AANTEKENEN Omroepvereniging VARA t.a.v. het bestuur Postbus 175 1200 AD HILVERSUM
Datum 16 november 2006
Onderwerp sanctiebeschikking Giel
Uw kenmerk
Ons kenmerk JuZa-006557-nvdb
Contactpersoon Mevr. mr. N. van den Brink
Doorkiesnummer (035) 7737 767
Geacht bestuur,
Bijgaand zenden wij u het besluit dat is genomen inzake het programmaonderdeel Giel. Wegens overtreding van artikel 52a Mediawet wordt de VARA een bestuurlijke boete opgelegd van € 13.500,- en een waarschuwing wegens overtreding van artikel 55 Mediawet. Wij wijzen u erop dat u op grond van de Algemene wet bestuursrecht binnen zes weken een bezwaarschrift tegen dit besluit kunt indienen bij het Commissariaat voor de Media, postbus 1426, 1200 BK te Hilversum.
Hoogachtend, COMMISSARIAAT VOOR DE MEDIA,
mr. Inge Brakman voorzitter Bijlage: sanctiebeschikking met bijlagen
Sanctiebeschikking Kenmerk: JuZa-006557-nvdb Betreft: Sanctiebeschikking VARA ten aanzien van het programmaonderdeel Giel Datum: 14 november 2006
Sanctiebeschikking van het Commissariaat voor de Media betreffende overtreding van artikel 52a Mediawet en waarschuwing betreffende overtreding van artikel 55 Mediawet door de VARA in het radioprogrammaonderdeel Giel. _______________________________________________________________________
A.
Verloop van de procedure
1. Bij brieven van 2 en 30 augustus 2006 hebben wij u, in verband met een mogelijke overtreding van de Mediawet, verzocht om informatie betreffende alle door of namens u gemaakte – financiële – afspraken inzake het programmaonderdeel Giel met Sony Ericsson, de goede doelen vermeld op de website www.xblogger.nl en eventuele andere bedrijven. 2. Bij faxberichten van 22 augustus en 1 september 2006 heeft u ons informatie doen toekomen. 3. Bij brief van 5 oktober 2006, kenmerk JuZa-005574-nvdb, hebben wij u op de hoogte gebracht van het voornemen tot het opleggen van een bestuurlijke boete wegens overtreding van artikel 52a Mediawet en een waarschuwing wegens overtreding van artikel 55 Mediawet. 4. Op 26 oktober 2006 is een hoorzitting gehouden bij het Commissariaat waarbij u uw zienswijze naar voren heeft gebracht. Het verslag van de hoorzitting is bijgevoegd.
B.
Feiten
5. Van 10 tot en met 15 juli 2006 heeft u in het programmaonderdeel Giel aandacht besteed aan een sms-spel. Voor dit sms-spel werd in de uitzending verwezen naar de website www.xblogger.nl. 6. In het programmaonderdeel op 14 juli 2006 werd, met name tussen 07.00 uur en 08.00 uur, aandacht aan de actie besteed. Hieronder zijn enkele voorbeelden opgenomen van de wijze waarop aandacht aan de actie en het telefoontoestel werd besteed:
JuZa-006557-nvdb • blad 2
7. Ca. 07.02 uur: Oproep om website te bezoeken. Giel Beelen: “(…) Zodadelijk mag ik weer zo’n
8.
telefoon gaan weggeven, de xblogger actie, waar een nieuwe mystery guest is, die van gisteren hoor je zo dadelijk en dan geef ik ook de telefoon dus weg maar wie heeft hem vandaag? Check het snel op xblogger.nl (…)”. Ca. 07.37 uur: Vooraankondiging uitreiking prijs door Giel Beelen: “(…) Zodadelijk dan geef ik hem weer weg die telefoon, die te gekke telefoon. Die xblogger. Blijf luisteren en ga zelf ook meedoen he?”
9. Ca. 07.41 uur: Giel Beelen: “(…) Effe gewoon, nou ja, schuldgevoel afkopen, dat is misschien wel heel goedkoop maar ik kan je zeggen het werkt wel fijn dat je gewoon nu wakker bent en gewoon gelijk al een goede daad kan verrichten. Door gewoon heel simpel een sms’ je te sturen. Dat kan als jij mee wilt doen en als je ook kans wilt maken op een hele hippe telefoon. Zo’n telefoon die ook echt gewoon een camera is en die kwaliteit heeft. Dat kun je wel zien op xblogger.nl want daar staan nu 3 foto’s van een mystery guest. (….)”.
10. Ca. 07.47 uur: Giel Beelen: “(…) Een nieuwe mystery guest staat dus online via xblogger.nl en denk jij: hee, dat weet ik wel, oplossing spatie sms’en naar 3333. En die telefoon, die geef ik dan aanstaande maandag weg!”.
11. De website www.xblogger.nl is als volgt ingericht. Op de homepage van de website staat in de bovenste balk de naam van de website, daarnaast het logo van het programmaonderdeel Giel en het logo van 3FM. Rechtsboven in beeld staat een banner met een afbeelding van de Sony Ericsson K800i en de tekst “xblogger.nl is powered by Sony Ericsson”. Onder het kopje: “xblogger aanwijzingen van vandaag” is een afbeelding van de Sony Ericsson telefoon opgenomen waarin op het beeldscherm de foto’s van de mystery guest te bekijken zijn. Ook is een abeelding van het toestel opgenomen onder het kopje “Hoe werkt de actie xblogger.nl?”. Op de navigatiebalk is een button opgenomen met de titel “de telefoon”. Via deze button komt men op een pagina waarop gedetailleerde en wervende productinformatie over het telefoontoestel te vinden is. In de tekst is tevens een link opgenomen naar de website www.sonyericsson.com/K800i. Het is ook mogelijk om via een link op de site www.giel.vara.nl de site www.xblogger.nl te bezoeken.
C.
Relevante bepalingen
12. Relevant zijn de artikelen 52a en 55 Mediawet en artikel 4 Beleidsregels Sponsoring Publieke Omroep (BSPO). Voor de tekst van deze bepalingen verwijzen wij u naar bijlage 1.
D.
Overwegingen
Sponsorverbod 13. Ingevolge artikel 52a, eerste lid, Mediawet worden programmaonderdelen van instellingen die zendtijd hebben verkregen niet gesponsord. Artikel 52a, tweede lid, Mediawet bepaalt dat het eerste lid niet van toepassing is op programmaonderdelen van culturele aard, programmaonderdelen bestaande uit het verslag of weergaven van een of meer JuZa-006557-nvdb • blad 3
sportevenementen of sportwedstrijden of programmaonderdelen bestaande uit het verslag of de weergave van evenementen ten behoeve van ideële doeleinden. 14. Artikel 4 Beleidsregels sponsoring publieke omroep (BSPO) bepaalt dat onder sponsoren van een programmaonderdeel, bedoeld in artikel 1, onderdeel ll, van de wet, wordt niet verstaan het verstrekken van een bijdrage die in het programmaonderdeel niet of niet identificeerbaar wordt getoond of vermeld en, a. door een derde in bruikleen is gegeven of b. in verhouding tot de totale kosten van de totstandkoming of aankoop van het programmaonderdeel van ondergeschikte betekenis is maar in ieder geval niet hoger is dan € 500,- per bijdrage voor televisie en € 100,- per bijdrage voor radio. 15. In het programmaonderdeel Giel werd in de week van 10 tot en met 15 juli 2006 dagelijks melding gemaakt van het sms-spel xblogger waarbij een Sony Ericsson telefoon te winnen was. In het programmaonderdeel Giel werd de telefoon weggegeven aan de prijswinnaar van het xblogger-spel. 16. Uit de informatie die u verstrekt heeft, blijkt dat de Sony Ericsson telefoons door Sony Ericsson om niet verstrekt zijn ten behoeve van het programma Giel en het sms-spel xblogger. De winkelwaarde van de telefoon overstijgt het bedrag van € 100,-. De telefoons werden verstrekt via Van Zandbeek Communicatiegroep, het bedrijf dat de actie heeft bedacht en geïnitieerd. Ook Van Zandbeek Communicatiegroep ontving de telefoons om niet. Per saldo ontving de VARA de telefoons van derden om niet. Nu de telefoons als een bijdrage van meer dan € 100,- dienen te worden aangemerkt, is er sprake van sponsoring door derden. 17. Ter hoorzitting is van de zijde van de VARA betoogd dat u medewerking aan de actie heeft verleend om de (vijf) goede doelen die centraal stonden in de actie. U stelt wars te zijn van commercie en het was daarom ook zeker niet de bedoeling om mee te werken aan het in de markt zetten van een nieuw type telefoon. 18. Zoals ook tijdens de hoorzitting door ons is bevestigd, trekken wij de integriteit van de programmamakers niet in twijfel. Wel verwijten wij de VARA als professionele omroeporganisatie, dat zij niet oplettender is geweest bij het verlenen van medewerking aan de actie. Het had op de weg van de VARA gelegen om nader te onderzoeken wie, met welke belangen de actie organiseerde. Het feit dat er goede doelen centraal stonden laat deze onderzoeksplicht onverlet. 19. Gezien de financiële bijdrage die Sony Ericsson heeft geleverd aan het programmaonderdeel Giel dient Sony Ericsson dan ook aangemerkt te worden als een sponsor in de zin van artikel 1, onderdeel mm, Mediawet. 20. Ingevolge artikel 52a Mediawet is het niet toegestaan om een radioprogramma als Giel te laten sponsoren. Wij blijven bij ons standpunt dat u artikel 52a Mediawet heeft overtreden. Dienstbaarheidsverbod 21. Ingevolge artikel 55, eerste lid, Mediawet mag u als publieke omroepinstelling met al uw activiteiten, behoudens het bepaalde in de artikelen 26, 43a, 52 en 52b, niet dienstbaar zijn aan het maken van winst door derden.
JuZa-006557-nvdb • blad 4
22. De presentator van het programmaonderdeel Giel verwees per uitzending meerdere keren naar de website www.xblogger.nl en maakte steeds op positieve wijze melding van de telefoon (zie ook bijlage 2) die dagelijks te winnen was met het sms-spel. We gaan er overigens van uit dat de website xblogger geen VARA-website is. Op de website www.xblogger.nl is op de home-pagina te lezen: “xblogger.nl is powered by Sony Ericsson”. Onder de button “de telefoon” op de home-pagina staat het te winnen type Sony Ericsson telefoon omschreven met een opsomming van alle eigenschappen en de productinformatie. Ook is er een hyperlink naar de website van Sony Ericsson. 23. Doordat de presentator steeds het publiek opriep om op de site te gaan kijken, die nadrukkelijk door Sony Ericsson gesponsord was, heeft naar ons voorlopig oordeel de VARA zich dienstbaar gesteld aan het maken van winst door Sony Ericsson. 24. De VARA heeft als publieke omroepvereniging de plicht, indien een commerciële derde zich aanbiedt met een dergelijk sms-spel, te voorkomen dat er aanhakende reclameuitingen door derden kunnen worden gedaan. In dit geval heeft naar ons voorlopig oordeel de VARA onvoldoende inspanningen verricht om te voorkomen dat commerciële derden via het VARA programmaonderdeel Giel reclame konden maken. 25. Wij stellen ons dus op het standpunt dat sprake is van overtreding van artikel 55, eerste lid, Mediawet. 26. Nu wij u een boete opleggen wegens overtreding van artikel 52a Mediawet, volstaan wij met het geven van een waarschuwing ten aanzien van de overtreding van artikel 55, eerste lid, Mediawet.
E.
Besluit
27. Ingevolge de Beleidslijn Sanctiemaatregelen 1999 hanteren wij voor de bepaling van de hoogte van de boete een vaste berekeningsgrondslag die met factoren voor de ernst van de overtreding en voor de mate van verwijtbaarheid worden vermenigvuldigd. 28. Bij overtreding van het bepaalde bij of krachtens artikel 52a Mediawet in een radioprogramma geldt voor u als landelijke publieke omroep een berekeningsgrondslag van € 13.500,-. Voor de ernst van de overtreding kennen wij 1 punt toe. Hierbij nemen wij in overweging dat het een programmaonderdeel betreft dat ingevolge de Mediawet en het Mediabesluit niet gesponsord mag worden en dat vijf dagen lang aandacht is besteed aan het sms-spel en de gesponsorde telefoons op vijf dagen werden weggegeven. 29. Voor de mate van verwijtbaarheid kennen wij geen punten toe, hiertoe zijn ons geen bijzondere feiten of omstandigheden gebleken.
JuZa-006557-nvdb • blad 5
30. Wij leggen u wegens overtreding van artikel 52a Mediawet een bestuurlijke boete op van € 13.500,- en een waarschuwing wegens overtreding van artikel 55 Mediawet.
COMMISSARIAAT VOOR DE MEDIA,
mr. Inge Brakman voorzitter
Bijlagen:
1 regelgeving 2 verslag hoorzitting
JuZa-006557-nvdb • blad 6
prof. dr. Jan van Cuilenburg commissaris
Bijlage 1
Regelgeving
Artikel 1, sub ll en mm Mediawet ll. sponsoren van een programma-onderdeel: het verstrekken van financiële of andere bijdragen door een overheidsbedrijf of particuliere onderneming die zich gewoonlijk niet bezighoudt met omroepactiviteiten of met de vervaardiging van audiovisuele producties, ten behoeve van de totstandkoming of aankoop van een programma-onderdeel, teneinde de uitzending daarvan als programma-onderdeel te bevorderen of mogelijk te maken; mm. sponsor: het overheidsbedrijf dat, of de particuliere onderneming die een programmaonderdeel sponsort; Artikel 52a 1. Programma-onderdelen van instellingen die zendtijd hebben verkregen worden niet gesponsord. 2. Het eerste lid is niet van toepassing op: a. programma-onderdelen van culturele aard; b. programma-onderdelen, bestaande uit het verslag of de weergave van een of meer sportevenementen of sportwedstrijden; c. programma-onderdelen bestaande uit het verslag of de weergave van evenementen ten behoeve van ideële doeleinden. 3. Programma-onderdelen als bedoeld in het tweede lid worden niet gesponsord indien: a. deze geheel of gedeeltelijk bestaan uit nieuws, actualiteiten of politieke informatie; of b. in het bijzonder zijn bestemd voor minderjarigen beneden de leeftijd van twaalf jaar. Artikel 55 1. Instellingen die zendtijd hebben verkregen zijn met al hun activiteiten, behoudens het bepaalde in de artikelen 26, 43a, 52 en 52b, niet dienstbaar aan het maken van winst door derden. Desgevraagd tonen zij dit ten genoegen van het Commissariaat voor de Media aan. (…) Artikel 4 BSPO 1. Onder «sponsoren van een programmaonderdeel», bedoeld in artikel 1, onderdeel ll, van de wet, wordt niet verstaan het verstrekken van een bijdrage die in het programmaonderdeel niet of niet identificeerbaar wordt getoond of vermeld en, a. door een derde in bruikleen is gegeven of, b. in verhouding tot de totale kosten van de totstandkoming of aankoop van het programmaonderdeel van ondergeschikte betekenis is, maar in ieder geval niet hoger is dan € 500,- per bijdrage voor televisie en € 100,- per bijdrage voor radio. 2. Het vermelden of tonen, aan het begin of aan het einde van een programmaonderdeel, van een naam of (beeld)merk van degene die een bijdrage, als bedoeld in het eerste lid, heeft verstrekt, is een niet-toegestane vermijdbare reclame-uiting als bedoeld in artikel 52, tweede lid, van de wet, tenzij hiervoor ontheffing is verleend op grond van artikel 52, derde lid, van de wet. 3. Dit artikel is niet van toepassing ten aanzien van bijdragen van de personen, bedrijven of instellingen, bedoeld in artikel 56a, vijfde lid, van de wet.
JuZa-006557-nvdb • blad 7
