bijdehand Zorgmelding? Niet vergaderen, maar ernaar toe Interview wethouder Het gaat om vertrouwen in de hulpverlener, dat kost tijd

bijdehand Jaargang 7 Nummer 1 2014

Magazine van Bureau Jeugdzorg Gelderland

Zorgmelding? Niet vergaderen, maar ernaar toe Interview wethouder Het gaat om vertrouwen in de hulpverlener, dat kost tijd Stelling: Liever drang dan dwang, is de tendens bijdehand / nr. 1 / mei 2014

1

3 6 9 10 13 14 16 19 22 24 27

Inhoud visie nieuwe jeugdbescherming reportage nieuwe jeugdbescherming kort nieuws eenduidige toegang column maskers af lisa het verhaal van reportage complexe echtscheiding interview wethouder partner eigen kracht centrale stelling

hans voorwoord

nieuwe jeugdbescherming

visie

Een vak apart In deze Bijdehand geven wij ruim aandacht aan onze visie op jeugdbescherming. Als kinderen en jongeren in hun veilige ontwikkeling worden bedreigd en hun ouders (tijdelijk) niet bij machte zijn hen te bieden wat nodig is, is jeugdbescherming noodzakelijk. Het streven daarin is altijd het gezin te motiveren aan de hulpverlening mee te werken. Alleen als dit met vrijwillige hulp echt niet lukt en de veiligheid van het kind blijft in het geding, kan hulp door de Kinderrechter worden opgelegd. Bijvoorbeeld door een ondertoezichtstelling. Jeugdbescherming is een vak apart. De gezinnen waarin deze hulp nodig is, zitten (in eerste

Sámen kijken wat we gaan doen

instantie) vaak niet te wachten op een jeugdbeschermer die zich met de zorg voor de kinderen komt bemoeien. Hoewel er vaak meerdere ernstige problemen tegelijk spelen, zoals psychiatrische problemen, verslaving en huiselijk geweld, zien zij vaak niet in dat hulp, in het belang van hun kind(eren), nodig is. Een jeugdbeschermer moet de eigen wensen en behoeftes van deze gezinnen kunnen respecteren, hun taal spreken en aansluiten bij de oplossingen die het gezin zelf aandraagt. Op die manier worden gezinnen aangesproken op hun eigen kracht en kunnen oplossingen in de praktijk blijvend werkzaam zijn. Diezelfde jeugdbeschermer moet ook duidelijke kaders stellen: wat is nodig voor de veiligheid van het kind en welke afspraken maken we daarover. Hij moet bewaken dat deze afspraken daadwerkelijk worden uitgevoerd, en waar dit niet het geval is, daadkrachtig optreden. Dit vereist specifieke competenties van de jeugdbeschermer zelf, een professionele organisatie daarachter met specialistische ondersteuning en bewezen hulpverleningsmethodieken. Deze expertise heeft Bureau Jeugdzorg van oudsher in huis. We zien ook dat hier nog dingen in te verbeteren zijn. Hulpverlening kan sneller op gang komen, gedwongen hulp kan worden verminderd, er kan nog meer regie bij het gezin zelf en het netwerk daar omheen komen te liggen en gezinnen hebben behoefte aan één vaste contactpersoon. Met de naderende transitie van de jeugdzorg en de regierol die gemeenten krijgen, zien wij kansen

Stel: het gaat niet goed in een gezin. De situatie

deze verbeteringen door te voeren. Daar anticiperen wij nu op, door onze werkwijze in de

loopt vast en hulpverleners weten niet meer wat ze

jeugdbescherming te vernieuwen. Met deze ‘Nieuwe Jeugdbescherming’ sluiten we aan bij de regierol van de gemeenten, voegen we onze specifieke expertise toe wanneer hierom

moeten doen. Dan is het goed de jeugdbescherming

gevraagd wordt en trekken we ons terug zodra dat kan, in nauw overleg met externe spe-

erbij te betrekken. Om in 2015 goed aan te sluiten

cialisten zodat jeugdbescherming snel en effectief op gang kan komen. In deze Bijdehand laten we onze ideeën zien, geïllustreerd door verhalen uit de praktijk. We staan meer dan

bij alle beoogde veranderingen in de jeugdzorg en

open hier samen met gemeenten en andere hulpverlenende instanties verdere invulling aan

de regierol die gemeenten daarin krijgen, heeft de

te geven. We zijn daar nu al veelvuldig met elkaar over in gesprek. Dat zal de komende tijd

Jeugdbescherming in Gelderland (nu nog Bureau

alleen maar intensiever worden, zodat gezinnen met complexe problemen ook na 2015 de best mogelijke hulp krijgen.

Jeugdzorg Gelderland) haar werkwijze vernieuwd.

Ik wens u veel leesplezier. Voor opmerkingen en suggesties houden wij ons van harte

Sacha Damen (gedragsdeskundige) en Leo Schraven

aanbevolen.

(teamleider) vertellen daar meer over.

Hans Lomans, Bestuurder Bureau Jeugdzorg Gelderland

2

bijdehand / nr. 1 /mei 2014

bijdehand / nr. 1 / mei 2014

3

Ze moeten er aan wennen dat we vaker gaan meekijken zonder op te schalen naar een ondertoezichtstelling (OTS) of uithuisplaatsing

Welke hulpverlener heeft een goede band met het gezin? Dan blijft die in het gezin

visie Wat is die nieuwe werkwijze in de Jeugdbescherming?

school of uit het wijkteam komen: ‘We

Leo: “Dat is dat we als jeugdbeschermer

gaat met dit kind? Dan gaan we sámen met

Ook voor ouders is het wennen. Mensen

woordelijkheid, niet overgenomen door de

gebruik van een van de ouders. Ook in de

hebben hier een vastgelopen situatie, we

die mensen kijken wat we kunnen doen.

zijn nog bang voor Bureau Jeugdzorg: o jee

professional.”

Nieuwe Jeugdbescherming maken we afwe-

komen niet meer binnen, willen jullie mee-

We vragen eigenlijk: waarmee kan ik hel-

die komt ingrijpen. Ze moeten er aan wen-

meehelpen met het vinden van een oplos-

kijken?’ Dat deden we al, maar nu doen

pen, wat kan ik voor je doen? Dat is ons

nen dat we vaker gaan meekijken zonder op

we dat volgens die vernieuwde werkwijze

op zich wel eigen hoor, we brengen het nu

te schalen naar een ondertoezichtstelling

Zorgt dat niet voor een pappen-ennathoudentoestand?

veiligheid van het kind, wat gebeurt er als

sing in een gezin, door aan te sluiten bij wat er al is. Wij voegen onze expertise

in de Jeugdbescherming. Dit betekent dat

alleen duidelijker naar voren.”

(OTS) of uithuisplaatsing. Want wij denken

Leo: “Juist niet. Het levert juist betere

stappen in het hulpverleningsaanbod?”

daaraan toe. En dat doen we alleen als het

onze medewerker aansluit bij de al betrok-

dat je dat kunt voorkomen, als je de jeugd-

oplossingen op, omdat de ideeën ook van-

ons gevraagd wordt, als het andere partijen

ken hulpverleners, dus bijvoorbeeld het

uit het gezin zelf komen. Wij als hulpverle-

wijkteam. Onder meer door te kijken: welke

Aansluiten in plaats van overnemen, dat lijkt me wennen.

bescherming vroegtijdig betrekt en wij goed

niet meer lukt om ouders te ondersteunen.

afstemmen met het voorliggende veld.”

ners hebben weliswaar afgesproken wie de

Zodra dat wel weer lukt, laten wij het ook

hulpverlener heeft een goede band met het

Leo: “Jazeker. Zowel voor ons als voor

weer los.”

gezin? Dan blijft die in het gezin.”

andere zorgverleners. Zij zeiden soms: wij

Hoe werkt dat in de praktijk?

gingen: wat betekent deze situatie voor de we niets doen en wat worden vervolgens de

met zijn allen over eens zijn dat we het zó

weten het niet meer, we stoppen ermee, nu

Waarom willen jullie die OTS-en eigenlijk voorkomen?

En levert zo’n Nieuwe Jeugdbescherming overleg meer op dan wanneer je met alleen jeugdbeschermers praat?

gaan doen. Het is een gezamenlijke verant-

Sacha: “Ja. Het aardige aan de Nieuwe

regie voert, maar de kunst is dat we het er

Wat is het grootste verschil met hoe het nu is?

moeten jullie maar zeggen hoe het moet.

Leo: “Dat is veel prettiger voor ouders en

woordelijkheid. En dat is veel sterker.”

Jeugdbescherming is dat het een heel fris

Sacha: “Elke week zit een team van

Maar ik ga de oplossing niet brengen, ik

kinderen zelf. Het is nogal wat als je onder

Sacha: “Bovendien maken we meer dan

perspectief oplevert. Er was bijvoorbeeld

jeugdbeschermers bij elkaar om casus-

Leo: “We zijn nu nog geneigd om het over

ga hélpen hem te realiseren. Door op die

toezicht wordt gesteld om te controleren

vroeger gebruik van het netwerk van een

onlangs een gezin, waarvan het kind al

sen te bespreken volgens een vaste

te nemen. Met onze vernieuwde aanpak

manier samen te beginnen wordt het daar-

of je de verantwoordelijkheid voor je kind

gezin. Ons uitgangspunt is: iedereen heeft

lange tijd niet meer naar school ging.

methodiek. Eén keer in de vier weken

voegen we toe wat nodig is, en blijven we

na voor ons ook gemakkelijker om weer los

wel neemt. Voor het kind geldt dat ook, die

een netwerk. Als je die mensen samen om

Tot nu toe was er steeds gekeken naar wat

breiden we deze groep uit met het Nieuwe

ook niet langer dan nodig is. We worden

te laten.”

heeft een OTS in zijn ontwikkelingsdossier

de tafel zet en vraagt: wat denken jullie,

er mis was in het gezin, waardoor het kind

Jeugdbescherming overleg. Hierin zitten

iets tijdelijks erbij. De basis blijft bestaan,

Sacha: “Andere hulpverleners reageren

staan. Dat gun je kinderen niet, ze krijgen

en wat kunnen jullie betekenen? Dan blijkt

niet meer naar school ging. Tegelijkertijd

naast jeugdbeschermers, onze jeugdre-

want die is vertrouwd voor de cliënt.”

soms eerst teleurgesteld of verrast. Die

er een label van. We draaien het zelfs om.

dat er een grote bereidheid onder mensen

hadden de ouders en het kind zelf aange-

classeerders en medewerkers van het

Sacha: “Een ander verschil is dat we nu nog

denken: jullie zouden toch gaan ingrijpen?

De belangrijkste ontwikkeling is dat ouders

is om wat te doen. En we laten het niet los

geven dat hun grootste probleem was dat

Advies- en Meldpunt Kindermishandeling,

meer vanuit samenwerking starten.

Er is al zoveel gedaan, niets werkte, dan

zich realiseren dat ze de verantwoordelijk-

natuurlijk. We stellen wel kaders. Dat er

het kind thuis zat. De jeugdreclasseerder

de William Schrikker Groep (voor kinderen

We stellen vragen aan het gezin en de hulp-

wordt het tijd om een melding te doen bij

heid hebben en houden. Ik kan wel vertel-

iemand beschikbaar is wanneer de kinderen

in de Nieuwe Jeugdbescherming zei direct:

en/of ouders met een beperking) en de

verleners die daar vaak al bij betrokken zijn:

de Raad voor de Kinderbescherming.

len wat ze moeten doen, maar dat gaat hem

uit school komen bijvoorbeeld of dat de kin-

‘O, maar daar hebben wij methodes voor,

Eigen Kracht Centrale. Samen pakken we

Wat vindt u zelf belangrijk? Wie vinden het

Dan moeten we heel goed uitleggen waar-

niet worden. Je moet samen zoeken naar

deren niet geconfronteerd mogen worden

om iemand in heel kleine stapjes weer naar

meldingen op die bijvoorbeeld van een

eigenlijk allemaal belangrijk dat het goed

om we niet meteen opschalen.

oplossingsrichtingen. Vanuit hun verant-

met de gevolgen van overmatig alcohol-

school te laten gaan. Dan komt de rest vanzelf wel.’ En dat werkt.”

4



5

jeugbescherming

reportage

reportage

Hoe de hulpverlening voor Daan op gang komt

angstig. Zowel school als ouders vroegen

Jeugdbescherming is dat we vanuit verschil-

huiskamer in gelopen. Medewerker van

zich af hoe dat kwam en vroegen Onderwijs

lende disciplines naar een casus kijken.

Humanitas Francisca ziet het en grijpt

Zorg Centrum Zutphen (OZC) om hulp. Het

Dat is leerzaam én goed voor de zaak.”

meteen in. “Kom jij maar even mee naar

OZC ging aan de slag maar klopte daarna

Esther gaf ook advies voor de werkrelatie

de keuken.” De twee verlaten de kamer

aan bij Bureau Jeugdzorg omdat Clarissa

met moeder. Zo moest Hiske de zorgen en

om te bespreken hoe het telefoongesprek

afspraken niet nakwam. “Het lukte vaak

de afspraken heel concreet maken. “Je over-

met de huisarts ging. Clarissa heeft een

niet om contact met haar te krijgen”, vertelt

vraagt iemand snel. Soms kun je iemand

slecht weekend achter de rug; ze heeft twee

Sandra Schoonbrood, ambulant hulpver-

beter bij de hand nemen en niet allerlei

nachten amper geslapen en angstaanvallen

lener bij OZC. “Bellen, sms’en, langsgaan:

keuzes voorleggen. Dat is te ingewikkeld.”

met hyperventilatie. Met de mobiele tele-

het contact kwam niet tot stand. Hierdoor

foon van Francisca - haar eigen beltegoed

konden we geen hulp regelen. Ondertussen

Na het eerste overleg zocht Hiske contact

is op - mocht ze de huisarts bellen om een

maakten we ons zorgen over de veiligheid

met de ouders en alle betrokken hulpverle-

afspraak te maken.

van Daan.”

ners. Samen stelden ze een veiligheidsplan

We zitten bij Clarissa thuis, een sober

De zaak werd besproken in het maan-

om de veiligheid te verhogen. Sandra (OZC):

ingericht appartement in Zutphen. Hiske

delijkse overleg van de Nieuwe

“We hebben een duidelijke rolverdeling.

wil graag weten hoe het gaat en of de situ-

Jeugdbescherming, bestaande uit het

Bureau Jeugdzorg heeft de regie en gaat

atie voor Daan is verbeterd. Francisca van

basisteam van Bureau Jeugdzorg (zes

over de aansturing, kaders en afspraken.

Humanitas zit erbij als ondersteuning van

jeugdhulpverleners en jeugdbeschermers),

Zij hebben bijvoorbeeld de kaders gesteld

moeder, die een licht verstandelijke beper-

jeugdreclasseerders en mensen van het

met concrete afspraken voor de veiligheid

king heeft. “Je hebt de afgelopen tijd een

AMK van Bureau Jeugdzorg en van de

van Daan en het co-ouderschap aangepast.

In februari trok het Onderwijs Zorg Centrum Zutphen

hoop te verstouwen gekregen”, zegt Hiske

William Schrikker Groep (een landelijk wer-

Bij het OZC realiseren we de zorg, denk aan

(OZC) aan de bel bij Bureau Jeugdzorg Gelderland

als Clarissa naast haar op de bank is gaan

kende instelling voor jeugdbescherming

speltherapie voor Daan en begeleiding van

zitten. Meteen zijn er weer tranen. “Ik heb

voor kinderen en/of ouders met een beper-

ouders. Als deze hulpverlening is gestart

zoveel liggen nadenken over alle proble-

king). Dat gaat volgens een vaste systema-

draagt Bureau Jeugdzorg de regie weer over

men.” “Zal ik regelen dat Daan vandaag

tiek van een genogram met alle mensen

aan het OZC.”

door zijn vader wordt opgehaald?”, biedt

rond het kind, tijdlijn van gebeurtenissen,

De jongen vertoonde op school teruggetrokken gedrag en kon niet goed meekomen met de

Hiske aan. “Dan heb jij even tijd om tot rust

sterke kanten en zorgpunten binnen het

Terug naar Clarissa. Een van de punten

lesstof. Zijn moeder was vaak niet bereikbaar.

te komen.” Het lijkt Clarissa een goed idee.

gezin. Het viel gezinsvoogd Esther Bomhof

in het veiligheidsplan is dat Clarissa het

Jeugdhulpverlener Hiske Ypma pakte de melding op,

Hiske benadrukt wel dat het voor Daan

van de William Schrikker Groep meteen op

bezoek van vrienden beperkt en dat zij

beter is om de afspraken in de bezoekrege-

dat de bewindvoering en hulpverlening van

niet blijven logeren als Daan er is. “Op

ling zo min mogelijk te verzetten, omdat dit

moeder als zorgpunt werden gezien.

het moment komt er niemand langs”, zegt

onrust geeft.

“Wij vinden het juist positief dat dit bij

Clarissa. “Daardoor drink ik ook minder,

moeder is geregeld, een grote zorg minder.

ik heb vrijwel geen drank in huis. Een bier-

besprak de situatie in het Nieuwe Jeugdbescherming overleg en stelde een veiligheidsplan op. Het is een nieuwe integrale en multidisciplinaire aanpak waar-

Daan heeft veel meegemaakt en is getuige

Anders hadden we daar eerst mee aan de

tje is alleen gezellig als er iemand bij is.”

bij Jeugdzorg aansluit en niet overneemt. Door de

geweest van huiselijk geweld, zowel ver-

slag gemoeten.”

Afgesproken is dat ze niet meer drinkt in

baal als fysiek. Zijn ouders zijn gescheiden

Het was een eyeopener voor Hiske en

het bijzijn van Daan, daarbij krijgt ze hulp

en moeder heeft een drankprobleem en

haar collega’s. “Je merkt dat de William

van Tactus Verslavingszorg. “Misschien is

voorkomen. “Moeder komt de afspraken nu na,

veel wisselende contacten. Daan zit nu in

Schrikker Groep deskundig is als het gaat

het goed om te vragen of zij je ook kunnen

dat is het belangrijkste.”

groep 2 en loopt een half jaar achter. Hij

om mensen met een verstandelijke beper-

helpen met de angstaanvallen, dan krijg je

heeft moeite met nieuwe mensen en is

king. Het mooie van overleg met de Nieuwe

er niet nog een hulpverlener bij”, oppert

inzet van dranghulp kon gedwongen hulp worden

bijdehand / nr. 11 // mei mei 2014 2014

Met rode ogen komt moeder Clarissa de

op voor Daan. Hierin staan alle afspraken

met zorgen over de veiligheid van Daan (5).

6

Samen stelden ze een veiligheidsplan op voor Daan. Hierin staan alle afspraken om de veiligheid te verhogen

7



7

De ouders zijn zich bewust van de ernst van de zaak en dat geeft meer draagvlak

kort nieuws De Cliëntenraad zoekt nieuwe leden. Iets voor u?

Hiske. Francisca stelt voor dat ze met

Volgens Mike zijn er bij hem weinig risico’s

Door de inzet van de Nieuwe

Clarissa een lijstje met vragen maakt voor

voor Daan, maar de frons van de reclasse-

Jeugdbescherming komt de hulpverlening

de afspraak met de huisarts.

ringswerker laat zien dat zij er anders over

nu op gang. OZC’er Sandra vindt dit een

De Cliëntenraad behartigt de gemeen-

nauw betrokken bij de hulp die Bureau

denkt. “Wat wil je zeggen?”, vraagt Mike.

positieve ontwikkeling. “Moeder komt

schappelijke belangen van mensen die

Jeugdzorg biedt? Of bent u deskundige

Bij Reclassering Nederland in Zutphen

“Ik zie aan je dat je iets wilt zeggen.”

de afspraken met Bureau Jeugdzorg na,

met Bureau Jeugdzorg te maken hebben:

op het agogisch vlak, maatschappelijke

Bureau Jeugdzorg Gelderland organi-

heeft Hiske een gesprek met vader Mike.

Het gaat om een incident waarbij de buur-

Humanitas helpt haar daarbij. Door de bete-

ouders, opvoeders, kinderen en jongeren.

dienstverlening of jeugdhulpverlening,

seert samen met de landelijk werkende

Huiselijk geweld is de reden dat vader Mike

vrouw ruzie kreeg met Mike’s vriendin en

re communicatie kunnen we nu de nodige

De Cliëntenraad is een belangrijke

ICT of repressie zoals politie, justitie,

instellingen, de Eigen Kracht Centrale,

nu onder toezicht staat bij de reclassering.

haar sloeg. “Oh, dat. Ik was op dat moment

hulpverlening starten. De ouders zijn zich

gesprekspartner van Bureau Jeugdzorg

reclassering?

de Raad voor de Kinderbescherming en

“Na jaren van irritatie liep het uit de hand

op mijn werk maar ik vind dat mijn vriendin

bewust van de ernst van de zaak en dat

Gelderland en zorgt ervoor dat cliënten

tussen mij en Clarissa”, legt Mike uit. “Ze

goed heeft gehandeld. Ze heeft de vrouw

geeft meer draagvlak.” Clarissa bevestigt:

gehoord worden. De cliëntenraad adviseert

Meld u dan aan als nieuw lid.

26 juni een werkconferentie over jeugd-

kwam vaak ’s nachts dronken thuis en wilde

naar buiten geduwd, de deur dicht gedaan

“Mijn eigen problemen komen later, ik doe

gevraagd en ongevraagd de Raad van

Zie voor meer informatie:

bescherming nieuwe stijl.

dan praten, over van alles. Ze hield maar

en de politie gebeld.” Daan zat tijdens

dit nu voor Daan. Als het niet goed met me

Bestuur en de Raad van Toezicht over zaken

http://www.bjzgelderland.nl/over-bureau-

niet op, terwijl ik wilde slapen.” Na een

het conflict in de huiskamer te spelen en

gaat, sluit ik me af voor iedereen maar de

die voor cliënten van belang zijn.

jeugdzorg-gelderland/vacatures-en-stages

De voorbereidingen op de ‘Nieuwe

korte inleiding pakt Hiske de ‘flappen’ erbij

heeft er niet veel van meegekregen, denkt

afspraken met jeugdzorg kom ik na.”

U kunt ook telefonisch contact opnemen

Jeugdbescherming’ zijn vorig jaar

met daarop de punten uit het veiligheids-

Mike. “Kinderen krijgen vaak meer mee

Iets voor u?

met Bureau Jeudgzorg Gelderland via

gestart en inmiddels wordt op vele

plan. “Die neem ik altijd mee, het praat

dan je denkt”, zegt Hiske. “Het is voor

De Cliëntenraad kan nieuwe leden gebrui-

026 -3629111

fronten de samenwerking gezocht en

makkelijker als we de afspraken duidelijk

Daan vervelend dat hij zo vaak in dergelijke

ken! Bent u cliënt van Bureau Jeugdzorg of

of mailen naar [email protected]

gevonden. Hierover leest u uitgebreid in

op een rijtje hebben.” Qua ouderschap zijn

situaties terechtkomt.” Volgens Mike is de

als (stief )ouder, verzorger of grootouder

deze editie van Bijdehand.

de afspraken aangepast, Daan is nu vaker

situatie nu rustig. De reclassering vindt het

bij vader Mike. “Legt dit niet te veel druk op

belangrijk om Bureau Jeugdzorg ervan op

Bureau Jeugdzorg wil leren van ervaringen cliënten

Tijdens de conferentie besteden we

Mike?”, vraagt de reclasseringswerker. Mike

de hoogte te brengen. Hiske is blij met de

denkt dat het wel meevalt. “Het gaat goed

informatie. “Het is belangrijk dat iedereen

Bureau Jeudgzorg Gelderland hecht veel

Deze exitvragenlijsten zijn onlangs geëva-

komstplannen, het perspectief van de

met mij en mijn vriendin, ik heb nu ook min-

weet wat er speelt en begrijpt wat Daan

waarde aan hoe cliënten de hulp ervaren.

lueerd met de Cliëntenraad en met eigen

jeugdbescherming en de ontwikkelin-

der zorgen omdat de hulpverlening goed op

dwars kan zitten.”

Daarom krijgt elke cliënt bij het afsluiten

medewerkers en verbeterd. De vragen

gen in de verschillende regio’s. Naast

van de hulp een ‘exitvragenlijst’. Daarin

sluiten nu concreter aan bij de beleving

de (gemeentelijke) zorgpartners in de

staan vragen die ons zicht moeten bieden

cliënten. Ze bieden ons de mogelijkheid de

Nieuwe Jeugdbescherming zijn hiervoor

op de beleving van cliënten van de kwaliteit

kwaliteit van onze zorg zoals cliënten deze

ook (nieuwe) wethouders en raads-

van de begeleiding door hun hulpverlener

ervaren waar nodig te verbeteren.

leden uitgenodigd. Via onze website

gemeenten in Gelderland op donderdag

aandacht aan de vorderingen, toe-

gang komt. Voor Daan wil ik alles doen.”

en van het resultaat van de hulpverlening.

(www.bjzgelderland.nl) en mailing ver-

Bureau Jeugdzorg Gelderland op weg naar keurmerk Gecertificeerde Instelling

8

bijdehand / nr. 12 //mei oktober 2014 2013

Werkconferentie ‘Nieuwe Jeugdbescherming’


8

strekken we nog nadere informatie over tijd en plaats van de conferentie.

Het Rijk en de VNG hebben afgesproken

Keurmerkinstituut, de organisatie die de

dat een instelling die na 1 januari 2015 de

certificering uitvoert, zijn bij ons geweest

Vóór we het keurmerk Gecertificeerde

jeugdbescherming en jeugdreclassering uit

en hebben onze organisatie en werkwijzen

Instelling ontvangen volgt in september

wil voeren, daartoe gecertificeerd moet zijn.

onder de loep genomen. Een eerste conclu-

nog een laatste bezoek van de auditoren.

Dat geldt dus ook voor Bureau Jeugdzorg

sie is dat we er goed voor staan. De audi-

Wij zien vol vertrouwen een goede uitslag

Gelderland.

toren hebben open en prettige gesprekken

tegemoet.

Inmiddels is het certificeringsproces

met onze medewerkers gevoerd en noem-

van start gegaan. Auditoren van Het

den hen "heel professioneel en betrokken”. bijdehand bijdehand / nr. /2 nr. / oktober 1 / mei 2014 2013

9

rianne & ruud interview

Eenduidige toegang

Jullie project heet Eenduidige Toegang. Is die toegang nu dan niet eenduidig?

Rianne: “Is het antwoord nee, dan zetten ze de vraag door naar het

Rianne: “Niet helemaal. Als mensen zich nu zorgen maken over

de slag. De ouders krijgen dan plots een brief op de mat met de

een kind, kunnen ze op twee plekken terecht: bij het Advies- en

mededeling: ‘U kunt binnenkort een onderzoek van ons verwach-

Meldpunt Kindermishandeling (AMK) en bij de regiokantoren van

ten.’ Dat is ingrijpend voor mensen.”

betreffende regiokantoor. Is het antwoord ja, dan gaat het AMK aan

Bureau Jeugdzorg.”

Het streven is dat er straks in Gelderland één plek komt waar mensen zorgen over kinderen kunnen melden. Het Advies- en Meldpunt kindermishandeling (AMK) van Bureau Jeudgzorg Gelderland en de regiokantoren van Bureau Jeugdzorg werken hierin samen. Uitgangspunt: de zorg zo licht als mogelijk, zo zwaar als nodig en áltijd samen met de ouders. Projectleider van een experiment hierin in Gelderland-Midden Rianne van Rooijen (teamleider in de regio Arnhem van Bureau Jeugdzorg) en teamleider Ruud Kuijvenhoven (AMK) geven uitleg. 10

bijdehand / nr. 11 // mei mei 2014 2014

Ruud: “Waar die meldingen binnenkomen, verschilt per situatie en

Los je dat op met één meldpunt?

melder. Zo hebben ziekenhuizen van oudsher een relatie met het

Ruud: “We lossen dat op door heel anders te gaan werken.

AMK en de politie doet juist zorgmeldingen bij de regiokantoren

Ons vertrekpunt is: meldingen komen op één plek binnen, en wij

van Bureau Jeugdzorg. Het kan dus ook gebeuren dat meldingen

bieden vervolgens hulpverlening die zo licht als mogelijk is en zo

over dezelfde situatie tegelijkertijd op verschillende plekken binnen

zwaar als nodig. En dat doen we altijd vanuit het perspectief van

Bureau Jeugdzorg binnenkomen.”

het gezin. We gaan dus niet vergaderen, maar er meteen op af.” Rianne: “De vraag: moeten we hier een onderzoek starten, is dan

Maakt dat uit dan? Als het maar opgepakt wordt toch?

ook niet meer het belangrijkste. Het gaat om de inhoudelijke vra-

Rianne: “Klopt. Alleen is het AMK nu vooral gericht op onderzoek

gen: Wat is hier minimaal nodig om een veilige situatie voor het

en de regiokantoren meer op hulpverlening.”

kind te creëren? En wat kunnen ouders en hun netwerk zelf? Waar

Ruud: “Als wij bij het AMK een melding krijgen, gaan we eerst

ligt hun kracht? We willen dit zo veel mogelijk samen met het gezin

intern om de tafel, zonder de klant erbij, om een weging te maken:

bepalen. Zodat het gezin zo veel mogelijk de regie heeft.”

is hier een AMK-onderzoek nodig?” bijdehand / nr. 1 / mei 2014

11

interview

Zorgmelding? Niet vergaderen, maar ernaar toe

Hoe werkt dat dan?

Ruud: “En dat is een tijdelijke inzet van ons. Als het klaar is, en de

Ruud: “Als we een melding krijgen, hebben we uiterlijk binnen vijf

hulpverlening is goed op gang gekomen, dan dragen we de zaak

dagen contact met de ouders. Dat is nog best ingewikkeld, want

weer over aan de hulpverleners die er waren, bijvoorbeeld het wijk-

soms komt informatie maar summier bij ons binnen. Dan krijgen we

team. We willen het immers zo licht mogelijk houden.

een melding op papier van een politieagent, die tijdens een dienst

Wij zijn de specialisten die je inhuurt als je er niet meer uitkomt, we

iets gezien heeft. Wij hebben daar vragen over, moeten er nog even

zijn er niet om te blijven. Dat past ook helemaal binnen de nieuwe

achteraan bellen, enzovoort.”

jeugdbescherming.”

Rianne: “Daarom is het ook zo belangrijk dat we zo snel mogelijk

rené

René Knip is werkzaam als coördinator van het project Kindvriendelijk Scheiden in de regio Noordwest-Veluwe van Bureau Jeugdzorg Gelderland. Daarnaast geeft René als vaste columnist van Bijdehand elk kwartaal zijn kritische kijk op de jeugdzorg.

column

keukentafelgesprek Wanneer het om het helpen van een gezin gaat

Uiteraard is het ieders goed recht om mee te

dat te maken heeft met complexe problema-

denken over de juiste hulp in dergelijke com-

naar het gezin zelf gaan. Dan gaan we mét het gezin praten. In

En wat heeft het gezin daaraan?

tiek, zijn er veel mensen die weten hoe wij dat

plexe scheidingssituaties. Sterker nog, het is

plaats van óver hen.”

Rianne: “In de eerste plaats dat het gezin en de directe omgeving

als jeugdzorg zouden moeten doen. Neem een

van groot belang dat wij als jeugdbeschermers

Ruud: “We leggen uit dat er zorgen zijn, en vragen toestemming om

veel meer regie hebben. Zij worden immers direct actief bij de

complexe echtscheidingszaak.

die stemmen vanuit de omgeving van het gezin

bijvoorbeeld met de school te gaan praten. Als ouders die toestem-

oplossing van de problemen betrokken en aangesproken op hun

De vader van de kinderen vertelt ons dat we

samenbrengen voor wat tegenwoordig 'het

ming geven, voorkomen we een hoop juridisch gedoe.”

eigen kracht. Bovendien gaan onderzoek en hulpverlening meer

moeten optreden tegen de moeder die negatief

gesprek aan de keukentafel' heet. En daarbij

hand in hand. Nu is het nog zo dat ouders moeten wachten tot

over hem praat tegen de kinderen. De moeder

mag wat mij betreft na 1 januari 2015 ook de

En als ze die toestemming niet geven?

een AMK-onderzoek is afgerond voordat de hulpverlening gestart

wil dat we de bezoeken aan vader stoppen

verantwoordelijk wethouder aanschuiven. De

Rianne: “Dan zetten we onze bevoegdheid in. Dan zeggen we: ‘We

wordt. Straks gaan we meteen naar het gezin toe en kijken we

omdat hij de kinderen zou slaan. Marieke en

tijd dat de jeugdzorg wel even bepaalde wat

hebben niet de bevestiging dat het goed gaat komen, dus we gaan

hoe we met hulpverlening direct de ergste nood kunnen lenigen.

Thomas, hun twee in liefde verwekte kinderen,

goed was voor het gezin is hopelijk definitief

een onderzoek starten.’ Want we schuwen het onderzoek niet.

Bijvoorbeeld door te kijken op welke manieren we op de korte ter-

vragen van ons of we de ouders alsjeblieft

voorbij.

Maar door op deze manier te werken, zo licht mogelijk en altijd

mijn de druk wat van een gezin kunnen krijgen.”

kunnen laten stoppen met ruzie maken. De

Wat we daarbij echter niet moeten vergeten, is

in overleg met het gezin, hebben ouders veel meer invloed op de

Ruud: “We verbinden ons meer met een gezin. Dat doen we ook

kinderrechter verzoekt ons om een heldere

het feit dat hulpverleners in de jeugdzorg hoog-

manier waarop we aan de slag gaan. Dat is veel minder ingrijpend

door nadat we de zaak weer overgedragen hebben aan de eerste

omgangsregeling op te stellen, de school

waardige professionals zijn die hun vak uitoe-

dan een brief die zomaar op de mat valt. En voor ons is het voor-

hulpverleners, bijvoorbeeld het wijkteam, te vragen: loopt het alle-

stuurt aan op rust voor de kinderen zodat die

fenen op basis van kennis en vaardigheden die

deel dat je veel meer kunt bereiken met ouders als je met hen in

maal nog zoals we willen? Dat noemen we de rappelfunctie.

weer aan leren toekomen en de buurvrouw

de ouders, de jeugdige, de kinderrechter, de

contact blijft. Onze ervaring is dat kindermishandeling in de meeste

Zo helpen we voorkomen dat het gezin afglijdt.”

begrijpt niet dat we de kinderen niet al lang in

school en oom Anton niet hebben. Die stoel

een pleeggezin geplaatst hebben. De politie

aan de keukentafel is van ons. Dat vraagt om

stelt ons voor de omgang te gaan reguleren

een krachtige professional die gesteund en aan-

Ruud: “De meeste meldingen gaan over pedagogische verwaar-

Gaat het eigenlijk zomaar? Twee meldpunten samenvoegen?

en begeleiden zodat er een einde komt aan de

gestuurd wordt door een sterke en geprofileer-

lozing. Dat bijvoorbeeld de juf op school zegt: het kind komt met

Rianne: “Het is wel een heel proces. Maar AMK en de regiokantoren

voortdurende incidenten op zondagavond aan

de organisatie. Alleen dan kan de professional

ongepoetste tanden en zonder eten naar school. Dit kan een sig-

hebben meer gemeen dan je in eerste instantie denkt. We zijn bij

de deur bij moeder en oom Anton is van mening

enerzijds ruimte geven aan de andere stemmen

naal zijn van onveiligheid of te weinig aandacht in de thuissituatie.

Bureau Jeugdzorg steeds meer opgeschoven van een indicatiestel-

dat wij beide ouders maar eens flink moeten

aan tafel en anderzijds aan 'de stem des volks'

Dat is geen kwestie van onwil van die ouders, maar vaak juist een

ler naar een loket voor zorgmeldingen. Onze doelgroep in de regio-

confronteren met hun kinderlijke gedrag.

aan de zijlijn duidelijk maken dat helaas niet

combinatie van problemen op verschillende leefgebieden: bijvoor-

kantoren bestaat dus ook steeds meer uit gezinnen met ernstige

En dan is er nog 'de stem des volks', tegen-

iedereen die tegen een bal kan trappen tevens

beeld werkloosheid, een verslaving en psychische problemen.”

problemen, waar zorg in het drang- en dwangkader nodig is en ligt

woordig in ruime mate te vinden op de social

geschikt is voor het vak van bondscoach.

dus ook dichter bij die van het AMK.”

media, die op maandag roept dat wij partij

En wat doen we daar dan mee?

Ruud: “We zijn in dit project in koppels op stap geweest: iemand

kiezen, op dinsdag dat de jeugdzorg nooit iets

Rianne: “Onze opdracht is om juist díe dingen bloot te leggen die

van het AMK met een jeugdhulpverlener. En we ontdekten al vrij

doet en op woensdag dat wij ons juist overal

ervoor zorgen dat het tot nu toe nog niet zo gelukt is, of die tot

snel dat we heel veel hetzelfde doen. Niet alleen de methodieken,

mee bemoeien. Nederland kent tenslotte niet

nu toe door hulpverleners uitgelegd zijn als onwil. Dat doen we

maar ook de insteek. We verschillen alleen op het gebied van spe-

alleen ruim 16 miljoen bondscoaches vanwege

zoals gezegd door te kijken wat nodig is en waar de kracht ligt.

cifieke kennis en het specifiek registratiesysteem. En daar leren we

het feit dat de meesten van ons reeds op peu-

We hebben daar geëigende methodieken voor: Signs of Safety

van elkaar nu steeds meer over, zodat we straks als één team aan

terleeftijd tegen een bal konden trappen, maar

om te kijken wat er minimaal nodig is voor een veilige situatie en

de slag gaan.”

tevens ook zo'n 16 miljoen hulpverleners van-

gevallen gaat om een opeenstapeling van problemen, die tot onmacht en overbelasting leiden.”

Oplossingsgericht Werken om te kijken wat ouders en hun netwerk

wege het feit dat velen op diezelfde leeftijd ook

zélf kunnen.”

al enig besef begonnen te ontwikkelen over hoe ze een ander kind kunnen helpen.

12



13

lisa

g a a r g ik il w r e t a L “ kapster worden”

maskers af

heb ik het daar wel goed gehad. Ze hadden vier kinderen en vooral met het oudste meisje kon ik goed opschieten. Zij was echt een soort zusje voor me.” “Sinds anderhalf jaar woon ik weer thuis. Papa en mama zijn nu gescheiden en dat vind ik heel moeilijk. Ik ben echt een familiemens. Mijn ouders moesten het huis gedwongen verkopen via een veiling en ze hadden hoge schulden. Daarom hebben mama en ik eerst een tijdje bij opa gewoond. Nu hebben we weer een eigen plek. Later wil ik graag kapster worden. Daarom volg ik nu de richting zorg en welzijn, bij het leerwegondersteunend onderwijs. Ik vind het leuk om weer bij mijn vriendinnen op school te zitten, al ben ik ook best wat vrienden kwijtgeraakt toen ik in het pleeggezin zat.

Een paar weken geleden vertelde Lisa (15) voor een volle klas haar verhaal. Ze was op van de zenuwen, maar toch wilde ze zelf aan haar klasgenootjes uitleggen waarom ze zo vaak niet op school is. Haar gezinsvoogd Marij Roorda was er bij, als steun en toeverlaat. Dat was een paar jaar geleden wel anders. “Toen Marij in het begin bij ons thuis kwam, dacht ik: nee, daar heb je dat mens weer.” Samen zoeken ze nu naar de juiste hulp voor Lisa, zodat ze beter om leert gaan met haar verleden en haar sombere buien.

“Ik heb niks verkeerd gedaan. Maar toch ben ik uit huis geplaatst

Het is een goed experiment om erachter te komen wie je echte

toen ik twaalf jaar was. Het kwam eigenlijk door mijn oudere broer,

vrienden zijn. M’n beste vriendinnetje ken ik al sinds ik vijf jaar

denk ik. Hij had allerlei gedragsproblemen. Er waren veel span-

ben (zie foto). Zij betekent echt heel veel voor me.

ningen thuis, papa en mama maakten vaak ruzie. Papa had een alcoholprobleem en moest naar een afkickkliniek en mama lag een

Maar ook Marij is belangrijk voor me geworden. Toen papa een

tijd in het ziekenhuis.

tijd terug een zelfmoordpoging deed, was Marij er voor me. Toen besefte ik pas goed dat zij er is om mij te helpen. Dus nu durf

Toen werd besloten dat ik uit huis moest, naar een pleeggezin ver

ik haar echt te vertrouwen en ben ik eerlijk tegen haar. Ik ben blij

weg. Ik wilde niet, maar ik moest. Ik was zó boos op Marij. Ik miste

dat ze er is.

mama heel erg, ik wilde haar de hele tijd bellen. Verder lag ik in het

14


begin alleen maar op bed. Ik heb daar uiteindelijk meer dan zeven

De laatste tijd ga ik niet altijd naar school. Ik ben vaak somber en

maanden gewoond. En na een tijdje merkte ik wel dat het rustiger

zie het niet meer zitten, ik denk er wel eens over om er een einde

was voor mij. Het was toch wel goed om even thuis weg te zijn.

aan te maken. Waarom is dit alles mij overkomen? Ik heb heel

Mijn pleegouders waren gelovig. Ze gingen op zondag naar de kerk

veel vragen. Daarom zie ik Marij nu elke twee weken. Samen met

en dan moest ik een rok aan. Oh, wat haatte ik dat. Maar verder

school en Marij kijken we wie mij het beste verder kan helpen.”


15

jack

kirsten

19 jaar

Jeugdreclasseerder

nauwelijks vertrouwen in zijn eigen toekomst. We namen samen het rapport van de Raad voor de Kinderbescherming door en toen werd pas echt duidelijk dat er snel iets moest gebeuren, dat Jack het eigenlijk niet meer zo zag zitten.” Het is dan bijna zomervakan-

Jack, net 19 jaar, is een knappe jongen, met een hip

tie en op advies van zijn school is Jack gestopt met de HAVO, om

kapsel en dito kleding. Het gaat de laatste tijd best

een opleiding te gaan volgen die meer aansluit bij wat hij wil. Jack

goed met hem, maar op dit moment even minder.

een MBO-opleiding tot juridisch medewerker. “In die eerste tijd

wil rechten gaan studeren en als opstap begint hij na de zomer met had ik bijna dagelijks contact met Jack. Ik heb hem toen bijna let-

“Geen idee wat ik hier allemaal mee moet”, verzucht

terlijk aan de hand meegenomen. Vooral in alle stappen die gezet

hij, terwijl hij een stapeltje formulieren over de tafel

moesten worden voor zijn nieuwe opleiding: open dagen bezoeken,

richting Kirsten schuift. Kirsten Stuijts, zijn jeugdre-

gesprekken voeren met de school, studiefinanciering regelen. Jack had veel behoefte aan bevestiging en had de neiging in alles wat

classeerder bij Bureau Jeugdzorg Gelderland, bekijkt

hij met me besprak het negatieve naar voren te halen. Ik bleef juist

de formulieren. “Hier staat dat je binnen twee dagen

steeds mijn vertrouwen in hem uitspreken en hem positief bekrach-

na afgelopen zaterdag het volledige bedrag moet

tigen in wat hij allemaal deed. We hebben het ook wel over therapie voor hem gehad, maar dat wil hij nog niet.”

betalen.” Jack kijkt haar verschrikt aan. “Dat meen je Als Jack geboren wordt zijn zijn ouders al uit elkaar en is zijn vader

steeds minder. Door alle ingrijpende gebeurtenissen krijgt Jack

Met zijn allen om tafel

niet in beeld. Jack en zijn oudere broer worden opgevoed door hun

depressieve klachten en blijft vaak ziek thuis van school. De school

Kirsten: “Ik voer ook gesprekken met Jack samen met zijn broer en

moeder en oma, die bij hen woont. Jack’s moeder krijgt een nieuwe

maakt zich zorgen en schakelt de leerplichtambtenaar in, die op

moeder en de andere betrokken hulpverleners. Zijn broer wordt

ren. Dat is vandaag. Weet je hoe je dat moet doen?”,

partner, die zowel Jack als zijn broer geregeld mishandelt. De Raad

zijn beurt de Raad voor de Kinderbescherming vraagt onderzoek

begeleid door een reclasseerder en zijn moeder krijgt psycho-

vraagt ze. “Nee, daar snap ik niks van”, antwoordt

voor de Kinderbescherming doet onderzoek en in diezelfde periode

te doen. Op basis van dit onderzoek legt de Kinderrechter Jack

sociale hulp en schuldhulpverlening. Ik heb iedereen om tafel gezet

Jack. “Dan lijkt het mij verstandig dat we dat samen

gaat moeder weg bij deze man. Enige tijd later loopt zij als gevolg

twee jaar begeleiding van Bureau Jeugdzorg op. In dit geval van de

en met elkaar hebben we afspraken gemaakt. Bijvoorbeeld over de

van een ongeluk hersenletsel op en krijgt oma een cruciale rol in de

jeugdreclassering omdat er sprake is schoolverzuim. Jack is dan net

communicatie. Dit bleek heel lastig voor het gezin om zelf te orga-

opvoeding. Intussen zorgt ook Jack’s broer vanwege psychiatrische

18 jaar.

niseren, maar het lukte wél als we een gespreksmoment creëerden.

niet…” “En als dat niet lukt”, vervolgt Kirsten, “moet je binnen drie dagen dit formulier ingevuld terugstu-

doen.”

Hierin hebben Jack, zijn broer en moeder ook nog individuele bege-

problemen en een verslaving voor de nodige onrust in het gezin.

16


Net als Jack’s vader, waar Jack af en toe contact mee zoekt, die Jack

Ik bleef steeds mijn vertrouwen in hem uitspreken

leiding gehad, elk van hun eigen hulpverlener. Het resultaat hiervan

kleineert. Als Jack 16 jaar is overlijdt zijn oma. Jack zit dan in drie

“Ik zocht Jack na de uitspraak van de kinderrechter thuis op”, ver-

is dat Jack en zijn moeder elkaar nu beter begrijpen. Maar ook dat

HAVO en op zich ging het goed op school, maar vanaf dat moment

telt Kirsten. “Ik werd door hem en zijn moeder hartelijk ontvangen.

Jack’s broer uit huis is gegaan, uiteindelijk is dat voor iedereen

Maar wat me ook direct opviel was Jack’s onzekerheid. Hij had

beter.”


17

Stap voor stap krijg hij zichzelf terug, ik zie hem echt groeien naar zelfstandigheid en meer vertrouwen

het verhaal van

complexe echtscheidingen reportage

Inzetten op zijn netwerk

dag het volledige bedrag moet betalen.” Jack kijkt haar verschrikt

Na de zomer start Jack met zijn MBO-opleiding. Kirsten: “Ik zag

aan. “Dat meen je niet…” “En als dat niet lukt”, vervolgt Kirsten,

hem opbloeien. Op school vond hij aansluiting met leeftijdgenoten

“moet je binnen drie dagen dit formulier ingevuld terugsturen.

en bevestiging. Hij doet nu wat hij leuk vindt en ziet ook dat het

Dat is vandaag. Doe je dat niet, dan worden je spullen in beslag

lukt. Hij doet de versnelde opleiding; volgend jaar wil hij naar het

genomen.” Jack kijkt nu heel ongelukkig. “Kijk, je moet sowieso je

HBO. Stap voor stap krijg hij zichzelf terug, ik zie hem echt groeien

schuld inlossen, dat weet je. Maar wat kan je nog meer doen nu?”

naar zelfstandigheid en meer vertrouwen. Hij ziet er zelfs anders

Jack zegt te willen bellen met het incassobureau om uit te leggen

uit nu, verzorgder, en is veel opener. Het komende jaar blijf ik hem

dat er al betalingen zijn gedaan. Dat lijkt Kirsten een goed idee.

nog begeleiden. Hij is er ook nog niet, hij valt soms nog terug in

En ze wijst hem op de mogelijkheid een betalingsregeling voor het

onzekerheid en kan dan heel passief worden. Daar blijven we aan

restant aan te vragen. “En weet je hoe je die formulieren in moet

werken. En ik ga het komende jaar inzetten op zijn netwerk. Waar

vullen?”, vraagt ze. “Nee, daar snap ik niks van.” “Dan lijkt het

kan hij vertrouwen en hulp vinden indien nodig, dat kan ook pro-

mij verstandig dat we dat samen doen”, stelt Kirsten. Jack buigt

fessionele hulp zijn. Het is belangrijk dat nu goed te regelen, want

zich over het formulier, het kost hem de nodige tijd alles in te vul-

ik ben straks weg.”

len. Ineens legt hij zijn pen neer en zegt ferm: “Ik vind dit wel echt

Samen aan tafel

heel erg hoor.” “Wat precies?”, vraagt Kirsten. “Nou, dat er ineens

De deurwaarder voor de deur

iemand voor de deur staat, die mijn playstation mee kan nemen.”

Maar eerst is er een urgente hobbel die genomen moet worden.

Hij schiet er zelf van in de lach. En dan, door zijn eigen woorden, in

Doordat Jack zich pas vlak voor de zomervakantie heeft ingeschre-

de stress. Jack vloekt, draait nerveus op zijn stoel. “Ik wil nu eerst

ven voor de nieuwe opleiding, is de aanvraag voor de aanvullende

bellen.” “Probeer even rustig te blijven Jack. Het lijkt me goed dit

studiefinanciering vertraagd. Om hiervoor in aanmerking te komen

eerst even voor te bereiden. Wat wil je ze precies zeggen?” “Dat ik

moet Jack bovendien het financiële plaatje van zijn ouders aan De

vandaag jou pas zie voor hulp en daardoor nu pas die formulieren

Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) voorleggen. Kirsten begeleid

terug kan sturen en dat ik een betalingsregeling wil treffen. En

Jack in het contact met zijn vader, wat in heel kleine stapjes ver-

ik wil echt nu bellen.” Hij maakt een wanhopig gebaar. “Waarom

loopt en opnieuw een hoop spanning met zich meebrengt voor

staan ze er dan ook ineens, op een zaterdag. Dat is toch idioot??”

Jack. Kirsten: “DUO concludeerde dat vader genoeg verdient voor

Jack belt het incassobureau - op de speaker - en wordt met een

een bijdrage aan Jack, waarmee zijn recht op aanvullende beurs

vrolijk deuntje in de wacht gezet. Hij zucht ongedurig. Na enige tijd

verviel. Jack’s vader levert die bijdrage echter niet. Inmiddels heb

wordt de telefoon opgenomen. En heel rustig ineens, zakelijk bijna,

Marcia: “Michel doet alles om me dwars te zitten.

ik een ‘buitenbeschouwingsprocedure’ gestart zodat Jack toch

staat Jack de mevrouw aan de andere kant van de lijn te woord.

financiering kan krijgen. Helaas is er vanwege de periode die is ver-

Over de speaker klinkt haar stem: “Maar u gaat die formulieren wel

Komt hij onze dochter niet ophalen, zodat ik niet

streken ook een incassoprocedure gestart. Een paar dagen geleden

vandaag nog opsturen dus?” “Ja”, beaamt Jack. “Dan is het goed

ineens de deurwaarder voor Jack’s deur.”

hoor.”, klinkt de stem. Jack: “Oké. Dan heb ik dus geen probleem?” “Nee hoor”, verzekert de mevrouw hem. Jack hangt op, leunt ach-

Playstation

terover in zijn stoel en slaakt een zucht van verlichting. “Dat doe

Jack moet allerlei formulieren aan het incassobureau retourneren.

je echt goed!”, prijst Kirsten hem. “Wat gaat er door je heen nu?”

Omdat hij dit erg lastig vindt helpt Kirsten hem daarbij. Ze hebben

Lachend kijkt Jack haar aan. “Mijn playstation gaat niet weg.”

afgesproken bij het regiokantoor van Bureau Jeugdzorg Gelderland.

Kirsten lacht met hem mee.

Aanvankelijk lijkt Jack wat schuchter. En onzeker. “Geen idee wat ik hier allemaal mee moet”, verzucht hij, terwijl hij een stapeltje formulieren over de tafel richting Kirsten schuift. Kirsten bekijkt de

kan werken.” John: “En wie heb je daar uiteindelijk mee Michel?” Michel: “Marcia.” John: “Nee. Je doet er jezelf tekort mee. En je dochter. Wil je dat?” Stilte.

papieren. “Hier staat dat je binnen twee dagen na afgelopen zater-

18



19

Het is de kunst om als hulpverlener niet partijdig te zijn

Papa en mama zijn net kleuters

reportage Marcia en Michel zijn al jaren verwikkeld in

is bewust”, vertelt hij ons later. “Door af en

niet kan veranderen, maar wel zijn eigen

gemaakt, vlot de rest van het gesprek niet

de veilige ontwikkeling van het kind in het

zijn stagiaire begreep hij dat opleidingen

een extreem ingewikkelde echtscheiding.

toe niets te zeggen, dwing ik hen ertoe om

gedrag. En dat hij in het belang van zijn

altijd even goed. Marcia is boos op Michel

geding is. John: “Er is bewezen dat elk kind

hieraan helemaal geen aandacht besteden.

Omdat hun achtjarige dochter Alice hier

na te denken en zelf oplossingen te beden-

dochter moet denken. “Voor wie ga je naar

omdat hij haar op een feestje raar behan-

last heeft van ouders die niet met elkaar

“En dat terwijl dit zaken zijn die veel voor-

last van heeft, is door Bureau Jeugdzorg

ken.” Al snel halen Michel en Marcia allerlei

zwemles kijken? Voor Marcia of voor Alice?”

delde. Michel vertelt echter een heel ander

door een deur kunnen. Wat je vaak ziet,

komen en ontzettend veel tijd en energie

Gelderland ingegrepen. Nadat een project

oude koeien uit de sloot. De discussie loopt

Het kwartje valt. Michel reageert emotio-

verhaal, waarop Marcia aan tafel in tranen

is dat kinderen in een loyaliteitsconflict

kosten. De reden dat ik samen met collega’s

bij Lindenhout is mislukt, zijn ze vrijwil-

hoog op. Van ‘toen deed jij dit’ tot ‘je pro-

neel: “Ik schaam me soms best tegenover

uitbarst. “Ik trek dit niet hoor”, roept ze

terecht komen. ‘Als ik iets aardigs zeg over

aan deze pilot ben begonnen en we een

lig in gesprek met Bureau Jeugdzorg. Het

beert me financieel kapot te maken.’ John

Alice omdat ik er niet in slaag haar ouders

uit. “Hij doet alles om me dwars te zitten.”

mama, dan moet ik ook iets aardigs zeggen

handreiking ‘complexe echtscheidingen’

is voor hen de laatste kans om samen tot

grijpt in. “Jullie willen naar de toekomst kij-

te bieden die samenwerken in plaats van

Michel haalt zijn schouders op. “Zit jij mij

over papa’. Veel kinderen gaan het mijden

hebben gemaakt, is dat ik denk dat je

goede afspraken te komen. Lukt dit niet?

ken, hebben jullie me verteld. Maar allebei

tegenwerken. Ik heb echt wel goede bedoe-

niet dwars dan?” Het is duidelijk dat de

om over gevoelens te praten en hebben het

hiermee als hulpverlener een verschil kunt

Dan wordt er gedwongen hulpverlening

blikken jullie voortdurend terug. Wat willen

lingen, maar het lukt gewoon niet altijd om

twee nog een lange weg te gaan hebben in

alleen nog maar over materiele zaken. Wij

maken. Bureau Jeugdzorg Gelderland heeft

geëist. John Appels van Bureau Jeugdzorg

jullie?” Beiden geven toe dat ze inderdaad

ze waar te maken.”

hun omgangsregeling. Toch zijn er volgens

betrekken het kind altijd in de gesprekken.

expertise over dit onderwerp in huis. Dat is

begeleidt het stel. Hij heeft veel ervaringen

naar de toekomst willen kijken. Maar niet

John al successen geboekt. “Ze blijven nu

Soms kiezen we ervoor om voor het kind

nodig, omdat het omgaan met ouders die

met dit soort complexe echtscheidingen en

voor dat ze hun zegje gedaan hebben.

Volgens John is dat laatste iets waar veel

in elk geval samen aan tafel zitten. En ze

een andere hulpverlener aan te stellen dan

verwikkeld zijn in een complexe scheiding

ouders in complexe echtscheidingen mee

horen elkaar aan. Soms kunnen ze zelfs iets

voor de ouders. Dit om te voorkomen dat

een eigen aanpak vergt.” Die aanpak zie je

een projectgroep waar hij lid van is ontwik-

20

kelde een handreiking ‘complexe echtschei-

Zo is er het probleem ‘de kapper’ en het

worstelen. Ze willen wel het beste doen,

toegeven. Dat was enkele maanden gele-

een kind het gevoel krijgt dat alles wat hij

goed terug in het gesprek dat John heeft

dingen’. Het loopt nu nog als pilot, maar

akkefietje tijdens een gezamenlijk feest.

maar zijn niet vaardig genoeg. Volgens hem

den, toen ik voor het eerst met ze aan tafel

zegt, bij de ouders terecht komt. Op deze

met Marcia en Michel. Veel doorvragen, veel

wordt binnenkort misschien regiobreed in

En ook ‘de tandarts’ wordt uitvoerig bespro-

zullen ze eerst hun strijd aan de kant moe-

zat, niet het geval.” Maar er is nog veel te

manier vergroten we zijn of haar gevoel

eigen oplossingen aandragen en aansturen

Gelderland ingevoerd. “Dat is nodig”, vindt

ken. Michel vindt dat Marcia het slechte

ten zetten. En daarvoor moeten ze ECHT

bereiken. “Dit project is pas geslaagd als

voor veiligheid. Bijzonder is trouwens dat

op successen. John tegen beiden: “Graag

John. “Want bijna elke hulpverlener heeft

gebit van Alice niet serieus neemt. Marcia

scheiden. En dat is moeilijk als emoties nog

er straks een ouderschapsplan ligt waar ze

kinderen het probleem van hun ouders vaak

zie ik jullie over een week terug. Dan praten

wel een case in zijn takenpakket waarbij

zegt dit wel te doen. Ze is al drie keer met

heftig zijn en steeds weer opnieuw hoog

allebei achter staan”, vertelt John. “Pas dan

heel goed kunnen verwoorden.

we over hoe het bij het zwembad is gegaan.

de ouders echt niet met elkaar door een

haar naar de tandarts geweest. Michel lijkt

oplopen. John streeft er daarom naar om

kunnen zij samen afspraken maken en zich

Zo zei een jongetje eens: ‘papa en mama

En over wat er gebeurt als jullie samen op

deur kunnen. Het moeilijke aan gesprekken

haar niet te geloven. “Hij neemt me nooit

ouders zoveel mogelijk succeservaringen

daar ook aan houden. Lukt dat niet binnen

zijn net kleuters’.

een zelfde plek zijn.” Michel en Marcia ver-

voeren met deze ouders is dat ze elkaar van

serieus”, vertelt ze John, terwijl ze geïrri-

te laten meemaken. John: “Ouders zoals

nu en twee maanden? Dan is er kans op

Hij sloeg daarmee de spijker op z’n kop.”

laten samen het pand. Er wordt zelfs even

alles beschuldigen. En ze proberen je altijd

teerd naar haar ex-partner kijkt. “Wat moet

Marcia en Michel zijn gewend om te denken

gedwongen hulpverlening.”

aan hun zijde te krijgen. Het is dan de kunst

ik nog meer doen dan?” John richt zijn blik

in problemen in plaats van in oplossingen.

om als hulpverlener niet partijdig te zijn. Je

op Michel en vraagt of dat klopt. “Ik neem

Dat probeer ik te doorbreken. Daarbij

Die hulpverlening kan door Bureau

stanties meer aandacht gaan besteden aan

bent niet voor of tegen, maar zoekt samen

haar niet serieus”, beaamt deze. “En zou

probeer ik ze zelf de oplossingen te laten

Jeugdzorg worden afgedwongen omdat

het thema complexe (echt)scheidingen. Van

met de ouders naar oplossingen die het

het mogelijk zijn om zelf een keer met Alice

bedenken, zodat ze echt achter hun beslis-

welzijn van het kind vergroten.”

naar de tandarts te gaan?”, vraagt John.

sing staan. Zo niet, dan begint er geheid

Dat vindt Michel uiteindelijk een goed idee.

weer strijd.” Een voorbeeld van hoe John dit

Tijdens het gesprek met Marcia en Michel

Hij besluit straks meteen een afspraak te

deed, was het zwembadverhaal. Door door

stelt John zich dan ook neutraal op. Hij

maken. Ook voor het zwemmen wordt een

te vragen over in wiens belang het was om

stelt vooral vragen. Om te beginnen hoe

oplossing gevonden. Michel had zijn doch-

wel of niet te gaan kijken naar het zwem-

het tussen de twee gaat. “Niet zo best”,

ter beloofd een keer te komen kijken, maar

men van Alice, zag Michel in dat hij er voor

vinden ze allebei. Het ging even beter, maar

zag er bij nader inzien vanaf toen hij wist

kon kiezen om naar zwemles te gaan. Niet

gesprekken lopen toch al snel uit op ruzie.

dat Marcia er ook zou zijn. Volgens hem om

voor Marcia, maar voor Alice. En daarmee

John wil weten hoe dat komt. “Omdat hij

de confrontatie uit de weg te gaan in bijzijn

ook voor zichzelf, want hij wil uiteindelijk

mij van dingen beschuldigt”, vindt Marcia.

van Alice. Marcia denkt daar anders over:

zijn dochter vaker zien.

“En daar reageer ik natuurlijk kwaad op.”

“Hij liet zijn dochter keihard in de steek,

“En wat levert dat op?”, wil John weten.

want ze rekende op hem.” John legt Michel

Ondanks dat het zwemprobleem goed

“Niets”, zegt Marcia. John zwijgt even. “Dit

uit dat hij het gedrag van zijn ex-partner

is besproken en er afspraken over zijn


een grapje uitgewisseld. Ze zijn er nog niet, John pleit ervoor dat opleidingen en hulpin-

maar komen er hopelijk wel.


21

rené interview

Bent u er klaar voor?

reclasseerders en medewerkers van het Advies- en Meldpunt

“We zijn hier al een klein jaar bezig en we zijn een heel eind op

Kindermishandeling, en de William Schrikker Groep. Dat laatste is

weg. Wij pakken de jeugdzorg regionaal op in de Regio FoodValley,

heel mooi, want zij bieden heel specifiek zorg voor jongeren met

met onder meer gemeenten als Ede, Barneveld en Veenendaal.

een licht verstandelijke beperking en hun ouders. We houden het

Allereerst hebben we veel gesprekken gevoerd met jongeren en

zo licht mogelijk, en alleen als het nodig is schalen we op van drang

ouders over wat zij belangrijk vinden. Zo zorgen we ervoor dat we

naar dwang. En in beide gevallen blijft dezelfde regisseur in het

straks hulp bieden die ook echt aansluit. Verder hebben we afspra-

gezin. De jeugdbeschermer schuift alleen aan om te borgen dat dat

ken met allerlei organisaties gemaakt. Met het onderwijs bijvoor-

er aan de kaders voor veiligheid wordt voldaan. Op het moment dat

beeld. En we hebben arrangementen voor 2015 met zorgaanbieders

volgens de Nieuwe Jeugdbescherming de veiligheid van de kinde-

afgesloten, zodat er in de overgang niemand tussen wal en schip

ren geborgd is, gaat de jeugdbeschermer er weer uit en de regis-

valt. ”

seur blijft. Dat is belangrijk omdat uit onderzoek blijkt dat er veel mis gaat in de continuïteit van de zorg.”

Waarom willen jullie regionaal werken? covol is om dit als gemeente in je eentje te doen. Wij hebben er

Gesproken over continuïteit: u heeft arrangementen voor 2015. Hoe moet het erna?

onvoldoende kennis voor. Daarnaast krijgen wij voor de jeugdzorg

“Het punt is dat we nog steeds niet weten hoeveel geld we krijgen

15 procent minder budget. Wij willen dat deze bezuiniging niet ten

van het Rijk en hoe het beleid er precies uitziet. Daarom hebben

koste gaat van de ondersteuning aan jongeren en ouders. Wij wil-

we gezegd: we zorgen dat we het in ieder geval voor 2015 goed

len bezuinigen op onnodige bureaucratie. Door samen te werken,

regelen. Zo rond de zomer zou er meer duidelijkheid moeten zijn,

sluit niet elke gemeente afzonderlijk een contract en dat scheelt

dan kijken we naar 2016. Ik verwacht dat er dan niet zozeer andere

bureaucratie bij ons en de zorgaanbieder. Bovendien kunnen we

aanbieders komen, maar eerder nieuwe erbij.”

“Wij werken regionaal samen omdat de jeugdzorg te groot en risi-

kwalitatieve goede jeugdzorg samen goedkoper inkopen en een betere partner zijn voor de zorgaanbieder. Tenslotte bewegen

En als er toch een andere zorgverlener in het gezin komt?

kinderen zich ook tussen verschillende gemeenten. Ze wonen in

“Dan gebeurt dat nooit zomaar, maar alleen in overleg met de

Nijkerk en gaan bijvoorbeeld in Barneveld naar school.”

jongere en de ouders. Dat hoort bij vraaggestuurd werken. Uit alle gesprekken die we gevoerd hebben met ouders, blijkt één ding:

Zitten er dan geen verschillen tussen de gemeenten?

‘Het gaat om vertrouwen in de hulpverlener, dat kost tijd’

“Jawel, en daar moet ruimte voor zijn. Zo hebben we in Nijkerk een

En dat vertrouwen is kwetsbaar en kost tijd. Daar moeten we dus

groep reformatorische inwoners, die we ook zorg willen bieden die

heel zorgvuldig mee omgaan. Dat is ook zo mooi aan de Nieuwe

aansluit bij hun overtuiging. Individuele ruimte zit vooral in het

Jeugdbescherming: dat er – ongeacht dwang of drang – één hulp-

preventieve veld. Daar doen we veel samen met organisaties als

verlener in het gezin is en blijft. Het vraagt ook veel van ons hoor.

kerken en sportverenigingen. Die samenwerking moet passen bij

Bijvoorbeeld over privacy. Als je als aanbieders goed wilt samen-

onze gemeente. Als zwaardere zorg nodig is, is regionaal werken

werken, kun je niet zeggen: ‘Ik heb een zwijgplicht.’ Dan zeggen

weer belangrijk.”

wij: ‘Allemaal leuk en aardig, maar dat is nu niet relevant. We moeten een gezin helpen.’ Daarom maken we nu al afspraken over hoe

Hoe gaat het in zijn werk, als een kind in de knel dreigt te komen?

je binnen de wet op de privacy toch informatie kunt delen, zodat jongeren en hun ouders echt verder komen.”

“We zijn als gemeente straks verantwoordelijk voor de veiligheid van kinderen. Dat is een grote verantwoordelijkheid, die we hebben verdeeld in twee stappen. Het begint met de signalering. We vinden het belangrijk dat iedereen die werkt met kinderen zich bewust is van de signalen van een kind in de knel, en ook weet waar hij

René Windhouwer (CDA) is wethouder in de gemeente Nijkerk. Hij vertelt hoe zijn gemeente zich voorbereidt op 2015: het jaar waarin gemeenten verantwoordelijk worden voor de jeugdzorg.

het hebben van vertrouwen in de hulpverlener is heel belangrijk.

naartoe moet met zijn zorgmelding: dat is het gebiedsteam of het Centrum voor Jeugd en Gezin. We gaan op dit moment naar allerlei organisaties toe om daarover voorlichting te geven.”

En dan?

Als het gebiedsteam er niet uitkomt, kunnen ze de Nieuwe Jeugdbescherming inschakelen

“Dan wordt er hulp geboden. Als het gebiedsteam er niet uitkomt, kunnen ze de Nieuwe Jeugdbescherming inschakelen. Daarin zitten experts van Bureau Jeugdzorg: jeugdbeschermers, jeugd-

22



23

eigen kracht centrale partner Een gezin dat diep in de problemen zit, vragen om zélf met een plan van aanpak te komen. Een zogenoemde Eigen Kracht-conferentie (EKc) kan verrassende, soms simpele, maar bovenal goede ideeën opleveren. ‘Iedereen wil dat het goed gaat met een kind, dus de omgeving wil daar ook vaak aan bijdragen.’ Bureau Jeugdzorg zoekt hiervoor samenwerking met de Eigen Kracht Centrale.

Het gezin komt zelf met een plan

Het gaat niet goed bij Joran (12) thuis. Grote financiële problemen,

gaan doen. Iedereen wil dat het goed gaat, zeker met een kind. Er

het verlies van zijn baan en een stevige alcoholverslaving hebben

zit zoveel vitale kracht in de maatschappij. Maar dan moet je men-

vader tot wanhoop gedreven. Moeder kampt met een depressie.

sen die kans wel geven om iets te kunnen doen.”

Het risico van huiselijk geweld ligt dagelijks op de loer. Er lijkt wei-

De EKc is volgens Hergaarden geen methodiek. “Daarmee maak

nig anders op te zitten dan Joran uit huis te plaatsen.

je het meteen weer iets van professionals en organisaties. Het is

Bureau Jeugdzorg is bekend met het gezin van Joran. Een gezins-

‘gewoon’ een andere manier van denken. De family-group conferen-

voogd houdt de situatie scherp in de gaten. “In zo’n situatie waar

ce komt oorspronkelijk uit Nieuw-Zeeland. De Maori, de inheemse

ingrijpen dreigt, komt een Eigen Kracht conferentie (EKc) vaak goed

bewoners van Nieuw-Zeeland, hebben een gezegde: ‘If you have a

uit de verf ”, zegt Cor Hergaarden, lid van de beleidskring bij de

problem tell everyone and they will help.’ Dat klinkt zo simpel. Maar

Eigen Kracht Centrale.

zo doen wij het niet in onze samenleving. Je zou mensen toewensen

De Eigen Kracht Centrale slaat naar eigen zeggen een brug tus-

dat ze hun verhalen open en bloot op tafel leggen en eerlijk vertel-

sen professionals en burgers. Dat gebeurt op allerlei vlakken: bij

len wat er niet goed gaat. Wij zijn juist gewend om de vuile was bin-

gezinsproblemen, overlast in een wijk of bij een eenzame oudere.

nen te houden, niemand mag het weten. En als er dan uiteindelijk

“We zijn geen alternatief voor de hulpverlening. Een gezinsvoogd

hulp nodig is, dan is het meestal een professional. Bij een EKc ligt

is bijvoorbeeld vaak heel hard nodig. Deze richt zich primair op

dat anders. Hier wordt gekeken naar de leefwereld van mensen,

bescherming van het kind en stelt daarvoor de kaders. Maar je

niet naar de hulpverleningswereld. Onze hulp bestaat uit het bij

moet ook met familie en het netwerk tot passende oplossingen zien

elkaar brengen van het netwerk en dan kijken wat er gebeurt. Niet

te komen. Door een EKc in te zetten, kun je daarbij gebruik maken

meer, niet minder.”

van een onafhankelijke partij.”

Een onafhankelijke Eigen Kracht coördinator bereidt de conferentie voor. Bij het eerste gedeelte, het open gedeelte, zijn ook hulp-

24


Leg je problemen op tafel

verleners zoals de gezinsvoogd, een verslavingsdeskundige of de

“De basale vraag bij een EKc is eigenlijk: wie vindt het nog meer

leerkracht van school aanwezig. Zij vertellen wat hun aanbod, de

belangrijk dat het goed gaat met dit kind? En dan zie je dat er

randvoorwaarden en criteria zijn. In het geval van Joran draait het

behoorlijk wat mensen mee willen denken en misschien ook wat

eerst en vooral om zijn veiligheid. bijdehand / nr. 1 / mei 2014

25

Onze hulp bestaat uit het bij elkaar brengen van het netwerk en dan kijken wat er gebeurt. Niet meer, niet minder

liever drang dan dwang de stelling

partner En dan gaat de deur dicht

Voor hulpverleners betekent de inzet van een Eigen Kracht confe-

De conferentie vindt altijd plaats op een neutrale plek, bijvoorbeeld

rentie zeker niet dat hun rol is uitgespeeld. “Wat overblijft is hoog-

in de voetbalkantine of een kerkgebouw. Als de randvoorwaarden

waardige hulpverlening. Neem bijvoorbeeld de schuldsanering of

helder zijn, gaat een groep van soms zestien maar soms ook zestig

het ingrijpen als de veiligheid van het kind in gevaar is. Als gezins-

mensen bij elkaar zitten. “Wij zeggen altijd: de mensen die je op

voogd blijf je gezinsvoogd, maar je hebt er wel extra ogen en oren

je verjaardag zou uitnodigen, horen ook bij de conferentie thuis”,

bij gekregen.”

legt Hergaarden uit. “Het gezin bepaalt zelf wie dat zijn, bijvoor-

De EKc wordt straks in de Nieuwe Jeugdbescherming ook regelma-

beeld ooms en tantes, vrienden, opa en oma, de buren, ouders van

tig ingezet. “Meer regie voor het eigen netwerk, binnen die ontwik-

vriendjes en de voetbalcoach.” Hulpverleners blijven buiten, net als

keling past dit natuurlijk helemaal.”

Liever drang dan dwang, is de tendens. Ook als de veiligheid van een kind in het geding is. Want vrijwillige ondersteuning levert meer op dan gedwongen hulp. Bovendien kan door vrijwillige hulp een ingrijpende maatregel als een ondertoe-

zichtstelling voorkomen worden. Dat betekent wel dat je er op tijd bij moet zijn met specialistische kennis. Bijvoorbeeld van jeugdbeschermers.

Door jeugdbescherming vroegtijdig te betrekken bij gezinnen met ernstige problemen vermindert het aantal ondertoezichtstellingen. Mariska van de Steege, senior adviseur bij bureau VanMontfoort.

Agnes Lewe, voorzitter commissie monitoring jeugdzorg bij Provinciale Staten Gelderland

de Eigen Kracht coördinator. En dan gaat de deur dicht.

“Eens. Hoe eerder je ingrijpt, hoe meer je problemen voorkomt.

“Het idee van de nieuwe jeugdwet is gezinnen zo vroeg mogelijk de

Hergaarden: “Het belangrijkste bij een EKc is vertrouwen op het

Dat is een soort wetmatigheid in de zorg, die we ook kennen uit de

nodige hulp te verlenen, voordat de problemen ernstig worden.

proces. Dat is zeker niet makkelijk, je hebt de neiging om in te gaan

literatuur. De vraag is vervolgens: wie moet er eerder ingrijpen?

De hoop is dat daardoor het aantal ondertoezichtstellingen afneemt.

vullen en te sturen. Maar dat is niet nodig. Er komt vrijwel altijd

Eigen kracht

Dit zijn, als het gaat over veiligheid, de jeugdbeschermers. Zij heb-

Moet dat gebeuren door medewerkers van de jeugdbescherming

een plan. Soms met verrassend simpele ideeën.”

Bureau Jeugdzorg heeft al jaren veel aandacht voor oplossingsge-

ben specifieke expertise over het signaleren, bespreekbaar maken

erbij te betrekken? Dat mag niet van de nieuwe jeugdwet, zij mogen

Tante Riet wil Joran tijdelijk in huis nemen. Maar alleen als vader

richt werken. Er wordt nadrukkelijk gekeken naar de eigen kracht

en aanpakken van veiligheidsvraagstukken. De zorgverleners uit de

geen hulp verlenen. In artikel 3.2 staat namelijk dat een kinderbe-

-haar broer- zich laat behandelen voor zijn alcoholgebruik. Een

in gezinnen en hun netwerk. Wat kunnen mensen voor elkaar bete-

eerste lijn, bijvoorbeeld de wijkteams, hebben die kennis meestal

schermingsmaatregel of jeugdreclassering uitsluitend wordt uitge-

buurman wil het budgetbeheer wel oppakken, maar de sanering

kenen? De Eigen Kracht Centrale voegt daar een eigen specifieke

niet. Je hebt er echt extra vaardigheden voor nodig. Ik denk dus

voerd door een gecertificeerde instelling en dat een gecertificeerde

van de ontstane schulden ziet hij niet zitten. Dat moet een profes-

werkwijze en expertise aan toe, die voor Bureau Jeugdzorg meer-

inderdaad dat het aantal ondertoezichtstellingen afneemt als je

instelling geen jeugdhulp aanbiedt. Hierover is veel discussie.

sional doen. Een vriendin van moeder belooft om samen met moe-

waarde biedt in de ondersteuning van gezinnen.

jeugdbeschermers eerder bij de hulpverlening betrekt. Of – als een

Een oplossing zou kunnen zijn dat gemeenten voormalige jeugdbe-

ondertoezichtstelling alsnog nodig is – deze minder lang duurt.”

schermers toevoegen aan hun sociaal wijkteam, expert-team en of

der de gesprekken met de psychiater weer op te pakken.

Aan de afspraken houden

Nieuwe Jeugdbescherming

CJG en zo de nodige kennis in huis halen.”

“Ik heb pas één keer in al die tijd meegemaakt dat het niet lukte

gebied van jeugdbescherming bij elkaar, zoals medewerkers

Bas Burgel, verandermanager bij Bureau Jeugdzorg Gelderland

Alex Roos, gezinsregisseur bij Pluryn

om met een plan naar buiten te komen”, zegt Hergaarden. “En

van de Jeugdreclassering, jeugdbescherming en het AMK van

“Ik ben het volmondig eens met de stelling. In mijn werk als gezins-

“Ik ben het oneens met de stelling. Natuurlijk is het vroegtijdig

natuurlijk, een plan maken is één, je er aan houden is twee. Maar

Bureau Jeugdzorg, de William Schrikker Groep en de Raad voor de

voogd heb ik vaak ervaren dat mijn bemoeienis pas startte na een

betrekken van jeugdbescherming meer dan wenselijk in gezinnen

mensen spreken elkaar er wel degelijk op aan als afspraken niet

Kinderbescherming. Zij worden ondersteund door de Eigen Kracht

enorm traject aan hulpverlening. Dat maakt het erg moeilijk om

met ernstige problemen. Maar dat wil nog niet zeggen dat dan het

worden nagekomen. Wat soms lastig is voor professionals, is dat

Centrale. De Nieuwe Jeugdbescherming probeert met zoveel moge-

duurzame veranderingen tot stand te brengen. De ontwikkeling naar

aantal ondertoezichtstellingen vermindert. Er liggen sowieso wel

de aangedragen oplossingen lang niet altijd naadloos passen bin-

lijk lokale zorg de veiligheid van het kind te waarborgen en bepaalt

de nieuwe jeugdbescherming maakt het mogelijk om met de juiste

kansen om de hulp beter te organiseren rond kinderen op jonge

nen de organisatie van de hulpverlening.”

wat er moet gebeuren. Het gezin en het netwerk bepalen in belang-

expertise en op basis van sterke interdisciplinaire samenwerking tij-

leeftijd. De hulpverlening aan gezinnen met ernstige problemen is nu

Tante Riet belooft bijvoorbeeld aan de bel te trekken bij de versla-

rijke mate hoe het gebeurt. Door de eigen regie en eigen kracht

dig ingevlogen te worden, bijvoorbeeld door een wijkteam.

vaak ook problematisch, kost veel geld kost en steekt vaak te laat

vingszorg als vader zijn afspraken niet nakomt. Maar áls ze dan een

centraal te stellen ontstaat er een duurzaam gezinsplan.

Ik verwacht dat we de ernstige problemen van de gezinnen aan wie

adequaat in. Ik denk dus dat er vooral gekeken moet worden hoe

keer belt, is de reactie: “Sorry mevrouw, u bent geen direct belang-

wij hulp bieden hierdoor sneller en adequater kunnen terugdringen.

we de hulp rond deze ‘multiprobleemhuishoudens’ anders kunnen

hebbende, wij kunnen geen verdere mededelingen doen”.

Ondertoezichtstellingen worden in de nieuwe jeugdbescherming

organiseren; vanuit systemisch werken en denken, regievoeren én

En zodra de buurman met de woningstichting belt over de betaling

aanvullend ingezet, met behoud van de aanwezige hulp van het

proactief handelen door één partij op het huishouden en de betrok-

van de huur, wordt hij ook buiten de deur gehouden. De gezins-

netwerk en professionele hulpverlening. Dat is een belangrijke rand-

ken partijen.”

plannen vragen om flexibiliteit bij professionals en organisaties.

voorwaarde om de duur van en het aantal ondertoezichtstellingen

In de Nieuwe Jeugdbescherming zitten allerlei experts op het

terug te dringen.”

26



27

Bureau Jeugdzorg Gelderland beschermt kinderen

ouders zo snel als mogelijk weer zelf verder kunnen. Naast

en jongeren die ernstig in hun ontwikkeling worden

jeugdbeschermers werken bij Bureau Jeugdzorg Gelderland

bedreigd. Samen met het gezin bekijken we wat de

jeugdreclasseerders, medewerkers van het Advies- en

beste oplossingen zijn en werken we aan het herstel

Meldpunt Kindermishandeling, de Spoedeisende Zorg

van de veilige ontwikkeling van het kind. Het liefst doen

en de Kindertelefoon. Jaarlijks helpt Bureau Jeugdzorg

we dat met medewerking van het gezin. Alleen wanneer

Gelderland meer dan 15.000 kinderen en hun ouders.

vrijwillige hulp tot onvoldoende resultaat leidt, kan de kinderrechter de hulp opleggen. Ons streven is altijd dat

Colofon Bijdehand is het magazine van Bureau Jeugdzorg Gelderland en verschijnt 3 keer per jaar in een oplage van 8.000. Alle genoemde namen van cliënten in de artikelen zijn gefingeerd. De namen van professionals zijn in alle gevallen wel de echte namen, tenzij anders vermeld in het betreffende artikel.

28

Redactie: Miriam van de Geer, Veurinc Communicatie. Fotografie: Ducan de Fey, William Moore Ontwerp en opmaak: Diep Arnhem. Druk: Ascend Arnhem. Redactieadres: Velperweg 75, 6824 HH Arnhem [email protected]

Abonneren Wilt u dit magazine ontvangen? Stuur dan een e-mail naar [email protected] met uw adresgegevens.

bijdehand Zorgmelding? Niet vergaderen, maar ernaar toe Interview wethouder Het gaat om vertrouwen in de hulpverlener, dat kost tijd

Recommend Documents