Deel 1: Tijd voor begin, aandacht voor verlangens Bijbehorend gedeelte in ‘Een levensregel voor beginners’: Ter inleiding (p.7-14). Cursief gedrukte woorden verwijzen naar schrijftechnieken zoals toegelicht in het aparte stuk ‘Algemene instructies werkvormen’.
Schrijven Voorbereiding 1. Het boek begint met een inleiding en dat is deze maand eigenlijk ook: een inleiding die je maakt voor jouw eigen inspiratieprogramma. Maak de volgende open zinnen af met 3 regels tekst: a) Toen ik deze eerste les zag... b) Mijn motivatie om aan dit programma deel te nemen... c) Het Benedictijnse gedachtegoed spreekt mij vooral aan... d) Een kloosterregel als inspiratiebron... e) Het boek van Wil Derkse... 2. Maak een lijstje van thema’s/gebieden in je leven waarop je verwacht dat de Regel van Benedictus je kan helpen. Zodra de stroom opgedroogd is, lees je je lijstje terug; kies daaruit je top 3 voor dit moment. Als je wilt, kun je deze op het forum van de website zetten, zodat we elkaar kunnen inspireren. 3. Maak een woordgedicht van ‘Tijd en aandacht’, en geef daarmee antwoord op de vraag: welke verwachtingen heb ik van (mezelf in) dit programma, van dit jaar, welke verlangens koester ik? 4. Wat heb je nodig om met dit programma te kunnen starten? Wil je bijvoorbeeld iets met jezelf of anderen afspreken? Een plekje inrichten? Een bepaalde werkwijze uitproberen voor de komende weken? Etc. Geef antwoord in de vorm van een lijstje.
Een levensregel voor beginners 5. In de inleiding van het boek staat iets over personen die extra talent hebben om aandachtig te luisteren naar de Geest en daar van harte en metterdaad antwoord aan geven (p.7). Mensen die spiritueel proberen te leven door ‘de Spirit te incarneren in een levensstijl’. a) Welke mensen inspireren jou door hun manier van leven? Dit kunnen levende of overleden mensen zijn, persoonlijk bekend of op afstand, misschien zelfs uit boeken... Maak een lijstje van 5 personen die jou inspireren. b) Kies één persoon uit en schrijf hem/haar een brief van maximaal 1 A4-pagina, waarin je hem/haar bedankt en vertelt wat jou inspireert, wat dat voor je betekent, wat je ermee probeert te doen, etc.
Deel 1: Tijd voor begin, aandacht voor verlangens – versie 1, december 2009 Altijd tijd, altijd aandacht: je eigen programma voor Benedictijns leven © Papieren Spiegel, Sarine Zijderveld
1
6. Benedictijns leven gaat onder meer om een alledaagse toewijding aan kwaliteitsverbetering (p.9). a) Schrijf ’s ochtends eens op waar jij je vandaag op wilt toeleggen. Welke activiteit kan wel wat kwaliteitsverbetering gebruiken en hoe zou dat eruit zien? Geef antwoord in de vorm van een sprintje van bijv. 3 of 5 minuten. b) Kijk ’s avonds terug naar je voornemen van die ochtend. Hoe ging het? Wat deed je wel/niet en hoe? Welke effecten had het? Waar ben je dankbaar voor? Neem je je iets nieuws voor naar aanleiding van deze terugblik? Geef ook weer antwoord in de vorm van een sprintje, bijv. 5 minuten. c) Kies een afbeelding uit de fotobijlage die voor jouw gevoel past bij wat je geschreven hebt. (Je kunt deze foto eventueel uitknippen en in je dagboek plakken.) Maak dan de volgende open zin af met 3 regels tekst: Deze afbeelding laat zien... 7. Wil Derkse reikt ons het mooie beeld aan van de “grieshog”: de gloeiende kooltjes onder de as (p.13/14). a) Schrijf een sprintje van 10 regels over wat jouw as is; wat zit er allemaal in de bedekkende laag die jouw vuur aan het oog kan onttrekken? b) Schrijf vervolgens een sprintje van 10 regels over wat jouw kooltjes zijn; wat is het vuur dat in jou blijft gloeien, dat altijd weer aangewakkerd kan worden? c) Lees je beide sprintjes hardop terug en maak dan de volgende open zin af met 3 regels tekst: Wat dit ten diepste voor mij betekent...
Kijken Aan het eind van dit cursusdeel is een fotobijlage opgenomen. Dit is ondersteunend materiaal dat je kunt gebruiken bij sommige schrijfsuggesties en bij het maken van een inspiratiekaart als afronding van de maand. (Tip: print deze pagina op een A4-stickervel.)
Lezen Ook als bijlage zijn twee teksten opgenomen die je kunt gebruiken voor de lectio divina, zoals uitgelegd in het aparte document ‘Algemene instructies werkvormen’.
Deel 1: Tijd voor begin, aandacht voor verlangens – versie 1, december 2009 Altijd tijd, altijd aandacht: je eigen programma voor Benedictijns leven © Papieren Spiegel, Sarine Zijderveld
2
Doen Het thema deze eerste maand is: tijd voor begin, aandacht voor verlangen. Laat je inspireren door twee dingen die je hiermee kunt doen of verzin iets anders. •
Excursie: neem jezelf mee uit, tijd en aandacht voor jezelf!
Je zou deze maand eens een middagje naar plaatsen kunnen gaan die horen bij jouw begin. Het huis waar je als kind gewoond hebt, de school waar je naar toe ging, het plein of de straten waar je hinkelde, de kerk – wat er maar bij je opkomt. Dit kan fijn en “o ja” zijn, maar ook verdrietig of moeilijk. Ook daar kun je al schrijvend bij stilstaan; schrijven ter plekke, bijvoorbeeld op de stoep voor je oude huis, of achteraf als je weer thuis bent. Mocht je bang zijn dat het te emotioneel voor je wordt, kan een sprintje schrijven je helpen, omdat je je daarmee beperkt tot een bepaald aantal regels of minuten, je hoeft het niet te groot te maken. Rond het dan af met een woordgedicht en je hebt de afsluiting van dit bezoek aan jouw begin gemarkeerd. Je kunt ook naar een plaats gaan die hoort bij een verlangen dat je hebt. Schrijf bijvoorbeeld eens een sprintje, al mijmerend over de verlangens die in jou leven. En bedenk dan welke plaats daarvoor symbool kan staan. Of doe het omgekeerd, ga eerst naar een plaats waarnaar je verlangt (lekker uitwaaien aan zee, een stiltedienst in een klooster, een winkelmiddag in Amsterdam...), en schrijf daarna over de verlangens die je daarmee gestild hebt.
•
Aandachtsoefening
Kies een moment waarop je ongeveer een half uur rustig ter beschikking hebt en ongestoord kunt zitten. Schakel eventueel een (meditatie)klokje in op een tijd die jij prettig vindt. Ga in een meditatiehouding zitten, bijvoorbeeld op de grond, op een meditatiekussen of op een gewone stoel. Houd daarbij je rug recht, strek je wervelkolom ontspannen en recht omhoog; trek je kin ietsje in, naar achteren als het ware. Als je op een stoel zit, zet je voeten dan recht neer zodat ze contact maken met de aarde. Doe wat je prettig vindt qua kijken: je kunt naar een vast punt kijken, je ogen half sluiten of helemaal dichtdoen. Adem rustig een paar keer in en uit. Breng je aandacht naar je ademhaling; verander daar niets aan, registreer gewoon hoe je ademt, in en uit. Breng na een tijdje je ademhaling meer naar je buik in plaats van je borst, en adem nog een paar keer rustig en aandachtig in en uit. Richt nu je aandacht op de vraag: wat heeft mijn lichaam nodig, nu, op dit moment? Bezie je lichaam als iets anders dan jouzelf – immers, je hébt een lichaam, je bént niet je lichaam. Merk op dat het letterlijk je omhulsel is. Welke verlangens heeft je lichaam? Voel als het ware je hart kloppen, je bloed stromen, de zuurstof in je longen komen, naar je cellen gaan... Welke verlangens en behoeftes heeft je lichaam? Kijk wat er opkomt over voeding, aanraking, beweging... Wanneer je gedachten afdwalen, registreer dat op milde wijze, en breng ze weer terug naar je lichaam. Blijf zo een tijdje zitten luisteren naar je lichaam en de verlangens die eruit spreken. Keer weer met je aandacht terug naar waar en hoe je zit, adem rustig door en rond de oefening voor jezelf af, bijv. met een gebaar of hoofdknik. Als je wilt, kun je tot slot iets schrijven over wat je ervaren hebt.
Deel 1: Tijd voor begin, aandacht voor verlangens – versie 1, december 2009 Altijd tijd, altijd aandacht: je eigen programma voor Benedictijns leven © Papieren Spiegel, Sarine Zijderveld
3
Maken Maak je eigen inspiratiekaart als afsluiting van de maand: Lees de brief die je bij schrijfoefening nr. 5 gemaakt hebt hardop terug. Wat is uit deze brief op jouzelf van toepassing? Bijvoorbeeld als je jezelf afvraagt: waar ben ik blij mee, trots op, dankbaar voor in mezelf? Ga niet nadenken, begin meteen te schrijven in een sprintje van 10 regels. Lees dit sprintje hardop terug, onderstreep een fragment dat je raakt en maak daarmee een korte poëtische tekst. Kies uit de fotobijlage een afbeelding die past bij jouw tekst en/of bij hoe je deze eerste maand ervaren hebt. (Je kunt ook een eigen foto kiezen, een ansichtkaart erbij zoeken of een afbeelding uit een tijdschrift halen.) Knip de foto uit, plak hem op een correspondentiekaart of op een stukje gekleurd karton, en schrijf je korte poëtische tekst eronder.
Inspiratie delen Op de site van de Papieren Spiegel kun je in het forum ervaringen en tips uitwisselen met anderen. Ga naar ‘Forum’, en klik daarna op ‘Forum Altijd tijd, altijd aandacht’ (aan de linkerkant op de pagina), dit is speciaal voor dit programma bedoeld. Het forum is toegankelijk voor alle bezoekers van de site, dus ook voor niet-cursisten.
Deel 1: Tijd voor begin, aandacht voor verlangens – versie 1, december 2009 Altijd tijd, altijd aandacht: je eigen programma voor Benedictijns leven © Papieren Spiegel, Sarine Zijderveld
4
Bijlage: Lezen •
De echte bloem
Toen de koningin van Sheba bezoek kreeg van de beroemde Salomo, die zij dolgraag in wijsheid wilde overtreffen, gaf ze hem een soort raadsel op. Ze bracht hem naar een vertrek in haar paleis dat door buitengewone kunstenaars met kunstmatige bloemen was gevuld. Het was een wonderlijke weide waarop een zee van geurende bloemen zachtjes wuifde in een briesje van eveneens kunstmatige oorsprong. De koningin sprak: "Dit is het raadsel: één van deze bloemen is echt. Kunt u mij die aanwijzen?" Salomo keek aandachtig om zich heen. Hij deed een beroep op al zijn zintuigen en concentreerde zich tot het uiterste, maar kon de echte bloem er niet uithalen. Hij begon hevig te transpireren en zei daarom tegen de koningin van Sheba: "Het is hier buitengewoon warm. Zou u één van uw dienaren kunnen vragen om een raam open te doen?" De koningin gaf opdracht een raam open te zetten. "Dat is de echte bloem", sprak de koning even later. Hij kon zich niet vergissen. Een bij die door het raam naar binnen was gevlogen, was op de enige echte bloem neergedaald. Hoewel het altijd moeilijk is een echte Salomo te zijn, zo luidt de toelichting bij dit verhaal, is het nog veel moeilijker om de bij te zijn. Het moeilijkste van alles is het echter om de bloem te zijn. - Bron: www.zinnigeverhalen.nl
•
Psalm 138
Van David. Ik wil u loven met heel mijn hart, voor u zingen onder het oog van de goden, mij buigen naar uw heilige tempel, uw naam loven om uw liefde en trouw: grote dingen hebt u beloofd, tot eer van uw naam. Toen ik u aanriep, hebt u geantwoord, mij bemoedigd en gesterkt. Laten alle koningen op aarde u loven, HEER, zij hebben de beloften uit uw mond gehoord. laten zij de wegen van de HEER bezingen: ‘Groot is de majesteit van de HEER. De HEER is hoogverheven! Naar de nederige ziet hij om, de hoogmoedige doorziet hij van verre.’ Al is mijn weg vol gevaren, u houdt mij in leven, u verdedigt mij tegen de woede van mijn vijanden, uw rechterhand brengt mij redding. De HEER zal mij altijd beschermen. HEER, uw trouw duurt eeuwig, laat het werk van uw handen niet los. Bron: Nieuwe Bijbelvertaling, 2007
Deel 1: Tijd voor begin, aandacht voor verlangens – versie 1, december 2009 Altijd tijd, altijd aandacht: je eigen programma voor Benedictijns leven © Papieren Spiegel, Sarine Zijderveld
5
Bijlage: Kijken
Bron: www.sxc.hu (standard restrictions apply)
Deel 1: Tijd voor begin, aandacht voor verlangens – versie 1, december 2009 Altijd tijd, altijd aandacht: je eigen programma voor Benedictijns leven © Papieren Spiegel, Sarine Zijderveld
6