BIJLAGE 1: NOTA COLLECTIEVE ZIEKTEKOSTENVERZEKERING INLEIDING

Notitie met betrekking tot collectieve aanvullende ziektekostenverzekering

1 van 5

http://www.dmmgm.nl/artgem060124cl.htm

BIJLAGE 1: NOTA COLLECTIEVE ZIEKTEKOSTENVERZEKERING

INLEIDING Aanleiding Op 1 januari 2006 is de Zorgverzekeringswet (Zvw) in werking getreden, waardoor men zelf kan kiezen hoe en bij welke maatschappij men verzekerd wil zijn tegen ziektekosten. De vrees bestaat dat veel mensen door de bomen het bos niet meer zien en zich niet adequaat zullen verzekeren. Wat willen we bereiken We willen dat alle burgers in Geldrop-Mierlo adequaat verzekerd zijn tegen ziektekosten. Onder ‘adequaat’ wordt verstaan: passend voor de situatie van de betreffende burger, zowel wat betreft dekking als kosten. Inadequate verzekering kan leiden tot de ongewenste en onacceptabele situatie dat de burger niet de zorg krijgt die hij nodig heeft en/of deze niet kan betalen. Bij inadequate verzekering kan er sprake zijn van drie situaties: 1. betrokkene is onverzekerd (heeft geen verzekering afgesloten) 2. betrokkene is wel verzekerd, maar de dekking is opgeschort vanwege betalingsachterstand 3. betrokkene heeft een verzekering afgesloten met onvoldoende dekking (bijvoorbeeld alleen basisverzekering of een niet goed passende aanvullende verzekering). Standpunt Minister SZW, VNG en Divosa De Minister SZW benadrukt dat niemand onverzekerd hoéft te zijn (de zorgverzekeraars hebben immers een acceptatieplicht voor de basisverzekering). Ook de VNG erkent dat er geen afdoende maatregelen kunnen worden genomen om onverzekerdheid volledig tegen te gaan. De Minister SZW heeft met Divosa en de VNG afgesproken dat zij naar eigen inzicht gemeenten kunnen wijzen op het instrument van de collectieve verzekering. De Minister VWS heeft toegezegd de gemeenten die zo’n verzekering bieden financieel tegemoet te komen in de uitvoeringskosten (vijf miljoen euro in 2006, drie miljoen structureel voor de periode daarna). Tijdspad Tot 1 maart 2006 kan iedereen zijn huidige verzekering nog opzeggen (een nieuw gekozen verzekering gaat dan met terugwerkende kracht in per 1 januari 2006). Vóór 1 mei 2006 moet iedereen zich verzekerd hebben. Het Bureau voor Bestuur Strategie & Financieel Beleid (BS&F) heeft aangegeven dat mensen die op dit moment bij CZ of VGZ verzekerd zijn, ook later in 2006 over kunnen stappen naar de collectieve ziektekostenverzekering. Mensen die een verzekering bij een andere verzekeringsmaatschappij hebben, moeten deze vóór 1 maart opzeggen en zich vóór 1 mei 2006 bij VGZ of CZ aanmelden. Als de gemeente Geldrop-Mierlo voor 2006 nog een collectieve verzekering wil aanbieden, moet dit zo snel mogelijk, en in ieder geval vóór 11 februari 2006 bekend worden gemaakt, zodat burgers hun huidige verzekering nog vóór 1 maart a.s. kunnen opzeggen. Burgers die twijfelen, zouden kunnen besluiten zich voor de individuele verzekering aan te melden bij VGZ of CZ zodat ze ook later in het jaar eventueel over kunnen stappen naar de collectieve verzekering, Inhoud nota In deze nota is weergegeven wat de voordelen, de nadelen en financiële gevolgen zijn van het aanbieden van een collectieve verzekering, te weten: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Doelgroep Hoe werkt de collectieve verzekering (en wat is de relatie met de bijstand) Financiële en organisatorische aspecten Schuldsanering Voor- en nadelen voor de deelnemers Voor- en nadelen voor de gemeente Conclusie en advies

1. DOELGROEP De gemeenten kunnen zelf hun doelgroep bepalen. Artikel 18 lid 5 Zvw stelt dat de doelgroep dient te bestaan uit “….natuurlijke personen wier belangen die rechtspersoon (in dit geval de gemeente) behartigt”. Aangezien de gemeente (overeenkomstig het standpunt van de VNG) een taak heeft als het gaat om de meest kwetsbare burgers wordt geadviseerd de doelgroep te definiëren naar de hoogte van het inkomen en niet naar de bron daarvan, zodat ook kwetsbare burgers die geen bijstandsuitkering ontvangen hiervan kunnen profiteren. Een indicatie: bij een inkomensgrens van 105% van het wettelijk minimumloon (wml) gaat het om een potentiële doelgroep van 1709 huishoudens in onze gemeente (waarvan 602 bijstandscliënten); bij een inkomensgrens van 115% wml: 2250 en bij 125%: 2722 (respectievelijk 10,5%, 13,9% en 16,8% van alle huishoudens). Deelname is altijd vrijwillig, dus er kan alleen een schatting van het aantal deelnemers worden gemaakt. De landelijke ervaring

17-4-2012 13:34


2 van 5


is dat ca. 80% van de bijstandscliënten wil deelnemen aan een collectieve verzekering en 20% van de overige burgers met een minimuminkomen (totale verwachte deelname in onze gemeente: bij een inkomensgrens van 105%: 718 huishoudens). Gezien de aard van de voordelen voor de deelnemers (zie hoofdstuk 5) lijkt een collectieve verzekering het meest interessant voor de doelgroep met het laagste inkomen. Geadviseerd wordt dan ook de inkomensgrens op 105% wml te stellen.

2. HOE WERKT DE COLLECTIEVE VERZEKERING (EN WAT IS DE RELATIE MET DE BIJSTAND) Constructie collectief contract Alle verzekeraars bieden de mogelijkheid een collectief contract af te sluiten. Om te voorkomen dat er met veel afzonderlijke partijen moet worden onderhandeld, treedt het bureau BS&F namens de grote verzekeraars op als onderhandelingspartner voor de gemeenten. Het collectieve contract dat een verzekeraar biedt aan de gemeenten is voor alle gemeenten hetzelfde; de voorwaarden van de verzekeraars onderling verschillen wel. Dit betekent dat een individuele gemeente een keuze kan maken uit de verzekeraars, maar niet rechtstreeks invloed kan uitoefenen op de voorwaarden van de verzekering. De voorwaarden worden periodiek door een afvaardiging van de aangesloten gemeenten geëvalueerd. Met welke verzekeraar(s) De gemeente kan met verschillende verzekeraars een collectief contract afsluiten. Om de overstap voor de verzekerden zo aantrekkelijk mogelijk te maken is het aan te bevelen om die verzekeraars te kiezen waarbij de meeste personen van de doelgroep al zijn aangesloten (voor Geldrop-Mierlo: VGZ en CZ). Dekking en premie Het collectieve contract omvat de basisverzekering (dekking bij alle verzekeraars hetzelfde, premie verschilt) en/of een aanvullende verzekering (dekking verschilt en premie verschilt). Als alleen een collectieve basisverzekering wordt aangeboden, kan dit juist in de hand werken dat men zich niet aanvullend verzekert. Bovendien is dan het voordeel voor de verzekerde klein. Voor de basisverzekering wordt in het collectieve contract een premiekorting afgesproken voor de nominale premie. De premiekorting (maximaal 10%) kan verdeeld worden tussen de verzekerde en de gemeente. De gemeente Zwolle bijvoorbeeld zet het geld dat op deze manier wordt verkregen in voor sociale projecten. Een gemeente met een ruimhartig sociaal beleid zal er echter voor kiezen dit premievoordeel volledig toe te delen aan de verzekerde. Voor de aanvullende verzekering wordt in het collectieve contract een grotere dekking afgesproken dan een in premie vergelijkbare individuele verzekering biedt. Zowel VGZ als CZ bieden een beperkte en een uitgebreide dekking voor de aanvullende verzekering. De gemeente kiest (voor alle deelnemers aan het collectieve contract!) voor een van beide dekkingen; de verzekerde kan dus niet zelf een keuze maken tussen beperkte of uitgebreide dekking. De extra dekking heeft ook voordelen voor de gemeente: door de extra dekking is er minder bijzondere bijstand nodig. Categoriale bijstand Artikel 10, tweede lid van de Invoeringswet WWB biedt de mogelijkheid om categoriale bijstand te verlenen in de vorm van een collectieve aanvullende ziektekostenverzekering. De Minister SZW heeft aangegeven dat dit ook na 1 januari 2006 van kracht blijft. De gemeente kan hiermee (een deel van) de premie voor de aanvullende ziektekostenverzekering vergoeden aan diegenen die voor bijstand in aanmerking komen. Keuzes die gemaakt moeten worden Als de gemeente een collectief contract wil sluiten, dient zij dus de volgende keuzes te maken: 1. Voor welke doelgroep? 2. Bij welke verzekeraar(s)? 3. Basis- en/of aanvullende verzekering? 4. Welke dekking voor de aanvullende verzekering? 5. Hoe wordt de premiekorting verdeeld? 6. Categoriale bijstand verlenen in de premie voor de aanvullende verzekering?

3. FINANCIELE EN ORGANISATORISCHE ASPECTEN Situatie zonder collectieve verzekering: De verzekerde betaalt een nominale premie (verplicht) voor de basisverzekering en (naar keuze) een premie voor de aanvullende verzekering. De verzekerde betaalt deze premies zelf aan de ziektekostenverzekeraar. Als de verzekerde kosten moet maken die buiten de dekking van de basisverzekering en de eventueel aanvullende verzekering vallen, dan kan hij hiervoor bijzondere bijstand bij de gemeente aanvragen. Voor het toekennen van bijzondere bijstand wordt ervan uitgegaan dat iedereen zowel basis als aanvullend verzekerd is. Het deel dat vergoed is of zou zijn vergoed vanuit de verzekering, wordt dan ook niet vergoed vanuit de bijzondere bijstand. Dit betekent dat iemand die niet verzekerd is of die een eigen risico heeft afgesproken met de verzekeraar en de ziektekosten niet

17-4-2012 13:34


3 van 5


kan betalen, in beginsel niet voor bijzondere bijstand in aanmerking komt. Situatie mét collectieve verzekering: Voor de verzekerde: De verzekerde betaalt een nominale premie (verplicht) voor de basisverzekering en (naar keuze) een premie voor de aanvullende verzekering. De premies van de uitkeringsgerechtigden worden geïnd door de gemeente. De verzekerde met een bijstandsuitkering kan de gemeente machtigen de premies te verrekenen met de uitkering. De burgers die deelnemen aan de collectieve verzekering voor minima, maar geen uitkering via de gemeente hebben, betalen hun premie rechtstreeks aan de verzekeraar. De gemeente hoeft hiervoor niet zorg te dragen. Voor de gemeente: De verzekeraar biedt een betere dekking voor ongeveer hetzelfde geld. Dit brengt kosten met zich mee voor de verzekeraar. Deze kosten worden betaald door de gemeente (kosten deelname collectieve verzekering) in de vorm van een bedrag per deelnemer. In ruil voor de incasso van de premies van alle uitkeringsgerechtigden geeft de verzekeraar een extra korting op deze kosten van deelname collectieve verzekering (korting voor uitvoering incasso). De premie voor de collectieve verzekering is lager dan voor een vergelijkbare individuele verzekering. Het verschil wordt gecompenseerd door de gemeente aan de ziektekostenverzekeraar (verschil tussen oude en nieuwe premie). De mogelijkheid om bijzondere bijstand aan te vragen blijft openstaan voor diegenen die niet deelnemen aan de collectieve verzekering en voor kosten die niet gedekt worden door de collectieve verzekering. Dit kan voor de gemeente een afname geven van de uitgaven aan bijzondere bijstand (afname bijzondere bijstand). Hoe hoog de bovengenoemde kosten zijn, is nu nog niet te zeggen omdat dit afhankelijk is van het aantal deelnemers en de onderhandelingen die BS&F met de verzekeraars voert. BS&F geeft aan dat er nog dagelijks extra voordelen uit de onderhandelingen worden gehaald. Zo is er met name op het gebied van schuldsanering en incasso nog winst te halen. Organisatorisch: Weliswaar wordt door de ruimere dekking in geval van een collectieve verzekering bespaard op de bijzondere bijstand, maar onze bijzondere bijstand is nog altijd hoger dan de dekking. Men heeft dus nog recht op een aanvulling uit de bijzondere bijstand. De besparing betreft dus alleen de hoogte van de bijzondere bijstand maar niet het aantal toekenningen; de capaciteit voor het behandelen van aanvragen bijzondere bijstand kan hierdoor dus niet worden teruggebracht. Er is echter wel extra capaciteit nodig voor de voorlichting aan mensen die willen gaan deelnemen aan de collectieve verzekering. Om hoeveel capaciteit het gaat is nog niet aan te geven omdat de doelgroep en het aantal deelnemers nog niet is aan te geven.

4. SCHULDSANERING Potentiële deelnemers aan de collectieve verzekering kunnen een schuld hebben bij de verzekeraar. Het collectieve contract kan alleen tot stand komen als de gemeente de schuld afkoopt tegen eenmalig 25% van het schuldbedrag. Er zijn twee opties: 25% van de werkelijke individuele schuld betalen bij intreding van een verzekerde met een schuld, óf een eenmalig afkoopbedrag betalen bij het afsluiten van het collectieve contract (het bedrag is dan gebaseerd op de collectieve schuld van het aantal verwachte deelnemers in de eerste drie jaar van het contract). Op dit onderdeel zijn de onderhandelingen van BS&F nog niet afgerond. Zo verlangt VGZ niet langer dat de schuld gesaneerd wordt voor toetreding tot de collectieve ziektekostenverzekering. Aangezien de belangstelling voor de collectieve verzekering moeilijk in te schatten is wordt geadviseerd bij CZ om te kiezen voor de optie “individuele schuldsanering bij intreding” en niet een eenmalige afkoop te doen.

5. VOOR- EN NADELEN VOOR DE DEELNEMERS Voordelen - Er kan sprake zijn van premiekorting voor de basisverzekering (minimaal 3% bij VGZ, 4% bij CZ). Hoeveel de premiekorting is, is afhankelijk van het verdeelmodel dat gekozen wordt en wat BS&F nog met onderhandelingen weet te bereiken. - De dekking van de collectieve aanvullende verzekering is (voor een aantal doelgroepen) uitgebreider dan van een in premie vergelijkbare individuele aanvullende verzekering - Lagere drempel voor aanvragen van tegemoetkoming (declareren bij verzekeraar versus aanvragen bijzondere bijstand). - Schuld bij de verzekeraar wordt bij CZ gesaneerd, met VGZ wordt nog onderhandeld. - De premiebetaling voor uitkeringsgerechtigden kan verzorgd worden door de gemeente. Nadelen - Armoedeval bij uitstroom uit de uitkering (geen stimulans tot uitstroom) - Bij hoger inkomen moet een andere verzekering worden afgesloten en moet de premie wel zelf worden afgedragen (geen stimulans tot uitstroom). Bovendien kan er dan sprake zijn van toelatingsselectie. - Betaling van de premies is “uit zicht” (ontnemen eigen verantwoordelijkheid) - Als de uitkering tijdelijk niet wordt uitbetaald (bijvoorbeeld bij een strafkorting van 100% gedurende een maand, of opschorting in verband met onderzoek naar een fraudesignaal) dan moet de uitkeringsgerechtigde wel zelf de premie

17-4-2012 13:34


4 van 5

-


afdragen Veel rompslomp voor “draaideurcliënten” (steeds wijzigen van verzekering) De keuze voor een verzekering moet toch door de deelnemer zelf worden gemaakt (de collectieve verzekering van de gemeente is niet per definitie de best passende!).

6. VOOR- EN NADELEN VOOR DE GEMEENTE Voordelen - Er wordt minder beroep gedaan op bepaalde soorten bijzondere bijstand. - De gemeente biedt haar inwoners een verruiming van het minimabeleid Nadelen - Het bedrag aan verstrekte bijzondere bijstand neemt af, maar daar staat tegenover dat er eenzelfde bedrag moet worden betaald aan de verzekeraar. Bovendien nemen de kosten voor de uitvoering van de bijzondere bijstand niet evenredig af, omdat de infrastructuur moet blijven bestaan. - Er is extra capaciteit nodig voor voorlichting. - De gemeente heeft extra uitgaven voor de schuldsanering en om het verschil tussen oude en nieuwe premie bij te leggen - Deze dienstverlening werkt niet uitstroombevorderend (het is zelfs aantrekkelijker om in de uitkering te blijven!) en strookt daarom niet met het streven burgers zo lang mogelijk zelfstandig en zelfredzaam te laten zijn.

7. CONCLUSIE EN ADVIEZEN Conclusie Een collectieve ziektekostenverzekering via de gemeente levert ten aanzien van de probleemstelling het volgende op: 1. Onverzekerdheid: biedt hiervoor geen oplossing. Ook vóór 1 januari 2006 was landelijk ca. 6% onverzekerd. Dit is vaak een bewuste keuze van betrokkene. 2. Betalingsachterstand: doordat de gemeente de premie inhoudt op de bijstandsuitkering kan betalingsachterstand worden voorkomen. Als een uitkeringsgerechtigde echter uitstroomt of als er sprake is van opschorting van de uitkering, moet betrokkene de premie wél zelf betalen. Ook nu bestaat al de mogelijkheid om de premie te verrekenen met de uitkering. Het Ministerie SZW heeft echter aangegeven dat het overnemen van de eigen verantwoordelijkheid van de burger ongewenst is en dat zelfstandigheid juist gestimuleerd moet worden. 3. Niet-passende dekking: voor een aanzienlijk deel van de doelgroep is de collectieve verzekering van VGZ en CZ niet de best passende. Het bieden van ondersteuning bij het kiezen van een passend pakket kan bijdragen aan de oplossing van dit probleem. Kortom: het bieden van een collectieve verzekering verruimt het voorzieningenpakket van de gemeente maar is niet dé oplossing voor de probleemstelling. Voor een deel van de doelgroep (met name de groep tussen 30 en 50 jaar oud, zonder arbeidsmarktpotentieel, met een gering risico op opschorting van de uitkering en met een “normale” gezondheid) is zo’n verzekering aantrekkelijk. Voor de gemeente brengt het bieden van een collectieve verzekering werk, kosten en risico’s. Hoeveel dit is, is nog niet bekend. Dit komt deels doordat de ziektekostenverzekeraars en BS&F nog altijd in onderhandeling zijn over de voorwaarden van de collectieve ziektekostenverzekering. Daarnaast is het voor de gemeente zeer moeilijk in te schatten hoeveel interesse er onder de doelgroep bestaat. Adviezen Geadviseerd wordt een collectieve verzekering aan te bieden, met als oogmerk het voorzieningenpakket te verruimen en niet de oplossing te bieden voor de probleemstelling. Geadviseerd wordt daarbij grondige voorlichting en ondersteuning te bieden bij de keuze van de meest passende verzekering. Ten aanzien van de keuzes die gemaakt moeten worden bij het afsluiten van een collectief contract (zie paragraaf 2) wordt daarom met het nodige voorbehoud het volgende geadviseerd: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Doelgroep: alle inwoners van de gemeente met een gezinsinkomen tot 105% wml Verzekeraars: VGZ en CZ Basis- en/of aanvullende verzekering: beide. Dekking: de goedkoopste Verdeling premiekorting: volledig laten toevallen aan de verzekerde Categoriale bijstand: overwegen een bijdrage te geven in de premie

Ten aanzien van de schuldsanering bij CZ wordt geadviseerd de schuld te betalen bij intreding van de individuele deelnemer met schuld (en dus niet met een eenmalig totaalbedrag de collectieve schuld af te kopen).

17-4-2012 13:34


5 van 5


Ten aanzien van het tijdspad wordt geadviseerd de collectieve verzekering aan te bieden per 1 januari 2006, zodat de doelgroep met terugwerkende kracht gebruik kan maken van de geboden voorziening.

17-4-2012 13:34

BIJLAGE 1: NOTA COLLECTIEVE ZIEKTEKOSTENVERZEKERING INLEIDING

Recommend Documents