Bijzonder Vraagstuk Alledaagse Stedenbouw. o.l.v. Pieter Uyttenhove Universiteit Gent Vakgroep Architectuur & Stedenbouw

TRACING DAMPOORT DAMPOOR research

SOUND OF THE DAM

DRIFTING DRIFTIN with Pedro

THE HE DARKNESS DARKNESS the dark side of....

STRIP STR IP<<<< dampoort dampoort naked

Gent-Dampoort dérive

Bijzonder Vraagstuk ‘Alledaagse Stedenbouw’ o.l.v. Pieter Uyttenhove Universiteit Gent Vakgroep Architectuur & Stedenbouw 2004-‐2005

cover story: design

Bĳzonder Vraagstuk Alledaagse Stedenbouw

Voorwoord De dampoortsite dient zich aan als een nog onontgonnen gebied in het Gentse stadsweefsel. Aan ons, studenten architectuur, werd gevraagd een textueel ontwerp te maken voor deze ruimte vol kansen. Het resultaat ligt hier voor u. Het is een neerslag van de geleverde onderzoeken, brainstormsessies, het denkwerk, tekenwerk en schrijfwerk. Een mengeling van allerhande media werd aangewend om greep te krijgen op het gebied. Het resultaat is misschien afgeweken van de bedoeling, of net niet, maar het laat ons wel toe om een beeld te vormen van de potenties die zich schuil houden onder de patine op de huizen en het roest op de hijskranen en schepen. Het slotgesprek van de sessies met Prof. Uyttenhove werd uitgeschreven en dient hier ter inleiding op het boek. Laat u vooral leiden door de impulsen en beleef uw eigen papieren stadsderive.

001

1

04

9

01

7

00

dr o

pe

ie

fic t

o

zz

po

us sie

sc

di

002

g

9

07

tra cin

1

05

a

ed i

t

ich

/l

tim

ul

m

t

or

s

ni

m po

da

er

ist

du

3

06

inhoud #2 inhoud 04/05 003

cin g

tra

9

12

rio

3

12

1

10

kk en

vle

sc en a

film

3

te

im

ru

de

in

bl

+2 +

t1

or

po

m

da

e

iek

bl

pu

09 5

KA 1

004

16 2 co lo fo n

16 1

e

m

ru

fo

7

t:

or

po

m

da

14

g

cin

tra

ka d

rd

oo

de

w

na

15 1

lan gs

3

13

ul

m

cu m at ie

inhoud #2 inhoud 04/05 005

discussie

008

Inleiding discussie met alle studenten van het bijzonder vraagstuk alledaagse stedenbouw

Ik heb eigenlijk één opmerking bij uw niet-plaats, non-place. Het is inderdaad een gebrek aan authenticiteit, identiteit en geschiedenis. Maar vind je dat daar in de Dampoort een gebrek is aan authenticiteit bijvoorbeeld? Neen, maar wat ik bedoel is dat als je bijvoorbeeld binnenkomt in dat Asecgebouw dan kan je dat niet onmiddellijk plaatsen. Maar als je meer van die plekken bij elkaar ziet, dan wordt dat op zich wel een identiteit. Het feit dat die plekken niet zo’n uitgesproken karakter hebben, is hetgeen wat ik wou zeggen. Er is natuurlijk wel een authenticiteit en geschiedenis aan die plekken verbonden, maar ik denk dat dat voor een buitenstaander soms moeilijk is om te herkennen en dat dat vaak wordt gezien als soort van restruimte, terwijl als je die plekken meer bestudeert en ze als een netwerk gaat zien, dan denk ik dat ze meer identeit gaan tonen. Ik denk dat de geschiedenis van de plekken in die buurt wel van een andere aard zijn dan de geschiedenis van plekken in een historische stad omdat dat een soort industriële geschiedenis is die zeer snel verandert ten opzichte van een geschiedenis waar we nog altijd mee zitten in een historische stad. Het zijn nog altijd Middeleeuwse gebouwen, terwijl de gebouwen op de site waar wij werken gebouwen zijn uit de 19e, zelfs 20e die zeer snel veranderen, platgesmeten worden en opnieuw worden opgebouwd. Tegelijk staan die Asec-gebouwen er nog en staan er misschien nog en zolang dat ze meegaan, gaan we ze blijven gebruiken. Ja nee, ik doe geen uitspraak over de waarde van die geschiedenis maar ik denk dat het wel een andere soort geschiedenis is en dat we daarmee moeten rekening houden.

discussie Maar die hebben toch een soort authenticiteit en... Maar ik doe ook geen uitspraak over de authenticiteit. Het is gewoon een opmerking dat we moeten rekening houden met het feit dat dat een andere geschiedenis is. Dat is denk ik ook wel hetgeen wat ik bedoelde. Het is geen gekende geschiedenis die we allemaal delen, geen collectief geheugen. Het is meer een bijzonderheid. Maar het is wel iets dat identiteit bepaalt. Identiteit gaat over representatie en symboliek en mijn stelling is dat de authenticiteit die er is in de Dampoortsite complex is en terrain vague en heel divers en het niet in vijf woorden te vatten is. Het is misschien te vatten in een boek vol geluiden, foto’s en teksten. Die representatie is gewoon te zwaar om het ver te dragen of gemakkelijk over te dragen. Identiteit gaat juist om representatie en daarom zal die buurt geen identiteit hebben voor mensen die die geschiedenis niet kennen of die buurt niet kennen. Ik heb ook de tekst van Roger doorgenomen omdat ik het wel vond passen binnen dit bijzonder vraagstuk. Maar daarnet ging het over het feit of de Dampoort een plek is waar geschiedenis niet op toepasbaar is. Maar Roger heeft het wel over dat een plaats gedefinieerd wordt door identiteit, relaties en geschiedenis van zijn bewoners. En dat ontbreekt wel in de Dampoort omdat het er wel divers en multicultureel is. En dit is in feite wel een beetje synoniem voor we kunnen het niet vatten in één beeld. De invulling van de bevolking die er woont is ook heel recent denk ik. Dus het is wel degelijk een niet-plaats...

Monofunctioneel, wat bedoel je daarmee ? In de eerste plaats heeft het station de bedoeling zich te verplaatsen, het is een transitzone, dat is de functie van het station, dat is duidelijk. Er kunnen natuurlijk veel meer andere dingen gebeuren als je dieper ingaat op die dampoort. Maar van de site waar wij mee bezig zijn is dat niet; dus er is geen één functie die die site omvat. Ik denk eigenlijk dat je de identiteit van de dampoortsite zou kunnen zien als een sfeer, ook om de redenen die reeds zijn aangehaald : de complexiteit, het feit dat je er niet één begrip op kan plakken zoals de drie torens ofzo, maar in een sfeer kunnen verschillende zaken worden opgenomen, zoals visuele, auditieve of geurelementen. Dat verwijst naar het individuele waar matthias het over had, het feit dat iedereen zijn eigen ervaringen aan een identiteit kan koppelen. Ik denk dus dat sfeer wel voor iedereen anders is, maar de identiteit kan weergeven. Identiteit van wat er nu is ? dat zo een woord dus rijk genoeg is om te beschrijven wat daar is ? Ja, dat de ervaring die iedereen daar gehad heeft ook de sfeer van die site kan weergeven. Het is vrij logisch, want vanaf het moment dat een bepaald aspect in de ruimtelijkheid zich niet gaat opdringen, zal men beginnen shoppen in hetgene wat in het oog springt of belangrijk is. Gevoelssfeer wordt dan inderdaad een juistere term dan te spreken over identiteit. Ik denk dat het wel heel moeilijk is omdat een persoonlijke ervaring doorheen de tijd zal veranderen voor die site, omdat die zeer sterk in ontwikkeling is. Dus dat het een momentopname is, die wel interessant is maar dat die misschien morgen al niet meer opgaat.

009

010

Dat zit net in de definitie van dat woord, sfeer. Sfeer is iets ... Ik denk inderdaad ook dat de identiteit van de site ook constant wijzigt. In die zin : dat het ook daarom weer moeilijk te vatten is in een begrip, dat begrip zal niet meer geldig zijn. De identiteit hangt ook bijna samen met de gebruikers van die site, en door het feit dat die gebruikers enerzijds inheems, anderzijds allochtoon zijn, en aldus een combinatie vormen; waar het beeld van de ‘sociale controle’ van weleer bestaat, is het hier een feit dat nog moet groeien, dat nog teveel in inegratie moet komen. Nu zie je nog teveel opdeling tussen allochtonen en anderen : bijvoorbeeld de Lucas Munichstraat. Daar wonen quasi geen allochtonen, maar op het moment dat de ‘mix’ er wel in zou komen, zou je allerlei processen kunnen herkennen die het beeld ook veranderen, zoals sociale controle, die in een dorpsstructuur bijvoorbeeld wel aan de orde zijn. Men kan natuurlijk nooit voorspellen hoe zo een gebied in die zin evolueert, maar er kunnen eventueel wel elementen terugkomen.

stelpen. Maar dat werkt echt averechts. Zo van die ingrepen van, kom we gaan nu eens nieuwe tegels leggen want dan komen er ineens super nieuwe winkels en dat gaat goed marcheren en zo en dan heeft dat echt een averechts effect en dan is dat echt zo een verwrongen straatbeeld, terwijl dat een ietwat verloederde straat best nog wel aangenaam kan zijn. Ik ben misschien wel een beetje pervers daarin. Maar misschien zijn er wel ingrepen te bedenken die wél zouden kunnen slagen. Ja, ja Omdat die net rekening houden met wat dat er is Ik ben niet pessimistisch hoor. Ik denk voor de mensen die er wonen dat het minder charmant is. Ja, nee, nee, maar bijvoorbeeld in die verloederde straat eerder punctuele dingen aanbrengen zou meer kunnen teweegbrengen dan het wegdek oppoetsen. Is dat niet punctueel?

Ik denk dat de dorpsstructuur er nooit zal komen; ik ken een paar mensen die wonen op de antwerpsesteenweg en de wijken erachter, en voor de drie gevallen die ik daar ken is het juist zo dat ... [onderbreking opname] Wanneer dat die Dampoortstraat vernieuwd wordt en terug winkels in verval zich gaan voordoen gaat die breuk eigenlijk zo’n beetje kunstmatig zijn. Ik vind dat een winkelstraat die echt in verval is best wel charmant kan zijn. Charmanter dan zo een … Tot dat je daar dan woont natuurlijk. Nee, ik heb dat echt meegemaakt thuis. Dat is echt zo een doekje om het bloed te

Nee, ik vind dat niet. Dat is eigenlijk als op een vuil raam, één streep proper maken en dan zit je eigenlijk met een heel grote breuk Ik vind dat eigenlijk meer een layer ingreep dan een punctuele ingreep. Een ingreep is toch altijd geïsoleerd. Punctueler zou kunnen zijn: … Maar je zit daar niet alleen met het opkuisen van de straat, de waterkant is volledig gerenoveerd en opgeknapt met al die pontons. Je ziet dat de stad daar echt redelijk veel bedoelingen heeft met dat gebied. Dat is niet gewoon het opknappen van die

discussie straat. Ja, het kadert wel in een … Bedoel jij niet dat opsmuk niet volstaat?

Zo’n opsmuk is toch ook zo een beetje vanuit een geitenwollen sokken beeld van wat stadsvernieuwing zou moeten zijn. De idee dat je door de straten her aan te leggen nieuwe winkels krijgt en dan bepaalde ontwikkelingen. Ik denk dat als je iets doet dat je er rekening mee moet houden dat het waarschijnlijk niet loopt zoals je het wilt. Dat inderdaad die breuk gaat komen. Houten pontons daarentegen, ik denk dat dat net iets minder faliekant kan zijn. Ik denk dat het niet zozeer de schaal is van de ingreep, maar eerder de bedoeling. Maar dan ook het algemeen beeld achter de verzameling van die puntsgewijze ingrepen Als je er een redelijk aantal doet, maar altijd met dezelfde visie erbij, dan … Met punctueel wil ik ook niet zeggen een bepaald aantal vierkante meters of zo. Het is zo meer de idee erachter. Dus de mening dat opsmuk geen punctuele ingreep is, maar een soort van algemene strategie om impulsen te geven Wat is dan een punctuele ingreep? Ik denk dat die ingreep iets van structurele waarde moet hebben.Want bijvoorbeeld die houten pontons, dat zijn dingen, je kunt dat als opsmuk beschouwen, maar dat is een extra input in het stadsleven. Die kunnen op een andere manier gebruikt worden. Maar die straat die heraangelegd wordt, die wordt op dezelfde manier gebruikt als

daarvoor. Moest die straat verkeersvrij gemaakt worden bijvoorbeeld, dat zou een punctuele ingreep zijn die structureel is en die wél bijdraagt tot het net er rond. Als die straat dan weer “vuil”wordt, blijft die straat wel op dezelfde manier werken. Dus die opsmuk brengt op zich niet echt een verandering van gebruik teweeg. ’t Is een soort facade zo. Ja, maar wél met stijging van prijzen denk ik. Ja, ja dat is wel dubbel natuurlijk. In die zin kan dat zijn dat een opgesmukte straat er voor zorgt dat de huurprijzen van de panden die er aanliggen stijgen en dat die winkels toch falen gewoon daardoor. Maar ik weet niet of dat die opsmuk van die ene straat zo echt de boosdoener is. Misschien is het meer de uitbreiding van de reep en dergelijke die zo veel meer effect hebben dan die straat. Ik denk dat die opsmuk niet alleen moet staan, maar kaderen in een grotere bedoeling. Ik denk dat dit het belangrijkste is. Omdat die straat waarschijnlijk een van de minst belangrijke elementen zal zijn. Maar voor die straat zelf zal dat in de eerste 5 of 10 jaar wel geen slecht resultaat opleveren. Want ik ben wel overtuigd dat als je het daarbij laat, dat het eigenlijk een zinloos ingreep is geweest. Ik vind dat door die ingreep die straat eigenlijk van dat gebied wordt losgetrokken en aan de stad toegevoegd. ’t Is niet een visie van gans die wijk iets bij te brengen. Het is meer iets beter maken om het er dan eigenlijk los van te trekken.

011

012

Maar ik vind dat er hier nogal gemakkelijk kritiek gegeven wordt over het feit dat die straat vernieuwd wordt. Wij gaan er zo maar vanuit dat dat geen effect zal hebben Stel nu dat er daar een impuls komt en dat er daar een interessante mix van bevolking komt. Dat er misschien meer mensen die nu uit de stad wegtrekken daar wel komen. Ik denk dat je daar nu al bijna met een maximale culturele mix zit. Terwijl stijging in waarde er voor gaat zorgen dat dit vermindert.

Ergens heeft die mix nu enerzijds zijn sterke kanten en mogelijkheden maar anderzijds blijft het ook voor een deel een achtergestelde buurt. Die mix bestaat inderdaad en de gemeenschappelijke deler voor alle mensen is de goedkope, economische waarde. Voorlopig kan je er geen rijke buurt inbeelden met die mix. Er is altijd een soort polarisatie die ontstaat. Als die mix er inderdaad altijd is, is het misschien te gemakkelijk om kritiek te geven op hoe die nu zou kunnen ontstaan. Mensen kiezen ervoor om in elkaars nabijheid te wonen. Zo’n gemeenschappen zijn ook sterk op elkaar gesteld. Maar je hebt toch ook Tunesiërs, Turken, Marokkanen en er zijn ook onderling spanningen tussen die groepen. Het is te gemakkelijk om die als één allochtone gemeenschap te beschouwen. Maar dat is ook zo. Eigenlijk heb je drie assen hier in Gent, de Sleepstraat natuurlijk ook, maar de Wondelgemstraat en de Phenixstraat zijn eigenlijk systemen die je makkelijk kunt herkennen. In feite doorgangswegen zoals de Dampoortstraat, vrij druk, maar tegelijk kenmerken die zich ook door een bruisende straatactiviteit die je in de Veldstraat enkel

de zaterdagmiddag ziet. Ik denk dat dit een interessant dubbelgebruik is. Die mensen verkiezen precies die plek omdat er weinig weerstand is om hun activiteiten uit te voeren maar tegelijkertijd is er wel de weerstand van doorgaand verkeer. Ik denk dat verkiezen of kiezen helemaal niet aan de orde is. Inderdaad, die plekken kenmerken zich door kleine arbeiderswoningen. Het is te gemakkelijk om te zeggen dat ze kiezen om samen te wonen. Het gaat gewoon om die slechte leefkwaliteit. Maar het wordt precies bijna als een ideaal gezien. Het is er gewoon goedkoop en die mensen gaan er naartoe en maken er het beste van. Dit is waar maar ze kiezen er ook voor om in elkaars nabijheid te wonen. Stel dat ze de mogelijkheid hebben om in een betere wijk te wonen, dan zullen ze nog altijd vragen om in elkaars nabijheid te wonen. Het beste bewijs daarvan is Guusts verhaal over dat huis. Maar die zijn wel met grote families en die komen wel samen. Ik denk dat we het eerder zo moeten zien, onderling zijn er inderdaad ook spanningen. Maar de band is wel veel sterker in vergelijking met onze gemeenschap. Per gemeenschaanschap. Die grenzen tussen de gemeenschappen vervagen ook. Maar het is ook van religieuse aard. In de Sleepstraat is er vorig jaar een centrum geopend, een soort integratiecentrum. Meestal associëren wij de turkse gemeenschap met cafés en vzw’s en heeft de belgische gemeenschap daar af en toe zijn café tussen maar die blijven uiteindelijk gescheiden van elkaar. Door jongeren samen te brengen in dat nieuw centrum zie je ook dat de oudere gemeenschap er begint samen te komen. Het is een zeer transparant gebouw, letterlijk (glazen gevel) en figuurlijk. Het is een voorbeeld van een punctuele ingreep die wel op een schaal werkt die in dat gebied toepasselijk is.

discussie Zo heb je bv. ook verschillende jeugdwerkingen van de stad Gent, voorbeeld buurtsport. De kinderen die eraan deelnemen krijgen direct de stempel allochtoon. Het zijn Albanezen, Turken, Marokkanen maar geen Belgen. Maar zij werken wel samen aan een gezamelijke integratie, aan een gezamelijke activeit, een gezamenlijke bezigheid. En ergens kun je zeer algemeen stellen -natuurlijk hebben die elk hun eigen identiteit, eigen cultuur en achtergrond – als je kijkt naar de manier waarop die zich in het stadsweefsel profileren dat je die twee groepen hebt: allochtonen en autochtonen. Tuurlijk. Allochtonen vormen een sterkere groep, nog meer dan autochtonen één groep vormen. De Centrale is ook multicultureel, het is er ook allochtoon versus autochtoon uiteindelijk. Er is wel een soort vermenging, een interessante mix, maar de activiteiten die georganiseerd worden draaien uiteindelijk wel altijd om Belgen die iets doen met buitenlanders. Buitenlanders worden er wel over dezelfde kam geschoren. Ik ben het er daar mee eens maar ik denk dat wij te veel uitgaan van een idealisering van het feit dat ze samen wonen. Dat denk ik ook wel. Maar het is wel een belangrijk punt waarin zij zich onderscheiden van ons. Dat buurtgevoel, uw buur kennen, erkennen wij al lang niet meer als een soort van sociale waarde. De enige link die wij met onze buur hebben is het feit dat als hij aan het stofzuigen is en lawaai maakt dat wij erop kunnen vloeken. Bij hen zit dat echt nog ingekapseld als sociale waarde en het kan wel een belangrijk gegeven zijn. Maar is dit geen veralgemening? Ja tuurlijk, maar je moet veralgemenen als je een stelling wil poneren over een bepaald gebied en er zijn uiteraard altijd uitzonderingen op de regel. Het hangt inderdaad sterk samen met de

waarde van de gebouwen en het feit dat ze daar een woning kunnen betalen. Maar je kan er niet naast kijken dat als je een volledige opsmuk doet van een gebied dat die waarde stijgt en dat je die mensen wegjaagt en in die zin was die opmerking over die straat bedoeld, denk ik. Moeten zij dan zelf beslissen samen om die gaten in het wegdek, en zo, weg te doen om een beter leven... Neen, dat zeg ik niet. Je moet gewoon een andere soort kijk... We zijn niet tegen dat er daar vlot op gereden kan worden op de Dampoortstraat. Ik zou er bijvoorbeeld niet van verschieten dat zo een straat die er nu gaat komen, dat dat heel sterk vergelijkbaar is met de Veldstraat of zo, terwijl je daar een andere... Volgens mij wordt dat gewoon een nieuwe weg met nieuwe... de tram gaat daar niet door gaan, er gaan daar geen megashoppings komen. Sorry dat ik stoor, vastgoedmakelaars volgen ons denken wel niet, dus ik denk dat zij... Als je daar kijkt op de hoeken, de winkels die daar staan, dat zijn winkels en die passen, en de rest van het beeld van die straat? Maar dat zijn de twee winkels op de hoek aan het water zoals je eigenlijk gewoon langs het water ook allemaal van die chique herenhuizen hebt, die ook niet passen. Als een scharnierproject, dan gaan ze het uitgevoerd doen, dus is eigenlijk die straat net de link naar de stad en dat is, ik denk dat je dat wel krijgt dat... Maar nu, ik bedoel, de Dampoortstraat, vormt ook al gewoon een verbinding tussen de stad en het station Dampoort, ik denk dat dat ook al een verbindingsstraat is. Ja. Hm, mag ik eventjes, ik zou eigenlijk een keer een oefening willen doen en dat is dit gesprek verder zetten met het werkwoord zullen? Allé vooruit. Gezien de toekomende tijd...

013

014

En mogen we ook een ander werkwoord... We zulllen eens zien om te geven wat dat zegt. Want als architect, als je een tekening maakt, dan spreek je met het werkwoord ‘zullen’. Allé, euh, Nick, jij begint. En als ik het niet gebruik, dan val ik weg of zo. Als je het niet zal gebruiken. Dat is waar. Misschien zouden..., ah neen. Het is wel moeilijk meteen, omdat we eigenlijk altijd praten over wat er gebeurt en ons ontwerp beperkt zich voorlopig tot een soort kritiek op dingen die aan de gang zijn, maar het is niet zoiets dat we, we hebben ‘zullen’ nog niet echt gebruikt en dat is misschien onze fout en dat is wel heel moeilijk om (de zin af te maken)’ zullen’ te gebruiken, omdat ‘zullen’ meteen een visie kan naar voor schuiven. Als je een tekening maakt, maar dat is misschien meer een voorwaardelijke wijze. Dat zou goed kunnen. Als een alternatieve mogelijkheid. Het is misschien gemakkelijker om zouden te gebruiken voor het ontwerp. Maar we moeten wel komen tot een gebouw. Ik zou tot drie torens komen. Ik denk dat we allemaal een beetje schrik hebben om te zullen, omdat we houden van de manier waarop het... van het zekere. ... standvastig is. Want het is gemakkelijk om iets, allé ja, om kritiek te leveren op wat er gaande is. Dat is veel gemakkelijker dan zelf tien bladzijden te poneren. Ik denk dat we voortdurend kunnen praten over problemen daarover maar als oefening... Maar als er mensen zijn die we willen weg krijgen, dan denk ik dat we zullen moeten ingrepen doen die rekening houden met de bestaande mix van de bevolking. En dat is denk ik bijvoorbeeld in het scharnierproject misschien niet direct zo. Maar als ze in de stad zullen, de straat zul-

len afgewerkt hebben, hoe konden ze dat anders gedaan hebben? Maar ja... Met rekening te houden met de x- factor. Dat is de centrale... Maar dat is eigenlijk zelf geen... ... topic. Idem. Die straten daar rondom zijn ook aan vernieuwing toe. Awel ja, het is daarom dat ik het zo belangrijk vind dat het niet enkel de straten zijn die als een soort problematiek op het ganse gebied... Zullen ze de straten daarom rond ook aanpakken? Of zullen ze die pas aanpakken vanaf dat die ene straat ervoor heeft gezorgd dat het gebied in economische waarde is gestegen. Maar ik denk dat de Dampoortstraat wel sterk toe was aan vernieuwing. Ja, inderdaad. Wat zeg je Ann? Wel de Dampoortstraat, daar passeer ik elke vrijdag langs om naar het station te gaan. En ik denk dat het ook wel de enige straat is in de buurt die echt wel zo sterk behoefte had, of nood had aan... Maar gans die wijk erbuiten is toch verloederd. Ja, want er is daar al iets mee gebeurd hé, want uiteindelijk, als ge u wilt verplaatsen dan rijd je daar eigenlijk in lussen die veel te groot zijn. Dus bijvoorbeeld daar aan die Steinerschool of zo, er is daar zo een school... . Je moet ergens proberen om met de auto van punt a naar b te... dat is dus een enorme... . Ze hebben dus al die mobiliteit daar aangepakt zodanig dat de Dampoortstraat en die assen errond... Maar dat is toch het beleid in heel de stad Gent die... Ja, inderdaad. Aan de borden dat er een aantal verbindingswegen... Misschien wel, maar daar werd dat ook... Vandaar dat de Dampoortstraat een verbinding vormt met het rond punt, omdat

discussie dit zo de prioriteit is. Maar de Dampoortstraat is een niet een typisch element van de Muidewijk hé, het valt er toch wel wat uit. Het is de verbinding naar deze punten. Het is hoofdzakelijk langs het water denk ik, het zijn enkel de bussen en de fietsers door de Dampoortstraat, denk ik. Neen, je mag er met de auto door. Op een gegeven moment moet je naar rechts gaan. Neen, je kan ook rechtdoor. Luce zei daarnet zoiets van die wijk, die effectief wel verloederd is, dus dan zeg je uiteindelijk toch wel dat er wel iets nodig is maar dat er dan wel bij die ingreep telkens moet worden nagedacht over de manier waarop dat die ingreep daar kan gemaakt worden dus of dat die inwoners eigenlijk niet zullen wegtrekken. Ja, maar nu als je de Dampoortstraat aandoet heb je het gevoel dat je Potemkinstadt, dat ze zo eigenlijk de zijkant aanpakken, maar wat erachter ligt, dat wordt zowat weggestoken achter de nieuwe grote weg. Maar ligt dat ook niet aan de eigendomsstructuur van de stad? Wat kan de stad aanpakken? Ik heb gehoord in het masterplan dat het voorstel zou zijn om een groot percentage aan sociale woningbouw te realiseren. Dat is een wens waarmee je probeert invloed te krijgen op de kansen dat die bevolking daar kan blijven maar op een andere manier. Awel ja, dat is wel interessant. Ik denk dat dit interessanter is in plaats van te zeggen ‘dat moet zo blijven’, want anders gaan die mensen weg. Het is misschien interessanter om te kijken op welke manier kunnen we die problematiek van dat gebied aanpakken zonder dat die mensen automatisch verdwijnen en sociale huisvesting of zo kan daar ... En geef daar eens een antwoord op? Op welke manier … bijvoorbeeld… Nu heb je het altijd over publieke ruimte, over openbaar domein Nee, ik denk qua huisvesting, om er voor

te zorgen dat je niet enkel dure wooneenheden hebt, maar er ook rekening mee houdt dat daar nu een bevolkingsgroep is die daar is omwille van goedkopere huisvesting, Wat misschien interessant is, om dat toch ook een deel te behouden. Zoals aan dat Handelsdok, dat zou zoiets zeer exclusief kunnen worden aan dat water en zo, maar… Misschien is het meer, zou het beter zijn moest er daar net sociale woningbouw of zo komen. Of niet… Een mix, denk ik, is beter, want anders krijg je weer getto’s, maar dan in een nieuwe vorm. Is dan tabula rasa van dat gebied de oplossing? Nee, nee… Net niet… (gelach) Nee, maar ik stel mij de vraag omdat het… euhm… we spreken van… Misschien kan er een soort van sociale huisvesting in de vorm van renovatieprojecten komen in plaats van nieuwbouw. Ja… Meestal is sociale huisvesting nieuwbouw en misschien is dat… Maar toen ik die vraag… Door een manier van opkopen en zo… Misschien heeft dat ook wel te maken met het feit dat het goedkoper is om af te breken en opnieuw te bouwen dan renoveren. Maar dan kan er ook, in plaats van een ganse wijk ineens voor nieuwe sociale huisvesting, punctueel… euhm - ik weet niet of dat realiseerbaar is – punctueel een huis opkopen en dat opknappen zodanig dat het kan dienen voor sociale huisvesting. En zo te werk gaan en dan krijg je effectief een mix in plaats van … Je ziet regelmatig genoeg ineens een blok sociale huisvesting met daarnaast een blok met exclusieve woningen, en die staan dan naast elkaar, maar ik weet niet of je dan echt van een mix kunt spreken. Dat is ook wel het probleem vaak, dat zo’n ganse delen sociale huisvesting worden en

015

016

dat je in dezelfde situatie zit als voorheen, alleen in een mooier, allé, nieuwer project. Sociale huisvesting is ook wel iets dat zelden in het weefsel opgenomen wordt en dat heeft daar ook wel mee te maken. Bijvoorbeeld een gesloten blok… Asociaal… Wablief? Ja, eigenlijk net asociaal. Het is asociale huisvesting… (gelach) En dat zo meestal dan nog in een typologie die bepaalde sociale contacten tussen de bewoners zo halvelings oplegt… Aan de …straat is er bijvoorbeeld een letterlijk voorbeeld, je hebt daar zo’n wijk en dan heb je een groot grasplein en dan staat daar een luxueuze appartementenblok, maar ik denk niet dat je daar echt van een mix kunt spreken tussen de twee... Wat is dan een mix? Ik geloof dat dat plein - ik kom daar regelmatig – ik denk dat dat bijna enkel gebruikt wordt door de mensen van die sociale wijk en nauwelijks door mensen van die luxeappartementen, behalve dan om hun hond uit te laten… Ik vond wel een goeie opmerking van Matthias… (gelach) Dat is genoteerd… Dat die sociale huisvesting echt in dat weefsel zou moeten worden opgenomen. Ja ja. Want dat weefsel bestaat en dat heeft ook zijn potenties en zijn sfeer en charme, maar… Daarom is het misschien belangrijk om dat te behouden en niet tabula rasa te doen. NN Nee nee… Dat was eigenlijk mijn vraag omdat ik zo meteen dat beeld had van sociale huisvesting zoals daar nu al dingen… Aan de doorsteek van het water naar de ring heb je daar al van die rare toestanden, en dat zijn eigenlijk net plaatsen die er voor zorgen dat die sfeer daar wat begint te wringen en het is zo… De sfeer van de Dampoort nu wordt toch ook al enorm bepaald door die kleine rijhuisjes en ik denk

dat inderdaad, door gewoon er twee samen te nemen of door te renoveren, punctueel dan nieuwe dingen aanbrengen interessanter is dan sociale woonblokken te gaan injecteren… Woonblokken is ook een zwaar woord… En we zijn ook een beetje aan het fantaseren over die mooie rijhuisjes. Het zijn erbarmelijke leefomstandigheden, dat zijn arbeiderswoningen, je hebt de voordeur en dan zit je binnen… Ja, maar ik denk dat het heel gevaarlijk is om te zeggen van … Uiteindelijk – het is een beetje een clichématige term - de geest van de plek en zo, de geest van Dampoort is nog wel belangrijk en ik denk niet dat je dat zomaar mag opheffen om daar nieuwe dingen over te smijten. Maar als je nu dat project van Kolhoff bekijkt in Amsterdam aan het water… KNSM KNSM, dan is dat toch een nieuwbouwproject met een zeer sterk… een zeer sterke sfeer in zich die optimaal gebruik maakt van zijn locatie. Maar dat past daar wel juist…

discussie

017

pedro pozzo

020

Drifting in Dampoort Peddro Pozzo

DRIFTING IN DAMPOORT EXPERIENCE FOR THE SEMINAR “EVERYDAY URBANISM” by PROF. PIETER UYTTENHOVE

Pedro Pozo

pedro pozzo “One or several people abandoning themselves to the derive, are renouncing during a time more or less long to the motives to be displaced or to act normally in their relationships, jobs and entertainments that are of their own, to be left carried out for the solicitations of the land and the encounters that correspond to it. The objective passionate land in which the drift is moving should be defined at the same time in agreeing with determinism and with its relations with the social morphology.” Theory of the drift, Guy Debord (1958) “DERIVE SITUATIONISTE” IN DAMPOORT – “Everyday Urbanism” Seminar Oct.-Dec.´04

DEFINITION In the experiment of the dérive, I try to approach to the place without prejudices, from the outside. I am an intruder that is lost in the chaos of Dampoort, causing an invasion of the place, introducing myself in the territory without having an unique point of view, with the positive determining factor that Dampoort is a complete stranger for me, so I do not have prejudices that conduct me towards one direction or another, because I do not know what I will find at the end of my way, at the end of my drift. Among the procedures of situationism, the “theory of the drift”, supported by Guy Debord in 1958, was presented like a technique in uninterrupted transit through diverse environments. It consisted of the displacement of one or several people, during a time more or less long, being left to carry for the solicitations of the place and by the encounters that happened in it. The chance would take important part in this action, but would be less determinant of what it seems, therefore from the point of view of the drift, it exists in the cities a “psychogeogropahic relief”, with constant paths and fixed points, factors that being dominated by its knowledge or the simple one calculation of possibilities, would make possible the control of what is intended as a random wandering urban journey. Thus therefore, the maps of the situationists are devoid of the administrative borders of the cities that make the space more homogeneous, carrying out an emotional description of the space; in this way, a map would be composed by fragments of cities that are related of random form, not by their functionality but by their emotional character. The situationist drift bets on a non-productive but experimental utilization of the urban space, emphasizing the fragmentary character of the urban zones. At this moment of rapprochement, the first question arises, the LIMITS from the zone to study, do they exist? Are they Important? I am assaulted by the doubt of asking, defining, surveying those limits. But I renounce it, why shall I sk? No answer.

Thus therefore, I arrange me to carry out the drift. “DERIVE SITUATIONISTE” IN DAMPOORT – “Everyday Urbanism” Seminar Oct.-Dec.´04

021

022

DEFINITION

DESCRIPTION OF THE “DERIVE”

pedro pozzo


• •

•

15:40, starting point, station Gent Dampoort Medium to use: I carry out the first exploration in bicycle, but the details are lost, the colours, the flavours…I renounce First images: hostile neighbourhood, that receives you with difficulties.

“DERIVE SITUATIONISTE” IN DAMPOORT – “Everyday Urbanism” Seminar Oct.-Dec.´04

DESCRIPTION OF THE “DERIVE” I seek the nodes of forces, the landmarks, the conductive points of the flows of communication and traffic, fully identifiable signs.


023

024


But immediately I am conducted from the square where the GB Supermarket is set (I dispense with names, they do not interest me, neither I understand them, they means nothing to me) toward those zones in which I do not recognize immediately all the references, maybe I am starting to feel the energy of Guy Debord called “psycho-geography” of the cities, or maybe it is just because human beings are attracted immediately for the unknown things : first towards the railways, where I find a forgotten place of stay, a PLACE lost in a hank of notplaces. I sit down and I contemplate, but above all, I am contemplated. “DERIVE SITUATIONISTE” IN DAMPOORT – “Everyday Urbanism” Seminar Oct.-Dec.´04



pedro pozzo


The search of the more hidden secrets encourages me, the ugly part that the city of Ghent, coquette, tries to hide to itself, and I am conducted towards the zone of the port in itself, through a strange street in which social dwellings for the immigration are mixed with stately residences abandoned as traces of that once was, factories and a luxurious dealer Mazda, set against a “modern” study of Interior Architecture that tries to imitate the lofts of the Docklands of London. I meet a seminar partner and I verify that has my same doubts about the limits, we are so used to move us in enclosed, defined lands, that it is very difficult to us to try to sense the hidden identities in a “terrain vague” as Dampoort. It is difficult to be left to carry, to seek the hidden things, everything they can tell us if we just listen. “DERIVE SITUATIONISTE” IN DAMPOORT – “Everyday Urbanism” Seminar Oct.-Dec.´04

DESCRIPTION OF THE “DERIVE” Based on this article of the magazine “Quaderns”, Fragment of the article “The invisible city” written by Pedro Zarraluki (2001) for the n° 219, p. 144 in the magazine Quaderns D’architecture i urbanisme where the architect Toni Gironés describes his experience as “blind” during a walk by the city of Barcelona. “From the moment on in which the mask clouds your view you enter in another world, in another way to perceive. The relations are altered and the intensities among the senses are modified. You do not want to assume the absence of references; that you are drifting and, at the very beginning, you do not accept the apparently entropic character of the new situation. References that habitually remain in the background appear now as basics... by way of “red capes”, they serve you to mould and to think up the new situation. The sounds, the changes of temperature, the smells ... and even the flavours are used “to register” in moments of confusion. You realize that the smells have weight or they are light or they are dense, that the sounds dictate you the size of a space – the distance that there is between you and the transmitter focus -. The four senses in which the perception “apparently” remains reduced are concatenated and they are related in progression, transferring veils of the memory, offering new experiences, product of the multiple analogies that are established. You are used to a physical, acotable, permanent space and pass to perceive a changing, ephemeral, and mental PLACE."

I try to listen, to perceive a not only visual reality, a new sense: smell almost to sea, sounds of factories, but above all, traffic: trains, ships, cars, trucks, bicycles, seagulls, all passes almost without grazing for this zone.


025

026

DESCRIPTION OF THE “DERIVE” I found a living metaphor, a very symbolic image of what, until now, I know about Dampoort: it is a piece of the city no longer in use but still full of points of production and conduction of energy, like this boat dead as a fish out of the water whose frame is an energy tower.

It seems that nobody wants to be there, to inhabit this zone. Nevertheless, a marginal zone appears, a free hotel, in which aside the bad smells, thousand histories of people lost can be also smelled, people without course. “DERIVE SITUATIONISTE” IN DAMPOORT – “Everyday Urbanism” Seminar Oct.-Dec.´04

DESCRIPTION OF THE “DERIVE” The cuts of newspapers full of artistic drawings, condoms, rests of alcohol and beverages fill of dead natures this living skeleton.


pedro pozzo



DESCRIPTION OF THE “DERIVE” In the background, noise of passing cars, a radio sounds in a ship, singing something that neither I understand nor I like. A seagull passes and al reminds me of the sea. I light a cigarette, feeling as a prisoner of my gentrified existence, of course the first thing in which I have thought is in not touching anything.

Where has this stair once conducted? This place is full of remainders, like photographs of dead persons without head, as strange characters removed of a movie of Tim Burton. “DERIVE SITUATIONISTE” IN DAMPOORT – “Everyday Urbanism” Seminar Oct.-Dec.´04

027

028

DESCRIPTION OF THE “DERIVE” I aspire the smoke of the tobacco and I try my head flows without prejudices. I continue my way. The cold makes all seem still more desolate. The barks of a dog can be listened in the distance.

All is abandoned, forgotten. A weird sensation of solitude begins to be seizing my body, as the sun sets. Graffitis, clear reference of the contemporary city, which talks about the extrarradio, suburbs… Even the railways lie down dead, they no longer conduct to anywhere. It makes me think about what the city rejects of itself, abandoned city that the City does not want to see. “DERIVE SITUATIONISTE” IN DAMPOORT – “Everyday Urbanism” Seminar Oct.-Dec.´04

DESCRIPTION OF THE “DERIVE” I find another hidden, secret place, who put that chair there? What did who sat down in this abandoned chair contemplate? The consumist city not only fagocita to their inhabitants, also finishes for fagocitarse to itself, vomiting its rests where only can be seen by those of whom the “common” inhabitants set apart their look when crossing. Now only I hear the steps of my shoes full of black clay and my snotty respiration.


pedro pozzo

DESCRIPTION OF THE “DERIVE” Every item then starts acquiring a pink colour that once again recalls me the sea, to the sunsets of Mazagón that I haven’t watched for too much time. The man always seeks in the external impulses references to the intimate, to feel secure, even the yearning makes him feel secure insurance. The cold and the coldness make me abandon for this time the drift. The lights begin to arise and with them, the places of the sex, always next to the train station in any city of the world. Places of traffic seem to be more favourable to hide the most evil instincts of the human being, because no traces will be left..


DESCRIPTION OF THE “DERIVE” 2º day: I come back to Dampoort Starting Point: my more loved place up to now, the Free Hotel. Hour: 15:20 But today I am not so alone, noises of hammer blows of a crane make me think about the triviality of my experience of yesterday, trying to seek the poetry of the dirtiness and the ugliness but above all of the unexplored thing in a place in which hundreds, thousands of feet have left their trace before than mine. I smiled when thinking about the human egocentrism.


029

030





pedro pozzo





031

032

DESCRIPTION OF THE “DERIVE” 2º day: I come back to Dampoort Starting Point: my more loved place up to now, the Free Hotel. Hour: 15:20 But today I am not so alone, noises of hammer blows of a crane make me think about the triviality of my experience of yesterday, trying to seek the poetry of the dirtiness and the ugliness but above all of the unexplored thing in a place in which hundreds, thousands of feet have left their trace before than mine. I smiled when thinking about the human egocentrism.

I continue my way. Background noises of manufacturing, cranes, cars, hammer blows… It is curious that the names of the streets of this zone of nobody, are referred to other countries, other places. A coincidence that pours irony in each detail. “DERIVE SITUATIONISTE” IN DAMPOORT – “Everyday Urbanism” Seminar Oct.-Dec.´04

DESCRIPTION OF THE “DERIVE” It is the first time I listen, feel, smell life. Background children voices… A life missed, I refer, transferred because is a solitary nucleus in the middle of many places without more life than the one that just gives the money in movement. This building, an island almost with an infinite continuity in itself (if you forget the search of the limits) is a foreigner more, like me, in this chaos.


pedro pozzo DESCRIPTION OF THE “DERIVE” Next to it, a trip to the America of the years ´50, with a neighbourhood of likely prefabricated houses, in which I find a “Diens kinderopvang” in which I am not allowed to enter. More cars are passing, more driving noise.

Surprisingly, I find an established limit, is one of the parts where Dampoort ends for me. It is getting dark.



3º day: Third and last visit to Dampoort Starting Point: one of the limits found, a crossing of roads from which in my private universe begins Dampoort. Hour: 12:30 This visit is more premeditated, thing that in part contradicts some of the premises proposed by Debord as defining of the drift, but I said to myself I do not want to be left again towards the marginal things, remaining at the borders of society, to look for getting myself into the places where those individuals whose destiny has conducted them to this zone are inhabiting. I decided to start in that crossroad, a new limit…finally, this question that was so important at the end, it is being answered day by day, but now, I don´t care about it.


033

034


But although I was not looking for this constructions on the edge of “civitas”, they appear.


DESCRIPTION OF THE “DERIVE” Rows of houses appear then, all are very similar one to the others, sprinkled of individual references to the religion, or some buildings or architectonics objects that surprise me breaking mentioned monotony.


pedro pozzo DESCRIPTION OF THE “DERIVE”

Background: Urban noises, perfectly recognizable by the “homus urbanus” in which we have become: cars, claxons, voices in the street, some noises of bars. ..common places for the memory. “DERIVE SITUATIONISTE” IN DAMPOORT – “Everyday Urbanism” Seminar Oct.-Dec.´04

DESCRIPTION OF THE “DERIVE” And I discover, very surprised, that I am not the first Pedro in visiting the area!

It starts raining, and is she, the rain, the one that decides the end of this history of love with Dampoort.


035

036

CONCLUSIONS OF THE “DERIVE”

CONCLUSIONS OF THE “DERIVE” As a way of to extract some conclusions of the drift, trying to make the drift “an opportunity not just for observation but also for thought and debate”, I try to analyze it lived schematically:

1.- The evident thing at first sight, the landmarks, the first references The most immediate references of this zone, the first ones that assault not only with visual impulses to the one who arrives, are references to the industrial thing (chimneys of factories, smell to smoke, noises of machines) and to continuous traffic (large worn and roundabouts, almost constant sound of vehicles passing). These first impressions serve to accommodate since the first touch of contact this area with a model in my head, that of the suburbs enclosed to the cities with the population growth associated to the Industrial Revolution. In a more personal level of codes, and seeing the type of population that expects impatient the bus, or the rows of rickety houses that populate the grey streets, the neighbourhood in a first instant makes me think about a place that beyond speaking only of traffic, speaks me of uprootness.


pedro pozzo CONCLUSIONS OF THE “DERIVE” 2.- What remains hidden? Still the own identity of the place remains hidden, perhaps by the accumulation of nationalities, with the references of their own, or perhaps is that its final identity be that of being constituted as the “terrain vague” own of Ghent. In the second approximations, other looks in the place are discovered that do not respond only to the rooms of the immigration, but to what the conventional capitalist society would qualify as “alternative”, perhaps because being a land of nobody can be turns around to the definition and being a land of and for all. That does that some walls exist expressing themselves in an intense and chaotic way, sprinkling of colour the chromatic monotony of the residences. But is difficult to extract and understand new lacks of the place, I think the best conclusion to have finally is that this piece of the city is still in transit from the ancient port surroundings to a new kind of residential area, set in the parameters of the rules of the new inhabitant of the contemporary city: the one whose roots are in nowhere, the human being that lives in transit, as a particle of energy moving from one place to other to transform its heat in money. “DERIVE SITUATIONISTE” IN DAMPOORT – “Everyday Urbanism” Seminar Oct.-Dec.´04

CONCLUSIONS OF THE “DERIVE”

That does that some walls exist expressing themselves in an intense and chaotic way, sprinkling of colour the chromatic monotony of the residences. But is difficult to extract and understand new lacks of the place, I think the best conclusion to have finally is that this piece of the city is still in transit from the ancient port surroundings to a new kind of residential area, set in the parameters of the rules of the new inhabitant of the contemporary city: the one whose roots are in nowhere, the human being that lives in transit, as a particle of energy moving from one place to other to transform its heat in money.


037

038

CONCLUSIONS OF THE “DERIVE” 3.- Relations between the public space and the private one Life is lived in the interior of ships, houses, barely there are people in the streets, and also is lived in the traffic. Not spontaneous occupations of the streets appear, there are not barely squares in which boys playing can be seen. It can be told therefore that is an area in which the public space is reduced to its most minimum definition, that of them travelling roads of circulation and parking of vehicles.


CONCLUSIONS OF THE “DERIVE” Of this experience several interrogations arose, to begin the debate about the future of this area: Does an identity exist in Dampoort? How do they see themselves in relation with the city of Gent? Which are the collective and individual desires of the inhabitants? Which are the urbanistic lacks of the zone? Which would be the convenient strategies for its renewal?

“The cities also believe that they are product of the mind or of the chance, but neither one nor the other are enough to keep standing their walls. You do not enjoy in a city the seven or the seventy-seven wonders, but the answer that gives to a question of your own. Or the question that asks you, obliging you to answer.” (Italo Calvino)

__THE END __ Thank you! “DERIVE SITUATIONISTE” IN DAMPOORT – “Everyday Urbanism” Seminar Oct.-Dec.´04

pedro pozzo

039

fictie

042

Verhaal 1 Eveline Bossuyt

Een half uur was wel genoeg. Misnoegd draaide ik me om en liep het station uit. Twijfelend wierp ik een laatste blik op de klok, passeerde de mensenmassa aan de loketten en stond plots in de gure vrieskou. Ik had het wel gehad. In een opwelling greep ik naar mijn gsm en zette hem uit. Ik hoefde geen verontschuldigingen, geen redenen. Ik greep mijn fiets uit het rek en wou meteen wegspurten. De auto’s raasden voorbij. Het rondepunt leek wel zo’n draaimolen waar je, eenmaal je erop zit, nooit meer van wil. Maar om de een of andere reden maakte het me misselijk. Ik sloeg na een half toertje alweer af. De weg leidde me naar onbekend terrein, met aan de rechterkant oude herenhuizen. In een designwinkel doofde men juist de lichten. De verkoopster gritste gehaast haar sleutels en handtas van de toonkast. Die gast in zijn stoere bak met ronkende motor zat er ongetwijfeld voor iets tussen. Ik keek bijna automatisch de andere kant op. Daar was nog een meubelzaak met een klein steegje naast. Een naderende auto sloeg er in en ik volgde. Wat verder zwiepte het portier van de donkere wagen open. Een man stapte uit en begon de boodshappentassen uit de kofferbak naar het portaal van zijn loft te sleuren. Het kleine kind op de achterbank huilde, waarschijnlijk omwille van het kinderslot. De man keek me onderzoekend aan. Ik nam snel het kleine paadje rechtsaf. Op de kade zat een koppel te filosoferen over later. Zij wou duidelijk ook zo een loft, hij die woonboot aan de overkant. Het gesprek verstomde. Ik ging op de trappers staan, maar ging nauwelijks vooruit door het zand. Lichtjes geërgerd stapte ik af maar zette er flinke pas in. De lichten aan de overkant van het water gaven slechts een vale schijn. De oude gebouwen met hun afgeblakerd label lagen er maar troosteloos bij. Het zand onder mijn voeten verdween geleidelijk en maakte plaats voor asfalt doorgroefd met rails. Wellicht een overblijfsel van die grote roeste kranen die vroeger schepen hebben geladen en gelost. Ik fietste verder, één hand diep in mijn jas. Wat moet hij hebben gedacht als hij zag dat ik er niet meer was?

fictie Opgeschrikt greep ik mijn stuur vast, ondertussen was ik op een kasseienstrook beland. De oude man met zijn hond keek me ongetwijfeld bedenkelijk na. Het pad trok weg van de kaai en leidde rond een grote bouwvallige loods. Een oude bus stond verveeld tussen het hoge gras en de straatverlichting. In een woonbuurt, met een duidelijk afgebakend poepplekje voor de honden, was geen mens te bespeuren. Een eind verder raasde het drukke verkeer. De verkeerslichten sprongen op groen en ik reed rechtdoor. Door de dwarse straatjes rechts zag ik kinderen aan de waterkant spelen. Een zwaar geronk naderde me in de rug, en bleef vlak achter mij hangen. Toen ik omkeek maakte de chauffeur me met gebaren duidelijk dat ik moest wijken voor zijn vrachtwagen. Ik draaide rechtsaf in een steegje en reed de helling af tot aan het water. Een wagen wou indraaien waar ik kwam uitgereden. Hij remde bruusk en kwam piepend tot stilstand. Ik zwaaide mijn stuur om en gleed bijna uit over de kasseien. Het manoeuver trok de aandacht van een paar mannen van de groendienst aan de overkant van het kanaal. De wind kreeg eventjes vrij spel in hun bijeen geharkte hoop bladeren. De auto reed verder, maar ze bleven me aankijken. Ik wou snel verderrijden maar plots besefte ik dat ik mij niet meer kon oriënteren. Verdwaald en in een vlaag van woede voelde ik me kinderlijk onnozel. Die grote baan links moest me terug naar bekend terrein leiden. Had ik nog verder moeten luisteren? Ik haatte het dat ik mijn gelijk in vraag begon te stellen. Ik was het rode licht al voorbij voordat de betekenis ervan tot me doordrong. Mijn instinct leidde me linksaf, weg van de naderende auto’s. Ik moest even bekomen en mijn gedachten ordenen. Ik reed een parking op in de hoop een rustige plek te vinden. De ramen van een kantoor staarden mij aan, maar de secretaresses typten onverstoord verder. Ik ging verder en plots stond ik weer aan het water. Het station was vlakbij, maar de kans was groot dat hij er nog zou zijn, dus koos ik voor links. Niet veel verder passeerde ik het grote Acec gebouw. De poort stond open. Ik besloot

toch maar eens te gaan kijken, maar er was niemand te zien. Ik fietste naar binnen. Het vreemde gebouw was akelig stil en vol zandheuvels. Een groepje jongens stond op een heuvel, nochalant hangend over het stuur van hun stuntfiets, te praten. Ze hadden me totaal niet in de gaten. Ik hoopte op een demonstratie en besloot hier eventjes te blijven kijken en de trein nòg wat later te nemen. Wat verder in het oude gebouw brandde er licht, ik ging er nieuwsgierig op af. Er was iemand druk bezig bouwmateriaal uit zijn pick up te laden. ‘Dit wordt een carwash’ zei hij trots. Ik knikte en fietste het gebouw uit. Via een achterpoortje belandde ik plots in een drukke wijk. Arbeiders kwamen de fabriek uitgelopen. Ik passeerde een café en loerde naar binnen. Daar zat hij in het rode interieur een koffie te drinken. Ik draaide rechtsomkeer en haaste me naar het station. Misschien was mijn trein nog niet vertrokken.

043

044

Verhaal 2 Dirk Liekens

Eigenlijk is het niet zo slim van me mijn radiowekker steeds te programmeren zodat net het nieuws begint als hij afgaat. Alvorens je dag echt begonnen is, krijg je alle shit waar je nog maar met een half oor naar luistert te horen en als je pech hebt, is het allereerste wat je hoort het verschrikkelijke geluid tussen twee nieuwsflashs door. Mijn god, wat heb ik weer slecht geslapen. Hopelijk betekenen m’n eerste tassen koffie nogmaals de redding van mijn dag. Ik woon aan de Kleindokkaai in een loft op de bovenste verdieping, op ons terras staat een schommel van waarop je een heerlijk zicht hebt op de haven van Gent of op Gent zelf als je met je benen naar de andere kant zwaait. Van de treinen in de ochtendspits word ik nu al lang niet meer wakker, integendeel, moest ik ze niet meer horen, ik zou het maar raar vinden. Sinds de werken aan de ring zijn begonnen, speelt mijn gewoonte om laat in de ochtend op te staan me echter parten. Ze starten steevast om zeven uur, waardoor mijn laatste uren slaap de voorbije weken grondig zijn verstoord. De tunnel van de Kasteellaan naar de Afrikalaan is al gegraven. Men is nu bezig hem van zijn jas te voorzien. Het brood is op. Gelukkig moet ik niet meer zo ver lopen en word ik niet meer elke morgen met mijn slaapkop geconfronteerd met de sex-cinema’s in de Derdemondsesteenweg. Ik kan nu om brood in de nieuwe Panos die er gekomen is dankzij de renovatie van het station. Het is herfst, het regent eens niet en de zon komt er zelfs redelijk veel door. Dit geeft me samen met de koffie bij het ontbijt, zoals verhoopt, een goed vooruitzicht op m’n dag. Voor ik naar het bureau vertrek, loop ik nog vijf minuten nerveus de loft door om dan mijn bril op de vensterbank in de slaapkamer te vinden. Ik ben al laat. Moest ik even behendig kunnen fietsen als de BMX-ers in de grote hal naast ons grafisch bureau op de ACEC-site, zou ik me nog wagen langs de Dampoortbrug op het Oktrooiplein. Door de werken is dat levensgevaarlijk geworden en moet ik om. Ik

fictie prijs me nog gelukkig dat ik niet elke ochtend mee moet staan aanschuiven tussen de verkeerschaos die daar nu heerst. Eens de voetgangersbrug aan het begin van het Handelsdok er is, zal ik helemaal niet meer te klagen hebben.

uitstraalt, is er voor een groot deel verloren gegaan. Begrijpelijk zou je denken, maar de ganse buurt van de ACEC- site en de Culture Club tonen nog steeds aan dat je zonder al te veel gebouwen te labelen toch veel volk kan aantrekken.

Haastig fiets ik langs het water richting Muide. M’n fietsrek zit een beetje los en rammelt voortdurend. Ik geneer me door de blik van een schipper op rust, omdat ik opzettelijk lijk te participeren in het produceren van zoveel mogelijk kabaal. Sinds de aanvang van de werken blijken ook de vissers het Handelsdok te mijden. De grappige havenkranen concurreren met de eerste kranen van het Scharnierproject. Ook al zijn ze niet meer in werking, toch stralen ze meer activiteit en betekenis uit dan de hoge bouwkranen. Ergens vind ik al deze nieuwe projecten jammer. Het spontane van enkele jaren terug toen we hier als één van de eersten kwamen wonen, is een beetje verloren. Onopgemerkt kon iedereen hier zijn ding doen. Het eiland tussen de spoorwegbedding en het water dat we toen ontdekten, wordt meer en meer één van de places-to-be van Gent.

Ik rij de Sint-Salvatorstraat in en er is zoals altijd veel leven op straat. Als het weer zo blijft kan ik straks misschien nog een laatste keer dit jaar genieten van een terrasje bij Rood op het pleintje voor de kerk aan het einde van de Sleepstraat en misschien ook wel de zoveelste durüm eten. Hier zijn de prijzen gelukkig nog niet gestegen. Een omweg maken blijkt ook zijn charmes te hebben.

De Muide lijkt wél een echt schiereiland van Gent te blijven. Dezelfde rust van weleer heerst hier nog steeds. Het schijnt dat het hier nog steeds redelijk goedkoop is om wonen. Veel van de allochtonen die achter de Dampoortstraat woonden komen naar hier omdat daar de huurprijzen fel gestegen zijn. Dat kan je daar bijna letterlijk zien aan de prijzen in de nieuwe, chiquere winkels die er opduiken. Aan de Muidebrug zie ik wat verder enkele wagens opgehouden worden door enkele werkers van de stad die met een gigantische stofzuiger de gevallen bladeren aan het verwijderen zijn. Waarschijnlijk zitten in enkele van die wagens kooplustigen op weg naar het shoppingcenter in loods 20, 21 en 22 dat verleden jaar geopend is. Ondanks het grote succes vind ik dat ze die site toch een beetje verknoeid hebben, op het logo dat we ervoor ontworpen hebben na natuurlijk. De anonimiteit die de oude haven

Voor ik de oprit van de parking bij ons bureau bereik, zie ik arbeiders van de naastgelegen fabriek naar buiten stromen. Hun vroege shift zit er al op. Mijn gedachten bij het terrasje vervagen snel en mijn laat uur van aankomst wordt extra in de verf gezet. De orde van de dag roept me bij de bonk van mijn voorwiel op de borduur van de oprit, harder dan verwacht.

045

046

Verhaal 3 Luce Beeckmans

De trein stopt en ik stap uit. Het is weer één van zo ‘n barre winteravonden. Ik kom terug van mijn werk en het is al donker. Alsof ik vandaag helemaal niet geleefd heb. Ik neem m’n fiets die ik deze morgen netjes in de bewaakte fietsenstalling van het station geparkeerd heb. Nog snel even naar de supermarkt in de Dendermondsesteenweg, want in mijn buurt is geen winkel te bespeuren. Het is eindelijk mogelijk het rond punt van de dampoort over te steken zonder je leven te riskeren. En in plaats van een diepe put is er een groene oase gekomen. Als ik langs het water fiets, besef ik weer waarom ik elke dag heen en weer pendel tussen Antwerpen en Gent. Overal branden lichtjes en het is hier druk op straat. Voor de Stedelijke Concerthal staat een massa mensen, waarschijnlijk hebben ze weer een bekende artiest aan de haak kunnen slaan. Ik voel me nogal vreemd tussen al die opgetutte dames met m’n kropsla onder de arm. De cafés zitten goed vol voor een dinsdagavond, en ‘In de Dam’ herken ik een aantal kennissen, maar ik besluit verder te fietsen. Het is dinsdag, mijn kookdag, en al tegen achten. In de verte zie ik mijn dakappartement verschijnen. Tussen al die mastodonten door lijkt het maar een klein vertrekje, maar dat valt best mee. In de lift schiet me te binnen dat ik sigaretten vergeten kopen ben. Misschien straks even naar de Muide fietsen, daar is wel nog een Turk open. Of gewoon van de gelegenheid gebruik maken om te stoppen. Het doet altijd deugd om thuis te komen en uit te kijken op mijn stad. Het is negen uur en ik sta op. Vandaag moet ik niet naar Antwerpen en het extra uurtje slaap heeft deugd gedaan. Op weg naar mijn werf in de voormalige Acec- gebouwen, spring ik nog even de bibliotheek binnen, waar mij zoals gewoonlijk een boete staat te wachten. De bibliotheek is gelegen op de kop van het Handelsdok en van daaruit is het zicht misschien nog impressionanter dan bij mij thuis. Dit gebouw

fictie is zo hoog dat je het vanuit de binnenstad kan zien staan. Hier in Gent is het dus niet moeilijk om de bibliotheek te vinden. Op mijn weg verder, koop ik sigaretten in een kruidenier in de Muide. Het is jammer dat deze buurt er zo verloederd is bij blijven liggen. Maar toch kom ik hier graag, de sfeer is totaal verschillend als aan de overkant van het water. Hier is Nederlands de derde taal en uit moskees klinken Arabische gezangen. Hoewel de voormalige Acec-gebouwen op slechts honderd meter van mijn appartement liggen, ben ik er toch in geslaagd te laat te komen. Het zal de aannemer plezieren als de brug over het Handelsdok eindelijk af zal zijn en ik geen omwegen meer kan maken. De Acec-site is enorm groot en er komen ongelooflijk veel nieuwe functies in te liggen. Momenteel zijn ze het grootste pand aan het verbouwen tot een shoppingcentum, maar er komen ook woningen, kantoren, restaurants en een school. Ik ben erg tevreden dat de bmx-piste er is kunnen blijven, alleen jammer dat daar een referendum voor nodig was. Dit complex wordt een kleine stad op zichzelf en het zal niet zichtbaar zijn wat achter de gevels verscholen zit. Die zijn allemaal hetzelfde en reclameborden staan er alleen aan de toegang. Ik hoop dat deze site als bemiddellaar tussen het handelsdok en de achterliggende wijken kan optreden. Kinderen die luidruchtig uit de nog te verbouwen school lopen, brengen mij terug bij de orde van de dag. Het is middag en zoals altijd op woensdag ga ik lunchen met Aidin, een oude schoolvriend. We spreken af in het restaurant ‘Rood’ in de Sleepstraat, niet ver van zijn woning. Aidin is beheerder van de Centrale, een cultureel centrum van de stad hier een paar straten vandaan. De lunch smaakt en Aidin informeert naar de vooruitgang van de werken in het Acec. Als we naar buiten gaan begint het keihard te regenen en we besluiten te schuilen in het portaal van een vervallen arbeidershuisje. Even later komt de bewoner van het huis, een Turkse fabrieksarbeider, aangelopen. Hij

nodigt ons uit binnen te komen en al vlug zijn Aidin en de man in een boeiend, maar voor mij onverstaanbaar gesprek gewikkeld. Er wordt thee geserveerd en we zitten in de benepen woonkamer. Ik kijk door het raam naar de arbeidershuisjes aan de overkant. Er boven staan dakappartementen als de mijne te blinken.

047

048

Verhaal 4 Jonas Van de Walle

Het is 11u34. Ik zit al twee uur afwisselend van de klok naar buiten te kijken. Het klavier van mijn computer heb ik nog nauwelijks aangeraakt, de telefoon leg ik ongezien terug af en het dossier op mijn bureau ligt nog steeds open op de eerste pagina. Zelfs Katrien, het meisje aan de overkant van dit landschapskantoor-in-hippe-loftstijl, die mij anders nooit een blik gunt, heeft daarnet een bezorgd glimlachje in mijn richting geüit. Het jeugdige enthousiasme waarmee ik aan deze job begonnen ben, is stilaan aan het afkalven. De dagen dat ik hier door het raam zit te staren worden steeds frequenter. Dit kantoor kijkt uit over het oude havengedeelte. De stille getuigen tussen het bruisende leven van nu, zijn de oude hijskranen van toen. Nog steeds zie ik ze zand en kijen van op de oevers in de boten storten met een overtuigende kracht en een grote stofwolk die hun silhouetten wazig maakt, waardoor ze op mij nog meer indruk maken. Nu staan ze enkel nog als teken in de stad, de horizon doorprikkend als een naald van blauw en geel staal. Ze lijken een richting aan te duiden, maar ik weet nog steeds niet dewelke. Tien jaar geleden kwam ik hier voor het eerst binnen en liep direct naar het raam. Toen keek ik naar een deel van de stad dat net zoals ik toen, de beloftevolle kans was. Ik zou als jonge kracht voor dynamiek zorgen in dit bedrijf. Een bedrijf vol mogelijkheden in een dynamisch groeiende buurt. Vandaag kijk ik nog steeds door dit raam. Ik kijk naar deze buurt, doorheen mijn half-transparante weerspiegeling en ik vraag me af of ik net zoals deze buurt ben geslaagd in wat de bedoeling was... Het lijkt me niet te lukken om de dingen zorgvuldig te plannen. Misschien moeten Lotte en ik toch naar hier komen wonen. Toen de huizen hier als paddestoelen uit de grond tevoorschijn kwamen, kocht Lotte’s vader een stuk grond in de streek van Kruishoutem, haar thuis. Zijn wil geschiedde en we bouwden er ons huis. Niet groot, ook niet te klein. Veel open ruimte rondom en de Vlaamse Ardennen om in te wandelen, maar niets te doen. Lotte en ik komen amper nog buiten. Voor een film

fictie of een theaterstuk moeten we een half uur rijden en nog eens een half uur zoeken naar parkeerplaats... Ik pendel nu tien jaar naar Gent en elke dag zit ik meer te staren naar de woonblokken aan de overkant. Voor Liesje zouden we een schommel kunnen kopen. Op het dak zou ze dan kunnen wiegen en de kranen en torens van Gent leren kennen. We zouden meer buiten kunnen komen en genieten van het leven. Lotte zou een restaurant kunnen starten in een van de laatste leegstaande panden aan de dokken. Net zoals toen we in Lissabon waren: een pasta aan het water, met uitzicht op de boten. ‘s Morgens zouden we een uur langer kunnen slapen en genieten van die kop koffie die anders toch maar naar binnen wordt gegotent. ‘s Avonds geen drukte om thuis te graken, gewoon een rustig wandeling langs de shortcut door het oude ACEC-gebouw waar ik een glimp opvang van de waaghalzen op hun fietsjes, die bij hun sprongen bijna door het oude dakraam vliegen. Bij het buitenkomen kunnen kiezen tussen de traditionele supermarkt en de Indiër of een Turk om het avondeten te maken, want Lotte wil ik vanavond eens extra verwennen. Bij het nieuwe muziekforum, oorspronkelijk bedoeld aan het zuid, zou ik de programmatie bekijken en een ticket kopen voor die avond, want het is Lotte’s sluitingsdag... In deze dagdromen voor dit raam beeld ik me graag in dat ik hier gelukkig zou leven... Ineens krijg ik een opwelling en grijp naar de telefoon. Ik vorm Lotte’s nummer en nadat de telefoon voor de vierde keer is overgegaan, neemt ze zenuwachtig op. Vertwijfeld: Schat? Ik zeg dat ze deze middag moet vrijnemen omdat er iets heel belangerijk gaat gebeuren en dat liesje moet meekomen, want het is woensdag en ze moet niet naar school en dat ze niet bang moet zijn want dat ik haar iets ga laten zien en dat ze blij zal zijn... Eventjes aarzelt ze en ik zeg dat ze hier om twee uur moet zijn en dat ze de trein kan nemen van één uur kwart. “ok, tot straks. Alles is toch in orde?” “jaja, alles is goed, tot straks.” Klik. Terwijl ik de telefoon laat zakken kijk ik terug door het raam en ik zie tegelijk alle plekken

die ik Lotte vanmiddag zal laten zien. Ze zal er weg van zijn, ik weet het. Vanavond gaan we iets lekker eten in het restaurant in de toren van de bib en we kijken uit een ander raam en we plannen ons leven.

049

duisternis / licht

052

duisternis thomas delporte nik naudts

licht eveline bossuyt

duisternis/licht

053

054

duisternis/licht

055

056

duisternis/licht

057

058

duisternis/licht

059

060

duisternis/licht

061

tracing dampoort

064

Tracing Dampoort Frederic Van Steene Johan Van Opstal Maarten Liefooghe

Opdracht: onderzoek naar de invloed van geheugen en subjectiviteit in de neerslag van een dérive. Hiervoor pasten we opnieuw de dérive toe, maar deze keer in een ander deel van het gebied. We maakten de afspraak zo weinig mogelijk onze observaties aan elkaar te communiceren gedurende de tocht en de individuele teksten pas te schrijven na twee dagen. De reconstructie van de indrukken diende ook te gebeuren zonder hulpmiddelen als foto’s. De teksten (1), (2) en (3) waren hiervan het resultaat. Grotendeels blijken de teksten gelijklopend. Bovendien stelden we ons de vraag of de vastgestelde verschillen in de teksten te wijten waren aan het (dis)functioneren van het geheugen, dan wel aan de verschillende indrukken die we opdeden en de filtering die onvermijdelijk optreedt bij het neerschrijven van een verhaallijn. Tekst (1)+(2)+(3) werd na een volgende werksessie opgesteld als gemene deler van de originele teksten om als basis te kunnen dienen voor opeenvolgende ‘verdubbelingen’ door anderen.

tracing dampoort

065

066

Tracing Dampoort Frederic Van Steene

Om 9u afgesproken aan de Dampoort, om kwart na toegekomen, gedeeltelijk door de wegenwerken in de Dampoortstraat. Het pleintje en de brug aan het begin van de straat zijn ook net volledig opnieuw aangelegd. Van op de brug kan je zien hoe de nieuwe jachthaven van Gent stilaan vorm krijgt. De stad is duidelijk bezig met de opwaardering van deze buurt. De fiets gestald in de overvolle rekken aan het station, gaan we te voet op stap. We beslissen bewust deze keer niet het water te volgen en slaan daarom eens op het handeldok de eerste straat links in. Aan de linkerkant staat een grote depot, een trock, waar mensen nog wat kunnen krijgen voor hun oude meubels die dan vaak achteraf in het interieur van jonge of minder welgestelde gezinnen terecht komen. Aan de overkant ligt een desolate parking waarop dicht tegen de straat een oude woonwagen staat omgeven door rommel allerhande. Een huis wat verder in de straat is versierd, misschien al tien jaar geleden, met wat ooit een kleurrijke vlaggenslinger moet geweest zijn. We slaan rechts af en worden onmiddellijk geconfronteerd met de SPE-centrale die de hele straat domineert. Het gebouw met de hoge monumentale schouw ligt in het verlengde van de straat die daardoor een toegangspoort lijkt tot de elektriciteitscentrale. Buiten een Turkse vrouw die vanuit het open raam van één van de kleine huisjes een laken staat uit te schudden, is er geen leven te bespeuren op straat. Even verlaten ligt de speeltuin erbij, wat uiteraard logisch is op een schooldag, maar de dode speeltuigen in de schaduw van de fabriek stralen een grote tristesse uit. Eén van de straten langs het grasperk heet de Zonder Naamstraat, waarschijnlijk zo genoemd door een ambtenaar die geen zin had om voor een straat in deze buurt langer over een naam na te denken? Op

tracing dampoort deze straat geeft onder andere een beluikje uit dat er wel minder uitnodigend uitziet dan de soortgenoten rond de Bijloke en achter het Zuidpark langs de Hertstraat. We vervolgen onze tocht en komen uit aan het eerder vernoemde heraangelegde pleintje. In de Keizer Leopoldstraat die ons daar bracht wonen duidelijk welgesteldere mensen en creatieve zielen. Te zien aan het industrieel gebouw dat tot lofts is omgebouwd en de huizen waar bizarre voorwerpen en schilderijen voor het raam prijken. We volgen nu de Leie die we blijkbaar beschouwen als de grens van ons gebied. Het eerste deel van de weg is een smal grindpad tussen het water en een hoge muur bespoten met graffiti waar weelderig groeiend onkruid en bomen een hoop afval herbergen. De “Reke” zoals dit pad heet, verbreedt ter hoogte van een grote sluis tot een normale gekasseide weg. We volgen het water nog tot aan het MIAT. De gevels van de huizen op de kade hebben bijna stuk voor stuk een grondige reiniging achter de rug en laten vermoeden dat er mooie woningen, kantoren en architectenbureaus achter schuilgaan. Het museum aan de andere kant van het water beschouwen we als gekend en we beslissen opnieuw meer naar de kern van wijk tussen de Leie en het Handelsdok af te zakken. We gaan slaan rechts af . In deze straat vind je enerzijds nog mooi onderhouden woningen en anderzijds en steeds meer, naarmate we de kade achter ons laten, woningen die wel eens een opknapbeurt zouden kunnen gebruiken. Halfweg de straat staat wat afmeting doet vermoeden, de hoofdzetel van de VDAB in Gent. Het smaakloze grijze gebouw met rode raamkaders en opschriften staat in schril contrast met de charme van de 19de-20ste eeuwse huizen. Hier heerst de VDAB, wat we even later in een andere straat nogmaals kunnen ervaren, waar de instelling nog kantoren heeft op een recent verbouwde

industriële site waar het fabrieksgebouw zelf is omgebouwd tot een sociaal flatgebouw dat via passerelles, buitengangen en een losstaande lift wordt ontsloten. Het Acec-gebouw wouden we nog bezoeken. We proberen er niet via de binnenwegen te geraken, maar begeven ons naar het handelsdok, dat we vlak naast het water volgen tot aan het gebouw. De kade is nu veel drukker dan de vorige keer toen we hier in de namiddag langskwamen. Waarschijnlijk zijn de massaal geparkeerde wagens van de postbodes die in de voormiddag hun ronde doen. De aangemeerde schepen daarentegen tonen geen enkel teken van leven. In de hoge binnenhal van het Acec-gebouw treffen we inderdaad zoals door een van de andere groepen meegedeeld, het bmxcrossparcours aan. Het doet heel vreemd aan om zo een programma binnen aan te treffen. Terwijl op één van de heuveltjes van het parcours een jongeman een mars zit te eten, zitten in de andere helft van de hal arbeiders aan een picknicktafel van hun welverdiende boterhammen te genieten. Door een bres in de muur waarlangs de tafel staat kan je naar binnen kijken in het gedeelte van het gebouw dat als leerpunt voor allochtonen is ingericht. Van een gemengd programma gesproken. We verlaten het gebouw en volgen de bordjes die ons zogezegd naar de evenementenzone op de achterliggende site zouden moeten brengen. We bevinden ons op een typisch negentiende eeuwse industriële site fin de carrière. Het oude treinsporennet is gevuld met beton, bepaalde gebouwen worden nog voor industriële toepassingen gebruikt, andere staan leeg en nog andere hebben reeds een nieuwe invulling gekregen. Zoals het gebouw dat volledig achteraan de site ligt waar we na onze vergeefse zoektocht naar een evenementenzone per toeval terechtgekomen zijn. In het gebouw zitten nu al een architectenbureau, een

067

068

muziekstudio een grafisch designbureau en een marketingbureau. Dat laatste bureau zit er al het langst en heeft indertijd voor een appel en een ei een hele verdieping in het fabrieksgebouw kunnen huren. Hoewel de isolatie van het dak en de ramen verre van goed is, zitten ze er toch heel graag. Met een beetje spijt delen ze ons mee dat Acec volgend jaar de industriële activiteiten op het terrein voorgoed stil legt. Op dat moment zullen projectontwikkelaars beginnen met grootse projecten voor woningen, kantoren en winkels.

tracing dampoort

069

070

Tracing Dampoort Maarten Liefooghe

Maandag morgen. Afspraak aan het Dampoortstation. Ik ben er als eerste, en wachten wordt mijmeren. Het Dampoortrondpunt blijft een fascinerende plek. Een plek waar fragmenten botsen of nevenschikken . Een plek van barrières ook en tegelijk van een zeer verreikende ruimtelijkheid. Voor het Dampoortstation staand en de Koopvaardijlaan inkijkend, lijkt het alsof deze laan uitmondt in de lege ruimte; enkel lucht op het einde van deze vista. De spoorwegbrug daarentegen vormt een duidelijke begrenzing van de ervaringsruimte van deze plek. Nu pas valt het me op dat de poel in het midden van het rondpunt geen eindpunt is van het dokwater, maar verbonden is met een kanaal dat uit het stadscentrum komt. Vorige keer niet gemerkt. We beslissen een andere buurt te verkennen als bij de vorige dérive. Na even de ringweg richting dokken te volgen, slaan we onmiddellijk een zijstraatje in. Hier geen verkeer. Ook niemand tegengekomen. Verder noordelijk wandelend in de warandestraat, valt me het grote aantal druivenstokken tegen de huizen op. In een dappere poging om de straat wat op te fleuren aangeplant, wingeren ze vanuit een paar weggehaalde stoeptegels wat doelloos omhoog. Veel druiven zullen hier niet verschijnen maak ik me de bedenking. Nodig gesnoeid. Nog altijd erg weinig beweging op straat. We wandelen voorbij een poort of venster met groot Arabisch opschrift. Een allochtone vrouw opent de ramen om de kamers te luchten. Het laatste huis van de straat blijkt enkel vensters in de voorgevel te hebben. De rest is blind. We slaan linksaf en hier is een parkje met speeltoestellen aangelegd in de oksel van de grootschalige gebouwen van de elektriciteitscentrale. Geen ziel te bespeuren. Aan de andere kant van het speelpark een beluik. Wegwijzer naar de parking ‘zonder naam’. De straat zonder naam is op dit moment even levenloos als

tracing dampoort de vorige straten. In een zijstraat wisselen de rijhuizen een eind af met een blinde fabrieksmuur van begin deze eeuw. Hier is wat beweging in de straat. Een bewoner heeft zijn gelijkvloers straatraam gebruikt om eigen schilderijtjes voor te stellen. Op dit ogenblik ben ik elk gevoel voor oriëntatie kwijt, hoewel de plek me bekend voorkomt. Een oud jaagpad voert ons nu langs het water. Even achteromziend blijkt de gietijzeren brug eigenlijk het mooist van onderen. Brood en couscous op de grond tussen de netels. Al snel het gevoel niet langer in de stad te wandelen. Netjes groen geschilderde niet langer gebruikte vastlegsokkels uit 1890. Herinneringen aan middelbare school, rondjes lopen langs het jaagpad. Het geluid van stromend water. Ons pad eindigt nu op een normale straat langs het water, de blekersdijk. Aan de overkant van het water ligt het Baudelopark, kom ik van Frederic te weten. In mijn mentale kaart was dit enkel vanuit het zuiden bereikbaar via de Vrijdagsmarkt. Niet vermoed nu aan de andere zijde ervan te staan. Wonen aan het water lijkt in deze straat duidelijk voor investeringen gezorgd te hebben. Opgeknapte huizen en woningen rond een binnenkoer. In de Kongostraat en de Bomastraat treffen we meer gediversifieerde activiteiten en bewoners aan. Het experimenteel muziekinstituut Logos blijkt er een drietal ankerplaatsten te hebben. De VDAB heeft er in verschillende decennia en in duidelijk verschillende architecturale taal kantoren gebouwd. Een tijdelijke kunstgalerie in wat vroeger waarschijnlijk een opslagdepot was. Een bedrijfskantoor met omheinde tuin ervoor en een officieel hondenpoepparkje waar je eigenlijk de ingang voor het bedrijf verwacht. Uiteindelijk

wandelen

we

over

de Handelsdokkade, achter de postverdeelgebouwen en de kantoren richting ACEC-gebouw. Op de kade staan veel meer auto’s dan de vorige keer. De morgen is voor de postbedienden immers het natuurlijk arbeidsmoment. De schipperslui laten zich niet zien deze keer. In het Acec-gebouw vinden we inderdaad een indoor bmx-terrein. Indoor, maar ook met een sterk buitengevoel door rondvliegende duiven, de zandbergen, de kou en de leegte en afwezigheid van controle van de activiteiten. Zouden de lichtarmaturen tegen de muur langs het parcours nog werken? Of heeft de natuur hier al zijn dagen nachtritme opgelegd. Geen bmx’ers te zien. Een jongeling zit op een hoop zand eten uit een Spar-zakje op te diepen. Zijn trekkersrugzak op een bergje verderop. Iemand op doortocht, een student, …? Ik heb het gevoel dat we indringers zijn in een verhaal dat het onze niet is. Er worden geen woorden gewisseld en een soort spanning blijft hangen. We verlaten het parcoursdeel en keren terug naar het eerste deel van het gebouw dat we in onze aantrekking door het zand overgelaten hadden. Hier zitten een paar Afrikaanse Gentenaren ook wat te eten aan een in de loods nietig lijkende tafel. Even verder een container op de grond die binnendruppend regenwater opvangt. Op andere plekken maken plassen de beschildering op vloer die elders bestoft is, leesbaar. Bedrijfslogo’s en parkeerstroken. Een gat in een wand van de loods geeft rechtstreeks contact met een archief of bibliotheekruimte op de eerste of tweede verdieping. Daar brandt licht en lijkt men zich van het gat niets aan te trekken. Op het einde van dit loodsdeel is men inboedel van een bureau of magazijn in een bestelwagen aan het laden. Onze nieuwsgierigheid naar de site is nog niet gestild en we volgen van op straat een wegwijzer die een evenementenzone

071

072

aankondigt op de site. Als we langs het Acecgebouw wandelen waar gekromde buizen door muren en vensters naar buiten komen, passeren we enkele geparkeerde auto’s, hopen rommel, opgeslagen vensterglas en een werfcontainer waarvan de vloer onder water staat. Dan komen we op een leeg binnenplein tussen industriële gebouwen. In het beton lopen rails. Het gebouw voor ons draagt centraal op de geveldriehoek boven de poort een uurwerk. Bij het teruglopen naar de straat bemerken we op een van de gebouwen naast een deur een plexiglazen plaat met bedrijfsnamen op. Achter de deur leidt een stoffige metalen trap ons voorbij lassende werklui naar een eerste verdieping die in gebruik genomen is. Op de vensters in de deur tussen de traphal en een hal die verschillende kantoren ontsluit zit nog een oude vakbondssticker. Een man die in de hal koffie komt halen vraagt of hij ons kan helpen en we geraken aan de praat. Hij werkt in het marketingbureau dat samen met een videographicsbureau en een muziekstudio de verdieping van het fabrieksgebouw deelt. Met de deal dat ze het zaakje zelf zouden opknappen konden ze hun verdieping tegen een zeer aantrekkelijke prijs huren. Veel comfort hebben ze niet, maar de plek vinden ze, net als wij geweldig. Ook enkele architecten hebben in de verdieping eronder hun intrek genomen. Met enige spijt vertelt de praatgrage kerel ons dat de site nu wel snel zal veranderen. Een ontwikkelaar heeft het Acec-gebouw gekocht en zal er lofts en kantoren in onder brengen. Das-theater zal het gebouw met de klok ombouwen. Hun huurprijs zal nu wel de hoogte in gaan, vreest hij. Op weg terug naar het dok kijk ik nog eens naar de zijgevel van het hoofdgebouw. Het zal er niet lang meer zo oud en achteloos uit zien. Happy shiny zandstralen dreigen al.

tracing dampoort

073

074

Tracing Dampoort Johan Van Opstal

Ons vorige bezoek aan het dampoortgebied heeft ons gedreven langs de stille waters die vroeger het decor vormden voor de talrijke havenactiviteiten. We besluiten ditmaal om niet het traject van het water te volgen. Onder dezelfde weerstomstandigheden van ons vorige bezoek, dringen we nu in de dichtbebouwde zones die grenzen aan het voormalige havengebied. We vertrekken aan het station Dampoort en laten ons even verderop leiden door de logica van het het rondpunt aan het Oktrooiplein. Eens ontsnapt aan de overheersende dynamiek van het verkeer, treffen we aan de eerste straathoek een vreemde parking. In een hoek van het parkeerdomein bevindt zich een collectie vreemde attributen die een oude bus omsingelt. Deze compositie valt onmiddellijk op aangezien de parking slechts afgesloten wordt door een zeer licht hekken. Na onze blik op deze toch wel opmerkelijke situatie, draaien we het straatje dat we oorspronkelijk wilden bezichtigen in. De reeks straten die volgt, vertoont weinig teken van leven op straat. Wat opvalt zijn de talrijke schotelantennes die de helft van de negentiende eeuwse gevels bekleden. Een van de straten werpt een blik op de infrastructuur van het SPE industrie domein. We volgen deze straat en even verderop komen we aan een pleintje dat zich verschuilt achter deze gebouwen. Ook hier is geen spoor van menselijke activiteit, tot een hond in de verte een hint geeft van de aanwezigheid van zijn baasje. Het groen aan de bomen is schaars, waardoor de SPE gebouwen zich duidelijk af tekenen op de achtergrond en de graffiti op de scheidingsmuur ook veel zichtbaarder is. Door de grenzen van het plein af te wandelen, komen we weer terecht in de straten. De uitgerekte lijnen van rijwoningen gelijken sterk op die van de straten even voordien. Eén gebouw valt op door haar

tracing dampoort ontoegankelijke karakter. Nergens is een ingang te bespeuren. Wat vroeger een poort leek te zijn, was nu dichtgemetseld en de dakranden waren afgewerkt met een laag stekelige objecten. De straat leidt ons verder tot de St.Joriskaai. De nauwe straten die duidelijk een zekere zin van richting opdringen, worden nu ingeruild voor een ruim open knooppunt. De locatie is op dit moment onderhevig aan allerlei werkzaamheden. Werklui zijn druk bezig met het plaatsen van stenen voor de nieuwe afgebogen treden die binnenkort definitief onderdeel van de omgeving worden. Net voor de Sint-Jorisbrug, dalen we van een trapje om ons parcours verder te zetten langs het water. Het wandelpadje lijkt een uitverkoren plek van sluikstorters en taggers. Vanop het pad kaapt een aangemeerde boot mijn aandacht. Het betreft een boot die gebruikt wordt als een drinkgelegenheid, gespecialiseerd in wijn. Ook deze boot kent een speciale afwerking, zoals de boten die we op onze vorige tocht waren tegengekomen. Planten en kitcherig meubilair versieren het dek. Even verderop passeren we langs een kleine sluis die vooral opvalt door het kleine niveauverschil tussen het water en het wandeltraject. Even heb ik zelfs niet in de gaten dat aan de overkant het Baudelopark zichtbaar is. Hoewel ik deze site eigenlijk al ken, was ze voor een een seconde niet herkenbaar voor mij, waarschijnlijk door de nieuwe toenadering van het gebied. Ons wandeltocht loopt voor een ogenblik weer parallel met het water, ditmaal met de Leie. We volgen de waterloop tot aan de volgende brug, waar we stoten op een vreemde ingreep op de hoek van de straat. Aan de scherpe hoek tussen de Blekersdijk en de Reke wordt het onbebouwde gedeelte van de hoek verdiept en het hoogteverschil wordt overbrugd door een drietal treden. De schaal van de oppervlakte waar deze ingreep

op is uitgevoerd, zorgt voor het absurde karakter.Een plek bedoeld voor sociale ontmoetingen misschien? We slaan rechtsaf en banen ons een weg door hetzelfde type van woonwijk dat we reeds vroeger op de morgen waren tegengekomen. De straat die we afwandelen, geeft duidelijk uit op de dokken van Dampoort. Hoe meer we het achterdok naderen, hoe meer het aanvoelt als het slot van ons parcours. De interessante weetjes die medestudenten ons in de vorige werksessie wisten te vertellen over het ACEC-complex, motiveren ons toch nog tot een snel bezoek aan het gebouw. Op weg naar de fabriek komen we weinig opvallende elementen tegen. Een klein modern torengebouw weet ons toch even op de bijhorende binnenkoer met parking te lokken. Via een systeem van passerellen blijkt het torentje de bewoners van de aangrenzende woningenblok te bedienen. Het fungeert als nieuwgebouwd traphuis naast het oudere gerenoveerde residentiële gebouw. Na deze korte onderbreking zetten we ons traject onverstoord door tot we het ACECgebouw bereiken. Achter de gevels van het gebouw schuilt een indrukwekkende loods die is opgedeeld in twee compartimenten. Het gedeelte aan de straatkant is praktisch leeg, met centraal een grote container die het doorgedrongen hemelwater opvangt. Het verdergelegen gedeelte is volledig gevuld met een bmx-parcours. Op een van de ramps zit een jongeman zijn ontbijt te eten in stilte. Een rudimentaire ingreep als de zandbanken voor de bmx in een oude loods als deze zorgt voor een geweldig zicht. We verlaten de loods en beslissen om een kijk te nemen wat zich achter het ACEC-gebouw bevindt. We volgen pijltjes die een ‘evenementenzone’ aanduiden. Deze zone kunnen we niet lokaliseren, maar we treffen wel één oud gebouw bekleed met een klein bordje dat de namen van enkele ondernemingen

075

076

draagt en weergeeft op welke verdiepingen deze zijn terug te vinden. We besluiten om een kijk te nemen in het gebouw en treffen er onder andere een grafisch bureau en een opnamestudio aan. De ruimten van de kleinschalige ondernemingen zijn alles behalve afgewerkt en de inrichting van de bureaus is minimaal, maar toch heerst er een gemoedelijke sfeer in het gebouw. Iemand die er werkt, spreekt ons aan en bevestigt dit laatste. Na een kort gesprek met deze persoon, besluiten we om het gebouw te verlaten en zo onze tocht te beëindigen.

tracing dampoort

077

multimedia

080

sound of the dam

081

082

Strips Ann Maelbrancke

Agressieve ruitenwissers…. Verlaten straten…. De haven van Gent…. Aangekondigd door afgebladderde letters op de gevel van een lege loods…. De Handelsdoksite…. Opgespannen tussen het water en de spoorweg…. Het licht weerspiegelend in de plassen…. Gesloten uniforme, industriële platte dozen…. Een opslagruimte waar een oude verroeste schoolbus haar laatste halte heeft gevonden…. Dreigende wolken boven ons hoofd…. Net alsof ze geproduceerd worden door de overvloed aan schoorstenen…. Het profiel van kranen als monsterlijke bakens…. Aangemeerde vrachtschepen wachtend op een vertreksignaal…. Dat nooit meer lijkt te komen…. De Handelsdoksite heeft haar bestaan reeds verloren…. En ligt slapend te wachten op nieuwe injecties die haar wakker schudden… Een gesloten gevel aan de linkerzijde, tientallen meters lang, waarachter de Handelsdoksite zich verschuilt. Af en toe houdt deze blinde wand op en verschaft ze een doorzicht. Aan de rechterkant ononderbroken woningen. De Houtdoklaan en Aziëstraat als abrupte scheiding tussen beide, tussen industrie en grootschalige handel enerzijds en wonen anderzijds. Er is geen spoor meer te vinden van de Sint-Salvatorzusters in de Sint-Salvatorstraat. De Sint-Salvatorstraat en de Sleepstraat kenmerken zich vandaag door hun concentratie aan ethnische restaurants en winkels en brengen ons naar de verschillende wijken in de buurt van het Handelsdok…. Gevels wachtend op een verfrissende facelift…. De wijk Sluizeken-Ham neemt naast het

strips wonen andere voorzieningen in zich op…. Kleine woonblokken worden afgewisseld door vrij grote zoals het ACEC-gebouw en het VDAB-gebouw…. Maar ook De Centrale, het intercultureel centrum van de stad en het kantoor voor werklozencontrole zijn er gehuisvestigd…. Misschien wel typerend voor de bewoners van de buurt…. De buurt, gelegen tussen de stadsrandals woonplaats voor de meer bemiddelde bevolkingsgroepen- en het stadscentrumeveneens voor een meer kapitaalkrachtig publiek- lijkt voornamelijk een lagere middenklasse en kansarme, oudere en allochtone bevolking aan te trekken…. In de wijk Macharius meer in het zuiden geldt hetzelfde scenario…. Een wijk met een klein en dens weefsel…. Dichtgeslibd…. Groene en/of verharde publieke ruimte is er schaars…. Kinderen spelend op straat…. Fietsend op de stoep op zoek naar het ontbrekende fietspad…. Niet alleen in de Handelsdoksite sluipt de leegte naar binnen, ook het braakliggende NMBS-terrein strekt zich uit langs het perron in zijn volle eenzaamheid. De drie grote structuren; de spoorweg, het Handelsdok en de ring snijden het gebied af van de kernstad en de stadsrand. De verbinding tussen de kernstad en de stadsrand lijkt zich te beperken tot het chaotische dampoortknooppunt (en deels de Forelstraat meer in het zuiden). Het dampoortknooppunt brengt ons via het Octrooiplein en het Antwerpenplein, waar een concentratie lijnbussen aan en af komt gereden, naar de Dendermondsesteenweg. Als voetganger, passant in de Dendermondsesteenweg lijken drie verschillende etalages zich voortdurend af te wisselen. De gesloten gevels, etalages van de rijwoningen waar het leven zich afspeelt achter de ondoorzichtige gordijnen, de mobiele

etalages die constant voorbijrazen en de tientallen etalages van de steenwegwinkels: eldi, döner kebap, krantenwinkel ’t poortje, snack gül, slagerij patrick, nachtwinkel pak, masterbet (wedden dat je wint), BMW garage, santana, cinema sexy world, o’ cool, slaapcomfort, arena geschenkenhuis, turantex, celköz tapijtcentrum, chinees restaurant panda, cafe eskischir, begrafenissen maes, galaxi telefoon-internet-fax (marocco en algeria 35 ct., albania 30 ct., turkije 20 ct.), slagerij kasabi, patisserie de brouwer, kruidvat, aldi, casa, blokker, hubo, pronti (aan deze prijs wil ik erbij zijn), wascenter, zonnecenter met nieuwe lampen, leenbakker, turkse pizza en snack dedeoglu, textiel gina, café taxis, all decor, göksin market, kapsalon miray, citybank, kapsalon pepe, internetcafé dampoort, pitta izmir, herenkapsalon izmir, vzw orchidee, mode izmir, coiffeur nezir, autorijschool baert, warme turkse bakkerij sahin, pressing 2000 (luxe dry cleaning), fortis bank, kapsalon berber, pitta snack sari, outlet store lynda lyn, frituur ’t pleintje, cafe garfield op de hoek, pitta yaruz, nachtwinkel durenz, nachtwinkel en callshop mala, apotheek de poorter, de post, power, begrafenissen vandenberghe, café het engel, kaya bakkerij,…. Er lijkt geen einde te komen aan het handelslint…. Ondertussen loop ik onopgemerkt het onderzoeksgebied uit….

083

084

Strip 1 Tekening Ann Maelbrancke Tekst Luce Beeckmans

strips cover story: design

085

086

strips

Strip 2 Tekening Ann Maelbrancke Tekst Dirk Liekens

087

088

strips

089

090

Prent 1

Strip 3 Tekening Ann Maelbrancke Tekst Frederik Van Steene

Ik lig nog in bed en voel de warme gloed van de ochtendzon op m’n gezicht. Tenminste, dat denk ik toch, want hoe meer het vrolijke getjilp van vogels plaats maakt voor het geluid van kibbelende mensen, getoeter en een constant voorbij scheurend geraas, hoe meer mijn ogen zich onvrijwillig openen en verblind worden door mijn nachtlamp die een stuk feller lijkt te schijnen dan een vijftal uur geleden toen het nog zalig vannacht was. Volledig ontnuchterd strompel ik halfdronken uit mijn bed richting raam. Ik open erg tegen mijn zin het gordijn, om daarachter, zoals ik al kon vermoeden, de ochtendlijke duisternis te ontwaren. De straatverlichting en het kleverige geluid van banden op het wegdek verraden dat het weer eens regent. Na een heerlijke kop koffie en een warme verkwikkende stortbui verlaat ik het huis met mijn paraplu reeds in de aanslag. Diep onder het geel plastieken regenscherm hoor ik de oorverdovend kletterende regendruppels die even later tegen mijn benen terug opspatten. Hoewel er veel verkeer is, sta ik eenzaam te wachten op de bus. Mensen in wagens zijn in een flits voorbij terwijl de mensen in de huizen zich gezellig achter hun gordijnen verschuilen. Hopelijk zitten ze voor het raam als straks de te late bus in volle vaart toekomt en mij met deze grote plas een goede morgen wenst.

strips Prent 2

Toen we er twee weken geleden mee begonnen wisten we al hoe het zou aflopen. Toch ging we ermee door. Deze morgen was het dan zover. Een telefoontje van een vriend:”ze komen eraan”. Nog geen minuut later werd hard op de deur geklopt. Ik had net de tijd om de muur over te klimmen en te lopen. Naar waar? Niet goed wetend wie ik nog kon vertrouwen dwaalde ik doelloos door de stad, tot ik de Sleepstraat in wandelde. Ik voelde me plots rustiger alsof ik net een landsgrens overgestoken was. Wie zou mij hier komen zoeken. Ik had nog niks gegeten die dag en kocht me een groot rond brood in wat volgens de verkoper een Turks bergdorpje zou moeten zijn. Even later bevond ik mij in het Marokkaanse Agadir, vanwaar ik vrij van alle zorgen mijn vriend wou bellen om hem te bedanken voor alles wat hij voor mij had gedaan. Onmiddellijk nadat ik het laatste cijfer had ingevoerd ging recht achter mij een gsm af. Nog voor ik de tijd had mij om te draaien voelde ik een steek in de rug. GAME OVER, en plots stond ik terug in een callingshop in de sleepstraat in Gent.

091

092

Prent 3

Hier vanop de brug kan je ons huis zien. Daar aan de overkant, twee huizen links van het huis dat doorsneden wordt door de middenas van het kanaal. Daarnet heb ik er na een zware ruzie de deur hard achter mij dichtgeslaan en ben beginnen wandelen. Eerst langs de grijzige gevels van de huisjes die stuk voor stuk op het onze lijken, de vroegere woningen van de dokwerkers. Dan na de drukke weg te zijn overgestoken langs het water. Het water, dat enerzijds onrechtstreeks verantwoordelijk is voor de troosteloze sfeer die hier hangt, maar anderzijds het element is dat de omgeving nog leefbaar houdt. We leven hier niet opgesloten in een netwerk van smalle straatjes maar kunnen hier genieten van weidse zichten, een verfrissende bries en de rustgevende golfslag van het water zelf. Van hieruit, met het zicht op ons huisje besef ik maar weer eens dat ze gelijk had, en zo gaat dat iedere keer.

strips Prent 4

Ooit was het hier een bruisende buurt. Constant voeren Schepen aan en af en werden ze geladen en gelost. Grote kranen reden rond, hesen en tolden. En daar tussen krioelde het van de dokwerkers die als mieren ijverig in de weer waren. Na het werk liepen de kroegen rond het dok gezellig vol en werd er gedronken en gezongen tot in de vroege uurtjes. Van die periode die ik gedreven door nostalgie waarschijnlijk iet wat te mooi afbeeldt, blijft nu niet veel meer over. Met de tijd werden de schepen te groot en waren de fabrieken aan uitbreiding toe, en trokken ze richting de nieuwe dokken langs het kanaal waardoor de oude haven er steeds meer verloederd begon bij te liggen. Vorig jaar is het bedrijfje waarvoor ik jaren heb gewerkt heb uiteindelijk ook verhuisd en met de grond gelijk gemaakt. Dan ben ik op pensioen gegaan en met mij de kraan die ik heel die periode heb bestuurd. De kraan is hier blijven staan voor de toekomstige bewoners als een aandenken aan wat hier ooit is geweest.

093

blinde linde vlekken

096

Geheugen Giovannah Godefroit

De Dampoortsite wordt gevormd door een samenraapsel van functies, sociale groepen, bouwvormen, activiteiten en sferen. Dit zorgt voor het chaotische karakter dat de voorstad kenmerkt. De verloedering, de kaalslag, de infrastructurele knelpunten zijn belangrijke problematieken van dergelijke sites. De voorstad krijgt hierdoor vaak een negatief karakter. Misschien liggen de potenties net in de ambiguïteit die deze veelzijdigheid met zich meebrengt? Misschien moet de aftakeling eerder als een mogelijke nieuwe impuls worden gezien?

Om dit te illustreren zou ik een vergelijking willen maken tussen het innemen en het gebruiken van de ruimte door de mens en het lezen van een tekst. Om de inhoud van een tekst te communiceren naar de lezer biedt de taal ons heel wat mogelijkheden die eigenlijk ook in meer of mindere mate variëren van taal tot taal. Elke taal bevat een waaier aan regels. Deze zorgen voor het verkrijgen van betekenis die

begrijpbaar wordt voor iedereen. Verbanden worden gelegd door volgorde van woorden of woordgroepen, grammatica, leestekens,… Hierbij speelt de context ook een belangrijke rol. Verleden, mentale toestand, eigen interesses en kennis van de lezer bepalen hoe de lezer een tekst gaat interpreteren. Toch worden door bepaalde teksten heel eenduidige betekenis opgelegd. Analoog hieraan bestaan er ook zeer disciplinaire ruimtes die zeer eenduidig gebruik opleggen. Het minder rigide gebruik van taalstructuren kan zorgen voor een multi-betekenis van een tekst. De aftakeling van een tekst maakt multi-interpreteerbaarheid van de lezer mogelijk. Het verdwijnen van leestekens tast de leesbaarheid aan en zorgt voor verwarring maar maakt ook een veel persoonlijkere invulling van een verhaal mogelijk. De kaalslag in een tekst ( het weglaten van bepaalde woorden of zinnen ) blijft tot een bepaald niveau eenzelfde betekenis suggereren (cfr. Fantoomdriehoek ) . Wordt de ontbinding van de structuren te drastisch dan wordt plots een heel nieuwe lezing mogelijk die bovendien inspeelt op de creativiteit van de lezer die er telkens verschillende dingen uit kan halen. Deze literaire terrains vagues maken verschillende invullingen mogelijk. Ze zorgen voor vaagheid en ambiguïteit. Analoog draagt de ontbinding van ruimtelijke structuren bij tot een niet-gekristalliseerde ruimte. Het wijzigen van de volgorde van woorden of woordgroepen kan leiden tot het leggen van nieuwe linken. In de ruimte wordt dit misschien verkregen door het ontstaan van nieuwe parcours door de ruimte. Een analoog van het chaotische, van de veelzijdigheid aan betekenis die de site kenmerkt kan ook teruggevonden worden in de samengeperste woorden uit James Joyces Finnegans Wake. Ze vormen een literair analogon van de inbetween. In zekere zin zijn het ook illustraties van het feit dat een hogere interactie een ef-

blindde vlekken ficiënter ruimte gebruik mogelijk maakt. Woordspelingen zijn interessante voorbeelden van hoe het misbruiken van taalregels kan leiden tot zeer creatief gebruik van taal.Woordspelingen zijn bovendien taalgebonden wat nog eens wijst op het feit dat ze sterk inspelen op de spelregels van een taal. Zou er hiervan een ruimtelijk analogon bestaan?

Een gelijkaardige omgang met de ruimte biedt de mogelijkheden tot het zich afspelen van zoveel mogelijk diverse verhalen binnen eenzelfde ruimte. Het zet ook aan tot improvisatie en eigen initiatief. Daarom lijkt een dergelijke omgang met de Dampoortsite mij een interessante piste.

Het geheugen speelt een zeer cruciale rol tijdens een dérive. Niet alleen worden we erdoor geleid tijdens de dérive zelf, ook achteraf bepaalt het wat we er ons van zullen herinneren en welk gevoel we er achteraf aan gaan koppelen. Belevenissen en associaties worden opeengestapeld tot een verhaal dat sterk kan afwijken van de werkelijkheid. Informatie verdwijnt terwijl nieuwe linken worden gelegd en toegevoegd. Het weergeven van een dérive ( met tekst, tekeningen, geluid, … ) wordt dan ook een zeer persoonlijke visie van het gebied en de belevenissen die er zich hebben afgespeeld. In die zin bevat het dus ook projecties op het gebied. Uit deze zeer subjectieve documenten kan dan de visie over het gebied gedistilleerd worden. De factor tijd speelt hierin een zeer belangrijke rol. De tijd versterkt de inwerking van eigen verlangens, associaties, angsten, … Ook de overgang naar verschillende media draagt hiertoe bij. De omzetting ( bijvoorbeeld van tekst naar afbeelding en dan weer van afbeelding naar tekst ) verplicht ons er toe om te gaan reduceren en om andere gegevens uit onze eigen verbeelding toe te voegen. Het doorgeven van eigen werk, zodat het door anderen bewerkt zou worden, dwingt tot interpretatie. Zo verkrijgt men een superpositie van ervaringen en visies. Vaak is het zo dat ofwel het meest vreemde ( het niet-alledaagse ), ofwel de dingen die appelleren naar zeer vertrouwde zaken en dus sterke associaties teweegbrengen, ons het meest bijblijven. Wat ertussen zit vervaagt maar kan onbewust wel nog sterk bijdragen tot de sfeer die men aan de dérive overhoud.

097

098

Geheugen Matthias Blondia

blinde vlekken

099

publieke ruimte

0102

fotografisch onderzoek naar ruimte en tijd in de dampoort-zone Guust Selhorst

publieke ruimte

6:31. Aangekomen op de parking van een shoppingmal aan de Dendermondse Steenweg, nabij station Gent-Dampoort. Camera op statief, gericht naar in- en uitgang van supermarkt Aldi. De strategie bestaat uit het nemen van zes fotoreeksen. Om het uur een reeks van vijf opeenvolgende momentfixaties. Tussen die vijf opeenvolgende momenten zit een tijdsinterval van vier minuten. 6:44. De eerste foto. 7:00. De eerste reeks is afgewerkt. Een experiment om via activiteiten de publieke ruimte te analyseren in zijn dagdagelijkse realiteit.

Parking ‘Aldi’_ Dendermondse Steenweg_ nabij Dampoort_ 9000 Gent_ 1 December 2004_

6:44

103

104


6:48

Nachtelijke activiteiten spelen zich op de achtergrond af in de appartementsblokken.


6:52


publieke ruimte


6:56

De TREIN raast voorbij de verlaten parking om later halt te houden aan het Dampoortstation.


7:00


105

106

eerste bedenking:

Public Life & de informele ontmoeting

De gedachte dat de informele ontmoeting de basisvorm is van de deelname aan het publieke leven, is gebaseerd op een set van vooronderstellingen en verwachtingen betreffende cultuur en politiek die vastzitten op een bijzonder begrip van ‘publieke ruimte’. De mythe van de straat berust namelijk op de voorstelling van de stad als een geheel van straten en pleinen dat een informele ontmoetingsplek vormt. En de vooronderstelling dat deze spontane samenkomst geldt als grondvorm van het sociale leven. De heersende sociale logica van de straat is echter deze van de consumptie. De sociale regels van de publieke ruimte worden niet meer bepaald door de samenkomst van noden en belangen waar men via onderhandelingen tot een overeenkomst komt, maar door eigen verlangens en eigen smaak. Deze sociale logica in het ‘openbaar gebied’ garandeert een vrijheid die niemand verantwoording verschuldigd is. Consumptie speelt zich niet af op een markt, plein of straat, maar eenzaam voor de etalage.

Wat volgt:

7:44 ... 8:00


7:44


publieke ruimte


7:48

Nachtverlichting van het Belfort verzwakt. Nachtelijke activiteiten spelen zich op de achtergrond af.


7:52

Nachtelijke activiteiten spelen zich op de achtergrond af. Verlichting Aldi dooft.

107

108


7:56

Nachtelijke activiteiten spelen zich op de achtergrond af. TREIN passeert.


8:00

Nachtelijke activiteiten spelen zich op de achtergrond af.

publieke ruimte

Tweede bedenking:

... And Then There Was Shopping

Niet enkel winkelen begint te versmelten met alles, maar alles begint te versmelten met winkelen. Door opeenvolgende golven van uitbreiding – elkeen extensiever en doordringender dan de vorige – is winkelen methodisch terrein gaan winnen op een draaiend spectrum van territoriums zodat het nu, aantoonbaar, de definiërende activiteit van het publieke leven is. Waarom is het zo’n basisaspect van ons bestaan geworden? Omdat het synomiem is met misschien de meest betekenisvolle en fundamentale ontwikkeling om vorm te geven aan het moderne leven: de onbelemmerde groei en aanvaarding van de economische markt als de dominante wereldstandaard. Winkelen is het medium waarmee de markt zich vastgehecht heeft aan onze ruimten, gebouwen, steden, activiteiten en levens. Het is de maatstaf om aan te tonen hoever de economische markt onze omgeving heeft vormgegeven en uiteindelijk onszelf.

Wat volgt:

8:44 ... 9:00


8:44

9 geparkeerde auto’s, 1 AUTO in beweging, 1 fiets, geen personen

109

110


8:48

10 geparkeerde auto’s, 1 AUTO in beweging, 1 fiets, geen personen


8:52

10 geparkeerde auto’s, 1 fiets, geen personen, verlichting ‘Gent-Dampoort’ dooft.

publieke ruimte


8:56

10 geparkeerde auto’s, 1 fiets, geen personen.


9:00

10 geparkeerde auto’s, 1 fiets, 2 personen, PRATEN.

111

112

derde bedenking:

Verbijzonderde Alledaagse Stedenbouw

Het ‘alledaagse’ slaat op wat iedere dag terugkeert. Wat alle dagen voorkomt wordt niet als merkwaardig beschouwd en is daarom zeer gewoon en banaal. ‘Stedenbouw’ wordt beschouwd als de aanleg, ontwikkeling en uitbreiding van steden, en de daarmee gepaard gaande problemen van esthetische, bouwtechnische, verkeerstechnische en economische aard. Al te vaak wordt de sociaalmaatschappelijke problematiek vergeten. Niet zozeer dat de stedenbouwkundige een oplossing kan bieden voor die problematiek, maar negatie van een existente problematiek kan leiden tot een ernstige afrekening met het ontwerp. Vandaar deze kritiek op (avant-gardistische) elitarisme en verwaarlozing van ‘alledaagse’ aangelegenheden. Het wordt tijd om opnieuw de nadruk leggen op banaliteit en realisme. Niet om ons even te herinneren aan de bestaande lelijkheid van de stad, wel om even na te denken over het belang van architectuur. Om te wijzen op de nederigheid die architecten in zich zouden moeten dragen.

Wat volgt:

9:44 ... 10:00


9:46

Lichten uit onder afdak, 9 geparkeerde auto’s, 2 fietsen, 1 persoon, BEDELEN.

publieke ruimte


9:48

Trein passeert, 9 geparkeerde auto’s, 2 fietsen, 2 personen, BEDELEN, WANDELEN.


9:52

9 geparkeerde auto’s, 2 fietsen, 1 persoon, BEDELEN.

113

114


9:56

1 mobiele auto ,10 geparkeerde auto’s, 1 fiets.


10:00

2 mobiele AUTO’s ,4 geparkeerde auto’s, 1 persoon, WANDELEN.

publieke ruimte

vierde bedenking:

De foto’s

We zagen auto’s op en afgaan, fietsers, en mensen. De trein die naast de parking voorbijraast werd eveneens elk uur geregistreerd. Het St-Baafs, ‘s nachts gehuld in een hemels licht, verdween overdag in de mist en de nadruk verlegde zich op een banaal appartementsblok. Er werd duidelijk niets spektaculairs geregistreerd in deze ‘openbare’ ruimte. Hoogst waarschijnlijk biedt dit toch een representatief beeld van deze plek. We zien de dagdagelijkse continuïteit in het menselijk bestaan. Niets meer of niets minder.

Wat volgt:

10:44 ... 11:00


10:44

1 mobiele AUTO, 12 geparkeerde auto’s, 2 fietsen, 3 personen, PRATEN, FIETSEN.

115

116


10:48

1 mobiele AUTO, 15 geparkeerde auto’s, 3 fietsen, 4 personen, WANDELEN.


10:52

11 geparkeerde auto’s, 2 fietsen, 2 personen, FIETSEN.

publieke ruimte


10:56

1 mobiele AUTO, 11 geparkeerde auto’s, 2 fietsen, 5 personen, WANDELEN.


11:00

2 mobiele AUTO’s, 10 geparkeerde auto’s, 1 fiets, 1 persoon, LADEN.

117

118

vijfde bedenking:

Representatief?

Vooreerst moet gezegd worden dat er wel degelijk mensen praten tegen elkaar, maar bij toeval slechts uitzonderlijk op de foto’s. Het gaat echter nooit om samentroepingen of om intense conversaties, eerder om conversaties in het voorbijgaan. Iedereen lijkt gehaast om elders te gaan. Hoewel deze publieke ruimte geen enkele verblijfskwaliteit in zich draagt werd er toch een persoon gespot die wel bleef staan. Het gaat om een bedelende vrouw van buitenlandse afkomst. Ook dit geldt als niets bijzonders in de betekenis van alledaags als we na rondvraag kunnen concluderen dat er aan elke supermarkt in de stad zo’n activiteiten terug te vinden zijn.

Wat volgt:

11:44 ... 12:00


11:44

1 mobiele wagen, 11 geparkeerde auto’s, 2 fietsen, 4 personen, LADEN, WANDELEN.

publieke ruimte


11:48

1 mobiele AUTO, 13 geparkeerde auto’s, 3 fietsen.


11:52

13 geparkeerde auto’s, 3 fietsen, 4 personen, trein passeert, WANDELEN.

119

120


11:56

11:56

1 mobiele AUTO, 13 geparkeerde auto’s, 3 fietsen, 5 personen, PRATEN, LADEN.


12:00

12:00

1 mobiele AUTO, 14 geparkeerde auto’s, 3 fietsen, 4 personen, PRATEN, LADEN, WANDELEN.

publieke ruimte

ACTIVITEITEN: 1.TREIN PASSEERT

HORIZNTAAL: 6u-12u VERTIKAAL: 1-15 (aantal)

MOBIELE AUTO 2.GEPARKEERDE AUTO

FIETSEN 3.GEPARKEERDE FIETS

4.PRATEN

5.BEDELEN

6.WANDELEN

7.LADEN LICHTEN BRANDEN: ST-BAAFS APPARTEMENTEN STATIONSBORD 8.LUIFEL AAN INGANG

121

tracing dampoor dampoort 1+2+3 1+2+

124

4RACING$AMPOORT &REDERIC6AN3TEENE *OHAN6AN/PSTAL -AARTEN,IEFOOGHE

/M U AFGESPROKEN AAN DE $AMPOORT OM KWART NA TOEGEKOMEN GEDEELTELIJK DOOR DE WEGENWERKEN IN DE $AMPOORTSTRAAT (ET PLEINTJE EN DE BRUG AAN HET BEGIN VAN DE STRAAT ZIJN OOK NET VOLLEDIG OPNIEUW AANGELEGD 6ANOP DE BRUG KAN JE ZIEN HOE DE NIEUWE JACHTHAVEN VAN 'ENT STILAAN VORMKRIJGT$ESTADISDUIDELIJKBEZIGMETDE OPWAARDERINGVANDEZEBUURT $E lETS GESTALD IN DE OVERVOLLE REKKEN AAN HET STATION GAAN WE TE VOET OP STAP 7E BESLISSEN BEWUST DEZE KEER NIET HET WATER TE VOLGEN EN SLAAN DAAROM EENS OP HET HANDELSDOK DE EERSTE STRAAT LINKS IN )N DEZE VERLATEN STRAAT VALLEN METEEN DE TALRIJKE SCHOTELANTENNES OP 'ERICHT NAAR HETOOSTEN%ENHUISISVERSIERD MISSCHIEN AL TIEN JAAR GELEDEN MET WAT OOIT EEN KLEURRIJKE VLAGGENSLINGER MOET GEWEEST ZIJN )N DE 7ARANDESTRAAT DIE WE NU INSLAAN DOMINEERT DE 30% ELEKTRICITEITSCENTRALE (ET GEBOUW MET DE HOGE MONUMENTALE SCHOUW LIGT IN HET VERLENGDE VAN DE STRAAT DIE DAARDOOR EEN TOEGANGSPOORT LIJKT TOT DE ELEKTRICITEITSCENTRALE 3CHAALCLASH $RUIVENSTOKKENPROBERENDEBOELWATOPTE mEUREN)NEENZIJSTRAATJEAANDERECHTERKANT STAAT EEN GROOT DEPOT EEN TROCK WAAR MENSEN NOG WAT KUNNEN KRIJGEN VOOR HUN OUDE MEUBELS DIE DAN VAAK ACHTERAF IN HET INTERIEUR VAN JONGE OF MINDER WELGESTELDE GEZINNENTERECHTKOMEN !AN DE OVERKANT EEN DESOLATE PARKING WAAROP DICHT TEGEN DE STRAAT EEN OUDE WOONWAGEN STAAT OMGEVEN DOOR PLASTIC KOEIEN EN ANDERE FRULARIA 7E KEREN TERUG NAAR DE 7ARANDESTRAAT "UITEN EEN 4URKSE VROUW DIE VANUIT HET OPEN RAAM VAN ÏÏN VAN DE KLEINE HUISJES EEN LAKEN STAAT UIT TE SCHUDDEN ISERGEENLEVENTEBESPEURENOP STRAAT %VEN VERLATEN LIGT DE SPEELTUIN ERBIJ WAT UITERAARD LOGISCH IS OP EEN SCHOOLDAG MAAR DE DODE SPEELTUIGEN IN DE SCHADUW VAN DE FABRIEK STRALEN EEN GROTE TRISTESSE UIT %ÏN VAN DE STRATEN LANGS HET GRASPERK HEET DE :ONDER NAAMSTRAAT WAARSCHIJNLIJK ZOGENOEMDDOOREENAMBTENAARDIEGEEN

tracing dampoort 1+2+3

7E VERVOLGEN ONZE TOCHT EN BEGEVEN ONS RICHTING HET HERAANGELEGDE PLEINTJE AAN DE 3T *ORISKAAI )N DE +EIZER ,EOPOLDSTRAAT DIE ONS DAAR BRENGT WONEN DUIDELIJK WELGESTELDERE MENSEN EN CREATIEVE ZIELEN $IT TE ZIEN AAN HET INDUSTRIEEL GEBOUW DAT TOT LOFTS IS OMGEBOUWD EN DE HUIZEN WAAR BIZARRE VOORWERPEN EN SCHILDERIJEN VOOR HET RAAMPRIJKEN%ENMAALAANDEKAAIDALENWE NET VOOR DE 3INT *ORISBRUG VAN EEN TRAPJE OM ONS PARCOURS VERDER TE ZETTEN LANGS HET WATER 7E VOLGEN NU EEN OUD JAAGPAD LANGSDE,EIE(ETEERSTEDEELVANDEWEGIS EENSMALGRINTPADTUSSENHETWATERENEEN HOGE MUUR BESPOTEN MET GRAFlTI "ROOD EN COUSCOUS OP DE GROND TUSSEN DE NETELS IN ONBRUIK GERAAKTE MAAR NETJES GROEN GESCHILDERDE VASTLEGSOKKELS HET GELUID VAN STROMEND WATER !L GAUW HEBBEN WE NIET LANGERHETGEVOELINDESTADTEWANDELENx

GEBOUWMETROSERAAMKADERSENOPSCHRIFTEN STAAT IN SCHRIL CONTRAST MET DE CHARME VAN DE STE EEUWSE HUIZEN /OK ,OGOS ORGANISATIEVOOREXPERIMENTELEELEKTRONISCHE MUZIEK VINDT ONDERDAK IN EEN RIJWONING $E STEDELIJKE ONTHAALDIENST VOOR NIEUWE INWONERS LIGT TERUGGETROKKEN AAN HET EINDE VANEENAFHELLENDPAD$E"OMASTRAAT EEN ZIJSTRAAT VAN DE +ONGOSTRAAT OOGT REDELIJK GELIJKAARDIG %EN KUNSTGALERIJ HEEFT INTREK GENOMENINEENVOORMALIGINDUSTRIEELPAND /PEENAFlCHENAISHIERECHTERNIETSVANTE MERKEN.ETVOORHETEINDEVANDESTRAATIS DE HUIZENRIJ ONDERBROKEN 2OND EEN RUIME RECENT AANGELEGDE BINNENPLAATS LIGGEN EEN TOT APPARTEMENTSGEBOUW GETRANSFORMEERD FABRIEKSPAND EEN ARCHITECTENBUREAU EN NOGMEERKANTORENVANDE6$!"7EKEREN TERUG NAAR DE +ONGOSTRAAT $E STRAAT GEEFT DUIDELIJK UIT OP DE DOKKEN VAN $AMPOORT (OE MEER WE HET ACHTERDOK NADEREN HOE MEER HET AANVOELT ALS HET SLOT VAN ONS PARCOURS $E INTERESSANTE WEETJES DIE MEDESTUDENTENONSINDEVORIGEWERKSESSIE WISTENTEVERTELLENOVERHET!#%# COMPLEX MOTIVERENONSTOCHNOGTOTEENSNELBEZOEK AANHETGEBOUW

$E h2EKEv ZOALS HET PAD HEET VERBREEDT TER HOOGTE VAN EEN SLUIS TOT EEN NORMALE GEKASSEIDE WEG !AN DE OVERKANT VAN HET WATER LIGT HET "AUDELOPARK VERTELT &REDERIC ONS 7E HADDEN HET HIER NOOIT VERWACHT (ETWATERLEIDTONSNOGTOTAANHET-)!4$E GEVELSVANDEHUIZENOPDEKADEHEBBENBIJNA STUKVOORSTUKEENGRONDIGEREINIGINGACHTER DE RUG EN LATEN VERMOEDEN DAT ER MOOIE WONINGEN EN KANTOREN ACHTER SCHUILGAAN 7E BESLISSEN OPNIEUW MEER NAAR DE KERN VANWIJKTUSSENDE,EIEENHET(ANDELSDOK AF TE ZAKKEN )N DE +ONGOSTRAAT VIND JE ENERZIJDSNOGMOOIONDERHOUDENWONINGEN EN ANDERZIJDS STEEDS MEER NAARMATE WE DE KADE ACHTER ONS LATEN WONINGEN DIE WEL EENS EEN OPKNAPBEURT ZOUDEN KUNNEN GEBRUIKEN (ALFWEG DE STRAAT STAAT WAT AFMETING DOET VERMOEDEN DE HOOFDZETEL VANDE6$!"IN'ENT(ETSMAAKLOZEGRIJZE

7E PROBEREN ER NIET VIA DE BINNENWEGEN TE GERAKEN MAAR BEGEVEN ONS NAAR HET HANDELSDOK DAT WE VLAK NAAST HET WATER VOLGEN TOT AAN HET GEBOUW $E KADE IS NU VEELDRUKKERDANDEVORIGEKEERTOENWEHIER INDENAMIDDAGLANGSKWAMEN7AARSCHIJNLIJK ZIJNDEMASSAALGEPARKEERDEWAGENSVANDE POSTBODESDIEINDEVOORMIDDAGHUNRONDE DOEN $E SCHIPPERSLIEDEN LATEN ZICH DEZE KEERNIETZIEN )NDEHOGEBINNENHALVANHET!#%# GEBOUW WAAREENGEURVANSTAALENSMEEROLIEHANGT TREFFEN WE HET BMX CROSSPARCOURS AAN (ET DOET VREEMD AAN OM ZO EEN PROGRAMMA BINNEN AAN TE TREFFEN )NDOOR MET EEN STERK OUTDOORGEVOEL DOOR DE RONDVLIEGENDE DUIVEN DE ZANDBERGEN DE LEEGTE EN AFWEZIGHEID VAN CONTROLE VAN ACTIVITEITEN :OUDEN DE LICHTARMATUREN TEGEN DE MUUR LANGS HET PARCOURS NOG WERKEN /P HET

ZIN HAD OM VOOR EEN STRAAT IN DEZE BUURT LANGER OVER EEN NAAM NA TE DENKEN /P DEZESTRAATGEEFTONDERANDEREEENBELUIKJE UITDATERWELMINDERUITNODIGENDUITZIETDAN DE SOORTGENOTEN ROND DE "IJLOKE EN ACHTER HET:UIDPARKLANGSDE(ERTSTRAAT

125

126

STUNTTRAJECT ZIJN GEEN BMXERS TE ZIEN 7EL ZIT EEN JONGELING OP EEN ZANDBERG EEN MARS UIT EEN SPAR ZAKJE OP TE DIEPEN ZIJN TREKKERSRUGZAK OP EEN BERGJE VERDER :IJN STILLE AANWEZIGHEID DOET ONS AFVRAGEN WAT HEM PRECIES HIER BRENGTx 7E VERLATEN HET PARCOURSGEDEELTE EN KEREN TERUG NAAR HET EERSTEDEELVANHETGEBOUWDATWEINONZE AANTREKKING DOOR HET ZAND OVERGESLAGEN HADDEN (IER ZITTEN EEN PAAR AFRIKANEN OOK WAT TE ETEN AAN EEN IN DE LOODS NIETIG LIJKENDE TAFELMETSTOELEN$OOREENBRESINDEMUUR WAARLANGSDETAFELSTAATKANJENAARBINNEN KIJKEN IN HET GEDEELTE VAN HET GEBOUW DAT ALS LEERPUNT VOOR ALLOCHTONEN IS INGERICHT %VEN VERDER EEN CONTAINER OP DE GROND DIE BINNENDRUPPEND REGENWATER OPVANGT /P ANDERE PLEKKEN MAKEN PLASSEN DE BESCHILDERINGOPDEVLOERDIEELDERSBESTOFT ISLEESBAAR 7E VERLATEN HET GEBOUW EN VOLGEN DE BORDJES DIE ONS ZOGEZEGD NAAR DE hEVENEMENTENZONEv OP DE ACHTERLIGGENDE SITE ZOUDEN MOETEN BRENGEN 7E BEVINDEN ONS OP EEN TYPISCH NEGENTIENDE EEUWSE INDUSTRIÑLE SITE lN DE CARRIÒRE (ET OUDE TREINSPORENNET IS GEVULD MET BETON "EPAALDE GEBOUWEN WORDEN NOG VOOR INDUSTRIÑLE TOEPASSINGEN GEBRUIKT ANDERE STAANLEEGENNOGANDEREHEBBENREEDSEEN NIEUWE INVULLING GEKREGEN :O BIJVOORBEELD HET GEBOUW DAT VOLLEDIG ACHTERAAN DE SITE LIGT WAAR WE NA ONZE VERGEEFSE ZOEKTOCHT NAAR EEN EVENEMENTENZONE PER TOEVAL TERECHTKOMEN )N DE TRAPHAL WORDT OP DE EERSTE VERDIEPING EEN PORTIEK GEPLAATST (ET GELUID DE GEUR EN DE RONDSPETTERENDE VONKEN VAN SLIJPSCHIJVEN WEKKEN EEN SFEER VAN REGENERATIE )N HET GEBOUW ZITTEN NU AL EEN ARCHITECTENBUREAU EEN MUZIEKSTUDIO EEN GRAlSCH DESIGNBUREAU EN EEN MARKETINGBUREAU $AT LAATSTE BUREAU ZIT ER AL HET LANGST EN HEEFT INDERTIJD VOOR EEN APPEL EN EEN EI EEN HELE VERDIEPING IN HET FABRIEKSGEBOUW KUNNEN HUREN (OEWEL DE ISOLATIE VAN HET DAK EN DE RAMEN VERRE VAN

GOEDZIJN ZITTENZEERTOCHHEELGRAAG-ET EENBEETJESPIJTDELENZEONSMEEDAT!#%# VOLGENDJAARDEINDUSTRIÑLEACTIVITEITENOPHET TERREIN VOORGOED STILLEGT /P DAT MOMENT ZULLEN PROJECTONTWIKKELAARS BEGINNEN MET GROOTSE PROJECTEN VOOR WONINGEN KANTOREN ENWINKELS$AMPOORTZALNIETMEERHETZELFDE ZIJN

tracing dampoort 1+2+3

127

128

scenario dampoort - muide vera de martelaere

1. Int. Kot aan Sint- Annaplein. Avond. Buiten is het donker. De gordijnen zijn dichtgeschoven. -GELUID VAN EEN TREIN OP DE SPOREN IN DE VERTE-Dat moet Gent Dampoort zijn-, flitst behaaglijk onbewust door mijn hoofd aan het bureau.

2. Int. Trein Gent Sint-Pieters met bestemming Antwerpen Centraal. 14 uur 31. Rit van 7 minuten. Vrij rustig in treincoupon. Blinde vreemdeling en roes uitslapende man aan overkant gangpad. Halfvolle cola light op tafelblad die belemmering vormt voor nemen van foto’s. Wordt namelijk weerkaatst in ruit. Voorbijschuivend landschap; gerestaureerde gevel station Gent SintPieters; spoor met achterkant rijwoningen stad; park, straat, parkeer, voorkant rijwoningen; brug, vrijstaande woningen, UCO, woontorens; achterkant rijwoningen stadsgordel; doorzicht op straat met 19e eeuwse stadsgordel; straat, stapeling op industrieterrein; Gammadoos, hoge lampen van de autostrade; brug over steenweg, zicht op opgehefte autostrade; industrie, opgehefte autostrade, rijwoningen; restgroen ingenomen als bootstelplaats, parkeerfaciliteit onder autostrade; groen met villa’s; industrie; brug over water, stadszicht; ringweg met uniforme nieuwe gevel wooncomplex; ringweg met rijwoningen; braakliggend terrein, rijgevel; spoor, braakliggend terrein, rijwoningen die overgaan in uniforme gevel nieuw woon-

cover story: filmscenario design complex, kerktoren. Uitstappen Gent Dampoort.

3. Ext. Perron Gent Dampoort. 14 uur 38. Trein belemmert zicht op site. -GELUID VERTREKKENDE TREINZicht op braakland en parking met hoge lichttoren. Jaren geleden op deze plek een grote tent van het Groot Chinees Staatscircus. Voorstelling ‘Zensation’ met menselijke, acrobatische hoogstandjes. Rijwoningen met doorzicht op historische toren Gent en plompe Belgacomtoren met chaotische communicatiemast. Van dit uitzichtsplatform met de trap naar beneden. 4. Int. Station Gent Dampoort. Raam met felgekleurde doorzichtige kleutertekeningen van menselijke figuren. Erachter een chaos fietsen met autoparking. Van zicht op de stad naar onderdompeling in stedelijkheid.

5. Ext. Perron bus 6 Gent WatersportbaanMariakerke Post. Gereguleerd oversteken van drukke Land van Waaslaan. -GELUID SNELLE TIKKEN GROEN VOETGANGERSLICHTGesliced dwarszicht door zware bakstenen steunberen. Vanop het perron zicht op het Station Dampoort en het ronde punt aan ene kant van de hoger gelegen sporen. Aan andere kant een Super GB en gebouw met de letters Vooruit op de gevel.

6. Int. Bus 6. 14 uur 58. Hoge aantal passagiers van vooral vreemde nationaliteit noopt tot rechtstaan in de bus. Op zo een manier fotograferen is onmogelijk. Dan maar voor de volle 100 percent de

omgeving opnemen. Wanneer zijn we aan de Muidebrug, en dus het andere uiterste punt van het gebied? Oeps, halte gepasseerd en bijgevolg gebied terug uit. Ondertussen wel reeds velen uitgestapt. Last minute besluit; op de bus blijven zitten totdat die vanuit Mariakerke terug stad inwaarts gaat. Op die manier kan een strategische zitplaats gekozen worden. Jawel, de bus vult zich terug met het naderen van de stad. Sterk veranderend stedelijk landschap; stedelijke nabije rijwoningen van Meulesteedsesteenweg; Muidebrug met bord P- route en semipermanent frietkot vol met rode stippen; Bakstenen muur die zicht volledig blokkeert; Doorzicht op havengebied met hoge sociale woontoren; Groenscherm voor industrie; Ijzeren hek met autobanden voor industrie; Oude bakstenen muur met charmant hekdeurtje; Parking voor winkelgebouw; Kasseien straat naar industrie; Tweede kasseien straat naar industrie; Eldi elektro verkooppunt; Laag bedrijfsgebouw met witgeverfde lage betonafsluiting; Fabriek met hellend vlak achter carcenter met beeldcorrect tekstondersteunend geparkeerde auto’s en de witgeverfde lage betonafsluiting; Rijwoningen met grasvoortuin geprivatiseerd door witgeverfde lage betonafsluiting; Camions van Transport De Swaef Gent achter oude betonkippedraad afsluiting; Oud gebouw geletterd Haven van Gent; Populierenrij met sierbetonafsluiting; Havenwater met aangemeerde boot achter reclamepaneel Shrek 2 nu op video en DVD; BVBA De Keukeleire in oude metalen; Camionbetonmolens RB; Silo’s RB afgesloten door stenen muur; Huizenrij.

0129 129

130

7. Ext. Halte Dampoort. 15 uur 52. - GELUID VOORBIJRAZENDE AUTO’S RINGWEGTe voet de Dampoortbrug over naast het levensgevaarlijke ronde punt, de schrik voor een prille autobestuurder. Genereus zicht op elektriciteitscentrale SPE. Aan de andere kant van het water concurreren de gevels om aandacht. De snelle oostelijke autoring rond Gent, gekarakteriseerd door de opvallende roze gevel van Piano’s. Bij nader inzien valt op voetgangerssnelheid ook de schuin afgesneden voorgeplaatste bakstenen gevel op van de osteopathy even ernaast. Kortstondig lopen naast de autoring levert een busje op met groothandel in pita benodigdheden. - VERSTOMMING VAN VOORBIJRAZENDE AUTO’S RINGWEGDan toch liever inslaan naar de sociale woonwijk. De Warandestraat is duidelijk cosy vernieuwd. Klinkers op de rijbaan, kasseien parkeerstroken, groene bollen in bloembakken, verhoogd voetpad in verse tegels met paaltjes die wildparkeren verbieden. Heel vreemd, woningrij gaat in dezelfde rechte lijn over in bakstenen elekticiteitsgebouw, de beklinkerde rijbaan incluis. Enkel het witgeverfde metalen hek noodzaakt een bruuske zwenking naar links. - GELUID VAN SPELENDE KINDERENEen groen parkje vormt een speeltuin voor vreemde kinderen. Een wat oudere man in kostuum houdt al rondbenend een oogje in het zeil. Afslaan naar de Ham rechts om het noorden van het gebied te naderen. Rechts hoog gebouwcomplex van de elektriciteitscentrale. Links een roodbakstenen oud industriegebouwtje met een parkeerstrook, dat heden ten dage perfect een cultureel centrum zou kunnen zijn. Verderop terug een met hekens gesloten opening in de gevelrij van een braak terrein met gesloten garageboxen links en een overkapping rechts en zicht op achterkant van rijwonin-

gen. Rechts de Kraankinderstraat die zicht biedt op een boot en (de eerder vermelde) populierenrij aan de overkant van het water. Op de hoek van beide straten is een deel van het elektriciteitscomplex omgetoverd in het intercultureel centrum De Centrale. Tevergeefs gemoffel aan de gesloten deur. De Ham waar ik vandaan kom heeft hier nog wegversperring staan van wegenwerken. Vervolg van de straat heeft links een privaat bedrijf. Stevig ijzeren hek, private parking met parlefoon aan wachthuisje en slagbomen. Een kleine rotonde met een caravan onder de luifel van het postgebouw aan het Stapelplein. Bij het omdraaien omkadert de parallelle huizenrij de Belgacomtoren. - GELUID VAN VOORBIJRAZENDE AUTO’S RINGWEGZo terug op de autoring met zicht op het SPEgebouw vanuit de andere kant. Volgen van de autoring met rechts het handelsdokcenter. Doorzicht op Interbeton, een wit industriëel gebouw met gele accenten aan de overkant van het water. Links in de hoek van een pleintje aan de autoring een klein steegje dat de nieuwsgierigheid wekt. Een bakstenen muur verbergt echter de industrie die erachter zit. De autoring wordt overgestoken zodat er vanop een autoparking, met in de hoek een caravan, zicht is op het water met aangemeerde boten. Een oudere man laat zijn grote loebashond uit. Volgen van het smalle stukje kade tussen barak en vaarwater. Links het grote Acec- Pauwels met een groene open poort die de buik van het gebouw toont. Een koppel verlaat kuierend de poort. Terug aan het water grote betonnen bakken met een hemelsblauwe kraan. De autoring slingert zich naar links, terwijl het Dok verder loopt langs het water. - PLOTSE STILTEBleek afstekend dichtgemetselde vensters in een donkergeblakerde muur met een verdwaald geparkeerde caravan. Aan de waterkant uitgebloeide vlinderbomen waar een man achter de elektricit-

filmscenario eitscabine Velghe zit te vissen. Een tweede man gaat naar hem toe. Links charmante trapgeveltjes van de schipperskapel. De overkant van het water is een stort in het restgroen met enkel een herkenbare kano. Bereiken van de Muidebrug. - GELUID VAN OPVLIEGENDE MEEUWENOver de brug de kasseien Terneuzenlaan links in. De huizen staan er zo ver van het water dat er een tussenzone gemaakt is. Het water, voetpad en fietspad worden er telkens gescheiden door een grasberm met bomenrij, alles tezamen breder dan de kasseistraat zelf. Ha, in één van die twee arbeidershuisjes woont een kennis. Maar ze zal niet thuis zijn, want haar auto staat niet geparkeerd. Verderop een beschermd monument. De spoorwegbrug te voet over. Aan het water van de Wiedauwkaai liggen boten met elk een eigen brievenbus. Het eilandje Tolhuiskaai middenin het water met trapgevelhuisjes erop. Eén toegangsbaan en drie voetgangersbruggetjes maken het bereikbaar vanaf het vasteland. Linksaf de Sassekaai met tussen de huizen zicht op de hemelsblauwe kraan. Zo terug bij de Muidebrug.

8. Int. Tram 4 Gentbrugge Moscou- Gent Sint-Pieters. 16 uur 58.

131

tracing dampoor dampoort cummulatie

134

4RACING$AMPOORT 6ERDUBBELING -ATTHIAS"LONDIA

/M U AFGESPROKEN AAN DE $AMPOORT OM KWART NA TOEGEKOMEN GEDEELTELIJK DOOR DE WEGENWERKEN IN DE $AMPOORTSTRAAT (ET IS NIET EVIDENT OM JE MET DE lETS AAN DE HAND EEN WEG TE BANEN TUSSEN HET ZAND $ESONDANKS ZIJN ALLE WINKELS WEL OPEN "LIJKBAARREKENENDEWINKELIERSEROPDATHUN CLIENTEEL DEZE WERF ALS WINKELSTRAAT BLIJVEN GEBRUIKEN (ET PLEINTJE EN DE BRUG AAN HET BEGIN VAN DE STRAAT ZIJN OOK NET VOLLEDIG OPNIEUW AANGELEGD 6ANOP DE BRUG KAN JE ZIEN HOE DE NIEUWE JACHTHAVEN VAN 'ENT STILAANVORMKRIJGT$ESTADISDUIDELIJKBEZIG METDEOPWAARDERINGVANDEZEBUURT $E lETS GESTALD IN DE OVERVOLLE REKKEN AAN HET STATION GAAN WE TE VOET OP STAP 7E BESLISSEN BEWUST DEZE KEER NIET HET WATER TE VOLGEN MAAR DE WIJK AAN DE OVERKANT TE VERKENNEN !LS WE DE BRUG OVERSTEKEN STAAN WE EIGENLIJK OP EEN ROND PUNT WAARVAN HET MIDDEN NIET UIT GROEN MAAR UIT WATER BESTAAT %EN AANTAL MEEUWEN CIRKELT ERBOVEN WAARDOOR HET LIJKT ALSOF ZE OP EEN DENKBEELDIGE BAAN OOK DE ROTONDE GEBRUIKEN /P DEZE PLEK HEEFT DE WIND VRIJ SPEL 7E ZOEKEN DAN OOK EEN MEER BESCHUTTE PLEK EN SLAAN DAAROM EENS OP HET HANDELSDOK DE EERSTE STRAAT LINKS IN )N DEZE VERLATEN STRAAT VALLEN METEEN DE TALRIJKE SCHOTELANTENNES OP 'ERICHT NAAR HETOOSTEN%ENHUISISVERSIERD MISSCHIEN AL TIEN JAAR GELEDEN MET WAT OOIT EEN KLEURRIJKE VLAGGENSLINGER MOET GEWEEST ZIJN )N DE 7ARANDESTRAAT DIE WE NU INSLAAN DOMINEERT DE 30% ELEKTRICITEITSCENTRALE (ET GEBOUW MET DE HOGE MONUMENTALE SCHOUW LIGT IN HET VERLENGDE VAN DE STRAAT DIE DAARDOOR EEN TOEGANGSPOORT LIJKT TOT DE ELEKTRICITEITSCENTRALE 3CHAALCLASH EN STIJLCLASH WANT DE RECHTLIJNIGE ORDENING VAN GEBOUWEN STRATEN EN GRASPERKEN VAN HET BEDRIJF CONTRASTEERT STERK MET HET DENSE WOONGEBIED WAAR DE OPEENVOLGING VAN VERSCHILLENDEGEVELSEENVEELDRUKKERBEELD GENEREERT $E STRATEN ZELF LIGT ER ECHTER VERLATEN BIJ $RUIVENSTOKKEN PROBEREN DE BOEL WAT OP TE mEUREN )N EEN ZIJSTRAATJE AAN DE RECHTERKANT STAAT EEN GROOT DEPOT

tracing dampoort cummulatie EEN TROCK WAAR MENSEN NOG WAT KUNNEN KRIJGENVOORHUNOUDEMEUBELSDIEDANVAAK ACHTERAFINHETINTERIEURVANJONGEOFMINDER WELGESTELDE GEZINNEN TERECHT KOMEN !AN DE OVERKANT EEN DESOLATE PARKING WAAROP DICHTTEGENDESTRAATEENOUDEWOONWAGEN STAAT OMGEVEN DOOR PLASTIC KOEIEN EN ANDERE FRULARIA 7E KEREN TERUG NAAR DE 7ARANDESTRAAT"UITENEEN4URKSEVROUWDIE VANUITHETOPENRAAMVANÏÏNVANDEKLEINE HUISJES EEN LAKEN STAAT UIT TE SCHUDDEN IS ERGEENLEVENTEBESPEURENOPSTRAAT%VEN VERLATENLIGTDESPEELTUINERBIJ WATUITERAARD LOGISCHISOPEENSCHOOLDAG MAARDEDODE SPEELTUIGEN IN DE SCHADUW VAN DE FABRIEK STRALEN EEN GROTE TRISTESSE UIT )N DE LATE NAMIDDAG ZOUDEN WE HIER WAARSCHIJNLIJK EEN VOLLEDIG ANDER BEELD KRIJGEN $AN ZIE JE VROUWEN MET HUN BOODSCHAPPEN RONDZEULEN DIE ZE NET GEKOCHT HEBBEN IN EEN BUURTWINKELTJE IN DE $AMPOORTSTRAAT OF DE3LEEPSTRAAT/OKDEKINDERENKOMENDAN BUITEN WANT IN EEN BUURT ZOALS DEZE WORDT ER NOG ECHT BUITEN GESPEELD %ÏN VAN DE STRATEN LANGS HET GRASPERK HEET DE :ONDER NAAMSTRAAT WAARSCHIJNLIJKZOGENOEMDDOOR EENAMBTENAARDIEGEENZINHADOMVOOREEN STRAAT IN DEZE BUURT LANGER OVER EEN NAAM NA TE DENKEN /P DEZE STRAAT GEEFT ONDER ANDERE EEN BELUIKJE UIT DAT ER WEL MINDER UITNODIGEND UITZIET DAN DE SOORTGENOTEN RONDDE"IJLOKEENACHTERHET:UIDPARKLANGS DE(ERTSTRAAT 7E VERVOLGEN ONZE TOCHT EN BEGEVEN ONS RICHTING HET HERAANGELEGDE PLEINTJE AAN DE 3T *ORISKAAI )N DE +EIZER ,EOPOLDSTRAAT DIE ONS DAAR BRENGT WONEN DUIDELIJK WELGESTELDERE MENSEN EN CREATIEVE ZIELEN $IT IS TE ZIEN AAN HET INDUSTRIEEL GEBOUW DAT TOT LOFTS IS OMGEBOUWD EN DE HUIZEN WAAR BIZARRE VOORWERPEN EN SCHILDERIJEN VOOR HET RAAM PRIJKEN (ET LIJKEN ONS DE KIEMEN VAN EEN MOGELIJKE TRANSFORMATIE DIEVANDEVOLLEDIGESTATIONSBUURT@THEPLACE TO BE VAN 'ENT ZOU KUNNEN MAKEN (ET IS HELEMAAL NIET ONDENKBAAR DAT BINNEN EEN AANTALJAARDESTUDENTENSAVONDSMASSAAL

NAAR HIER AFZAKKEN IN PLAATS VAN NAAR DE /VERPOORTSTRAAT%ENMAALAANDEKAAIDALEN WENETVOORDE3INT *ORISBRUGVANEENTRAPJE OMONSPARCOURSVERDERTEZETTENLANGSHET WATER7EVOLGENNUEENOUDJAAGPADLANGS DE,EIE(ETEERSTEDEELVANDEWEGISEEN SMALGRINTPADTUSSENHETWATERENEENHOGE MUUR BESPOTEN MET GRAFlTI *E TAG OF JE KUNSTWERK VEREEUWIGD OP EEN MUUR TOCH TEN MINSTE TOT IEMAND ANDERS EROVER SPUIT HET IS SLECHTS WEINIGEN GEGEVEN $E IDEE DATNACHTRAVENMETHUNRUGZAKVOLAEROSOLS HIER S NACHTS RONDDWALEN GEEFT DE PLEK WAT MEER BETEKENIS "ROOD EN COUSCOUS OP DE GROND TUSSEN DE NETELS IN ONBRUIK GERAAKTE MAAR NETJES GROEN GESCHILDERDE VASTLEGSOKKELS HET GELUID VAN STROMEND WATER !L GAUW HEBBEN WE NIET LANGER HET GEVOELINDESTADTEWANDELENx$Eh2EKEv ZOALS HET PAD HEET VERBREEDT TER HOOGTE VAN EEN SLUIS TOT EEN NORMALE GEKASSEIDE WEG!ANDEOVERKANTVANHETWATERLIGTHET "AUDELOPARK VERTELT &REDERIC ONS (ET PARK IS VOORAL EEN lJNE PLEK OM NAARTOE TE GAAN TIJDENSDE'ENTSE&EESTEN4ENOPZICHTEVAN HET STADSCENTRUM LIGT HET PARK IMMERS WAT VERSCHOLEN ACHTER DE ABDIJ WAARDOOR HET ONTSNAPTAANDEENORMEDRUKTEELDERSINDE STAD!ANDIEPLEKHANGENDANOOKUITSLUITEND WARME ZOMERSE HERINNERINGEN VAST 7E HADDEN HET HIER NOOIT VERWACHT (ET WATER LEIDTONSNOGTOTAANHET-)!4$EGEVELSVAN DEHUIZENOPDEKADEHEBBENBIJNASTUKVOOR STUKEENGRONDIGEREINIGINGACHTERDERUGEN LATENVERMOEDENDATERMOOIEWONINGENEN KANTOREN ACHTER SCHUILGAAN 7AARSCHIJNLIJK LIGT DE PRIJS VOOR ONROEREND GOED HIER STUKKENHOGERDANINDESTRAATERNETACHTER ALLEEN AL DOOR DE AANWEZIGHEID VAN HET WATER 7E BESLISSEN OPNIEUW MEER NAAR DE KERN VAN DE WIJK TUSSEN DE ,EIE EN HET (ANDELSDOKAFTEZAKKEN)NDE+ONGOSTRAAT VIND JE ENERZIJDS NOG MOOI ONDERHOUDEN WONINGEN EN ANDERZIJDS STEEDS MEER NAARMATE WE DE KADE ACHTER ONS LATEN WONINGEN DIE WEL EENS EEN OPKNAPBEURT ZOUDEN KUNNEN GEBRUIKEN (OPELIJK SCHUIFT DEZE GRENS TUSSEN MOOIE EN VERLOEDERDE

135

136

WONINGENELKEPAARJAAREENHUISOFTWEEOP WANTEIGENLIJKISDITBESTWELEENlJNESTRAAT OMINTEWONEN(ALFWEGDESTRAATSTAATWAT AFMETING DOET VERMOEDEN DE HOOFDZETEL VANDE6$!"IN'ENT(ETSMAAKLOZEGRIJZE GEBOUWMETROSERAAMKADERSENOPSCHRIFTEN STAAT IN SCHRIL CONTRAST MET DE CHARME VAN DE STE EEUWSE HUIZEN /OK ,OGOS ORGANISATIEVOOREXPERIMENTELEELEKTRONISCHE MUZIEK VINDT ONDERDAK IN EEN RIJWONING $E STEDELIJKE ONTHAALDIENST VOOR NIEUWE INWONERS LIGT TERUGGETROKKEN AAN HET EINDE VANEENAFHELLENDPAD$E"OMASTRAAT EEN ZIJSTRAAT VAN DE +ONGOSTRAAT OOGT REDELIJK GELIJKAARDIG %EN KUNSTGALERIJ HEEFT INTREK GENOMENINEENVOORMALIGINDUSTRIEELPAND /PEENAFlCHENAISHIERECHTERNIETSVANTE MERKEN:OUDEGALERIJDANLOUTERREKENENOP DELOKALEBEWONERSOFTOEVALLIGEPASSANTEN /F MOET MOND TOT MONDRECLAME MENSEN TOT HIER BRENGEN /VER EEN JAAR ZOUDEN WE EENS TERUG MOETEN KOMEN OM TE KIJKEN OF HET ER NOG IS %IGENLIJK ZIJN ER TAMELIJK WAT LOSSTAANDE INITIATIEVEN IN DE BUURT .ET VOOR HET EINDE VAN DE STRAAT IS DE HUIZENRIJ ONDERBROKEN 2OND EEN RUIME RECENT AANGELEGDE BINNENPLAATS LIGGEN EEN TOT APPARTEMENTSGEBOUW GETRANSFORMEERD FABRIEKSPAND EENARCHITECTENBUREAUENNOG MEERKANTORENVANDE6$!"7EKERENTERUG NAARDE+ONGOSTRAAT$ESTRAATGEEFTDUIDELIJK UITOPDEDOKKENVAN$AMPOORT(OEMEER WE HET ACHTERDOK NADEREN HOE MEER HET AANVOELTALSHETSLOTVANONSPARCOURS(ET WATER WAARLANGS ONZE WANDELING BEGON KOMT WEER IN ZICHT AL MOETEN WE HET DOK NOGAFWANDELENOMTERUGAANHETSTATIONTE KOMEN HETGEENDOORDEIJZIGEWINDDIEDOOR HETDOKSNIJDT GEENPRETJEIS0LOTSBEMERKEN WEDATWEONSVLAKBIJDE!#%# GEBOUWEN BEVINDEN $E INTERESSANTE WEETJES DIE MEDESTUDENTENONSINDEVORIGEWERKSESSIE WISTENTEVERTELLENOVERHET!#%# COMPLEX MOTIVERENONSTOCHNOGTOTEENSNELBEZOEK AANHETGEBOUW 7E PROBEREN ER NIET VIA DE BINNENWEGEN TE GERAKEN MAAR BEGEVEN ONS NAAR HET

HANDELSDOK DAT WE VLAK NAAST HET WATER VOLGEN TOT AAN HET GEBOUW $E KADE IS NU VEELDRUKKERDANDEVORIGEKEERTOENWEHIER INDENAMIDDAGLANGSKWAMEN7AARSCHIJNLIJK ZIJNDEMASSAALGEPARKEERDEWAGENSVANDE POSTBODESDIEINDEVOORMIDDAGHUNRONDE DOEN $E SCHIPPERSLIEDEN LATEN ZICH DEZE KEERNIETZIEN )NDEHOGEBINNENHALVANHET!#%# GEBOUW WAAR EEN GEUR VAN STAAL EN SMEEROLIE WAT EEN VERSCHIL MET DE AROMAS DIE JE ROND ETENSTIJDINDESTRATENVANDE$AMPOORTWIJK AANTREFT HANGT TREFFEN WE HET BMX CROSSPARCOURS AAN (ET DOET VREEMD AAN OMZOEENPROGRAMMABINNENAANTETREFFEN )NDOOR MET EEN STERK OUTDOORGEVOEL DOOR DE RONDVLIEGENDE DUIVEN DE ZANDBERGEN DE LEEGTE EN AFWEZIGHEID VAN CONTROLE VAN ACTIVITEITEN:OUDENDELICHTARMATURENTEGEN DE MUUR LANGS HET PARCOURS NOG WERKEN /PHETSTUNTTRAJECTZIJNGEENBMXERSTEZIEN 7EL ZIT EEN JONGELING OP EEN ZANDBERG EEN MARS UIT EEN SPAR ZAKJE OP TE DIEPEN ZIJN TREKKERSRUGZAK OP EEN BERGJE VERDER :IJN STILLE AANWEZIGHEID DOET ONS AFVRAGEN WAT HEM PRECIES HIER BRENGTx )S HET GEWOON IEMANDDIEHIERVAAKEVENKOMTONTHAASTEN /F IS HIJ DE PLEK TOEVALLIG TEGENGEKOMEN 7E VERLATEN HET PARCOURSGEDEELTE EN KEREN TERUG NAAR HET EERSTE DEEL VAN HET GEBOUW DAT WE IN ONZE AANTREKKING DOOR HET ZAND OVERGESLAGENHADDEN (IER ZITTEN EEN PAAR AFRIKANEN OOK WAT TE ETEN AAN EEN IN DE LOODS NIETIG LIJKENDE TAFELMETSTOELEN$OOREENBRESINDEMUUR WAARLANGSDETAFELSTAATKANJENAARBINNEN KIJKEN IN HET GEDEELTE VAN HET GEBOUW DAT ALS LEERPUNT VOOR ALLOCHTONEN IS INGERICHT %VEN VERDER EEN CONTAINER OP DE GROND DIE BINNENDRUPPEND REGENWATER OPVANGT /P ANDERE PLEKKEN MAKEN PLASSEN DE BESCHILDERINGOPDEVLOERDIEELDERSBESTOFT IS LEESBAAR 7E VRAGEN ONS AF HOE LANG HET ZAL DUREN VOORDAT DEZE RUÕNE PLAATS MOET MAKEN VOOR ÏÏN OF ANDER NIEUW PROJECT :OUDESTADHETVERDRAGENDATDEZERUIMTE GEEN MEER GECONTROLEERDE OF UITGEBOUWDE ACTIVITEITOPNEEMT(ETBMX PARCOURSISEEN

tracing dampoort cummulatie ACTIVITEITDIEZEERATYPISCHISINEENSTEDELIJKE CONTEXT%NKELEENPLEKALSDEZEISGESCHIKT ECHTEOPENRUIMTEVOORZOIETSISERNIETINEEN STAD DUSMOETEENVERGETENPLEKINGEPALMD WORDEN-AARWAARSCHIJNLIJKZALHIERVROEGOF LAATWELÏÏNOFANDERLOFT PROJECTKOMEN 7E VERLATEN HET GEBOUW EN VOLGEN DE BORDJES DIE ONS ZOGEZEGD NAAR DE hEVENEMENTENZONEv OP DE ACHTERLIGGENDE SITE ZOUDEN MOETEN BRENGEN 7E BEVINDEN ONS OP EEN TYPISCH NEGENTIENDE EEUWSE INDUSTRIÑLE SITE lN DE CARRIÒRE (ET IS INDERDAAD EEN PLAATS DIE ZICH LEENT TOT EVENEMENTEN MAAR OP DIT MOMENT IS ER NIETS TE ZIEN -ISSCHIEN ZOU ER HIER BINNEN AFZIENBARETIJDOOKEENBIJZONDERPROGRAMMA KUNNENONTSTAAN ZOALSINHET!#%# GEBOUW .ATUURLIJK ZOU BIJ HET ONTWIKKELEN HIERVAN HET PROGRAMMA PLATGEREDENEERD WORDEN TENZIJ MEN TOELAAT DAT ZICH HIER SPONTAAN IETS VESTIGT (ET OUDE TREINSPORENNET IS GEVULD MET BETON "EPAALDE GEBOUWEN WORDEN NOG VOOR INDUSTRIÑLE TOEPASSINGEN GEBRUIKT ANDERE STAAN LEEG EN NOG ANDERE HEBBEN REEDS EEN NIEUWE INVULLING GEKREGEN :O BIJVOORBEELD HET GEBOUW DAT VOLLEDIG ACHTERAAN DE SITE LIGT WAAR WE NA ONZE VERGEEFSE ZOEKTOCHT NAAR EEN EVENEMENTENZONEPERTOEVALTERECHTKOMEN )NDETRAPHALWORDTOPDEEERSTEVERDIEPING EENPORTIEKGEPLAATST(ETGELUID DEGEUREN DERONDSPETTERENDEVONKENVANSLIJPSCHIJVEN WEKKEN EEN SFEER VAN REGENERATIE )N HET GEBOUWZITTENNUALEENARCHITECTENBUREAU EENMUZIEKSTUDIOEENGRAlSCHDESIGNBUREAU ENEENMARKETINGBUREAU$ATLAATSTEBUREAU ZITERALHETLANGSTENHEEFTINDERTIJDVOOREEN APPEL EN EEN EI EEN HELE VERDIEPING IN HET FABRIEKSGEBOUW KUNNEN HUREN (OEWEL DE ISOLATIE VAN HET DAK EN DE RAMEN VERRE VAN GOEDZIJN ZITTENZEERTOCHHEELGRAAG-ET EENBEETJESPIJTDELENZEONSMEEDAT!#%# VOLGENDJAARDEINDUSTRIÑLEACTIVITEITENOPHET TERREIN VOORGOED STILLEGT /P DAT MOMENT ZULLEN PROJECTONTWIKKELAARS BEGINNEN MET GROOTSE PROJECTEN VOOR WONINGEN KANTOREN ENWINKELS7ATZOUDENDEPERSONENDIEDE

GALERIJOPENHOUDEN DEMENSENVAN,OGOS DE SCHIPPERS OF DE BMX ERS ERVAN VINDEN DAT EEN BELANGRIJK STUK VAN @HUN STADSDEEL DOOR EEN ANONIEME PROJECTONTWIKKELAAR GETRANSFORMEERD WORDT :OU EEN ONTWERP ERINSLAGENOMAANTESLUITENBIJHETVEELZIJDIGE PROGRAMMADATZICHINDEBUURTHEEFTWETEN TENESTELEN ENAANHETONTWIKKELENIS:ALER HIERNOGPLAATSZIJNVOOREENVLAGGENSLINGER 6OORDRUIVENSTOKKEN/FEENMEUBELDEPOT %ENWOONWAGEN%ENMUURVOLGRAlTTI%EN LEERPUNT VOOR ALLOCHTONEN $AMPOORT ZAL NIETMEERHETZELFDEZIJN

137

138

4RACING$AMPOORT 6ERDUBBELING 6ERA$E-ARTELAERE

/M U AFGESPROKEN AAN DE $AMPOORT OM KWART NA TOEGEKOMEN GEDEELTELIJK DOOR DE WEGENWERKEN IN DE $AMPOORTSTRAAT (ET PLEINTJE EN DE BRUG AAN HET BEGIN VAN DE STRAAT ZIJN OOK NET VOLLEDIG OPNIEUW AANGELEGD 6ANOP DE BRUG KAN JE ZIEN HOE DE NIEUWE JACHTHAVEN VAN 'ENT STILAAN VORMKRIJGT$ESTADISDUIDELIJKBEZIGMETDE OPWAARDERINGVANDEZEBUURT $E lETS GESTALD IN DE OVERVOLLE REKKEN AAN HET STATION GAAN WE TE VOET OP STAP 7E BESLISSEN BEWUST DEZE KEER NIET HET WATER TE VOLGEN EN SLAAN DAAROM EENS OP HET HANDELSDOK DE EERSTE STRAAT LINKS IN )N DEZE VERLATEN STRAAT VALLEN METEEN DE TALRIJKE SCHOTELANTENNES OP 'ERICHT NAAR HET OOSTEN %EN HUIS IS VERSIERD MISSCHIENALTIENJAARGELEDEN METWATOOIT EEN KLEURRIJKE VLAGGENSLINGER MOET GEWEEST ZIJN)NDE7ARANDESTRAAT DIEWENUINSLAAN DOMINEERT DE 30% ELEKTRICITEITSCENTRALE (ET GEBOUW MET DE HOGE MONUMENTALE SCHOUW LIGT IN HET VERLENGDE VAN DE STRAAT DIE DAARDOOR EEN TOEGANGSPOORT LIJKT TOT DE ELEKTRICITEITSCENTRALE 3CHAALCLASH $RUIVENSTOKKENPROBERENDEBOELWATOPTE mEUREN)NEENZIJSTRAATJEAANDERECHTERKANT STAAT EEN GROOT DEPOT EEN TROCK WAAR MENSEN NOG WAT KUNNEN KRIJGEN VOOR HUN OUDE MEUBELS DIE DAN VAAK ACHTERAF IN HET INTERIEUR VAN JONGE OF MINDER WELGESTELDE GEZINNEN TERECHT KOMEN !AN DE OVERKANT EENDESOLATEPARKINGWAAROPDICHTTEGENDE STRAATEENOUDEWOONWAGENSTAAT OMGEVEN DOOR PLASTIC KOEIEN EN ANDERE FRULARIA 7E KEREN TERUG NAAR DE 7ARANDESTRAAT "UITEN EEN4URKSEVROUWDIEVANUITHETOPENRAAM VAN ÏÏN VAN DE KLEINE HUISJES EEN LAKEN STAAT UIT TE SCHUDDEN IS ER GEEN LEVEN TE BESPEUREN OP STRAAT %VEN VERLATEN LIGT DE SPEELTUIN ERBIJ WAT UITERAARD LOGISCH IS OP EENSCHOOLDAG MAARDEDODESPEELTUIGENIN DESCHADUWVANDEFABRIEKSTRALENEENGROTE TRISTESSE UIT %ÏN VAN DE STRATEN LANGS HET GRASPERK HEET DE :ONDER NAAMSTRAAT WAARSCHIJNLIJK ZO GENOEMD DOOR EEN AMBTENAAR DIE GEEN ZIN HAD OM VOOR EEN STRAAT IN DEZE BUURT LANGER OVER EEN NAAM

tracing dampoort cummulatie NA TE DENKEN /P DEZE STRAAT GEEFT ONDER ANDERE EEN BELUIKJE UIT DAT ER WEL MINDER UITNODIGEND UITZIET DAN DE SOORTGENOTEN RONDDE"IJLOKEENACHTERHET:UIDPARKLANGS DE(ERTSTRAAT 7E VERVOLGEN ONZE TOCHT EN BEGEVEN ONS RICHTING HET HERAANGELEGDE PLEINTJE AAN DE 3T *ORISKAAI )N DE +EIZER ,EOPOLDSTRAAT DIE ONS DAAR BRENGT WONEN DUIDELIJK WELGESTELDERE MENSEN EN CREATIEVE ZIELEN $IT TE ZIEN AAN HET INDUSTRIEEL GEBOUW DAT TOT LOFTS IS OMGEBOUWD EN DE HUIZEN WAAR BIZARRE VOORWERPEN EN SCHILDERIJEN VOOR HET RAAMPRIJKEN%ENMAALAANDEKAAIDALENWE NETVOORDE3INT *ORISBRUGVANEENTRAPJEOM ONSPARCOURSVERDERTEZETTENLANGSHETWATER 7E VOLGEN NU EEN OUD JAAGPAD LANGS DE ,EIE(ETEERSTEDEELVANDEWEGISEENSMAL GRINTPADTUSSENHETWATERENEENHOGEMUUR BESPOTEN MET GRAFlTI "ROOD EN COUSCOUS OP DE GROND TUSSEN DE NETELS IN ONBRUIK GERAAKTE MAAR NETJES GROEN GESCHILDERDE VASTLEGSOKKELS HET GELUID VAN STROMEND WATER !L GAUW HEBBEN WE NIET LANGER HET GEVOELINDESTADTEWANDELENx$Eh2EKEv ZOALS HET PAD HEET VERBREEDT TER HOOGTE VAN EEN SLUIS TOT EEN NORMALE GEKASSEIDE WEG !AN DE OVERKANT VAN HET WATER LIGT HET "AUDELOPARK VERTELT &REDERIC ONS 7E HADDEN HET HIER NOOIT VERWACHT (ET WATER LEIDTONSNOGTOTAANHET-)!4$EGEVELSVAN DEHUIZENOPDEKADEHEBBENBIJNASTUKVOOR STUKEENGRONDIGEREINIGINGACHTERDERUGEN LATENVERMOEDENDATERMOOIEWONINGENEN KANTOREN ACHTER SCHUILGAAN 7E BESLISSEN OPNIEUWMEERNAARDEKERNVANWIJKTUSSEN DE,EIEENHET(ANDELSDOKAFTEZAKKEN)N DE +ONGOSTRAAT VIND JE ENERZIJDS NOG MOOI ONDERHOUDEN WONINGEN EN ANDERZIJDS STEEDS MEER NAARMATE WE DE KADE ACHTER ONS LATEN WONINGEN DIE WEL EENS EEN OPKNAPBEURTZOUDENKUNNENGEBRUIKEN (ALFWEG DE STRAAT STAAT WAT AFMETING DOET VERMOEDEN DE HOOFDZETEL VAN DE 6$!" IN 'ENT (ET SMAAKLOZE GRIJZE GEBOUW MET ROSE RAAMKADERS EN OPSCHRIFTEN STAAT IN SCHRIL CONTRAST MET DE CHARME VAN DE STE EEUWSE HUIZEN /OK ,OGOS

ORGANISATIEVOOREXPERIMENTELEELEKTRONISCHE MUZIEK VINDT ONDERDAK IN EEN RIJWONING $E STEDELIJKE ONTHAALDIENST VOOR NIEUWE INWONERS LIGT TERUGGETROKKEN AAN HET EINDE VANEENAFHELLENDPAD$E"OMASTRAAT EEN ZIJSTRAAT VAN DE +ONGOSTRAAT OOGT REDELIJK GELIJKAARDIG %EN KUNSTGALERIJ HEEFT INTREK GENOMENINEENVOORMALIGINDUSTRIEELPAND /PEENAFlCHENAISHIERECHTERNIETSVANTE MERKEN.ETVOORHETEINDEVANDESTRAATIS DE HUIZENRIJ ONDERBROKEN 2OND EEN RUIME RECENT AANGELEGDE BINNENPLAATS LIGGEN EEN TOT APPARTEMENTSGEBOUW GETRANSFORMEERD FABRIEKSPAND EEN ARCHITECTENBUREAU EN NOGMEERKANTORENVANDE6$!"7EKEREN TERUG NAAR DE +ONGOSTRAAT $E STRAAT GEEFT DUIDELIJK UIT OP DE DOKKEN VAN $AMPOORT (OE MEER WE HET ACHTERDOK NADEREN HOE MEER HET AANVOELT ALS HET SLOT VAN ONS PARCOURS $E INTERESSANTE WEETJES DIE MEDESTUDENTENONSINDEVORIGEWERKSESSIE WISTENTEVERTELLENOVERHET!#%# COMPLEX MOTIVERENONSTOCHNOGTOTEENSNELBEZOEK AANHETGEBOUW 7E PROBEREN ER NIET VIA DE BINNENWEGEN TE GERAKEN MAAR BEGEVEN ONS NAAR HET HANDELSDOK DAT WE VLAK NAAST HET WATER VOLGEN TOT AAN HET GEBOUW $E KADE IS NU VEELDRUKKERDANDEVORIGEKEERTOENWEHIER INDENAMIDDAGLANGSKWAMEN7AARSCHIJNLIJK ZIJNDEMASSAALGEPARKEERDEWAGENSVANDE POSTBODESDIEINDEVOORMIDDAGHUNRONDE DOEN $E SCHIPPERSLIEDEN LATEN ZICH DEZE KEERNIETZIEN )NDEHOGEBINNENHALVANHET!#%# GEBOUW WAAREENGEURVANSTAALENSMEEROLIEHANGT TREFFEN WE HET BMX CROSSPARCOURS AAN (ET DOET VREEMD AAN OM ZO EEN PROGRAMMA BINNEN AAN TE TREFFEN )NDOOR MET EEN STERK OUTDOORGEVOEL DOOR DE RONDVLIEGENDE DUIVEN DE ZANDBERGEN DE LEEGTE EN AFWEZIGHEID VAN CONTROLE VAN ACTIVITEITEN :OUDEN DE LICHTARMATUREN TEGEN DE MUUR LANGS HET PARCOURS NOG WERKEN /P HET STUNTTRAJECT ZIJN GEEN BMXERS TE ZIEN 7EL ZIT EEN JONGELING OP EEN ZANDBERG EEN MARS UIT EEN SPAR ZAKJE OP TE DIEPEN ZIJN

139

140

TREKKERSRUGZAK OP EEN BERGJE VERDER :IJN STILLE AANWEZIGHEID DOET ONS AFVRAGEN WAT HEM PRECIES HIER BRENGTx 7E VERLATEN HET PARCOURSGEDEELTE EN KEREN TERUG NAAR HET EERSTEDEELVANHETGEBOUWDATWEINONZE AANTREKKING DOOR HET ZAND OVERGESLAGEN HADDEN (IER ZITTEN EEN PAAR AFRIKANEN OOK WAT TE ETEN AAN EEN IN DE LOODS NIETIG LIJKENDE TAFELMETSTOELEN$OOREENBRESINDEMUUR WAARLANGSDETAFELSTAATKANJENAARBINNEN KIJKEN IN HET GEDEELTE VAN HET GEBOUW DAT ALS LEERPUNT VOOR ALLOCHTONEN IS INGERICHT %VEN VERDER EEN CONTAINER OP DE GROND DIE BINNENDRUPPEND REGENWATER OPVANGT /P ANDERE PLEKKEN MAKEN PLASSEN DE BESCHILDERINGOPDEVLOERDIEELDERSBESTOFT ISLEESBAAR 7E VERLATEN HET GEBOUW EN VOLGEN DE BORDJES DIE ONS ZOGEZEGD NAAR DE hEVENEMENTENZONEv OP DE ACHTERLIGGENDE SITE ZOUDEN MOETEN BRENGEN 7E BEVINDEN ONS OP EEN TYPISCH NEGENTIENDE EEUWSE INDUSTRIÑLE SITE lN DE CARRIÒRE (ET OUDE TREINSPORENNET IS GEVULD MET BETON "EPAALDE GEBOUWEN WORDEN NOG VOOR INDUSTRIÑLE TOEPASSINGEN GEBRUIKT ANDERE STAANLEEGENNOGANDEREHEBBENREEDSEEN NIEUWE INVULLING GEKREGEN :O BIJVOORBEELD HET GEBOUW DAT VOLLEDIG ACHTERAAN DE SITE LIGT WAAR WE NA ONZE VERGEEFSE ZOEKTOCHT NAAR EEN EVENEMENTENZONE PER TOEVAL TERECHTKOMEN )N DE TRAPHAL WORDT OP DE EERSTE VERDIEPING EEN PORTIEK GEPLAATST (ET GELUID DE GEUR EN DE RONDSPETTERENDE VONKEN VAN SLIJPSCHIJVEN WEKKEN EEN SFEER VAN REGENERATIE )N HET GEBOUW ZITTEN NU AL EEN ARCHITECTENBUREAU EEN MUZIEKSTUDIO EEN GRAlSCH DESIGNBUREAU EN EEN MARKETINGBUREAU $AT LAATSTE BUREAU ZIT ER AL HET LANGST EN HEEFT INDERTIJD VOOR EEN APPEL EN EEN EI EEN HELE VERDIEPING IN HET FABRIEKSGEBOUW KUNNEN HUREN (OEWEL DE ISOLATIE VAN HET DAK EN DE RAMEN VERRE VAN GOEDZIJN ZITTENZEERTOCHHEELGRAAG-ET EENBEETJESPIJTDELENZEONSMEEDAT!#%# VOLGENDJAARDEINDUSTRIÑLEACTIVITEITENOPHET

TERREIN VOORGOED STILLEGT /P DAT MOMENT ZULLEN PROJECTONTWIKKELAARS BEGINNEN MET GROOTSE PROJECTEN VOOR WONINGEN KANTOREN ENWINKELS$AMPOORTZALNIETMEERHETZELFDE ZIJN

tracing dampoort cummulatie 3CENARIO$AMPOORT -UIDE 2AAM MET FELGEKLEURDE DOORZICHTIGE KLEUTERTEKENINGEN VAN MENSELIJKE lGUREN %RACHTEREENCHAOSlETSENMETAUTOPARKING +ORTSTONDIGLOPENNAASTDEAUTORING LEVERTEENBUSJEOPMETGROOTHANDELINPITA BENODIGDHEDEN

6%234/--).'6!.6//2")*2!:%.$% !54/32).'7%' $AN TOCH LIEVER INSLAAN NAAR DE SOCIALE WOONWIJK $E 7ARANDESTRAAT IS DUIDELIJK COSY VERNIEUWD +LINKERS OP DE RIJBAAN KASSEIEN PARKEERSTROKEN GROENE BOLLEN IN BLOEMBAKKEN VERHOOGD VOETPAD IN VERSE TEGELS MET PAALTJES DIE WILDPARKEREN VERBIEDEN (EEL VREEMD WONINGRIJ GAAT IN DEZELFDE RECHTE LIJN OVER IN BAKSTENEN ELEKTICITEITSGEBOUW DE BEKLINKERDE RIJBAAN INCLUIS %NKEL HET WITGEVERFDE METALEN HEK NOODZAAKT EEN BRUUSKE ZWENKING NAAR LINKS '%,5)$6!.30%,%.$%+).$%2%. %EN GROEN PARKJE VORMT EEN SPEELTUIN VOOR VREEMDE KINDEREN %EN WAT OUDERE MAN IN KOSTUUMHOUDTALRONDBENENDEENOOGJEIN HET ZEIL ,INKS HET GROTE !CEC 0AUWELS MET EEN GROENE OPEN POORT DIE DE BUIK VAN HET GEBOUW TOONT %EN KOPPEL VERLAAT KUIERENDDEBINNENRUIMTE $E AUTORING WORDT OVERGESTOKEN ZODAT ER VANOP EEN AUTOPARKING MET IN DE HOEK EEN CARAVAN ZICHT IS OP HET WATER MET AANGEMEERDE BOTEN %EN OUDERE MAN LAAT ZIJN GROTE LOEBASHOND UIT 6OLGEN VAN HET SMALLE STUKJE KADE TUSSEN BARAK EN VAARWATER

141

142

4RACING$AMPOORT 6ERDUBBELING 'UUST3ELHORST

/M U AFGESPROKEN AAN DE $AMPOORT OM KWART NA TOEGEKOMEN GEDEELTELIJK DOOR DE WEGENWERKEN IN DE $AMPOORTSTRAAT (ET PLEINTJE EN DE BRUG AAN HET BEGIN VAN DE STRAAT ZIJN OOK NET VOLLEDIG OPNIEUW AANGELEGD 6ANOP DE BRUG KAN JE ZIEN HOE DE NIEUWE JACHTHAVEN VAN 'ENT STILAAN VORM KRIJGT $E STAD IS DUIDELIJK BEZIG MET DEOPWAARDERINGVANDEZEBUURT%ENTIENTAL KRANENDOMINERENDESKYLINE $E lETS GESTALD IN DE OVERVOLLE REKKEN AAN HET STATION GAAN WE TE VOET OP STAP 7E BESLISSEN BEWUST DEZE KEER NIET HET WATER TE VOLGEN EN SLAAN DAAROM EENS OP HET HANDELSDOK DE EERSTE STRAAT LINKS IN $E WIJDSE PUBLIEKE RUIMTE WAAR WE ONS ZONET IN BEGAVEN HERSCHAALT ZICH TOT EEN VEEL SMALLERESTRAAT)NDEZEVERLATENSTRAATVALLEN METEEN DE TALRIJKE SCHOTELANTENNES OP 'ERICHTNAARHETOOSTEN%RHEERSTHIEREEN ANDERECULTUURDANBIJMIJTHUIS ENIKVERLIES HIEREVENTJESHETTHUISGEVOELDATIKANDERSZO SNELVINDINDEZESTAD%ENHUISISVERSIERD MISSCHIENALTIENJAARGELEDEN METWATOOIT EEN KLEURRIJKE VLAGGENSLINGER MOET GEWEEST ZIJN)NDE7ARANDESTRAAT DIEWENUINSLAAN DOMINEERT DE 30% ELEKTRICITEITSCENTRALE (ET GEBOUW MET DE HOGE MONUMENTALE SCHOUW LIGT IN HET VERLENGDE VAN DE STRAAT DIE DAARDOOR EEN TOEGANGSPOORT LIJKT TOT DE ELEKTRICITEITSCENTRALE 3CHAALCLASH $RUIVENSTOKKEN OF WAT ERVOOR MOET DOORGAAN PROBEREN DE BOEL WAT OP TE mEUREN /NZE TRED VERSNELT MET HET TOEGENOMENVERKEERENWEZOEKENOPNIEUW EEN KALMERE ZIJSTRAAT OP )N EEN ZIJSTRAATJE AAN DE RECHTERKANT STAAT EEN GROOT DEPOT EEN TROCK WAAR MENSEN NOG WAT KUNNEN KRIJGENVOORHUNOUDEMEUBELSDIEDANVAAK ACHTERAFINHETINTERIEURVANJONGEOFMINDER WELGESTELDE GEZINNEN TERECHT KOMEN -ENSENSTROMENAFENAAN OFBLIJVENGEWOON STAANOMTEPRATEN6REEMDEMENSEN DENK IK BIJ MEZELF MAAR ERG VRIENDELIJK )EDEREEN OM ME HEEN LIJKT ALSMAAR JA TE KNIKKEN !LS IK DE OUDERE DAME NAAST ME VRAAG OF HET EEN TOF WINKELTJE IS BEANTWOORDT ZE MET EEN ENTHOUSIASTGEKNIK-IJNGOD LAATHAAR

tracing dampoort cummulatie HOOFDERNUNIETAFVALLEN(AARENTHOUSIASME EXTASEERD IN EEN VLOEDGOLF VAN BANALE INFORMATIE OVER DE BUURT 6ERWARRING VERLAAT MIJENVERTEDERINGTREEDTBINNENBIJHETZIEN VAN ZULKE PROFETISCHE BETROKKENHEIDT 0LOTS SCHIET HAAR OUDE HAND VOORBIJ MIJN NEUS EN HET WOORD @BUURTFEEST SLAAT ME UIT MIJN DROOMWERELD :E WIJST NAAR DE OVERZIJDE EN KIJKT ME MET STRAKKE BLIK AAN !AN DE OVERKANTEENDESOLATEPARKINGWAAROPDICHT TEGENDESTRAATEENOUDEWOONWAGENSTAAT OMGEVEN DOOR PLASTIC KOEIEN EN ANDERE FRULARIA 0LOTS OVERVALT ME DE GEDACHTE DAT WEMISSCHIENWELSTAANTEPRATENTEGENDE BUURTGEK!ANSTALTEMAKENOMWEGTEGAAN 7E KEREN TERUG NAAR DE 7ARANDESTRAAT "UITENEEN4URKSEVROUWDIEVANUITHETOPEN RAAM VAN ÏÏN VAN DE KLEINE HUISJES EEN LAKENSTAATUITTESCHUDDEN ISERGEENLEVEN TEBESPEURENOPSTRAAT%VENVERLATENLIGTDE SPEELTUIN ERBIJ WAT UITERAARD LOGISCH IS OP EENSCHOOLDAG MAARDEDODESPEELTUIGENIN DESCHADUWVANDEFABRIEKSTRALENEENGROTE TRISTESSE UIT %EN TRISTESSE DIE ME GELUKKIG MAAKT ÏN VAN DE STRATEN LANGS HET GRASPERK HEET DE :ONDER NAAMSTRAAT WAARSCHIJNLIJK ZO GENOEMDDOOREENAMBTENAARDIEGEENZIN HADOMVOOREENSTRAATINDEZEBUURTLANGER OVER EEN NAAM NA TE DENKEN )K VOEL ME OPNIEUW DE JUISTE MAN OP DE JUISTE PLAATS OP HET GOEDE MOMENT OF ZOIETS 3OMS WIL IKVERGETENWORDENENDEZESTRAATDRAAGTDE HELESFEERERVAN/PDEZESTRAATGEEFTONDER ANDERE EEN BELUIKJE UIT DAT ER WEL MINDER UITNODIGEND UITZIET DAN DE SOORTGENOTEN RONDDE"IJLOKEENACHTERHET:UIDPARKLANGS DE(ERTSTRAAT)KWORDERSTILVANENKOMTOT RUST0LOTSVERANDERTHETBELUIK HETDAKERAF NIEUW DAK EROP DE BUITENMUREN HERSTELT EN GESCHILDERD 'EJAAGD GA IK BINNEN OP ZOEK NAAR DE KEUKEN OM ER ALLES OPNIEUW UIT TE GOOIEN $E DRANG NAAR DESTRUCTIE ZIT IN ELKEEN VAN ONS SOMS WILLEN WE GEWOON KAPOTGAANENZIJNWEGELUKKIGINDATPROCES ZOLANGWEERZELFDEHANDINHEBBEN:ULKS GENOTVINDENWEINHETSPORTENTOTONSLIJFTRILT

VAN UITPUTTING OF IN HET AANSTEKEN VAN EEN SIGARETNAERNETEENUITGEDOOFDTEHEBBEN INHETVERLEGGENVANDEGRENS%ENAUTODIE VLAK LANGS ME RIJDT HAALT ME UIT EEN DROOM $IT BELUIK BLIJFT VOORLOPIG GERED VAN ÏÏN OF ANDEREVERNIEUWENDEOFHERSTELLENDEDRANG 7E VERVOLGEN ONZE TOCHT EN BEGEVEN ONS RICHTING HET HERAANGELEGDE PLEINTJE AAN DE 3T *ORISKAAI )N DE +EIZER ,EOPOLDSTRAAT DIE ONS DAAR BRENGT WONEN DUIDELIJK WELGESTELDERE MENSEN EN CREATIEVE ZIELEN $IT TE ZIEN AAN HET INDUSTRIEEL GEBOUW DAT TOT LOFTS IS OMGEBOUWD EN DE HUIZEN WAAR BIZARRE VOORWERPEN EN SCHILDERIJEN VOOR HET RAAM PRIJKEN %VEN STILSTAAN -ISSCHIEN MOET IK DE PARADOX VAN WELGESTELDHEID EN CREATIVITEIT MAAR LATEN VAREN $E STELLING DRAAGTEENSOORTVOORINGENOMENHEIDINZICH %EN CREATIEF PROCES DRAAGT ZOIETS INHERENT MENSELIJKSINZICHDATHETMOEILIJKEENMENS KANONTNEMENWORDENOFNAARNORMENMOET BEOORDEELD WORDEN (ET RESULTAAT VAN EEN CREATIEF PROCES KAN ECHTER PIJNLIJK ZIJN -IJN OGENWILLENWATERZIENOMZICHTEVERFRISSEN %ENMAAL AAN DE KAAI DALEN WE NET VOOR DE 3INT *ORISBRUG VAN EEN TRAPJE OM ONS PARCOURS VERDER TE ZETTEN LANGS HET WATER 7E VOLGEN NU EEN OUD JAAGPAD LANGS DE ,EIE(ETEERSTEDEELVANDEWEGISEENSMAL GRINTPADTUSSENHETWATERENEENHOGEMUUR BESPOTEN MET GRAFlTI "ROOD EN COUSCOUS OP DE GROND TUSSEN DE NETELS IN ONBRUIK GERAAKTE MAAR NETJES GROEN GESCHILDERDE VASTLEGSOKKELS HET GELUID VAN STROMEND WATER 'RAFlTI VAN DE MUREN VERWEIDEREN AFVAL RUIMEN EN VASTLEGSOKKELS SCHILDEREN LIJKTMIJHIERLOVENSWAARDIGEARBEID !L GAUW HEBBEN WE NIET LANGER HET GEVOEL IN DE STAD TE WANDELENx $E h2EKEv ZOALS HET PAD HEET VERBREEDT TER HOOGTE VAN EEN SLUIS TOT EEN NORMALE GEKASSEIDE WEG !AN DE OVERKANT VAN HET WATER LIGT HET "AUDELOPARK VERTELT &REDERIC ONS 7E HADDEN HET HIER NOOIT VERWACHT (ET WATER LEIDT ONS NOG TOT AAN HET -)!4 $E GEVELS VAN DE HUIZEN OP DE KADE HEBBEN BIJNA STUKVOORSTUKEENGRONDIGEREINIGINGACHTER

143

144

DE RUG EN LATEN VERMOEDEN DAT ER MOOIE WONINGENENKANTORENACHTERSCHUILGAAN$E VERMOEIDHEID SLAAT ME IN DE BENEN EN HET LIEFST ZOU IK EVEN WILLEN STILSTAAN 'EEN TIJD 7E BESLISSEN OPNIEUW MEER NAAR DE KERN VANWIJKTUSSENDE,EIEENHET(ANDELSDOK AF TE ZAKKEN )N DE +ONGOSTRAAT VIND JE ENERZIJDSNOGMOOIONDERHOUDENWONINGEN EN ANDERZIJDS STEEDS MEER NAARMATE WE DE KADE ACHTER ONS LATEN WONINGEN DIE WEL EENS EEN OPKNAPBEURT ZOUDEN KUNNEN GEBRUIKEN (ALFWEG DE STRAAT STAAT WAT AFMETING DOET VERMOEDEN DE HOOFDZETEL VAN DE 6$!" IN 'ENT (ET SMAAKLOZE GRIJZE GEBOUW MET ROSE RAAMKADERS EN OPSCHRIFTEN STAAT IN SCHRIL CONTRAST MET DE CHARME VAN DE STE EEUWSE HUIZEN -IJNHARENKOMENLANGZAAMRECHTENIKZOU WELEENSIETSHEELLELIJKSWILLENTERUGROEPEN 3OMSISHETBETERNIETSTEDOEN/OK,OGOS ORGANISATIEVOOREXPERIMENTELEELEKTRONISCHE MUZIEKVINDTONDERDAKINEENRIJWONING(EEL VEEL GEZEGD IN ZON WEINIG WOORDEN 7HY PLAY SO MANY NOTES WHEN ITS ENOUGH TO ONLY PLAY THE MOST BEAUTIFUL -ILES $AVIS $E STEDELIJKE ONTHAALDIENST VOOR NIEUWE INWONERS LIGT TERUGGETROKKEN AAN HET EINDE VANEENAFHELLENDPAD$E"OMASTRAAT EEN ZIJSTRAAT VAN DE +ONGOSTRAAT OOGT REDELIJK GELIJKAARDIG %EN KUNSTGALERIJ HEEFT INTREK GENOMENINEENVOORMALIGINDUSTRIEELPAND /PEENAFlCHENAISHIERECHTERNIETSVANTE MERKEN.ETVOORHETEINDEVANDESTRAATIS DE HUIZENRIJ ONDERBROKEN 2OND EEN RUIME RECENT AANGELEGDE BINNENPLAATS LIGGEN EEN TOT APPARTEMENTSGEBOUW GETRANSFORMEERD FABRIEKSPAND EEN ARCHITECTENBUREAU EN NOGMEERKANTORENVANDE6$!"7EKEREN TERUG NAAR DE +ONGOSTRAAT $E TOCHT EN DE KOUBEGINNENLANGZAAMSPORENNATELATEN $E STRAAT GEEFT DUIDELIJK UIT OP DE DOKKEN VAN$AMPOORT(OEMEERWEHETACHTERDOK NADEREN HOE MEER HET AANVOELT ALS HET SLOT VAN ONS PARCOURS $E INTERESSANTE WEETJESDIEMEDESTUDENTENONSINDEVORIGE WERKSESSIE WISTEN TE VERTELLEN OVER HET !#%# COMPLEX MOTIVERENONSTOCHNOGTOT EENSNELBEZOEKAANHETGEBOUW

7E PROBEREN ER NIET VIA DE BINNENWEGEN TE GERAKEN MAAR BEGEVEN ONS NAAR HET HANDELSDOK DAT WE VLAK NAAST HET WATER VOLGEN TOT AAN HET GEBOUW $E KADE IS NU VEELDRUKKERDANDEVORIGEKEERTOENWEHIER INDENAMIDDAGLANGSKWAMEN7AARSCHIJNLIJK ZIJNDEMASSAALGEPARKEERDEWAGENSVANDE POSTBODESDIEINDEVOORMIDDAGHUNRONDE DOEN $E SCHIPPERSLIEDEN LATEN ZICH DEZE KEERNIETZIEN )NDEHOGEBINNENHALVANHET!#%# GEBOUW WAAREENGEURVANSTAALENSMEEROLIEHANGT TREFFEN WE HET BMX CROSSPARCOURS AAN (ET DOET VREEMD AAN OM ZO EEN PROGRAMMA BINNEN AAN TE TREFFEN )NDOOR MET EEN STERK OUTDOORGEVOEL DOOR DE RONDVLIEGENDE DUIVEN DE ZANDBERGEN DE LEEGTE EN AFWEZIGHEID VAN CONTROLE VAN ACTIVITEITEN !LLES ADEMT HIER NAAR ONCONVENTIONALITEIT AFWEZIGHEID EN VRIJHEID )NTEGRALE ORDE EN STRUCTUURWIJZENNAARTUCHTENGEZAG:OUDEN DE LICHTARMATUREN TEGEN DE MUUR LANGS HET PARCOURS NOG WERKEN /P HET STUNTTRAJECT ZIJN GEEN BMXERS TE ZIEN 7EL ZIT EEN JONGELINGOPEENZANDBERGEENMARSUITEEN SPAR ZAKJEOPTEDIEPEN ZIJNTREKKERSRUGZAK OPEENBERGJEVERDER:IJNSTILLEAANWEZIGHEID DOET ONS AFVRAGEN WAT HEM PRECIES HIER BRENGTx 7E VERLATEN HET PARCOURSGEDEELTE ENKERENTERUGNAARHETEERSTEDEELVANHET GEBOUWDATWEINONZEAANTREKKINGDOORHET ZANDOVERGESLAGENHADDEN (IERZITTENEENPAARAFRIKANENOOKWATTEETEN AANEENINDELOODSNIETIGLIJKENDETAFELMET STOELEN$OOREENBRESINDEMUURWAARLANGS DETAFELSTAATKANJENAARBINNENKIJKENINHET GEDEELTE VAN HET GEBOUW DAT ALS LEERPUNT VOORALLOCHTONENISINGERICHT%VENVERDEREEN CONTAINEROPDEGRONDDIEBINNENDRUPPEND REGENWATER OPVANGT /P ANDERE PLEKKEN MAKENPLASSENDEBESCHILDERINGOPDEVLOER DIEELDERSBESTOFTISLEESBAAR$ERECONVERSIE VAN OUDE STRUCTUREN EEN SPECIlEKE RUIMTE ORDENEN EN OPRUIMEN BINNEN EEN GROTER CHAOTISCH DEEL BORRELT VAN ONDERUIT EN TAST DE VRIJHEID NIET AAN $EZE BUURT HEEFT EEN IDENTITEITVANDIVERSITEITENVRIJHEID

tracing dampoort cummulatie 7E VERLATEN HET GEBOUW EN VOLGEN DE BORDJES DIE ONS ZOGEZEGD NAAR DE hEVENEMENTENZONEv OP DE ACHTERLIGGENDE SITE ZOUDEN MOETEN BRENGEN 7E BEVINDEN ONS OP EEN TYPISCH NEGENTIENDE EEUWSE INDUSTRIÑLE SITE lN DE CARRIÒRE (ET OUDE TREINSPORENNET IS GEVULD MET BETON "EPAALDE GEBOUWEN WORDEN NOG VOOR INDUSTRIÑLE TOEPASSINGEN GEBRUIKT ANDERE STAANLEEGENNOGANDEREHEBBENREEDSEEN NIEUWE INVULLING GEKREGEN :O BIJVOORBEELD HET GEBOUW DAT VOLLEDIG ACHTERAAN DE SITE LIGT WAAR WE NA ONZE VERGEEFSE ZOEKTOCHT NAAR EEN EVENEMENTENZONE PER TOEVAL TERECHTKOMEN )N DE TRAPHAL WORDT OP DE EERSTE VERDIEPING EEN PORTIEK GEPLAATST (ET GELUID DE GEUR EN DE RONDSPETTERENDE VONKEN VAN SLIJPSCHIJVEN WEKKEN EEN SFEER VAN REGENERATIE )N HET GEBOUW ZITTEN NU AL EEN ARCHITECTENBUREAU EEN MUZIEKSTUDIO EEN GRAlSCH DESIGNBUREAU EN EEN MARKETINGBUREAU $AT LAATSTE BUREAU ZIT ER AL HET LANGST EN HEEFT INDERTIJD VOOR EEN APPEL EN EEN EI EEN HELE VERDIEPING IN HET FABRIEKSGEBOUW KUNNEN HUREN (OEWEL DE ISOLATIE VAN HET DAK EN DE RAMEN VERRE VAN GOEDZIJN ZITTENZEERTOCHHEELGRAAG-ET EENBEETJESPIJTDELENZEONSMEEDAT!#%# VOLGENDJAARDEINDUSTRIÑLEACTIVITEITENOPHET TERREIN VOORGOED STILLEGT /P DAT MOMENT ZULLEN PROJECTONTWIKKELAARS BEGINNEN MET GROOTSE PROJECTEN VOOR WONINGEN KANTOREN ENWINKELS$AMPOORTZALNIETMEERHETZELFDE ZIJN 7AT DE DAMPOORTSITE ZO STERK MAAKTE IS HET ENORME TOEÑIGENINGSVERMOGEN VAN DE BUURT VOOR DE PASSANT $E PUBLIEKE RUIMTE WORDT NAAST VOETPADEN EN ANDERE WEGINFRASTRUCTUUR PARKING EN PARK UITGEBREID MET DODE SITES EN LICHAMEN DIE UITNODIGEN ZELFSVERLEIDEN OMTEGEBRUIKEN OFMISBRUIKEN

145

146

Langs de kade Maarten Liefhooge

is de afsluiting onderbroken. Zo betreden we het terrein centraal. Hier ligt geen asfalt en komt waarschijnlijk zelden iemand. In tegenstelling tot even verderop waar het terrein als parking wel in het dagelijks gebruik ingeschakeld is. Ook ter hoogte van de parkingzone is de afsluiting plaatselijk onderbroken. Fietsers maken er dankbaar gebruik van om het Dampoortrondpunt te mijden. Onder de dwalende blikken van de op het hoge perron staande treinreizigers, begeven we ons verder over de parking naar het chaotische rondpunt. Het station is hier slechts aarzelend aanwezig. Geen opvallende architectuur, geen stationsplein – tenzij het drukke rondpunt. Geen nietszeggend monumentje in het midden van de rotonde hier, maar een gigantische poel. We houden halt op de brug aan de overkant. Met het Octrooiplein in de rug, wordt onze aandacht nu getrokken door allerlei grootschalige elementen, zo ver we kunnen zien. Voor ons het achterdok,

Het is geen zonnige dag, maar om het Dampoortgebied te bezoeken kunnen we eigenlijk geen betere atmosfeer verlangen. Bij grijze lucht lijkt het voormalig havengebied nog wat desolater en melancholischer dan anders. We fietsen het dampoortgebied binnen via de Kasteellaan. De bocht waar de Kasteellaan overgaat in de stadsring, is een bijzondere plek. Het einde van de stadskanalen, waar ze uitmonden in het wijde sop. Hier fiets je niet meer door de straten, van begin naar einde, een duidelijk lineair traject volgend. Hier biedt de brede bedding geen stuwing meer. Stilvallen is je echter nog niet gegund. Wie de verademing van het lege NMBS-terrein wil opzoeken, moet eerst nog de dominante ringstroom kruisen. Als fietser heb je nog keus om de stroom te verlaten, autobestuurders hebben die keus niet. Alleen de afsluiting scheidt ons nu nog van de lege vlakte, die langzaam overwoekerd wordt door onverstoorbaar groen. Af en toe

dat verderop verbreedt in het handelsdok. De westoever is over een 300-tal meter verbreed met een bizarre groene strook. Links gaat de bebouwing wat verder over van rijhuizen in grote industriegebouwen. Nu zien we ook het kolossale SPE-gebouw waar de eerder opgemerkte schouw op torent. De waterlijn bepaalt nu ons traject. Voorbij de groene oeververbreding waar we wilde munt opmerken, komen we op een parkeerterrein. De witte lijnen die de stalplaatsen aanduiden, negeren de logica van de tussen

langs de kade

de kasseien nog aanwezige treinsporen. Die sporen leiden ook nog altijd naar een van de twee grote poorten van het postverdeelgebouw, maar mogen er niet langer in. Het drukke verkeer dat tot nu toe altijd naast ons raasde, wordt nu door het postgebouw van de kade weg gehouden. De kade wordt gescheiden van het postterrein door een stalen hekken en een markant hoogteverschil . Waar het postterrein door de netjes geparkeerde fietsen en bestelwagens een mathematische organisatie hanteert, wordt de kade gekarakteriseerd door een aangename nonchalance Het tiental schepen dat er ligt aangemeerd heeft zich de kasseistrook toegeëigend als verlengstuk van hun dek. Eén van de schepen charmeert door een intrigerende compositie van attributen . Op de kade leunt een uitgediende vespa tegen een roeste brievenbus. Wat verder staat een citroen, een old-timer. Op het dek schuift

een lederen stoel onder een zware houten tafel waarop een stapel banden prijkt. Ook de stuurhut is bedolven onder relikwieën allerhande. Bloempotten, een oud olievaatje, Boeddha’s hoofd centraal met een kleurrijk windmolentje daar achter, een zadel zonder functie en een rode toeter. Op een volgend schip horen we geklop. Wat later komt een moedertje uit het ruim. Of we haar een paar vragen mogen stellen? Herhalen we een paar keer. Met duidelijk antwerps accent begint ze vlotjes haar verhaal. Zij en haar verlamde man, zeventigers, liggen nu reeds elf jaar voor anker in gent. Overal hebben ze gevaren, met vrachten tarwe, maïs of stalen rollen van Sidmar. Waarom ze niet terug naar Antwerpen gegaan zijn nu ze niet meer varen? Hun ouders zijn hier ‘aan de wal’ begraven. Ook haar broer is hier aangemeerd om op rust te gaan, even verderop. Een wegbes-

chrijving volgt vanuit schippersperspectief: bij de gendarmerie naar links afvaren. Nietschippers duidt de vrouw aan met ‘mensen van de wal’. Ze staan op een wachtlijst voor een huisje bij het groen, maar of het ooit zover komt is niet zeker. “We zijn er nog niet af.” Aan wal gaan na een gans leven is duidelijk niet evident. Ze rondt het gesprek af, want zoonlief roept haar. Hij is ook schipper en ligt voor enkele dagen naast hun schip aangemeerd.

147

148

We zoeken een authentiek cafeetje op om ons wat te verwarmen. We gaan ‘den Anker’ binnen. ‘Café routier’ ontgoochelde ons. Achter de onaangeroerde gevel gaat een totaal vernieuwd interieur schuil. Doelgroep: handelsdokcenter. In ‘den Anker’ daarentegen, met zijn smaakloze maar authentieke inrichting, zitten wat postiers aan de toog. Hun zware gentse accent hebben ze nog gemeen met de dokwerkers van weleer. Het gespreksonderwerp wellicht ook: ‘die van mij’ dit en ‘als ik op pensioen ben’ dat. Op aanraden van het kleine schippersvrouwtje van even ervoor, trekken we richting ‘de Muie’. (Daar was het aangenaam liggen, ze lagen er zes jaar voor ze aan het handelsdok kwamen liggen. Maar in de Muide moesten ze weg, want hun schip was te laag om eenvoudig op dubbelgeparkeerde schepen te geraken, “verstaat ge?” ) We passeren het herbestemde grote ACECgebouw. Bedrijven, maar ook een leerpunt hebben er onderdak. Wat verderop werpt een

blauwe werkloze havenkraan een schaduw over begroeide silos. We rijden de muidebrug over. Een klein aantal schepen ligt hier aan wal. Uit schoorstenen komt rook. De pick-up op het dek is, net als de voorsteven en de toegangstrapjes die uitgespaard zijn in de kade, volgestouwd met keurig gestapeld brandhout. Hoewel waarschijnlijk mensen in de boot aanwezig zijn, lijkt de boot ons ontoegankelijk door het gesloten ruim. De buurboot daarentegen is een mooi omgebouwd binnenschip. De halfgesloten blinden achter de ramen, laten een warme gloed uit het schip ontsnappen. Bezoek vertrekt en we raken aan de praat met de bewoonster. Ze nodigt ons uit aan boord en terloops vermeldt ze, op vriendelijke toon, dat we helemaal niet de eerste bezoekers zijn. Ze is het al gewoon. Wekelijks staan geïnteresseerde studenten en jonge koppels aan de deur. We wandelen door de ruime leefruimte voorbij een salon en werkplek om aan een designtafel te gaan zitten. Ook de rest van het interieur

langs de kade is zeer trendy. Als iemand van de wal besliste ze om een afgedankt schip om te bouwen tot woonboot. Ze is echt een mens van de stad maar de mogelijkheid om van de ene dag op de andere te kunnen verhuizen, biedt haar een immens gevoel van vrijheid. Ondertussen zou ze het contact met het water niet meer kunnen missen. Op de vraag hoe haar relatie met de buren is, antwoordt ze heel goed overeen te komen met de bewoners

van de andere boten. Aanvankelijk was de relatie met de vele ex-schippers die de huizen aan het water bewonen wat moeilijk. Zij beschouwden hen in het begin wat als infiltranten. Deze zomer hielden de alternatieve bootbewoners een buurtbarbeque en sindsdien is de sfeer opgeklaard. Verder komen we nog te weten dat alle ligplaatsen in Gent toegekend zijn, en er al wachtlijsten bestaan. De stad is van plan een soort jachthaven voor woonschepen aan te leggen bij de gep-

lande ontwikkeling van het scharniergebied, maar daar zou onze gastvrouw liever niet wonen. Een camping voor woonboten is toch niet hetzelfde. We gaan nog even naar die andere nieuwe ontwikkeling in het gebied kijken. Een ontwikkelaar is reeds volop één van de drie havenloodsen aan het verbouwen tot lofts, bureaus en horeca. Benieuwd of schippersboten die langs de kade aangemeerd liggen, nog in het toekomstige plaatje zullen passen.

149

forum

152

Forum de studenten van het bijzonder vraagstuk alledaagse stedenbouw

Forums Forum Index» »appropriation/identity/culture» »start Threaded view | Antwoorden | Nieuw onderwerp start [ 2004-12-13 00:22 ] start a statement to get started (in english, as the forumtopics suggest, ...) The city of Ghent doesn’t rely (yet) on this area for it’s identity. As a result, the Dampoortarea is an area which doesn’t impose an identity or an expected behaviour to the inhabitants or users. In the large former harbour&industry sites, and on and along the water, different ways of living take their place. Ways of living which would not fit and be accepted in the city centre. Ways of living whith more appropriation (claiming public space by starting to use and develop it in your own way), less control, ... Auteur: Maarten Liefooghe Antwoord op dit bericht

[ 2004-12-14 09:52 ] re: start I’ll respond to that but I’ll do it in dutch... Tijdens mijn derive in de Dampoortbuurt kwam ik een koffiezetapparaat tegen. Geen afgedankt model, maar een mooi exemplaar. Niets leek erop dat het sluikafval was. Hij stond gewoon netjes onder het raam. Het is me nog steeds niet duidelijk wat die daar stond te doen. Er kan gezegd worden dat Gent-Dampoort een buurt is zonder identiteit. Je kunt inderdaad niet makkelijk in enkele woorden omschrijven wat GentDampoort is. Van een buurt zoals die rond de Blandijnberg kun je bijvoor-

forum beeld zeggen dat er veel fietsen op straat staan, dat je er veel gebouwen van de universiteit vindt, en dat de deurbellen talrijk en verscheiden zijn, kortom dat het een studentenbuurt is. Er zijn daar een aantal patronen die in die mate terugkeren dat ze het gebied herkenbaar maken. Een poging de omgeving van het Dampoortstation toch te typeren? Er zijn tamelijk wat buurtwinkels met uitheemse en exotische producten (Is het een vreemdelingenbuurt?), er loopt een dok doorheen (Is het een havengebied?), er loopt nogal wat infrastructuur door het gebied (Is het een transit-zone),... Geen enkel van deze kenmerken slagen erin de essentie van Gent-Dampoort te vatten. De uitwerking van verschillende werkpistes doorheen het bijzonder vraagstuk leverden andere beelden van de buurt: Het zou een soort oase voor huurmoordenaars kunnen zijn (ik heb er wel een huis gezien dat verzegeld was door de politie...), maar tegelijk de hippe buurt (in wording) van Gent, en ook wel het doodsbed van schippers,... Weerom zeer uiteenlopende typeringen, die allemaal wel kunnen kloppen. Is de Dampoort daarom een plek zonder identiteit? Of slagen wij er gewoonweg niet in om deze te vatten in weinig woorden? Ik denk eerder het laatste. Wel kun je de plek een subjectieve identiteit toekennen, betrokken op je eigen ervaring met de plek. Voor mezelf is het daarom ‘de plaats waar een koffiezetapparaat op de stoep stond’. Auteur: Matthias Blondia Antwoord op dit bericht

[ 2004-12-15 20:33 ] re: start appropriation/identity/culture Is het niet een algemeen verschijnsel dat de beeldvorming van de hedendaagse stad vandaag gewoon niet meer te vatten is in een postkaartenreeks met een aantal representatieve historische gebouwen erop? De stad als een duidelijk begrensde ruimte met een eigen specifieke identiteit is vandaag een onoverzichtelijk en dynamisch terrain vague geworden waar telkens en meer en meer andere samenlevingsvormen, programma’s naast elkaar bestaan. Als we kijken naar de hedendaagse stadsfotografie die probeert om een representatief beeld van een stad vast

153

154

te leggen, zoals een identiteit op dezelfde manier probeert om iets in één woord (i.p.v. beeld) te karakteriseren, zien we de laatste jaren foto’s opduiken die gekenmerkt worden door toevallig genomen foto’s, vaak vervormd, onscherp, in zwart-wit of in verkeerde verzadigde kleuren. Het trashy uitzicht wordt geassocieerd met pixels, blurring,… Vaak wordt eveneens beroep gedaan op het gegeven van een reeks omdat één beeld niet meer volstaat om een accuraat beeld vast te leggen. Vroeger kenmerkte de site zich door havenactiviteit op en rond het Handelsdok en woonden er havenarbeiders in de huisjes errond. Conclusie: de identiteit van de site was naadloos verbonden met de havenactiviteit. Vandaag bestaan er echter geen monofunctionele megaprogramma’s meer (gelinkt aan het Handelsdok, ook de mens is veel mobieler geworden) die opnieuw de volledige site kunnen opslorpen met als resultaat dat allerhande programma’s een deel van de site op hun eigen manier gaan opeisen. Zo ontstaat er een mengvorm van verschillende entiteiten met een eigen karakter die samen een multikarakter vormen als het ware, een multi-identiteit? Bovenstaande groepering ‘appropriation/identity/culture veronderstelt een relatie tussen deze drie begrippen. Appropriation en culture zijn volgens mij twee begrippen die naadloos vast zitten op elkaar maar de link met identiteit is volgens mij niet even eenduidig. Het feit dat er een grotere ‘appropriation’ van de publieke ruimte vast te stellen is in de dampoortsite hangt samen met het feit dat er veel migranten in de buurt wonen. Vanuit hun eigen cultuur, door het feit dat ze misschien met een groot aantal in een klein huisje wonen of wellicht door nog een aantal logische redenen kunnen we dit vast stellen, maar dit hangt echter niet samen met de specifieke plek. Het hangt samen met vreemdelingencultuur. Staat het dan wel in direct verband met de identiteit van de plek of moet identity/appropriation/ culture niet gewoon aangevuld worden met een hele reeks woorden? Zoals één foto de site niet kan vatten kan ook één aspect geen gestalte geven aan de identiteit ervan. Maar dit betekent echter niet dat de site haar identiteit verloren heeft, ze krijgt er een nieuwe aangemeten die veel diverser is… Auteur: Ann Maelbrancke Antwoord op dit bericht

forum [ 2004-12-16 11:04 ] re: re: start ik kan me voor het grootste deel aansluiten bij wat An hier net zei. Nog een aanvulling bij die appropriation misschien. Ik denk dat er ook nogal wat vormen van toe-eigening te vinden zijn in het gebied die niet toe te schrijven zijn aan de vreemdelingenculturen. Bijvoorbeeld het mountainbikeparcours in het Acec-gebouw, de kades langs schippers-en woonboten langs handelsdok en muide. waarschijnlijk zijn het dus niet alleen de allochtone culturen die voor meer toe-eigening in het gebied zorgen, maar ook bijvoorbeeld de levenswijzen als die van de schippers. Ook de ‘dead natures’ in het gebied, het terrain vague aspect, nodigen uit tot appropriation-invullingen. Auteur: Maarten Liefooghe Antwoord op dit bericht

[ 2004-12-16 13:10 ] re: re: re: start Ik denk dat de site door twee belangrijke tendenzen wordt bepaald. Deze tendenzen zijn eventueel ook mogelijke pistes voor de toekomst. 1/ Zoals tijdens de discussie gezegd bestaat de site uit een netwerk wat Augé de ‘non-places’ heeft genoemd: plaatsen die worden gekenmerkt door een gebrek aan authenticiteit, identiteit en geschiedenis. Hierdoor krijgt het geheel wel een identiteit omdat het bestaat uit steeds terugkerende elementen. Die niet-plaatsen beschikken zeker over potenties, want het zijn de plekken waar het nieuwe publieke domein opduikt: tussen de meer gedefinieerde gebieden, of op de grenzen ervan, in de restruimtes, de terrain vagues van het stedelijk veld. Dit komt omdat veel van deze restruimtes ‘liminal spaces’ zijn, het zijn plaatsen waar de verschillende werelden van de bewoners van het stedelijk veld elkaar raken. Zij kunnen dus de ideale voedingsbodem zijn voor de ontwikkeling van nieuwe sociaal-ruimtelijke praktijken. In het brede stedelijke veld krijgen verscheidene tastbare plekken een nieuwe betekenis als ‘ankerplaatsen in het dagelijkse leven’. Op deze intensief bezochte en gecomprimeerde ruimte komen de verschillende bevolkingsgroepen van de netwerkstad onvermijdelijk bij elkaar: de bewoner, de daklozen, de vreemdeling en de zakenlui. Deze vermenging is duidelijk

155

156

in de Dampoort site waar te nemen en hoewel deze vaak problematisch is, ligt daar toch het potentieel van de site. De vele claimen van plekken is daar een voorbeeld van. Deze ruimtes zijn niet openbaar of privé, maar beide tegelijkertijd. Tegenover de angst voor privatisering stelt Solá Morales de verstedelijking van private ruimtes, het opnemen van het particuliere in de sfeer van het publieke. Het ontwerpen van publieke domeinen is dan slechts een kwestie van het ontwerpen van de grensovergangen, de koppelingen tussen de verschillende landschappen, en het uitlokken van ongedwongen manifestaties van diversiteit. 2/ De hedendaagse Westerse Stad is vaak met weinig fraaie adjectieven bedacht geworden: dual cities, fragmented cities, devided cities,…, wat wijst op de toenemende sociale polarisatie. De ‘dramaturgische stad’, waar ontmoetingen tussen winnaars en verliezers van de markteconomie regelmatig plaatsvonden en aanleiding gaven tot nieuwe maatschappelijke projecten, wordt geruild voor de ‘topologische stad’, waar maatschappelijke groepen naast elkaar leven zonder overbrugging. De winnaars vestigen zich in woonenclaves, latente buurten waar men onder dezelfde mensen woont, die men niet eens bij naam kent. Deze buurten zijn in feite belangengemeenschappen, want naast de utstraling, is de bescherming van de fysieke integriteit en de geldelijke waarde van bezit belangrijk. Het latente wordt pas manifest als er ‘gevaar’ dreigt: de inplanting van een asielcentrum of een sociale woonwijk. Ter bescherming van ‘het suburbane of landelijke ik’ worden allen die niet in het suburbane plaatje passen massaal naar de grote steden doorgestuurd. De steden als afvalbak van de netwerksamenleving, of ‘alle zielenpoten van de globalisering bij elkaar in een soort restruimte en de rest is blij dat ze rijdt.’ Het gevaar hier is dat deze stadsdelen zich meer en meer ontplooien tot gettho’s, de equivalent van de woonenclaves op het platteland. Deze tendens is reeds aanwezig in de Dampoort site: namelijk de toemende sociale polarisatie, maar heeft zich zeker nog niet voltooid.

forum Momenteel zijn zowel 1/ als 2/ waarneembaar, ik denk dat de toekomst van de Dampoort site daarom veel van het gevolgde beleid zal afhangen. Auteur: Luce Beeckmans Antwoord op dit bericht

[ 2004-12-16 13:16 ] re: start De Dampoortbuurt had ooit een eigen identiteit. Het was een industriezone met bijhorende arbeiderswoningen. Door het verval van de industrie is ook die identiteit beginnen afbrokkelen.De Industrie en de arbeiders die waarschijnlijk vaak met de haven mee verhuisden richting Zelzate, maakten plaats voor leegstand. Ook in die periode moet het dampoortgebied toch min of meer een eigen identiteit gehad hebben, al was het maar “verloederdheid”. Overal vond men lege gebouwen, afval, laatste resten van grouwe industrie, vervuild water. Deze site is dan min of meer herontdekt door de allochtonen, de anarchisten, de kunstzinnigen,..... Voor de ene was het gewoon een goedkope woonplaats, voor de andere was de Handelsdokbuurt gewoonweg een vat aan mogelijkheden, mogelijkheden die er in de stadskern niet waren. Aangezien ieder meer deed wat hij wou was een va néén identitiet niet echt sprake. Nu echter, nu de de alternatieven de mogelijkheden van deze verarmde buurt hebben blootgelegd stijgt de interesse ook in andere kringen. Is hier geen plaats voor grote projecten als winkelcentra, kantoren of luxewoningen? Zoals vaker delven de alternatievelingen hun eigen graf. De grote aantrekkingskracht op individuen en projectontwikkelaars maakt de nood aan reglementeringen groter en groter . En hoe meer reglementen, hoe meer deze site een stedelijk, wel is waar “open”stedelijk, karakter zal krijgen en hoe minder plaats er zal zijn voor vrije toeeigening en bergen zand in het ACEC-gebouw. Dit proces is uiteraard verre van voltooid maar lijkt mij wel het proces waaraan het geid onderhevig is. Kers op de taart is het masterplan voor het gebied dat de hele site in een mooie vorm giet. Auteur: Frederic Van Steene Antwoord op dit bericht

157

158

[ 2004-12-16 13:57 ] re: re: start De dampoortsite heeft GEEN identiteit voor de mensen die de buurten zelf niet beleeft hebben, en net omwille van diens complexiteit, of diversiteit. Om identiteit, welke uiteindelijk draait om representatie, over te brengen zijn er een aantal eisen van éénvoud, duidelijkheid en kracht. Als aan deze eisen niet voldaan wordt, verliest het stadsdeel aan identiteit naarmate de representatie doorgegeven wordt in tijd of ruimte. De dampoortsite kent WEL een identiteit (of multi-identiteit) voor zij die er zich dagelijks in voortbewegen, en voor hen die open staan voor een langer en genuanceerd verhaal over de buurt. Het ontbreekt de identiteit van de dampoortsite aan éénduidigheid om zich te representeren en te profileren, over een groter gebied, zoals bijvoorbeeld groot Gent. De site, waarvan nu nog steeds niet en nooit waarschijnlijk grenzen zullen worden vastgelegd, wordt eigenlijk nog steeds opgeslokt door de identiteit van het Dampoortstation, het vertrek en eindpunt voor éénieder. Dat is immers een identiteit die omwille van zijn intrinsieke eigenschappen veel verder gedragen wordt. Conclusie: als identiteit draait rond representatie dan kan de identiteit van dit stadsdeel enkel gevat worden in een boek vol geluiden, foto’s en teksten. Maw een identiteit die te complex is om makkelijk, snel, en ver(der) te dragen, over te brengen. Auteur: Guust Selhorst Antwoord op dit bericht

[ 2004-12-16 13:59 ] re: start Steeds meer ruimte in onze dagelijkse omgeving wordt opgeslokt door de activiteiten waarmee wij een wereld kunnen creëren die voor ons prettig en plezierig is, maar ook logisch en herkenbaar. Hierbij is dat wat niet van ons is veelal daadwerkelijk als anders gelabeld dan de ruimte die we zelf ingenomen hebben. In Gent-Dampoort is dit niet het geval. De aanwezige elementen dragen nog de stempel van wat ze ooit geweest zijn en niet zozeer van wat ze nu zijn. Deze zijn dan ook meteen de elementen die het alledaagse van Gent-Dampoort construeren, al is het onbewust. Ze vormen een site-specifiek, herkenbaar (maar niet logisch) kader waarin ieder min of meer nog zijn eigen stempel kan zetten. Dit wordt dan nog eens vergemakkelijkt door het feit dat men er niet veel voor hoeft te betalen. Of dit zo

forum zal blijven als men er wel voor moet betalen, valt sterk te betwijfelen. Auteur: Dirk Liekens Antwoord op dit bericht

[ 2004-12-22 19:44 ] re: start Beste mede-studenten, De redactie is vanavond, 22 december, samengekomen en heeft moeten constateren dat er vrijwel geen documenten op het net zijn gezet. Bovendien heeft alleen thomas een deel van de discussie uitgetypt. Wij stellen daarom onze werkzaamheden uit. Hopelijk verloopt het de volgende keer vlotter. Bedankt, Luce, Matthias, Dirk, Eveline, Jonas Auteur: Luce Beeckmans Antwoord op dit bericht

159

0160

cover story: nawoord design

Nawoord

Het beeld van de dampoort dat de lezer overhoudt aan zijn derive doorheen de verschillende documenten is het zijne. Conclusies kunnen we hier dan ook niet trekken voor u. Het slotgesprek waarmee dit boek begon is waar ons onderzoek eindigt. Het is een dialoog op zich, en het is niet af. de dampoortsite is ook niet af, ze is in wording...

0161 161

162

de redactie van BV alledaagse stedenbouw is luce beeckmans dirk liekens eveline bossuyt jonas van de walle matthias blondia ann maelbrancke

© 2005

Bijzonder Vraagstuk Alledaagse Stedenbouw. o.l.v. Pieter Uyttenhove Universiteit Gent Vakgroep Architectuur & Stedenbouw

Recommend Documents