken met de argumenten om de uitspraak van de rechter te vernietigen (schriftuur) bij de Hoge Raad indienen. Alleen de advocaat is bevoegd tijdens de zitting bij de Hoge Raad het woord te voeren.
Protocol procesbesluit en vertegenwoordiging in rechte 3.683.BD/BJZ
8 III. Bestuursrechtelijke procedures A. Procesbesluit in een bestuursrechtelijke procedure In een bestuursrechtelijke procedure (ook wel administratiefrechtelijke procedure genoemd) is het niet de gemeente als rechtspersoon maar één van de bestuursorganen die deelneemt aan de procedure. Hieronder zal dan ook naar bestuursorgaan worden uitgesplitst wie waartoe beslist. Schema: Zelf een procedure aanspannen
College en Raad: Bevoegdheid van het college Burgemeester: Burgemeester
Verweer voeren in een procedure
Bevoegdheid van het college, die is gemandateerd aan de AD’s van de verschillende diensten, tenzij het teruggelegd moet worden bij het college.
Voeren van een bestuursrechtelijke procedure
Zelf een procedure aanspannen Het aanspannen van een proces is voorbehouden aan het college van burgemeester en wethouders ingevolge artikel 160 lid 1 sub f van de Gemeentewet. Hierin staat dat het college bevoegd is te besluiten rechtsgedingen, bezwaarprocedures of administratieve beroepsprocedures namens de gemeente, het college of de raad te voeren, of handelingen ter voorbereiding daarop te verrichten, tenzij de raad, voorzover het de raad aangaat, in voorkomende gevallen anders beslist. Zich verweren in een procedure In artikel 11 van het Algemeen Mandaatbesluit wordt aan de AD’s opgedragen het besluiten tot het voeren van verweer in bestuursrechtelijk procedures. Verder dient er bij een belang dat tevens een andere dienst raakt onderlinge afstemming plaats te vinden (artikel 3 Algemeen Mandaatbesluit). In artikel 2 lid 2 van het algemeen mandaatbesluit wordt aangegeven in welke gevallen vooraf voorgelegd dient te worden aan de portefeuillehouder of teruggelegd te worden bij het college en/of de burgemeester indien het beleid van deze(n) hierbij is betrokken of op overige wijze beleidsmatige aspecten kent.
Protocol procesbesluit en vertegenwoordiging in rechte 3.683.BD/BJZ
9 B. Vertegenwoordiging in een bestuursrechtelijke proces Schema:
College
Bestuursrechtelijk proces
Raad
Burgemeester
Vertegenwoordiging door een of meer door het bestuursorgaan aangewezen leden. Het college kan zich laten bijstaan of door een gemachtigde laten vertegenwoordigen. De rechter kan van een gemachtigde een schriftelijke machtiging verlangen, dit geldt niet ten aanzien van advocaten.
Vertegenwoordiging door een of meer door het bestuursorgaan aangewezen leden. De Raad kan zich laten bijstaan of door een gemachtigde laten vertegenwoordigen. De rechter kan van een gemachtigde een schriftelijke machtiging verlangen, dit geldt niet ten aanzien van advocaten. Bestuursorgaan is een persoon, die het ambt vertegenwoordigt. Hij kan zich door een gemachtigde, bijvoorbeeld een ambtenaar, laten vertegenwoordigen. De rechter kan van een gemachtigde een schriftelijke machtiging verlangen, dit geldt niet ten aanzien van advocaten.
Artikel 8:23 lid 1Awb regelt dat een bestuursorgaan dat een college is (een meervoudig samengesteld bestuursorgaan), in het geding wordt vertegenwoordigd door een of meer door het bestuursorgaan aangewezen leden. Deze bepaling laat aan een meervoudig samengesteld bestuursorgaan de vrijheid om proces vertegenwoordigingsbevoegdheid toe te kennen aan de voorzitter en/ of meer leden. De aanwijzing van de bevoegde leden kan algemeen plaatsvinden, maar ook voor een individuele zaak. Het ligt in de rede dat de aanwijzing vast is gelegd in enig schriftelijk stuk. De aangewezen leden behoeven niet in persoon op te treden, maar kunnen zich door een gemachtigde, bijvoorbeeld een ambtenaar laten vertegenwoordigen. In artikel 8:24 Awb staat dat de rechtbank van een gemachtigde een schriftelijke machtiging kan verlangen (dit geldt niet ten aanzien van advocaten). Beide genoemde artikelen zijn tevens van toepassing verklaard op het beroep in eerste en enige aanleg en hoger beroep bij ABRS, CRvB en CBB en eveneens op het fiscale procesrecht bij gerechtshof en HR (art. 36 lid 1 en 39 lid 1 Wet RvS; art. 17 lid 1 en 21 lid 1 Beroepswet; art. 19 lid 1 en 22 lid 1 Wbbo; art. 27 lid 1 en 29 AWR).
Protocol procesbesluit en vertegenwoordiging in rechte 3.683.BD/BJZ
10 Bijlage 1 Voorbeeld Procesbesluit door college (Dictum van het collegebesluit waarin een procesbesluit wordt genomen) Het college, en de burgemeester, ieder voor zover het zijn eigen bevoegdheid betreft, besluiten, 1. 2. 3.
Zowel voor zichzelf, als namens de gemeente Groningen, om verweer te voeren in alle mogelijke procedures van X, met betrekking tot (inhoud zaak). Daarvoor alle beschikbare rechtsmiddelen en –mogelijkheden daartoe aan te wenden Trip advocaten te machtigen deze procedure, met inbegrip van het onder 2 gestelde, te voeren.
Voorbeeld Procesbesluit door AD in een privaatrechtelijke procedure De Algemeen Directeur van de dienst X van de gemeente Groningen; Overwegende dat de gemeente Groningen op 25 augustus 2004 is gedagvaard door X om op dinsdag 31 augustus 2004 vertegenwoordigd door een procureur te verschijnen ter terechtzitting van de rechtbank Groningen; Gelet op artikel 160, lid 1, onder f van de Gemeentewet en artikel 11 van het Algemeen Mandaatbesluit 2007; Besluit: 1. 2.
Verweer te voeren in de door X bij de rechtbank Groningen ingestelde kort geding procedure; Trip Advocaten en Notarissen te machtigen tot het verrichten van alle het belang van de gemeente dienende proceshandelingen.
Groningen, 30 augustus 2004.
Protocol procesbesluit en vertegenwoordiging in rechte 3.683.BD/BJZ
11 Bijlage 2
Voorbeeld machtiging procesvertegenwoordiging door bestuursorgaan (in bestuursrechtelijke procedure)
Machtiging procesvertegenwoordiging Het (bestuursorgaan), gelet op het bepaalde in de Gemeentewet en de Algemene wet bestuursrecht; machtigen de volgende personen: X om (het bestuursorgaan) van de gemeente Groningen te vertegenwoordigen in de procedure bij de (rechtsinstantie) inzake ( korte omschrijving zaak). Groningen, 5 september 2006
(Bestuursorgaan) van de gemeente Groningen, Indien ondertekening door college: de burgemeester,
de secretaris,
Indien ondertekening door de raad: De burgemeester,
de griffier,
Indien ondertekening door burgemeester: De burgemeester,
Protocol procesbesluit en vertegenwoordiging in rechte 3.683.BD/BJZ
12 Gé-net Actueel pagina- Verplichte Mededelingen Concernbericht rubriek mededelingen Plaatsing: woensdag 27 juni 2007 (Balkje: Bekendmaking)
BD/Bjz
Protocol procesbesluit en vertegenwoordiging in rechte Het college van burgemeester en wethouders van Groningen maakt bekend: dat in zijn vergadering van 19 juni 2007, besluitnummer 6a, het protocol procesbesluit en vertegenwoordiging in rechte, is vastgesteld. In dit protocol wordt per rechtsgebied aangegeven wie het procesbesluit neemt en wie de gemeente vertegenwoordigt in rechtsgedingen. Dit besluit is gepubliceerd in het Gemeenteblad met het nummer 2007-41 en treedt in werking op de dag na die van de bekendmaking. Dit besluit ligt vanaf vandaag voor een ieder ter inzage en is kosteloos verkrijgbaar bij het Gemeentelijk Informatie Centrum (GIC), Kreupelstraat1 (De Prefectenhof) te Groningen: open op maandag van 13.00-16.00 uur, dinsdag tot en met vrijdag van 09.00-16.00 uur, op donderdag ook van 18.00- 20.00 uur.
Groningen, 27 juni 2007.
Protocol procesbesluit en vertegenwoordiging in rechte 3.683.BD/BJZ