inprivate
nummer 1 | januari 2010
In dit nummer • Interview: Investor Circles • Belastingpakket 2010 • Money meets charity: Oranje Fonds • Successiewet 2010 • Het beleggersprofiel • Institutionele expertise voor particulieren • Een nieuw perspectief • Beleggingsklimaat • Beleggingscategorie: Grondstoffen
Lieke Duijndam, Investment Manager bij ABN AMRO Informal Investment Services
‘Het gaat niet alleen om het rendement, maar ook om kennis delen.’ ‘Informal Investment Services (IIS) is dagelijks professioneel bezig om investeerders in contact te brengen met ondernemers. Dit zijn bedrijven waar ABN AMRO vertrouwen in heeft, maar die meer kapitaal nodig hebben dan de bank mag uitlenen,’ aldus Investment Manager Lieke Duijndam. IIS is in feite de matching service van
om van een bedrijf een succes te maken,’
ABN AMRO Private Banking die bedrijven
vertelt Lieke Duijndam. De gemiddelde
op zoek naar risicodragend vermogen en
(voormalige) DGA of topbestuurder is
particuliere investeerders bij elkaar brengt.
actief, ondernemend en wil kennis delen
Een onderdeel hiervan zijn de regionale
en kennis opdoen. Daarbij kan ABN AMRO
Investor Circles, kleinschalige bijeen-
Private Banking een belangrijke faciliterende
komsten van (potentiële) investeerders die
rol spelen.’
drie keer per jaar plaatsvinden.
‘Anderhalf jaar geleden hebben we de eerste twee Investor Circles opgezet.
Kennis delen en opdoen
Het idee hierachter is om groepjes actieve
‘Kapitaalkrachtige investeerders vinden
en potentiële investeerders uit een regio
het interessant om te participeren in een
met elkaar om de tafel te zetten. Dit zijn
onderneming die zij kunnen bijstaan vanuit
allemaal relaties met een bestuurders- of
hun eigen expertise. Ze willen niet aan het
een ondernemersachtergrond. Wij
roer van een bedrijf staan, want dat doen
leggen eerst vier zorgvuldig voorbereide
ze al ergens anders of ze hebben het al
proposities voor aan de hand van een
eens gedaan. Het gaat hen niet alleen om hoge rendementen, maar ook om de kick
lees verder op pagina 2
De dag van het familiebedrijf op 29 januari
Het succes van het familiebedrijf De aandacht voor familiebedrijven blijft toenemen. Hun lange termijn horizon wordt geroemd en uit steeds meer onderzoeken blijkt dat zij niet alleen voor continuïteit zorgen, maar ook financieel beter presteren. Om deze continuïteit te handhaven, vergt de overdracht aan de volgende generatie een zorgvuldige voorbereiding. Zoals in het oktobernummer van InPrivate genoemd, wordt op 29 januari a.s. voor de 14e keer ‘De dag van het familiebedrijf’ op de Nyenrode Business Universiteit te Breukelen gehouden. Het centrale thema dit jaar is Het succes van het familiebedrijf. Familieleden van familiebedrijven kunnen zich tot 11 januari a.s. aanmelden via www.dedagvanhetfamiliebedrijf.nl. Hier kunt u tevens uw voorkeur kenbaar maken voor de verschillende workshops die ingaan op afspraken met de volgende generatie, positie van de koude kant en ook hoe een zo’n hoog mogelijk rendement uit vermogen te halen. Aan deelname zijn geen kosten verbonden. Aanmeldingen worden op volgorde van binnenkomst behandeld. Deelnemers ontvangen ongeveer een week na aanmelding een definitieve bevestiging per e-mail. Dit is tevens uw toegangsbewijs. Kijk voor meer informatie op: www.dedagvanhetfamiliebedrijf.nl.
‘Het gaat niet alleen om het rendement, maar ook om kennis delen.’ vervolg van pagina 1 anoniem profiel, een samenvatting van het uitgebreide businessplan van de onderneming. Deze worden door alle investeerders beoordeeld. De twee ondernemers die er het beste zijn uitgekomen, worden uitgenodigd om een pitch te doen. Hierna ontstaat altijd een levendige groepsdiscussie en soms besluiten enkele leden om de voor- en nadelen van een participatie nader te onderzoeken. IIS bemoeit zich daar verder niet meer mee, dat is iets tussen de ondernemer en de investeerder.’
Meerwaarde Elke Investor Circle heeft zijn eigen dynamiek en voorkeuren. ‘Daarmee houden wij rekening wanneer we de kandidaten voor een propositie selecteren. Willen de leden een bedrijf dat tastbare producten maakt, of liever een die actief is in de media of ICT? De Circle is van de deelnemers.’
‘Ik wil mede richting helpen geven aan de juiste koers voor een bedrijf.’
Lieke Duijndam is erg enthousiast over het concept van de Investor Circles, waarvan er nu negen actief zijn en waarmee de bank laat zien meerwaarde te kunnen bieden naast de standaard dienstverlening. ‘Anderhalf jaar is nog te kort voor veel tastbaar resultaat, maar de bijeenkomsten zelf zijn zonder meer een groot succes. Je brengt mensen bij elkaar die eenzelfde mindset delen, maar die een propositie vanuit heel verschillende gezichtspunten bekijken. Er komt heel veel energie uit die bijeenkomsten voort. Zo hebben twee leden van de Investor Circle uit Bussum besloten samen een investering te doen in de Verenigde Staten. Leden van twee andere Investor Circles hebben contact met elkaar gezocht. We horen dat men elkaar ook buiten de Circle om ontmoet om als klankbord te fungeren. Deelnemers brengen vrienden mee. Ook voor de ondernemer die de pitch geeft is het erg leerzaam om voor een groep van serieus geïnteresseerde critici te staan.’ 2
Gaston van de Wetering was vijftien jaar directeur van callcenter Direct Dial. Als ervaren ondernemer houdt hij zich intensief bezig met participaties in startende bedrijven. InPrivate vroeg hem naar zijn drijfveren en ervaringen als informal investor. ‘Ik had bij mijn contactpersoon laten doorschemeren dat ik openstond voor uitdagingen op investeringsgebied. Ik denk dat ik daarom gevraagd ben voor de Investor Circle. Ik vond het direct een interessante gedachte om samen met gelijkgestemden naar bedrijven te kijken die financiële ondersteuning nodig hebben.’
Inspirerend ‘Op onze bijeenkomsten zijn meestal tussen de vier en acht mensen aanwezig. Zo wissel je gemakkelijk en informeel informatie uit. We krijgen vooraf een aantal profielen toe gestuurd en iedereen brengt een stem uit op zijn of haar favorieten. Op basis daarvan worden twee bedrijven uitgenodigd.’ ‘De discussies die naar aanleiding van hun presentaties gevoerd worden zijn heel
interessant, omdat de leden vanuit hun diverse achtergronden de profielen heel verschillend beoordelen. De wijze van participeren heeft vooral te maken met de vraag van de ondernemer. Een enkeling wil alleen hulp op financieel vlak, maar de meesten willen dat we ook kijken naar andere mogelijke bijdragen aan het succes van de onderneming. Dat hoeft niet te betekenen dat je een dag per week gaat meewerken, al kan dat ook. Ik wil zelf goed weten waar de ondernemer mee bezig is en vanuit mijn ervaring mede richting helpen geven aan de juiste koers voor een bedrijf.’ ‘Het prettige van de Investor Circle is het vrijblijvende karakter. Bij de evaluatie kiezen soms drie leden ervoor om verder te gaan met een bedrijf, terwijl de anderen er vanaf zien. Er heerst een grote mate van eensgezindheid en openheid binnen onze groep en je bent vrij om wel of niet mee te doen. De deelnemers zijn allemaal ondernemende mensen met een brede belangstelling; anders stop je je geld in beursfondsen. Dit is leerzaam en bovendien goed voor je netwerk. Je ontmoet nieuwe mensen die heel anders tegen allerlei zaken aan kijken dan je zelf gewend bent te doen, dat werkt ongelooflijk inspirerend.’
Nieuwe fiscale wetgeving om rekening mee te houden
Belastingpakket 2010 Ieder jaar worden er wijzigingen aangebracht in de fiscale wetgeving. Ook per 2010 is er weer het nodige veranderd. Een aantal van de belangrijkste punten brengen wij hier onder uw aandacht. Dit is met uitzondering van de wijzigingen in de Successiewet die elders in deze editie van InPrivate aan de orde komen. Nieuwe fiscale faciliteit voor MKB-beleggingen Vanaf 2010 kunt u in privé beleggen in bepaalde MKB-fondsen of -ondernemingen met toepassing van een fiscale faciliteit. Binnen het maximum van circa 55.000 euro per persoon worden deze beleggingen – in de categorie waarin ook bepaalde beleggingen in durfkapitaal en bepaalde culturele beleggingen vallen – vrijgesteld in box 3. In het jaar waarin u nieuw uitgegeven aandelen in de betreffende fondsen of ondernemingen verwerft, krijgt u een heffingskorting van 7,5% van het op de aandelen gestorte bedrag, met een maximum van 2.813 euro. U moet deze beleggingen wel minimaal drie kalenderjaren na het jaar van verwerving aanhouden. Anders betaalt u alsnog een heffingstoeslag van 7,5% over de werkelijke verkoopwaarde, zonder maximum. Beperking houdbaarheidsperiode eigenwoningreserve van vorige eigen huis De houdbaarheidsperiode van de eigenwoningreserve wordt beperkt van vijf tot drie jaar. Dit is gunstig als u bijvoorbeeld tussen twee eigen huizen in, gedurende een periode van drie jaar een huurwoning betrekt. Na deze periode wordt voor de bepaling van de hoogte van de eigenwoningschuld van het
nieuwe eigen huis geen rekening meer gehouden met de overwaarde in het vorige eigen huis. ‘Goedkoper wonen’ wordt fiscaal minder gestimuleerd Bij de verhuizing naar een goedkoper eigen huis kon in 2009 nog gebruik worden gemaakt van de goedkoperwonenregeling binnen de bijleenregeling. Hierdoor kon renteaftrek over het bedrag van de oude eigenwoningschuld worden gehandhaafd. In 2010 wordt de eigenwoningreserve (overwaarde) altijd volledig verrekend. Een voorbeeld: stel u verkoopt uw oude eigen huis, waar een hypothecaire schuld van 200.000 euro op rust, voor 500.000 euro. De eigenwoningreserve bedraagt dan 300.000 euro. Verhuist u binnen de houdbaarheidsperiode van deze eigenwoningreserve (zie hierna) naar een goedkoper eigen huis van bijvoorbeeld 300.000 euro dan wordt voor het bepalen van de maximale eigenwoningschuld waarvoor renteaftrek geldt, de eigenwoningreserve van 300.000 euro volledig in mindering gebracht op de totale verwervingskosten (hier ook 300.000 euro) van het nieuwe eigen huis. In dit voorbeeld bedraagt de eigenwoningschuld in
Money meets charity: Oranje Fonds
Elkaar versterken In navolging van de succesvolle avond rondom het Toverbaltheater afgelopen najaar, is er begin februari een nieuwe bijeenkomst in het kader van Money meets charity. Deze keer georganiseerd door het Oranje Fonds.
van ABN AMRO Private Banking presenteert het Oranje Fonds drie projecten uit het Groeiprogramma: Best Buddies, Stichting Senia en Nederland Cares. Om de ambities van deze en andere projecten binnen het Groeiprogramma te kunnen realiseren is uw financiële steun zeer
Dit grootste nationale fonds op sociaal
welkom. Hebt u belangstelling voor het
gebied draagt actief bij aan een samen-
Groeiprogramma van het Oranje Fonds?
leving waarin onderlinge verbondenheid
Op woensdag 3 februari is er een door het
een belangrijke rol speelt. Het fonds steunt
Oranje Fonds speciaal georganiseerde
voornamelijk projecten die zich richten op
avond. Op de uitnodiging die u bij deze
sociaal isolement en eenzaamheid. Tijdens
InPrivate ontvangt, vindt u hierover meer
een speciale bijeenkomst voor relaties
informatie.
2010 dan nihil, terwijl in 2009 in een dergelijk geval het bedrag van de eigenwoningschuld van het vorige eigen huis (in dit voorbeeld 200.000 euro) nog als nieuwe eigenwoningschuld bleef gelden. Eigenwoningforfait voor huizen boven 1 miljoen euro verder omhoog in 2010 Voor zover de WOZ-waarde hoger is dan 1 miljoen euro, gaat het eigenwoningforfait in 2010 omhoog van 0,55% naar 0,81%. Dit percentage stijgt verder tot uiteindelijk 2,35% in 2016. Het fiscale voordeel van de hypotheekrenteaftrek neemt hierdoor af. Bedrijfsopvolging vanaf 2010 fiscaal aantrekkelijker voor DGA’s Vanaf 2010 wordt het voor directeurengrootaandeelhouders (DGA’s) fiscaal aantrekkelijker om hun onderneming – aandelen in de BV – te schenken aan een bedrijfsopvolger. Niet alleen zorgt de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) in de Successiewet ervoor dat de overdracht onder voorwaarden geheel of grotendeels vrij van schenkbelasting kan plaatsvinden, maar ook kan straks onder voorwaarden gebruik worden gemaakt van een nieuwe doorschuiffaciliteit in de inkomstenbelasting (box 2). Deze regeling geldt slechts voor zover sprake is van ondernemingsvermogen. Verder moet de verkrijger onder meer gedurende ten minste 36 maanden direct voorafgaande aan de schenking in dienstbetrekking hebben gewerkt in de BV. Doorschuiffaciliteit inkomstenbelasting bij vererving aanmerkelijkbelangaandelen beperkt Tot 2010 kon de inkomstenbelastingclaim (box 2) bij vererving van aanmerkelijkbelangaandelen worden doorgeschoven naar de erfgenamen. Vanaf 2010 geldt dat alleen nog maar voor zover het ondernemingsvermogen betreft. Indien sprake is van beleggingsvermogen, is straks direct bij overlijden inkomstenbelasting verschuldigd.
Peter Pleijsant en René Bruel Financiële Planning & Estate Planning ABN AMRO Private Banking Een uitgebreider overzicht vindt u onder ‘Actueel’ op www.abnamro.nl/privatebanking.
3
Laatste wijzigingen
Successiewet 2010 een feit De Successiewet heeft per 1 januari 2010 een aantal grote wijzigingen ondergaan. Regelmatig hebben wij u het afgelopen jaar al via InPrivate op de hoogte gesteld van de voorgenomen wijzigingen. In dit nummer zullen we nader ingaan op de wijzigingen die in de laatste fase van het wetgevingsproces zijn opgetreden. Vrijstelling bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) verder verhoogd Voorheen bedroeg de vrijstelling voor ondernemingsvermogen bij bedrijfsopvolging 75%. Als de waarde van de onderneming het bedrag van 1 miljoen euro niet te boven gaat, geldt momenteel een vrijstelling van 100%. Het meerdere wordt voor 83% vrijgesteld. Deze verhoogde vrijstelling leidt in de praktijk al tot de vraag of ouders reeds overgedragen ondernemingen niet van hun kinderen moeten terugkopen. Vervolgens kan die onderneming fiscaal gunstig aan de kinderen worden nagelaten of geschonken. Bedrijfsopvolging tegen het verkeer in als het ware. Ouders die dit idee toepassen, moeten wel rekening houden met de bezitseis: pas na een termijn van één jaar is de vrijstelling bij vererving van toepassing en bij schenken is dit vijf jaar. Samenwoners en partnerregeling Lange tijd leek het erop dat samenwoners alleen als partner voor de Successiewet konden kwalificeren als zij een notarieel samenlevingscontract hadden waarin een wederzijdse zorgverplichting is vastgelegd. Deze eis geldt echter niet als de samenwoning onder meer vijf jaar heeft geduurd. Wel is het zo dat men op enig moment maar één partner kan hebben en dat bloedverwanten in de rechte lijn – (groot)ouders en (klein)kinderen – in beginsel geen partner kunnen zijn. Een ouder en een kind kunnen wel partner zijn voor de erfbelasting als zij aan alle andere voorwaarden van de partnerregeling voldoen, het kind mantelzorg verleent aan de ouder en dat kind in het jaar voorafgaand aan de verkrijging hiervoor een zogenoemd mantelzorgcompliment heeft ontvangen. Het belang om als partner te worden aangemerkt is groot. De vrijstelling voor een kind bedraagt dan niet 19.000 euro maar 600.000 euro. Gezien de voorwaarden waaraan moet worden voldaan, zal deze regeling echter niet vaak kunnen worden toegepast. Als geen samenlevingscontract met wederzijdse zorgverplichting is
4
opgesteld, moet het kind minstens 5 jaar met de ouder hebben samengewoond. En als het kind mantelzorg verleent aan beide ouders die gehuwd zijn, is partnerschap onmogelijk, omdat de ouders al partner van elkaar zijn. Verhoogde vrijstelling bij aankoop woning of kostbare studie De eenmalig verhoogde vrijstelling voor kinderen tussen 18 en 35 jaar bedraagt 24.000 euro maar wordt verhoogd tot 50.000 euro, mits het geschonken bedrag wordt aangewend voor de aankoop van een eigen woning of bepaalde kostbare studies. Is de verhoogde vrijstelling voor 2010 al toegepast, dan geldt overgangsrecht ten aanzien van de aankoop van een woning: er geldt een extra vrijstelling van 26.000 euro voor kinderen tussen 18 en 35 jaar. Het gevolg van het toepassen van deze vrijstellingen is dat het kind een lagere hypotheek en derhalve minder renteaftrek heeft of de studiekosten niet in aftrek kan brengen op zijn inkomen. Het is dan ook de vraag of deze vrijstellingen toepassen vanuit financieel oogpunt het meest optimaal is. Naar onze inschatting zal deze vrijstelling toch vaak worden gebruikt. Ouders vinden het vaak prettig als een grote schenking wordt geïnvesteerd in ‘stenen’ en niet consumptief wordt besteed.
‘2010-toets’ voor uw testament Nu de tarieven en vrijstellingsbedragen voor de schenk- en erfbelasting zijn gewijzigd, is het een goed moment om de regelingen in uw testament tegen het licht te houden. Met een legaat aan de kleinkinderen ‘van het vrijgestelde bedrag’ is bijvoorbeeld bijna twee keer zoveel geld gemoeid als voorheen. Hierdoor kan de verhouding tussen dat wat kinderen en kleinkinderen krijgen (te) scheef worden. Verder is het goed om naar de formulering van een eventuele ik-opa/ oma-clausule te kijken, of de renteclausule wel een ‘tenzij-clausule’ bevat. Meer aandachtspunten bij het beoordelen van uw testament vindt u in de samenvatting op onze website.
Tjarko Denekamp Financiële Planning & Estate Planning ABN AMRO Een samenvatting van alle wijzigingen vindt u op de site van ABN AMRO Private Banking (www.abnamro.nl/privatebanking) onder ‘Actueel’.
aandacht voor
Het beleggersprofiel De komende periode zullen wij van al onze klanten vragen om hun beleggersprofiel vast te leggen. Dit kan soms behoorlijk wat werk zijn en veel van onze cliënten ervaren dit als een enorme papieren rompslomp. In een aantal gevallen is men zelfs zeer terughoudend om hier medewerking aan te leveren. We krijgen dan ook regelmatig de vraag: ‘Waarom moet ik mijn beleggersprofiel vastleggen?’. Omdat voor iedereen geldt dat dit voor 1 oktober 2010 gebeurd moet zijn, vroegen wij een specialist op dit gebied deze vraag voor InPrivate te beantwoorden.
Dit is volledig in overeenstemming met wat ABN AMRO Private Banking al jaren nastreeft: een goed advies geven door onze klanten goed te kennen. Bij ieder profiel hoort een model met een bepaalde verdeling van het vermogen over de verschillende beleggingscategorieën (aandelen, obligaties, vastgoed en liquiditeiten) op basis waarvan uw adviseur een persoonlijk advies voor uw portefeuille samenstelt. Regelmatig worden deze modellen geanalyseerd en eventueel aangepast. Het kan zo zijn dat uw portefeuille daarna afwijkt van wat past bij uw beleggersprofiel. U zult daarover dan door uw beleggingsadviseur geïnformeerd worden. U kunt naar
Beleggersprofielen dienen er allereerst
aanleiding hiervan wijzigingen (laten)
voor om u passend te kunnen adviseren.
doorvoeren, want het is van groot belang
Fund of Mandates nu ook voor obligaties
Institutionele expertise voor particulieren Twee jaar geleden is ABN AMRO Vermogensbeheer er binnen het Multi Manager Mandaat toe overgegaan om naast gewone beleggingsfondsen op het gebied van aandelen ook te gaan beleggen in zogeheten Funds of Mandates. De ervaringen hiermee zijn zo positief dat sinds eind 2009 dit concept via het Fund of MandatesFixed Income tevens wordt toegepast op obligatiebeleggingen. Hiermee kan de institutionele expertise op obligatiegebied nu ook voor onze particuliere cliënten worden ingezet.
Fixed Income. Hierbij zijn immers grote computers, geavanceerde modellen én een flexibel systeem om direct transacties te genereren nodig. Bovendien zijn deze opportunities dusdanig klein dat het alleen bij grote volumes rendabel is. De transactiekosten zijn anders groter dan de koerswinst.
Expertisecentrum Toegang tot institutionele vermogensbeheerders
Fixed Income passen de vermogens-
Binnen ABN AMRO is AA Advisors in
beheerders elk hun specialistische
Parijs, met 25 voornamelijk financiële
Binnen een Fund of Mandates worden
strategie toe bij het bouwen van hun
analisten, het expertisecentrum voor de
beleggingsmandaten gegeven aan zo’n vier
individuele mandaten. Dit resulteert
selectie van fondsbeheerders in multi-
tot vijf verschillende institutionele vermo-
uiteindelijk in een breed gediversifieerde
managerproducten. Als een beheerder
gensbeheerders, die normaal gesproken
portefeuille. De geavanceerde analyse-
eenmaal is aangesteld dan stelt de
niet toegankelijk zijn voor particuliere
methoden die nodig zijn om die leningen
geavanceerde technologie ons in staat om
beleggers. Via het Multi Manager Mandaat
goed te kunnen waarderen zijn
de portefeuille-activiteiten, posities en
krijgen beleggers tegen scherpe
voornamelijk beschikbaar voor de grote
transacties van deze beheerder voor de
institutionele beheertarieven een bredere
institutionele beleggers.
verschillende Funds of Mandates dagelijks
toegang tot deze gespecialiseerde
Tijdelijke opportunities kunnen alleen snel
te volgen. Door hierop in te spelen kunnen
beheerders en kan dieper worden door-
opgespoord en slagvaardig in klinkende
we ervoor zorgen dat de totale portefeuille
gedrongen in specifieke deelmarkten.
munt worden omgezet bij grote volumes,
blijft voldoen aan de beleggingsstrategie
In het geval van de Fund of Mandates-
zoals het geval is bij het Fund of Mandates-
van ABN AMRO. Een ander voordeel van het Fund of Mandates is dat een mandaat snel kan worden teruggenomen als een beheerder
dat ú zich goed voelt bij uw beleggings-
onze zorgplicht jegens u na te komen. De
minder presteert of niet meer aan de eisen
portefeuille. Dat is alleen het geval als u
wetgever ziet dit ook zo en heeft in de Wft
van AA Advisors voldoet. Om een
met uw beleggingen uw beleggingsdoel-
(Wet op het financieel toezicht) de verplichting
beheerder snel en adequaat te kunnen
stellingen bereikt en niet wakker hoeft te
opgenomen om voor beleggende cliënten
vervangen hebben we continu een aantal
liggen van zorgen over eventuele verliezen.
van financiële instellingen een beleggers-
beheerders in de ‘wacht’ om een
Om dit te bereiken moet uw portefeuille
profiel vast te leggen (Art 4.23 Wft).
eventuele wisseling van beheerder vlot en
onder meer passen bij uw financiële
Eenmalig vastleggen van uw beleggers-
efficiënt te laten verlopen. In zo’n geval
positie, de termijn waarop u bepaalde
profiel is echter niet voldoende. Het is van
komen alle beleggingen terug, die
uitgaven gepland heeft, het soort uitgaven
belang dat periodiek getoetst wordt of uw
vervolgens direct aan een andere vermo-
waar het om gaat, de wijze waarop u
beleggingsuitgangspunten nog steeds
gensbeheerder kunnen worden uitge-
tegen risico’s aankijkt en niet in de laatste
hetzelfde zijn. Zo is het bijvoorbeeld zeer
geven. Deze hoeft dan alleen die posities
plaats uw kennis over en ervaring met
denkbaar dat u als gevolg van de krediet-
te ruilen die nodig zijn om de portefeuille
beleggen. Het is immers van groot belang
crisis anders bent gaan denken over
weer in lijn te krijgen met de gewenste
dat u te allen tijde begrijpt waar u in belegt,
risico’s, dat uw gezinssituatie veranderd is
strategie.
hoe verschillende producten werken en
of wat dan ook. Daarom zal de bank u met
welke risico’s u hiermee loopt. Al deze
enige regelmaat vragen of de beleggings-
Jan van der Harst
beleggingsuitgangspunten zijn onderdeel
uitgangspunten die wij voor u vastgelegd
Senior Productmanager Beleggen
van uw beleggersprofiel. Wanneer dit is
hebben nog actueel zijn en u verzoeken
ABN AMRO Private Banking
vastgelegd is het voor ons mogelijk om u
een nieuw profiel in te vullen. Wij vragen
passend te adviseren, te bewaken dat uw
uw begrip hiervoor.
De standpunten en vooruitzichten van de heer Jan van der Harst geven zijn mening weer over het genoemde product en van de uitgever in dezen in zijn hoedanigheid als Senior Productmanager Beleggen bij ABN AMRO Private Banking. Zijn beloning staat/stond/zal niet direct of indirect in relatie (staan) met zijn specifieke aanbevelingen of standpunten in dit artikel.
portefeuille conform uw wensen blijft samengesteld, u passende beleggings-
Dolf Clarenburg, Compliance
voorstellen aan te bieden en zodoende
ABN AMRO Private Banking
5
Schroder AS Commodity Fund
Een nieuw perspectief Onlangs is het fondsassortiment aangepast aan de ontwikkelingen op de internationale markten. Met Schroders en Pictet zijn nieuwe strategische partners gevonden. Van deze beheerders is een aantal fondsen opgenomen die waarde aan ons assortiment toevoegen en waarmee ingespeeld wordt op kansrijke sectoren. Een voorbeeld daarvan is de sector Grondstoffen. Schroders heeft veel ervaring met het beleggen in grondstoffen en heeft sinds 2005 goede resultaten behaald. Naast de selectie van de portefeuille van grondstoffen en het dagelijks monitoren, is er veel aandacht voor risicobeheer. Dat komt onder meer tot uiting in een goede spreiding van de portefeuille. Daarvoor zijn ook heldere interne regels vastgesteld. Het actief management is gebaseerd op een fundamentele analyse van de grondstoffenmarkt (vraag en aanbod). Technische analyse van grondstoffenprijzen en het sentiment spelen ook een rol. Het Schroder AS Commodity Fund heeft een
Bron: ABN AMRO Investment Advisory Centre Nederland
Opiniewijzigingen van 3 november t/m 15 december 2009 Bedrijf
Komt van
Gaat naar
Datum
Grontmij
Kopen
Houden
12-11-2009
Dow Chemical
Houden
Kopen
13-11-2009
Walt Disney
Houden
Verkopen
13-11-2009
McDonald’s
Kopen
Houden
16-11-2009
omvang van 4 miljard dollar. U krijgt hiermee toegang tot de zeer diverse grondstoffenmarkt en maakt gebruik van Schroders’ expertise op dit gebied. Het fonds, dat binnen de categorie commodities door AA Advisors aanbevolen wordt, heeft een aantal interessante karakteristieken. Doel is het behalen van een hoog absoluut rendement in euro’s op lange termijn. Het valutarisico, veelal dollarrisico, wordt door de beheerder afgedekt in de euro hedged versie. Er wordt belegd in het deel van de grondstoffenmarkt dat gerelateerd is aan landbouw, energie en metalen. Gewenste posities uit het universum van ruim 60 grondstoffen worden veelal ingevuld door de aankoop van futures en andere derivateninstrumenten. Op deze manier kan de fondsmanager in de performance een zeer directe relatie met de prijsontwikkeling van de individuele grondstoffen realiseren. De fondsmanager houdt intensief de vinger aan de pols, ondersteund door een team van analisten. Ten tijde van het schrijven van dit artikel was voor circa 39% belegd in energie, 36% in landbouw en 22% in metalen. Het fonds kan in beperkte mate ook beleggen in aandelen en onder bijzondere omstandigheden kan zelfs een deel van het vermogen in cash belegd zijn. Belangrijk om te weten is dat er niet met geleend geld wordt belegd en dat shortposities zijn uitgesloten.
Rio Tinto
RL
Houden
17-11-2009
easyJet
Houden
Kopen
17-11-2009
Canon
Verkopen
Houden
18-11-2009
Nintendo
Kopen
Houden
18-11-2009
Linde
Kopen
Houden
23-11-2009
EMC Corp
Houden
Kopen
26-11-2009
Tyco
Kopen
RL
27-11-2009
ArcelorMittal
Kopen
RL
30-11-2009
Lafarge
RL
Kopen
30-11-2009
Cadbury
Houden
*
01-12-2009
Kraft Foods
Houden
*
01-12-2009
E.on
Kopen
Houden
03-12-2009
Iberdrola
Kopen
Houden
03-12-2009
Betere spreiding
RWE
Kopen
Houden
03-12-2009
Peugeot
Houden
Verkopen
03-12-2009
EDF
Kopen
Houden
03-12-2009
Enel
Houden
Verkopen
03-12-2009
Een belangrijk voordeel van een belegging in dit fonds is dat de ontwikkeling van de grondstoffenmarkt op de lange termijn weinig samenhang vertoont met traditionele
Sumitomo Mitsui Fin RL
Kopen
03-12-2009
TNT
Houden
Kopen
07-12-2009
easyJet
Kopen
RL
07-12-2009
Noble Group
Kopen
Houden
08-12-2009
Schneider
Kopen
RL
08-12-2009
FedEx
Houden
Kopen
08-12-2009
Tesco
Kopen
Houden
08-12-2009
Li & Fung
Houden
Kopen
09-12-2009
AB Inbev
Houden
Kopen
09-12-2009
Unibail-Rodamco
Kopen
Houden
10-12-2009
Corio
Kopen
Houden
10-12-2009
Vastned Retail
Houden
Kopen
10-12-2009
Merck
Houden
Kopen
10-12-2009
Amgen
Kopen
RL
14-12-2009
Best Buy
RL
Houden
15-12-2009
* geen opinie
RL = Recommended List
De meest actuele beleggingsinformatie vindt u op: www.abnamro.nl/beleggen.
6
vermogenscategorieën als aandelen en obligaties. Een belegging in dit fonds kan daarom leiden tot een betere spreiding. Daarnaast geven commodities traditioneel bescherming tegen inflatie en laat deze markt vaak een goede performance zien in onzekere tijden. Op de korte termijn kan er overigens soms wel samenhang zijn, zoals in 2008 bleek toen ook de grondstoffen een negatieve performance lieten zien. Een belegging in dit fonds brengt een hoog risico met zich mee en is daarom vooral geschikt voor beleggers met een langetermijnbeleggingshorizon. Om u een idee te geven: in 2008 realiseerde het fonds een performance van circa -36%, terwijl in 2009 (tot eind oktober) een positief resultaat is behaald van circa 28%. Het fonds kan geschikt zijn voor beleggers die willen profiteren van een stijging van grondstoffenprijzen, rekening houden met een onverhoopt oplopende inflatie en op zoek zijn naar verdere risicospreiding van hun portefeuille. In overleg met uw adviseur kunt u bepalen of dit fonds in uw beleggingsportefeuille past.
Rob van Veen Senior Productmanager Investments ABN AMRO Private Banking De standpunten en vooruitzichten van de heer Rob van Veen geven zijn mening weer over het genoemde product en van de uitgever in dezen in zijn hoedanigheid als Senior Productmanager Investments bij ABN AMRO Private Banking. Zijn beloning staat/stond/zal niet direct of indirect in relatie (staan) met zijn specifieke aanbevelingen of standpunten in dit artikel. Het (vereenvoudigd) prospectus bevat gedetailleerde informatie over de risico’s en kosten in kwestie en is kosteloos in elektronische vorm beschikbaar bij uw beleggingsadviseur of op www.abnamro.nl/beleggen.
Uw jaarlijkse overzichten Ieder jaar ontvangt u van ABN AMRO Private Banking diverse rapportages van fiscaalgerelateerde producten en diensten. Samen geven deze een compleet overzicht van uw financiële situatie bij ABN AMRO. Omdat de rapportages niet tegelijk verstuurd worden, treft u hier een overzicht aan. Hoewel het Financieel Jaaroverzicht als uitgangspunt voor uw belastingaangifte dient, worden garantiemandaten hierop niet vermeld omdat deze zeer specifiek zijn en niet breed afgenomen worden binnen
de bank. Het overzicht van deze producten krijgt u, indien van toepassing, separaat toegestuurd. • Financieel Jaaroverzicht en/of het Couponen dividendoverzicht – rond 27 februari. • Vermogensrapportage – laatste week januari of eerste week februari. • Opgave van de waarde van uw garantiemandaten – rond 27 februari. Alle overzichten zijn per 31 december 2009.
beleggingsklimaat
Eind goed, al goed?
AEX 25 (in EUR)
600 500
Evert Waterlander, Hoofd Beleggingsstrategie, ABN AMRO Investment Advisory Centre
400 300
Het belangrijke nieuws voor de beurs is dat steeds meer cijfers bevestigen dat het economische herstel in volle gang is. Dit herstel kent een groot aantal bouwstenen. Zo vermindert de groei van het aantal werkloosheidsaanvragen, verbetert de Amerikaanse export en stijgen de welvaart en consumptie in opkomende markten. In harde cijfers vertaalt zich dat in oplopende indices voor de wereldhandel en voor de belegger naar een positief sentiment waarin het vertrouwen rotsvast overeind blijft. Nieuwe belasting
financiële crisis bewoog de koers van het
Betalingsproblemen van staatsinveste-
goud in vergelijking met nu nauwelijks. Nu
ringsmaatschappij Dubai World of de
de crisis min of meer bezworen lijkt maakt
verlaging van de kredietwaardigheid
dat de stijging van de goudprijs opmer-
van Griekenland hadden onder andere
kelijk. Angst voor inflatie lijkt eveneens
marktomstandigheden de beurs wel
geen goede verklaring. Die angst zou de
omlaag kunnen sturen. Nu bleef het
obligatiemarkt dan ook parten moeten
beperkt tot een rimpeling in de beleg-
spelen in de vorm van stijgende kapitaal-
gingsvijver. De grootste druk op de
marktrentes. Daar is nu echter geen sprake
aandelenbeurzen vindt de laatste tijd zijn
van. Resteert schaarste. Die schaarste is
oorsprong in de grote emissies door het
voor beleggers echter slecht te traceren.
bankwezen. Die instellingen proberen
Het bespelen van de prijsbeweging van
voor het einde van dit jaar de ontvangen
goud in de beleggingsportefeuille wordt
overheidssteun (grotendeels) terug te
daardoor hachelijk. Als het om andere
betalen. Wie dit positief uitlegt, ziet dit als
grondstoffen gaat is die schaarste veel
een teken van vertrouwen in de toekomst
beter te traceren. Bovendien is de relatie
met als gunstig bijeffect van blijvende aard
tussen de prijs en het economische herstel
dat de overheidsschuld door deze terugbe-
groot. Omdat wij uitgaan van een blijvend
talingen lager kan worden. Minder positief
economisch herstel nemen wij in onze
zijn de internationaal vaker gehoorde
adviesportefeuilles sinds kort een kleine
argumenten over deze terugbetalingen.
belegging in grondstoffen op. Analisten
Dan wordt vooral gesproken over het
verwachten namelijk dat we, na de grote
herwinnen van vrijheid op het gebied van
prijsdalingen van afgelopen jaar, aan de
beloningen. Verontwaardiging hierover
vooravond staan van gouden tijden voor
heeft in het Verenigd Koninkrijk al geleid tot
grondstoffen.
de invoering van een bijzondere bonus-
200
1800
21.12.09: 330,51
2008
2009
FTSE Eurotop 300 (in EUR)
1500 1200 900 600
21.12.09: 1027,87
2008
2009
Dow Jones 30 (in USD)
15000 13000 11000 9000 7000
21.12.09: 10414,14
2008
2009
Nikkei 225 - Hang Seng
30000 22500 15000 7500 0
Nikkei. 21.12.09: 10183,47 Hang Seng. 21.12.09: 20948,10
2008
2009
Euro (koers t.o.v. dollar)
1,80 1,60 1,40
belasting. Mogelijk zullen meer landen dit voorbeeld volgen. Het is cynisch, maar
Bij deze InPrivate treft u de Beleggingsvisie
deze belasting is bovendien goed voor de
2010 aan, samengesteld door het
schatkist.
ABN AMRO Investment Advisory Centre
1,20 1,00
21.12.09: 1,43
2008
en het Economisch Bureau onder redactie
Gouden tijd voor grondstoffen?
van Evert Waterlander.
De prijs van goud loopt de laatste tijd
Wekelijks geeft de heer Waterlander
behoorlijk op. Dat stelt fundamenteel
bovendien zijn visie op de markten in
analisten voor een raadsel. Goud is vaak
Beleggersweek. Ontvangt u deze digitale
een favoriete belegging in tijden van crisis
uitgave nog niet? Neem dan contact op
en hoge inflatie. Op het hoogtepunt van de
met uw private banker.
2009
Rente (in %)
6,0% 4,5% 3,0% 1,5% 0,0%
EU kort. 21.12.09: 0,7% EU lang. 21.12.09: 3,4%
2008
2009
7
beleggingscategorie: grondstoffen
Aantrekkelijke kenmerken en kansen Sinds de vroege zomer van 2009 is onze visie op aandelen weer wat positiever. Nu de financiële markten verder zijn gestabiliseerd denken wij dat het tijd wordt om, naast de meer traditionele categorieën aandelen, obligaties en liquiditeiten en beleggingen in beursgenoteerd onroerend goed, een andere beleggingscategorie aan onze verdeling toe te voegen. Vanwege de aantrekkelijke kenmerken en kansen hebben wij grondstoffen in ons advies opgenomen. Een kenmerk van grondstoffen is dat deze een lage samenhang met de andere beleggingscategorieën kennen: de prijzen dalen en stijgen op andere momenten. Dit kan uw portefeuille minder gevoelig voor koersbewegingen maken. De oorzaak ligt hierbij in het fysieke karakter van grondstoffen. Er worden reële producten verhandeld zoals Olie, Goud, Koffie en Metalen. Anders dan bij reguliere beleggingen, reageren grondstoffen op zaken als het weer, verzilting, de beschikbaarheid van sproeiwater voor gewassen en de vraag naar sieraden. Verder kennen grondstoffen een andere dynamiek van vraag en aanbod. De recente prijsstijging van brandstoffen is hiervan een voorbeeld.
Toenemende vraag en schaarste Vaak worden grondstoffen in één adem genoemd met de opkomende markten in de wereldeconomie. De toenemende welvaart
zal hier een grotere vraag naar grondstoffen met zich meebrengen. Dit zal de prijs sterk kunnen opdrijven. Zo zien we door een grotere vraag naar betere woningen de vraag naar koper toenemen en als de welvaart toeneemt, dan gaan consumenten in de regel meer vlees eten wat weer van invloed is op de prijs van veevoer (Maïs). Op dit moment behoort de consumptie per hoofd van de bevolking in China en India nog tot de laagste in de wereld, maar experts voorspellen dat deze de komende jaren sterk zal toenemen. Er zijn echter veel meer factoren die van invloed kunnen zijn op de prijsontwikkeling van grondstoffen. Door de sterke groei van de wereldbevolking wordt landbouwgrond schaarser. Ook wordt er in tijden van lage economische groei niet of nauwelijks geïnvesteerd in nieuwe mijnen, terwijl het bijvoorbeeld jaren kost om een nieuwe loodmijn te ontwikkelen. Verder hebben we gezien dat in tijden van lage economische groei en daarbij passende lage energieprijzen, er weinig geïnvesteerd wordt in de uitbreiding van de raffinagecapaciteit voor brandstoffen. Ook zien we dat energieprijzen gevoelig zijn voor politieke spanningen in de, vaak wat minder stabiele, olieproducerende landen. Recent hebben we een sterke prijsstijging gezien in Goud, veroorzaakt door de behoefte van beleggers om zich te beschermen tegen een lage dollar en een mogelijk oplopende inflatie. Ook de rol van centrale banken en de behoefte aan spreiding van hun vaak omvangrijke reserves werden als argumenten aangevoerd. De meeste beleggingsmogelijkheden in grondstoffen zijn gevormd rondom een aantal veelgebruikte indices die uit ongeveer
20 verschillende onderdelen bestaan. Hiervan maakt Energie vaak een relatief groot deel uit. Verder vinden we hierin Edelmetalen zoals Goud en Zilver; Basismetalen zoals Koper en Lood en Agrarische Producten zoals Granen en Koffie. Om succesvol te beleggen in grondstoffen zijn een goede spreiding en een actief beleid – welke grondstof op welk moment? – essentieel.
Sam Lepelaar ABN AMRO Investment Advisory Centre De standpunten en vooruitzichten van de heer Sam Lepelaar geven zijn mening weer over het genoemde en van de uitgever in dezen in zijn hoedanigheid als Senior Specialist Alternative Investments van het Investment Advisory Centre ABN AMRO Bank N.V.. Zijn beloning staat/stond/zal niet direct of indirect in relatie (staan) met zijn specifieke aanbevelingen of standpunten in dit artikel.
Persoonlijk Kompas Speciaal om uw financiële situatie zorgvuldig in kaart te brengen, ontwikkelde ABN AMRO Private Banking het Persoonlijk Kompas. Hiermee geven we richting aan uw financiële koers. Op basis van uw uitgangspunten en persoonlijke doelen komen wij samen met u tijdens een persoonlijk gesprek tot een analyse van uw financiële situatie. Vervolgens kunt u samen met uw private banker uw koers voor de toekomst bepalen. Wilt u een idee krijgen welke thema’s en onderwerpen tijdens een gesprek aan de orde komen? U vindt uitgebreide informatie op www.abnamro.nl/persoonlijkkompas.
Over ABN AMRO ABN AMRO Bank N.V. (‘ABN AMRO’) is gevestigd aan de Gustav Mahlerlaan 10 (1082 PP) te Amsterdam (Nederland). Het telefoonnummer is 0900-0024 (EUR 0,10 per minuut). Het internetadres van ABN AMRO is www.abnamro.nl. ABN AMRO heeft een bankvergunning van De Nederlandsche Bank N.V. en is opgenomen in het register van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) onder nummer 12000004. ABN AMRO kan optreden als: aanbieder van betaal-, spaar- en kredietproducten; bemiddelaar en adviseur van betaal-, spaar-, krediet- en verzekeringsproducten; beleggingsonderneming voor alle beleggingsdiensten, beleggingsactiviteiten en nevendiensten. Informatie over de klachtenregeling van ABN AMRO en de geschilleninstantie waarbij ABN AMRO is aangesloten kunt u vinden op www.abnamro.nl/klachtenregeling of opvragen via telefoonnummer 0900-0024 (EUR 0,10 per minuut). Op ABN AMRO zijn het beleggerscompensatiestelsel en het depositogarantiestelsel van toepassing. Meer informatie daarover kunt u vinden op: www.abnamro.nl/garantieregeling of opvragen via telefoonnummer 0900-0024. ABN AMRO is ingeschreven in het Handelsregister K.v.K. Amsterdam onder nummer 33002587. Het BTW-identificatienummer van ABN AMRO is NL 003027144B01. Algemene Disclaimer De in dit document aangeboden informatie is opgesteld door ABN AMRO en is bedoeld als informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De informatie mag daarom nadrukkelijk niet beschouwd worden als een advies of als een voorstel of aanbod tot 1) het aankopen of verhandelen van financiële instrumenten en/of 2) het afnemen van beleggingsdiensten noch als een beleggingsadvies. Beslissingen op basis van de informatie uit dit document zijn voor uw eigen rekening en risico. De informatie en de voorwaarden die van toepassing zijn op door ABN AMRO aangeboden financiële instrumenten en beleggingsdiensten verleend door ABN AMRO kunt u vinden in de Voorwaarden Effectendienstverlening ABN AMRO en het Informatieblad Effectendienstverlening ABN AMRO die verkrijgbaar zijn via www.abnamro.nl/beleggen. Hoewel ABN AMRO tracht juiste, volledige en actuele informatie uit betrouwbaar geachte bronnen aan te bieden, verstrekt ABN AMRO expliciet noch impliciet enige garantie dat de aangeboden informatie in dit document juist, volledig of actueel is. ABN AMRO aanvaardt geen aansprakelijkheid voor druk- en zetfouten. De in dit document opgenomen informatie kan worden gewijzigd zonder voorafgaand bericht. ABN AMRO is niet verplicht de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. ABN AMRO en/of haar agenten of onderaannemers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid ten aanzien van enige schade (met inbegrip van gederfde winst), die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie die u in dit document wordt aangeboden of het gebruik daarvan. ABN AMRO, of de rechthebbende, behoudt alle rechten (waaronder auteursrechten, merkrechten, octrooien en andere intellectuele eigendomsrechten) met betrekking tot alle in dit document aangeboden informatie (waaronder alle teksten, grafisch materiaal en logo’s). Het is niet toegestaan de informatie uit dit document te kopiëren of op enigerlei wijze openbaar te maken, te verspreiden of te vermenigvuldigen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ABN AMRO of rechtmatige toestemming van de rechthebbende. U mag de informatie in dit document wel afdrukken voor uw eigen persoonlijk gebruik. US Person Disclaimer ABN AMRO is geen geregistreerde verzekerings- of bankinstelling zoals bedoeld in de federale wetgeving en de wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Het is ABN AMRO daarom niet toegestaan financiële diensten en/of producten, waaronder diensten en/of producten op het gebied van betalingsverkeer (waaronder het accepteren of het aanbieden tot het doen van stortingen), leningen, verzekeringen, hypotheken of creditcards aan te bieden aan Amerikaans ingezetenen [“US Persons” in de zin van vorenbedoelde wet- en regelgeving]. ABN AMRO is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in respectievelijk de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934 en de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, noch in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Tenzij zich op grond van de hiervoor genoemde wetten een uitzondering voordoet, is de effectendienstverlening van ABN AMRO inclusief (maar niet beperkt tot) de hierin omschreven producten en diensten, alsmede de advisering daaromtrent niet bestemd voor Amerikaans ingezetenen [“US Persons” in de zin van vorenbedoelde wet- en regelgeving]. Dit document of kopieën daarvan mogen niet worden verzonden of meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan Amerikaans ingezetenen. Onverminderd het voorgaande is het niet de intentie de in dit document beschreven diensten en/of producten te verkopen of te distribueren of aan te bieden aan personen in landen waar dat ABN AMRO op grond van enig wettelijk voorschrift niet is toegestaan. Een ieder die beschikt over dit document of kopieën daarvan dient zelf na te gaan of er wettelijke beperkingen bestaan tegen de openbaarmaking en verspreiding van dit document en/of het afnemen van de in dit document beschreven diensten en/of producten en zodanige beperkingen in acht te nemen. ABN AMRO is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van diensten en/of producten die in strijd met de hiervoor bedoelde beperkingen zijn afgenomen.
Uitgave: ABN AMRO Private Banking, onder eindredactie van Marianne Sassen. Realisatie: Geluk Uitgeefprojecten. Voor vragen of suggesties over InPrivate kunt u contact opnemen met uw private banker of met: ABN AMRO Bank N.V., Redactie InPrivate (AF 1540), Postbus 283, 1000 EA Amsterdam,
[email protected]. Indien u InPrivate niet meer wenst te ontvangen kunt u dit op voornoemde adressen doorgeven.
