2 0 1 4 - 3 4/. Nieuwegein
9
Gemeenteraad
Onderwerp Collectieve ziektekostenverzekering voor minima 2015 - 2017 Datum 26 september 2014
Raadsvoorstel
Afdeling Strategie Maatschappelijke Ontwikkeling Portefeuillehouder
1
M.C. Stekelenburg
Onderwerp
Collectieve ziektekostenverzekering voor minima 2015 - 2017
2
Gevraagd besluit
1.
De voorwaarden voor de collectieve ziektekostenverzekering per 1 januari 2015 te verruimen door: De inkomensgrens van de collectieve ziektekostenverzekering te verhogen van 110% naar 150% van het sociaal minimum. De gemeentelijke bijdrage in de premie voor de aanvullende collectieve ziektekostenverzekering voor mensen met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum te verhogen:
•
- de gemeentelijke bijdrage in het middenpakket wordt verhoogd van € 18,40 naar € 21. - de gemeentelijke bijdrage in het uitgebreide pakket wordt € 28. 2.
De volgende middelen structureel in te zetten voor de compensatie van chronisch zieken en gehandicapten met hoge zorgkosten: De middelen die vrijvallen met de afschaffing van de categoriale tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten en ouderen (€ 290.000) De middelen die de gemeente van het Rijk krijgt voor de ontwikkeling van een nieuwe compensatieregeling voor chronisch zieken en gehandicapten (€ 680.000 in 2015, oplopend tot structureel € 844.000 vanaf 2017)
3
Aanleiding en probleembeschrijving
Huidige situatie In het kader van het huidige armoedebeleid hanteert de gemeente Nieuwegein een collectieve ziektekostenverzekering voor mensen met een inkomen tot 110% van het sociaal minimum (in 2014 maken ongeveer 2.421 personen van deze regeling gebruik, inclusief kinderen). Wij hebben hiertoe in het verleden overeenkomsten afgesloten met zorgverzekeraars A is en ^ :nzis. Jeide zorgveri s bieden in Nieuw ein een pakket aan voor minima. Dit pakket bestaat uit een basisverzekering en een aanvullende verzekering. Het voordeel van de collectieve ziektekostenverzekering voor minima is dat zij gebruik kunnen maken van een collectiviteitskorting op de basisverzekering en de
B l a d n u m m e r 2/16 Raadsvoorstel 26 s e p t e m b e r 2014
aanvullende pakketten. Daarnaast verstrekt de gemeente een tegemoetkoming in de premie van de aanvullende verzekering van € 18,40 per maand per polis. Kinderen zijn gratis meeverzekerd. De huidige overeenkomsten met Agis en Menzis zijn de afgelopen jaren telkens automatisch verlengd en met uitzondering van kleine aanpassingen in de hoogte van de premie, indexatie van de eigen bijdrage en de dekking van het pakket ongewijzigd voortgezet. Naar een nieuwe collectieve ziektekostenverzekering voor minima In 2014 vindt heroriëntatie van het huidige armoedebeleid plaats. In het kader van deze heroriëntatie wordt nieuwe invulling gegeven aan de collectieve ziektekostenverzekering. Daarvoor zijn verschillende aanleidingen: »
De wettelijke inkomensgrens voor de collectieve ziektekostenverzekering vevalt Per 1 januari 2015 vervalt de wettelijke inkomensgrens van 110% van het sociaal minimum voor de collectieve ziektekostenverzekering. De gemeente krijgt daarmee de mogelijkheid om de verzekering aan te bieden aan een bredere doelgroep.
•
De categoriale bijzondere bijstand voor ouderen, chronisch zieken en
gehandicapten
wordt afgeschaft. Per 1 januari 2015 wordt de categoriale bijzondere bijstand voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten afgeschaft. De collectieve ziektekostenverzekering kan voor deze doelgroep worden ingezet als een alternatief instrument. •
Verlagen financiële drempel voor minima om een collectieve ziektekostenverzekering af te sluiten In de ontwikkeling van het nieuwe armoedebeleid hebben gesprekken plaatsgevonden met verschillende maatschappelijke organisaties en particuliere initiatieven die zich inzetten voor minima. Deze partijen is gevraagd naar hun ervaringen met het huidige armoedebeleid en de knelpunten die zij ervaren. Uit deze gesprekken kwam naar voren dat de collectieve ziektekostenverzekering, ondanks de gemeentelijke tegemoetkoming in de premie van de aanvullende verzekering, in vergelijking met reguliere producten die verzekeraars aanbieden relatief duur is. De collectieve ziektekostenverzekering biedt over het algemeen een uitgebreidere dekking dan reguliere polissen, omdat mensen met een laag inkomen over het algemeen meer gebruik maken van zorg. Deze bredere dekking leidt tot een hogere premie. Minima kiezen in de praktijk daarom soms voor een andere, minder uitgebreide en daarmee goedkopere verzekering dan de collectieve ziektekostenverzekering. Hierdoor ontstaat het risico op onderverzekering en de kans dat minima zich vooralsnog tot de gemeente wenden op het moment dat zij gebruik maken van zorg die niet wordt gedekt door hun eigen verzekering. Een overweging is om de gemeentelijke tegemoetkoming in de premie van de aanvullende verzekering te verhogen, zodat de collectieve ziektekostenverzekering betaalbaarder wordt voor minima en de financiële drempel voor het afsluiten van de collectieve ziektekostenverzekering wordt verlaagd. Het risico op onderverzekering van minima wordt hiermee beperkt.
2 O 14 - 34 2 Bladnummer 3/16 Raadsvoorstel 26 september 2014
*
Afschaffing van landelijke inkomensondersteunende regelingen voor chronisch zieken en gehandicapten In juni 2014 heeft de Eerste Kamer een wetsvoorstel tot afschaffing van enkele landelijke compensatieregelingen voor chronisch zieken en gehandicapten aangenomen (de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en de Regeling compensatie eigen risico zorgverzekeringswet (CER)). Op grond van deze landelijke regelingen werden chronisch zieken en gehandicapten gecompenseerd voor hogere zorgkosten. Ter vervanging van deze regelingen krijgen gemeenten de bevoegdheid om een nieuwe compensatieregeling voor chronisch zieken en gehandicapten te ontwikkelen. Zij krijgen daarvoor ongeveer een derde van het budget dat in 2013 beschikbaar was voor de uitvoering van de Wtcg en CER. Dit betekent dat de gemeente niet voldoende middelen heeft om alle voormalig Wtcg- en CER-gerechtigden ook in de toekomst te blijven compenseren. Dit betekent kritisch bekeken moet worden hoe en voor wie de beschikbare middelen worden ingezet. Eén mogelijkheid is om de chronisch zieken en gehandicapten te compenseren via een uitgebreidere collectieve ziektekostenverzekering.
Gelet op deze veranderingen is 2014 dus een natuurlijk moment om nieuwe collectieve ziektekostenverzekering voor minima in te richten die per 1 januari 2015 in werking treedt. De huidige contracten met Agis en Menzis zijn reeds (pro forma) opgezegd.
4
Gewenst maatschappelijk effect
Minima (en minima met een chronische ziekte of handicap in het bijzonder) maken over het algemeen meer gebruik van zorg. Zij hebben echter niet alti d voldoende middelen om die zorg te kunnen betalen. Enerzijds kan dit leiden tot het ontstaan van schulden op het moment dat iemand wel gebruik maakt van zorg maar hier eigenlijk geen geld voor heeft, Anderzijds kan deze situatie ook leiden tot zorgmijding en daarmee mogelijk tot een verslechtering van iemands gezondheid. Dit kan weer leiden tot andere problemen (zoals een afname van de mob liteit, niet kunnen werken), die een belemmering kunnen vormen om mee te doen in de samenleving, Het doel van de collectieve ziektekostenverzekering voor minima is om de toegang tot betaalbare zorg voor deze groep te waarborgen, zodat deze mensen een beroep kunnen doen op de zorg die zij nodig hebben. De collectieve ziektekostenverzekering dient als een vervangende compensatieregeling voor de Wtcg en CER. Door de uitbreiding van de collectieve ziektekostenverzekering kunnen chronisch zieken en gehandicapten met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum zorgkosten die eerst werden gecompenseerd door de Wtcg en CER vergoed krijgen. De collectieve ziektekostenverzekering heeft niet alleen directe positieve gevolgen voor minima, maar indirect ook voor de gemeente. Bijvoorbeeld: Een goede collectieve ziektekostenverzekering voorkomt dat mensen schulden opbouwen op het moment dat zij niet goed verzekerd zijn en toch gebruik maken van zorg, De kans dat mensen door het opbouwen van schulden bij hun zorgverzekeraar in de schuldhulpverlening terecht komen neemt hierdoor af, De collectieve ziektekostenverzekering kan als een voorliggende voorziening voor individuele bijzondere bijstand gelden. Dit betekent dat er geen bijzondere bijstand wordt verstrekt voor medische kosten die worden gedekt door de collectieve ziektekostenverzekering. Door het aanbieden van een collectieve ziektekostenverzekering, kan het beroep op de bijzondere bijstand voor medische
Bladnummer 4 / 1 6 Raadsvoorstel 26 s e p t e m b e r 2(
kosten dus worden beperkt. De collectieve ziektekostenverzekering is dus niet alleen een verzekering voor minima zelf, maar indirect ook voor de gemeente. Aangenomen wordt dat wanneer zij haar inwoners een goede verzekering biedt, het beroep op andere regelingen van de gemeente (en dus de kosten daarvan) afneemt. Via de collectieve ziektekostenverzekering kunnen niet alle meerkosten van chronisch zieken en gehandicapten gedekt worden. Een deel van de meerkosten van deze doelgroep zijn immers niet verzekerbaar (daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan extra waskosten, stookkosten of kosten voor kleding). De gemeente Nieuwegein zal per 1 januari 2015 daarom naast een nieuwe collectieve ziektekostenverzekering een maatwerkvoorziening ontwikkelen, gericht op de compensatie van meerkosten van chronisch zieken en gehandicapten.
5
Bestaand beleidskader » •
Raadsbesluit tot voorzetting van de collectieve ziektekostenverzekering voor minima onder de Wet werk en bijstand (16 december 2003). Integraal plan van aanpak armoedebestrijding in Nieuwegein. Collegebesluit tot (pro forma) opzegging van de huidige contracten met zorgverzekeraar Agis en Menzis.
6
Voorgestelde oplossing
De beslispunten uit paragraaf 2 worden hieronder nader toegelicht; 1. De voorwaarden verruimen.
voor de collectieve ziektekostenverzekering
per 1 januari 2015 te
Er zijn twee redenen om de voorwaarden van de collectieve ziektekostenverzekering per 1 januari 2015 te verruimen: Het verlagen van de financiële drempel voor minima om een collectieve ziektekostenverzekering af te sluiten. Zoals in paragraaf 3 uiteen is gezet, kan de collectieve ziektekostenverzekering in vergelijking met reguliere polissen r e l a t i e f ' d u u r ' z i j n . De collectieve ziektekostenverzekering biedt weliswaar een uitgebreidere dekking, maar is hierdoor in verhouding duurder dan reguliere polissen. Een risico hiervan is dat minima niet kiezen voor de collectieve ziektekostenverzekering, maar een andere, minder uitgebreide, verzekering afsluiten. Zij maken dan minder directe kosten, maar zijn ook minder goed verzekerd. Wanneer zij vervolgens aanspraak maken op zorg die niet wordt gedekt door hun verzekering, is de kans groot dat zij de kosten van deze zorg niet zelf kunnen dragen en zij voor alsnog een beroep doen op de gemeente voor ondersteuning (in de vorm van individuele bijzondere bijstand). Deze situaties kunnen voorkomen worden door de financiële drempel voor minima om een col ectieve zie tenverzekering af te sluiten te verlagen, door de gemeentelijke tegemoetkoming in de premie van de aanvullende verzeker g te verhogen. Wer vervallen van de Wtcg, CER en gemeentelijke tegemoetkomingen voor
2 0 14-34 2 Bladnummer 5/16 Raadsvoorstel 26 s e p t e m b e r 2014
chronisch zieken, gehandicapten en ouderen. Het wegvallen van de Wtcg, CER, de ouderentoeslag en de categoriale tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten hebben een negatief effect op het inkomen van de mensen die gebruik maken van een of meerdere van deze regelingen. Deze effecten zijn het grootst voor mensen met een minimuminkomen (bron: Transitiebureau Wmo). De verwachting is dat het beroep op de individuele bijzondere bijstand zal toenemen, indien geen voor deze groep geen alternatieve compensatieregeling wordt georganiseerd. Deze negatieve effecten op het inkomen kunnen verzacht worden door de voorwaarden voor de collectieve ziektekostenverzekering te verruimen. De mensen die tot op heden gebruik maakten van de Wtcg, CER en de categoriale minimaregelingen kunnen hun zorgkosten dan in de meeste gevallen vergoed krijgen via de verzekering. Nieuwe voorwaarden collectieve ziektekostenverzekering Voorgesteld wordt om de voorwaarden van de collectieve ziektekostenverzekering te verruimen: • Voorgesteld wordt om de inkomensgrens van de collectieve ziektekostenverzekering te verhogen van 110% naar 150% van het sociaal minimum. De collectieve ziektekostenverzekering wordt daarmee toegankelijk voor een grotere doelgroep. Er wordt voorgesteld om de inkomensgrens te verhogen, omdat het besteedbaar inkomen van mensen met een inkomen boven 110% van het sociaal minimum en hoge zorgkosten onder het sociaal minimum kan uitkomen, indien zij hier niet op enigerwijze voor hun hogere zorgkosten gecompenseerd worden. •
Om de collectieve ziektekostenverzekering goed te ten aansluiten op het zorggebruik van chronisch zieken en gehandicapten, worden naast de basisverzekering twee aanvullende pakketten afgenomen bij een zorgverzekeraar: Een middenpakket. De dekking van dit pakket is vergelijkbaar met de dakking van de pakketten die de gemeente in 2014 afneemt bij Agis en Menzis. Een uitgebreid pakket. In dit pakket zijn extra dekkingen opgenomen voor de meest voorkomende meerkosten van chronisch zieken en gehandicapten. Op deze manier wordt ongeveer 95% van de meest voorkomende meerkosten van chronisch zieken en gehandicapten gedekt. 1 Beide pakketten zijn toegankelijk voor iedereen met een inkomen tot 150% van het sociaal minimum. De gemeente mag de toegang tot het uitgebreide pakket niet beperken tot mensen met specifieke doelgroepkenmerken (zoals een chronische ziekte of handicap). De verzekerde kiest op basis van zijn zorggebruik zelf welk pakket het beste past bij hem past, De premie van het uitgebreide pakket is hoger dan de premie van het middenpakket. Verondersteld wordt dat het prijsverschil tussen beide pakketten verzekerden prikkelt om een weloverwogen keuze te maken voor een pakket en alleen de zorg waarop zij daadwerkelijk een beroep doen te verzekeren.
•
Voorgesteld wordt om de gemeentelijke tegemoetkoming in de premie van de
1
Onder deze extra dekkingen vallen bijvoorbeeld vergoedingen voor orthopedisch
schroeisel, hogere vergoedingen voor de podotherapeut en fysiotherepaeut, hogere vergoedingen voorde eigen bijdragen van medicijenen, extra vergoedingen vcor dieetadvies,
Bladnummer 6/16 Raadsvoorstel 26 september 2(
aanvullende pakketten voor alle mensen met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum te verhogen: De gemeentelijke tegemoetkoming voor het middenpakket (waarvan de dekking vergelij :baar is met de pakketten van Agis en Menzis in 2014) wordt verhoogd van £ 18,40 naar € 2 1 . Door deze verhoging wordt gewaarborgd dat verzekerden die in )14 gebruik maken van de collectieve ziektekostenverzekering in 2015 zelf niet meer premie hoeven te betalen voor een pakket met vergelijkbare dekking. De gemeentelijke tegemoetkoming voor het uitgebreide pakket wordt £ 28,00. De tegemoetkoming wordt alleen verstrekt aan mensen met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum. Mensen met een inkomen tussen 130% en 150% van het sociaal minimum dienen de premie van de aanvullende verzekering zelf te dragen. Desondanks kan het voor hen aantrekkelijk zijn om de collectieve ziektekostenverzekering af te sluiten, omdat zij kunnen profiteren van de kortingen die de verzekeraar geeft op de premie van zowel de basisverzekering als aanvullende pakketten. Het effect van wegvallen van de Wtcg en CER voor mensen met een inkomen tussen 130% en 150% van het sociaal minimum kan hierdoor ook voor deze groep verzacht worden. Het is moeilijk om te voorspellen hoeveel mensen met een inkomen tussen 130% en 150% van het sociaal minimum een beroep zullen doen op de collectieve ziektekostenverzekering. Omdat deze groep geen tegemoetkoming in de premie ontvangt, is de collectieve ziektekostenverzekering voor hen in vergelijking met de verzekeringen wel minder aantrekkelijk dan voor de groep die wel een tegemoetkoming van de gemeente ontvangt. De kans dat mensen met een inkomen tussen 130% en 150% kiezen voor een andere verzekering dan de collectieve ziektekostenverzekering is daardoor groter. De verwachting is dat het gebruik van de collectieve ziektekostenverzekering onder de groep met een inkomen tussen 130% en 150% daarom lager zal liggen dan onder de groep met een inkomen tot 130%. In 2015 zal het gebruik van de collectieve ziektekostenverzekering geëvalueerd worden. Indien blijkt dat er door de groep met een inkomen tussen 130% en 150% van het sociaal minimum te weinig gebruik van de verzekering wordt gemaakt, kan besloten worden om de collectieve ziektekostenverzekering vanaf 2016 niet meer voor deze groep aan te bieden. Kosten voor de verzekerde De kosten van de zorgverzekering voor de verzekerde bestaan uit twee onderdelen: de kosten voor de premie van de basisverzekering en de kosten voor de premie van de aanvullende verzekering. Mensen met een laag inkomen hoeven deze kosten niet volledig zelf te dragen: Mensen met een inkomen tot maximaal € 28.482 kunnen bij de Belastingdienst zorgtoeslag aanvragen ter compensatie van de premiekosten van de basisverzekering. De maximale hoogte van de zorgtoeslag is € 72 bij een inkomen van maximaal € 19.000 (voor een alleenstaande). Dit betekent dat mensen met een
2 0 14-342 Bladnummer 7/16 Raadsvoorstel 26 september 2014
inkomen op bijstandsniveau (een inkomen van ongeveer
•
e 14.000 per jaar) € 16 per maand zelf moeten bijdragen aan de premie voor de basisverzekering. 2 Mensen met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum kunnen bij de gemeente een tegemoetkoming aanvragen in de premie van de aanvullende verzekering.
De premiebedragen van zowel de basis- als aanvullende verzekering zijn op dit moment nog niet bekend. Deze worden begin november door de zorgverzekeraars gepresenteerd. Het is wel mogelijk om al een schatting te geven van de premiebedragen. Onderstaande tabel geeft inzicht in de kosten voor de verzekerde, na aftrek van de zorgtoeslag en de gemeentelijke bijdrage in de premie van de aanvullende verzekering. De verzekerde kan vanaf 1 januari 2015 kiezen uit twee pakketvarianten voor de aanvullende verzekering: een middenvariant en een uitgebreide variant. Binnen deze twee verzekeringspakketten kunnen verzekerden nog kiezen uit drie verschillende tandverzekeringen, waarbij geldt dat hoe uitgebreider de dekking is, hoe hoger de premie wordt. Wanneer de verzekerde kiest voor een uitgebreidere tandverzekering, leidt dit tot een hogere premie. De verzekerde draagt deze extra premie zelf. Onderstaande tabel geeft inzicht in de kosten voor de verzekerde per maand voor de premie van de basisverzekering en de aanvullende pakketten.
Premie
Bijdrage gemeenten
Zorgtoeslag
Kosten voor de verzekerde**
€ 88,82
n.v.t*
Maximaal € 72
Tandverzekerinq 1
€ 34,82
€ 21,00
n.v.t.
€ 13,82
Tankverzekerinq 2
€ 41,45
€ 21,00
n.v.t.
€ 20,45
Tandverzekering 3
€ 57,85
€ 21,00
n.v.t.
€ 36,85
Tandverzekering 1
€ 55,00
€ 28,00
n.v.t.
€ 27,0C
Tankverzekering 2
€ 61.64
€ 28,00
n.v.t.
£33,64
Tandverzekering 3
€ 78,03
€ 28,00
n.v.t.
€ 50,03
Basisverzekering
Minimaal € 16,82
Aanvullende verzekering Middenpakket,
Uitgebreid met:
met:
n.v.t
pakket,
* De gemeente is niet bevoegd om een tegemoetkoming te verstrekken in de premie van de basisverzekering. Hiervoor kunnen mensen met een inkomen tot maximaal € 28.482 zorgtoeslag aanvragen bij de Belastingdienst. ** Het gaat hier om verzekerden met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum.
Bron: Belastingdienst. De bedragen zijn gebaseerd op de voorwaarden van de zorgtoeslag 2014. De bedragen voor 2015 worden eind 2014 bekend gemaakt. De verwachting is dat de zorgtoeslag 2015 voor de lage inkomens hoger uitvalt dan in 2014 (bron: Zorgwijzer.nl).
Bladnummer 8/16 Raadsvoorstel 26 s e p t e m b e r 2014 i
In 2014 moeten minima minimaal € 21 van de premie van de aanvullende zorgverzekering zelf dragen. Dit is de premiebijdrage van de verzekerde voor het middenpakket, met tandverzekering 2. De totale premie van het middenpakket met tandverzekering 2 stijgt in 2015 ten opzichte van 2014 licht. Om te voorkomen dat verzekerden die nu gebruik maken van de collectieve ziektekostenverzekering in 2015 zelf meer premie moeten bijdragen, wordt de gemeentelijke bijdrage in de premie van het middenpakket verhoogd van € 18,40 naar € 2 1 . De bijdrage van de verzekerde zelf in de premie van het middenpakket met tandverzekering 2 blijft hierdoor gelijk. Vanaf 2015 kunnen verzekerden ook kiezen voor een minder uitgebreide tandverzekering met minder dekking en dus een lagere premie (tandverzekering 1). Verzekerden kunnen, afhankelijk van hun zorggebruik, dus ook een pakket met een lagere premie afsluiten. Zij dragen dan zelf nog € 13,82 bij. Uitzonderingssituatie De collectieve ziektekostenverzekering zal niet voor alle chronisch zieken en gehandicapten een passende regeling zijn voor de compensatie van hogere zorgkosten. Sommige chronisch zieken en gehandicapten hebben door een zeldzame aandoening of ziekte zeer specifieke zorgkosten die slechts door een enkele verzekeraar worden vergoed en niet worden gedekt door de collectieve ziektekostenverzekering. Het is echter onmogelijk om in de uitbreiding op het aanvullend pakket alle soorten medische kosten inkomen te verzekeren. In deze uitzonderlijke situaties kan bijzondere bijstand worden verstrekt die een deel van de premie van de zorgverzekering van de betrokkene (dus anders dan de collectieve ziektekostenverzekering) vergoed. In de beleidsregels is de collectieve ziektekostenverzekering opgenomen als een voorliggende voorziening voor bijzondere bijstand. 2. De volgende middelen structureel
in te zetten voor de compensatie
van chronisch zieken
en gehandicapten met hoge zorgkosten: De middelen die vrijvallen met de afschaffing van de categoriale tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten en ouderen (€290.000) De middelen die de gemeente van het Rijk krijgt voor de ontwikkeling van een nieuwe compensatieregeling voor chronisch zieken en gehandicapten (€ 680.000 in 2015, oplopend tot structureel € 844.000 vanaf 2017) T Een deel van de beschikbare middelen v o o r d e compensatie van chronisch zieken en gehandicapten worden vanaf 2015 ingezet om de nieuwe collectieve ziektekostenverzekering te financieren. Het overige budget wordt ingezet voor een maatwerkvoorziening voor chronisch zieken en gehandicapten, die hen compenseert voor hogere zorgkosten. Deze regeling wordt in het najaar van 2014 nader uitgewerkt. Besluitvorming over deze maatwerkvoorziening vindt naar verwachting plaats in de raadsvergadering op 18 december 2014, Zie voor een verdere toelichting de paragraaf financiën.
2014-34 2 Bladnummer 9/16 Raadsvoorstel 26 september 2014
7
Alternatieven
Niets doen De gemeente Nieuwegein is niet verplicht om ter vervanging van de landelijke compensatieregelingen voor chronisch zieken en gehandicapten en de categoriale minimaregelingen van de gemeente een nieuwe regeling te organiseren. De middelen die vrijvallen met de afschaffing van de categoriale minimaregelingen en de middelen die Nieuwegein van het Rijk krijgt voor de ontwikkeling van een nieuwe compensatieregeling voor chronisch zieken en gehandicapten zijn niet geoormerkt en kunnen dus ook worden ingezet voor andere beleidsdoeleinden. Verwacht wordt dat wanneer er geen alternatieve regeling georganiseerd wordt, het beroep op de individuele bijzondere bijstand toeneemt. Dit brengt hoge uitvoeringskosten met zich mee, omdat de afhandeling van aanvragen individuele bijzondere bijstand een arbeidsintensief proces is. De_gemeentelijke bijdrage in de premie van de aanvullende verzekering .verhogen Een mogelijk alternatief is om de gemeentelijke bijdrage in de premie van de aanvullende verzekering te verhogen. Dit heeft tot gevolg dat de verzekerde zelf minder premie hoeft te dragen en het voor de doelgroep dus aantrekkelijker wordt om de collectieve ziektekostenverzekering af te sluiten. Onderstaande tabel geeft inzicht in de kosten voor de verzekerde indien de gemeentelijke bijdrage in de premie van het middenpakket wordt verhoogd naar€ 27,50 en de gemeentelijke bijdrage in de premie van het uitgebreide pakket € 37,50 wordt.
Premie
Bijdrage
Zorgtoeslag
gemeenten Basisverzekering
Kosten voor de verzekerde** Minimaal € 16,82
€ 88,82
- n.v.t*
Maximaal € 72
£ 34,82
€ 27,50
n.v.t,
Tankverzekering 2
€41,45
€ 27,50
n.v.t.
€ 13,95
Tandverzekerinq 3
€ 57,85
€ 27,50
n.v.t.
e 30,35
Aanvullende verzekering Middenpakket,
met:
Tandverzekering 1
Uitgebreid
n.v.t € 7,32
pakket,
met: Tandverzekerinq 1
€ 55,00
€ 37,50
n.v.t.
e 17,50
Tankverzekering 2
€ 61,64
€ 37,50
n.v.t.
e 25,14
Tandverzekering 3
e;
37,50
n.v.t.
£ 40,53
03
De verhoging van de gemeentelijke bijdrage in de premie van het middenpakket van € 18,40 naar € 27,70 heeft een gunstig effect op de kosten die de verzekerde zelf moet dragen. In 2014 moeten minima minimaal € 21 van de premie van de aanvullende zorgverzekering zelf dragen (de hoogte van dit bedrag is afhankelijk van de pakketvariant die de verzekerde heeft afgesloten. Het hier genoemde premiebedrag is de premie voor het
Bladnummer 10/16 Raadsvoorstel 26 s e p t e m b e r 2014
pakket in 2014 dat qua dekkingen gelijk is aan het nieuwe middenpakket met tandverzekering 2). Vanaf 1 januari 2015 moeten minima voor een vergelijkbaar pakket nog € 13,95 betalen. Daarnaast kunnen zij ook kiezen voor een goedkoper pakket met minder dekking, waarvoor zij maande jks dan zelf £ 7,32 moeten bijdragen, Wanneer de gemeentelijke bijdrage in de premie van de pakketten wordt verhoogd, stijgen de kosten van de collectieve ziektekostenverzekering. Hierdoor blijven minder middelen over voor de ontwikkeling van een maatwerkvoorziening voor chronisch zieken en gehandicapten. De financiële consequenties van dit alternatief zijn uitgewerkt in de paragraaf financiën.
8
Financiële aspecten
Kosten collectieve ziektekosl
'kering
De gemeente verstrekt alleen een tegemoetkoming in de premie aan mensen met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum. Om de kosten van de tegemoetkoming te berekenen, is inzicht in de ontwikkeling van het aantal personen vanaf 18 jaar met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum nodig. Kinderen tot 18 jaar zijn gratis meeverzekerd. Zij worden in de berekening van de kosten daarom buiten beschouwing gelaten. In 2014 zijn er in Nieuwegein ongeveer 6.176 personen vanaf 18 jaar met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum (bron: Minimascan Stimulansz en CBS Statsline). 3 Verondersteld wordt dat de doelgroep voor de collectieve ziektekostenverzekering zich op dezelfde wijze ontwikkeld als het aantal bijstandsuitkeringen in de gemeente Nieuwegein. De verwachting is dat het aantal personen met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum in 2015 nog zal stijgen door de nasleep van de economische crisis en vanaf 2016 licht zal afnemen. Onderstaande tabel geeft inzicht in de ontwikkeling van de totale doelgroep voor de collectieve ziektekostenverzekering (gebaseerd op de Meerjarenbeleidsplan 2014 - 2018 WIL).
Aantal volwassen personen met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum
2014
2015
2016
2017
6.176
6.451
6.176
5.888
Het gebruik van de collectieve ziektekostenverzekering ligt in 2014 op 23%. De verwachting is dat het gebruik zal toenemen door de verhoging van de gemeentelijke bijdrage in de premie. Het wordt daardoor aantrekkelijker om de collectieve ziektekostenverzekering af te sluiten. Onderstaande tabel geeft inzicht in het verwacht
In Nieuwegein zijn er ongeveer 3.330 huishoudens met een inkomen tot 130% van het:
aalmin
urn (br i : mli
jlansz). Oi ï het aar
ersonen vanaf l i
jaar met
een inkomen t o : 130% van het sociaal minimum te berekenen, is het aantal huishoudens vermenigvuldigd met factor 1,6, omdat er in Nieuwegein gemiddeld 1,6 personen vanaf 18 jaar in een huishouden wonen.
2014-34 2 Bladnummer 11/16 Raadsvoorstel 26 september 2014
gebruik van de collectieve ziektekostenverzekering. In deze prognose wordt uitgegaan van een bereik van 30% in 2015, 4 0 % in 2016 en 45% in 2017. 4
Aantal polissen
2015
2016
2017
1.935
2.470
2.649
Op basis van bovenstaande prognose kan een schatting gemaakt worden van de kosten van de collectieve ziektekostenverzekering (bedragen *1000). De kosten van de collectieve ziektekostenverzekering zijn gelijk aan het totaal aantal polissen, vermenigvuldigd met de kosten van de tegemoetkoming per polis per jaar. Verwacht wordt dat 60% van de verzekerden gebruik maakt van het middenpakket en 40% van het uitgebreide pakket. 2015
2016
2017
Middenpakket
€ 293
€ 374
€401
Uitgebreid pakket
€ 260
€ 332
€ 356
totaal
€!
€ 706
€ 757
Dekking Voorgesteld wordt om voor de dekking van de collectieve ziektekostenverzekering de volgende middelen aan te wenden (bedragen *1000): 2 0 1 7 (structureel)
2015
2016
cateqoriale regelingen
€ 290
€ 290
€ 290
collectieve
€ 229
€ 229
€ 229
€ 680
€ 838
€ 844
ziektekostenverzekering afschaffing Wtcg/CER totaal
€1.199
€1.357
€1.363
Toelichting bij de tabel: Het budget van de categoriale regelingen is het budget dat jaarlijks is begroot voor de categoriale minimaregelingen van de gemeente, Het budget van de collectieve ziektekostenverzekering is het budget dat jaarlijks is begroot voor de collectieve ziektekostenverzekering. Het budget afschaffing Wtcg/CER bestaat uit de middelen die de gemeente krijgt voor de ontwikkeling van een nieuwe compensatieregeling voor chronisch zieken
* In 2014 ligt het gebruik van de col ictieve ziektekostenverzekering op ongeveer . De verwachting is dat het gebruik van de collectieve ziektekos :enverzekering vanaf 2015 toeneemt, omdat het
oor de verhoging van de gemeentelijke tegemoetkoming in de premie
aantrekkelijker wordt om de verzekering af te sluiten. Het effect van de verhoging van de gemeentelijke bijdrage zal in 2015 worden afgez'
oor het feit dat de gemeente overstapt van
Agis en Menzis naar alleen Menzis. Hoewel er geïnvesteerd wordt in de communicatie over de nieuwe regeling, zal de nieuwe collectieve ziekteki
:enven:ekerir
(en voor een de<
doelgroep ook de naam van de voor hen nieuwe verzekeraar) in 2015 nog naamsbekendheid moeten krijgen. Daarom wordt in 2015 uitgegaan van relatief kleine toename van 7%. In de i aarop volgende jaren neemt het gebruik vervolgens telkens iets verder toe.
B l a d n u m m e r 12/16 Raadsvoorstel 26 s e p t e m b e r 2014
en gehandicapten. Dit budget loopt van € 680.000 in 2015 op tot € 844.000 structureel vanaf 2017. Het budget 'categoriale regelingen' en budget 'collectieve ziektekostenverzekering' maken onderdeel uit van het Budget bijzondere bijstand (FCL 62203001). Het budget 'afschaffing Wtcg/CER' maakt onderdeel uit van het budget Hulp bij het huishouden (FCL 62300501). De beschikbare middelen zullen door de afdeling Financiën met de eerste kwartaalwijziging van de begroting 2015 onder één nieuw FCL worden ondergebracht. In onderstaande tabel zijn de kosten van de collectieve ziektekostenverzekering afgezet tegen te beschikbare middelen. Hierin zijn de uitvoeringskosten van de collectieve ziektekostenverzekering buiten beschouwing gelaten. 2015 Kosten collectieve ziektekostenverzekering Beschikbare middelen saldo
2016
2017
€ 553
€ 706
€ 757
€ 1.199
€ 1.359
€ 1.363
€ 646
€ 653
€ 606
De uitvoeringskosten van de collectieve ziektekostenverzekering maken onderdeel uit van de totale exploitatiebijdrage aan WIL (die verantwoordelijk is voor de uitvoering van de regeling). Deze exploitatiebijdrage wordt uit een daarvoor gereserveerd budget gefinancierd. WIL heeft aangegeven dat de verhoging van de inkomensgrens mogelijk leidt tot een verhoging van de uitvoeringskosten van de collectieve ziektekostenverzekering. Of de verruiming van de collectieve ziektekostenverzekering daadwerkelijk leidt tot extra uitvoeringskosten is op dit moment nog niet bekend. De hoogte van de uitvoeringskosten zijn mede afhankelijk van de wijze waarop de werkprocessen en de aanmeldprocedure worden ingericht. Hierover vindt in het najaar nadere afstemming tussen WIL en de zorgverzekeraar plaats. Een eventuele stijging van de uitvoeringskosten kan worden opgevangen binnen de beschikbare middelen. Het saldo op de beschikbare middelen zal op de volgende wijze bestemd worden: • De ontwikkeling van een maatwerkvoorziening voor chronisch zieken en gehandicapten. Deze regeling zal in het najaar van 2014 ontwikkeld worden. Besluitvorming over de regeling vindt naar verwachting in de raad van 18 december 2014 plaats. Het opvangen van een eventuele stijging van de uitvoeringskosten van de collectieve ziektekostenverzekering. Financiële consequenties verhoging gemeentelijke bijdrage in de premie In paragraaf 7 is uiteen gezet dat het mogelijk is de gemeentelijke bijdrage in de premie van de aanvullende pakketten te verhogen. Onderstaande tabel geeft inzicht in de kosten van de collectieve ziektekostenverzekering wanneer de gemeentelijke bijdrage in het middenpakket wordt verhoogd naar € 27,50 en de gemeentelijke b drage in het uitgebreide pakket € 37,50 wordt.
2 (;) 1 4 - 3 4 2 Bladnummer 13/16 Raadsvoorstel 26 s e p t e m b e r 2(
2015 Kosten collectieve ziektekostenverzekering Beschikbare middelen saldo
2016
2017
€ 732
€ 934
€ 1.001
€ 1.199
£ 1.357
£ 1.363
€467
€ 425
€ 362
In dit scenario blijven er minder middelen over voor de ontwikkeling van een maatwerkvoorziening voor chronisch zieken en gehandicapten. Hier staat tegenover dat chronisch zieken en gehandicapten een hogere gemeentelijke bijdrage in de premie van de ziektekostenverzekering ontvangen, waardoor zij zelf minder premiekosten hoeven te dragen.
9
Communicatie aspecten
Na besluitvorming door het college op 23 september zal er een persbericht gepubliceerd worden waarin uiteen gezet wordt dat het college de raad heeft voorgesteld om de collectieve ziektekostenverzekering uit te breiden en de voorwaarden te verruimen. De communicatiecampagne voor de collectieve ziektekostenverzekering wordt gestart na besluitvorming in de raad op 30 oktober 2014 en de bekendmaking van de definitieve premiebedragen door de zorgverzekeraars. De definitieve premiebedragen worden naar verwachting begin november door de zorgverzekeraars gepresenteerd. We willen met de collectieve ziektekostenverzekering zoveel mogelijk mensen die behoren tot de doelgroep bereiken. De beste manier om de doelgroep te bereiken, is door hen persoonlijk te informeren over de nieuwe collectieve ziektekostenverzekering per 1 januari 2015: Alle minima die al een collectieve ziektekostenverzekering hebben ontvangen een persoonlijke brief waarin zij geïnformeerd worden over het nieuwe aanbod. Daarbij wordt een informatiepakket van Menzis meegestuurd. In het najaar ontvangt de gemeente van het CAK de gegevens van de Nieuwegeiners die in 2013 in aanmerking zijn gekomen voor een tegemoetkoming op grond van de Wtcg en CER. Ook deze mensen zullen per brief geïnformeerd worden over de uitbreiding van de collectieve ziektekostenverzekering. Naast het persoonlijk aanschrijven van de potentiële doelgroep, wordt de doelgroep via de reguliere communicatiekanalen geïnformeerd over de nieuwe collectieve ziektekostenverzekering (via de website van WIL en de gemeente, de nieuwsbrief van WIL en advertenties in de Molenkruier), Tenslotte zal de gemeente ook maatschappelijke organisaties en particuliere initiatieven die zich inzetten voor minima informeren over de nieuwe collectieve ziektekostenverzekering, zodat zij de nieuwe regeling ook bij de doelgroep onder de aandacht kunnen brengen.
Bladnummer 14/16 Raadsvoorstel 26 september 201'
10
Juridische aspecten
Wettelijke grondslag van de collectieve ziektekostenverzekering Met de afschaffing van de landelijke compensatieregelingen voor chronisch zieken en gehandicapten krijgen gemeenten de bevoegdheid om een nieuwe compensatieregeling voor deze doelgroep te ontwikkelen. Gemeenten kunnen de regeling zowel binnen het wettelijk kader van de WWB (vanaf 1 januari 2015 Participatiewet) als de Wmo vormgeven,, De wettelijke grondslag voor de collectieve ziektekostenverzekering ligt in artikel 35, lid 6 van de WWB (artikel 35 lid 3 Participatiewet). In dit artikel is bepaald dat gemeenten bijzondere bijstand kunnen verstrekken in de vorm van een collectieve aanvullende ziektekostenverzekering en/of een tegemoetkoming in de premie van een dergelijke verzekering. De wettelijke inkomensgrens voor de collectieve ziektekostenverzekering vervalt per 1 januari 2015. Concessieovereenkomst voor diensten De begunstigingsovereenkomst tussen de gemeente en een zorgverzekeraar kan gekwalificeerd worden als een concessieovereenkomst voor diensten. Er is sprake van een concessieovereenkomst indien de opdrachtnemer (in dit geval de verzekeraar) het recht heeft om de dienst zelf te exploiteren. Dit betekent dat het exploitatierisico ook bij de opdrachtnemer ligt. Bij de uitvoering van de collectieve ziektekostenverzekering ligt het exploitatierisico bij de verzekeraar, omdat onzeker is hoeveel mensen de collectieve ziektekostenverzekering zullen afsluiten. Minima zijn immers niet verplicht om gebruik te maken van de collectieve ziektekostenverzekering en kunnen zich dus ook bij een andere zorgverzekeraar verzekeren. Concessieovereenkomsten voor diensten zijn uitgesloten van de aanbestedingsplicht (artikel 1.7, lid c Aanbestedingswet 2012). De gemeente is daarom niet verplicht om de uitvoering van de collectieve ziektekostenverzekering aan te besteden. De keuze voor zorgverzekeraar Menzis is de uitkomst van een marktconsultatie die in samenwerking met de WILgemeenten en de gemeenten Almere, Amersfoort en Apeldoorn heeft plaatsgevonden.
11
Risico's
Ontwikkeling doelgroep Op basis van ramingen wordt verwacht dat in 2015 ongeveer 1.935 mensen met een inkomen tot : 50% van het sociaal minimum gebruik zullen maken van de collectieve ziektekostenverzekering. Er zijn geen exacte cijfers bekend over het aantal voormalig Wtcgen CER-gerechtigden met een laag inkomen. Op basis van cijfers van het CAK is een schatting gemaakt van het aantal Wtcg- en CER-gerechtigden dat per 1 januari 2015 gebruik kan maken van de uitgebreide collectieve ziektekostenverzekering. Onzeker is echter hoeveel mensen daadwerkelijk gebruik gaan maken van de nieuwe collectieve ziektekostenverzekering. Het is daarom mogelijk dat er meer mensen een beroep doen op de verzekering dan op basis van de prognoses wordt verwacht. De kosten van de collectieve ziektekostenverzekering kunnen daarmee hoger uitkomen dan het budget dat begroot is voor deze regeling. In onderstaande tabel is weergegeven wat de kosten van de collectieve ziektekostenverzekering zijn als het gebruik van de regeling vanaf 2015 50% is:
2 0 14-34 2 Bladnummer 15/16 Raadsvoorstel 26 september 2014
2015
2017
2016
aantal polissen
3.226
3.088
2.944
kosten
€ 921
€ 882
€ 841
e 1.199
€ 1.359
€ 1.363
€ 278
€ 477
€ 522
beschikbare middelen saldo
De kans dat vanaf 2015 50% van de totale doelgroep gebruik maakt van de collectieve ziektekostenverzekering en er dus een tekort ontstaat op het beschikbare budget is klein. In 2014 ligt het gebruik van de collectieve ziektekostenverzekering op ongeveer 23%. De verwachting is dat het gebruik van de collectieve ziektekostenverzekering vanaf 2015 toeneemt, omdat het door de verhoging van de gemeentelijke tegemoetkoming in de premie aantrekkelijker wordt om de verzekering af te sluiten, Het effect van de verhoging van de gemeentelijke bijdrage zal in 2015 worden afgezwakt door het feit dat de gemeente overstapt van Agis en Menzis naar alleen Menzis. Hoewel er geïnvesteerd wordt in de communicatie over de nieuwe regeling, zal de nieuwe collectieve ziektekostenverzekering (en voor een deel van de doelgroep ook de naam van de voor hen nieuwe verzekeraar) in 2015 nog naamsbekendheid moeten krijgen. Een verhoging van het gebruik van de regeling in één jaar van 2 3 % naar 50% is daarom niet waarschijnlijk. Wanneer het gebruik van de collectieve ziektekostenverzekering tegen de verwachting in toch 50% is, bestaat er nog steeds voldoende dekking voor het voorstel. Er blijven in deze situatie dan wel minder middelen over voor de inrichting van een maatwerkvoorziening voor chronisch zieken en gehandicapten. Uitvoeringskosten De uitvoeringskosten van de collectieve ziektekostenverzekering maken onderdeel uit van de totale exploitatiebijdrage van de gemeente Nieuwegein aan WIL. WIL neemt de uitvoeringskosten van deze regeling niet als een apart onderdeel op in haar begroting en jaarrekening. De exploitatiebijdrage wordt gefinancierd uit een daarvoor gereserveerd budget. ' /IL heeft aangegeven dat de verhoging van de inkomensgrens mogelijk leidt tot een verhoging van de uitvoeringskosten van de collectieve ziektekostenverzekering. Hiermee is in de begroting van de totale exploitatiebijdrage aan WIL geen rekening gehouden. Of de verruiming van de collectieve ziektekostenverzekering daadwerkelijk leidt tot extra uitvoeringskosten is op dit moment nog niet bekend. De hoogte van de uitvoeringskosten zijn mede afhankelijk van de wijze waarop de werkprocessen en de aanmeldprocedure worden ingericht. Hierover vindt in het najaar nadere afstemming tussen WIL en de zorgverzekeraar plaats. Een eventuele stijging van de uitvoeringskosten kan worden opgevangen binnen de beschikbare middelen.
Bladnummer 1( Raadsvoorstel 26 september 2014
12
Bijlagen
Tekst; Concept raadsbesluit
burgemeester en wethouders,
drs. P.C.M, van Elteren secretaris
F.T.J.M. Backhuijs burgemeester
Nieuwegein
ArJp^jfi
20 14 -34 2
V».
Raadsbesluit De raad van de gemeente Nieuwegein; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 23 september 2014;
gelet op de Wet Maatregelen Wet werk en bijstand en de Wet tot afschaffing van de algemene tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten, de compensatie voor het verplicht eigen risico, de fiscale aftrek van uitgaven voor specifieke zorgkosten en de tegemoetkoming specifieke zorgkosten en wijziging van de grondslag van de tegemoetkoming voor arbeidsongeschikten; besluit: 1.
De voorwaarden voor de collectieve ziektekostenverzekering per 1 januari 2015 te verruimen door: De inkomensgrens van de collectieve ziektekostenverzekering te verhogen van 110% naar 150% van het sociaal minimum De gemeentelijke bijdrage in de premie voor de aanvullende collectieve ziektekostenverzekering voor mensen met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum te verhogen: o De premie voor het middenpakket wordt verhoogd van € 18,40 naar € 21,00.
2.
o De premie voor het uitgebreide pakket wordt E 28,00. De volgende middelen structureel in te zetten voor de compensatie van chronisch zieken en gehandicapten met hoge zorgkosten: De middelen die vrijvallen met de afschaffing van de categoriale tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten en ouderen (€ 290.000) De middelen die de gemeente van het Rijk krijgt voor de ontwikkeling van een nieuwe compensatieregeling voor chronisch zieken en gehandicapten (€ 680.000 in 2015, oplopend tot structureel € 844.000 vanaf 2017)
Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van 30 oktober 2014
de griffier,
de voorzitter,
