Bijlage rouTekaarT nrk 2012-2030 joost krebbekx gijs duivenvoorde wouter de wolf jos lenselink (eei)
3
Bijlage
Bijlage 1. Verdere karakteristieken van de RKI Typering kunststofmarkt
Aandeel kunststofproducten
Verpakkingen
28%
37%
Bouw- en constructie Motorvoertuigen Electrische apparatuur
6%
Overige producten
21%
8%
Figuur 25 Aandeel kunststofproducten. Bron: Recycling Netwerk
Gemiddeld is er wereldwijd 30 kg kunststof per persoon per jaar nodig. In de EU is dit gemiddeld 99 kg pp/ jaar. Met de opkomende bottom-of-the-piramide in gedachte is hierdoor een grote stijging van de vraag naar kunststoffen te voorzien.
Marktvraag kunsststoffen (EU, 2009) PE-LD, PE-LLD
18%
17%
PE-HD PP
7%
12%
8%
PVC PS, PS-E PET
8% 11%
19%
PUR Overig
Figuur 26. Marktvraag naar kunststoffen in de EU (bron: Plastics Europe market research group).
4
Routekaart NRK 2012-2030
Kunststofverpakkingen
Totaal kunststoffen Totaal inzameling 0
50
100
150
200
250
300
350
400
Kton Figuur 27. Op de markt gebrachte vs. ingezamelde kunststofverpakkingen in 2009 [kton].
Soort kunststof verpakkingen (huishoudelijk afval)
Miljoen kg’s in NL huishoudelijk afval
0
50
100
150
Kton Figuur 28. Soorten kunststofverpakkingen (bron: Recycling Netwerk).
200
250
450
5
Bijlage
Bijlage 2. Overzicht collectieve innovatieprojecten en risico’s Biobased Project MT - meerlaagse biofolies
Markt Technologisch Organisatorisch risico risico risico moeilijk te recycleren
MT - vervangen additieven in het kader van REACH
het is niet bekend welke stoffen er in de toekomst op de REACH-lijst worden gezet
MT - biopolymeren in spuitgietproducten; ontwerp, processing, properties (materiaal functies, gebruik v. additieven, hoogwaardige toepassingen. Samenwerking tussen grondstoffen leveranciers, ontwerpers, spuitgietbedrijven en kennisinstellingen.
Kosten R&D proces
MT - optimalisatie van biopolymere blends (compatibilisatie, prijs evt vulstoffen) Verbreden van de specs van biopolymeren en de toepasbaarheid van biopolymeren. NB blenden en vullen is een veel gebruikte manier op eigenschappen te optimaliseren. Nu zijn vulmiddelen vaak gecoat met stearaten om toepassing in PE en PP te verbeteren. Voor biopolymeren zijn nieuwe ontwikkelingen nodig en liggen nieuwe kansen. MT - inzetten van reststromen in biopolymeren, zoals bloem ipv zetmeel. Wat zijn de mogelijkheden van grondstoffen met zowel eiwitten en zetmeel. in kunststoffen maar bijvoorbeeld ook functionele lijmen. AT - overzicht maken van niches AT - het op gezette / gefixeerde tijd starten van afbraak (capsulation)
nauwkeurigheid
AT - biobased leisure producten FT - produceren biobased producten met lagere vraag aan energie RT - onderzoek naar de recyclingopties van biopolymeren. In fabriek en end-of-life. Plastic verwerkers samen met onderzoek (en additieven leveranciers). RT - inzetten op kwaliteitsbehoud van het materiaal RT - voorkomen van materiaalcombinaties waarbij geen/nauwelijks recycling mogelijk is
Groot aantal spelers te betrekken
6
Routekaart NRK 2012-2030
Recycling / sluiten van de keten Project
Markt risico
Recepturen waar mogelijk zo eenvoudig mogelijk houden zodat de recyclaten van hogere kwaliteit zijn
designers willen juist steeds nieuwe polymeren
Recycling als wetenschap bv leerstoel TU
Financiering te theoretisch
Aanmoedigen van innovatie op bestaande productieprocessen om recyclaten te kunnen verwerken
Financiering (via IPC)
Technologisch Organisatorisch risico risico Slecht te handhaven
Internationale samenwerking: recycle roadmap\kp????
Verlies concurrentie positie
Design for recycling: LCA’s en juiste keuzen end of life
complex
Inrichten retourketen
Verhogen scheidingsrendement sorteer installaties (bestaande verbeteren) Meer toepassingen voor mixed plastics
Verbranden is een makkelijk en goedkoop alternatief Trend naar oversizing van specs (zekerstellen productveiligheid over gehele levensduur)
Nieuwe toepassingen voor gebruikte rubberbanden, naar het voorbeeld van treinbielzen Langetermijncontracten (volumegaranties) van green dots met recyclebedrijven zodat investeringen kunnen plaatsvinden Eenduidige organisatie (overheid verantwoordelijkheid). Streven naar Europese regelgeving Ownership materiaal: de cirkel rond organiseren: leasen van materiaal De keten dient haar verantwoordelijkheid te nemen als we echt duurzaam willen werken en het niet alleen als verkoopargument voor ons product willen gebruiken
Ingewikkelde lange termijn contracten Import producten Import
Eigen belang
Communicatie richting consument hoe om te gaan met afgedankt kunststof Investering in high quality sorting i.p.v. quantity sorting Eenduidige NL keuze voorsorteren of nasorteren
Verschilt per gemeente Nu nog te duur voor commodities Kwaliteit nascheiding nog te laag
7
Bijlage
Duurzame producten Innovatieproject
Marktrisico
PE & PP met lage verwerkings temperaturen
Vraag NL
Geïntegreerde chassis/batterijhouder voor elektrische voertuigen van lichtgewicht kunststof Samengestelde producten ontwerpen op basis van homogene materialen (recyclebaarheid vereenvoudigen)
Technologisch risico
Samenwerking met grondstoffenfabrikanten Botsproef Mogelijkheid om accu te vervangen
keuze voor het materiaal wordt bepaald door de eisen die aan het meest kritische onderdeel worden gesteld.
Uitrekenen van het energiebesparingspotentieel van een product t.o.v. van de vorige versie (bij innovatie) of uitvoering in ander materiaal (bij substitutie)
eenduidigheid elementen van de tool
Dakbedekking met warmteopslagcapaciteit Modulair zonnecelsysteem
Organisatorisch risico
Veiligheid en gewicht Competitie met China
Wie initieert dit project?
Haalbaarheid parallel schakeling
Biologische UV-stabilisator voor langere levensduur Tweecomponentenproducten die met derde stof te scheiden zijn
TRL nu 2
Slijtgevoelige onderdelen van producten maken uit biodegradeerbaar materiaal (banden, schoenzolen, ...)
in combinatie met non-degradable polymeren kunnen de biodegradable materialen het recyclingproces de functionele eigenschappen van het materiaal verminderen
Verwarmings-/koelingstechnieken in spuitgietproces PIR-/PCR-toevoegingen
Onzekerheid / traceability
Aanwezig vervuiling en Continuïteit en additieven volume PI en PC stroom
Flexibele snel aanpasbare mallen Hogere isolatiewaarden, geringere dikten Zelfversterkende polymeren (vezel en matrix uit 1 materiaal)
Nog weinig kennis
Verbeterde scheidingsprocessen Additief waarmee je kleur instelt en ook later kan wijzigen
Stakeholders wachten op elkaar Vervuiling voor recycling
Grondstoffen leveranciers moeten betrokken worden
8
Routekaart NRK 2012-2030
9
Bijlage
Bijlage 3. Biobased materialen, eigenschappen en marktissues Eindmarktproducten
Onderscheidende eigenschappen bekend
Onderscheidende eigenschappen nieuw
Verpakkingen/FMCG • Shampoofles met take back system • Fruit & groenten verpakkingen • Drinkbekers • Margarinebakjes • Flessensleeves • Draagtassen
• Degradeerbaar materiaal • Groen als imago-invulling • Composteerbaar is tevens veelal antistatisch • Lage vocht barrière • Goede krimpeigenschappen en verwerking bij lage temperaturen
• Repolymerisatie van biobased verpakkingsmaterialen • Betere barrière of hittebestendigheid. Zetmeelachtige verpakkingen hebben een relatief hoge zuurstof barrière, vervanging van EVOH / PA. • Groenten en fruit in composteerbare verpakkingen, samen in de groene kliko of doordraaien • Recycling/terugbrengen naar lactic acid een waardevolle end-of-life oplossing wordt • PLA kan gevouwen worden (dead fold) • Goede aroma barrière en vet barrière - toepassingen als margarinebakjes en parfumverpakking.
• Lichter • Langere levensduur biobased composieten
• Na een lange levensfase goed recyclebaar • Scharniereigenschappen • Vervang producten met een korte levensduur door biobased producten; voorbeeld ABB met PLA afdekplaatjes voor stopcontacten • Afbreekbaarheid (in 1, 5 10 jaar) is een functioneel voordeel is ten opzichte van het hergebruik recycling (arbeidskosten, vervuiling) • Tijdelijke constructies in de grond die vanzelf afbreken (bio degraderen)
Marktissues • Quota voor biomateriaal in producten invoeren • Kiemplantlogo beter communiceren • Maak niet de fout om alleen te kijken naar 1 op 1 vervanging • Eenduidige communicatie van composteerbare verpakkingen • Waken voor het door elkaar gebruiken van bijv. PLA en PP in een product. Hierdoor niet te recyclen.
Bouw • Isolatiemateriaal • Alle componenten uit staal • Scharnieren en bewegende delen • Dakbanen • Geluidschermen • Vloerbedekking Marktissues • Grote (overheids) tenders: verplichten van 20, 40, 70, 100% biobased materiaal gebruik. Boete op non-biobased materials. • Communicatie richting beslissers in ketens: architecten, ingenieursbureaus • Materialen moeten aan normen voldoen die mogelijk niet passen binnen aan huidige kwaliteitseisen
10
Routekaart NRK 2012-2030
Eindmarktproducten
Onderscheidende eigenschappen bekend
Onderscheidende eigenschappen nieuw
Automotive • Vervanging aluminium • Vervanging composieten door biobased composieten • Banden • Stoelen • Interieur panelen • Dasboards • Dragende delen • Carrosserie delen • Brandstofleidingen
• Bekleding van PLA • Oud voorbeeld is Rilsan (Nylon 11) traditioneel biobased, hoogwaardig kunststof, gebruikt in brandstofleidingen als coating. Goede marketing dat biobased samen kan gaan met hoogwaardig • Lichter • Langere levensduur
• Alternatief gewas voor natuurrubber, vervang hevea door bijvoorbeeld Russische paardenbloemen. Extra voordeel in bioraffinage: paardenbloem maakt ook inuline als bouwsteen voor chemicaliën. • Composieten voor autoonderdelen. Lastig i.v.m. gewenste hoge hittebestendigheid (130 graden)
• Gladder dus minder smering en slijtage • Lichter • 3D vormvrijheid • Langere levensduur
• Slijtage betekent dit komt in het milieu, dus dat moet altijd biodegradeerbaar zijn • Gebruik maken van de technocycle en ladder van Lansink • Biobased ook als AM technologie
• • • •
• Ontwerpen voor end of use: je mobiel gaat maar 3 jaar mee, dan hoeft hij niet ontworpen te worden voor 20 jaar. • Alternatieven voor plastic additieven waar toxiciteit issues een rol spelen. bv. plasticizers
Marktissues • IMDS en REACH Machines/apparaten • Frames • Omhullenden • Tandwielen Marktissues • LCA: gebruiksfase vaak dominant • Opkomende Additive manufacturing technieken voor lage series Duurzame consumenten producten • Speelgoed • Consumenten elektronica • Meubilair • Fietsen/scooters
Imago invuller Lichter 3D vormvrijheid Langere levensduur
Marktissues • Duurzaamheid “gekaapt” door marketeers. Beeldvorming is belangrijk maar hoe spelen we het spel om de gunst van de consument op een transparante manier? Is een goede set van definities een optie? • Af van duurzaam, je producten moeten niet minder slecht zijn, maar goed! daar zit je meerwaarde en dat vermarkten en communiceren! Medisch • Spuiten • Zakjes • Flesjes • Slangetjes • Bakjes Marktissues Gezondheidszorg opvatten als grote single use item “ketenindustrie” die op verpakking en verbruiksvoorwerp die qua imago en economisch gebaat kan zijn met biobased ICT • GSM PC’s • Printers • Modem • Centrales • Kabels
• Voordelig • Hygiënisch
• Bio degradeerbare toepassingen benutten • Producten gebruiken die in anaerobe vergisting kunnen. Geeft veel besparing en levert veel energie op. • afdekkingsmaterialen op lichaam i.v.m. water afstotendheid. Hogere prijs is dan geen probleem
11
Bijlage
Eindmarktproducten
Onderscheidende eigenschappen bekend
Onderscheidende eigenschappen nieuw
Leisure (zie ook DCG) • Schoenen • Sportartikelen • Kleding
• Vezelversterkte composieten • Zowel biobased resin als in: skateboards, hockeysticks, plantaardige vezels hengels, surfplanken ed.
Marktissues • Consumenten segment. Met name belangrijk om aan te tonen dat er geen prestatieverschil bestaat, of zelfs positief, tussen biobased applicaties en applicaties gemaakt van traditionele materialen Landbouw • Foliën • Tuinbouwhulpmiddelen • Visnetten Marktissues • tricky discussie. denk aan het containerbegrip “biodiversiteit”. inzet land(bouw) areaal
• Onkruidwerende bedekking • Vaak PVC vervanging: stambeschermers en tomaten clipjes
• I.c.m. composteerbaar – waar inzamelen economisch niet rendabel is of de bioplastic een voedingswaarde heeft • De zaden alvast verpakken in composteerbare folie • Bioplastic nu (haast) geen voedingswaarde, inzetten op biodegradables die bijdragen aan de structuur en bodemvoeding. • 100% composteerbaar i.p.v. de EU norm 90%! • Biobased visnetten
12
Routekaart NRK 2012-2030
Bijlage
13
Bijlage 4. Definities composteerbaarheid Definities degradeerbaarheid Degradability: This is the most general term. It includes both, plastics that degrade by physical or biological factors (sunlight or heat, or microbial action). Biodegradability: A material is biodegradable when is can be completely assimilated by micro-organisms as food for their energy. This assimilation is measured by the complete conversion of the carbon of the material to CO2 during the microbial process taking place inside the cell. Complete conversion means decomposition into simple compounds such as carbon dioxide, methane, water, inorganic compounds and biomass. Biodegradable items are capable of decomposing rapidly by microorganisms under natural conditions (aerobic and/or anaerobic). Decomposition is the ability of a substance to be broken down physically and/or chemically by microorganisms. Compostability: In addition to being biodegradable by microorganisms, to call a plastic compostable, a time factor and geometrical factors have to be obeyed. Regulated for example by the standards ASTM 6400 (specification for compostable plastics), ASTM D6868 (biodegradable papercoatings) or EN 13432 (compostable packaging), there materials will biodegrade in an industrial composting environment in less than 180 days. Industrial compost environment means a defined temperature of about 60 degrees C, a defined humidity and microorganisms must be present. Compostable plastics as per this definition do not leave fragments, which persist longer than approx. 12 weeks in the residue, they do not contain heavy metals or toxins and will support plant life. Compostable materials are capable of undergoing biological decomposition in a compost site, to the extent that they are not visually distinguishable and break down to carbon dioxide, water, inorganic compounds, and biomass, at a rate consistent with known compostable materials (e.g. cellulose).
14
Routekaart NRK 2012-2030
15
Bijlage
Bijlage 5. GER-waarden polymeren HDPE
Polyethylene, HDPE, granulate, at plant/RER S
77,3
LDPE
Polyethylene, LDPE, granulate, at plant/RER S
79,5
LLDPE
Polyethylene, LLDPE, granulate, at plant/RER S
74,5
Extruded HDPE (pipe)
Opgebouwd uit Ecoinventprocessen HDPE en buisextrusie
85,3
Extruded LDPE (film)
Opgebouwd uit Ecoinventprocessen LDPE en extrusie (folie)
90,5
Extruded LLDPE (film)
Opgebouwd uit Ecoinventprocessen LLDPE en extrusie (folie)
85,4
HDPE foam
Opgebouwd uit Ecoinventprocessen HDPE en foam, expanding
90,2
LDPE foam
Opgebouwd uit Ecoinventprocessen LDPE en foam, expanding
92,4
PMMA beads
Polymethyl methacrylate, beads, at plant/RER S
128,7
PMMA sheet
Polymethyl methacrylate, sheet, at plant/RER S
145,2
PP
Polypropylene, granulate, at plant/RER S
75,1
PS, general purpose
Polystyrene, general purpose, GPPS, at plant/RER S
87,9
PS, high impact
Polystyrene, high impact, HIPS, at plant/RER S
88,3
PS, expandable
Polystyrene, expandable, at plant/RER S
89,6
Polystyrene foam slab, at plant/RER S
106,1
Polystyrene, extruded (XPS), at plant/RER S
100,6
PVC
Polyvinylchloride, at regional storage/RER S
60,9
PA 6
Nylon 6, at plant/RER S
122,1
PA 66
Nylon 66, at plant/RER S
137,2
PB (Polybutadiene)
Polybutadiene, at plant/RER S
99,3
PC (Polycarbonate)
Polycarbonate, at plant/RER S
107,5
PET
Polyethylene terephthalate, granulate, amorphous, at plant/RER S
78,4
PET bottle
Polyethylene terephthalate, granulate, bottle grade, at plant/RER S
82,2
SAN
Styrene-acrylonitrile copolymer, SAN, at plant/RER S
95,6
PUR (flexible foam)
Polyurethane, flexible foam, at plant/RER S
103,1
PUR (hard foam)
Polyurethane, rigid foam, at plant/RER S
102,6
Epoxy
Epoxy resin, liquid, at plant/RER S
135,0
MF
Melamine formaldehyde resin, at plant/RER S
97,6
PF
Phenolic resin, at plant/RER S
124,5
UF
Urea formaldehyde resin, at plant/RER S
66,9
16
Routekaart NRK 2012-2030
ABS
Acrylonitrile-butadiene-styrene copolymer, ABS, at plant/RER S
99,3
Polyols
Polyols, at plant/RER S
93,1
Propylene
Propylene, at plant/RER S
68,5
Styrene
Styrene, at plant/RER S
91,9
Xylenes mixed
Xylene, at plant/RER S
65,8
Polyester fibre
Opgebouwd uit Ecoinventprocessen PET en extrusie
89,3
Nylon fiber
Opgebouwd uit Ecoinventprocessen Nylon 6, nylon 6.6 en extrusie
140,6
Polyacrylic fibre
Opgebouwd uit acrylonitryl, styreen en vinylchloride
85,9
17
Bijlage
Bijlage 6. Deelnemers workshops en geïnterviewden Interviews NRK routekaart Peter Nossin
DPI-VC
Ady Jager
Natureworks
Hans van de Pol
Purac
Theo Jongeling
DSM
Christiaan Bolk
WUR
Koen Smets
Van Gansewinkel
Joris van der Meulen
Nedvang
Jur Zandbergen
AKG
Erik Morssinkhof
Morssinkhof Plastics
Roger Loop
BureauLeiding
Lex Edelman
Synbra
Elmar van Luijk
Rubber Resources
Douwe Dijkstra
Auping
Deelnemers workshops Deelnemers biobased workshop Natureworks LLC
mevrouw Jager
Ady
WUR
mevrouw Molenveld
Karin
Natural Plastics
heer Halbersma
Ruud
NPSP
heer Bottger
Willem
Haval Disposables BV
heer van Limpt
Erwin
EPEA
heer van Tuijl
PCV
mevr Eijpe
Sonja
Wavin Diensten B.V.
heer Cremer
T. Cremer
Sonoco Crellin B.V.
heer Rietbroek
G. Rietbroek
heer Merkx
B. Merkx
heer P. van As
De heer P. van As
Euroresins Benelux B.V.
18
Routekaart NRK 2012-2030
Oranjewoud
Paul van der Meer
Paul
Agentschap NL
Fieke Livius
Fieke
Oerlemans Plastics BV
Jan Wessemius
Jan
Morssinkhof
heer Ars
Michael
AKG
heer Zandbergen
Jur
Nedvang
heer Rudolf
Eugene
ARN
heer Verburg
Allard
Stybenex
heer Van Roosmalen
Benedikt
Synbra Technology B.V.
heer de Loose
Peter
heer Merkx
Bernard
EPG group
heer De Jong
Marcel
Stichting Noordzee
heer Dagevos
Jeroen
IMSA
heer Ten Wolde
Arthur
Oerlemans Plastics BV
heer Wessemius
Jan
Natureworks LLC
mevrouw Jager
Ady
Van der Windt
heer Burggraaf
H.
Reobijn
heer Smelt
Hans
Omefa
heer Soederhuizen
Dizzy
DPI
heer Jetten
Louis
EEI
heer Lenselink
Jos
Attero
heer Nijkamp
Gerard
HC Grafimedia
heer Huijbregts
Emiel
NRK
heer Voetman
John
Agentschap NL
heer van der Sterren
Klaas
TNO
heer Ansems
Toon
Deelnemers recycling workshop
Deelnemers duurzame producten workshop Ten Cate
heer Smit
Huub
Pro Molding
heer Gofers
Jacq
Promens
heer Fortanier
Aart
Voestalpine Plastics Solutions
heer Hollander
W.A.M. Hollander
EPG group
heer De Jong
Marcel
19
Bijlage
KIMO Benelux
heer Veerman
Bert
Oerlemans Plastics BV
heer Wessemius
Jan
Thermokomfort
heer Koster
Frank
PCV
heer Van der Stappen
Niels
NPSP
heer Böttger
Willem
NPSP
heer Bloemers
Rogier
NRK / DPI VC
heer Van Dord
Martin
NRK
heer De Ruijter
Erik
Van der Windt
heer Burggraaf
H.
EEI
heer Lenselink
Jos
Protectio Globus
heer van der Wilden
Marcel
PEZY
heer Feenstra
Thijs
Agentschap NL
heer van der Sterren
Klaas
Deelnemers workshop kansen met rubber A.J. Ariese
Artech Rubber
C. van Oostenrijk
Custom Management, voorzitter NVR
E. de Wal
Dunlop CB
J. van Kranenburg
Elastomer Research Testing
J.P. Wakker
Polycomp
H. Rietdijk
RIS Rubber
W. Rietdijk
RIS Rubber
H. van de Pol
Technische Profielen Produktie
Th.J. van de Pol
Technische Profielen Produktie
P.J.L. Stello
Trelleborg, voorzitter Sectie TRA
P.H. Langendoen
Trelleborg
J.H.N. van Schaik
Wittenburg
J. Kester Jacobs
NVR, secretaris
R.L. Goudsmit
NVR, notuliste
Deelnemers extra biobased validatie workshop Jan Noordegraaf
Synbra Technology
Henk Vooijs
Novamont
Marcel Dartée
PolyOne
Patrick Verschaeren
Oerlemans
Patrick Gerritsen
Bio4Pack
20
Routekaart NRK 2012-2030
Joost Kester
NRK
Erik de Ruijter
NRK
Arjan Klapwijk
Bio4life
Henry van Tilburg
Colorex
Christiaan Bolck
WUR
Gijs de Kwaatsteniet
Desch Plantpack
BCO overleg biobased Joost Kester
NVR
Jolanda Neeft
Folie / VMK
Erik de Ruijter
NRK
Harry Lucas
VMK
Margo de Kort
NWBC
Klaas van der Sterren
Agentschap NL
BCO overleg energie-efficiency Jolanda Neeft
Folie / VMK
Erik de Ruijter
NRK
Klaas van der Sterren
Agentschap NL
BCO overleg duurzame producten Roger Loop
Bureau Leiding
Jolanda Neeft
Folie / VMK
Erik de Ruijter
NRK
Jaitske Feenstra
PVT
BCO overleg sluiten van de keten Roger Loop
Bureau Leiding
Eric Schutjes
VKR
Erik de Ruijter
NRK
Benedikt van Roosmalen
Stybenex
André Donders
NVPU
Klaas van der Sterren
Agentschap NL
21
Bijlage
Bijlage 7. SWOT’s recycling zz
SWOT (bulk)polymerenrecycling: inwinnen, scheiden en herwinnen
zz
SWOT composietenrecycling
zz
SWOT rubberrecycling
Van het inwinnen, scheiden en herwinnen van (bulk)polymeren in Nederland is aan de hand van een SWOT-analyse de positie van Nederland in kaart gebracht. De onderstaande diagrammen geven een overzicht van de uitkomst van deze analyse.
INWINNEN Sterkten • Nederland heeft een zeer volwassen en ervaren recycling industrie. Nederlanders zijn gewend aan gescheiden inzamelen en de verwijderingsbijdrage • Kunststof krijgt een steeds beter imago • Ervaring met producentenverantwoordelijkheid • converters en recyclebedrijven beginnen zelf inzamelstructuren op te zetten
Zwakten • Voorlichting zwaar onder de maat • Er lijkt geen directe meerwaarde voor de consument te zijn voor inzameling • Brandowners stellen profit boven environment. korte termijn visie ‘ afval stromen’ (‘afval is een volume probleem uitgedrukt in tonnen’) • Iedereen zijn eigen inzameling met als uitgangspunt winst • Moeilijke herkenbaarheid materialen
Kansen • Nederland is klein en dichtbevolkt = makkelijk inwinnen van herbruikbare materialen (intelligent materials pooling) • Out of home inzameling, bijvoorbeeld supermarkten kunnen een grote rol gaan spelen bij de inzameling van consumentenproducten • Marketeers van bedrijven meer recycling laten denken, design for recycling • Bewustwording bij Nederlandse bevolking wordt steeds groter • Grote kans voor goede stromen door inzameling bij evenementen. Gemeentelijke eisen spelen daarbij een belangrijke rol
Bedreigingen • De overheid heeft een afwachten de houding. Meer regie nodig (ook Europees), behoefte aan een continu beleid. • Consumenten afval via NEDVANG: nog geen vrije marktwerking • Elke gemeente of stadsdeelraad heeft zijn eigen systeempje, verschillende en onduidelijke collectiesystemen • Ellenlange discussie over voor- en nascheiding • Vervuiling van stromen en de beperkte hoeveelheid per soort • ca. 2/3 v.d. ingezamelde stromen in Europa komen niet ter beschikking van de recycling industrie • Lange Life cycle van bepaalde producten, bijvoorbeeld in de bouw of automotive • Kosten nieuw materiaal zijn lager • Laag tarief verbranding (bij AVI) bedreiging voor mechanische scheiding en daardoor voor inwinning
22
Routekaart NRK 2012-2030
SCHEIDEN Sterken • Keuze uit bron en nascheiding • Nieuwe technieken beschikbaar, Nederland heeft veel technische kennis • Bulkkunststoffen (PP,PE,ABS,PS) goed te scheiden • Mooie, nieuwe sorteerinstallatie van Sita in Rotterdam
Zwakten • Ingekleurd materiaal (zwart) kan niet gelezen worden door NIR • Te dunne materialen/te kleine delen kunnen niet teruggewonnen worden • Het scheiden van films vormt een (technisch) probleem • Onvoldoende mogelijk (economisch) om biodegradables te scheiden van de rest, • Scheidingstechnologie is nog niet uitontwikkeld. Te weinig R&D; praktijkkennis zit bij de bedrijven en is slecht toegankelijk voor derden. Kostenstructuur Europa kan enkel concurreren met andere delen van de wereld als we hoogwaardig kunnen sorteren • Microplastics worden niet gescheiden. • Consumenten in NL krijgen te weinig informatie over waar je wat weg moet gooien, gooien biocomposteerbaar bijv. bij plastic • Te weinig communicatie met andere stakeholders
Kansen • Technologie; veel materialen zijn makkelijk te scheiden door infrarood; door toename capaciteit computers is meer mogelijk tegen lagere kosten • Neem wetgeving aan die aanbieders verplicht hun stromen eerst langs een scheider te laten lopen voor het naar een AVI mag • kennisuitwisseling tussen diverse kunststofrecyclingprocessen: oprichting kennisplatform gestoeld op kennis uit de praktijk! • Maak het interessant voor technologische bedrijven machines te ontwikkelen welke steeds nauwkeuriger scheiden. Ontwikkelde technologische kennis kan in de toekomst als export product ingezet worden. • Bij stijging grondstoffenprijzen komt er meer ruimte voor technologie ontwikkeling • Veel positieve in ontwikkeling afzetmarkten voor gemengde kunststoffen die anders verbrand zouden worden
Bedreigingen • materialenmixen zijn te complex door verschillende soorten kunststof, additieven en vervuiling om goed te kunnen scheiden, er blijft een te grote restfractie over dat uiteindelijk moet worden verbrand • Oxodegradables zijn verwarrend en kunnen niet recycleerd worden - oxodegradable PE is iets anders dan PE - toch belandt het in hetzelfde recyclaat • Milieubewust denken en de kwaliteit van afval scheiden is regio afhankelijk, vrijblijvend en geen controle. • Huidige infrastructuur gaat voor kwantiteit ipv kwaliteit. onvoldoende aandacht voor criteria voor recyclebedrijven • Geen langere ternijn visie. Kort lopende contracten. Politiek is niet standvast • Direct energy terugwinning (AVI) • beperkte economische ruimte
23
Bijlage
HERWINNEN Sterkten • PLA is makkelijk terug te brengen tot melkzuur = basis voor nieuw virgin PLA • Zeer veel recyclaat wordt al hoogwaardig toegepast • Vervangen van virgin materiaal. Ontlasting van primaire grondstof. • Recyclaat is vaak prima geschikt te maken voor vergelijkbare virgin materiaal eigenschappen. Soms met enkele toevoegingen
Zwakten • Kostenfactor • De beschikbaarheid van de juiste kennis • (nu nog) vaak lagere kwaliteit (door o.a. menging) • Er wordt veel materiaal gescheiden ingezameld maar slechts een deel kan hiervan worden gerecycleerd
Kansen • Creëer onafhankelijkheid van primaire grondstofindustrie • CO2 reductie, financieel voordeel • Imago verbetering • toepassingen mixed plastics groeien. veel kennis in de recyclingindustrie (ook voor andere producten dan ‘ bermpaaltjes’ -> • Toepassing van Marine Litter • opnieuw kraken van kunststof • Toenemende belangstelling virgin producenten
Bedreigingen • Prijsvergelijk virgin regranulaat nog steeds een argument • Markt kent nog niet de mogelijkheden • Input en continuïteit • Te hoge technische en veiligheidseisen aan potentiële toepassingen • Wet en regelgeving zonder juiste ondersteuning en faciliteiten • Traceability
SWOT Composieten en recycling van composieten Sterkten • lange levensduur • kunnen andere materialen vervangen en mooie producten mogelijk maken • bereik van eigenschappen • Mooie eigenschappen: licht, sterk. Marktsubsitutie. • mogelijkheid tot volledig biobased composieten • lichte materialen -> energiebesparing -> CO2-besparing
Zwakten • Recycleerbaar? • Door chemische binding niet gelijkwaardig her te gebruiken. • Heel erg lastig recyclebaar. evt composieten waarbij matrix en vezel van zelfde thermoplast zijn gemaakt. • Inzameling lastig: vaak grote lichte delen. Ook breken op locatie is bekeken: zeer kostbaar. • recycling oplossing momenteel voornamelijk in verbranding (of afzinken (bootjes etc) ); Het is eigenlijk een single-use product
Kansen • thermoplastische composieten • chemische recycling is een must • Onderhoudsvriendelijke composieten • Biocomposiet (vezel en matrix). Biodegradeerbaar (bij. onder zeer specifieke omstandigheden, zodat het niet zomaar degradeert). • in marine litter discussie met scheepsbouwers aan t kijken naar ontwikkeling vaartuig gemaakt met o.a. composieten om in te zetten bij een vd oplossing microplastics inzamelen
Bedreigingen • Nauwelijks mechanische recycling. 2015 verwacht men 300Kt end of life dus is groeiend issue • composieten in automotive verdwijnen in het verbrandingsproces • toepassing van steeds complexere composieten kan helpen CO2-uitstoot auto’s te verlagen, dus grotere stromen die uiteindelijk verbrand moeten worden • als aandeel biobased bestanddelen in composieten stijgt, neemt de druk op grond toe
24
Routekaart NRK 2012-2030
SWOT Rubber en recycling van rubber Sterkten • Unieke eigenschappen, antislip, Sterk product (geen substitutiebedreigingen). • Ook producten uit recyclaat rubber worden toegepast. Europese rubber recyclebedrijven goed georganiseerd • In NL worden jaarlijks door ARN 1 mio banden ingezameld en door RecyBem 9 mio banden dus samen 10 mio banden per jaar • Bandenrecycling in Nederland sterk ontwikkeld, veel kennis en ervaring bij ondernemers zoals Granuband en Kargro
Zwakten • Herverwerking, stofvorming, verliezen van rubberen deeltjes (slijtage), door gecrosslinkte structuur niet opnieuw te verwerken als rubberproduct. • Inzameling : enkel industrieel ? • Te weinig toepassingen voor rubber recyclaatproducten. grote industrie vs kleine inzamelaars/ recyclebedrijven • Sterk versnipperde markt (behalve bandenproducenten) • Vrijkomen toxische stoffen bij verbranding
Kansen • Diverse rubberproducten zouden mogelijk als additief in de kunststofindustrie (of andere industrieën) gebruikt worden • Goed voor NL export industrie (Afrika etc.). korte termijn visie • Rubbergranulaat in asfalt in opkomst • Natuurrubber past mooi in biocycle, maar let op duurzaam landgebruik • Amerikaans bedrijf recyclet bandengranulaat in kunststofspoorwegbielzen • Bandengranulaat in tegels (speeltuinen) heeft de bezet footprint (zie www.ecotest.nu) • Pyrolyse en devulkanisatie van autobanden biedt nieuwe kansen • Bio afbreekbare componenten van belang; een groot deel van een band blijft achter op de weg • Nieuwe technologie zoekt grote hoeveelheden input materiaal (confidentieel)
Bedreigingen • Contaminatieprobleem in gebruiksfase. (vb. banden, transportbanden) • Producenten geloven niet echt in recycling routes • Bandengranulaat in infill toepassingen (sportvelden) een aflopende markt • Bijna geen recycling routes voor synthetische rubbers, wel alternatief hergebruik • Aantasting Ecosysteem door grote vraag • Autobanden bestaan uit diverse rubbercompounds, deze zijn niet van elkaar te scheiden • Geen zicht op finale verwerkingsroute autobanden na export voor hergebruik • In Duitsland wordt 50% van de autobanden als brandstof in een cementoven ingezet • Rubber gaat niet de originele rubbertoepassingen meer in (niet van band tot band)
25
Bijlage
Bijlage 8 Literatuurlijst Titel
autheur
Jaar
1 VNCI responsible care report 2009
VNCI/KPMG
2009
2 Visie nota kunststoffen
OVAM
2011
3 The world in 2030
Ray Hammond
?
4 Resultaten Monitoring Cradle to Cradle bij IPC bedrijven, onderdeel van NRK
Beco
2011
5 Business Data and Charts 2007
Plactics Europe, Market Research Group (PEMRG)
2008
6 Innovations for Greenhouse Gas Reductions
Cefic
2009
7 Groenboek energietransitie
Platform groene grondstoffen
2007
8 Facts and figures 2010
Cefic
2011
9 Biomassa, hot issue
Platform groene grondstoffen
?
10 Plasctics — the facts 2010
Plactics Europe
2011
11 Trends in additieven
Kunststof en rubber
2008
12 High Level Group on the competitiveness of the European Chemicals Industry
European commission
2009
13 Rohstoffe für Zukunftstechnologien
Fraunhofer Institut
2009
14 Plastic — The Material of resource Efficiency
BKV
2010
15 Plastic waste in the environment
Bio intelligent service
2010
16 The European environment state and outlook 2010
European environment agency
2010
17 Cradle to cradle: incorporating closed-loop material chains in the industry
Kok Tjhiang Harrie Lie
2010
18 Prioritaire onderwerpen afval ten behoeve van AO 3 maart 2011
Ministerie van infrastructuur en milieu
2011
19 Milieubewuste kunststoffen: gerecyclede kunststoffen
Saxxion
2010
20 De strijd om afval: van waste naar winst
ING
2010
21 Recyclingsproces Morssinkhof Plastics ontvangt eerste positieve EFSA opinie
Morssinkhof
2011
22 Materiaalstromen door de economie en milieubeleid
CE/CML
2004
23 Recycling kunststofverpakkingen
VROM
2010
24 Materials Pooling (A): Opportunity and Potential of the Sustainability Consortium 1
MIT
2008
26
Routekaart NRK 2012-2030
Titel
autheur
Jaar
25 The impact of plastics on life cycle energy consumption and greenhouse gas emissions in Europe
Denkstatt
2010
26 EZP-gebruikersgroep in de kunststofverwerkende industrie
BECO
2004
27 Bioplastics in Europe
PA Europe
2011
28 Biorefinery, the bridge between agriculture and chemistry
Johan Sanders
?
29 PRO-BIP 2009
Copernicus
2009
30 Meer chemie tussen groen en groei. De kansen en dilemma's van een biobased economy
Commissie duurzame ontwikkeling
2010
31 LCA of bioplastics
European bioplastics
2008
32 Bio Ethylene Business Case Evaluation of an investment in a 500 kta Ethanol to Ethylene plant
Accenture
2009
Bijlage
27
Berenschot groep B.V. europalaan 40 3526 kS Utrecht t +31 (0)30 291 69 16 e
[email protected] www.berenschot.nl
Berenschot is een onafhankelijk organisatieadviesbureau met 500 medewerkers in de Benelux. al ruim 70 jaar lang verrassen wij onze opdrachtgevers in de publieke en private sector met slimme en nieuwe inzichten. We verwerven ze en maken ze toepasbaar. Dit door innovatie te koppelen aan creativiteit. Steeds opnieuw. klanten kiezen voor Berenschot omdat onze adviezen hen op een voorsprong zetten. ons bureau zit vol inspirerende en eigenwijze individuen die allen dezelfde passie delen: organiseren. ingewikkelde vraagstukken omzetten in werkbare constructies. Door ons brede werkterrein en onze brede expertise kunnen opdrachtgevers ons inschakelen voor uiteenlopende opdrachten. en zijn we in staat om met multidisciplinaire teams alle aspecten van een vraagstuk aan te pakken. Berenschot is aangesloten bij e-i Consulting group, een europees samenwerkingsverband van toonaangevende bureaus. Daarnaast is Berenschot lid van de Raad voor organisatieadviesbureaus (Roa) en hanteert de Roa-gedragscode.