Bijlage. routekaart nrk joost krebbekx gijs duivenvoorde wouter de wolf jos lenselink (eei)

Bijlage rouTekaarT nrk 2012-2030 joost krebbekx gijs duivenvoorde wouter de wolf jos lenselink (eei)

3

Bijlage

Bijlage 1. Verdere karakteristieken van de RKI Typering kunststofmarkt

Aandeel kunststofproducten

Verpakkingen

28%

37%

Bouw- en constructie Motorvoertuigen Electrische apparatuur

6%

Overige producten

21%

8%

Figuur 25 Aandeel kunststofproducten. Bron: Recycling Netwerk

Gemiddeld is er wereldwijd 30 kg kunststof per persoon per jaar nodig. In de EU is dit gemiddeld 99 kg pp/ jaar. Met de opkomende bottom-of-the-piramide in gedachte is hierdoor een grote stijging van de vraag naar kunststoffen te voorzien.

Marktvraag kunsststoffen (EU, 2009) PE-LD, PE-LLD

18%

17%

PE-HD PP

7%

12%

8%

PVC PS, PS-E PET

8% 11%

19%

PUR Overig

Figuur 26. Marktvraag naar kunststoffen in de EU (bron: Plastics Europe market research group).

4

Routekaart NRK 2012-2030

Kunststofverpakkingen

Totaal kunststoffen Totaal inzameling 0

50

100

150

200

250

300

350

400

Kton Figuur 27. Op de markt gebrachte vs. ingezamelde kunststofverpakkingen in 2009 [kton].

Soort kunststof verpakkingen (huishoudelijk afval)

Miljoen kg’s in NL huishoudelijk afval

0

50

100

150

Kton Figuur 28. Soorten kunststofverpakkingen (bron: Recycling Netwerk).

200

250

450

5

Bijlage

Bijlage 2. Overzicht collectieve innovatieprojecten en risico’s Biobased Project MT - meerlaagse biofolies

Markt Technologisch Organisatorisch risico risico risico moeilijk te recycleren

MT - vervangen additieven in het kader van REACH

het is niet bekend welke stoffen er in de toekomst op de REACH-lijst worden gezet

MT - biopolymeren in spuitgietproducten; ontwerp, processing, properties (materiaal functies, gebruik v. additieven, hoogwaardige toepassingen. Samenwerking tussen grondstoffen leveranciers, ontwerpers, spuitgietbedrijven en kennisinstellingen.

Kosten R&D proces

MT - optimalisatie van biopolymere blends (compatibilisatie, prijs evt vulstoffen) Verbreden van de specs van biopolymeren en de toepasbaarheid van biopolymeren. NB blenden en vullen is een veel gebruikte manier op eigenschappen te optimaliseren. Nu zijn vulmiddelen vaak gecoat met stearaten om toepassing in PE en PP te verbeteren. Voor biopolymeren zijn nieuwe ontwikkelingen nodig en liggen nieuwe kansen. MT - inzetten van reststromen in biopolymeren, zoals bloem ipv zetmeel. Wat zijn de mogelijkheden van grondstoffen met zowel eiwitten en zetmeel. in kunststoffen maar bijvoorbeeld ook functionele lijmen. AT - overzicht maken van niches AT - het op gezette / gefixeerde tijd starten van afbraak (capsulation)

nauwkeurigheid

AT - biobased leisure producten FT - produceren biobased producten met lagere vraag aan energie RT - onderzoek naar de recyclingopties van biopolymeren. In fabriek en end-of-life. Plastic verwerkers samen met onderzoek (en additieven leveranciers). RT - inzetten op kwaliteitsbehoud van het materiaal RT - voorkomen van materiaalcombinaties waarbij geen/nauwelijks recycling mogelijk is

Groot aantal spelers te betrekken

6


Recycling / sluiten van de keten Project

Markt risico

Recepturen waar mogelijk zo eenvoudig mogelijk houden zodat de recyclaten van hogere kwaliteit zijn

designers willen juist steeds nieuwe polymeren

Recycling als wetenschap bv leerstoel TU

Financiering te theoretisch

Aanmoedigen van innovatie op bestaande productieprocessen om recyclaten te kunnen verwerken

Financiering (via IPC)

Technologisch Organisatorisch risico risico Slecht te handhaven

Internationale samenwerking: recycle roadmap\kp????

Verlies concurrentie positie

Design for recycling: LCA’s en juiste keuzen end of life

complex

Inrichten retourketen

Verhogen scheidingsrendement sorteer installaties (bestaande verbeteren) Meer toepassingen voor mixed plastics

Verbranden is een makkelijk en goedkoop alternatief Trend naar oversizing van specs (zekerstellen productveiligheid over gehele levensduur)

Nieuwe toepassingen voor gebruikte rubberbanden, naar het voorbeeld van treinbielzen Langetermijncontracten (volumegaranties) van green dots met recyclebedrijven zodat investeringen kunnen plaatsvinden Eenduidige organisatie (overheid verantwoordelijkheid). Streven naar Europese regelgeving Ownership materiaal: de cirkel rond organiseren: leasen van materiaal De keten dient haar verantwoordelijkheid te nemen als we echt duurzaam willen werken en het niet alleen als verkoopargument voor ons product willen gebruiken

Ingewikkelde lange termijn contracten Import producten Import

Eigen belang

Communicatie richting consument hoe om te gaan met afgedankt kunststof Investering in high quality sorting i.p.v. quantity sorting Eenduidige NL keuze voorsorteren of nasorteren

Verschilt per gemeente Nu nog te duur voor commodities Kwaliteit nascheiding nog te laag

7

Bijlage

Duurzame producten Innovatieproject

Marktrisico

PE & PP met lage verwerkings temperaturen

Vraag NL

Geïntegreerde chassis/batterijhouder voor elektrische voertuigen van lichtgewicht kunststof Samengestelde producten ontwerpen op basis van homogene materialen (recyclebaarheid vereenvoudigen)

Technologisch risico

Samenwerking met grondstoffenfabrikanten Botsproef Mogelijkheid om accu te vervangen

keuze voor het materiaal wordt bepaald door de eisen die aan het meest kritische onderdeel worden gesteld.

Uitrekenen van het energiebesparingspotentieel van een product t.o.v. van de vorige versie (bij innovatie) of uitvoering in ander materiaal (bij substitutie)

eenduidigheid elementen van de tool

Dakbedekking met warmteopslagcapaciteit Modulair zonnecelsysteem

Organisatorisch risico

Veiligheid en gewicht Competitie met China

Wie initieert dit project?

Haalbaarheid parallel schakeling

Biologische UV-stabilisator voor langere levensduur Tweecomponentenproducten die met derde stof te scheiden zijn

TRL nu 2

Slijtgevoelige onderdelen van producten maken uit biodegradeerbaar materiaal (banden, schoenzolen, ...)

in combinatie met non-degradable polymeren kunnen de biodegradable materialen het recyclingproces de functionele eigenschappen van het materiaal verminderen

Verwarmings-/koelingstechnieken in spuitgietproces PIR-/PCR-toevoegingen

Onzekerheid / traceability

Aanwezig vervuiling en Continuïteit en additieven volume PI en PC stroom

Flexibele snel aanpasbare mallen Hogere isolatiewaarden, geringere dikten Zelfversterkende polymeren (vezel en matrix uit 1 materiaal)

Nog weinig kennis

Verbeterde scheidingsprocessen Additief waarmee je kleur instelt en ook later kan wijzigen

Stakeholders wachten op elkaar Vervuiling voor recycling

Grondstoffen leveranciers moeten betrokken worden

8


9

Bijlage

Bijlage 3. Biobased materialen, eigenschappen en marktissues Eindmarktproducten

Onderscheidende eigenschappen bekend

Onderscheidende eigenschappen nieuw

Verpakkingen/FMCG • Shampoofles met take back system • Fruit & groenten verpakkingen • Drinkbekers • Margarinebakjes • Flessensleeves • Draagtassen

• Degradeerbaar materiaal • Groen als imago-invulling • Composteerbaar is tevens veelal antistatisch • Lage vocht barrière • Goede krimpeigenschappen en verwerking bij lage temperaturen

• Repolymerisatie van biobased verpakkingsmaterialen • Betere barrière of hittebestendigheid. Zetmeelachtige verpakkingen hebben een relatief hoge zuurstof barrière, vervanging van EVOH / PA. • Groenten en fruit in composteerbare verpakkingen, samen in de groene kliko of doordraaien • Recycling/terugbrengen naar lactic acid een waardevolle end-of-life oplossing wordt • PLA kan gevouwen worden (dead fold) • Goede aroma barrière en vet barrière - toepassingen als margarinebakjes en parfumverpakking.

• Lichter • Langere levensduur biobased composieten

• Na een lange levensfase goed recyclebaar • Scharniereigenschappen • Vervang producten met een korte levensduur door biobased producten; voorbeeld ABB met PLA afdekplaatjes voor stopcontacten • Afbreekbaarheid (in 1, 5 10 jaar) is een functioneel voordeel is ten opzichte van het hergebruik recycling (arbeidskosten, vervuiling) • Tijdelijke constructies in de grond die vanzelf afbreken (bio degraderen)

Marktissues • Quota voor biomateriaal in producten invoeren • Kiemplantlogo beter communiceren • Maak niet de fout om alleen te kijken naar 1 op 1 vervanging • Eenduidige communicatie van composteerbare verpakkingen • Waken voor het door elkaar gebruiken van bijv. PLA en PP in een product. Hierdoor niet te recyclen.

Bouw • Isolatiemateriaal • Alle componenten uit staal • Scharnieren en bewegende delen • Dakbanen • Geluidschermen • Vloerbedekking Marktissues • Grote (overheids) tenders: verplichten van 20, 40, 70, 100% biobased materiaal gebruik. Boete op non-biobased materials. • Communicatie richting beslissers in ketens: architecten, ingenieursbureaus • Materialen moeten aan normen voldoen die mogelijk niet passen binnen aan huidige kwaliteitseisen

10


Eindmarktproducten



Automotive • Vervanging aluminium • Vervanging composieten door biobased composieten • Banden • Stoelen • Interieur panelen • Dasboards • Dragende delen • Carrosserie delen • Brandstofleidingen

• Bekleding van PLA • Oud voorbeeld is Rilsan (Nylon 11) traditioneel biobased, hoogwaardig kunststof, gebruikt in brandstofleidingen als coating. Goede marketing dat biobased samen kan gaan met hoogwaardig • Lichter • Langere levensduur

• Alternatief gewas voor natuurrubber, vervang hevea door bijvoorbeeld Russische paardenbloemen. Extra voordeel in bioraffinage: paardenbloem maakt ook inuline als bouwsteen voor chemicaliën. • Composieten voor autoonderdelen. Lastig i.v.m. gewenste hoge hittebestendigheid (130 graden)

• Gladder dus minder smering en slijtage • Lichter • 3D vormvrijheid • Langere levensduur

• Slijtage betekent dit komt in het milieu, dus dat moet altijd biodegradeerbaar zijn • Gebruik maken van de technocycle en ladder van Lansink • Biobased ook als AM technologie

• • • •

• Ontwerpen voor end of use: je mobiel gaat maar 3 jaar mee, dan hoeft hij niet ontworpen te worden voor 20 jaar. • Alternatieven voor plastic additieven waar toxiciteit issues een rol spelen. bv. plasticizers

Marktissues • IMDS en REACH Machines/apparaten • Frames • Omhullenden • Tandwielen Marktissues • LCA: gebruiksfase vaak dominant • Opkomende Additive manufacturing technieken voor lage series Duurzame consumenten producten • Speelgoed • Consumenten elektronica • Meubilair • Fietsen/scooters

Imago invuller Lichter 3D vormvrijheid Langere levensduur

Marktissues • Duurzaamheid “gekaapt” door marketeers. Beeldvorming is belangrijk maar hoe spelen we het spel om de gunst van de consument op een transparante manier? Is een goede set van definities een optie? • Af van duurzaam, je producten moeten niet minder slecht zijn, maar goed! daar zit je meerwaarde en dat vermarkten en communiceren! Medisch • Spuiten • Zakjes • Flesjes • Slangetjes • Bakjes Marktissues Gezondheidszorg opvatten als grote single use item “ketenindustrie” die op verpakking en verbruiksvoorwerp die qua imago en economisch gebaat kan zijn met biobased ICT • GSM PC’s • Printers • Modem • Centrales • Kabels

• Voordelig • Hygiënisch

• Bio degradeerbare toepassingen benutten • Producten gebruiken die in anaerobe vergisting kunnen. Geeft veel besparing en levert veel energie op. • afdekkingsmaterialen op lichaam i.v.m. water afstotendheid. Hogere prijs is dan geen probleem

11

Bijlage

Eindmarktproducten



Leisure (zie ook DCG) • Schoenen • Sportartikelen • Kleding

• Vezelversterkte composieten • Zowel biobased resin als in: skateboards, hockeysticks, plantaardige vezels hengels, surfplanken ed.

Marktissues • Consumenten segment. Met name belangrijk om aan te tonen dat er geen prestatieverschil bestaat, of zelfs positief, tussen biobased applicaties en applicaties gemaakt van traditionele materialen Landbouw • Foliën • Tuinbouwhulpmiddelen • Visnetten Marktissues • tricky discussie. denk aan het containerbegrip “biodiversiteit”. inzet land(bouw) areaal

• Onkruidwerende bedekking • Vaak PVC vervanging: stambeschermers en tomaten clipjes

• I.c.m. composteerbaar – waar inzamelen economisch niet rendabel is of de bioplastic een voedingswaarde heeft • De zaden alvast verpakken in composteerbare folie • Bioplastic nu (haast) geen voedingswaarde, inzetten op biodegradables die bijdragen aan de structuur en bodemvoeding. • 100% composteerbaar i.p.v. de EU norm 90%! • Biobased visnetten

12


Bijlage

13

Bijlage 4. Definities composteerbaarheid Definities degradeerbaarheid Degradability: This is the most general term. It includes both, plastics that degrade by physical or biological factors (sunlight or heat, or microbial action). Biodegradability: A material is biodegradable when is can be completely assimilated by micro-organisms as food for their energy. This assimilation is measured by the complete conversion of the carbon of the material to CO2 during the microbial process taking place inside the cell. Complete conversion means decomposition into simple compounds such as carbon dioxide, methane, water, inorganic compounds and biomass. Biodegradable items are capable of decomposing rapidly by microorganisms under natural conditions (aerobic and/or anaerobic). Decomposition is the ability of a substance to be broken down physically and/or chemically by microorganisms. Compostability: In addition to being biodegradable by microorganisms, to call a plastic compostable, a time factor and geometrical factors have to be obeyed. Regulated for example by the standards ASTM 6400 (specification for compostable plastics), ASTM D6868 (biodegradable papercoatings) or EN 13432 (compostable packaging), there materials will biodegrade in an industrial composting environment in less than 180 days. Industrial compost environment means a defined temperature of about 60 degrees C, a defined humidity and microorganisms must be present. Compostable plastics as per this definition do not leave fragments, which persist longer than approx. 12 weeks in the residue, they do not contain heavy metals or toxins and will support plant life. Compostable materials are capable of undergoing biological decomposition in a compost site, to the extent that they are not visually distinguishable and break down to carbon dioxide, water, inorganic compounds, and biomass, at a rate consistent with known compostable materials (e.g. cellulose).

14


15

Bijlage

Bijlage 5. GER-waarden polymeren HDPE

Polyethylene, HDPE, granulate, at plant/RER S

77,3

LDPE

Polyethylene, LDPE, granulate, at plant/RER S

79,5

LLDPE

Polyethylene, LLDPE, granulate, at plant/RER S

74,5

Extruded HDPE (pipe)

Opgebouwd uit Ecoinventprocessen HDPE en buisextrusie

85,3

Extruded LDPE (film)

Opgebouwd uit Ecoinventprocessen LDPE en extrusie (folie)

90,5

Extruded LLDPE (film)

Opgebouwd uit Ecoinventprocessen LLDPE en extrusie (folie)

85,4

HDPE foam

Opgebouwd uit Ecoinventprocessen HDPE en foam, expanding

90,2

LDPE foam

Opgebouwd uit Ecoinventprocessen LDPE en foam, expanding

92,4

PMMA beads

Polymethyl methacrylate, beads, at plant/RER S

128,7

PMMA sheet

Polymethyl methacrylate, sheet, at plant/RER S

145,2

PP

Polypropylene, granulate, at plant/RER S

75,1

PS, general purpose

Polystyrene, general purpose, GPPS, at plant/RER S

87,9

PS, high impact

Polystyrene, high impact, HIPS, at plant/RER S

88,3

PS, expandable

Polystyrene, expandable, at plant/RER S

89,6

Polystyrene foam slab, at plant/RER S

106,1

Polystyrene, extruded (XPS), at plant/RER S

100,6

PVC

Polyvinylchloride, at regional storage/RER S

60,9

PA 6

Nylon 6, at plant/RER S

122,1

PA 66

Nylon 66, at plant/RER S

137,2

PB (Polybutadiene)

Polybutadiene, at plant/RER S

99,3

PC (Polycarbonate)

Polycarbonate, at plant/RER S

107,5

PET

Polyethylene terephthalate, granulate, amorphous, at plant/RER S

78,4

PET bottle

Polyethylene terephthalate, granulate, bottle grade, at plant/RER S

82,2

SAN

Styrene-acrylonitrile copolymer, SAN, at plant/RER S

95,6

PUR (flexible foam)

Polyurethane, flexible foam, at plant/RER S

103,1

PUR (hard foam)

Polyurethane, rigid foam, at plant/RER S

102,6

Epoxy

Epoxy resin, liquid, at plant/RER S

135,0

MF

Melamine formaldehyde resin, at plant/RER S

97,6

PF

Phenolic resin, at plant/RER S

124,5

UF

Urea formaldehyde resin, at plant/RER S

66,9

16


ABS

Acrylonitrile-butadiene-styrene copolymer, ABS, at plant/RER S

99,3

Polyols

Polyols, at plant/RER S

93,1

Propylene

Propylene, at plant/RER S

68,5

Styrene

Styrene, at plant/RER S

91,9

Xylenes mixed

Xylene, at plant/RER S

65,8

Polyester fibre

Opgebouwd uit Ecoinventprocessen PET en extrusie

89,3

Nylon fiber

Opgebouwd uit Ecoinventprocessen Nylon 6, nylon 6.6 en extrusie

140,6

Polyacrylic fibre

Opgebouwd uit acrylonitryl, styreen en vinylchloride

85,9

17

Bijlage

Bijlage 6. Deelnemers workshops en geïnterviewden Interviews NRK routekaart Peter Nossin

DPI-VC

Ady Jager

Natureworks

Hans van de Pol

Purac

Theo Jongeling

DSM

Christiaan Bolk

WUR

Koen Smets

Van Gansewinkel

Joris van der Meulen

Nedvang

Jur Zandbergen

AKG

Erik Morssinkhof

Morssinkhof Plastics

Roger Loop

BureauLeiding

Lex Edelman

Synbra

Elmar van Luijk

Rubber Resources

Douwe Dijkstra

Auping

Deelnemers workshops Deelnemers biobased workshop Natureworks LLC

mevrouw Jager

Ady

WUR

mevrouw Molenveld

Karin

Natural Plastics

heer Halbersma

Ruud

NPSP

heer Bottger

Willem

Haval Disposables BV

heer van Limpt

Erwin

EPEA

heer van Tuijl

PCV

mevr Eijpe

Sonja

Wavin Diensten B.V.

heer Cremer

T. Cremer

Sonoco Crellin B.V.

heer Rietbroek

G. Rietbroek

heer Merkx

B. Merkx

heer P. van As

De heer P. van As

Euroresins Benelux B.V.

18


Oranjewoud

Paul van der Meer

Paul

Agentschap NL

Fieke Livius

Fieke

Oerlemans Plastics BV

Jan Wessemius

Jan

Morssinkhof

heer Ars

Michael

AKG

heer Zandbergen

Jur

Nedvang

heer Rudolf

Eugene

ARN

heer Verburg

Allard

Stybenex

heer Van Roosmalen

Benedikt

Synbra Technology B.V.

heer de Loose

Peter

heer Merkx

Bernard

EPG group

heer De Jong

Marcel

Stichting Noordzee

heer Dagevos

Jeroen

IMSA

heer Ten Wolde

Arthur


heer Wessemius

Jan

Natureworks LLC

mevrouw Jager

Ady

Van der Windt

heer Burggraaf

H.

Reobijn

heer Smelt

Hans

Omefa

heer Soederhuizen

Dizzy

DPI

heer Jetten

Louis

EEI

heer Lenselink

Jos

Attero

heer Nijkamp

Gerard

HC Grafimedia

heer Huijbregts

Emiel

NRK

heer Voetman

John

Agentschap NL

heer van der Sterren

Klaas

TNO

heer Ansems

Toon

Deelnemers recycling workshop

Deelnemers duurzame producten workshop Ten Cate

heer Smit

Huub

Pro Molding

heer Gofers

Jacq

Promens

heer Fortanier

Aart

Voestalpine Plastics Solutions

heer Hollander

W.A.M. Hollander

EPG group

heer De Jong

Marcel

19

Bijlage

KIMO Benelux

heer Veerman

Bert


heer Wessemius

Jan

Thermokomfort

heer Koster

Frank

PCV

heer Van der Stappen

Niels

NPSP

heer Böttger

Willem

NPSP

heer Bloemers

Rogier

NRK / DPI VC

heer Van Dord

Martin

NRK

heer De Ruijter

Erik

Van der Windt

heer Burggraaf

H.

EEI

heer Lenselink

Jos

Protectio Globus

heer van der Wilden

Marcel

PEZY

heer Feenstra

Thijs

Agentschap NL

heer van der Sterren

Klaas

Deelnemers workshop kansen met rubber A.J. Ariese

Artech Rubber

C. van Oostenrijk

Custom Management, voorzitter NVR

E. de Wal

Dunlop CB

J. van Kranenburg

Elastomer Research Testing

J.P. Wakker

Polycomp

H. Rietdijk

RIS Rubber

W. Rietdijk

RIS Rubber

H. van de Pol

Technische Profielen Produktie

Th.J. van de Pol

Technische Profielen Produktie

P.J.L. Stello

Trelleborg, voorzitter Sectie TRA

P.H. Langendoen

Trelleborg

J.H.N. van Schaik

Wittenburg

J. Kester Jacobs

NVR, secretaris

R.L. Goudsmit

NVR, notuliste

Deelnemers extra biobased validatie workshop Jan Noordegraaf

Synbra Technology

Henk Vooijs

Novamont

Marcel Dartée

PolyOne

Patrick Verschaeren

Oerlemans

Patrick Gerritsen

Bio4Pack

20


Joost Kester

NRK

Erik de Ruijter

NRK

Arjan Klapwijk

Bio4life

Henry van Tilburg

Colorex

Christiaan Bolck

WUR

Gijs de Kwaatsteniet

Desch Plantpack

BCO overleg biobased Joost Kester

NVR

Jolanda Neeft

Folie / VMK

Erik de Ruijter

NRK

Harry Lucas

VMK

Margo de Kort

NWBC

Klaas van der Sterren

Agentschap NL

BCO overleg energie-efficiency Jolanda Neeft

Folie / VMK

Erik de Ruijter

NRK


Agentschap NL

BCO overleg duurzame producten Roger Loop

Bureau Leiding

Jolanda Neeft

Folie / VMK

Erik de Ruijter

NRK

Jaitske Feenstra

PVT

BCO overleg sluiten van de keten Roger Loop

Bureau Leiding

Eric Schutjes

VKR

Erik de Ruijter

NRK

Benedikt van Roosmalen

Stybenex

André Donders

NVPU


Agentschap NL

21

Bijlage

Bijlage 7. SWOT’s recycling zz

SWOT (bulk)polymerenrecycling: inwinnen, scheiden en herwinnen

zz

SWOT composietenrecycling

zz

SWOT rubberrecycling

Van het inwinnen, scheiden en herwinnen van (bulk)polymeren in Nederland is aan de hand van een SWOT-analyse de positie van Nederland in kaart gebracht. De onderstaande diagrammen geven een overzicht van de uitkomst van deze analyse.

INWINNEN Sterkten • Nederland heeft een zeer volwassen en ervaren recycling industrie. Nederlanders zijn gewend aan gescheiden inzamelen en de verwijderingsbijdrage • Kunststof krijgt een steeds beter imago • Ervaring met producentenverantwoordelijkheid • converters en recyclebedrijven beginnen zelf inzamelstructuren op te zetten

Zwakten • Voorlichting zwaar onder de maat • Er lijkt geen directe meerwaarde voor de consument te zijn voor inzameling • Brandowners stellen profit boven environment. korte termijn visie ‘ afval stromen’ (‘afval is een volume probleem uitgedrukt in tonnen’) • Iedereen zijn eigen inzameling met als uitgangspunt winst • Moeilijke herkenbaarheid materialen

Kansen • Nederland is klein en dichtbevolkt = makkelijk inwinnen van herbruikbare materialen (intelligent materials pooling) • Out of home inzameling, bijvoorbeeld supermarkten kunnen een grote rol gaan spelen bij de inzameling van consumentenproducten • Marketeers van bedrijven meer recycling laten denken, design for recycling • Bewustwording bij Nederlandse bevolking wordt steeds groter • Grote kans voor goede stromen door inzameling bij evenementen. Gemeentelijke eisen spelen daarbij een belangrijke rol

Bedreigingen • De overheid heeft een afwachten de houding. Meer regie nodig (ook Europees), behoefte aan een continu beleid. • Consumenten afval via NEDVANG: nog geen vrije marktwerking • Elke gemeente of stadsdeelraad heeft zijn eigen systeempje, verschillende en onduidelijke collectiesystemen • Ellenlange discussie over voor- en nascheiding • Vervuiling van stromen en de beperkte hoeveelheid per soort • ca. 2/3 v.d. ingezamelde stromen in Europa komen niet ter beschikking van de recycling industrie • Lange Life cycle van bepaalde producten, bijvoorbeeld in de bouw of automotive • Kosten nieuw materiaal zijn lager • Laag tarief verbranding (bij AVI) bedreiging voor mechanische scheiding en daardoor voor inwinning

22


SCHEIDEN Sterken • Keuze uit bron en nascheiding • Nieuwe technieken beschikbaar, Nederland heeft veel technische kennis • Bulkkunststoffen (PP,PE,ABS,PS) goed te scheiden • Mooie, nieuwe sorteerinstallatie van Sita in Rotterdam

Zwakten • Ingekleurd materiaal (zwart) kan niet gelezen worden door NIR • Te dunne materialen/te kleine delen kunnen niet teruggewonnen worden • Het scheiden van films vormt een (technisch) probleem • Onvoldoende mogelijk (economisch) om biodegradables te scheiden van de rest, • Scheidingstechnologie is nog niet uitontwikkeld. Te weinig R&D; praktijkkennis zit bij de bedrijven en is slecht toegankelijk voor derden. Kostenstructuur Europa kan enkel concurreren met andere delen van de wereld als we hoogwaardig kunnen sorteren • Microplastics worden niet gescheiden. • Consumenten in NL krijgen te weinig informatie over waar je wat weg moet gooien, gooien biocomposteerbaar bijv. bij plastic • Te weinig communicatie met andere stakeholders

Kansen • Technologie; veel materialen zijn makkelijk te scheiden door infrarood; door toename capaciteit computers is meer mogelijk tegen lagere kosten • Neem wetgeving aan die aanbieders verplicht hun stromen eerst langs een scheider te laten lopen voor het naar een AVI mag • kennisuitwisseling tussen diverse kunststofrecyclingprocessen: oprichting kennisplatform gestoeld op kennis uit de praktijk! • Maak het interessant voor technologische bedrijven machines te ontwikkelen welke steeds nauwkeuriger scheiden. Ontwikkelde technologische kennis kan in de toekomst als export product ingezet worden. • Bij stijging grondstoffenprijzen komt er meer ruimte voor technologie ontwikkeling • Veel positieve in ontwikkeling afzetmarkten voor gemengde kunststoffen die anders verbrand zouden worden

Bedreigingen • materialenmixen zijn te complex door verschillende soorten kunststof, additieven en vervuiling om goed te kunnen scheiden, er blijft een te grote restfractie over dat uiteindelijk moet worden verbrand • Oxodegradables zijn verwarrend en kunnen niet recycleerd worden - oxodegradable PE is iets anders dan PE - toch belandt het in hetzelfde recyclaat • Milieubewust denken en de kwaliteit van afval scheiden is regio afhankelijk, vrijblijvend en geen controle. • Huidige infrastructuur gaat voor kwantiteit ipv kwaliteit. onvoldoende aandacht voor criteria voor recyclebedrijven • Geen langere ternijn visie. Kort lopende contracten. Politiek is niet standvast • Direct energy terugwinning (AVI) • beperkte economische ruimte

23

Bijlage

HERWINNEN Sterkten • PLA is makkelijk terug te brengen tot melkzuur = basis voor nieuw virgin PLA • Zeer veel recyclaat wordt al hoogwaardig toegepast • Vervangen van virgin materiaal. Ontlasting van primaire grondstof. • Recyclaat is vaak prima geschikt te maken voor vergelijkbare virgin materiaal eigenschappen. Soms met enkele toevoegingen

Zwakten • Kostenfactor • De beschikbaarheid van de juiste kennis • (nu nog) vaak lagere kwaliteit (door o.a. menging) • Er wordt veel materiaal gescheiden ingezameld maar slechts een deel kan hiervan worden gerecycleerd

Kansen • Creëer onafhankelijkheid van primaire grondstofindustrie • CO2 reductie, financieel voordeel • Imago verbetering • toepassingen mixed plastics groeien. veel kennis in de recyclingindustrie (ook voor andere producten dan ‘ bermpaaltjes’ -> • Toepassing van Marine Litter • opnieuw kraken van kunststof • Toenemende belangstelling virgin producenten

Bedreigingen • Prijsvergelijk virgin regranulaat nog steeds een argument • Markt kent nog niet de mogelijkheden • Input en continuïteit • Te hoge technische en veiligheidseisen aan potentiële toepassingen • Wet en regelgeving zonder juiste ondersteuning en faciliteiten • Traceability

SWOT Composieten en recycling van composieten Sterkten • lange levensduur • kunnen andere materialen vervangen en mooie producten mogelijk maken • bereik van eigenschappen • Mooie eigenschappen: licht, sterk. Marktsubsitutie. • mogelijkheid tot volledig biobased composieten • lichte materialen -> energiebesparing -> CO2-besparing

Zwakten • Recycleerbaar? • Door chemische binding niet gelijkwaardig her te gebruiken. • Heel erg lastig recyclebaar. evt composieten waarbij matrix en vezel van zelfde thermoplast zijn gemaakt. • Inzameling lastig: vaak grote lichte delen. Ook breken op locatie is bekeken: zeer kostbaar. • recycling oplossing momenteel voornamelijk in verbranding (of afzinken (bootjes etc) ); Het is eigenlijk een single-use product

Kansen • thermoplastische composieten • chemische recycling is een must • Onderhoudsvriendelijke composieten • Biocomposiet (vezel en matrix). Biodegradeerbaar (bij. onder zeer specifieke omstandigheden, zodat het niet zomaar degradeert). • in marine litter discussie met scheepsbouwers aan t kijken naar ontwikkeling vaartuig gemaakt met o.a. composieten om in te zetten bij een vd oplossing microplastics inzamelen

Bedreigingen • Nauwelijks mechanische recycling. 2015 verwacht men 300Kt end of life dus is groeiend issue • composieten in automotive verdwijnen in het verbrandingsproces • toepassing van steeds complexere composieten kan helpen CO2-uitstoot auto’s te verlagen, dus grotere stromen die uiteindelijk verbrand moeten worden • als aandeel biobased bestanddelen in composieten stijgt, neemt de druk op grond toe

24


SWOT Rubber en recycling van rubber Sterkten • Unieke eigenschappen, antislip, Sterk product (geen substitutiebedreigingen). • Ook producten uit recyclaat rubber worden toegepast. Europese rubber recyclebedrijven goed georganiseerd • In NL worden jaarlijks door ARN 1 mio banden ingezameld en door RecyBem 9 mio banden dus samen 10 mio banden per jaar • Bandenrecycling in Nederland sterk ontwikkeld, veel kennis en ervaring bij ondernemers zoals Granuband en Kargro

Zwakten • Herverwerking, stofvorming, verliezen van rubberen deeltjes (slijtage), door gecrosslinkte structuur niet opnieuw te verwerken als rubberproduct. • Inzameling : enkel industrieel ? • Te weinig toepassingen voor rubber recyclaatproducten. grote industrie vs kleine inzamelaars/ recyclebedrijven • Sterk versnipperde markt (behalve bandenproducenten) • Vrijkomen toxische stoffen bij verbranding

Kansen • Diverse rubberproducten zouden mogelijk als additief in de kunststofindustrie (of andere industrieën) gebruikt worden • Goed voor NL export industrie (Afrika etc.). korte termijn visie • Rubbergranulaat in asfalt in opkomst • Natuurrubber past mooi in biocycle, maar let op duurzaam landgebruik • Amerikaans bedrijf recyclet bandengranulaat in kunststofspoorwegbielzen • Bandengranulaat in tegels (speeltuinen) heeft de bezet footprint (zie www.ecotest.nu) • Pyrolyse en devulkanisatie van autobanden biedt nieuwe kansen • Bio afbreekbare componenten van belang; een groot deel van een band blijft achter op de weg • Nieuwe technologie zoekt grote hoeveelheden input materiaal (confidentieel)

Bedreigingen • Contaminatieprobleem in gebruiksfase. (vb. banden, transportbanden) • Producenten geloven niet echt in recycling routes • Bandengranulaat in infill toepassingen (sportvelden) een aflopende markt • Bijna geen recycling routes voor synthetische rubbers, wel alternatief hergebruik • Aantasting Ecosysteem door grote vraag • Autobanden bestaan uit diverse rubbercompounds, deze zijn niet van elkaar te scheiden • Geen zicht op finale verwerkingsroute autobanden na export voor hergebruik • In Duitsland wordt 50% van de autobanden als brandstof in een cementoven ingezet • Rubber gaat niet de originele rubbertoepassingen meer in (niet van band tot band)

25

Bijlage

Bijlage 8 Literatuurlijst Titel

autheur

Jaar

1 VNCI responsible care report 2009

VNCI/KPMG

2009

2 Visie nota kunststoffen

OVAM

2011

3 The world in 2030

Ray Hammond

?

4 Resultaten Monitoring Cradle to Cradle bij IPC bedrijven, onderdeel van NRK

Beco

2011

5 Business Data and Charts 2007

Plactics Europe, Market Research Group (PEMRG)

2008

6 Innovations for Greenhouse Gas Reductions

Cefic

2009

7 Groenboek energietransitie

Platform groene grondstoffen

2007

8 Facts and figures 2010

Cefic

2011

9 Biomassa, hot issue

Platform groene grondstoffen

?

10 Plasctics — the facts 2010

Plactics Europe

2011

11 Trends in additieven

Kunststof en rubber

2008

12 High Level Group on the competitiveness of the European Chemicals Industry

European commission

2009

13 Rohstoffe für Zukunftstechnologien

Fraunhofer Institut

2009

14 Plastic — The Material of resource Efficiency

BKV

2010

15 Plastic waste in the environment

Bio intelligent service

2010

16 The European environment state and outlook 2010

European environment agency

2010

17 Cradle to cradle: incorporating closed-loop material chains in the industry

Kok Tjhiang Harrie Lie

2010

18 Prioritaire onderwerpen afval ten behoeve van AO 3 maart 2011

Ministerie van infrastructuur en milieu

2011

19 Milieubewuste kunststoffen: gerecyclede kunststoffen

Saxxion

2010

20 De strijd om afval: van waste naar winst

ING

2010

21 Recyclingsproces Morssinkhof Plastics ontvangt eerste positieve EFSA opinie

Morssinkhof

2011

22 Materiaalstromen door de economie en milieubeleid

CE/CML

2004

23 Recycling kunststofverpakkingen

VROM

2010

24 Materials Pooling (A): Opportunity and Potential of the Sustainability Consortium 1

MIT

2008

26


Titel

autheur

Jaar

25 The impact of plastics on life cycle energy consumption and greenhouse gas emissions in Europe

Denkstatt

2010

26 EZP-gebruikersgroep in de kunststofverwerkende industrie

BECO

2004

27 Bioplastics in Europe

PA Europe

2011

28 Biorefinery, the bridge between agriculture and chemistry

Johan Sanders

?

29 PRO-BIP 2009

Copernicus

2009

30 Meer chemie tussen groen en groei. De kansen en dilemma's van een biobased economy

Commissie duurzame ontwikkeling

2010

31 LCA of bioplastics

European bioplastics

2008

32 Bio Ethylene Business Case Evaluation of an investment in a 500 kta Ethanol to Ethylene plant

Accenture

2009

Bijlage

27

Berenschot groep B.V. europalaan 40 3526 kS Utrecht t +31 (0)30 291 69 16 e [email protected] www.berenschot.nl

Berenschot is een onafhankelijk organisatieadviesbureau met 500 medewerkers in de Benelux. al ruim 70 jaar lang verrassen wij onze opdrachtgevers in de publieke en private sector met slimme en nieuwe inzichten. We verwerven ze en maken ze toepasbaar. Dit door innovatie te koppelen aan creativiteit. Steeds opnieuw. klanten kiezen voor Berenschot omdat onze adviezen hen op een voorsprong zetten. ons bureau zit vol inspirerende en eigenwijze individuen die allen dezelfde passie delen: organiseren. ingewikkelde vraagstukken omzetten in werkbare constructies. Door ons brede werkterrein en onze brede expertise kunnen opdrachtgevers ons inschakelen voor uiteenlopende opdrachten. en zijn we in staat om met multidisciplinaire teams alle aspecten van een vraagstuk aan te pakken. Berenschot is aangesloten bij e-i Consulting group, een europees samenwerkingsverband van toonaangevende bureaus. Daarnaast is Berenschot lid van de Raad voor organisatieadviesbureaus (Roa) en hanteert de Roa-gedragscode.

Bijlage. routekaart nrk joost krebbekx gijs duivenvoorde wouter de wolf jos lenselink (eei)

Recommend Documents