Bijlagen Integrale Bijstelling 2008: 1.1. Uitkering Provinciefonds 1.2. Opcenten motorrijtuigenbelasting 1.3. Kapitaallasten, bespaarde rente en

Bijlagen Integrale Bijstelling 2008: 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 2.1. 2.2. 3. 4.1. 4.2.

Uitkering Provinciefonds Opcenten motorrijtuigenbelasting Kapitaallasten, bespaarde rente en dividenden Personeelskostenbudgetten 2008 Tussentijdse verdeling apparaatskosten 2008 Ontwikkelingen per programma Specificatie begrotingswijziging 2009 - Sociale Agenda 2009 - 2012 Paragraaf Weerstandsvermogen Bestedingen Cofinanciering Kompas 2008 Bestedingen Cofinanciering Ruimtelijke econ. programma's 2008

1

2

INHOUDSOPGAVE BIJLAGEN INTEGRALE BIJSTELLING 2008 BIJLAGE 1.1. UITKERING PROVINCIEFONDS 2008-2012 ................................................................. 5 BIJLAGE 1.2. OPCENTEN MOTORRIJTUIGENBELASTING 2008 ..................................................... 9 BIJLAGE 1.3. KAPITAALLASTEN, BESPAARDE RENTE EN DIVIDENDEN 2008-2012 ................ 11 BIJLAGE 1.4. MUTATIES PERSONEELSKOSTENBUDGETTEN 2008 ............................................ 15 BIJLAGE 1.5. TUSSENTIJDSE VERDELING APPARAATSKOSTEN 2008...................................... 17 BIJLAGE 2.1. ONTWIKKELINGEN PER PROGRAMMA.................................................................... 19 1. INLEIDING EN LEESWIJZER................................................................................................................. 21 1.1. Ondernemend Groningen....................................................................................................... 23 1.1.1. Bestedingsvoorstellen .................................................................................................................... 23 1.1.2. Substitutievoorstellen ..................................................................................................................... 23 1.1.3. Overboeking van kredieten............................................................................................................. 24 1.1.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008].......................................... 24

1.2. Wonen .................................................................................................................................... 25 1.2.1. Bestedingsvoorstellen .................................................................................................................... 25 1.2.2. Substitutievoorstellen ..................................................................................................................... 26 1.2.3. Overboeking kredieten ................................................................................................................... 26 1.2.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008].......................................... 26

1.3. Karakteristiek Groningen ........................................................................................................ 27 1.3.1. Bestedingsvoorstellen .................................................................................................................... 27 1.3.2. Substitutievoorstellen ..................................................................................................................... 27 1.3.3. Overboeking kredieten ................................................................................................................... 27 1.3.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008].......................................... 28

1.4. Bereikbaar Groningen ............................................................................................................ 29 1.4.1. Bestedingsvoorstellen .................................................................................................................... 29 1.4.2. Substitutievoorstellen ..................................................................................................................... 30 1.4.3. Overboeking kredieten ................................................................................................................... 31 1.4.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008].......................................... 31

1.5. Schoon/veilig Groningen ........................................................................................................ 33 1.5.1. Bestedingsvoorstellen .................................................................................................................... 33 1.5.2. Substitutievoorstellen ..................................................................................................................... 34 1.5.3. Overboeking kredieten ................................................................................................................... 34 1.5.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008].......................................... 35

1.6. Gebiedsgericht ....................................................................................................................... 37 1.6.1. Bestedingsvoorstellen .................................................................................................................... 37 1.6.2. Substitutievoorstellen ..................................................................................................................... 37 1.6.3. Overboeking kredieten ................................................................................................................... 37 1.6.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008].......................................... 37

1.7. Welzijn, sociaal beleid, jeugdzorg, cultuur ............................................................................. 39 1.7.1. Bestedingsvoorstellen .................................................................................................................... 39 1.7.2. Substitutievoorstellen ..................................................................................................................... 41 1.7.3. Overboeking kredieten ................................................................................................................... 42 1.7.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008].......................................... 42

1.8. Bestuur ................................................................................................................................... 45 1.8.1. Bestedingsvoorstellen .................................................................................................................... 45 1.8.2. Substitutievoorstellen ..................................................................................................................... 47 1.8.3. Overboeking kredieten ................................................................................................................... 47 1.8.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008].......................................... 48

1.9. Bedrijfsvoering ........................................................................................................................ 49 1.9.1. Bestedingsvoorstellen .................................................................................................................... 49 1.9.2. Substitutievoorstellen ..................................................................................................................... 49 1.9.3. Overboeking kredieten ................................................................................................................... 49 1.9.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008].......................................... 49

1.10. Algemene Dekkingsmiddelen ............................................................................................... 51 1.10.1. Bestedingsvoorstellen .................................................................................................................. 51 1.10.2. Substitutievoorstellen ................................................................................................................... 54 1.10.3. Overboeking kredieten ................................................................................................................. 54 1.10.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008]........................................ 54

3

BIJLAGE 2.2. SPECIFICATIE BEGROTINGSWIJZIGING 2009 - SOCIALE AGENDA 2009 - 2012 55 BIJLAGE 3. PARAGRAAF WEERSTANDSVERMOGEN ................................................................... 57 1.1. INLEIDING ..................................................................................................................................... 57 1.1.1. Weerstandscapaciteit .......................................................................................................... 57 1.1.2. Beleidslijn............................................................................................................................. 58 1.2. EUROPESE REGIOPROGRAMMA'S / LEADER +............................................................................... 59 1.3. BTW EUROPESE SUBSIDIES .......................................................................................................... 60 1.4. BESMETTING BERMGROND MET CYSTENAALTJES ............................................................................. 60 1.5. HOOGOVENSLAKKEN ..................................................................................................................... 60 1.6. BLAUWESTAD................................................................................................................................ 60 1.7. HERSCHIKKING VAN TAKEN IN HET WATERBEHEER ........................................................................... 61 1.8. BTW-COMPENSATIEFONDS............................................................................................................ 62 1.9. RIJKSBEZUINIGINGEN .................................................................................................................... 62 1.10. GEWAARBORGDE GELDLENINGEN ................................................................................................ 63 1.11. MEERSTAD ................................................................................................................................. 63 1.12. RISICO'S BIJ AAN EN VERKOOP GRONDEN IN ULSDERPOLDER ......................................................... 64 1.13. AFSCHRIJVING OP GEBOUWEN ..................................................................................................... 64 1.14. GLASTUINBOUW EEMSMOND........................................................................................................ 64 1.15. PERSLEIDING GRONINGEN - DELFZIJL .......................................................................................... 65 1.16. KUNSTWERKEN WEGEN EN KANALEN ............................................................................................ 65 1.17. SPECIFIEKE UITKERINGEN VOOR HOOFDKANALEN .......................................................................... 65 1.18. EXTERN VEILIGHEIDSBELEID ........................................................................................................ 65 1.19. CIVIELE PROCEDURE OVER SCHUUR MET AANBOUW ...................................................................... 66 1.20. AFWIKKELING SUBSIDIE MINISTERIE VWS..................................................................................... 66 1.21. ZUIDLAARDERMEER - OOST-GRONINGEN ..................................................................................... 66 1.22. REVITALISERING ZUIDLAARDERMEER BESTEK 2004-10................................................................. 66 1.23. PLG........................................................................................................................................... 67 1.24. GRONINGEN SEAPORTS .............................................................................................................. 67 1.25. HANDHAVING VERGUNNINGEN ...................................................................................................... 67 1.26. W ATERBERGINGSGEBIEDEN EN GRONDBEDRIJF ............................................................................ 68 1.27. BUREAU JEUGDZORG .................................................................................................................. 68 1.28. GEVOLGEN KREDIETCRISIS .......................................................................................................... 68 1.29. AFWIKKELING SUBSIDIE MINISTERIE JEUGD EN GEZIN .................................................................... 68 1.30. ACTUALISATIE PROJECTRISICO'S .................................................................................................. 69 BIJLAGE 4.1. BESTEDINGEN COFINANCIERING KOMPAS ........................................................... 73 BIJLAGE 4.2. BESTEDINGEN COFINANCIERING RUIMTELIJKE ECONOMISCHE PROGRAMMA'S 2008 .......................................................................................................................... 75

4

Bijlage 1.1. Uitkering Provinciefonds 2008-2012 In vergelijking met de Voorjaarsnota 2008 (voor het jaar 2008) en de Programmabegroting 2009 (voor de jaren 2009-2012) treedt er bij het onderdeel Provinciefonds een negental wijzigingen op. De wijzigingen 1 tot en met 4 vloeien voort uit de junicirculaire 2008. Deze zijn voor het jaar 2008 nog niet verwerkt in de Voorjaarsnota 2008, maar voor de jaren 2009-2012 wel verwerkt in de Programmabegroting 2009. De wijzigingen 5 tot en met 9 vloeien voort uit de septembercirculaire 2008. Deze zijn niet alleen nog niet in de begroting 2008 verwerkt, maar ook nog niet in de meerjarenramingen 2009-2012. In meerjarig perspectief ziet de ontwikkeling van het Provinciefonds er als volgt uit. Tabel 1. Ontwikkeling Provinciefonds 2008-2012 Omschrijving

2008

Raming volgens VJN2008/BG2009 (A) Raming volgens Integrale Bijstelling 2008 (B) verschil (B-A) Verklaring verschil 1. Fysieke gegevens 2008 2. Incidentele middelen collectief particulier opdrachtgev.schap 3. EG-verordening PRTR 4. Bestuurslastenvergoeding BRRM 5. Accressen 2008-2012 6. Inhouding volledige i.p.v. halve behoedzaamheidsreserve 2008 7. Uitname 2009 t/m 2011 t.b.v. basisregistraties 8. Toevoegen middelen voor cultuurparticipatie 9. Stelpost vermindering aantal Statenleden

82.524,5 82.556,9 32,3

-253,6 411,1 44,0 -31,4 203,6 -489,6 0,0 0,0 148,2

(bedragen x € 1.000,--) 2009 2010 2011 84.644,1 84.876,5 232,4

86.122,1 86.626,1 504,0

87.583,8 88.371,3 787,5

2012 89.119,4 90.205,9 1.086,5

De verschillen 1 tot en met 4 zijn al verwerkt in de Programmabegroting 2009 480,1 757,9 1.047,5 1.349,6 -501,9 -513,9 -526,0 -538,6 -55,5 -60,1 -64,9 -66,3 309,7 320,1 330,9 341,8

subtotaal

32,3

232,4

504,0

787,5

1.086,5

Waarvan te verrekenen met kredieten/inkomsten: 2. Incidentele middelen collectief particulier opdrachtgev.schap 3. EG-verordening PRTR 5. Acressen 2008 en 2009 ---> provinciale uitgaven vanaf 2010 7. Uitname 2009 t/m 2011 t.b.v. basisregistraties 8. Toevoegen middelen voor cultuurparticipatie subtotaal

411,1 7,7 0,0 0,0 0,0 418,8

0,0 -55,5 309,7 254,2

328,0 -60,1 320,1 588,0

338,9 -64,9 330,9 604,9

350,2 -66,3 341,8 625,7

-386,5

-21,8

-84,0

182,6

460,8

Per saldo ten gunste van de algemene middelen

In het navolgende worden de wijzigingen in de uitkering Provinciefonds afzonderlijk in het kort toegelicht. 1. Fysieke gegevens 2008 Het aantal fysieke eenheden van de verdeelmaatstaven (zoals inwonertallen, oppervlakte land, binnenwater, buitenwater, groen, maatstaf warmtekrachtkoppeling etc.) is geactualiseerd naar de toestand per 1 januari 2008. Vooral omdat ons inwonertal minder stijgt dan in andere provincies levert dat voor onze provincie een negatief inkomenseffect op. 2. Incidentele middelen collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) De Tweede Kamer heeft bij de vaststelling van de begrotingsstaten VROM in een motie (30800 XI, nr.48, d.d. 20-12-2006, ingediend door S. Depla) aangedrongen op het landsbreed ondersteunen van initiatieven voor collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO), dat wil zeggen het in groepsverband realiseren van betaalbare woningen in opdracht van de toekomstige bewoners.

5

In haar Actieplan Woningproductie (31200 XVIII; 27562; 30607, nr.10, d.d. 22-11-2007) heeft de minister voor Wonen, Wijken en Integratie aangekondigd om in 2008 - conform de wens van de Tweede Kamer - een extra stimulans te geven voor projecten die gebaseerd zijn op CPO, ook buiten de woningbouwregio’s van het BLS 2005. Hiertoe wordt het in het BLS 2005 opgenomen subsidieplafond voor eigenbouw verlaagd van € 42,5 miljoen naar € 34,5 miljoen. De daarmee vrijgemaakte € 8 miljoen wordt door middel van een storting in het Provinciefonds verdeeld over de twaalf provincies met per provincie een minimumbedrag van €200.000,-- als basis en voor het overige een bedrag per provincie naar rato van het aantal huishoudens. Het aandeel van onze provincie daarin bedraagt in 2008 € 411.138,--. Het provinciale budget is bestemd voor die burgers binnen een provincie, die zich – zonder winstoogmerk – in een groep hebben georganiseerd voor de realisatie van een woningbouwproject voor eigen bewoning en die op basis van een provinciale subsidieverordening een beroep kunnen doen op financiële ondersteuning, met name voor de startfase van hun project. In de provincie Gelderland is een dergelijke subsidieregeling (de Subsidieregeling Collectief Particulier Opdrachtgeverschap) reeds sinds 2006 van kracht. Aangezien sommige provincies nog weinig of geen ervaring hebben met de ondersteuning van CPO, heeft de minister voor WWI in januari 2008 een landelijk kennisprogramma rond eigenbouw en collectief opdrachtgeverschap gestart. In dit kennisprogramma worden effectieve beleidsstrategieën en succesvolle bouwprojecten uitgedragen, onder meer in provinciale bijeenkomsten die plaatsvinden tot medio 2009. Deze bijeenkomsten zullen zich weliswaar in eerste instantie richten op provinciale en gemeentefunctionarissen die zich bezig houden met particulier opdrachtgeverschap, maar die functionarissen kunnen hierbij ook groepen bewoners en hun eventuele adviseurs betrekken. Deze integratie-uitkering van totaal € 8 miljoen is eenmalig en kan iedere provincie de komende jaren inzetten voor de bevordering van CPO. 3. EG-verordening PRTR Aan het Provinciefonds wordt voor 2008 € 422.000,-- toegevoegd en voor de jaren 2009 en 2010 € 365.000,--. Deze toevoegingen dienen ter compensatie van de bestuurlijke lasten die de provincies naar verwachting moeten dragen in verband met de werkzaamheden die zij moeten verrichten in het kader van de Uitvoeringswet EG-verordening PRTR en PRTR-protocol (Protocol registers inzake uitstoot en overbrenging van verontreinigde stoffen; Stb.2008, 28). De EG-verordening PRTR is in Europees verband vastgesteld ter uitvoering van het op 21 mei 2003 te Kiev tot stand gekomen Protocol betreffende registers inzake de uitstoot en overbrenging van verontreinigende stoffen, met bijlagen (het PRTRprotocol). Op basis van het aantal instellingen in onze provincie bedraagt de vergoeding ca. € 6.700,--. Omdat de gehanteerde verdeelsleutel in het Provinciefonds niet volledig aansluit bij de kostenverdeling per provincie treden er zowel positieve als negatieve herverdeeleffecten op. Voor onze provincie is er in de jaren 2008 tot en met 2010 sprake van een positief herverdeeleffect van gemiddeld € 37.700,--. Volgens de bestendige gedragslijn worden herverdeeleffecten verrekend met de algemene middelen. 4. Bestuurslastenvergoeding BRRM In het kader van de bestuurslastenvergoeding voor het BRRM (Besluit Rijkssubsidiëring Restauratie Monumenten) is in 1999 een bedrag van € 0,635 miljoen toegevoegd aan het Provinciefonds. Dit bedrag was bedoeld ter compensatie van de werkzaamheden die provincies moeten verrichten voor onder andere het voorbereiden van beleid, het opstellen van een Provinciaal uitvoeringsprogramma (PRUP) en het verrichten van administratieve handelingen voor het PRUP. Per 1 februari 2006 is het BRIM van kracht geworden. Kern van de regeling is dat subsidies aan woonhuizen en fiscaal relevante objecten via het Nationaal Restauratiefonds worden geregeld en dat subsidie voor overige monumenten via de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en monumenten worden geregeld. In dit stelsel is geen rol meer voor gemeenten en provincies bij de verdeling en prioritering van subsidies. Aangezien gemeenten en provincies geen uitvoeringslasten meer hebben bij de verdeling van de subsidiemiddelen zoals in het BRRM omschreven wordt met ingang van het uitkeringsjaar 2008 de vergoeding van € 0,635 miljoen hiervoor uit het Provinciefonds genomen. Dit betekent voor onze provincie een uitname van circa € 31.400,-- ingaande 2008.

6

5. Accres 2008-2012 Het accres 2008 valt volgens de septembercirculaire 2008 hoger uit dan door ons is geraamd in de Voorjaarsnota 2008 (7,44% in plaats van 7,09%). Voor de periode 2009-2012 zijn wij in de Programmabegroting 2009 uitgegaan van een gemiddeld accres van ongeveer 2,97% per jaar. Vanwege ons behoedzaam scenario brengen we daarop jaarlijks nog 1 procentpunt in mindering en komen dan uit op een gecorrigeerd accres van 1,97% per jaar. Op basis van de septembercirculaire 2008 blijkt dat het accres voor de periode 2009-2012 nu wordt geraamd op gemiddeld 3,38% per jaar. Vanwege ons behoedzaam scenario brengen we ook daarop weer 1 procentpunt in mindering en komen dan uit op een gecorrigeerd accres van 2,38% per jaar. Het gecorrigeerde accres 2009-2012 ligt daarmee gemiddeld 0,41% per jaar hoger dan is verondersteld in de Programmabegroting 2009. Dit is vooral het gevolg van een sterkere stijging van lonen en prijzen in 2009. Door de hogere accressen in 2008 en volgende jaren neemt onze uitkering uit het Provinciefonds toe met ca. € 0,20 miljoen in 2008 oplopend tot circa € 1,35 miljoen in 2012. De hogere lonen en prijzen in 2008 en 2009 zullen ook doorwerken in de provinciale uitgaven, met name kan dat tot uitdrukking komen bij de aan diverse instellingen te verstrekken structurele subsidies. Op basis van voorlopige berekeningen concluderen wij dat wij ingaande 2010 aan de gesubsidieerde instellingen een nacalculatie van 2,3% moeten verstrekken over de jaren tot en met 2009. Het gaat om een structurele extra bijdrage van tenminste € 0,33 miljoen vanaf 2010. 6. Inhouding volledige in plaats van halve behoedzaamheidsreserve 2008 In de Voorjaarsnota 2008 hebben wij verondersteld dat de behoedzaamheidsreserve 2008 slechts voor de helft tot uitbetaling zal komen. Nu het accres voor 2008 nog verder wordt verhoogd (van 7,09% naar 7,44%) lijkt ons de kans op een nog grotere onderuitputting in de rijksbegroting 2008 aanwezig. Daarom stellen wij voor in het kader van deze bijstelling uit te gaan van de inhouding van de gehele in plaats van de halve behoedzaamheidsreserve 2008. Een situatie die vergelijkbaar is met de uiteindelijke afwikkeling van 2007, toen de behoedzaamheidsreserve ook helemaal niet werd uitgekeerd. Op die manier verkleinen wij de kans op tegenvallers bij de Rekening 2008. 7. Uitname 2009 t/m 2011 t.b.v. basisregistraties Gezien het rijksbrede belang en het verplichte gebruik van de basisregistraties Adressen en Gebouwen (BAG) en Topografie is in het kader van de begrotingsbesluitvorming dit jaar binnen het kabinet afgesproken de exploitatie van deze basisregistraties budgetgefinancierd te maken. Dit is ook in het nationale Uitvoeringsprogramma (bij de visie op dienstverlening) aan de Tweede Kamer gemeld en met de andere overheden besproken in het bestuurlijk overleg Regiegroep Dienstverlening en e-Overheid. De bijdragen zijn gebaseerd op een verdeelsleutel. Uitgangspunt daarbij is dat iedere overheidslaag (departementen, provincies, gemeenten en waterschappen) een bijdrage levert gebaseerd op beleidsbelang en verwacht gebruik en deze bijdrage structureel ter beschikking stelt. Door een uitname uit het Provinciefonds en uit het Gemeentefonds wordt dit landsbreed geregeld en wordt voorkomen, dat er per gemeente of provincies afgerekend moet worden en er toch weer drempels voor gebruik ontstaan. Voor Groningen gaat het om een uitname van circa € 55.500,-- in 2009 oplopend tot circa € 66.300,-- in 2012. Wij gaan er vanuit dat wij deze vermindering van onze inkomsten kunnen compenseren vanuit de huidige beschikbare budgetten. 8. Toevoegen van middelen voor cultuurparticipatie Het Actieplan Cultuurbereik wordt met ingang van 2009 beëindigd. Daarvoor in de plaats komt de Regeling cultuurparticipatie provincies en gemeenten 2009–2012. Hierover zijn op 2 april 2008 bestuurlijke afspraken gemaakt tussen de minister van OCW, het IPO en de VNG. De regeling is bedoeld voor de provincies en voor de 35 gemeenten die per 1 januari 2007 meer dan 90.000 inwoners hebben en/of cultuurconvenantgemeente zijn (zie bijlage voor een overzicht). Provincies komen in aanmerking voor een bijdrage van € 0,79 per inwoner. De regeling wordt uitgevoerd door het Fonds voor Cultuurparticipatie (FCP). De missie van dit fonds is dat iedere Nederlander, te beginnen met jongeren, in aanraking komt met een cultuurdiscipline, zodat een culturele loopbaan mogelijk wordt. De centrale doelen die de missie ondersteunen, zijn dat meer mensen meedoen aan cultuur en dat er betere faciliteiten en ondersteuning voor hen beschikbaar komen. Om deze doelstellingen te realiseren, zijn er drie programmalijnen bepaald, te weten: amateurkunst, cultuureducatie en volkscultuur en drie doorsnijdende thema’s: diversiteit, vernieuwing en verankering.

7

Op basis van de regeling kunnen provincies tot 15 november 2008 bij het FCP een verklaring tot deelname indienen. Hierin geven zij aan de rijksgelden voor de stimulering van cultuurparticipatie en mee te werken aan kennisuitwisseling en –verankering, jaarlijkse beleidsmatige monitoring, evaluatie van de regeling en onderzoek. Deze verklaring dient te zijn voorzien van een vierjarenprogramma met een sterkte-zwakte analyse, een daarop gebaseerde inhoudelijke visie plus de beoogde doelen en resultaten voor de programmalijnen en de doorsnijdende thema’s. Uiterlijk begin 2009 ontvangt elke provincie het oordeel van het FCP over de ingediende verklaring. Bij brief van 25 april 2008 hebben wij de minister van OCW medegedeeld dat wij verheugd zijn te kunnen melden dat wij de intentie hebben een plan voor 2009-2012 in te dienen bij het Programmafonds Cultuurparticipatie. Het aandeel van de provincie Groningen in de landelijke regeling bedraagt ca. € 309.700,-ingaande 2009. 9. Stelpost vermindering aantal Statenleden In de Programmabegroting 2008 hebben wij de verwachting uitgesproken dat onze uitkering uit het Provinciefonds zal worden verlaagd in verband met de vermindering van het aantal Statenleden van 55 naar 43 met ingang van 7 maart 2007. Voor 2008 is van een verlaging van onze uitkering om deze reden echter geen sprake. De in de begroting 2008 opgenomen stelpost kan daarom nu op nihil worden geraamd. Dit betekent voor 2008 een voordeel van circa € 148.200,--.

8

Bijlage 1.2. Opcenten motorrijtuigenbelasting 2008 e

In de 3 wijziging van de Begroting 2008 (Voorjaarsnota 2008) hebben wij de raming van de opbrengst opcentenheffing motorrijtuigenbelasting voor 2008 verhoogd met € 605.179,-- tot € 43.036.910,-- vanwege met name de wijzigingen in de samenstelling van het voertuigenpark tot ultimo 2007. In het eerste halfjaar van 2008 nam de groei van het aantal voertuigen weliswaar iets af. Dat de groei van het aantal voertuigen in het eerste halfjaar nog ongeveer 0,9% bedroeg komt met name vanwege de aanschaf van zeer zuinige auto's, waarvoor slechts het halve tarief behoeft te worden betaald. Per 28 juni 2008 waren in onze provincie 1.902 zeer zuinige auto's aangeschaft. Het effect op de opbrengst van opcentenheffing 2008 is een inkomstenderving van ca. € 91.000,--. Dat nadelig effect wordt in 2008 ruimschoots gecompenseerd doordat de groei van het aantal voertuigen in de zwaardere gewichtsklassen nog steeds hoger is dan die in de lichtere gewichtsklassen. Daarom kan de raming van de opbrengst voor 2008 opnieuw worden verhoogd. e

De groei van het totaal aantal voertuigen hebben wij in de Begroting 2008 tot en met de 5 wijziging voor 2008 geraamd op 2%. Wij verwachten dat met name door de belangstelling voor de zeer zuinige auto's het verantwoord is deze raming voor 2008 te handhaven. Wij verwachten dat de opbrengst in 2008 vanwege de aanschaf van zeer zuinige auto's en de gewijzigde gewichtsverdeling sinds begin 2008 per saldo € 422.234,-- hoger zal uitvallen dan wij hebben geraamd in de Voorjaarsnota 2008. Tabel 2. Ontwikkeling aantallen auto's en motoren in periode 12 januari 2008 - 28 juni 2008

Aantallen auto's en m otoren H SB provincie G roningen per28 juni2008 O m schrijving Aantal houders HSB per 28/06/2008

Personenauto's

M otoren

Totaal

253.109

24.742

277.851

Waarvan: - volledig vrijgestelden/geschorst - half tarief (categorie zeer zuinige auto's) - kwart tarief

16.416 1.902 2.424

6.851 0 0

23.267 1.902 2.424

Totaal (deels) vrijgestelden

20.742

6.851

27.593

Totaal excl. (deels) vrijgestelden per 28/06/2008

232.367

17.891

250.258

Totaal excl. (deels) vrijgestelden per 12/01/2008

232.118

17.932

250.050

Groei aantal houders in procenten t.o.v. 12/01/2008 Idem inclusief zeer zuinige auto's

0,11% 0,93%

-0,23% -0,23%

0,08% 0,84%

Idem gewogen met opbrengsten

0,92%

In meerjarig perspectief ziet de ontwikkeling van de opbrengst van de opcentenheffing motorrijtuigenbelasting er ongunstiger uit. In 2009 en 2010 zal de groei van het aantal voertuigen nog wel de gevolgen van het toenemend aandeel zeer zuinige auto's kunnen compenseren maar in de jaren daarna niet meer. Zie tabel 3 op de volgende bladzijde. Verwacht wordt dat het aandeel zeer zuinige auto's de komende jaren verder zal toenemen.

9

De doelstelling van het Kabinet is om dat aandeel in de komende tien jaar te laten toenemen tot 25%. Momenteel is het aandeel van de zeer zuinige auto in onze provincie 0,42%. Wij veronderstellen dat dit aandeel zal oplopen van ongeveer 1% in 2009 tot geleidelijk 10% in 2015. Het effect daarvan is dat de opbrengst zal teruglopen met ca. € 127.000,-- in 2009 oplopend tot ca. € 779.000,-- in 2012. Als de provinciale opcenten motorrijtuigenbelasting na 2012 zouden blijven bestaan dan zou in 2015 zelfs met een nadelig effect van ca. € 2,1 miljoen rekening moeten worden gehouden. Daarnaast sluiten wij niet uit dat het Kabinet de tarieven van de motorrijtuigenbelastingen voor de zeer zuinige auto's vanaf 2009 nogmaals zal halveren. Dat betekent dat de houders van dergelijke voertuigen dan nog maar het kwarttarief zullen betalen en de opbrengst van de opcentenheffing van deze auto's nogmaals zal halveren. Het geschetste nadeel zal dan ongeveer 50% hoger komen te liggen dan in tabel 3 is aangegeven (verklaring verschil, onderdeel b). Voorshands willen wij niet op die mogelijke ontwikkeling vooruitlopen. Tabel 3. Ontwikkeling opbrengst opcenten motorrijtuigenbelasting 2008-2012 (bedragen x € 1.000,--) Omschrijving 2008 2009 2010 2011 2012 Raming volgens VJN2008/BG2009 Raming volgens IB2008 Verschil Verklaring verschil: a) Toename gewicht en groei aantal voertuigen b) Halvering MRB zeer zuinige auto's ten opzichte van niveau 2008 uitgaande van half tarief Aantal te heffen opcenten per 1 april: - door provincie - maximaal toegestaan Gemiddelde opbrengst per opcent Onbenutte belastingcapaciteit

10

43.037 43.459 422

44.295 44.605 310

45.670 45.778 108

47.076 46.983 -93

48.532 48.238 -294

422

437

452

468

485

0

-127

-344

-561

-779

77,8 107,9 30,1

79,1 111,9 32,8

80,3 115,8 35,5

81,5 119,9 38,4

82,7 124,1 41,4

559,9

566,6

572,6

579,0

585,8

Bijlage 1.3. Kapitaallasten, bespaarde rente en dividenden 20082012 De kapitaallasten, en dan vooral de rentekosten, geven in vergelijking met de ramingen uit de Voorjaarsnota 2008 naar verwachting een positiever beeld. Onderstaande cijfers zijn opgesteld voordat de gevolgen van de kredietcrisis voor onze provincie merkbaar werden. Voor het risico van de provincie Groningen met betrekking tot de kredietcrisis wordt verwezen naar het onderdeel 1.28 in de paragraaf Weerstandsvermogen (zie bijlage 3). In tabel 4 is de verwachte ontwikkeling van de kapitaallasten zichtbaar gemaakt. Tabel 4. Specificatie kapitaallasten Omschrijving Mutaties: 1. Rente kortlopend a. Kosten kortgeld b. Hogere rente baten 2. Bespaarde rente reserves, voorzieningen en vooruitontvangen rijksmiddelen 3. Groninger Monumenten Fonds 4. Lagere Afschrijvingen Totaal mutaties kapitaallasten (A) Verrekening met: 1. budget PC-privé 2. Ulsderpolder(waterberging) 3. Reitdiepproject/ICT-ring Reitdiep - HK-deel 4. Aankoop St. Jansstraat Totaal verrekening (B) Netto mutaties kapitaallasten(= A+B)

2008

(bedragen x € 1.000) 2009 2010

2011

2012

1.361,825 -9.737,958

-544,025 -4.412,243

1.843,925 -2.396,430

3.748,925 -1.794,106

5.502,175 -3.768,843

1.827,102 -21,250 -104,929 -6.675,210

1.178,180 -21,250 -53,339 -3.852,677

958,259 -21,250 -47,760 336,744

1.023,121 -21,250 -51,976 2.904,714

1.049,493 -21,250 -51,440 2.710,135

0,030 -30,830 1,000

0,000 0,000 0,600

0,000 0,000 0,500

-29,800

0,600

0,500

0,000 0,000 -0,400 -1.125,000 -1.125,400

0,000 0,000 -0,500 -1.125,000 -1.125,500

-6.705,010

-3.852,077

337,244

1.779,314

1.584,635

In het navolgende wordt een korte toelichting gegeven bij de in bovenstaande tabel gepresenteerde onderdelen. A. Totaal mutaties kapitaallasten 1.a. Hogere kosten kortgeld De hogere rente lasten voor 2008 en volgende jaren worden voornamelijk veroorzaakt door de volgende factoren: a. Hoger rekening-courantsaldo SNN. Het rekening-courantsaldo van SNN zal in 2008 naar verwachting met € 11 miljoen toenemen tot € 180 miljoen ad 4,75% (oud 4,25%). Dit geeft in 2008 een verhoging van de rentelast van € 1,0 miljoen. In 2009 is het gemiddeld saldo lager dan in de periode 2010 t/m 2012. De redenen hiervan zijn: Het nieuwe programma (Kompas Noord) en de eindafrekening van de oude programma's (IPR, ISP en EPD 97-99). Vanaf 2010 wordt een toename verwacht tot een saldo van € 204 miljoen ( € 77 miljoen VJN2008) in 2012 tegen een rente ad 4,5% geeft een toename in 2012 van € 5,9 miljoen ten opzichte van de gegevens zoals deze zijn meegenomen in de Voorjaarsnota 2008 (VJN2008). b. Hoger rekening-courantsaldo Regiovisie. Het rekening-courantsaldo van de Regiovisie zal naar verwachting in 2008 met € 5 miljoen toenemen tot € 40 miljoen. Tegen een rente ad 4,75% (oud 4,25%) geeft dit in 2008 een verhoging van de rentelast met € 0,4 miljoen. Daarnaast is er sprake van een aantal kleinere wijzigingen.

11

1.b. Hogere baten rente De hogere rente baten worden vanaf 2008 en volgende jaren voornamelijk veroorzaakt door de volgende factoren: a. Hoger beschikbare kassaldo in 2008 ad € 145 miljoen in combinatie met een hoger percentage van 0,55% tot 4,80% ten opzichte van de Voorjaarsnota 2008. Het hoger beschikbare kassaldo ad € 145 miljoen in 2008 wordt o.a. veroorzaakt door de hoge dividenduitkering Essent die in 2007 is ontvangen en door de hogere saldi van de rekeningcourant van het SNN en Regiovisie. Hierdoor zullen de baten met € 8,1 miljoen toenemen. Voor de jaren vanaf 2009 is er in principe wel een hoger kassaldo dat grotendeels wordt veroorzaakt door een hoger rekening-courantsaldo SNN. Daarnaast is er rekening gehouden met de verwachte uitgaven in 2010 en volgende jaren voor ondermeer de Regiotram en de verdubbeling N33 conform de aannames in de reserve ESFI. Tevens is in het meerjarenperspectief rekening gehouden met de aankoop van het pand St. Jansstraat 4 in 2010 (zie ook verrekening punt 4). In 2012 wordt er een kassaldo ad € 198 miljoen (€ 125 miljoen VJN2008) verwacht tegen een rente ad 4,5% (VJN08 4,25%) geeft een toename van € 3,6 miljoen. b. Verhoging van het rentepercentage rekening-courant Blauwe Stad met 0,50% tot 4,75%. Dit geeft bij een saldi ad € 90 miljoen een verhoging ad € 535.000,--. c. Hoger beleggingsresultaat ad € 569.000,--. Deze wordt veroorzaakt door het aangaan van nieuwe belegging ad € 10,0 miljoen en een verhoogd beleggingsresultaat op het APG Rentefonds Europa. d. Nationaal Groenfonds inzake ILG. In 2007 is er een rekening geopend bij het Nationaal Groenfonds ten behoeve van het ILG. Deze rente baten ad € 562.500,-- zijn bestemd voor het ILG. (zie bespaarde rente reserves, voorzieningen en vooruitontvangen rijksmiddelen) Daarnaast is er sprake van een aantal kleinere wijzigingen. 2. Bespaarde rente reserves, voorzieningen en vooruitontvangen rijksmiddelen Tot en met 2007 werden de vooruitonvangen rijksmiddelen als voorziening op de balans opgenomen. Met ingang van 1 januari 2008 dienen deze geboekt te worden als vlottende schuld. De daaraan toegerekende rente zal met ingang van deze Integrale Bijstelling als kortlopende financieringsmiddelen worden verwerkt (productgroep 0010). De hogere bespaarde rente vanaf 2008 wordt voornamelijk veroorzaakt door de volgende factoren: a. Een hoger saldi van de vooruitontvangen rijksmiddelen Brede Doeluitkering, Bodemsanering en Stads- en Dorpsvernieuwing in combinatie met een hoger renteniveau ad 0,5%. Dit geeft per saldo een hogere rentelast ad € 1,2 miljoen. b. De rente baten ad € 562.500,-- inzake Nationaal Groenfonds worden meegenomen onder de post vooruitontvangen rijksmiddelen ILG. 3. Groninger Monumentenfonds Abusievelijk zijn bij de Voorjaarsnota 2008/Primitieve begroting 2009 de geraamde inkomsten van de achtergestelde lening niet opgenomen. 4. Afschrijvingen Vanwege het actualiseren van de investeringsbedragen 2007 vindt er een wijziging plaats in de daarbij behorende afschrijvingslast. B . Verrekening met kredieten 1. Budget PC-privé In de beleidsbegroting 2001 is een budget beschikbaar gesteld ten behoeve van de uitvoering van een PC-privéregeling. De rentekosten die zijn gemoeid met de verstrekte renteloze voorschotten worden verrekend met dit budget. 2. Ulsderpolder (Waterberging) In het kader van flankerend beleid is er een boerderij aangekocht. De feitelijke rentekosten worden in rekening gebracht bij de desbetreffende boeren, het waterschap en het krediet flankerend beleid (productgroep 4001).

12

3. Reitdiepproject en ICT-ring Reitdiep Door de herberekening van de omslagrente dient er een verrekening plaatst te vinden met het budget gesubsidieerde Hoofdkanalen. 4. Aankoop St. Jansstraat 4 In de Voorjaarsnota 2008 is aangegeven dat wij het pand op 1 december 2010 zullen aankopen. Met de daarbij behorende lasten/baten is al in de VJN2008 rekening gehouden door het opnemen van een stelpost. In de financiering bij de IB2008 is nu rekening gehouden met de aankoop ad € 25 miljoen zodat de daarbij behorende rentelast a 4,5% in mindering kan worden gebracht op de stelpost.

13

14

Bijlage 1.4. Mutaties personeelskostenbudgetten 2008 In deze bijlage wordt de ontwikkeling van de aan de afdelingen toegedeelde personeelskostenbudgetten toegelicht. In de provinciale begroting hanteren wij de systematiek dat verwachte ontwikkelingen in de personeelskosten, waarvan de omvang nog niet precies vaststaat en/of waarvan nog niet duidelijk is hoe de middelen over de afdelingen moeten worden verdeeld, eerst op aparte stelposten in de begroting worden verantwoord. Dat gebeurt in principe bij productgroep 0600 - Saldo kostenplaatsen. Zolang de middelen op die plaats in de begroting staan, worden ze nog niet geacht deel uit te maken van de budgetten 'apparaatskosten personeel'. Zo zijn de budgetten 2008 wegens knelpunten aanvaard beleid en voorstellen nieuw beleid in de Voorjaarsnota 2008 eerst als stelposten begroot en worden deze nu bij de Integrale Bijstelling 2008 aan de afdelingen toegedeeld indien er door de afdelingen invulling is gegeven aan de beschikbaar gestelde middelen. De budgetten 'apparaatskosten personeel' worden bij de Integrale Bijstelling 2008 verhoogd onder een gelijktijdige verlaging van de genoemde stelposten. Er kan daarom niet worden gesteld dat wij deze kosten tot nu toe niet hadden voorzien. De personeelskosten zijn, zoals ieder jaar, aan veel wijzigingen onderhevig. In deze bijlage voor de Integrale Bijstelling 2008 wordt ingegaan op de wijzigingen in het personeelskostenbudget ten opzichte van de Voorjaarsnota 2008 met € 608.482,--. Een aantal factoren, toegelicht in onderstaande heeft geleid tot deze wijzigingen. Het beslag op kredieten, stelposten en inkomsten is groter dan wij eerder hebben aangenomen; het beslag op de algemene middelen juist lager. De verhogingen ten laste van stelposten en inkomsten hebben voor een deel betrekking op middelen nieuw beleid uit de Voorjaarsnota 2008 en eerder, die nu bij de Integrale Bijstelling 2008 overgeheveld worden naar het personeelskostenbudget. 1.1. Dekking t.l.v. kredieten /programmakosten totaal + € 252.039,-Voor een deel worden personeelskosten gedekt door een beroep te doen op verschillende kredieten en budgetten voor programmakosten. Het gaat hier om een aantal kleinere aanpassingen in de eerder voorziene dekking. Een bedrag van € 120.000,-- is nodig om de inhuur van expertise op het gebied van complexe vergunningen te realiseren. 1.2. Dekking ten laste van stelposten, totaal + € 417.189,-Zoals gebruikelijk gaat dit grotendeels om administratieve verwerking van stelposten waarover bij Voorjaarsnota 2008 of eerder al besloten is. Deze worden nu naar de apparaatskosten van de afdelingen geboekt. 1.3. Dekking t.l.v. (te declareren) inkomsten totaal + € 577.229,-Ook in de te verwerven inkomsten heeft zich een aantal wijzigingen voorgedaan ten opzichte van Voorjaarsnota 2008. 1.4. Dekking t.l.v. de algemene middelen totaal - € 637.975,-De algemene middelen worden vooral minder belast doordat er correcties zijn aangebracht ten opzichte van de Voorjaarsnota 2008. Een aantal zaken is vooraf niet altijd goed te overzien. Zo is bijvoorbeeld de stijging van met name de sociale lasten ruim een half procent (€ 304.955,--) minder hoog dan eerder is voorzien.

15

Tabel 5. Mutaties Apparaatskosten Personeel (AKP) Integrale Bijstelling 2008 Om schrijving

Dekking

In ge ld Kredieten

stelpost flora/faunawet- Nbwet

132.232

S telposten

87.622

87.6 22

stelpost RSP/ZZL

90.000

90.0 00

stelpost P RTR

7.700

7.7 00

knelpunten MV

84.766

84.7 66

143.432

143.4 32

stelpost ui tbreiding colle ge GS

34.000

100.0 00

stelpost RO/Wonen

41.284

41.2 84

stelpost en erg ieakkoord

26.131

overboeking tgv inhuur voor schoonmaak expertise complexe verguni ngen MV nw.belei d VV restant akp 2007 tgv rese rve externe vei ligheid MTZ

6.234-

66.000-

26.1 31 6.234-

120.000

120.000

80.000

80.000

165.22270.173

165.22270.173

die nsten voor derden MTZ

68.746

68.746

die nsten voor derden EZ/Energy V alley

15.838

E nergy Valley

30.000

15.838 30.000

mobiliteit brede zin CW

6.377

6.377

mobiliteit brede zin MB

29.000

29.000

beverrattenbestrijding

16.500

B BL

10.000

10.000

K walibo

18.273

18.273

frictiekosten

74.117

74.117

260.000

260.000

kleiner en beter tbv budgetten P&O

33.500

33.500

mobilitiet tbv budgetten p&O

71.000

71.000

107.200

107.200

frictiekosten tbv budgetten p&O

detacheringen tgv uitzendkrachten

Algemene middelen

132.2 32

stelpost ha ndhavingskosten MTZ

stelpost j eugdzorg

Inkomsten

6.500

10.000

ten onrechte niet meegenomen bij VJN stelpost RO/wonen

51.248 304.955-

304.955-

areaal uitbreding N34

200.400-

200.400-

accres OMB 2x verwerkt nog niet verklaard verschil

76.620-

76.620-

347.226608.482

16

51.2 48

accres VJN08 versus PB08

347.2 26252.039

417.1 89

577.229

637.975-

Bijlage 1.5. Tussentijdse verdeling apparaatskosten 2008 Het begrotingsbeeld 2008 in de Voorjaarsnota 2008 is nog gebaseerd op de toerekening van apparaatskosten in de provinciale Begroting 2008. Inmiddels is ten behoeve van de Integrale Bijstelling 2008 een nieuwe toerekening van apparaatskosten uitgevoerd. De aan de productgroepen en investeringen toegerekende apparaatskosten 2008 nemen in totaal toe met ca. € 3,52 miljoen. Van deze stijging is ca. € 0,69 miljoen toe te schrijven aan de in de voorgaande bijlagen beschreven aanpassingen in de personeelskosten, materiële apparaatskosten en de kapitaallasten. De rest van de stijging van de apparaatskosten vloeit voort uit eerder genomen besluiten in het kader van de Overboeking Kredieten en Voorjaarsnota 2008. Van de totale stijging van de apparaatskosten met € 3,52 miljoen wordt ca. € 0,19 miljoen toegerekend aan de investeringen en ca. -/- € 0,22 miljoen aan de gesubsidieerde Hoofdkanalen. De aan de overige functionele productgroepen in de gewone dienst toegerekende apparaatskosten stijgen derhalve met ca. € 3,55 miljoen. Daarnaast kunnen de tot en met de Voorjaarsnota 2008 op stelposten geboekte apparaatskosten met ca. € 2,99 miljoen worden verlaagd omdat deze nu onderdeel uit maken van de toegerekende apparaatskosten. Per saldo stijgen de apparaatskosten ten opzichte van de Voorjaarsnota 2008 derhalve met ca. € 0,56 miljoen. Aangezien er voor de stijging van de apparaatskosten in deze voordracht al een dekking is aangegeven tot een bedrag van ca. € 0,69 miljoen treedt er 2008 per saldo een voordeel voor de algemene middelen op van circa € 0,13 miljoen. Onderstaand is een en ander nog eens schematisch weergegeven. Tabel 6. Vergelijking apparaatskosten Begroting 2008 – Integrale Bijstelling 2008 (bedragen x € 1.000,--) Omschrijving Begroting Integrale Verschil 2008 t/m Bijstelling Voorjaarsnota 2008 2008 Totale toegerekende apparaatskosten

71.463

74.982

3.519

waarvan toegerekend aan: - investeringen - gesubsidieerde hoofdkanalen resteert als toegerekend aan overige exploitatie

3.879 5.923 61.661

4.066 5.706 65.210

187 -217 3.549

4.767

1.777

-2.990

66.428

66.987

559

-

688 688

688 688

Geraamd op stelposten (= nog onverdeeld) Toegerekend aan overige exploitatie inclusief stelposten Te verrekenen met: - reserves en kredieten - middelen in het kader van de IB2008 totaal te verrekenen

Resteert 66.428 66.299 Mutatie beslag op algemene middelen ten opzichte van Voorjaarsnota 2008

-/- 129 -/-129

17

18

Bijlage 2.1. Ontwikkelingen per programma

19

20

1. Inleiding en leeswijzer In dit deel van de Integrale Bijstelling 2008 beschrijven wij de ontwikkelingen per programma sinds het verschijnen van de Voorjaarsnota 2008 m.b.t. 2008 en de Programmabegroting 2009 m.b.t. de jaren 2009-2012. Het gaat daarbij om de volgende onderdelen: • Bestedingsvoorstellen 2008-2012; • Substitutievoorstellen 2008-2012; • Overboeking kredieten 2008-2009; • Voorgenomen overboekingen 2008-2009. Alleen die programma's, waarin wijzigingen worden doorgevoerd, worden in het kader van deze Integrale Bijstelling 2008 belicht. Bestedingsvoorstellen De bestedingsvoorstellen in het kader van de Integrale Bijstelling beperken zich tot het meenemen van de voor het lopende jaar (en de komende jaren) bestuurlijk en technisch onvermijdelijke zaken. Substitutievoorstellen Bij de verschillende programma's geven wij alleen de substitutievoorstellen weer, voor zover deze leiden tot een verschuiving tussen programma's en thema's. Verschuivingen tussen productgroepen binnen hetzelfde thema worden niet in deze bijlage zichtbaar gemaakt, maar alleen in de betreffende begrotingswijziging voor 2008 en 2009. Een uitzondering maken wij voor die substitutievoorstellen die leiden tot een andere inzet van middelen, ook al gaat het om een verschuiving binnen hetzelfde thema. De meeste van de substitutievoorstellen betreffen echter een wijziging van de productgroep, waarop de desbetreffende uitgaaf wordt verantwoord, zonder dat deze inhoudelijk een wijziging ondergaan. Indien dit het geval is en er is sprake van een verschuiving tussen thema's dan worden ze in deze bijlage wel vermeld maar niet nader toegelicht. De substituties naar aanleiding van Sociaal Beleid 2009-2012 hebben we verwerkt in bijlage 2.2. Substituties binnen de materiële apparaatskosten en substituties, die al in eerdere voordrachten aan de orde zijn geweest, worden nu niet meer genoemd. Substituties die betrekking hebben op verrekeningen met personeelskostenbudgetten komen alleen tot uitdrukking in bijlage 1.4. Overboeking kredieten/Voorgenomen overboekingen Bepalend bij overboeking van kredieten is dat de levering of uitvoering niet meer in 2008 maar in 2009 zal plaatsvinden. Het jaar waarin de verplichting is aangegaan is daarvoor niet het onderscheidend criterium. Bij de voorstellen tot overboeking van kredieten naar het dienstjaar 2009 maken we het volgende onderscheid. De besluitvorming over de overboeking van de onder het kopje Overboeking van kredieten genoemde kredieten naar 2009 kan niet wachten tot het moment waarop er een bestemming aan het rekeningresultaat 2008 wordt gegeven. Daarom worden ze nu in deze voordracht vertaald in een wijziging van zowel de begroting 2008 als de begroting 2009. De besluitvorming over de overboeking van de onder het kopje Voorgenomen overboekingen genoemde kredieten naar 2009 zal daarentegen wel kunnen wachten tot het moment waarop er een bestemming aan het rekeningresultaat 2008 wordt gegeven. De betreffende voorstellen worden daarom pas verwerkt in de voordracht inzake de jaarrekening 2008, maar worden nu reeds aangekondigd. De Voorgenomen overboekingen kunnen in 2 categorieën worden verdeeld, te weten: categorie 1: Structurele overboekingen (veelal programma's, projecten c.q. specifieke activiteiten) met een meerjarig karakter, waarover wij hebben besloten dat de beschikbare middelen tijdens de projectduur beschikbaar blijven. Alleen voor zover er afwijkingen zijn in de uitvoering worden deze hierna verder toegelicht. categorie 2: Incidentele overboekingen gebaseerd op de stand van zaken per ultimo september. Deze worden per programma uitgebreid toegelicht.

21

22

1.1. Ondernemend Groningen Omschrijving

2008

2009

(bedragen x € 1.000,--) 2010 2011 2012

dekking

1.1.1. Bestedingsvoorstellen 1.1.2. Substitutievoorstellen 1. krediet procesgelden Waddenfonds 2. Vaarverbinding Erica - Ter Apel 3. IAG - projecten

100,0

Reserve Ecologische HoofdStructuur (Groen)

148,8 1.042,0

reserve ESFI Inkomsten Europa/EZ

1.1.3. Overboeking kredieten 1.1.4. Voorgenomen overboekingen Categorie 1: Categorie 2: 1. Energy Valley 2. Toeristische mediacampagne 3. ICT-Breedband/provinciering

-p.m.

p.m.

Algemene reserve

-p.m. -p.m.

p.m. p.m.

Algemene reserve Algemene reserve

1.1.1. Bestedingsvoorstellen Is bij dit programma niet aan de orde. 1.1.2. Substitutievoorstellen 1.1.2.1. Waddenfonds Voor een drietal Waddenfondsprojecten (a. waddenwandelpaden; b. landmerken; c. kwelderherstel) is cofinanciering van de provincie gevraagd en toegezegd. Ter dekking van de kosten wordt deels een beroep gedaan op het krediet procesgelden Waddenfonds (€ 130.000). Het krediet is ontoereikend en wordt aangevuld met € 100.000,-- ten laste van de reserve Ecologische Hoofdstructuur (Groen). Provinciale Staten zijn hierover geïnformeerd bij brief van 2008-22443/19/A,PP. 1.1.2.2. Vaarverbinding Erica - Ter Apel In 2008 heeft een deelbetaling aan de provincie Drenthe plaatsgevonden voor het project vaarverbinding Erica - Ter Apel voor fase 1a. De provincie Drenthe is trekker van het project. Dit project maakt onderdeel uit van het herstel van de vaarverbindingen en is onderdeel van de Top-10 van de Agenda voor de Veenkoloniën. Deze deelbetaling komt ten laste van ESFI en wordt via deze opzet in de begroting 2008 administratief opgevoerd. 1.1.2.3. IAG Subsidies die verstrekt worden in het kader van het Innovatief Actieprogramma Groningen (IAG) worden gedekt uit een 3-tal verschillende financiële bronnen, te weten: EFRO, EZ/Kompas en cofinanciering Kompas/REP. Abusievelijk zijn bij de VJN2008 de uitgaven en de daarbij behorende inkomsten voor wat betreft de EFRO en EZ/Kompas bijdragen niet begroot. Dit wordt nu gecorrigeerd. Voor het EFRO-deel wordt € 846.782,-- bijgeraamd, voor het EZ/Kompasdeel bedraagt de bijraming € 195.218,--. In zijn totaliteit bedraagt de bijraming derhalve € 1.042.000,--.

23

1.1.3. Overboeking van kredieten Is bij dit programma niet aan de orde. 1.1.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008] Categorie 1: (rapportage als er afwijkingen zijn te melden m.b.t. lopende programma/project e.d.) Is bij dit programma niet aan de orde. Categorie 2: (Incidentele overboekingen) 1.1.4.1. Energy Valley Bij de Voorjaarsnota 2007 is voor de jaren 2008 t/m 2011 jaarlijks een bedrag van € 200.000,-beschikbaar gesteld binnen het programma Energy Valley. Het krediet is bedoeld voor de cofinanciering van projecten in de provincie Groningen die binnen het programma Energy Valley worden uitgevoerd als procesgeld voor hetzelfde doel. Wij stellen voor om het restant van deze middelen mee te nemen in de overboekingvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2008. 1.1.4.2. Toeristische mediacampagne De tweede fase van de Toeristische Mediacampagne is in voorbereiding. Halverwege dit jaar is door Marketing Groningen een concept-projectopzet geschreven. Het doel is om het gereserveerde provinciale budget fors te vergroten door middel van het aanvragen van een Koers-Noord/EFRObijdrage. De aanvraag is in de maand oktober ingediend. De verwachting is dat aan het eind van het jaar meer duidelijkheid bestaat of de aanvraag is gehonoreerd. Dit najaar is de uitvoering van het project alvast gestart. Daarvoor kan in eerste instantie het provinciale budget benut worden. De inschatting is dat in 2008 ca. € 300.000,-- wordt besteed. Het restant zal ingezet als cofinanciering voor het project. Wij stellen voor om deze middelen mee te nemen in de overboekingsvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2008. 1.1.4.3. ICT-Breedband/provinciering Het project provinciering kent een looptijd van 4 jaar (t/m 2007). De beschikbare middelen zijn inmiddels een aantal keren overgeboekt, de laatste keer in 2007 (€ 25.916,--). Deze middelen zijn deels ingezet voor de kosten van aanbesteding in het project provinciering in Oost-Groningen. Er is nog een bedrag van ca. € 17.000,-- beschikbaar. Wij willen dit bedrag nog inzetten voor vervolg activiteiten voor het stimuleren van het gebruik van breedbanddiensten. Met deze middelen kunnen wij het totale project afwikkelen, omdat de laatste ring (tracé Oost-Groningen) in 2009 wordt gerealiseerd. Daarmee is het project provinciering geheel afgerond. Wij stellen voor om deze middelen mee te nemen in de overboekingvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2008.

24

1.2. Wonen (bedragen x € 1.000,--) 2009 2010 2011

Omschrijving

2008

1.2.1. Bestedingsvoorstellen 1. Collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO)

411,1

Provinciefonds

1.2.2. Substitutievoorstellen 1. Uitbreiding budget Locatiegebonden Subsidies voor eigenbouw

136,9

rijksbijdrage

1.2.3. Overboeking kredieten 1. Collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) 1.2.4. Voorgenomen overboekingen 1. Digitale uitwisseling van Ruimtelijke Processen (DURP)

2012

dekking

-411,1

411,1

Algemene reserve

-p.m.

p.m.

Algemene reserve

1.2.1. Bestedingsvoorstellen 1.2.1.1. Collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) De Tweede Kamer heeft bij de vaststelling van de begrotingsstaten VROM in een motie (30800 XI, nr.48, d.d. 20-12-2006, ingediend door S. Depla) aangedrongen op het landsbreed ondersteunen van initiatieven voor collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO), dat wil zeggen het in groepsverband realiseren van betaalbare woningen in opdracht van de toekomstige bewoners. In haar Actieplan Woningproductie (31200 XVIII; 27562; 30607, nr.10, d.d. 22-11-2007) heeft de minister voor Wonen, Wijken en Integratie aangekondigd om in 2008 - conform de wens van de Tweede Kamer - een extra stimulans te geven voor projecten die gebaseerd zijn op CPO, ook buiten de woningbouwregio’s van het BLS 2005. Hiertoe wordt het in het BLS 2005 opgenomen subsidieplafond voor eigenbouw verlaagd van € 42,5 miljoen naar € 34,5 miljoen. De daarmee vrijgemaakte € 8 miljoen wordt door middel van een storting in het Provinciefonds verdeeld over de twaalf provincies met per provincie een minimumbedrag van € 200.000,-- als basis en voor het overige een bedrag per provincie naar rato van het aantal huishoudens. Het aandeel van onze provincie daarin bedraagt in 2008 € 411.100,--. Het provinciale budget is bestemd voor die burgers binnen een provincie, die zich – zonder winstoogmerk – in een groep hebben georganiseerd voor de realisatie van een woningbouwproject voor eigen bewoning en die op basis van een provinciale subsidieverordening een beroep kunnen doen op financiële ondersteuning, met name voor de startfase van hun project. In de provincie Gelderland is een dergelijke subsidieregeling (de Subsidieregeling Collectief Particulier Opdrachtgeverschap) reeds sinds 2006 van kracht. Aangezien sommige provincies nog weinig of geen ervaring hebben met de ondersteuning van CPO, heeft de minister voor WWI in januari 2008 een landelijk kennisprogramma rond eigenbouw en collectief opdrachtgeverschap gestart. In dit kennisprogramma worden effectieve beleidsstrategieën en succesvolle bouwprojecten uitgedragen, onder meer in provinciale bijeenkomsten die plaatsvinden tot medio 2009. Deze bijeenkomsten zullen zich weliswaar in eerste instantie richten op provinciale en gemeentefunctionarissen die zich bezig houden met particulier opdrachtgeverschap, maar die functionarissen kunnen hierbij ook groepen bewoners en hun eventuele adviseurs betrekken. Deze integratie-uitkering van totaal € 8 miljoen is eenmalig en kan iedere provincie de komende jaren inzetten voor de bevordering van CPO. Wij verwachten dat de activiteiten in het kader van het collectief particulier opdrachtgeverschap pas na 1 januari 2009 van start zullen gaan. Om die reden stellen wij u in het kader van deze Integrale Bijstelling voor om het gehele bedrag van € 411.100,-- over te boeken naar 2009.

25

1.2.2. Substitutievoorstellen 1.2.2.1. Uitbreiding Budget Locatiegebonden Subsidie voor eigenbouw In september 2008 hebben wij een subsidiebedrag ad € 136.960,-- van het Rijk ontvangen. Deze bijdrage is het gevolg van een wijziging van de BLS-regeling. Hierbij is het mogelijk om met terugwerkende kracht per 1-1-2007 aan gemeenten subsidie te verstrekken indien zij meer particuliere woningen laten bouwen, dan een bepaald drempelaantal. Het bedrag komt bij de provincie terecht omdat wij als budgethouder fungeren voor de BLS-regeling. In totaal zullen zes gemeenten subsidie ontvangen over het jaar 2007. 1.2.3. Overboeking kredieten 1.2.3.1. Collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) Zie toelichting bij 1.2.1.1. 1.2.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008] Categorie 1: (rapportage als er afwijkingen zijn te melden m.b.t. lopende programma/project e.d.) Is bij dit programma niet aan de orde. Categorie 2: (Incidentele overboekingen) 1.2.4.1. Digitale uitwisseling van Ruimtelijke Processen (DURP) In november 2003 hebben alle overheden in een convenant vastgelegd dat hun plannen zullen worden vervaardigd volgens landelijk afgesproken standaarden: Digitale uitwisseling van Ruimtelijke Processen (DURP) en het InformatieModel RO (IMRO). Bij de Voorjaarsnota 2008 is hiervoor een bedrag van € 75.000,-- beschikbaar gesteld. De werkzaamheden zijn op dit moment volop aan de gang en worden afgestemd op het POP proces dat in ieder geval tot mei 2009 gaat lopen. Omdat de overheden nog niet klaar zijn om aan de digitale verplichtingen te kunnen voldoen en ook nog enkele IVT voorzieningen (applicaties) ontbreken heeft de wetgever de digitale verplichting uitgesteld naar 1 juli 2009. Wij stellen voor om het restant van deze middelen mee te nemen in de overboekingvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2008.

26

1.3. Karakteristiek Groningen Omschrijving

2008

(bedragen x € 1.000,--) 2009 2010 2011

2012

dekking

1.3.1. Bestedingsvoorstellen 1.3.2. Substitutievoorstellen 1. Bijdrage in project Weidevogelimpuls 2. Bijdrage in opstellen van Natura 2000-beheerplannen

100,0

45,0

1.3.3. Overboeking kredieten 1. Bezoekerscentrum Nationaal Park Lauwersmeer

- 80,0

80,0

150,0

rijksbijdrage 35,0

20,0

rijksbijdrage

Algemene reserve

1.3.4. Voorgenomen overboekingen

1.3.1. Bestedingsvoorstellen Is bij dit programma niet aan de orde. 1.3.2. Substitutievoorstellen 1.3.2.1. Bijdrage in project Weidevogelimpuls Op verzoek van het ministerie van LNV hebben wij namens BoerenNatuur (BN) een subsidieverzoek ter financiering van het investeringsplan weidevogelbeheer Groningen bij het ministerie ingediend. Deze middelen dienen in principe naast het opkrikken van weidevogellandschap, als opmaat naar effectiever weidevogelbeheer. Op 16 april 2008 hebben wij voor dit project een beschikking van € 150.000,-- ontvangen. Wij fungeren in deze constructie als doorgeefluik. 1.3.2.2. Bijdrage in opstellen van Natura 2000-beheerplan Het vaststellen van de beheerplannen is een nieuwe wettelijke taak voor de provincies. Met het IPO zijn afspraken gemaakt over een éénmalige rijksbijdrage van € 200.000,-- als compensatie voor de kosten van deze generatie beheerplannen. De hoogte van de bijdrage is gebaseerd op het aantal beheerplannen waarvoor de provincie het voortouw neemt en de normkosten per categorie beheerplan. Wij dragen zorg voor het opstellen van de beheerplannen in de Natura 2000-gebieden, t.w.: Zuidlaardermeergebied en Lieftinghsbroek. Deze beheerplannen dienen uiterlijk drie jaar na de aanwijzing van de betreffende gebieden door het Rijk te kunnen worden vastgesteld. 1.3.3. Overboeking kredieten 1.3.3.1. Bezoekerscentrum Nationaal Park Lauwersmeer In de begroting 2007 is een bedrag van € 80.000,-- beschikbaar gesteld voor de realisering van een bezoekerscentrum voor het Nationaal Park Lauwersmeer. In het kader van de Integrale Bijstelling 2007 zijn deze middelen overgeboekt naar 2008. De initiatieven om te komen tot een bezoekerscentrum zijn door Staatsbosbeheer overgenomen van het Overlegorgaan Nationaal Park Lauwersmeer, waardoor het project vertraging heeft opgelopen. Inmiddels is een projectleider aangetrokken die de voortgang van het project moet bewaken. Aan drie bureaus is een offerte gevraagd voor het maken van een schetsontwerp voor het bezoekerscentrum, te vestigen in de Bosschuur van Staatsbosbeheer. In november 2008 zal het Overlegorgaan beslissen met welk bureau zal worden verder gewerkt tot en met de fase van het definitieve ontwerp. In de planning is de realisatie van het bezoekerscentrum in 2009 voorzien.

27

De bouw van het bezoekerscentrum Nationaal Park Lauwersmeer wordt mede gefinancierd door de provincie Fryslân, de waterschappen en 4 gemeenten. Wij stellen voor om de provinciale bijdrage van € 80.000,-- aan het bezoekerscentrum over te boeken naar 2009. 1.3.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008] Is bij dit programma niet aan de orde.

28

1.4. Bereikbaar Groningen Omschrijving

2008

1.4.1. Bestedingsvoorstellen 1. Bijdrage in financiering rotonde Blauwe Roos

290,0

1.4.2. Substitutievoorstellen 1. Opwaarderen bushaltes N976 2. Managementcontract BWK 3. Rotonde De Rensel 4. Verbreding N46 1.4.3. Overboeking kredieten 1. N360 rotonde Jukwerderweg 1.4.4. Voorgenomen overboekingen categorie 1: 1. Uitvoering Beleidsnota Fiets 2. Uitvoering Actieplan Verkeersveiligheid categorie 2: 3. Regiotram 4. Uitvoering RSP-ZZL

(bedragen x € 1.000,--) 2009 2010 2011

2012

dekking flexibel budget

-119,2 -344,4 196,0 1.500,0

-344,4

-344,4

-344,4

reserve ESFI apparaatskosten bijdrage derden reserve ESFI

-100,0

100,0

Algemene reserve

-p.m.

p.m.

Algemene reserve

-p.m.

p.m.

Algemene reserve

-p.m. -p.m.

p.m. p.m.


1.4.1. Bestedingsvoorstellen 1.4.1.1. Bijdrage in financiering rotonde Blauwe Roos Op 16 januari 2007 hebben wij aan Provinciale Staten bij voordracht 01/2007 de herinrichting van de verkeersknoop Beertsterweg-aansluiting A7-Oostelijke Rondweg in de gemeente Winschoten (de zgn. Blauwe Roos) ter goedkeuring voorgelegd. Op 1 juli 2008 is ten behoeve van dit project het bestek 2005-13 aanbesteed. De aanbieding van de laagste inschrijver lag echter € 1.135.000,-- hoger dan de raming. Op 30 juli 2008 hebben wij naar aanleiding van de afdelingsnota inzake de uitslag van de aanbesteding o.a. besloten om te gaan onderhandelen om te komen tot een prijsverlaging en nog een uiterste inspanning te plegen om dekking van het ontbrekende bedrag buiten de algemene middelen te zoeken. Naar aanleiding van dit besluit is de navolgende dekking voor de meerkosten gevonden: 1. planaanpassing van het project € 275.000,-2. aanvullende bijdrage Ring Blauwestad € 100.000,-3. aanvullende bijdrage gemeente Winschoten € 150.000,-4. vrijval afrekening BDU-projecten 2008 € 201.000,-5. herinzetten vrijval ESFI (bushaltes N976) € 119.000,-6. restant activeren en afschrijven of ineens t.l.v. de algemene middelen € 290.000,-totaal € 1.135.000,-Wij hebben op 19 augustus 2008 ingestemd met deze financieringsopzet, met dien verstande dat bij de behandeling van de Integrale Bijstelling 2008 zal worden besloten of het resterende bedrag van € 290.000,-- ineens ten laste van de algemene middelen wordt gebracht of dat dit bedrag zal worden afgeschreven in 20 jaar. Aangezien de begrotingsruimte op dit moment beschikbaar is, stellen wij u voor het resterende bedrag van € 290.000,-- ineens ten laste van de algemene middelen te brengen.

29

1.4.2. Substitutievoorstellen 1.4.2.1. Opwaarderen bushaltes N976 (zie ook 1.4.1.1.) Bij de Voorjaarsnota 2006 is een bedrag van € 260.000,-- uit de reserve ESFI beschikbaar gesteld voor de opwaardering van de bushaltes langs de weg Vlagtwedde-Sellingen-Ter Apel. Het project is inmiddels afgerond. Het werk heeft totaal € 140.809,86 gekost. Het overschot van ca. € 119.190,-- is ontstaan door de werkzaamheden uit te voeren in combinatie met groot onderhoud aan het wegvak en ten gevolge van behaald aanbestedingsvoordeel. 1.4.2.2. Managementcontract BWK Vanaf 2009 zal het nieuwe managementcontract beheer wegen en kanalen in werking treden voor de periode 2009-2011. Bij de Voorjaarsnota 2008 en de Programmabegroting 2009 is voor 2009 in totaal € 1,3 miljoen beschikbaar gesteld voor het nieuwe managementcontract Beheer Wegen en Kanalen (BWK). (Voor de jaren 2010 en 2011 is het beschikbaar gestelde bedrag respectievelijk € 0,95 miljoen en € 0,6 miljoen. Voor 2012 en verder € 0,5 miljoen per jaar). De extra middelen zijn in de begroting in eerste instantie geheel geboekt op productgroep 3102 (Onderhoud en beheer wegen en fietspaden). Op basis van de evaluatie van het managementcontract 2002-2007 en de prioritering van de projecten voor de nieuwe periode worden de budgetten voor de verschillende producten die binnen het contract vallen nu over de verschillende productgroepen en daarmee ook over verschillende programma's herverdeeld. 1.4.2.3. Rotonde De Rensel Ter ontsluiting van de industrieterreinen De Rensel en Hoogebrug is de door de gemeente Winschoten voorgestelde aansluiting in verband de verkeersveiligheid omgevormd tot een rotonde. De provincie heeft, zonder een bedrag te noemen, aangegeven in de kosten te willen bijdragen en heeft aan de gemeente Winschoten gronden verkocht ten behoeve van het industrieterrein De Rensel, die provinciaal eigendom waren sinds de aanleg van de rondweg Winschoten. Gezien de verwevenheid met de huidige aanpassing hebben wij besloten om van de opbrengst uit de verkoop van deze grond € 196.000,-- in te zetten ten behoeve van de gemeente Winschoten, als bijdrage in het project Rotonde De Rensel. 1.4.2.4. Verbreding N46 (Eemshavenweg) In de zomer van 2008 heeft groot onderhoud aan de N46 plaatsgevonden waarbij de deklaag met een breedte van 7,30-7,50 meter volledig is vervangen. Na het aanbrengen van de wegbelijning bleek de redresseerstrook (ruimte tussen kantstreep en berm) echter niet overal de minimaal gewenste breedte van 0,25 meter te hebben. Als oplossing voor dit probleem is in eerste instantie gekozen voor het aanbrengen van betonstroken van 0,40 meter aan weerszijden tot een totale wegbreedte van tenminste 8,10 meter. De kosten voor deze aanpassing bedragen ca. € 1,0 miljoen, beschikbaar te stellen uit de reserve ESFI waarin in totaal € 1,7 miljoen gelabeld is voor verbetering van verkeersveiligheidsknelpunten N46 en waarvan € 0,2 miljoen is gebruikt voor aangebrachte belijning. (NB. Bij Voorjaarsnota 2008 is in totaal € 0,34 miljoen beschikbaar gesteld voor belijning N46. Het restant (€ 0,14 miljoen) vloeit nu terug naar reserve ESFI.) Wij hebben op 14 oktober 2008 echter vanwege betere doorstroming in relatie tot de te verwachten grotere intensiteit in de toekomst gekozen voor een verbreding van de weg (conform de ARBOnormen) tot 8,60 meter. De kosten hiervan bedragen ca. € 3,0 miljoen en de uitvoering vindt plaats in het voorjaar van 2009. Wij stellen voor de benodigde middelen beschikbaar te stellen uit de gelabelde restantmiddelen in ESFI (€ 1,5 miljoen) en uit het budget achterstallig onderhoud Oostelijke Ringweg (€ 1,5 miljoen). Van het budget achterstallig onderhoud Oostelijke Ringweg (€ 1,835 miljoen) is een beperkt deel (ca. € 0,3 miljoen) nodig voor noodzakelijk onderhoud, aangezien de Oostelijke Ringweg bij het ongelijkvloers maken geheel wordt vernieuwd. Binnenkort zullen wij uw Staten per brief nader informeren over de door ons gemaakte keuze uit de twee uitgewerkte varianten.

30

1.4.3. Overboeking kredieten 1.4.3.1. N360 rotonde Jukwerderweg (€ 100.000,--) Samen met de gemeente Appingedam hebben wij in 2006 een raamplan N360 ontwikkeld in welk kader onder meer een drietal rotondes wordt gerealiseerd. Het betreft rotondes op de N360 bij de aansluitingen Tjamsweersterweg, Jan Bronsweg en Jukwerderweg. Over de gefaseerde aanpak van dit raamplan hebben wij afspraken gemaakt met het gemeentebestuur van Appingedam. Die aanpak is mogelijk met behulp van een financiële bijdrage van de gemeente en een bijdrage uit de BDU. Afgesproken is dat als laatste de rotonde Jukwerderweg wordt gerealiseerd. Ons aandeel in de uitvoeringskosten van deze rotonde bedraagt € 100.000,-- en is, zoals u weet, opgenomen in het uitvoeringsprogramma 2007 van het Actieplan Verkeersveiligheid. Uitvoering vindt plaats in 2008/2009. Om realisering mogelijk te maken is het bedrag in het kader van de Jaarrekening 2007 administratief technisch overgeboekt naar 2008. Inmiddels is duidelijk geworden dat het onderhavige project voor een bijdrage uit de BDU is opgenomen in het concept bestedingsplan BDU 2009. Tegen deze achtergrond stellen wij u voor het bedrag van € 100.000,--, in het kader van Uitvoering Actieplan Verkeersveiligheid, over te boeken naar 2009. 1.4.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008] Categorie 1: (Structurele overboekingen: rapporteren bij afwijkingen m.b.t. lopende programma/project e.d.) 1.4.4.1. Uitvoering Beleidsnota Fiets (€ p.m.) U heeft bij de Integrale Bijstelling 2007 besloten een bedrag € 684.991,-- over te boeken naar 2008. Hiervan was voor de realisatie van de Fietsroute Plus tussen Groningen en Zuidhorn € 346.220,nodig. De resterende € 338.771,-- zal worden ingezet t.b.v. het nieuwe Actieplan Fiets (2008 - 2010). e Eind 2007 is dit 2 Actieplan Fiets behandeld in uw commissie Economie & Mobiliteit. Centraal daarin staat de aanleg van de Fietsroute Plus tussen Bedum en Groningen. Om realisatie financieel mogelijk e te maken wordt er binnen dit 2 Actieplan fiets meerdere jaren gespaard. Daarbij hoort dat de e middelen die eind dit jaar ten behoeve van het 2 Actieplan Fiets resteren worden overgeheveld naar 2009. Om die reden stellen wij u voor de middelen die eind 2008 nog niet zijn gecommitteerd, mee te nemen in de overboekingsvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2008. 1.4.4.2. Uitvoering Actieplan Verkeersveiligheid (€ p.m.) Bij brief van 4 juli 2007 met briefnummer 2007-20.227/27/A.21,VV hebben wij u geïnformeerd over het meerjarig uitvoeringsprogramma 2008-2010 van het Actieplan verkeersveiligheid provinciale wegen. Met de voor die jaren in totaal beschikbare € 2.187.900,-- zullen wij een groot aantal werkzaamheden uitvoeren die een bijdrage leveren aan het realiseren van de doelstelling voor de reductie van het aantal ernstige verkeersslachtoffers uit de Nota Mobiliteit. Dit meerjarig uitvoeringsprogramma gaat er van uit dat middelen die in 2008 (nog) niet gecommitteerd zijn zullen worden overgeheveld naar 2009. Wij stellen u voor deze middelen mee te nemen in de overboekingsvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2008. Categorie 2: (Incidentele overboekingen) 1.4.4.3. In stand houden projectorganisatie Regiotram (€ p.m.) U heeft bij de Jaarrekening 2007 ingestemd met het overboeken van het van ons provinciaal aandeel in de voorbereidingskosten fase 1 Regiotram (in totaal € 1.581.700,--). (Samen met de bijdrage die bij VJN2007 beschikbaar was gesteld als voorlopige bijdrage voor 2008 (€ 200.000,-) komt het totaal in 2008 te besteden bedrag voor de lopende fase 1 uit op € 1.781.700,-.) Daarnaast heeft u in het kader van de Voorjaarsnota 2008 ingestemd met het beschikbaar stellen van financiële middelen (in totaal € 2,5 mln.) voor ons aandeel in de fase 2 t/m 4 voor de jaren 2009-2011. Wij hechten er aan dat de middelen die eind 2008 nog niet zijn aangewend beschikbaar blijven als noodzakelijke voorwaarde voor de instandhouding van de projectorganisatie Regiotram.

31

Om die reden stellen wij u voor de middelen die eind 2008 nog niet zijn gecommitteerd, mee te nemen in de overboekingsvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2009. 1.4.4.4. Uitwerking Regiospecifiek Pakket ZZL (€ p.m.) U heeft via de Voorjaarsnota 2008 voor 2008 € 200.000,-- en voor 2009 € 310.000,-- beschikbaar gesteld voor de uitwerking van het Regiospecifiek Pakket ZuiderZeeLijn. Deze middelen zijn nodig ter bekostiging van de vervanging van interne capaciteit (2008: € 90.000,-- en 2009: € 180.000.--), en bureau- en onderzoekskosten (2008: € 110.000,-- en 2009: € 130.000,--). Zoals aangekondigd hebben wij eerst energie gestoken in de uitwerking van een effectieve en efficiënte provinciale projectorganisatie. Daarnaast heeft veelvuldig overleg plaatsgevonden met de partners van het convenant RSP-ZZL. Een en ander maakt dat wij weliswaar kosten zullen maken in 2008 maar dat het zwaartepunt voor wat betreft het inhuren van capaciteit en het uitvoeren van onderzoek zich ingaande 2009 zullen gaan manifesteren. Daarom stellen wij u voor het deel van de bureau- en onderzoekskosten dat aan het eind van 2008 nog niet is gecommitteerd voor RSP-ZZL activiteiten mee te nemen in de overboekingsvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2008.

32

1.5. Schoon/veilig Groningen Omschrijving

(bedragen x € 1.000,--) 2008 2009 2010

1.5.1. Bestedingsvoorstellen 1. Lagere inkomsten leges ontgrondingen 2. Extra uitvoeringskosten Milieu 3. Extra kosten IMPLEMENT 4. Extra beverrattenbestrijder 5. Kleinschalige waterberging

- 60,0

1.5.2. Substitutievoorstellen 1. Hogere uitgaven nazorg

166,0

2. Hogere inkomsten ontgrondingenheffing

- 86,0

35,0 75,0 27,0

p.m. -21,5

p.m.

2011 p.m.

2012 p.m.

dekking flexibel budget flexibel budget flexibel budget flexibel budget flexibel budget voorziening nazorg stortplaatsen egalisatiereserve ontgrondingen

1.5.3. Overboeking kredieten N.v.t. 1.5.4. Voorgenomen overboekingen Categorie 1: 1. Actieplan Biomassa 2. Costa Due fase II Categorie 2: 3. Energieconvenant Groningen 4. Leren voor Duurzame Ontwikkeling 2008 - 2011 5. Actieplan Gebouwde Omgeving 6. Energieakkoord

-p.m. -p.m.

p.m. p.m.


-p.m.

p.m.

Algemene reserve

-p.m. -p.m. -p.m.

p.m. p.m. p.m.

Algemene reserve Algemene reserve Algemene reserve

1.5.1. Bestedingsvoorstellen 1.5.1.1. Lagere inkomsten leges ontgrondingen Op grond van de gerealiseerde en de nog te verwachten afgifte van leges voor ontgrondingen is de verwachting, dat door weinig grote ontgrondingen er dit jaar minder legesinkomsten van € 35.000,-komen. 1.5.1.2. Extra uitvoeringskosten Milieu (advertentiekosten) Sinds vorig jaar hebben wij te maken met een sterke stijging van de advertentiekosten op het budget uitvoeringskosten milieu. Het betreft m.n. de advertentieopdrachten in het kader van de Wet milieubeheer (Wm) en het Vuurwerkbesluit. De 3 belangrijkste oorzaken daarvan zijn: • sinds medio 2007 worden advertenties gebundeld in het Dagblad van het Noorden; • de aanpassing van de huisstijl voor de advertenties vraagt meer ruimte; • kranten zijn overgegaan op het tabloidformaat, wat extra kosten met zich meebrengt. We verwachten dit jaar een tekort van circa € 75.000,--, waarbij ook rekening is gehouden met een aandeel ad € 22.100,-- uit het jaar 2007. Abusievelijk is bij de afsluiting van het rekeningjaar 2007 met deze kosten geen rekening gehouden. Dit najaar voeren wij een intern onderzoek uit over de organisatie en coördinatie van alle provinciale advertentieopdrachten. Daarbij zal ook worden onderzocht of de kosten van deze opdrachten structureel voldoende zijn en/of door uitbreiding van wettelijke taken structureel extra middelen noodzakelijk zijn. Aan de hand van dit onderzoek zullen wij bezien tot welk niveau deze kosten structureel moeten worden verhoogd. Bij de Voorjaarsnota 2009 zullen wij u hierover informeren. 1.5.1.3. Extra kosten IMPLEMENT Met Wonen++ als inzet heeft de provincie Groningen in 2006 een subsidie aanvraag in het kader van het Europese IEE (Intelligent Energy Europe) programma gedaan. Dit project waar 7 verschillende Europese partners in participeren heet IMPLEMENT, Wonen++ is hier de Nederlandse uitvoeringscomponent van.

33

Naar aanleiding van de financiële interimrapportage die in juli dit jaar voor IMPLEMENT is opgesteld, is duidelijk geworden dat aanvullende middelen nodig zijn om het project op een goede manier af te ronden. Reden voor het tekort is terug te voeren op een aantal oorzaken. Tijdens de onderhandeling met Europa is een aantal extra activiteiten in IMPLEMENT opgenomen, zonder dat hiervoor extra middelen zijn toegekend. Andere tegenvaller is het neerwaarts bijstellen van de in de subsidieaanvraag gehanteerde overheadpercentage en uurtarieven. Tot slot was er sprake van dat in de oorspronkelijke opzet middelen die gegenereerd werden in IMPLEMENT ingezet zouden worden voor activiteiten binnen Wonen++. Vanwege het verschil in looptijd tussen Wonen++ en IMPLEMENT is er gedwongen voor gekozen activiteiten en daarmee kosten rond de evaluatie van Wonen++ onder IMPLEMENT te brengen. Bij de afronding van Wonen++ is de verwachting dat er geen financiële middelen zullen resteren. Om IMPLEMENT op een goede manier af te ronden wordt voorgesteld om € 27.000,-- beschikbaar te stellen ten laste van de algemene middelen. 1.5.1.4. Intensivering beverrattenbestrijding Groningen beschikt in 2008 over één fte beverrattenbestrijder, die ten laste komt van het landelijke budget. Met deze formatieplaats voeren we de grensbewaking langs de Duitse grens uit. De beverrat is intussen echter weer op verschillende plaatsen in de provincie opgedoken. In 2007 hebben we 25 beverratten gevangen, in 2008 tot en met augustus 34 exemplaren. Daarbij hebben we zowel in 2007 als in 2008 muskusrattenbestrijders ingezet bij vangacties, hetgeen ten koste is gegaan van de muskusrattenbestrijding. De beverrattenbestrijding wordt bemoeilijkt doordat de beverratten zich vooral voordoen in moeilijk toegankelijke natuurgebieden en doordat als gevolg van het uitzetten van otters en bevers niet meer met klemmen kan worden gevangen, maar arbeidsintensieve vangkooien moeten worden gebruikt. Om de controle over de beverratten niet te verliezen is extra inzet noodzakelijk. We stellen voor met onmiddellijke ingang een tijdelijke extra beverrattenbestrijder aan te stellen. De kosten inclusief bijkomende kosten voor vangmaterialen, reisen verblijfkosten en dienstkleding bedragen € 20.000,voor 2008 en € 50.000,- voor 2009. Hiervan kan 50% worden gedeclareerd bij de waterschappen Noorderzijlvest en Hunze en Aa's. Voor 2009 zullen wij ons ervoor inzetten om daarnaast extra inzet ten laste van het landelijke budget te verkrijgen. Wij stellen voor de per saldo benodigde bedragen (2008: € 10.000,-- en 2009: € 25.000,--) beschikbaar te stellen ten laste van de algemene middelen. Het aandeel algemene middelen 2008 (€ 10.000,--) is verwerkt bij de personeelskosten 2008 (zie bijlage 1.4 personeelskosten 2008) en het aandeel 2009 (€ 25.000,--) is verwerkt in deze bijlage (het saldo van de posten 1.5.1.4 Intensivering beverratbestrijding en 1.10.1.3 Personeelskosten beverratbestrijding 2009). 1.5.1.5. Kleinschalige waterberging Het budget voor kleinschalige waterberging is bedoeld als cofinanciering voor projecten, waarbij ook (beperkt) waterberging gerealiseerd wordt. Dit zijn over het algemeen projecten van waterschappen waar meerdere doelen mee gerealiseerd worden. Op dit moment zijn er geen projecten waaraan onze cofinancieringmiddelen gekoppeld zouden kunnen worden. Wij stellen voor om deze middelen dit jaar vrij te laten vallen. 1.5.2. Substitutievoorstellen 1.5.2.1. Hogere uitgaven nazorg In 2008 is de stortplaats Kloosterlaan gesloten verklaard en start de nazorg. De nazorgkosten voor 2008 worden ingeschat op een bedrag van € 320.000,--, waardoor de begroting 2008 met € 166.000,-moet worden verhoogd. Deze kosten kunnen worden verrekend met de voorziening Nazorg stortplaatsen. 1.5.2.2. Hogere inkomsten ontgrondingenheffing Op grond van de gerealiseerde inkomsten in 2008 (o.m. door Meerstad) kan de raming van de opbrengst ontgrondingenheffing met een bedrag van € 86.000,-- worden verhoogd. Deze hogere inkomsten worden verrekend met de egalisatiereserve ontgronding. 1.5.3. Overboeking kredieten Is bij dit programma niet aan de orde.

34

1.5.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008] Categorie 1: (rapportage als er afwijkingen zijn te melden m.b.t. lopende programma/project e.d.) Er zijn bij dit programma geen afwijkingen te melden. Categorie 2: (Incidentele overboekingen) 1.5.4.3. Energieconvenant Groningen Het Energieconvenant Groningen hebben wij op 14 maart 2008 samen met de gemeente Groningen, Gasunie, GasTerra, Rabobank, Waterbedrijf Groningen, Nuon en Essent ondertekend. Wij stellen hiervoor jaarlijks een bedrag van € 125.000,-- beschikbaar. Het totale budget bedraagt € 485.000,-per jaar en wordt ingezet voor concrete energiebesparingsprojecten die programmatisch worden weggezet. De samenwerking is voor vier jaar (2008-2011). In het begin van 2010 wordt het convenant geëvalueerd. Wij stellen voor om het restant van deze middelen mee te nemen in de overboekingvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2008. 1.5.4.4. Leren voor Duurzame Ontwikkeling 2008-2011 Wij hebben u bij briefnummer 2008-30.772/24/A.10, MB geïnformeerd over het Noordelijk Ambitiestatement "Leren voor duurzame ontwikkeling 2008-2011". Dit document vormt de nadere uitwerking voor het programma "leren voor Duurzame Ontwikkeling 2008-2011". Jaarlijks ontvangt elke provincie een rijksbijdrage van € 112.000,--, waartegen over een provinciale bijdrage van € 38.000,-- noodzakelijk is. Wij stellen voor om het restant van deze middelen mee te nemen in de overboekingvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2008 1.5.4.5. Actieplan Gebouwde Omgeving Het actieplan energie in de Gebouwde Omgeving is in november door ons vastgesteld en is ter kennisneming aan uw staten verzonden. Het actieplan is de uitwerking van onze ambities zoals vastgelegd in het Energieakkoord Noord-Nederland. In dit programma voor de jaren 2007 t/m 2011 wordt meerjarig, programmatisch in aangegeven welke projecten wij zullen gaan uitvoeren, dan wel ondersteunen om energiebesparing in de bestaande bouw en nieuwbouw te realiseren. Wij stellen voor om het restant van deze middelen mee te nemen in de overboekingvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2008. 1.5.4.6. Energieakkoord Het Energieakkoord tussen Rijk en de vier noordelijke Provincies van 8 oktober 2007 heeft ertoe geleid dat wij bij de provincie Groningen verantwoordelijkheid nemen voor ons aandeel. Dat betekent: beleidsintensivering en extra middelen (geld en fte's) voor uitvoering van ons Programma Energie. Dit programma behelst een aantal lopende en additionele projecten, zoals het Actieplan Biomassa, het 100.000 voertuigenplan, CCS en het Actieplan Gebouwde Omgeving (zie 1.5.4.5) en het Energie Convenant Groningen (zie 1.5.4.3). De middelen worden/zijn deels al in projecten en in de organisatie weggezet. Wij stellen voor om het eventuele restant van deze middelen (excl. AKP) mee te nemen in de overboekingvoorstellen voor het Programma Energie in het kader van de Jaarrekening 2008.

35

36

1.6. Gebiedsgericht Omschrijving

2008

(bedragen x € 1.000,--) 2009 2010 2011

2012

dekking

1.6.1. Bestedingsvoorstellen 1.6.2. Substitutievoorstellen 1.6.3. Overboeking kredieten 1.6.4. Voorgenomen overboekingen 1. Cofinanciering projecten

-p.m.

p.m.

Algemene reserve

1.6.1. Bestedingsvoorstellen Is bij dit programma niet van toepassing. 1.6.2. Substitutievoorstellen Is bij dit programma niet van toepassing. 1.6.3. Overboeking kredieten Is bij dit programma niet van toepassing. 1.6.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008] 1.6.4.1. Cofinanciering van projecten Betreft kredieten waarmee de provincie participeert in meerjarige programma's waarbij ook inkomsten van derden (met name gemeenten, waterschappen, andere provincies en subsidieprogramma's als LEADER) worden ontvangen en ingezet. Over de inzet van provinciale middelen in deze programma's bestaan veelal meerjarige afspraken.

37

38

1.7. Welzijn, sociaal beleid, jeugdzorg, cultuur Omschrijving 1.7.1. Bestedingsvoorstellen 1. Indexering bijdrage RTV Noord 2. Aanvulling rijksbijdrage Jeugdzorg 3. Vrijval voorziening wachtgelden gesubsidieerde welzijnsinstellingen 4. Gratis OV voor mbo-leerlingen tot 18 jaar (exclusief 1 fte) 5. Armoedebeleid: - subsidie Humanitas 2008-2011 - subsidie CMO 2008 - 2011 5. Armoedebeleid: - project Leergeld 2008-2012 1.7.2. Substitutievoorstellen 1. Middelen Kindsignalering 2. CIS Basisvoorziening 3. Storting reserve Jeugdhulpverlening 4. Project Perspectief Stichting Vluchtelingenwerk Nederland 1.7.3. Overboeking kredieten 1. Kwartiermakers Centra voor Jeugd en Gezin 2. Belcampo Stipendium 3. Voorbereiding Cultuurnota 20092012 1.7.4. Voorgenomen overboekingen 1. Overdracht Synagoge 2. Project Spraakmakend taal 0-4 jarigen 3. Antidiscriminatievoorziening 4. Sociaal beleid - overgangsperiode 5. Sociaal beleid - beschikkingen 2009 6. Effectmonitor jeugd

2008

(bedragen x € 1.000,--) 2009 2010 2011 28,1 1.556,9

169,6

304,6

2012

dekking

431,9

flexibel budget flexibel budget

-91,2

flexibel budget 30,0

30,0

30,0

-127,3 -45,0

45,3 20,0

42,0 15,0

40,0 10,0

-217,8

67,8

50,0

50,0

58,3 -157,5

30,0

flexibel budget flexibel budget flexibel budget

50,0

flexibel budget rijksbijdrage reserve ESFI reserve JHV in stim.fonds Zorg Flexibel budget Welzijn

-197,0 15,0

-58,3 -5,0

58,3 5,0


-9,0

9,0

Algemene reserve

-p.m.

p.m.

Algemene reserve

-p.m. -p.m. -p.m.

p.m. p.m. p.m.

Algemene reserve Algemene reserve Algemene reserve

-p.m. -p.m.

p.m. p.m.


1.7.1. Bestedingsvoorstellen 1.7.1.1. Indexering bijdrage RTV Noord In de Voorjaarsnota 2006 is vastgelegd dat voor RTV Noord - op basis van landelijke afspraken sprake zal zijn van een algemeen index verhoogd met een sectorale opslag, die in een aantal jaren geleidelijk aan voor een deel zal worden afgebouwd. Deze index wordt bepaald op basis van specifieke CPB-cijfers + een specifieke opslag voor de loonontwikkeling in de desbetreffende sector. Deze index wordt jaarlijks in het voorjaar door het IPO in overleg met stichting ROOS vastgesteld. Bij de Voorjaarsnota 2008 is op basis van de macro economische verkenningen 2008 de reële index voor 2009 op 4,66% berekend en zijn de cijfers op grond daarvan aangepast. Aan de hand van het Centraal Economisch Plan 2008 van het CBP is deze index nu opnieuw bezien en berekend op 5,00% conform de afgesproken methodiek. In 2006 was afgesproken dat in 2008 de systematiek zou worden geëvalueerd, in het bijzonder de gebruikte sectorspecifieke opslag in de te hanteren index. Het streven van het IPO was gericht op een geleidelijke afbouw van sectorspecifieke opslag.

39

Omdat de evaluatie van de systematiek nog niet was opgestart heeft het IPO dit voorjaar ervoor gekozen de sectorspecifieke opslag voor 2009 te handhaven op het niveau 2008 (1,01%). Door ons was voor 2009 een afbouw verondersteld naar 0,86%. Nu dat voorshands niet doorgaat treedt daardoor nog eens nadeel op van 0,15 procentpunt. Daarnaast is op basis van de gemiddelde index in de periode 2007-2009 (basis CEP2008) en rekening houdend met een geleidelijke afbouw sectorspecifieke opslag naar 0% een nieuwe inschatting voor de komende jaren gemaakt. De verhoging van de index voor 2009 en de doorberekening daarvan voor de komende jaren veroorzaakt een hogere structurele bijdrage vanaf 2009 (in 2009 € 28.100 en oplopend tot 2012 € 431.900,--). 1.7.1.2. Aanvulling rijksbijdrage Jeugdzorg Met ingang van 2010 zal voor de bekostiging van de jeugdzorg worden uitgegaan van de zogeheten Kaiser systematiek. Deze systematiek is tussen Rijk en provincies (IPO) afgesproken, waarbij Groningen bezwaar heeft aangetekend maar wel aan het akkoord is gehouden. Bij de Kaiser systematiek is niet gekozen voor bekostiging op basis van geleverde prestaties (PxQ) maar voor een verdeling op basis van een beschikbaar budget over de regio's. De omvang van het beschikbare budget is nog niet bekend (een commissie adviseert hierover) en de verdeelsleutel is nog niet bekend. Ook is nog niet bekend welke prestatie afspraken voor de toegekende bedragen gaan gelden, maar wellicht geeft het jaar 2009 hier een indicatie voor. Voor het jaar 2009 is een overgangsregeling gemaakt die uitgaat van een bekostiging op basis van afgesproken prestaties. Indien deze prestaties niet worden gehaald moet de provincie het "te veel uitgegeven" budget zelf financieren. Het risico dat de provincie hierbij loopt wordt geschat op maximaal € 1,56 miljoen. Voor nadere informatie verwijzen naar onze brief van 30 september 2008, nr. 2008-54.512/40/A.13, CW. 1.7.1.3. Vrijval voorziening wachtgelden gesubsidieerde welzijnsinstellingen In het kader van het nieuwe welzijnsbeleid zijn in 1996 middelen voor een voorziening in verband met de afvloeiing van een aantal personeelsleden bij een aantal gesubsidieerde welzijnsinstellingen beschikbaar ingesteld. Bij de Integrale Bijstelling 2005 zijn hiervoor voor de jaren 2006 en 2007 nog aanvullende middelen ad € 85.000,-- beschikbaar gesteld. Inmiddels kunnen wij u melden, dat de verplichtingen voor deze herstructurering zijn afgelopen. De voorziening wachtgelden gesubsidieerde instellingen bedraagt per 1-1-2008 € 91.229,--. Wij stellen voor deze middelen te laten vrijvallen ten gunste van de algemene middelen. Wij achten het niet uitgesloten dat de invoering van de Sociale agenda op termijn nieuwe wachtgeldverplichtingen met zich meebrengt. Pas op het moment dat deze kunnen worden gekwantificeerd zal er een nieuwe voorziening moeten worden gecreëerd. 1.7.1.4. Gratis OV voor mbo-leerlingen tot 18 jaar (incl. 1 fte) Naar aanleiding van uw motie in uw vergadering van 17 september 2008 om de regeling voor het Provinciaal Studiefonds zo aan te vullen, dat mbo-scholieren die vallen onder deze regeling aanspraak kunnen maken op 100% vergoeding van de reiskosten, in plaats van de huidige 50%, hebben wij voor 2009 en volgende jaren extra middelen van € 87.200,-- beschikbaar gesteld voor de kosten voor de reisbijdrage (€ 30.000,--) en de uitvoering van deze regeling (€ 57.200,-- t.b.v. 1 fte op het niveau van schaal 7 zie onderdeel 1.10.1.4). De regeling gaat in op 1 januari 2009. Voor de nadere details verwijzen wij u naar onze brief van 30 september 2008, 2008-54.388/40/A.15, CW. 1.7.1.5. Armoedebeleid Wij hebben in de maand juli de 2 volgende subsidies in het kader van het Actieprogramma Armoede en Armoedebestrijding 2008-2011 verstrekt, te weten: 1. aan Humanitas voor het project Thuisadministratie provinciedekkend een subsidie van in totaal € 177.333,-- voor de jaren 2008 t/m 2011. De bijdragen betreffen de jaren 2008 € 50.000,--, 2009 € 45.333,--2010 € 42.000,-- en voor 2011 € 40.000,--. 2. aan CMO voor het project Database Voorbeeldprojecten een subsidie van in totaal € 70.000,-voor de jaren 2008 maximaal € 25.000,--, 2009 maximaal € 20.000,--, 2010 maximaal € 15.000,-en voor 2011 maximaal € 10.000,--,

40

Deze bedragen komen volledig ten laste van het budget armoedebeleid 2008. Volgens de voorschriften in het kader van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) dienen de bijdragen/kosten in het jaar van uitvoering te worden verantwoord. Wij stellen voor de benodigde bedragen voor de jaren 2009 t/m 2011 bij de Integrale Bijstelling in 2008 e af te boeken en de middelen voor 2009 bij de 1 wijziging 2009 mee te nemen en de jaren daarna in de meerjarenbegroting voor de betreffende jaren 2010 en 2011 beschikbaar te stellen. 1.7.1.6. Armoedebeleid - project Leergeld Eind 2007 is het Actieprogramma Armoedebeleid 2008-2011 vastgesteld. Het betrof nieuw beleid, op basis van voorstellen vanuit uw Staten (rapportagecommissie armoede). Voor de periode 2008-2011 is totaal € 2.000.000,-- extra beschikbaar gesteld, naast middelen die al in de meerjarenbegroting opgenomen waren. In 2008 is het armoedebeleid uitgezet bij diverse organisaties. Dit heeft geleid tot concrete meerjarige projectplannen, conform het actieprogramma. Een aantal projecten is inmiddels beschikt en in uitvoering. Naar verwachting wordt nog een aantal projecten dit jaar beschikt, zodat er nog uitgaven worden gedaan. In 2008 resteert nog een budget van € 217.817,--. De middelen voor 2009 en volgende jaren zijn opgenomen in de Sociale Agenda 2009 - 2012. Met ingang van 2009 vindt er een beleidswijziging plaats: vanaf dit jaar worden de beschikbare middelen van € 500.000,-- per jaar verdeeld. € 150.000,-- per jaar beschikbaar gesteld voor een provinciaal stimuleringsbudget armoedebeleid en € 350.000,-- voor het gebiedsgerichte werken met gemeenten. Wij stellen voor om de middelen van het beschikbare budget 2008 ad € 217.817,-- in te zetten voor de uitvoering van het meerjarige project Leergeld. Dit project is staat beschreven in het actieprogramma armoedebeleid en is daarmee inhoudelijk vastgesteld door uw Staten. Op basis van het actieprogramma armoedebeleid is met de initiatiefnemers in 2008 een gedegen uitvoeringsplan opgesteld. Met de aanvragers is overeengekomen dat de formule van het project leergeld (die succesvol is gebleken in de gemeente Groningen) wordt uitgerold over de provincie. Wij stellen voor om de aan het project Leergeld toe te kennen subsidie van € 217.817,-- volledig ten laste te brengen het budget armoedebeleid 2008. Volgens de voorschriften van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) dienen de bijdragen/kosten in het jaar van uitvoering te worden verantwoord. Wij stellen voor de benodigde bedragen voor de jaren 2009 t/m 2012 bij de Integrale e Bijstelling in 2008 af te boeken en de middelen voor 2009 bij de 1 wijziging 2009 mee te nemen en de jaren daarna in de meerjarenbegroting voor de betreffende jaren 2010, 2011 en 2012 beschikbaar te stellen. De fasering is: € 67.817,-- in 2009, € 50.000,-- in 2010, € 50.000,-- in 2011 en € 50.000,-- in 2012. 1.7.2. Substitutievoorstellen 1.7.2.1. Kwartiermakers voor Centra voor Jeugd en Gezin - middelen Kindsignalering Bij de Voorjaarsnota 2008 zijn de kosten voor kwartiermakers voor Centra voor Jeugd en Gezin middelen Kindsignalering via sectorale dekking en niet als rijksbijdrage in de begroting 2008 verwerkt. Met deze boeking wordt dit alsnog gecorrigeerd. 1.7.2.2. CIS Basisvoorziening Tot nu toe hebben wij 2 projecten, t.w. verbouwing Noorderstation tot kunstruimtes en een verbouwing Grand Theatre voor 2008 gereserveerd. Onze inschatting is dat deze middelen voor een bedrag van € 45.500,-- in 2008 worden ingezet. Dit jaar verwachten wij verder geen aanvragen meer. In de begroting 2008 was hiervoor een bedrag van € 200.000,-- uit de reserve ESFI beschikbaar gesteld. Wij stellen voor het bedrag van € 157.500,-- af te ramen en terug te boeken in de reserve ESFI. Deze middelen blijven binnen de reserve ESFI beschikbaar voor projecten in het kader van CIS basisvoorziening. 1.7.2.3. Reserve Jeugdhulpverlening Deze storting van het bedrag van € 197.000,-- is een uitvloeisel van ons besluit bij de Voorjaarsnota 2006, waarbij wij voor de jaren 2007 t/m 2009 aanvullingen doen om over een minimumreserve van € 500.000,-- te kunnen beschikken.

41

1.7.2.4. Project Perspectief Stichting Vluchtelingenwerk Nederland Bij de behandeling van de Voorjaarsnota 2008 hebben uw Staten een motie aangenomen om in 2008 € 15.000,-- extra beschikbaar te stellen voor het project Perspectief van de Stichting Vluchtelingenwerk Nederland. Gebleken is dat binnen het krediet 'flexibel budget Welzijn' ruimte aanwezig is om deze extra bijdrage te bekostigen. Een beroep op het flexibel budget is derhalve niet nodig en zodoende hoeven er bij de Integrale Bijstelling 2008 geen extra middelen beschikbaar te worden gesteld. 1.7.3. Overboeking kredieten 1.7.3.1. Kwartiermakers (voor Centra voor Jeugd en Gezin) Bij de Voorjaarsnota 2008 is in totaalbedrag van € 280.000 voor de jaren 2008-2010 uit de algemene middelen gereserveerd voor het aanstellen van kwartiermakers die als taak krijgen de gemeenten te ondersteunen bij het provinciebrede project rond de verwijsindex en realisatie Centra voor Jeugd en Gezin. Dit is een gezamenlijk project van de Vereniging van Groninger Gemeenten en provincie Groningen. Voorzien was dat de kwartiermakers medio oktober aangesteld zouden worden. Derhalve was van het totaalbedrag een bedrag gereserveerd van € 58.300,-- voor 2008. Het opstellen van het profiel van de kwartiermakers en het plan van aanpak van het project heeft meer tijd gekost dan voorzien. Derhalve vindt de aanstelling van de kwartiermakers nu plaats in januari 2009. In dat kader wordt voorgesteld het gereserveerde bedrag voor 2008 over te boeken naar 2009. 1.7.3.2. Belcampo Stipendium Het Belcampo Stipendium is voor 2008 aan Jan Glas toegekend. De presentatie zou plaatsvinden op 18 december 2008, maar hij is niet in staat om de deadline te halen van 1 november voor de uitgave van de Belcampobundel. Hij heeft uitstel gevraagd tot 1 januari 2009, waardoor de presentatie eerst in maart 2009 kan plaatsvinden. Voorgesteld wordt het restantbudget van € 5.000,--over te boeken naar 2009 ten behoeve van de boekuitgave van het Stipendium. 1.7.3.3. Voorbereiding Cultuurnota 2009-2012 Ter voorbereiding van de cultuurnota 2009-2012 is in de begroting 2008 een budget van € 12.832,beschikbaar gesteld. Een deel van dit budget is reeds besteed aan voorbereidingen zoals bijeenkomsten met het veld. Het resterende deel wordt aangewend voor de vormgeving en druk van de cultuurnota 2009-2012. Dit kan eerst plaatsvinden nadat de nota door uw Staten (december 2008) is vastgesteld. De realisatie daarvan zal eerst begin volgend jaar plaatsvinden. Wij stellen voor het bedrag van € 9.000,-- over te boeken naar 2009. 1.7.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008] Categorie 1: (rapportage als er afwijkingen zijn te melden m.b.t. lopende programma/project e.d.) Er zijn bij dit programma geen afwijkingen te melden. Categorie 2: 1.7.4.1. Overdracht Synagoge Wij hebben bij de Voorjaarsnota 2006 een bedrag van € 125.000,-- beschikbaar gesteld voor de overdracht van de Synagoge in de stad Groningen aan Stichting Oude Groninger Kerken. De gemeente Groningen, de huidige eigenaar van het pand, heeft de overdracht aan de stichting Oude Groninger Kerken nog niet geregeld. De verwachting is dat de overdracht ofwel eind 2008 ofwel begin 2009 kan plaatsvinden. Het is niet mogelijk om deze procedure te versnellen. Wij stellen voor om deze middelen als de overdracht niet in 2008 heeft plaatsgevonden, in de overboekingvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2008 mee te nemen.

42

1.7.4.2. Project SpraakMakend taal 0-4 jarigen Voor het taalontwikkelingsproject SpraakMakend Oost-Groningen 2008 - 2010 is bij de voorjaarsnota 2008 € 500.000,-- beschikbaar gesteld. Na honorering van de aanvraag door Ministerie van OC&W en de provincie is er een Stuurgroep ingesteld, onder voorzitterschap van de gemeente Stadskanaal. De projectorganisatie SpraakMakend is begin 2008 opgericht, deze is ondergebracht bij de gemeente Stadskanaal. Op basis van de subsidieaanvraag Spraak Makend hebben de 9 OostGroninger gemeenten de eerste helft van 2008 besteed aan het schrijven van een plan van aanpak. In dit plan van aanpak zijn de in de aanvraag genoemde speerpunten uitgewerkt naar concrete activiteiten per gemeente. Met de uitvoering van het plan is per augustus van dit jaar (met ingang van het nieuwe schooljaar) begonnen. Het formele startmoment was op 2 oktober 2008. Het betreft een driejarig project waarbij het zwaartepunt van de uitvoering in 2009 ligt. Wij willen dit project aanmerken als potentiële overboeking mocht het in 2008 nog niet (deels) tot uitbetaling komen. 1.7.4.3. Antidiscriminatievoorziening (via Provinciefonds ontvangen middelen en overgeboekt uit 2007 € 37.741 + 2008 € 76.588,-- ( totaal € 114.329)) Het Rijk heeft ons gevraagd om gemeenten die nog geen antidiscriminatievoorziening (ADV) hebben, of nog niet aangesloten zijn bij een ADV, te helpen om die op te zetten, dan wel daarbij aan te sluiten. Op 9 september 2008 zijn er met gemeenten verdere bestuurlijke afspraken gemaakt ten aanzien van de lokale en provinciale antidiscriminatievoorzieningen. Er wordt door gemeenten momenteel volop gewerkt aan de lokale uitwerking en afstemming. Of gemeenten per 01-01-2009 (mogelijke ingangsdatum nieuwe wet) al helemaal klaar zijn met een operationeel meldpunt en optimale afstemming hebben met de provinciale antidiscriminatievoorziening, is op dit moment nog niet in te schatten. Op grond van de rijksovergangsregeling is het mogelijk dat gemeenten bij de provincie aankloppen voor financiële ondersteuning bij het opzetten van zowel de lokale als de provinciale antidiscriminatievoorzieningen. Er is dus nog onvoldoende zicht op welke gemeenten dit willen gaan doen, met welke financiële vraag ze dan zullen komen en of de besteding in 2008 of (begin) 2009 zal plaatsvinden. Ook is niet bekend of de nieuwe wet dan al is ingegaan of toch nog iets later komt. Wij stellen voor om deze middelen mee te nemen in de overboekingvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2008. 1.7.4.4. Sociaal beleid - overgangsperiode In de Sociale Agenda is onder hoofdstuk 5: overgangsperiode aangegeven dat wij de overgang naar de nieuwe beleidsperiode soepel willen laten verlopen. Wij moeten volgens de Algemene wet bestuursrecht een redelijke termijn bij de beëindiging van een subsidie in acht nemen. • Wij voorzien een probleem in het kader van het G6 programma, omdat een aantal gemeenten al heeft aangegeven dat hiervoor personeel is aangetrokken. Als deze kosten niet per 1-1-2009 kunnen worden beëindigd, zal daarvoor een overgangsperiode tot 1 oktober 2009 worden aangehouden. Hiermee is een bedrag van maximaal € 306.000,-- gemoeid. • De budgetten voor de provinciale speerpunten jeugd en veiligheid, hulpverlening risicojongeren en huiselijk geweld gaan in het nieuwe Sociale Agenda over naar de gebiedsbudgetten. Dit geldt ook voor enkele activiteiten van het speerpunt vrijwilligerswerk (maatschappelijke stages en speeltuinwerk). Deze onderwerpen kunnen (gedeeltelijk) terugkeren in de nieuwe gebiedsprogramma's maar zeker is dit niet. Wij schatten in dat in totaal een bedrag van maximaal € 350.000 nodig is voor een uitloopperiode tot 1 oktober 2009. Wij stellen voor om deze middelen van maximaal € 350.000,-- uit de gebiedsbudgetten en de budgetten voor de provinciale speerpunten in de periode 2005-2008 mee te nemen in de overboekingvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2008. 1.7.4.5. Sociaal beleid - beschikkingen 2009 Wij stellen voor om een bedrag van € 43.850,-- over te boeken ten laste van de vrijvallende middelen gebiedsbudgetten en speerpunten. Het betreft hier 2 projecten (Ontwikkeling & vorming Centrum voor Jeugd en Gezin Veendam, Pekela en Menterwolde en Buurt de baas) die in 2008 zijn gestart in het kader van de uitvoering van gebiedsprogramma's en die doorlopen in 2009.

43

Het bedrag van € 43.580,-- is beschikbaar gesteld als een vorm van cofinanciering. In het kader van het gebiedsgericht werken stellen de gemeenten eveneens een bijdrage beschikbaar. Gemeentebestuurders uit de regio's hebben aangegeven dat zij in 2008 met de aangegeven projecten willen starten, waarbij deze projecten doorlopen tot medio 2009. Overboeken van het budget uit 2008 naar 2009 betekent: • dat de projecten in ieder geval tot medio 2009 kunnen doorgaan, onafhankelijk van de vraag hoe het gebiedsprogramma voor 2009 eruit komt te zien. De besluitvorming daarover vindt pas in de loop van 2009 plaats. • dat de projecten niet hoeft te worden onderbroken, in afwachting van de besluitvorming over het gebiedsprogramma 2009. • dat de gemeentelijke cofinanciering uit het budget 2008 zeker wordt gesteld. 1.7.4.6. Effectmonitor jeugd Wij zijn voornemens een effectmonitor jeugd op te starten in samenwerking met de Rijks Universiteit Groningen (RUG). Doel van de effectmonitor is om de effectiviteit en de kwaliteit van de jeugdketen te meten op basis van een steekpoef over een langere periode. Dit biedt ons rond deze 2 doelen een sturingsinstrument. Beoogde start was najaar 2008, maar aangezien de voorbereiding en afstemming meer tijd vergen, voorzien wij dat de realisatie van dit project pas begin 2009 start. In dat kader willen we de beoogde kosten ad. € 128.000,-- dekken uit de posten 'begeleiding/ advisering/externe ondersteuning en monitoring' (€ 110.000,-) en 'Stimuleringsfonds jeugd' (€ 18.000,--). Wij stellen voor dit voorstel mee te nemen bij de overboekingsvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2008.

44

1.8. Bestuur Omschrijving

2008

1.8.1. Bestedingsvoorstellen 1. Ondersteuning PS 2. Deskundige Advisering 3. Verrekening IPO-flexpool 4. NHI/Europa 5. Populair jaarverslag 6. Uitvoeringsprogr. Bestuursakk. 7. Begrotingskrant

-7,1 230,0 34,0 -55,0 -40,0

(bedragen x € 1.000,--) 2009 2010 2011

2012

170,0 -40,0 27,3 -p.m.

-40,0 27,3 -p.m.

-40,0 27,3 -p.m.

-40,0 -p.m.

dekking flexibel budget flexibel budget flexibel budget flexibel budget flexibel budget flexibel budget flexibel budget

1.8.2. Substitutievoorstellen N.v.t. 1.8.3. Overboeking kredieten N.v.t. 1.8.4. Voorgenomen overboekingen Categorie 2: 1. Grote evenementen 2. Deskundige Advisering

-p.m. -p.m.

p.m. p.m.


1.8.1. Bestedingsvoorstellen 1.8.1.1. Ondersteuning Provinciale Staten In onderstaande tabel is aangegeven met welke bedragen de kredieten inzake Ondersteuning Provinciale Staten kunnen worden aangepast. (De aframingen zijn de negatieve bedragen): omschrijving Vergoeding Statenleden

af-/bijraming -/- € 20.000,--

reden Op 14 mei jl. heeft Presidium ingestemd met een structurele verlaging van dit krediet met € 20.000,--, verhoging van reisen verblijfkosten met € 15.000,- en facilitair catering met € 5.000,--.

Fractievergoedingen

-/- € 28.585,--

Bij vier fracties wordt het maximaal toegestane saldo van de gebonden reserve (50% van de bijdrage 2007) overschreden. Structurele verhoging ter dekking verwacht tekort.

(Reeds verwerkt in tabel 8.1, blz. 176 Programmabegroting 2009.)

Reis- en verblijfkosten

€ 15.000,--

(Presidium 14 mei jl., zie Vergoeding Statenleden. Dit is reeds verwerkt in tabel 8.1, blz. 176 Programmabegroting 2009.)

Stenografische verslagen Advertentiekosten Opleidingen/Scholing Uitvoering duale taken Noordelijke Rekenkamer

Facilitair catering

€ 6.400,-€ 15.000,--/- € 9.000,--/- € 13.000,-€ 22.069,--

€ 5.000,--

Indien de realisatie t/m mei jl. wordt geëxtrapoleerd naar eind 2008, wordt een tekort verwacht. Verwachte overbesteding o.a. door een niet eerder voorziene doorbelasting van een advertentie van november/december 2007. Verwachte onderbesteding. Verwachte onderbesteding. Bij de behandeling van de jaarrekening 2007 is besloten de drie noordelijke provincies ieder een eenmalige extra bijdrage van € 22.069,33 te vragen voor de vorming van een reserve in totaal € 126.524,-- om te kunnen voldoen aan mogelijke (financiële) verplichtingen voortvloeiende uit ontslag. Structurele verhoging ter dekking verwacht tekort. (Presidium 14 mei jl., zie Vergoeding Statenleden. Dit is reeds verwerkt in tabel 8.1, blz. 176 Programmabegroting 2009.)

totaal

-/- € 7.116,--

Voorgesteld wordt bedrag van € 7.116,-- ten gunste te laten komen van de algemene middelen.

45

1.8.1.2. Deskundige Advisering De provincies Brabant, Limburg, Overijssel en Groningen, die i.v.m. de implementatie van de toekomststrategie van Essent gezamenlijk optrekken, hebben eind september offertes ontvangen van de investeringsbank Lazard en het advocatenkantoor Simmons & Simmons voor: 1. gevraagde ondersteuning bij de oordeels- en besluitvorming over de komende splitsing van de holding Essent; 2. de inrichting en financiering van het netwerkbedrijf; 3. de verkoop van het commerciële bedrijf. In totaal was met deze offertes een bedrag van bijna € 2,9 miljoen gemoeid. Begin oktober is weer met Lazard en Simmons & Simmons gesproken over hun offertes en de daaraan hangende prijskaartjes. Het voorstel van Lazard komt nu uit op een bedrag van € 1,75 miljoen (incl. een zogenaamde satisfaction fee). De offerte van Simmons & Simmons is verlaagd tot bijna € 0,8 miljoen. Totaal voor financiële en juridische advisering dus bijna € 2,55 miljoen (exclusief BTW). Op grond van de omvang van ons aandelenbelang in Essent, zou dat neerkomen op een totale provinciale bijdrage in dat bedrag van ongeveer € 215.000,-- (exclusief BTW). De verwachting is dat een deel van de kosten pas volgend jaar zal worden gedeclareerd, maar dat een kleiner deel nog dit jaar zal moeten worden voldaan (het betreffende project is eind augustus 2008 al gestart; de gevraagde financiële dienstverlening moest echter openbaar worden aanbesteed). In onze vergadering van 19 augustus 2008 hebben wij reeds aangegeven dat voor de dekking van het eigen aandeel in de kosten van extern advies inzake Essent, een beroep moet worden gedaan op het krediet Deskundige Advisering. Niet alleen de kosten voor extern advies Essent maar ook een verhoogde externe inzet ten behoeve van andere dossiers (o.a. kredietcrisis) doen een extra beroep op het krediet Deskundige Advisering. Gelet op de stand van het krediet 2008 op dit moment (bijna € 20.000,-- negatief) en de (nog) te verwachten uitgaven voor externe adviezen in 2008 en 2009 stellen wij voor het krediet Deskundige Advisering in 2008 te verhogen met in totaal € 230.000,-- en in 2009 met in totaal € 170.000,--. Vanwege de onzekerheid m.b.t. de (fasering van de) uitgaven kan niet worden uitgesloten dat in het kader van de Jaarrekening 2008 een voorstel zal worden ingediend ter overboeking van de resterende middelen. 1.8.1.3. Verrekening IPO-flexpool De IPO-flexpool, gevormd om de onderbezetting op het IPO-secretariaat op te lossen, wordt bemenst door provinciale medewerkers die vanuit de provincies bij het IPO worden gedetacheerd. Evenals voorgaande jaren worden de kosten van de IPO-flexpool verrekend met de provincies. De provincies die geen personeel hebben kunnen inzetten voor de flexpool worden aangeslagen voor een aandeel in de kosten. De provincies die een meer dan evenredige bijdrage leveren in de vorm van personeel, zullen door de andere provincies financieel worden gecompenseerd. In de jaarlijks begrote IPO-kosten wordt met deze kosten gewoonlijk geen rekening gehouden. Voor dit jaar brengt het IPO onze provincie hiervoor een bedrag van € 34.064,-- extra in rekening. Wij stellen voor, conform ons besluit van 13 mei 2008, onze IPO-bijdrage 2008 met een bedrag van € 34.064,-- bij te ramen en dit ten laste te laten komen van de algemene middelen. 1.8.1.4. NHI/Europa Het Hanse Passage (HP) programma is per 31 december 2007 succesvol afgerond. Hierdoor kunnen de secretariaatskosten NHI dit jaar niet meer gedeeltelijk worden verantwoord ten laste van het HPprogramma. Naar verwachting bedragen deze kosten € 21.000,--. De secretariaatskosten worden derhalve met ca. € 5.000 overschreden. Daartegenover vallen ongeveer € 5.000,-- vrij uit activiteiten NHI. Voor de overschrijding is dus compensatie beschikbaar binnen dezelfde totaalpost. Ook de structureel gereserveerde middelen ad € 50.000,-- voor de Hanse Passage vallen vrij.

46

Aangezien de aanvraag Hanse Innovation Potential, als opvolger van de Hanse Passage, is afgewezen en de komende maanden wordt besproken of dit in herziene vorm in 2009 wederom wordt ingediend, worden daar nu geen middelen voor geraamd. Bij de VJN2009 zal hierop nader worden ingegaan. Verder zal de post Internationale Samenwerking niet volledig worden besteed en kan deze met € 5.000,-- worden afgeraamd. Wij stellen voor NHI/Europa af te ramen met een bedrag van € 55.000,-- en dit ten gunste te laten komen van de algemene middelen. 1.8.1.5. Populair jaarverslag Bij de Voorjaarsnota 2004 is een bedrag van € 40.000,-- aan het krediet Beleidsvoorlichting toegevoegd voor een populaire versie van het financieel jaarverslag. Sinds verslagjaar 2006 wordt echter geen jaarverslag meer in die vorm gemaakt en worden dus ook geen kosten meer hiervoor gemaakt. Het krediet is niet eerder verlaagd voor het geval er toch weer een populaire versie zou moeten komen. Wij stellen voor het krediet Beleidsvoorlichting m.i.v. 2008 met een bedrag van € 40.000,-- af te ramen en ten gunste te laten komen van de algemene middelen. 1.8.1.6. Uitvoeringsprogramma Bestuursakkoord Op 30 september 2008 zijn wij akkoord gegaan met het uitvoeringsprogramma Bestuurakkoord. Hierin wordt voorgesteld een interprovinciaal regieteam te vormen dat gaat fungeren als een soort dagelijks bestuur. Voor dit uitvoeringsprogramma wordt voorlopig een budget van jaarlijks € 400.000,-gedurende 3 jaar (2009 t/m 2011) geraamd. Voor concrete activiteiten kan nog een aanvullend budget nodig zijn. De bijdrage van de provincie Groningen is € 27.263. We stellen voor deze bijdrage van € 27.263,-- voor de jaren 2009 t/m 2011 beschikbaar te stellen ten laste van de algemene middelen. 1.8.1.7. Begrotingskrant Bij de IB1999 hebben uw Staten besloten voor het jaar 1999 fl. 125.000,-- beschikbaar te stellen voor het huis aan huis verspreiden van de Begrotingskrant 2000. Dit beleid is voortgezet in VJN2000 door voor het jaar 2000 (Begrotingskrant 2001) fl. 130.000,-- beschikbaar te stellen. Omgerekend naar euro's is dit een bedrag van € 58.991,--. Inclusief accres zou dit budget voor 2008 en 2009 uitkomen op een bedrag van ca. € 65.400,--. Met ingang van vorig jaar is besloten te stoppen met het maken van een begrotingskrant omdat uit onderzoek bleek dat dit middel een lage bekendheid genoot onder de inwoners van de provincie en is vooralsnog gekozen voor voorlichting via een provinciale informatiepagina, specifiek gericht op dit onderwerp (kosten ca. € 20.000,--). In 2007 zijn de resterende middelen ingezet voor communicatie over de begroting in de vorm van tven radiospots en in 2008 zijn de resterende middelen ingezet voor het actualiseren van de corporate brochure en communicatie over provinciaal beleid via spotjes (radio/TV) van de campagne "ook de provincie" (thema Energie). Wij hebben de opdracht gegeven om met een alternatief voor de begrotingskrant te komen. Afdeling Communicatie is voornemens dit mee te nemen in een voorstel voor de jaarlijkse communicatie over de financiële en verantwoordingscyclus (niet voor een bepaald jaar, in principe elk jaar toepasbaar). Wij stellen voor het budget nu niet af te ramen, maar bij de VJN2009 de financiële gevolgen van de nieuwe opzet mee te nemen. 1.8.2. Substitutievoorstellen Is bij dit programma niet aan de orde. 1.8.3. Overboeking kredieten Is bij dit programma niet aan de orde.

47

1.8.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008] Categorie 1: (Structurele overboekingen: rapportage bij afwijkingen m.b.t. lopende programma/project e.d.) Is bij dit programma niet aan de orde. Categorie 2: (Incidentele overboekingen) 1.8.4.1. Grote evenementen Grote evenementen kennen een lange voorbereidingstijd en het valt niet zo te plannen dat er precies ieder jaar een groot evenement plaatsvindt. Daarnaast is het beleid van de provincie dat we niet zelf grote evenementen organiseren. Wel zijn we faciliterend in die zin dat wanneer derden met een idee komen, we dit actief oppakken. Van het budget Grote Evenementen (€ 405.000,--) resteert op dit moment bijna € 280.000,--. Dit jaar heeft namelijk geen groot evenement plaatsgevonden, m.a.w. er was geen initiatiefnemer voor een groot evenement dat in 2008 zou moeten plaatsvinden. Wel vonden in 2008 initiatieven en voorbereidingen plaats voor drie grote evenementen die in 2009 gaan plaatsvinden, te weten DelfSail 2009, Hanzejaar en 50 jaar Gas. In november a.s. komen er nog subsidieaanvragen en programma's in Provinciale Staten voor de evenementen Hanzejaar en 50 jaar Gas. Desgewenst (afhankelijk van de aanvragen) kan besloten worden voorbereidingskosten voor deze evenementen op het budget 2008 te laten drukken. In 2009 is het budget Grote Evenementen, net als in 2008, € 405.000,--. Van dit budget is aan Stichting Delfsail reeds een bijdrage van € 200.000,-- toegezegd (bij besluit van 2006, in 2008 was dit € 100.000,--). De verwachting is echter dat het restant van het budget 2009 (€ 205.000,--) niet toereikend is om beide andere grote evenementen (verwachte uitgaven op dit moment ca. € 450.000,--), plus eventueel een vierde evenement te kunnen subsidiëren, te weten het lustrum (395 jaar) van de Rijksuniversiteit Groningen. Wij stellen voor om de resterende middelen van 2008 mee te nemen in de overboekingsvoorstellen in het kader van de Jaarrekening 2008 om zo het verwachte tekort in 2009 te kunnen compenseren. 1.8.4.2. Deskundige Advisering Zie toelichting bij 1.8.1.2.

48

1.9. Bedrijfsvoering Omschrijving

2008

(bedragen x € 1.000,--) 2009 2010 2011

2012

dekking

1.9.1. Bestedingsvoorstellen 1.9.2. Substitutievoorstellen 1.9.3. Overboeking kredieten 1.9.4. Voorgenomen overboekingen

1.9.1. Bestedingsvoorstellen Is bij dit programma niet aan de orde. 1.9.2. Substitutievoorstellen Is bij dit programma niet aan de orde. 1.9.3. Overboeking kredieten Is bij dit programma niet aan de orde. 1.9.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008] Is bij dit programma niet aan de orde.

49

50

1.10. Algemene Dekkingsmiddelen Omschrijving 1.10.1. Bestedingsvoorstellen 1. Niet instellen subsidiedrempel 2. Vrijval voorfinanciering (VJN2007) 3. Beverratbestrijding personeelskosten 4. Uitvoeringskosten Gratis OV voor mbo-leerlingen tot 18 jaar - 1 fte 5. Extra kosten EG-verordening PRTR 6. Inhuur expertise vergunningen NB-wet 7. Wabo: a. implementatie 2009 b. Integraal en gecoördineerd toezicht (1,5 fte)

2008

(bedragen x € 1.000,--) 2009 2010 2011

2012

37,5 -250,0

flexibel budget flexibel budget 46,5

19,2

dekking

flexibel budget

57,2

60,3

19,8

19,8

63,7

200,0

67,2

flexibel budget flexibel budget flexibel budget

80,0 120,0

120,0

gereserveerde middelen Wabo 2009/2010

1.10.2. Substitutievoorstellen 1.10.3. Overboeking kredieten 1.10.4. Voorgenomen overboekingen

1.10.1. Bestedingsvoorstellen 1.10.1.1. Niet instellen subsidiedrempel Bij de behandeling van de Voorjaarsnota 2008 hebben uw Staten aangegeven niet te kunnen instemmen met ons voorstel om een subsidiedrempel van € 2.500,-- in te stellen. Het niet doorgaan van deze maatregel betekent dat de taakstelling bestuurlijke selectiviteit in 2008 voor een bedrag van € 37.500,-- niet kan worden ingevuld. Wij stellen voor de hieruit voortvloeiende lasten in 2008 te dekken ten laste van de algemene middelen. Voor de jaren 2009 en volgende heeft u bij motie gevraagd om te zoeken naar alternatieve oplossingen waarmee enerzijds de subsidietoekenning doelmatiger kan plaatsvinden, maar anderzijds het mogelijk blijft om subsidies van kleinere omvang voor nuttige doeleinden te blijven geven. In de Programmabegroting 2009 hebben wij de financiële consequenties van deze motie voor 2009 en volgende jaren op 'p.m.' geraamd. In de Voorjaarsnota 2009 komen wij terug op de door u gevraagde alternatieve oplossingen. 1.10.1.2. Vrijval voorfinanciering In het collegeprogramma 2007-2011 hebben wij voor de periode tot en met 2013 jaarlijks een krediet "Voorfinanciering grote projecten" van € 250.000,-- voor de voorfinanciering van investeringen in de economische en ecologische infrastructuur opgenomen. In de loop van het begrotingsjaar 2008 is er een beroep gedaan op dit krediet voor de aankoop van terreinen ten behoeve van de wegomlegging Noordhorn. Deze voorfinanciering is niet meer noodzakelijk aangezien deze nu via een rijksbeschikking is geregeld. Wel zal er een beroep worden gedaan inzake een aankoop ten behoeve van de weg GroningenWinsum N361. De inschatting is dat voor deze inkoop begin 2009 zal plaatsvinden. Het vorenstaande houdt in dat er in 2008 geen beroep op deze middelen zal worden gedaan. Wij stellen voor het beschikbare krediet ad € 250.000,-- voor 2008 te laten vrijvallen. 1.10.1.3. Beverratbestrijding Betreft onderdeel personeelskosten 2009. Voor beschrijving zie onderdeel 1.5.1.7.

51

1.10.1.4. Uitvoeringskosten gratis OV voor MBO-leerlingen tot 18 jaar Betreft de bijkomende uitvoeringskosten van 1 fte. Voor beschrijving zie onderdeel 1.7.1.4 1.10.1.5. Extra kosten EG-verordening PRTR (Pollutant Release Transfer Register) In 2006 is de Europese PRTR-verordening in werking getreden. Deze verordening verplicht bepaalde bedrijven hun emissies naar water, lucht, bodem en afvaltransport te rapporteren aan de overheid. Het bevoegd gezag Wm (Wet Milieubeheer) beoordeelt of een bedrijf al dan niet terecht een melding heeft uitgevoerd en gaat ook na of een bedrijf een meet- en registratiesysteem heeft. De wettelijke taak is door het ministerie van VROM neergelegd bij het bevoegd gezag Wm en deze ligt in hoofdzaak bij de provincie Groningen. Voor deze taak zijn via het Provinciefonds (junicirculaire 2008) middelen ter compensatie van de bestuurlijke lasten beschikbaar gesteld. Op basis van de bestaande beleidslijn worden herverdeeleffecten (verschil tussen de feitelijke verdeling en de ijkverdeling) die kunnen optreden bij overheveling van middelen naar het Provinciefonds verrekend met de algemene middelen. Het bedrag dat ten gunste van de betreffende sector komt wordt gebaseerd op de afgesproken ijkverdeling. Dit principe wordt door vrijwel alle provincies toegepast. In de onderhavige situatie is de bijdrage volgens de feitelijke verdeling € 44.400,-- en volgens de ijkverdeling € 7.700,--. Een bedrag van € 36.700,-- komt ten gunste van de algemene middelen en € 7.700,-- ten gunste van de sector. Op basis van het aantal instellingen in onze provincie bedraagt de vergoeding - volgens de afgesproken ijkverdeling - circa € 7.700,-- voor de komende 3 jaren. Bij deze verdeling is door het ministerie uitgegaan van 4 solo-EPRTR bedrijven. Wij hebben steeds in het overleg en richting IPO aangegeven dat het aantal van 4 niet juist is en dat het aantal 17 moest zijn. De definitieve verdeling is om onduidelijke redenen op het aantal van 4 bedrijven door VROM vastgesteld. Was de verdeling op 17 bedrijven vastgesteld, dan was de vergoeding op basis van een kostengeoriënteerde benadering voor deze werkzaamheden voor de sector c.q. provincie op € 26.900,-- vastgesteld. Wij achten op grond van de inzet voor deze activiteiten dat er middelen voor de komende 3 jaren voor 17 bedrijven beschikbaar moeten worden gesteld om deze taak naar behoren te kunnen uitvoeren. Deze verhoging betekent derhalve een extra bijdrage ad € 19.200,-- ten laste van de algemene middelen. Met een dergelijke extra bijdrage resteert er van het oorspronkelijke herverdeeleffect € 17.500,-- ten gunste van de algemene middelen en komt € 26.900,- ten gunste van de sector. 1.10.1.6. Inhuur expertise vergunningen NB-wet De voorzitter van de Raad van State heeft op 9 mei 2008 besloten de bouw van de NUON-centrale in de Eemshaven stil te leggen, omdat zij van mening is dat naast LNV ook de provincie bevoegd gezag is voor vergunningverlening. Dit heeft gevolgen voor vergunningverlening voor alle bedrijven in Eemshavengebied en Delfzijl. Formeel is de provincie Fryslân bevoegd gezag. Met de provincie Fryslân is de afspraak gemaakt dat de inhoudelijke voorbereiding voor deze projecten door de provincie Groningen plaatsvindt. Afgesproken is de vergunningverlening door provincie na de uitspraak zo snel mogelijk in gang te zetten. Wij hebben, in onze vergadering van 27 mei 2008, besloten om de noodzakelijke capaciteit, met een maximum van € 200.000,-- in te huren c.q. aan te trekken om vergunningen zo snel als mogelijk te kunnen verlenen. Deze kosten zijn voorgefinancierd uit de MT-buffer. Daarbij is aangegeven dat deze kosten bij de Integrale Bijstelling zal worden verwerkt. Afgesproken is dat later dit jaar een plan van aanpak wordt gepresenteerd die onder meer de consequenties van de voorziene wetswijziging per 1 januari 2009 in kaart brengt. Het streven is om het plan van aanpak voor 1 november 2008 gereed te hebben. In het plan van aanpak zal tevens een relatie worden gelegd met de middelen voor zware vergunningen ad € 80.000 (1 fte) die in de VJN2008 voor 2009 en volgende jaren beschikbaar zijn gesteld. Afhankelijk van het plan van aanpak zal aanvullende financiering nodig zijn bovenop de € 200.000,--. Gezien het spoedeisend karakter en de specifieke deskundigheid in combinatie met de huidige beschikbare capaciteit op de afdeling LGW was het nodig extern te werven c.q. op tijdelijke basis experts in te schakelen. Wij stellen voor om deze middelen ten last van de algemene middelen te brengen.

52

1.10.1.7. Wabo In de Voorjaarsnota 2008 hebben uw Staten besloten extra middelen beschikbaar te stellen voor de invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Ten behoeve van de uitbreiding van de formatie heeft u toen ingaande 2009 € 240.000,-- per jaar beschikbaar gesteld. Omdat de invoering met de Wabo is uitgesteld met 1 jaar stellen wij voor aan de beschikbare middelen voor 2009 en 2010 de volgende invulling te geven. A. Implementatiekosten Wabo 2009 De inwerkingtreding van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) is door de Minister van VROM uitgesteld met een jaar; de nieuwe richtdatum van inwerkingtreding is derhalve verschoven van 1/1/2009 naar 1/1/2010. De belangrijkste reden van dit uitstel is gelegen in de extra tijd die nodig is om de invoering zorgvuldig te laten verlopen. De wetgeving en de te bouwen ICT-voorziening zijn zeer complex en vragen meer voorbereidingstijd dan verwacht. Voor het Wabo-project betekent dit eveneens een verlenging met tenminste een jaar. Reeds benoemde onderdelen uit de voorbereidings- en de implementatiefase zullen weliswaar worden getemporiseerd maar er zijn nieuwe aspecten die een rol gaan spelen in dit project. Zo wordt steeds beter kenbaar en inzichtelijk hoe gecompliceerd de uitvoering van dit nieuwe vergunningstelsel is. Temeer nu recent duidelijk is geworden dat het kabinet voornemens is de uitvoering van de Wabo, vergunningverlening, toezicht en handhaving, nog in deze kabinetsperiode neer te leggen bij te formeren regionale omgevingsdiensten. Het kabinet wil uiterlijk op 1 juli 2009 maximaal 25 convenanten afsluiten met gemeenten en provincies over een voortvarende realisatie van deze omgevingsdiensten alsmede over de vereenvoudiging van de bevoegdhedenverdeling. Wij zijn in dit kader reeds gestart met oriënterende gesprekken met de Groningse gemeenten. Op 24 oktober 2008 neemt het kabinet hieromtrent een definitief besluit en zal de volledige impact van deze ontwikkelingen op dit project duidelijk zijn. Het budget 2008 voor het Wabo-project is afdoende. Voor 2009 is globaal geraamd een budget van € 80.000,-- benodigd voor projectleiding, ondersteuning en bijkomende kosten. Het budget voor 2009 is bestuurlijk onvermijdbaar en wij dienen reeds vanaf 1 januari 2009 over dit budget te kunnen beschikken. De bijdrage uit het Wabo-budget 2008 aan de pilots (€ 27.000,--) zal deels worden ingezet in 2008 en deels in 2009. Te zijner tijd zal nog financieel moeten worden voorzien in de kosten van de nazorgfase in 2010 en de implementatiefase, voor zover sprake zal zijn van een uitloop in 2010. Zonodig zullen wij dit meenemen in het kader van de Voorjaarsnota 2009. B. Integraal en gecoördineerd toezicht Toezicht en handhaving bevindt zich in Nederland in een zeer dynamische omgeving. Bij de ontwikkelingen die spelen gaat het (uiteindelijk) om vergroten van de kwaliteit van de handhaving door een integrale en eenduidige aanpak, de provincie heeft daarbij de ambitie van een coördinerende rol uitgesproken. De Wabo geldt als belangrijke basis voor de kwaliteitsverbetering. Inmiddels is duidelijk dat de invoering van de Wabo opnieuw wordt vertraagd. Echter, andere geschetste ontwikkelingen om te komen tot integraal en gecoördineerd toezicht gaan in hoog tempo door. Bijvoorbeeld in de chemie- en afvalsector (''Vernieuwing Toezicht in de domeinen Chemie en Afval'') en integraal toezicht in de Eemshaven en Meerstad. Om integraal en gecoördineerd toezicht goed voor te bereiden, en aan te vangen met de uitvoering, is in zowel 2009 als 2010 1,5 fte benodigd (totaal € 240.000,--). Dekking kan plaatsvinden uit de voor de Wabo gereserveerde gelden. Deze capaciteit kan naderhand zonder problemen ook worden aangewend voor de Wabo (een geleidelijke overgang is te verwachten), omdat de organisatie van de Wabo-taken en de bovenbeschreven taken grotendeels dezelfde is. Na deze periode kan opnieuw een afweging plaatsvinden op basis van de dan geldende organisatie van toezicht en handhavingstaken (uitkomsten landelijke discussie organisatie vergunningverlening, toezicht en handhavingstaken, gevoed door de rapporten van de commissies Mans, Lodders, d'Hondt en Oosting).

53

1.10.2. Substitutievoorstellen Is niet aan de orde bij dit programma. 1.10.3. Overboeking kredieten Is niet aan de orde bij dit programma. 1.10.4. Voorgenomen overboekingen [te verwerken in de Jaarrekening 2008] Is niet aan de orde bij dit programma.

54

Bijlage 2.2. Specificatie begrotingswijziging 2009 - Sociale Agenda 2009 - 2012 Programmalijnen Sociaal beleid

Product-

Begroting

groep(code) Product (benoemd in productbegroting 2009) (1)

(2)

(3)

van product / naar product (4)

2009

mutaties

2009

sociaal beleid na 1e wijziging

(5)

(6)

(7)

Gebiedgericht werken - Gebiedgericht werken

8001(04)

Gebiedsgericht werken (nieuw 2009)

- Innovatiebudget stedelijke vernieuwing

8001(04)

Innovatiebudget stedelijke vernieuwing (nieuw 2009)

8001(02) 8102(01)

Jongererenparticipatie Beroepsgericht onderwijs (inclusief (v)mbo)

van 800103 - nieuw te besteden projectenbudget van 800108 - outreachende. hulpverl/aanpak rcs jng van 810201 - onderwijsbeleid van 820101 - sportnota van 800113 - armoedebeleid van 800103 - nieuw te besteden projectenbudget Totaal budget gebiedsgericht werken

0

0

826.260 57.000 80.294 20.000 425.000 150.000

44.100 177.600

-80.294

1.408.554

150.000 1.558.554

Programmalijn 1: Jeugd naar 800104 - gebiedsgericht werken Totaal budget Programmalijn 1: Jeugd

44.100 97.306 141.406

Programmalijn 2: Participatie & Volksgezondheid - Armoedebeleid

8001(13)

Armoedebeleid

- Sport en bewegen - Mondiale Bewustwording - Asielzoekersbeleid en integratie minderheden - Volksgezondheid, mantelzorg enzorgvragersbeleid

8201(01) 8001(11)

Sportnota subsidie COS

8005(01) 8602(02) 8602(02) 8602(03) 8101(01)

Asielzoekersbeleid Zorgbelang Groningen Patienten- en clientenorganisaties Telefonische hulpdienst Stichting Provinciaal Groninger Studiefonds

90.800 771.600 171.100 137.300 47.500 Totaal budget Programmalijn 2: Participatie en volksgezondheid

90.800 771.600 171.100 137.300 47.500 2.000.400

8701(07) 9105(01) 9105(01)

Investeringsfonds Wonen, Welzijn, Zorg Cofinanciering multifunctionele centra Cofinanciering zorginfrastructuur

300.000 500.000 200.000 Totaal budget programmalijn 3: Wonen, Welzijn en zorg

300.000 500.000 200.000 1.000.000

8001(01) 8001(07) 8001(03) 8001(03)

CMO Onderzoek CMO (Inkoop/beheer data) Incidentele subsidies/activiteiten Flexibel budget Welzijn

van 800103 - nieuw te besteden projectenbudget

8701(03)

Stimuleringsfonds zorg

- Studiefonds

naar 800104 - gebiedsgericht werken van 800106 - speerpunt armoedebeleid naar 800104 - gebiedsgericht werken

500.000 577.100 75.000

-425.000 75.000 -20.000

150.000 557.100 75.000

Programmalijn 3: Wonen, Welzijn en zorg - Inv. Fonds Wonen, Welzijn, Zorg

Algemeen - Welzijn ontwikkelingsinstituut - Onderzoek - Overige (incidentele) Initiatieven

van 800111 - mondiale bewustwording van 860202 - taken PRMVD

1.224.200 93.100 156.800 87.200 350.000

Totaal budget Algemeen

Totaal budget Sociaal Beleid 2009

432.040 41.000 72.800

1.656.240 93.100 197.800 160.000 350.000 2.457.140

7.157.500

(1) - toelichting leeswijzer > zie omzijde

55

Leeswijzer: In bovenstaande toelichting/specificatie wordt op productgroepniveau van de productenbegroting 2009 de gevolgen van de verschuiving van middelen naar aanleiding van de vaststelling Sociale Agenda 2009 - 2012 inzichtelijk gemaakt. Kolom 1: Betreft de financiële opzet conform de vastgestelde Sociale Agenda 2009 - 2012 - Hoofdstuk 4 Kolom 2: De eerste 4 cijfers geeft de productgroep in de productenbegroting aan. De 6 cijfers geeft de code aan die in de "Specificatie lasten en baten 2009 naar producten" aan het eind van elk productgroep in de productenbegroting is opgenomen. Kolom 3: Beschrijving product zoals opgenomen in de "Specificatie lasten en baten 2009 naar producten" Kolom 4: Wordt aangegeven van welk product(groep) de middelen afkomstig zijn. Kolom 5: Het bedrag dat is opgenomen in de begroting 2009. Kolom 6: Mutaties als gevolg van het vaststellen Sociale Agenda 2009 - 2012. Kolom 7: Bedrag begroting 2009 na 1e begrotingswijziging 2009. Noot: alle kredieten die uiteindelijk na begroting 2009 na 1e wijziging op 0 komen, zijn in dit overzicht niet meegenomen.

Algemeen: De opzet van de programmabegroting 2010 zal naar verwachting qua indeling naar programma's en thema's worden gewijzigd. Dit zal eerst gebeuren nadat het nieuwe POP is verschenen. In dat kader wordt de Sociale Agenda 2009 - 2012 in de nieuwe opzet van de programmabegroting 2010 verwerkt.

56

Bijlage 3. Paragraaf Weerstandsvermogen 1.1. Inleiding Op basis van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) 2004 zijn de provincies verplicht aan de Begroting en Rekening een paragraaf Weerstandsvermogen toe te voegen. Volgens de voorschriften bevat deze paragraaf ten minste: a. een inventarisatie van de weerstandscapaciteit; b. een inventarisatie van de risico's (inclusief openeinderegelingen, bedrijfsvoering, financiering, positieve risico's en voorzieningen); c. het beleid omtrent de weerstandscapaciteit en de risico's (o.a. risicomanagement). De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de provincie beschikt om niet begrote kosten, die onverwachts optreden en substantieel gedekt moeten worden, op te vangen. Het gaat om die elementen waaruit tegenvallers eventueel bekostigd kunnen worden zoals bijvoorbeeld algemene reserve, maar ook onbenutte belastingcapaciteit en stille reserves. Stille reserves zijn de meerwaarden van activa die te laag of tegen nul zijn gewaardeerd, doch direct verkoopbaar zijn indien men dat zou willen. Onderscheid wordt gemaakt in incidentele en structurele weerstandscapaciteit. Met incidenteel wordt bedoeld het vermogen om calamiteiten en eenmalige tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat deze invloed heeft op de voortzetting van taken op het geldende niveau. Met structurele weerstandscapaciteit worden middelen bedoeld die permanent ingezet kunnen worden om tegenvallers in de lopende exploitatie op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van de bestaande taken. De risico’s die relevant zijn voor het weerstandsvermogen zijn niet om een andere manier te ondervangen. Reguliere risico’s - risico’s die zich regelmatig voordoen en die veelal goed meetbaar zijn - maken geen deel uit van de risico’s opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen. Hiervoor kunnen verzekeringen worden afgesloten of voorzieningen worden getroffen. Onder risico's verstaan de voorschriften alle voorzienbare risico's waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd of niet tot afwaardering van activa hebben geleid en van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot het balanstotaal of het eigen vermogen. Het gaat daarbij onder andere om: • aanspraken als gevolg van de door de provincie gegarandeerde geldleningen aan instellingen; • eventuele door de provincie te betalen afkoopsommen; • schadeclaims; • risico's die voortvloeien uit mogelijke aanspraken op vermogensschade, die niet verzekerd zijn/kunnen worden.

1.1.1. Weerstandscapaciteit Ernst & Young heeft in het najaar van 2007 een onderzoek gedaan naar de minimaal benodigde weerstandscapaciteit. Er is onderzoek gedaan naar de risico's die de provincie loopt. Uiteindelijk is de omvang van de aan te houden weerstandscapaciteit vooral afhankelijk van het risicoprofiel. Uit vergelijking van de provincie Groningen met andere provincies is gebleken dat de financiële positie van de provincie Groningen ten opzichte van de andere provincies in de afgelopen jaren in relatieve zin is verslechterd. Deze ontwikkeling is vooral toe te schrijven aan het meer participeren in grote projecten. Uit de vergelijking komt tevens naar voren dat de structurele weerstandscapaciteit (vooral bepaald door de onbenutte belastingcapaciteit bij de opcenten motorrijtuigenbelasting) van de provincie Groningen relatief laag is. Dit pleit voor een stevige algemene reservepositie. De weerstandscapaciteit wordt gedefinieerd als de vrije ruimte in de algemene reserve, vrij aanwendbare bestemmingsreserves, onbenutte belastingcapaciteit, het gereserveerde bedrag voor onvoorziene uitgaven en de verwachte begrotingsruimte.

57

Reservepositie De omvang van de reservepositie (vrije ruimte Algemene Reserve en bestemmingsreserves) wordt door ons per ultimo 2007 berekend op ca. € 25,58 miljoen. Het aanwenden van deze middelen leidt er toe dat de opbrengst wegens bespaarde rente, die nu in de begroting als algemeen dekkingsmiddel wordt gebruikt, zal afnemen. Belastingcapaciteit De belastingcapaciteit heeft betrekking op extra inkomsten die de provincie Groningen kan genereren als het maximum aantal opcenten op de motorrijtuigenbelasting wordt geheven (107,9) in vergelijking met de opbrengst bij het op dit moment geldende tarief (per 1 april 2008: 77,8 opcenten). Deze capaciteit kan per 1 april 2008 wordt berekend op ca. € 16,85 miljoen. Omdat de door uw Staten vastgestelde verhoging van het aantal opcenten per 1 april 2009 (+ 1,7%) geringer is dan de maximale stijging van het maximum aantal opcenten (+ 3,7%) neemt deze capaciteit in 2009 toe tot ca. € 18,59 miljoen. Gereserveerde middelen voor onvoorziene uitgaven In de Programmabegroting 2009 is voor de periode 2009-2012 jaarlijks een bedrag van ca. € 671.000,-- gereserveerd voor het opvangen van werkelijk onvoorziene en onvermijdbare uitgaven. Dit bedrag is ontstaan op basis van gebleken historische behoefte om onvoorziene en onvermijdbare uitgaven jaarlijks op te vangen. Verwachte begrotingsruimte 2009-2012 Op basis van actuele financiële meerjarenramingen verwachten wij de onderstaande begrotingsruimte: Tabel 7. Verwachte begrotingsruimte 2009-2012 Omschrijving

(bedragen x € 1.000) 2009 2010 2011

Verwachte begrotingsruimte (- = tekort)

3.177

366

-1.273

2012 -1.058

Deze cijfers zijn gebaseerd op de Integrale Bijstelling 2008, zoals deze nu aan uw Staten ter besluitvorming wordt voorgelegd. Begin deze zomer hebben de provincies met het Rijk een bestuursakkoord afgesloten voor de periode 2009-2011. Daarin zijn onder andere afspraken gemaakt over de invulling van de taakstelling afromen vermogens provincies. Ons aandeel daarin bedraagt € 9,5 miljoen per jaar. Met dit uitgangspunt hebben wij met ingang van de Voorjaarsnota 2008 al rekening gehouden. De afspraken over het overdragen van taken en middelen van het Rijk naar de provincies zullen de komende tijd nog verder moeten worden uitgewerkt. Dat zou aanleiding kunnen geven tot wijzigingen in het financiële perspectief. Ook de kredietcrisis kan mogelijk gevolgen hebben voor het financiële perspectief. Verder zijn de ontwikkelingen van lonen, prijzen en de uitkering uit het Provinciefonds sterk bepalend voor de omvang van het flexibel budget.

1.1.2. Beleidslijn Dit voorjaar hebben wij aan de Statencommissie Bestuur en Financiën de meest recente rapportage over het minimaal benodigd weerstandsvermogen voorgelegd. In een begeleidende notitie hebben wij aangegeven dat er geen functionele redenen zijn om van het advies van de accountant inzake de omvang af te wijken. Dat houdt in dat wij in principe € 24,4 miljoen aan willen houden als financieel weerstandsvermogen. Aan het begin van de volgende collegeperiode (2011) zullen wij opnieuw een onderzoek laten uitvoeren naar de minimaal benodigde weerstandscapaciteit. Wij stellen ons op het standpunt dat tot op het moment dat er een nieuw onderzoek naar de minimaal benodigde weerstandscapaciteit is uitgevoerd de norm op basis van het onderzoek 2007 gehandhaafd blijft. Indien en voor zover er in deze collegeperiode een beroep wordt gedaan op het bedrag van € 24,4 miljoen, zal aanvulling in beginsel via rekeningsaldi moeten geschieden. Indien er geen positief rekeningsaldo optreedt, zal tijdelijk genoegen moeten worden genomen met een lager bedrag. In die omstandigheid moet naar bevind van zaken worden gehandeld.

58

Zou er zich een grote "financiële ramp" voordoen dan zal er niet aan te ontkomen zijn om gedurende een aantal jaren voor aanvulling van het saldo ook begrotingsruimte aan te wenden. Om eindeloze discussies te voorkomen over de vraag wat een financiële ramp is, stellen wij voor daarvoor een vuistregel te hanteren van minimaal 10% van het benodigde vermogen van € 24,4 miljoen. Gelet op het feit dat de vrije ruimte in de Algemene Reserve en de bestemmingsreserves per 31 december 2007 € 25,58 miljoen bedraagt is deze toereikend om de minimale benodigde reservering van € 24,4 miljoen mogelijk te maken. Het verschil van ca. € 1,2 miljoen boven de nu benodigde capaciteit hebben wij in de Voorjaarsnota 2008 laten vrijvallen ten gunste van de begrotingsruimte 2008. Of de omvang van de minimaal aan te houden weerstandscapaciteit na 2011 ook € 24,4 miljoen moet bedragen, is de vraag. In de loop van de tijd zal het risicoprofiel wijzigen. Teneinde met dat gegeven rekening te houden is het naar onze mening nodig van tijd tot tijd opnieuw een discussie daarover te voeren. Het eerstvolgende moment voor een dergelijke discussie is na het voorgenomen onderzoek in 2011. In de navolgende subparagrafen worden de te onderkennen risico's beschreven. In de paragrafen 1.2 tot en met 1.30 zijn de wijzigingen ten opzichte van de meest recente risico's, zoals vermeld in de paragraaf Weerstandsvermogen bij de Programmabegroting 2009, cursief weergegeven. Indien een beschreven risico niet langer een financieel risico vormt, dan wordt dit vermeld in deze paragraaf. In de volgende rapportage over het weerstandsvermogen verdwijnt het risico uit de paragraaf weerstandsvermogen.

1.2. Europese Regioprogramma's / LEADER + Voor de eindafrekening van de Doelstelling 2 (1994-1999) van de provincies Groningen en Drenthe heeft de Europese Commissie controleonderzoeken uitgevoerd op projectniveau. Deze controles resulteren mogelijk in correcties op de einddeclaratie van het Doelstelling 2 programma, die de provincies in 2002 bij de Europese Commissie hebben ingediend. Op basis van het voorlopige en gedeeltelijke afsluitingsvoorstel van de auditafdeling van de Europese Commissie wordt vooralsnog een negatieve correctie van € 6,2 miljoen aangegeven, hiervan heeft circa € 3,7 miljoen betrekking op de provincie Groningen. Het betreft een gedeeltelijke afsluiting omdat het project Martinihal te Groningen buiten het voorstel is gehouden in verband met de nog lopende juridische procedures. Naar verwachting zal in de loop van 2008 meer duidelijkheid bestaan over de hoogte van de definitieve afrekening wanneer de Europese Commissie daadwerkelijk een besluit neemt. De beide provincies overwegen tegen dit besluit in bezwaar te zullen gaan, wanneer de correctie van het afsluitingsvoorstel ongewijzigd blijft. Voor wat betreft het Leaderprogramma (LEADER+ 2000-2006) is door de Europese Commissie een auditonderzoek uitgevoerd. Dit programma valt onder de verantwoordelijkheid van het SNN. Echter, met de provincies is indertijd afgesproken dat deze de financiële aansprakelijkheid op zich nemen voor de projecten, die binnen de betreffende provincie worden uitgevoerd. De Europese Commissie overweegt een correctie over het gehele programma toe te passen van max. 5%. Dit komt ongeveer neer op een korting van € 850.000 op de EOGFL middelen. De correctie wordt voorgesteld op grond van systeemfouten, die overigens inmiddels door het SNN zijn hersteld. Een formeel correctievoorstel wordt eind 2008 verwacht. Voor vervangende projecten zal geen ruimte zijn omdat enerzijds het eindresultaat van de audit nog niet definitief bekend is en anderzijds ultimo 2008 alle projecten gerealiseerd en afgerekend dienen te zijn. Bij de start van het LEADER-programma (2000-2006), waarvan het SNN managementautoriteit is en dus verantwoordelijk voor het beheer van het programma, is afgesproken dat de financiële risico's bij de individuele provincies zou komen te liggen op grond van de door de provincies uitgesproken wens om de LEADER-middelen zelf te mogen beschikken in plaats van het SNN. Ook het Doelstelling 2 programma (2000-2006) is aan een auditonderzoek van de Europese Commissie onderworpen. Dit betrof een landelijke aanpak, die in de vorm van een nationaal actieplan tot een voor de Europese Commissie aanvaardbare correctie moet leiden. Dit programma valt onder de verantwoordelijkheid van het SNN. Eventuele financiële consequenties, die in de loop van 2008 zichtbaar worden kunnen derhalve indirect van invloed zijn op het weerstandsvermogen van de provincie als partner binnen het SNN wanneer het weerstandsvermogen van het SNN tekort zou schieten.

59

1.3. BTW Europese subsidies Er heeft lange tijd onduidelijkheid bestaan met betrekking tot de compensabele BTW bij Europese subsidies. Het ministerie van Financiën heeft daarover gesprekken gevoerd met de Europese Commissie. Bij brief van 18 juni 2007 heeft het ministerie aan de gemeente- en provinciebesturen laten weten dat naar de mening van de Europese Commissie de huidige praktijk (waarbij de compensabele BTW wel deel uitmaakt van de subsidieaanvragen) niet langer in overeenstemming blijkt te zijn met een bepaalde regel uit een Verordening van de Europese Gemeenschap. Dat betekent concreet dat de BTW-uitgaven die voor compensatie bij het BTW-compensatiefonds in aanmerking komen, na dagtekening van de brief (18 juni 2007) geen onderdeel meer mogen uitmaken van de betalingsaanvragen aan de Europese Commissie. Over de aanvragen vóór dagtekening van de brief zal nog verder overleg plaats vinden met de Europese Commissie. Het ministerie van Financiën laat een onderzoek instellen naar de omvang van de problematiek over de periode tot 18 juni 2007. In het Bestuurlijk Overleg Financiële Verhoudingen op 9 april 2008 is de afspraak gemaakt dat de uitname uit het Provinciefonds niet zal worden gewijzigd als gevolg van deze problematiek. In de korting Provinciefonds is met deze BTW wel rekening gehouden.

1.4. Besmetting bermgrond met cystenaaltjes Langs de N363 zijn bermen aangevuld met grond die besmet bleek te zijn met cystenaaltjes (globodera pallida), welke aardappelmoeheid veroorzaken. De provincie is aansprakelijk gesteld voor schade die de aanliggende boeren ondervinden. De provincie is op 8 september 2004 in hoger beroep door het Gerechtshof te Leeuwarden veroordeeld tot betaling van de (nog nader te bepalen) schade. Inmiddels is een schadeclaim ingediend ter hoogte van € 97.418,-- en heeft de afdeling ABJ een contra-expertise laten uitvoeren. Over de afwikkeling van de schadeclaim wordt nog onderhandeld. Uit periodiek onderzoek (november 2006) is gebleken dat van het traject Ranum-Roodeschool (N363) bepaalde bermgedeeltes aan weerszijden van de weg nog licht besmet zijn met cystenaaltjes. Gemiddeld is het aantal ten opzichte van het onderzoek van 2004 nog verder afgenomen, maar het percentage is nog te hoog om de bermen weer normaal ecologisch te beheren. In november 2008 worden de bermen weer op het voorkomen van de globodera pallida onderzocht.

1.5. Hoogovenslakken Circa 70 km provinciale weg heeft een fundering bestaande uit hoogovenslakken. In deze funderingen doen zich veranderingen voor, waardoor het wegdek plaatselijk omhooggedrukt wordt en verkeersonveilige situaties kunnen ontstaan. Er wordt van uitgegaan dat kan worden volstaan met het wegfrezen van de oneffenheden en slechte plekken en het aanbrengen van overlagingen op enkele slechte wegvakken. Het risico is aanwezig dat zich op enkele plaatsen ontwikkelingen zullen voordoen waardoor meer ingrijpende maatregelen nodig zijn. Een gedeelte van de N366 bij Nieuwe Pekela met ernstige schade wordt in 2008 duurzaam hersteld. Voor het gedeelte Menneweer-Lauwersoog van de N361 moet eveneens rekening worden gehouden met een zware onderhoudsmaatregel, uit te voeren in de periode 2010-2015, kosten ca. € 2,1 miljoen.

1.6. Blauwestad Ten behoeve van de aanleg van de publieke infrastructuur Blauwestad treedt de provincie op als voorfinancier. Daarvoor heeft zij de eigendom van de gronden als zekerheidsstelling. Dit met dien verstande dat, indien de voorfinanciering een bedrag hoger dan € 90 miljoen beloopt, de Ontwikkelingmaatschappij additionele zekerheden moet verstrekken voor het meerdere. De uitgaven en daarmee het investeringskrediet worden scherp in de gaten gehouden. De geactualiseerde grondexploitatie publiek (gegeven ook het overeengekomen aflosschema van het voorfinancieringkrediet) voorziet in zodanige uitgaven dat overleg over een mogelijke aanvullende zekerheidsstelling wordt gevoerd. Nu de uitvoering van het meer grotendeels is voltooid, is het zaak om sluitende afspraken te maken over beheer en onderhoud. Het gaat om contracten met de gemeenten, het waterschap en met de Stichting Het Groninger Landschap. Hieronder staan in een notendop een aantal potentiële financiële risico's die de provincie loopt in de nabije toekomst. Een raming van de bedragen is bijgevoegd. Wel wordt hierbij opgemerkt dat er hard wordt gewerkt aan beperking of eliminatie van de risico's.

60

Kompas1/Zuidelijke vaarverbinding Er is tot 31 december 2008 uitstel verkregen voor de gereed melding van de zuidelijke vaarverbinding. De stand van het werk, op enkele details na gereed, en de administratieve afhandeling is het te verwachten dat op tijd de gereed melding plaats zal vinden. Vaarweg- en nautisch beheer Het nautisch beheer op het Oldambtmeer is door de provincie geregeld. Het is de bedoeling dat het nautisch beheer te zijner tijd overgaat naar het waterschap Hunze en Aa's, maar dit vergt overleg, duidelijkheid inzake financiën en proceduretijd. Omdat het nautisch beheer door Provinciale Staten moet worden toegewezen aan een bevoegd gezag, is hiermee een vergoeding gemoeid. Over de verdeling van deze kosten vindt nog overleg plaats met de projectorganisatie, het waterschap en de overige publieke partijen. Kwelsloten en wateroverlast De kwelsloten zijn ingestort en een spoedig herstel is noodzakelijk voordat de herfststormen verdere schade aanrichten. Tussen waterschap, Projectorganisatie Blauwestad en provincie bestaat ambtelijk overeenstemming over de verdeling van de kosten. Indien men rekening houdt met prijsstijging en kosten maaien, dan wordt het provinciale aandeel geraamd op € 410.000,-- (prijspeil 1-5-2008). Het bedrag van € 410.000,-- dat voor rekening van de provincie zou moeten komen, kan worden gefinancierd vanuit het Programma Landelijk Gebied, waarin de rijksmiddelen ILG zijn opgenomen. Deze mogelijkheid bestaat doordat er een duidelijke relatie is met de HAK Oldambt. De HAK Oldambt is één van de verplichtingen die de provincie van het Rijk heeft overgenomen. Mee- en tegenvallers zijn voor de provincie. Hoewel de HAK-commissie reeds is opgeheven, heeft de subsidievaststelling nog niet plaatsgevonden. Daardoor is het mogelijk binnen de afspraken die Rijk en provincie met elkaar zijn overeengekomen, de kosten op het ILG-deel van het PLG te laten drukken. Onroerend Zaak Belasting De drie gemeenten hebben de aanslagen voor de OZB voor de jaren 2006 en 2007 aan de provincie verlaagd tot ca. € 66.500,--. Dit in plaats van de eerdere aanslagen in hoogte van ca. € 175.000,--. Deze verlaging betekent, bij een overdracht van de rest van de gronden aan de OM voor eind 2016, een maximale heffing van 2006 tot en met 2016 van ca. € 225.000,--. Tussen gemeenten, de provincie en de OM is nog geen definitieve afstemming inzake deze opgelegde aanslagen. Afname planning Grootschalige gebiedsontwikkeling projecten (en met name de daarin opgenomen woningbouwcomponent) hebben een zekere gevoeligheid voor conjuncturele en marktomstandigheden. Dit geldt ook voor de Blauwestad. Door de publieke en private partijen vindt overleg plaats over duiding en eventuele gevolgen van deze ontwikkelingen. Het is de verwachting dat in december 2008 definitieve afspraken met de private partijen gemaakt zullen zijn.

1.7. Herschikking van taken in het waterbeheer In de met de waterschappen Hunze en Aa's en Noorderzijlvest gesloten overeenkomsten in het kader van de 'Herschikking van taken in het waterbeheer' in 2000 is opgenomen dat de provincie zorg draagt voor de financiering van de vervangingsinvesteringen van de bestaande sluizen in de vaarwegen van de waterschappen behorende tot de categorie B (situatie 1 januari 1995). Voorts draagt de provincie voor 50% zorg voor de financiering van de meerkosten van baggerwerk dat nodig is ten behoeve van het vaarwegbeheer op de categorie B-vaarwegen, voor zover deze meerkosten uitsluitend het gevolg zijn van de aanwezigheid van klasse III en IV verontreinigde baggerspecie. Indien en voor zover bij het baggeren de aanwezigheid van klasse III en IV verontreinigde baggerspecie wordt geconstateerd, zal op het moment van baggeren een schatting moeten worden gemaakt van de hiermee gemoeide kosten voor de provincie. Ervan uitgaande dat eens per 25 jaar gebaggerd wordt, loopt dit risico door tot het jaar 2025.

61

1.8. BTW-compensatiefonds In 2003 is het BTW-compensatiefonds gestart. Sindsdien declareren de provincies de BTW die zij als overheid aan derden betalen, bij dat fonds. Het fonds wordt onder meer gevoed door een korting op het Provinciefonds. Omtrent het definitief uit te nemen bedrag is een onderzoek gedaan door dezelfde onderzoeksinstantie die onderzoek heeft gedaan naar de raming van dat bedrag. De resultaten daarvan zijn inmiddels bekend en geven aan dat er op het Provinciefonds een korting moet worden toegepast van € 124 miljoen. Daarover is inmiddels een bestuurlijke afspraak tot stand gekomen. Het onderzoek naar de verdeling van het bedrag van de € 124 miljoen is inmiddels afgerond. Dat onderzoek is uitgevoerd samen met een onderzoek naar de nettering van specifieke uitkeringen. Daarmee wordt bereikt dat er niet meer twee soorten specifieke uitkeringen bestaan, te weten: oude uitkeringen die bij de introductie van het BTW-compensatiefonds reeds bestonden en worden uitgekeerd inclusief BTW, omdat daarmee in de korting op het Provinciefonds rekening mee is gehouden. En anderzijds specifieke uitkeringen die ontstaan zijn na in introductie van het BTWcompensatiefonds, die netto worden uitgekeerd. Het resultaat is dat de korting op het Provinciefonds met ongeveer € 8,6 miljoen is teruggedraaid. Over de nettering van de specifieke uitkeringen is met het Rijk een overeenkomst gesloten. De minister van Financiën heeft aan de Kamer toegezegd de werking van het BCF te evalueren. Daarbij gaat het om het beantwoorden van de vraag of het BCF heeft opgeleverd wat bij de start de bedoeling was. Een belangrijk doel van de introductie van het BCF was om intern bij gemeenten en provincies de afweging inzake zelf doen of uitbesteden niet langer te belasten met de BTW. Het onderzoek naar de werking van het BCF zal in de tweede helft van 2008 plaatsvinden. De Belastingdienst is al geruime tijd bezig met het controleren van de declaraties bij het BTWcompensatiefonds, ook bij de provincie Groningen. In sommige gevallen zal dat leiden tot een correctie op de gedeclareerde bedragen. De korting Provinciefonds is afgeleid van de in het jaar 2003 gedeclareerde bedragen. In het Bestuurlijk Overleg Financiële Verhoudingen op 9 april 2008 is afgesproken dat eventuele correcties, die worden doorgevoerd als gevolg van de controles door de Belastingdienst, niet zullen leiden tot een wijziging in de uitkeringen Gemeente- respectievelijk Provinciefonds. Tot slot zij nog vermeld dat het in het voornemen ligt van het kabinet om het BTW-tarief per 1 januari 2009 te verhogen van 19% naar 20%. Dat betekent dat het Rijk meer gelden binnenkrijgt die vervolgens voor een deel ten goede komen aan het BTW-compensatiefonds. De uitname uit Gemeente- en Provinciefonds hoeft dan ook niet verhoogd te worden. Dat is in het Bestuurlijk Overleg Financiële Verhoudingen van 9 april 2008 nogmaals bevestigd.

1.9. Rijksbezuinigingen De provincie is voor haar inkomsten in belangrijke mate afhankelijk van de algemene en specifieke uitkeringen van het Rijk. De uitkering uit het Provinciefonds hangt samen met de bestedingen van het Rijk. De provincie krijgt gedurende het jaar (mei-/juni- en september-/oktobercirculaire) informatie over de hoogte van de uitkeringen uit het Provinciefonds en het verwachte accres. Het accres wordt na afloop van het begrotingsjaar definitief vastgesteld op basis van de gerealiseerde ontwikkeling van de rijksuitgaven. De omvang van het accres is voorafgaand en gedurende het begrotingsjaar onzeker. Om tegenvallers zoveel mogelijk in meerjarig perspectief op te kunnen vangen, stellen wij onze ramingen voor de uitkering uit het Provinciefonds op volgens ons eigen behoedzaam scenario. In hoeverre de daarmee opgebouwde buffer toereikend is, is vooraf niet aan te geven. Op basis van het regeerakkoord 2007-2011 van het in februari 2007 aangetreden kabinet blijkt dat de provincies opnieuw met ombuigingen op het Provinciefonds te maken krijgen. In het nieuwe Collegeprogramma zijn afspraken gemaakt over hoe wij omgaan met deze rijksbezuinigingen. De provincies en het Rijk hebben in 2007 voor 2008 een financieel akkoord gesloten als uitwerking van de voornemens in het Coalitieakkoord van februari 2007. Er is toen geen bestuursakkoord tot stand gekomen. Wel is overeengekomen dat er een gemengde commissie in het leven zal worden geroepen, die als taak krijgt decentralisatievoorstellen voor de periode 2009-2011 te ontwikkelen. In onze brief van 17 september 2007 hebben wij u nader geïnformeerd over het voor 2008 bereikte financiële akkoord en de consequenties die dit zal hebben voor de provinciale financiën.

62

De financiële gevolgen van het een en ander hebben wij vertaald in een wijziging van de Programmabegroting 2008 in het kader van de Integrale Bijstelling 2007. Begin juni 2008 hebben de provincies en het Rijk een bestuursakkoord gesloten voor de periode 2009-2011. Door middel van onze voordracht van 3 juni 2008, nr. 20/2008, hebben wij u geïnformeerd over de inhoud van dit akkoord. De financiële consequenties van de in het bestuursakkoord aangekondigde overdracht van rijkstaken en -middelen naar de provincies zullen pas in de loop van de komende jaren duidelijk worden. Zoals wij in de Voorjaarsnota 2008 al hebben gemeld, hebben wij wel rekening gehouden met ons aandeel in de taakstelling afromen vermogens provincies van € 9,5 miljoen per jaar gedurende de jaren 2009 tot en met 2011. Hiervan wordt € 3,0 miljoen gedekt ten laste van het flexibel budget en € 6,5 miljoen ten laste van de reserve ESFI.

1.10. Gewaarborgde geldleningen Per 1 januari 2009 zal de provincie gewaarborgde geldleningen hebben uitstaan tot een bedrag van € 24,0 miljoen. Het betreft borgstellingen richting geldgevers ten behoeve van het Waterbedrijf Groningen, het Nationaal Groenfonds, diverse zorginstellingen en kredietgaranties voor een aantal bedrijven. Door de borgstellingen loopt de provincie het risico tot overname van de aflossingsverplichting te moeten overgaan indien de geldnemers niet aan hun verplichtingen tegen de geldgevers kunnen voldoen. Voor de afgegeven garanties voor bedrijven wordt binnen de algemene reserve 25% van het nominaal bedrag gereserveerd. Het gaat hierbij om een bedrag van 25% van € 7,8 miljoen is € 1,9 miljoen. Om het eventuele nadelige risico zichtbaar te maken, worden jaarlijks de solvabiliteit en liquiditeit van de zorginstellingen en het Waterbedrijf Groningen beoordeeld. In de afgelopen jaren zijn de borgstellingen voor zorginstellingen in omvang aanzienlijk afgenomen. De provincie heeft per 1 juli 1985 het verlenen van garanties voor betaling van rente en aflossing van geldleningen aangegaan door instellingen in de gezondheidszorg beëindigd. Tot en met 2000 zijn nog wel garanties verleend in het geval dat bestaande geldleningen werden geconverteerd naar leningen met een lager rentepercentage. Per 1 januari 2001 heeft de provincie haar beleid aangescherpt door het verlenen van garanties bij conversie naar laagrentende leningen te beëindigen. Als uitzondering worden wel garanties verleend indien aangetoond kan worden dat het Waarborgfonds voor de Zorgsector (WfZ) de lening niet wil waarborgen. Doordat steeds meer leningen worden ondergebracht bij het WfZ neemt het risico op de portefeuille af. Dit fonds kan ingrijpen in de bedrijfsvoering van een zorginstelling wanneer dit financieel gezien noodzakelijk blijkt. De omvang van de gewaarborgde leningenportefeuille zal als gevolg van aflossen en het niet meer garanderen van nieuwe leningen de komende jaren gestaag afnemen.

1.11. Meerstad Meerstad is het nieuw te ontwikkelen gebied ten oosten van de stad Groningen dat onder meer in belangrijke mate moet voorzien in de toekomstige woningbehoefte van de provincie Groningen. De ontwikkeling van Meerstad zal het ongewenste uitwaaieren van woningbouw naar plattelandsgebieden en naar de kop van Drenthe moeten beperken. De vijf hoofddoelstellingen van het project Meerstad Groningen zijn: • de bouw van op termijn 10.000 woningen in het midden- en hoger segment; • de aanleg van een groot meer, gericht op buffering en berging van water; plm. 600 ha; • het creëren van een recreatieve trekker, onder meer in de vorm van het genoemde meer; • de ontwikkeling van een robuuste verbindingszone ter versterking van de ecologische (hoofd)structuur van stad en regio, en daarmee: • de aanleg van een nieuw, kwalitatief hoogwaardig landschap van substantiële omvang (GIOS, ofwel groen in en om de stad). Door de gezamenlijke overheden en marktpartijen is het Masterplan Meerstad vastgesteld. De Samenwerkingsovereenkomst (SOK) is op 28 september 2005 ondertekend. Onderdeel van deze SOK is de Grondexploitatie (GREX). De overheidspartijen hebben samen een Bestuursovereenkomst (BOK) afgesloten. Tevens is de organisatie, die Meerstad gaat realiseren, opgericht: de Grondexploitatie Maatschappij Meerstad (GEMM).

63

De partijen die deel nemen aan de GEMM zijn: de gemeenten Groningen en Slochteren, de provincie Groningen, het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en vier marktpartijen: Amstelland Deelnemingen Grondbedrijf B.V., Hanzevast Projectrealisatie 4 B.V., Heijmans Vastgoed Realisatie B.V. en GIP Groningen I B.V. Een project van een dergelijke omvang en een looptijd van 20 jaar - uniek in Nederland -, gaat gepaard met risico's. Ook voor de betrokken overheidspartijen. De publieke partijen staan garant voor een deel van de ondernemings- en financieringsrisico's. De provincie neemt deel aan de financiële garantstelling voor het restrisico voor een bedrag van maximaal € 6 miljoen. Van dit bedrag is € 1 miljoen gestort. De storting van € 1 miljoen is bij de provincie geadministreerd als lening verstrekt aan enerzijds de Stichting Zeggenschap (groot € 2.000,--) en anderzijds de Stichting Kapitaal (groot € 48.000,-- en € 950.000,--). De Stichting Zeggenschap financiert met deze lening de storting van het geplaatste aandelenkapitaal in GEMM Beheer B.V. De Stichting Kapitaal financiert met de lening de storting van het kapitaal in GEMM C.V. en de aan GEMM C.V. ter beschikking gestelde achtergestelde lening. Conform de huidige gedragslijn hoeft hiervoor geen reservering gedaan te worden in het vrij beschikbare deel van het weerstandsvermogen. Voor de € 5 miljoen is dit conform de huidige gedragslijn binnen de provincie echter wel gebruikelijk. Dit betreft een mogelijk te lopen financieel risico. Afdekking van dit risico gebeurt vanuit de beschikbare vrije ruimte in het weerstandsvermogen. Dit betekent dat hiervoor 25% van € 5 miljoen, zijnde € 1,25 miljoen, is gereserveerd.

1.12. Risico's bij aan en verkoop gronden in Ulsderpolder In de Ulsderpolder is landbouwgrond aangekocht. Deze grond behoudt de agrarische bestemming. De waarde van de grond als onderpand blijft dus ook - grosso modo - intact. Het mogelijke risico in de Ulsderpolder wordt nog verder beperkt door het uitgangspunt, dat de gronden (en de bedrijfsgebouwen) worden aangekocht tegen de reële agrarische waarde van het moment van aankoop. Daarmee wordt de basis gelegd om de gronden eveneens weer te verkopen tegen een prijs die een kopende landbouwer wil betalen. De gronden zijn grotendeels verkocht. De aktepasseringen hebben plaatsgevonden. Met het waterschap dient nog een transactie plaats te vinden betreffende niet verkochte gronden welke benodigd zijn voor de aanleg van kaden. Dit zal naar verwachting in de eerste helft van 2009 plaatsvinden, waarna de totaalbalans kan worden opgemaakt.

1.13. Afschrijving op gebouwen Voor aankoop gebouwen geldt hetzelfde uitgangspunt als voor aankoop grond. Daar komt bij, dat op voorhand geen onderbouwde uitspraak was te doen over een mogelijke af- of bijschrijving bij verkoop van gebouwen, omdat - meer dan bij grond - bij aankoop door een derde dit specifiek en maatwerk is. Gebouwen worden zo snel mogelijk doorgeleverd en dus niet verpacht. Ook geldt als uitgangspunt dat de gronden behorende bij de bedrijfsgebouwen zo veel mogelijk gebruiksvrij op korte termijn worden gehouden, teneinde snelle doorlevering van het gehele bedrijf mogelijk te maken. Daarnaast worden er geen bedrijfsgebouwen aangekocht buiten de Ulsderpolder. In de polder ligt slechts 1 bedrijf bestaande uit 2 boerderijen met bijbehorende opstallen, welke in 2005 is aangekocht. In 2006 zijn beide boerderijen separaat te koop aangeboden aan ingelanden in de Ulsderpolder. Dit heeft in 2007 geleid tot verkoop van de beide boerderijen met bijbehorend land. Gezien de verwevenheid van de verkoop van de boerderijen en het land is een uitsplitsing hiervan niet zinvol. Het verlies/afschrijving op grond en gebouwen wordt thans geraamd op ca. € 100.000,--. tot € 120.000,--. De definitieve balans wordt in 2009 opgemaakt, nadat de ver- en afrekening met het waterschap heeft plaatsgevonden.

1.14. Glastuinbouw Eemsmond Bij de Voorjaarsnota 2004 heeft u € 400.000,-- beschikbaar gesteld ten laste van de reserve Cofinanciering Kompas, teneinde de noodzakelijke voorbereidingskosten voor de uiteindelijke uitvoering van het project te kunnen financieren. Over de jaren is de verdeling als volgt: 2004: € 165.000,--, 2005: € 155.000,-- en 2006: € 80.000,--. Een deel van de voorbereidingskosten en de bijbehorende financiering is doorgeschoven naar 2007 en 2008. Het project zal kostendekkend worden uitgevoerd. De kosten die in de voorfase van het project worden gemaakt, zullen zoveel mogelijk worden doorberekend in de uiteindelijke grondprijs.

64

Als dat niet mogelijk is, zal een vereffening via de reserve Cofinanciering Kompas worden nagestreefd. Indien het totale project niet doorgaat kunnen deze kosten niet gedekt worden uit de reserve Cofinanciering Kompas. De tot dan toe bestede middelen moeten in dat geval als verlies worden afgeboekt. In de procedure voor wijziging van het bestemmingsplan (2008) is een duidelijk go/no-go-moment opgenomen, zodat het daadwerkelijke risico beduidend lager is.

1.15. Persleiding Groningen - Delfzijl In 2006 is opdracht verleend door waterschap Noorderzijlvest voor de uitvoering van de werkzaamheden ten behoeve van de rioolpersleiding. De geraamde kosten bedragen € 12 miljoen. De door de aannemer te gebruiken beoogde techniek voor de sanering van de rioolpersleiding blijkt goed te functioneren. Het waterschap Noorderzijlvest heeft de kostenbegroting dan ook niet gewijzigd. De kosten zijn als volgt verdeeld: VROM : € 9 miljoen Waterschappen : € 2,025 miljoen Provincie Groningen : € 0,675 miljoen Gemeente Groningen : € 0,3 miljoen. In het convenant rioolpersleiding is afgesproken dat de partijen zich verbinden om, indien overschrijding van de kosten onontkoombaar is, tot overeenstemming komen over de financiering van de kostenoverschrijding. VROM heeft schriftelijk € 9 miljoen toegezegd. De provinciale bijdrage wordt gedekt uit de provinciale reserve Bodemsanering. De verwachting is dat het project, zoals gepland, eind 2008 binnen het geraamde bedrag zal worden afgerond. Waarna eind 2008 / begin 2009 de financiële afronding zal plaatsvinden.

1.16. Kunstwerken wegen en kanalen Uit extern onderzoek is gebleken dat voor de instandhouding van de kunstwerken in de provinciale wegen en kanalen aanzienlijk meer middelen nodig zijn dan thans beschikbaar zijn gesteld. Uitstellen van onderhoud kan ten koste gaan van de duurzaamheid van de constructie en van de veiligheid van de wegen vaarweggebruiker. Ook kunnen zich situaties voordoen dat acute (nood)maatregelen noodzakelijk zijn. Bij de ontwikkeling van een nieuw managementcontract Beheer Wegen en Kanalen zullen deze risico's worden betrokken. De Statenvoordracht met betrekking het nieuwe managementcontract Beheer Wegen en Kanalen wordt na de presentatie van deze begroting ter besluitvorming aan uw Staten voorgelegd. De daarvoor benodigde extra middelen hebben wij al gereserveerd in de begroting 2009. In 2009 € 1.300.000,--, 2010 € 950.000,-- en 2011 € 600.000,-- ten laste van het flexibel budget. Daarnaast hebben wij in de Voorjaarsnota 2007 voor dit doel binnen de reserve ESFI in totaal € 7 miljoen gereserveerd.

1.17. Specifieke uitkeringen voor hoofdkanalen Naar aanleiding van het rapport van de Commissie Brinkman inzake specifieke uitkeringen hebben de provincies Groningen en Fryslân en het Rijk een intentieovereenkomst gesloten. De intentie is dat de hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl in beheer bij de provincies blijft en dat onderhoud en exploitatie van de zijtakken (waaronder het Winschoterdiep en de Rensel) door het Rijk wordt afgekocht. Over de afkoop van het Winschoterdiep en de Rensel is een principeakkoord bereikt. Over de voorwaarden en de financiële aspecten van het beheer van de hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl vindt nog overleg plaats. Het is onzeker of voldoende middelen worden verkregen voor onderhoud en exploitatie van de hoofdvaarweg.

1.18. Extern veiligheidsbeleid De kosten voor het uitvoeringsprogramma extern veiligheidsbeleid 2006-2010, waaronder personele kosten voor 6,2 fte, worden tot 2011 volledig vergoed door de subsidieregeling programmafinanciering EV-beleid voor andere overheden 2006-2010. Formeel is sprake van een eindige financiering. In de toelichting op de subsidieregeling is echter aangegeven dat de gelden na 2011 zullen worden verdeeld via het Provinciefonds en het Gemeentefonds. Aan deze overgang van de financiering kleven twee risico's die kunnen leiden tot een vermindering van de vergoedingen: 1. het Rijk vermindert de totale gelden voor externe veiligheid; 2. binnen het Provinciefonds vloeit het extra geld naar andere provincies.

65

De risico's zijn niet concreet. Dat worden ze pas als de verdeelsleutel bekend is. Het ministerie van VROM zal die naar verwachting in 2009 vaststellen. Bij een lagere uitkering ontstaat een wachtgeldrisico. Dit risico omvat twee aspecten: de kans dat het wachtgeld daadwerkelijk moet worden betaald én de hoogte van het wachtgeld. In de jaren 2009 en 2010 is de kans op wachtgeld minimaal. Daarna zal naar verwachting voor één medewerker in de periode tussen 1 januari 2011 en 1 juli 2013 wachtgeld (circa € 115.000,--) moeten worden betaald.

1.19. Civiele procedure over schuur met aanbouw Ten behoeve van de beweegbare brug over het Eemskanaal zijn, als onderdeel van de ombouw/verbetering van de N33-Noord, eind jaren tachtig ophogingen van grond/zand gemaakt. Vanwege de weinig draagkrachtige ondergrond ter plaatse is bij de uitvoering van de grondwerkzaamheden grote zorg besteed aan het voorkomen c.q. beperken van stabiliteitsproblemen. De gedragingen van de ondergrond zijn voortdurend gevolgd, opdat tijdig ingegrepen zou kunnen worden indien zich problemen zouden voordoen. De heer Hummel te Appingedam vordert schadevergoeding van de provincie voor volgens hem geleden schade aan zijn schuur met aanbouw. De provincie wijst de vordering af omdat zij naar haar mening zorgvuldig heeft gehandeld en van oordeel is dat de schade niet kan zijn veroorzaakt door de werkzaamheden. De heer Hummel heeft een civiele procedure aangespannen tegen de provincie. De vordering bedraagt € 114.308,79 te verhogen met wettelijke rente en kosten (nog onbekend). Op 23 november 2006 is een comparitie alsmede gerechtelijke plaatsopneming gehouden. Na de plaatsopneming en comparitie is beide partijen gevraagd om in overleg met elkaar aan te geven aan de Rechtbank welke de vervolgstap moet zijn. Op 2 april 2008 heeft de Rechtbank de vordering van de heer Hummel afgewezen. De Rechtbank oordeelde dat niet voldoende aannemelijk is geworden dat de heer Hummel schade aan de muur met aanbouw heeft ondervonden als gevolg van de aanleg van de N33. De heer Hummel is op 2 juli 2008 bij het Gerechtshof in hoger beroep gekomen tegen het vonnis van de Rechtbank. Een tijdstip van uitspraak kan enige tijd op zich laten wachten en zelfs jaren duren. Een mogelijk voor de provincie ongunstige uitspraak van het Gerechtshof moet als een risico worden aangemerkt.

1.20. Afwikkeling subsidie ministerie VWS De besluiten op ons bezwaar met betrekking tot de vaststelling van de subsidies voor de Pilotregeling vrijwilligerswerk en TSV-regeling zijn door VWS herzien, wat heeft geleid tot een gedeeltelijke toekenning van 50% van het totaal (€ 226.890,--). Vanuit de vrijval binnen het speerpunt is de overige 50% (€ 226.890,--) volledig gedekt. Inmiddels is met VWS afgerekend. Provinciale Staten zijn hiervan op de hoogte gesteld. Wij stellen daarom voor dit risico bij de eerst volgende actualisering van de paragraaf Weerstandsvermogen te laten vervallen.

1.21. Zuidlaardermeer - Oost-Groningen Ten behoeve van de voltooiing van het project "Van Turfvaart naar Toervaart" (vaarverbinding Zuidlaardermeer - Oost-Groningen) heeft de provincie zich garant gesteld voor eventuele tekorten voor de resterende werkzaamheden. Aangezien de hoofdonderdelen zijn aanbesteed en daarvan de prijzen dus vast staan achten wij de risico's op verdere overschrijdingen beperkt. Voor de volledige zekerheid wordt echter voor de normale bedrijfsrisico's een bedrag van € 400.000,-- gereserveerd. Eind 2008 worden de werkzaamheden afgerond en wordt het project financieel afgewikkeld.

1.22. Revitalisering Zuidlaardermeer Bestek 2004-10 In de periode oktober 2004 t/m mei 2007 is op het Zuidlaardermeer baggerwerk uitgevoerd. Aannemingsbedrijf Christiaan Den Dekker heeft hierbij aangegeven dat sprake was van afwijkende omstandigheden. Deze aannemer heeft ondertussen een arbitrageprocedure tegen de provincie aanhangig gemaakt en vordert een bedrag van € 2.139.387,-- plus rente en kosten (in totaal ca. € 2,3 miljoen) exclusief BTW. De schriftelijke afhandeling van het geding zal waarschijnlijk in 2008 worden afgerond, waarna mondelinge behandeling en uitspraak in 2009 volgen.

66

1.23. PLG Voor het Programma Landelijk Gebied (PLG) is besloten dat de Dienst Landelijk gebied (DLG) voor ons de functie van betaalhuis vervult met uitzondering van het onderdeel programmabeheer dat wordt uitgevoerd door de Dienst Regelingen (DR). Voor de volledigheid wordt opgemerkt dat met de uitvoering van PLG in de periode 2007-2013 een bedrag is gemoeid van € 184 miljoen. Van dit bedrag is € 146 miljoen rijksgeld. De resterende € 38,0 miljoen is provinciaal geld. Door het verlenen van het mandaat begin aan DLG en DR hebben we naast de betaalfunctie ook de besluitvorming over de bestedingen van de middelen (beschikken/bevoorschotten en definitief vaststellen) formeel overgedragen aan de DLG en DR. De provincie blijft echter (financieel en beleidsmatig) eindverantwoordelijke en moet tevens de bestedingen verantwoorden in de jaarrekening. Afgesproken is dat de DLG ons rapporteert over de financiële voortgang van het PLG zodat we zicht hebben op de vrije ruimtes. Op dit moment zijn de DLG-rapportages nog van zodanig niveau dat we geen volledig inzicht in de financiële voortgang hebben. Hieraan wordt gewerkt en er is al verbetering opgetreden. DLG en provincie werken samen om zo snel mogelijk de gewenste informatie wel te kunnen leveren. De DR verantwoordt maandelijks de stand van verplichtingen en betalingen van het programmabeheer. Inzicht in vrije ruimtes hebben we nog niet. Concluderend kan worden gesteld dat de rapportages van DLG en DR ons nog niet volledig in staat stellen om goed de vinger aan de pols te kunnen houden. Voor het onderdeel functieverandering worden door DR subsidies verleend voor 30 jaar en dus ook voor de periode na 2013. In de bestuurovereenkomst zijn alleen de overeenkomsten voor de periode 2007-2013 geregeld. Van het IPO hebben we een conceptbrief ontvangen waarin staat dat LNV zich ook garant stelt voor overeenkomsten na 2013 met een minimale uitloop tot 2043. De formele bevestiging hiervan hebben we op dit moment nog niet ontvangen. De omvang van de overeenkomsten die betrekking hebben op de periode na 2013 bedraagt bij benadering € 12,5 miljoen.

1.24. Groningen Seaports De provincie Groningen heeft een zeggenschap van 50% in Groningen Seaports, terwijl 60% van het risico gedragen wordt. Momenteel loopt een discussie over splitsing tussen zakelijke en openbare activiteiten en wordt geprobeerd om de slagkracht te vergroten en het risicoprofiel voor de provincie te verkleinen. Ook neemt het risicoprofiel van Groningen Seaports gegeven het immer hogere investeringsniveau sterk toe. De met Groningen Seaports samenhangende risico’s nemen gegeven het voorgaande toe. Op dit moment vindt onderzoek plaats naar Groningen Seaports waarin tevens de risico’s verder in kaart worden gebracht. Het onderzoek dat wordt uitgevoerd door AON Global Risk Consulting en verschillende fasen c.q. deelprojecten kent, is nog niet geheel voltooid. Er wordt naar gestreefd het betreffende traject dit jaar (2008) af te ronden, voorafgaand aan de opstelling van het Financieel meerjarenplan 2009-2012 van Groningen Seaports.

1.25. Handhaving vergunningen De provincie Groningen is verantwoordelijk voor het toezicht op vergunningen. Een onderdeel van dat toezicht is toezicht bij afvalverwerkende bedrijven. Indien bedrijven failliet gaan is er vrijwel altijd sprake van het achterblijven van een negatieve waarde aan afval. Naast claims van derden als reactie op mogelijk falend toezicht door de provincie loopt de provincie het risico uiteindelijk op te draaien voor opruimkosten. Een recent voorbeeld hiervan is Blik Recycling. Dit bedrijf is failliet gegaan en de opruimkosten die wij samen met de verhuurder van grond en gebouwen (50/50) hebben gedragen bedroegen totaal ca. € 1,2 miljoen. Momenteel zijn er enkele bedrijven die in zwaar weer verkeren, maar het lijkt er vooralsnog niet op dat de provincie conform Blik Recycling daar geheel of gedeeltelijk voor de kosten moet opdraaien.

67

1.26. Waterbergingsgebieden en grondbedrijf De provincie Groningen acteert offensief om beleid te realiseren en neemt daarin steeds vaker grondposities in. Als bijvoorbeeld waterschappen geen grond willen kopen dan doet de provincie dat voor hen. Hieraan is een transactierisico verbonden (grondprijsontwikkeling). Wij schatten dit risico in op een bandbreedte van € 150.000,-- tot € 350.000,--.

1.27. Bureau Jeugdzorg In onze beschikkingsbrief 2008 aan Bureau Jeugdzorg (BJZ) hebben wij met betrekking tot de Jeugdbescherming en Jeugdreclassering subsidie verleend op basis van de in de begroting van BJZ opgenomen verwachte productie 2008. De aan BJZ te verstrekken subsidie wordt gebaseerd op het aantal werkelijk uitgevoerde taken. Deze subsidie wordt door de provincie gedekt door uitkeringen van het Rijk: 1. een zeker bedrag op basis van de gerealiseerde productie 2006 (t-2); 2. een door de provincie gevraagde aanvulling op de uitkering op basis van de productie 2007; 3. indien nodig een beroep op de hardheidsclausule op basis van de werkelijke productie 2008 tot en met 1 juli en een prognose over de maanden juli t/m december; 4. eventueel een restbedrag uit de reserve; 5. een eenmaal door het Rijk verleend bedrag wordt direct vastgesteld: er hoeft op basis van de werkelijke productie niet worden terugbetaald. In de beschikking 2008 aan BJZ was rekening gehouden met een aanvulling van € 893.912,-- op basis van de productie 2007 en met een hardheidsclausule van € 700.000,--. Op basis van de productie 2007 bedraagt de aanvulling ongeveer € 876.000,-- in plaats van € 893.912,--. Gezien de verwachte lagere productie 2008 van BJZ, afgeven in augustus 2008, kan geen beroep worden gedaan op de hardheidsclausule. Mocht de productie in 2008 toch hoger worden dan nu wordt verwacht dan kan de hogere productie in eerste instantie voor ongeveer € 145.000,-- worden gefinancierd uit het verschil tussen het in 2008 ontvangen bedrag van het Rijk en de te verwachten vast te stellen subsidie. Het meerdere blijft het risico van de provincie. Uit de laatste prognose van BJZ (september 2008) blijkt dat het risico op dat moment als nihil kan worden gekwantificeerd. Wij merken hierbij op dat het afgeven van prognoses door BJZ lastig blijkt te zijn. Ook de subsidie voor de taken AMK wordt vastgesteld op basis van de gerealiseerde productie 2008. Hier staat geen bepaalde uitkering van het Rijk tegenover. De subsidie moet worden gedekt uit de overige beschikbare uitkering (exclusief Jeugdbescherming en Jeugdreclassering). Op basis van de huidige verwachting voor 2008 behoeft er geen extra bedrag beschikbaar te worden gesteld.

1.28. Gevolgen kredietcrisis Sinds de zomer van 2008 is er sprake van een wereldwijde kredietcrisis. In eerste instantie waren er een gering aantal banken - met name banken uit de VS die zogenaamde Amerikaanse subprime hypotheken in hun boeken hadden en op de kredietportefeuilles moesten afschrijven. Naderhand bleek dat ook Europese banken als gevolg hiervan moesten afschrijven op hun kredietportefeuilles. Dit had tot gevolg dat het onderling vertrouwen in de banken onderling verdween en geen kredieten meer aan elkaar verstrekten. Sinds de zomer van 2008 zijn steeds meer banken getroffen door de kredietcrisis. Door het verdwijnen van het onderling vertrouwen konden een groot aantal banken niet langer aan hun verplichtingen voldoen. Dit heeft geleid tot faillissementen, overnames en nationalisaties van verschillende banken. Vanaf 1 januari 2008 hebben wij geen deposito's meer uitgezet in het buitenland. Op het moment van opstellen van de Integrale Bijstelling 2008 hebben wij nog in totaal € 30 miljoen aan deposito's bij IJslandse banken uitstaan: • € 10 miljoen van 14 november 2007 tot 14 oktober 2008 bij de Kaupthing Bank • € 10 miljoen van 2 november 2007 tot 3 november 2008 bij de Landsbanki • € 10 miljoen van 2 november 2007 tot 3 november 2008 bij de Kaupthing Bank Met betrekking tot bovenstaande deposito's is het onzeker of de middelen onder de huidige omstandigheden worden terugbetaald. Bovengenoemde deposito's zijn niet op tijd binnengekomen. Op dit moment vindt nauw overleg plaats met andere getroffen overheden, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK), het ministerie van Financiën, de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Interprovinciaal Overleg (IPO).

68

Ondertussen zijn diverse stappen ondernomen om onze middelen terug te krijgen indien de IJslandse banken hun verplichtingen niet nakomen. In het geval van het niet binnen krijgen van de € 30 miljoen van de IJslandse banken lopen wij naast de hoofdsom en rente 2008 ad €1,624 miljoen een structureel herbeleggingrisico van € 1,425 miljoen per jaar. De provincie Groningen beheert de middelen die bestemd zijn - maar pas op een later moment nodig zijn - voor de uitvoering van activiteiten, programma's en projecten voor de eigen organisatie en een viertal derde partijen (Samenwerkingsverband Noord Nederland, Regio Groningen-Assen 2030, OVbureau Groningen Drenthe en de Stichting Landinrichting en Bodemverontreiniging). Op het moment dat bovenstaande risico's manifest worden zullen wij aangeven welk aandeel in het risico per organisatie aan de orde is.

1.29. Afwikkeling subsidie ministerie Jeugd en Gezin In 2005 en 2006 hebben wij subsidie ontvangen ad € 100.000 voor het project Professionalisering 2005-2006 (training & ontwikkeling). Deze subsidie is doorbeschikt aan Bureau Jeugdzorg. Door te late indiening van de verantwoording heeft VWS (Jeugd en Gezin) in augustus 2008 de subsidie op nihil vastgesteld. Tegen dit besluit hebben wij bezwaar gemaakt. Wij wachten op een nieuw besluit van het ministerie VWS.

1.30. Actualisatie projectrisico's Projecten waarvan uit de accountantsverklaring blijkt dat niet geheel conform de voorwaarden is gewerkt. In de loop van ieder jaar worden veel projecten afgerond. Op grond van de subsidievoorwaarden worden hierbij accountantsverklaringen afgegeven. In de meeste gevallen geeft de accountant een goedkeurende verklaring af. Soms wordt wel een opmerking gemaakt. Voor een goed zicht op de aard van deze opmerkingen zijn deze hieronder in beeld gebracht. Wij hebben alleen de nog lopende risico's weergegeven naar aanleiding van accountantsverklaringen die zijn gedateerd tot en met 10 september 2008. Wij worden geconfronteerd met strengere eisen van onze subsidiegevers. Dit leidt tot opmerkingen in de afgegeven accountantsverklaringen bij projecten. Hierbij valt te denken aan: termijnoverschrijdingen, uitvoering van het werk gestart voordat de definitieve beschikking is afgegeven, of de accountant geeft aan dat niet vastgesteld kan worden dat naast subsidie van het Rijk ook andere subsidies zijn verkregen. In veel gevallen gaat het bij dergelijke projecten om risico's die qua omvang binnen onze normale bedrijfsvoering kunnen worden opgelost. Uiteraard zullen wij passende maatregelen treffen om de risico's zoveel mogelijk te beperken.

69

Tabel 8. Bevindingen van de accountant bij de afrekening van projecten Project 1. Programma Stadsen Dorpsvernieuwing 2004

Opmerking accountant Zonder afbreuk te doen aan ons oordeel vestigen wij de aandacht op artikel 41a waarin is opgenomen dat het fonds niet groter mag zijn dan het bedrag van de laatste vier uitgekeerde jaarlijkse bijdragen. Het saldo van het fonds ad € 5.345.000 ultimo 2004 overschrijdt echter de totale bijdragen van de laatste vier jaar ad € 1.484.000.

2. Tijdelijke stimuleringsregeling vrijwilligerswerk

Zonder afbreuk te doen aan ons oordeel vestigen wij de aandacht op het volgende. In de brief van het ministerie van VWS wordt aangegeven dat de verantwoording binnen een bepaalde termijn moet worden zijn ingediend. Deze termijn is overschreden.

3. Interreg ComCoast

4. Vaarweg LemmerDelfzijl

70

Risico en mogelijke beheersmaatregelen Deze opmerking is een logisch gevolg van de eindigheid van de regeling Stads- en Dorpsvernieuwing. Inmiddels zijn gemeenten aangespoord om projecten af te rekenen met de provincie. De stand van de voorziening per ultimo 2007 bedraagt € 4,37 miljoen. Niet besteedde SDV middelen zullen uiteindelijk vloeien naar de middelen voor de Investeringsregeling Stedelijke Vernieuwing (ISV). Alle middelen zijn beschikt maar projecten kunnen goedkoper uitvallen of niet worden uitgevoerd. Eind 2007 hebben wij de gemeenten gevraagd te rapporteren over de door hen nog uit te voeren projecten. Het betreft in alle gevallen lang lopende projecten die deels al zijn uitgevoerd en waarop ook al deelbetalingen hebben plaatsgevonden. Aan de betreffende gemeenten is verzocht de stand van zaken per 1 januari 2008 te rapporteren. Medio mei 2008 heeft de gemeente Winschoten gevraagd het restant van de toegekende SDV-bijdrage voor de aankoop van enige percelen te kunnen inzetten voor de herontwikkeling van een aangrenzend gebied waar bodemverontreiniging is geconstateerd. Van de overige drie gemeenten is de rapportage van de afgeronde projecten nog niet ontvangen. De gemeenten zijn opnieuw verzocht deze projecten af te melden. In de periode 2001-2004 hebben wij voorschotten ontvangen vanuit de Pilotregeling vrijwilligerswerk (€ 181.512) en de TSV-regeling (€ 272.268. Medio 2007 zijn deze uitkeringen op nihil gesteld. Tegen deze besluiten is bezwaar gemaakt; de ingediende bezwaren zijn inmiddels niet-ontvankelijk en ongegrond verklaard. Daarna is met VWS overeengekomen dat de besluiten op bezwaar alsnog zullen worden herzien in die zin dat niet €453.780 zal worden teruggevorderd door VWS maar de helft daarvan (€226.890). Die terugvordering kan worden gefinancierd uit nog beschikbare doch niet bestede middelen. De besluiten op bezwaar zijn door VWS herzien, wat heeft geleid tot een terugvordering van 50% en dus niet het totaal. Inmiddels is met VWS afgerekend. PS zijn hiervan op de hoogte gesteld. Conclusie: risico is vervallen.

Uit de financiële afrekening van dit project blijkt een overbesteding op een aantal deelbudgetten. De totale besteding laat eveneens een overbesteding zien van € 4.673.

De overbesteding is afgestemd met de leadpartner. De verwachting is dat door onderbesteding bij andere partners de overbesteding geaccepteerd zal worden.

Zonder afbreuk te doen aan ons oordeel vestigen wij uw aandacht op artikel 2.5 uit de beschikking d.d. 13 oktober 2005 met kenmerk DNN 2005/4675. In dit artikel is opgenomen dat voorafgaand aan ieder kalenderjaar voor 1 december aan de minister informatie overlegd dient te worden over de voor het komend jaar te ondernemen activiteiten. Aan deze voorwaarde is niet voldaan.

Het niet voldoen aan de voorwaarde heeft geen consequenties. Een rapportage met betrekking tot de verwachte uitgaven is alsnog aangeleverd. De aansturing van het project en meer in het bijzonder de wijze van rapporteren is onderdeel van discussie tussen DNN en de provincies. Eventuele vervolgacties zijn afhankelijk van de uitkomsten van deze discussie. Na evaluatie is mogelijk de wijze van rapporteren van de provincie Fryslân de nieuwe standaard. Tot die tijd rapporteren wij conform huidige beschikking. Conclusie: risico is vervallen.

5. Regeling bijzondere subsidies waterkeren en waterbeheren

Zonder afbreuk te doen aan ons oordeel vestigen wij uw aandacht op artikel 5 lid 3c van de beschikking d.d. 13 december 2006 met kenmerk DNN 2006/5883 en artikel 9 lid 1 van de regeling. In artikel 5 is opgenomen dat jaarlijks voor 1 april een voortgangsverslag ingediend te worden. Wij hebben vastgesteld dat aan deze voorwaarde niet is voldaan. Verder is in artikel 9 van de regeling opgenomen dat de subsidieontvanger binnen zes maanden na voltooiing van het werk een aanvraag tot subsidievaststelling indient. Aan deze voorwaarde is niet voldaan.

De voortgangsrapportages waren niet vereist, aangezien het project , in overleg met RWS, reeds gestart was voordat de formele subsidieaanvraag werd ingediend. Overleg met RWS tijdens de verantwoordingsfase van het project m.b.t. het wel of niet subsidiabel zijn van de btw-component hebben geleid tot een vertraging van de aanvraag tot subsidievaststelling.

71

72

Bijlage 4.1. Bestedingen Cofinanciering Kompas Elem 1

Omschrijving

Raming 2008

Aangepaste raming 2008

Verschil (7e wijziging)

3301 633103

Revitalisering Zuidlaardermeer

100.660,00

100.660,00

0,00

5003 650108

Costa Due

116.063,00

116.063,00

0,00

6101 661105 661105 661105 661105 661105 661105 661105 661105 661105

Varen in het land van Turf en Honing STAR Appingedam Stad van Water en Cultuur Ontwikkelingsplan Havencomplex Lauwersoog Masterplan Centrum Veendam 1e fase TRIP Westerwolde Revitaliserring stranden Lauwersmeer Masterplan Pieterburen Ring Blauwestad Infrastructuur

26.500,00 140.000,00 254.308,00 484.416,00 580.830,00 245.752,00 288.000,00 299.411,00 336.700,00 2.655.917,00

26.500,00 140.000,00 92.000,00 200.000,00 580.830,00 265.752,00 288.000,00 298.607,00 336.700,00 2.228.389,00

0,00 0,00 -162.308,00 -284.416,00 0,00 20.000,00 0,00 -804,00 0,00 -427.528,00

6205 662504 662504 662504 662504 662504 662504 662504 662504 662504 662504 662506 662506 662507 662508 662508

SGB2003-Wierden 1 Landschappelijk herstel wierden (1 en 2e fase) SGB2004-ZWKecologische verbindingszone Visvlieterdiep SGB2004-ZWK Wandelpaden De Wilp SGBvrijval02/03 Revitalisering Westerwolde werplan Ter Wupping SGB2005 Landsch. Herstel wierde Wierum fase II SGB2005 Monumentale boerenerven deel 3 SGB2005 Historisch voetpad Doezemermieden SGB2005 Houtsingels ZWK III SGB2005 Informatiepunten EHS Westerwolde Museum Wierdenland en AIP Ezinge Hollebeetse Zuid fase 1 PLOP Oude Lauwers fase 3 Hermeandering Ruiten Aa fase I Herstel wierde Wierum Herstel wierde Losdorp

11.867,00 15.625,00 1.440,00 66.000,00 2.600,00 15.413,00 3.200,00 19.000,00 12.793,00 80.000,00 29.750,00 17.937,00 320.250,00 22.720,00 59.598,00 678.193,00

11.867,00 16.000,00 1.272,00 66.000,00 410,00 1.371,00 1.271,00 19.000,00 12.729,00 80.000,00 29.750,00 17.937,00 256.200,00 22.720,00 59.598,00 596.125,00

0,00 375,00 -168,00 0,00 -2.190,00 -14.042,00 -1.929,00 0,00 -64,00 0,00 0,00 0,00 -64.050,00 0,00 0,00 -82.068,00

7103 671103 671103 671103

Technasium een werkplaats voor de toekomst Restauratie graansilo Nieuweschans Trainingscentrum Transport en Logistiek Veendam

20.000,00 65.000,00 30.000,00 115.000,00

20.000,00 65.000,00 30.000,00 115.000,00

0,00 0,00 0,00 0,00

7106 671208 671208 671208 671205 671205 671205 671205 671205 671205 671205 671205 671205 671205 671203 671203 671203 671203 671203 671203 671203 671203 671203 671203 671203 671203 671203 671204 671204 671204 671204 671204 671204 671204

Staalproces Noord. Scheepsbouw PURE (Interreg IIIb) TEN the transnational ecological network (Interreg IIIb) Uitbouw en internationalisering Waddenprojecten Keurmerk Streekproducten Westerwolde projectontwikkeling Heemtuin Muntendam Vitale dorpen Boerenstreekbus Westerwolde Stipo Westerwolde Thuishuis Oldambt-Westerwolde Keurmerk Groningse Streekproducten Nationaal Netwerk Plattelandsontwikkeing Continuiteit en Regiomarketing Uitbouw en internationalisering Waddenprojecten Hoogeland STIPO (Stimuleringsproject voor Plattelandsondernemingen) Keurmerk Groningse Streekproducten STIPO Hoogeland Extra Krewerd Oldeklooster Nijenklooster St. Nicolaasproject Appingedam Nicolaikerk Appingedam Terreinen met Historie 2 Amsterdamse School herinrichting Boterdiep Zuidwolde revitalisering struunroutes (3 gebieden) Leader technische hulp Uitbreiding Kruisweg met ontvangstruimte en kas Uitbouw waddenproducten Lauwersland Villages of Tradition Keurmerk Groningse Streekproducten Lauwersland Nationaal Netwerk Plattelandsontwikkeling Terreinen met Historie Natuurdoecentrum Insektenwereld Leens Molen Mensingeweer

9.019,00 117.705,00 10.000,00 6.986,00 9.773,00 4.000,00 76.500,00 3.309,00 21.113,00 4.000,00 2.600,00 6.122,00 8.959,00 10.000,00 23.000,00 2.600,00 10.000,00 5.000,00 22.700,00 87.000,00 5.000,00 15.000,00 30.000,00 25.000,00 10.000,00 3.000,00 5.633,00 2.000,00 1.300,00 3.061,00 5.000,00 8.925,00 9.000,00

9.019,00 117.705,00 5.880,00 1.797,00 9.773,00 0,00 0,00 3.309,00 21.113,00 4.000,00 0,00 6.122,00 8.959,00 10.000,00 23.037,00 0,00 10.000,00 1.994,00 21.565,00 87.000,00 5.000,00 10.612,00 30.000,00 25.000,00 10.000,00 3.000,00 5.633,00 2.000,00 0,00 3.061,00 3.850,00 8.925,00 9.000,00

0,00 0,00 -4.120,00 -5.189,00 0,00 -4.000,00 -76.500,00 0,00 0,00 0,00 -2.600,00 0,00 0,00 0,00 37,00 -2.600,00 0,00 -3.006,00 -1.135,00 0,00 0,00 -4.388,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -1.300,00 0,00 -1.150,00 0,00 0,00

73

7106 671204 671204 P00003 P00006 P00090 P00091 P00097 P00099 P00112 P00114 P00116 P00117 P00118 P00119 P00120 P00121 P00122 P00125 P00126 P00127 P00128

Inrichting buitengebied Allersmaborg Fietspad Niehove-Aalsum Bijzondere Biokalalysatoren Industr.Bodems Technische bijstand Smart Power System SPS Katalysator + BAREAU Puur Dierlijke Olie Huid, optische diagnose en recept.gelaatsprothese(IAG B05) toepassing cytochroom P450 enzymen duurzame energy Glutanol duurzame energy Biocon video teleconsult regionaal zorgportaal UBASSERTIV COBRA Care-Ring Meerwaarde door bundeling potientie stents (B07) Par technology IAG B08) Ontwikkeling v nieuwe stabiele geneesmiddelen Integrated Mobile Device voor de Zorg

7108 671401 671401 671401 671401 671402 7109 671507 671507 671507 671507 671507 671507 671507 7302 P00024

50.000,00 14.450,00 14.400,00 148.002,00 31.688,00 18.000,00 32.754,00 25.256,00 8.800,00 6.400,00 20.000,00 21.780,00 35.321,00 60.000,00 141.275,00 20.400,00 47.104,00 43.670,00 9.000,00 48.600,00 58.200,00 1.418.405,00

50.000,00 14.450,00 14.400,00 148.002,00 31.688,00 14.084,00 32.754,00 24.496,00 8.800,00 6.400,00 30.000,00 21.780,00 0,00 60.000,00 56.510,00 0,00 47.104,00 0,00 0,00 48.600,00 58.200,00 1.124.622,00

0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -3.916,00 0,00 -760,00 0,00 0,00 10.000,00 0,00 -35.321,00 0,00 -84.765,00 -20.400,00 0,00 -43.670,00 -9.000,00 0,00 0,00 -293.783,00

Revitalisering bedrijventerrein Foxhol en Maartenshoek Revitalisering bedrijventerrein Vleddermond en Dideldom Revitalisering bedrijventerrein Industriepark Leek Revitalisering bedrijventerrein 't Heem Ter Apel Bedrijventerr. De Rensel Hoogebrug

40.174,00 330.852,00 96.894,00 26.292,00 353.398,00 847.610,00

40.174,00 330.852,00 97.894,00 26.292,00 353.398,00 848.610,00

0,00 0,00 1.000,00 0,00 0,00 1.000,00

Praktijkcentrum Bouw Veenkolonien Kennis Conversie Fonds Vervolg Energy Valley Carbohydrate Competence Center CCC Meerjarenplan St. Business Generator Groningen (SBCG) DRYMER Ground for Change II

76.000,00 240.000,00 50.000,00 50.000,00 100.000,00 10.000,00 38.560,00 564.560,00

76.000,00 200.000,00 50.000,00 50.000,00 100.000,00 10.000,00 38.560,00 524.560,00

0,00 -40.000,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -40.000,00

Glastuinbouw Eemsmond (voorfinanc.indien geen Kompas tlv.alg.midd) BV + opties Glastuinbouw

50.000,00 70.000,00 120.000,00

49.775,00 70.000,00 119.775,00

-225,00 0,00 -225,00

6.616.408,00

5.773.804,00

-842.604,00

TOTAAL

74

Bijlage 4.2. Bestedingen Cofinanciering Ruimtelijke economische programma's 2008 Elem 1

Omschrijving

Raming 2008

Aangepaste raming 2008

Verschil (7e wijziging)

7106 671210 671210 671210

Structuurversterkende projecten Flexines Energy Valley fase III Bio Energie Noord II

0,00 0,00 0,00

49.833,00 70.500,00 7.000,00

49.833,00 70.500,00 7.000,00

671211 671211 671211 671211 671211

Kleinschaliger projecten Demographic Change - NOISE Innovative Foresoght Planning Waddenfonds Landmerken Waddenfonds Waddenwandepaden Waddenfonds proj. Kwelderherstel

0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

40.000,00 2.494,00 19.000,00 9.345,00 8.175,00

40.000,00 2.494,00 19.000,00 9.345,00 8.175,00

0,00

206.347,00

206.347,00

TOTAAL

75

Bijlagen Integrale Bijstelling 2008: 1.1. Uitkering Provinciefonds 1.2. Opcenten motorrijtuigenbelasting 1.3. Kapitaallasten, bespaarde rente en

Recommend Documents